Ответы СОР\СОЧ 9 класс

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

Берілген теңдеулерді:

қолданып, кестені толтырыңыз:

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

Графиктік әдіспен теңдеулер жүйесінің шешімінің санын көрсетіңіз

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

1) Теңдеулер жүйесін алмастыру әдісімен шешіңіз:

2) Теңдеулер жүйесін мүшелеп қосу немесе бөлу тәсілімен шығарыңыз

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

Есепті теңдеулер жүйесін құру арқылы шығарыңыз
1. Тік бұрышты үшбұрыштың гипотенузасы 20см-ге, ал оның катеттерінің қосындысы 28 см-ге тең. Қабырғаларының ұзындықтарын табыңыз.
2. Ара қашықтығы 80 км болатын Астана қаласы мен Шортанды елді мекенінен бір мезгілде біріне-бірі қарсы екі автомобиль жолға шықты. Кездескеннен кейін 20 мин өткенде автомобильдердің біреуі Шортанды елді мекеніне, ал 45 мин өткенде екіншісі Астана қаласына келеді. Әрбір автомобильдің жылдамдығын табыңыз.

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

пен у мәндерінің жұбы ?+3?+1<0 теңсіздігінің шешімі бола ма:
1) ?=0,?=0; 2) ?=0,?=−3;
3) ?=−3,?=0, 4) ?=1,?=2.

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

Екі айнымалысы бар теңсіздіктер берілген:

Теңсіздіктердің шешімін декарттық координаталық жазықтықта кескіндеңіз

Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері

Теңсіздіктер жүйесімен берілген нүктелер жиынын координаталық жазықтықта көрсетіңіз:

Комбинаторика элементтері

Айгүлде алма, өрік, алша бар. Айгүл қанша тәсілмен жемістердің орнын алмастырып қоя
алады? Айгүл қанша тәсілмен жемістердің біреуін ғана таңдай алады?

Комбинаторика элементтері

Егер n элементтен алынған 3 таңдау үшін қайталанбайтын орналастыру саны 240-қа тең
болса, элементтер саны нешеге тең?

Комбинаторика элементтері

Мангышлақ-Астана жолаушылар поезында 11 вагон бар. Поезға 5 жолаушы отырды.
Жолаушылар әр түрлі вагонда болатындай қанша орналастыру жасауға болады?

Комбинаторика элементтері

9 сыныпта 22 оқушы бар. Мектепішілік білім бәйгесіне қатысу үшін оқушылар пәндер
бойынша үш топқа бөлінді. Химия мен биология тобында 5 оқушы, физика мен математика
тобында 9 оқушы, тарих пен география тобында 8 оқушы болатындай қанша тәсілмен таңдап
алуға болады?

Комбинаторика элементтері

Бином жіктелуіндегі төртінші мүшесін табыңыз

Комбинаторика элементтері

өрнегінің жіктелуіндегі х-ке тәуелсіз мүшесін және ретін табыңыз

Комбинаторика элементтері

бином жіктелуіндегі мүшесінің коэффициентін табыңыз

Комбинаторика элементтері

бином жіктелуіндегі коэффициенттерінің қосындысын табыңыз

Найдите коэффициент при в биномиальном разложении

Комбинаторика элементтері

Есептеңіз:

Найдите множество точек координатной плоскости, которое задано системой неравенств:

Комбинаторика элементтері

Өрнекті ықшамдаңыз

Решите систему уравнений:

Комбинаторика элементтері

Теңдеуді шешіңіз:

Решите задачу с помощью системы уравнений. Один каменщик может выложить стену на 6 часов быстрее, чем другой. При совместной работе они за 2 часа выложат половину стены. За сколько часов каждый из них может выложить стену?

Из цифр 2, 3, 5, 7, 8, 9 составлены всевозможные пятизначные числа без повторения цифр. Сколько среди этих чисел таких, которые кратны 2?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

1.Выпишите из предложенных уравнений нелинейные уравнения с двумя переменными:

В роте пятнадцать солдат, три офицера и пять сержантов. На охрану объектов необходимо выделить восемь солдат, двух сержантов и одного офицера. Сколько существует вариантов составить наряд?

Сколько существует различных семизначных телефонных номеров без повторения цифр и с учетом того, что нуль не может стоять на первом месте?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите систему уравнений методом подстановки:

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите систему уравнений методом замены переменных:

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите систему уравнений:

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите систему уравнений методом алгебраических действий

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите систему уравнений с двумя переменными графически:

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Установите соответствие между условием задачи и системой уравнений.

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Башни «Темір жолы», называемые «Голубыми китами», в Нур-Султане посетили
две группы туристов. Они одновременно сели на соседние лифты, решив подняться на 27
этаж. Для этого им нужно проехать 120 м. Первый лифт поднялся на нужный этаж на 0,3
мин раньше. Туристы выяснили, что скорость второго лифта на 0,5 м/с меньше скорости
первого лифта. Какова скорость каждого из лифтов?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Решите задачу с помощью системы уравнений.
Расстояние между городами А и В равно 120 км. Из города А в город В вышел автобус, а через
15 мин – легковая машина, скорость которой больше скорости автобуса на 12 км/ч. Легковая
машина пришла в город В на 5 мин раньше, чем туда прибыл автобус. Найдите скорости
автобуса и легковой машины.

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

В соревнованиях по бегу на дистанцию 120 м участвуют три спортсмена. Скорость
первого из них на 1 м/с больше скорости второго, а скорость второго бегуна равна
полусумме скоростей первого и третьего. Первый бегун пробежал дистанцию на 3 с
быстрее третьего. Определите скорость третьего бегуна.

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Изобразите на плоскости множество точек, заданных неравенством y > 3x  -2 .

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

На ремонт участка трассы «Тараз – Шымкент» двум бригадам было отведено 18
дней. В действительности же, сначала работала только первая бригада, а заканчивала
ремонт участка дороги только вторая бригада, производительность труда которой выше,
чем у первой бригады. В результате ремонт участка дороги продолжался 40 дней, причем
первая бригада в свое рабочее время выполнила 2/3 всей работы. За сколько дней был бы
отремонтирован заданный участок трассы?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

На рисунке изображен график функции, заданной уравнением y =x²- 6х 2 .

a) Покажите на координатной плоскости множество решений неравенства
y-x²+6x≤0
b) Какая из точек: А (3; 5) или В (–3; –2), принадлежит множеству решений
неравенства из пункта a?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Соотнесите неравенства и их решения.

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Изобразите множество точек, заданных системой неравенств:

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Изобразите область, заданную на координатной плоскости системой:

Элементы комбинаторики

a) Вычислите:
b) Упростите выражение:

Элементы комбинаторики

a) Найдите первые три слагаемых в биномиальном разложении при возрастании
степени х и запишите коэффициент при х:

b) Используя результаты предыдущих действий, найдите коэффициент при х в
биномиальном разложении

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

При каком значении параметра а система неравенств имеет единственное решение?

Элементы комбинаторики

Асель собрала цветы: 8 ромашек и 9 незабудок. Сколькими способами можно
составить букет из 7 цветов, если:
а) в букете 4 ромашки и 3 незабудки;
b) в букете как минимум должны быть 4 незабудки?

Уравнения, неравенства с двумя переменными и их системы

Найдите все двузначные числа, удовлетворяющие следующим условиям:
а) сумма цифр числа не менее 7;
b) сумма квадратов цифр меньше 25.

Элементы комбинаторики

Запишите выражения в порядке возрастания их числовых значений:

Элементы комбинаторики

Упростите выражение:

Элементы комбинаторики

Запишите выражения в порядке возрастания их числовых значений:

Элементы комбинаторики

Код от сейфа составлен из 5 букв латинского алфавита (в латинском алфавите 26 букв). Сколько существует вариантов кода, если буквы в коде не повторяются?

Элементы комбинаторики

Упростите выражение:

Элементы комбинаторики

В магазин поступило 7 видов шампуней. Сколькими способами продавец может их расставить в ряд на полке?

Элементы комбинаторики

Код от сейфа составлен из 5 букв латинского алфавита (в латинском алфавите 26 букв). Сколько существует вариантов кода, если буквы в коде не повторяются?

Элементы комбинаторики

Ученикам на уроке литературы рекомендовано к прочтению 20 книг. Сколькими способами ученик может выбрать 9 книг из списка?

Элементы комбинаторики

В городе Тараз открылась новая телефонная станция. Она предоставляет своим абонентам шестизначные телефонные номера, начинающиеся с 5. При этом последние пять цифр любые, но не повторяющиеся между собой. Сколько абонентов смогут получить телефонный номер?

Элементы комбинаторики

В магазин поступило 7 видов шампуней. Сколькими способами продавец может их расставить в ряд на полке?

Элементы комбинаторики

Команда из 7 учеников 9 класса участвуют в спaртакиаде.
а) Сколькими способами из них можно составить команду из 5 человек для игры в баскетбол?
b) Сколькими способами всех семeрых можно расставить для участия в эстафете?
c) Ведется статистика результативности каждого спортсмена. Сколько существует способов распределения 1, 2 и 3 мест внутри команды?

Элементы комбинаторики

Ученикам на уроке литературы рекомендовано к прочтению 20 книг. Сколькими способами ученик может выбрать 9 книг из списка?

Элементы комбинаторики

В классе учатся 12 девочек и 16 мальчиков. Сколько существует способов деления учеников класса поровну так, чтобы в каждой группе число мальчиков и девочек было одинаковым?

Элементы комбинаторики

В городе Тараз открылась новая телефонная станция. Она предоставляет своим абонентам шестизначные телефонные номера, начинающиеся с 5. При этом последние пять цифр любые, но не повторяющиеся между собой. Сколько абонентов смогут получить телефонный номер?

Элементы комбинаторики

Подбросили 8 монет. Сколько раз количество выпавших «орлов» превысит количество выпавших «решек»?

Элементы комбинаторики

Команда из 7 учеников 9 класса участвуют в спaртакиаде. а) Сколькими способами из них можно составить команду из 5 человек для игры в баскетбол? b) Сколькими способами всех семeрых можно расставить для участия в эстафете? c) Ведется статистика результативности каждого спортсмена. Сколько существует способов распределения 1, 2 и 3 мест внутри команды?

Элементы комбинаторики

У Алии в саду выросли 10 красных и 15 белых тюльпанов.
a) Сколькими способами можно сделать букет из 3 красных и 4 белых тюльпанов?
b) Мама Алии попросила сделать для нее букет из 7 цветов так, чтобы в нем было
хотя бы три красных тюльпана. Сколькими способами можно сделать такой букет?

Элементы комбинаторики

Подбросили 8 монет. Сколько раз количество выпавших «орлов» превысит количество выпавших «решек»?

Элементы комбинаторики

У Алии в саду выросли 10 красных и 15 белых тюльпанов. a) Сколькими способами можно сделать букет из 3 красных и 4 белых тюльпанов? b) Мама Алии попросила сделать для нее букет из 7 цветов так, чтобы в нем было хотя бы три красных тюльпана. Сколькими способами можно сделать такой букет?

Элементы комбинаторики

Найдите разложение бинома

Элементы комбинаторики

Дан бином

a) Найдите коэффициент при х^3 в разложении бинома.

b) Найдите алгебраическую сумму коэффициентов многочлена.

You are given quetsions to speak about for 2-3 minutes. Before you speak you have one minute to think about what you are going to say and you can make notes if you wish.

Card 1 1. What kind of indoor games can you recommend to your friend? 2. How can it influence him/her? 3. Are there any types of sport that you watch but do not play? Which? Why? 4. Which game or sport is the most popular in your country? Why?

Card 2 1. Should people choose a hobby according to their personality? Why? 2. What kind of outdoor activity can you recommend to a self-confident person? 3. How can it influence him/her? 4. How much time should be spent on this hobby? Why?

Card 3 1. What kind of team games can you recommend to a shy person? 2. How can it help him/her? 3. What are the advantages of team games? 4. Why is team work important in everyday life?

Card 4 1. What types of outside hobbies do you enjoy? 2. Would you recommend it to your friends? Why? 3. Do children tend to spend most of their time outdoor? Why? 4. Will children’s hobbies change in the future? What are the reasons?

Card 5 1. What hobbies are popular among teenagers? 2. Are there any new hobbies that you would like to take up? Why?/Why not? 3. Which hobby seems unusual to you? 4. Do you think a hobby is different from a sport? Why?/Why not?

Card 6 1. Describe a quality or skill you have. 2. How has it changed over the years? 3. Can it help you to be successful? How? 4. What other characteristics would you like to develop in the future?

Card 7 1. How would you describe your personality? 2. Is your true personality always on show or do you hide? 3. Do all your family members have similar personalities? What are they? 4. What are the personality differences between you and other family members?

Card 8 1. What extreme sports do you know? 2. Why do you think people like risky sports? 3. Have you ever practised any extreme sport? What are they? 4. What type of extreme sport would you like to try in the future? Why?

Unit: Hobbies and Qualities

Read the statement and write an opinion essay on topic: “People should make money from their hobbies”
You should:  Complete the table and use it as a plan for your essay.  Give your opinion supported by reasons and / or examples.  Use pre-verbal, post-verbal and end-position adverbs, use comparative degree adverb structures with regular and irregular adverbs.  Write 3 paragraphs (introduction, main body and conclusion). Check your essay using essay editing checklist.

Essay editing checklist

Do you have an introduction, main body and conclusion in your essay?

Do you have reasons/examples in your essay?

Do your sentences and paragraphs connect coherently?

Do your sentences complete (have a noun and a verb)?

Do you use adverbs (recently, however, nearly, there, well, more effectively, better, worse, etc.)?

Is your essay written in a formal tone?  Is spelling and grammar correct?

Unit: Hobbies and Qualities

Task 2. Exchange your essay with a person next to you. Read your partner’s essay and check for grammar accuracy, number of paragraphs with relevant content and plan. Give positive comments on written essay and what needs to be improved. Use the following checklist.

Edit your essay based on your partner’s comment.  Re-write your essay following your partner’s comments

Unit: Hobbies and Qualities

Read some facts about Jane Goodall. Write two paragraphs about Jane Goodall and your impression on her using reported speech forms.
Write 2 paragraphs: paragraph 1 is a short summary of Jane Goodall’s biography  paragraph 2 is your attitude towards her and her actions Give your opinion supported by reasons and / or examples.
Use active and passive simple present and past forms and past perfect simple forms, use simple perfect and some passive forms, use time adverbials in your writing.
Check your written work using revising checklist.
Facts about Jane Goodall Valerie Jane Morris-Goodall was born in 1934 in London, England.
Goodall is best known for her over 55-year study of social and family interactions of wild chimpanzees since she first went to Gombe Stream National Park, Tanzania in 1960.
In 1977, Goodall established the Jane Goodall Institute (USA), which supports the Gombe research, and she is a global leader in the effort to protect chimpanzees and their habitats.
Global youth program Roots & Shoots began in 1991 when a group of 16 local teenagers met with Goodall on her back porch in Dar es Salaam, Tanzania.
In April 2002, Secretary-General Kofi Annan named Goodall a United Nations Messenger of Peace.

Unit: Hobbies and Qualities

Learner is given a topic about hobbies and quality to talk about for 1-2 minutes.
You have 1 minute to prepare. Answer the questions. Speak on a given topic for 1-2 minutes.
Topic 1: Me and my hobby. Mention the following information:
 What is your hobby?
 Do you think having a hobby is beneficial to social life? Why?/Why not?
 How does your hobby affect your social life?

Unit: Hobbies and Qualities

Task. Learner is given a topic about hobbies and quality to talk about for 1-2 minutes.
You have 1 minute to prepare. Answer the questions. Speak on a given topic for 1-2 minutes.

Topic 2: Hobby and personality. Mention the following information:
 Why do people need hobbies?
 Does people’s personality influence on choosing a hobby?
 What kind of hobby can you recommend to take up to a quick-tempered person? Why?
 What kind of team games can you recommend to take up to an unsociable person? Why?

Unit: Hobbies and Qualities

Task. Learner is given a topic about hobbies and quality to talk about for 1-2 minutes.
You have 1 minute to prepare. Answer the questions. Speak on a given topic for 1-2 minutes.

Topic 3: Famous people’s life and their work (hobbies). Mention the following information:
 In your opinion, what kind of free-time activities are typical for famous people?
 How do famous people tend to spend their free time? Explain the topic using one example of a celebrity.
 Do you agree that a celebrity’s hobby and work match? Why/Why not?

Unit: Hobbies and Qualities

Watch the video. What is the main idea of the conversation?
Go to this link to listen: https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=dBNIrt0-wK8 Teacher can read the transcript below.

Unit: Hobbies and Qualities

Listen to the conversation again and answer the questions:
1. Which country is the final destination for the Street Soccer tour?
A) Kenya
B) Senegal
C) South Africa
2. You need to be mentally and physically fit to play street soccer.
A) Doesn’t say
B) True
C) False
3. The Amsterdam players aren’t very good at street soccer.
A) True
B) Doesn’t say
C) False
4. How many games did the street legends win in Amsterdam?
A) all of them
B) half of the games
C) the video doesn’t say
5. Edgar David used to play football for the Netherlands.
A) True
B) Doesn’t say
C) False
6. Which city are the Street Legends heading to the next?
A) Paris
B) London
C) the video doesn’t say

Unit: Hobbies and Qualities

Read the text and choose the right topic sentences (1-4) for paragraphs (A-D). Use each topic sentence only once and write the corresponding letter in the space given.
1. Nelson Mandela became a leader in the African National Congress (ANC).
2. Nelson Mandela was a civil rights leader in South Africa.
3. Mandela would spend the next 27 years in prison.
4. Nelson Mandela was born on July 18, 1918 in Mvezo, South Africa
A. ________________________. He fought against apartheid, a system where non-white citizens were segregated from whites and did not have equal rights. He served a good portion of his life in prison for his protests, but became a symbol for his people. Later he would become president of South Africa.
B. ________________________. His birth name is Rolihlahla. He got the nickname Nelson from a teacher in school. Nelson was a member of Thimbu royalty and his father was chief of the city of Mvezo. He attended school and later college at the College of Fort Hare and the University of Witwatersrand. At Witwatersrand, Mandela got his law degree and would meet some of his fellow activists against apartheid.
C. ________________________. At first, he pushed hard for the congress and the protesters to follow Mohandas Gandhi’s non-violence approach. At one point, he started to doubt that this approach would work and started up an armed branch of the ANC. He planned to bomb certain buildings, but only the buildings. He wanted to make sure that no one would be hurt. He was classified as a terrorist by the South African government and sent to prison.
D. ________________________. His prison sentence brought international visibility to the anti- apartheid movement. He was finally released through international pressure in 1990. Once released from prison, Nelson continued his campaign to end apartheid. His hard work and life long effort paid off when all races were allowed to vote in the 1994 election. Nelson Mandela won the election and became president of South Africa. There were several times during the process where violence threatened to break out. Nelson was a strong force in keeping the calm and preventing a major civil war.

Unit: Hobbies and Qualities

Teacher should divide learners into three groups and give each group one topic.
Work in a group. Prepare a presentation on topic. Follow 7 steps described below.
Topic 1: Person’s hobby influences his choice of friends. (Learners should prepare 2 arguments for and 2 arguments against)
Topic 2: People’s personality influence on choosing a hobby
Topic 3: People should make money from their hobbies

Unit: Hobbies and Qualities

Task 1. Read the text. One of the statements below expresses the main idea of the passage. One statement is too general, or too broad. The other explains only part of the passage; it is too narrow. Label the statements M for main idea, B for too broad, and N for too narrow.
1. _____. Aretha Franklin became one of the stars of rock and roll.
2. _____. Gospel music influenced emerging rhythm and blues talents.
3. _____. Franklin grew up singing gospel music in church.

Queen of Soul
Aretha Franklin, the “queen of soul,” grew up singing in the choir at church. Her father was a preacher and her mother a gospel singer. In her youth, Franklin worked with some of gospel music’s greatest stars, such as Mahalia Jackson and Clara Ward. By the age of 12, Franklin was singing solos. These highlighted the beauty and power of her voice. By the age of 14, Franklin has recorded her first gospel album.
At the age of 18, Franklin moved to New York to pursue her career as a singer. Talent scouts offered her several contracts, and she signed with one of the companies. Franklin made many albums over the next few years, but her talents were not fully expressed. Instead of rhythm and blues, Franklin was performing only pop and jazz.
In 1966, when her contract expired, Franklin signed with another company. Now she was able to focus on her rhythm and blues roots while weaving in gospel and rock. The styles mixed well with her natural talents, and provided a showcase for her soulful voice. Over the next few years, Franklin sold millions of albums. She recorded many hits such as “Respect” and “Chain of Fools”. In 1987 Franklin was inducted into the rock and Roll Hall of Fame. She was the first woman to receive this tribute.

Unit: Hobbies and Qualities

Read the text again. Two of the statements below present facts, which can be proved. The other statement is an opinion, which expresses someone’s thoughts or beliefs. Label the statements F for fact and O for opinion.
1. _____ Franklin is the best singer of all time.
2. _____ Franklin was inducted into the rock and Roll Hall of Fame.
3. _____ Franklin focused on rhythm and blues blended with gospel and rock music.

Exercise and Sport

Write a newspaper article about a sport event.

Think about these questions before you write:
 When did the event take place?
 Where did it take place?
 What made it so memorable for you?
You should
 Write 3 paragraphs including the information mentioned above.
 Give your opinion supported by reasons and / or examples.
 Follow the structure of the newspaper article;
 Use a variety of conjunctions including so that, (in order to) to indicate purpose, causes, results.
 Check your paragraphs using assessment criteria below.
Possible Assessment criteria:
 Content (relevance and development of ideas; coherent arguments supported by reasons and examples)
 Organization (introduction, main body conclusion, linking words, follow the structure of paragraphing).
 Vocabulary and spelling (at least 5 words on the topic).
 Use a variety of conjunctions to indicate purpose, causes, results (example: because, since, as, so that, in order).

Exercise and Sport

Listen to the Sports news on the radio and identify the main idea.
Go to this link to listen: http://www.esl-lounge.com/student/listening/3L2-sports.mp3 Teacher can read the transcript below.

Exercise and Sport

Read the text. Distinguish Fact from Opinion. Two of the statements below present facts, which can be proved. The other statement is an opinion, which expresses someone’s thoughts or beliefs. Label the statements F for fact and O for opinion.
1.
______
. Ice carves are often sculptors of chefs.
2.
______
. An ice carving is more elegant than a snow sculpture.
3.
______
At some ice carving contests, teams make massive sculptures from 25 blocks of ice.
THE ART AND SPORT OF ICE AND SNOW SCULPTURE
Ice carving and snow sculpturing are sports as well as arts. The Great Lakes region of the United States and Canada hosts contests in these sports each winter. The region is a perfect site for these events. It has long cold winters and ample snowfall. The sculptures are works of art.
Ice carving is an art. Ice sculptures range from massive monuments to small decorations. The artists who make them may be sculptors or chefs. But ice carving is also a sport. Contests may last for days. Teams of two or more people sculpt blocks of ice the size of large suitcases. At some contests, a team works on one block of ice. At other contests, a team may create a sculpture from 25 blocks of ice.
The art of snow sculpturing attracts sculptors who normally work with other materials. They enjoy working with snow because they can make massive forms in a short time. In contests, teams of three or four people sculpt one large snow block. The blocks may be the size of a small room. They may weigh 35 tons. These contests last for two to five days. Artists work day and night to finish on time. Once completed, the snow sculptures are displayed. The sculptures remain on view as long as the cold weather lasts.

Exercise and Sport

Read the text again. Keep events in order. Number the statements below 1, 2 and 3 to show the order in which the events took place.
______
. a. The snow sculptures remain on view as long as the cold weather lasts.
______
. b. Well-packed blocks of snow the size of a small room are ready for each team.
______
. c. Teams of three or four people work day and night to complete their sculptures in time.

Exercise and Sport

Read the text again. Make correct inferences. Two of the statements below are correct inferences, or reasonable guesses. They are based on information in the passage. The other
23
statements are incorrect, or faulty, inference. Label the statements C for correct inference and F for faulty inference.
1. Snow sculpturing is mainly an outdoor event. _____
2. Fewer artists sculpt with ice than snow. _____
3. Ice carving and snow sculpturing contests often are held in the northern part of the United States.
_____

Unit: Exercise and Sport

Write a school magazine article about a favourite sport star.
Think about these points before you write:
1. Name / why famous.
2. Appearance / personality.
3. Free-time activities.
4. Writer’s feelings about sport star.
You should:
1. Write 4 paragraphs including the information mentioned above.
2. Give your opinion supported by reasons and / or examples.
3. Use keen on; well-known for; to be successful in; popular with, etc.
4. Check your article using criteria below.
Teacher Assessment Criteria:
1. Content (include relevant and development of ideas; coherent arguments supported by reasons and examples)
2. Organization (write introduction, main body, conclusion, use linking words, follow the structure of paragraphing)
3. Vocabulary and spelling (use at least 5 words on the topic)
4. Use keen on; well-known for; to be successful in; popular with, etc.

Unit: Exercise and Sport

Watch the video or listen to the teacher and identify the main idea.
Go to this link to listen: https://www.youtube.com/watch?time_continue=55&v=mE7rpfL7o6s Teacher can read the transcript below.

Unit: Exercise and Sport

Watch the video again or listen to the teacher and answer the questions:
1. Which of these statements about the Tour de France is NOT true?
A. You can watch live coverage of the race on the Internet.
B. The Tour de France is the world’s most prestigious road race.
C. Over 200 channels will be broadcasting the race live as it happens.
2. Messages posted on the social media website Twitter are called …?
A. twerps
B. tweets
C. cheeps
3. The cyclist leading the Tour de France race wears …?
A. a green jumper
B. a yellow jersey
C. a blue T-shirt
4. Which of these expressions is the odd one out …?
A. keep an eye on
B. keep your eyes peeled
C. keep an eye out
5. A Segway is …?
A. a motorized vehicle with two wheels
B. a racing bicycle
C. a mountain road
6. A vantage point is …?
A. a point awarded to the winner of each stage of the race
B. a place where contestants can stop to have a break and take refreshments
C. somewhere that offers a good view of the race

Unit: Exercise and Sport

Read the advice from a sport expert.
‘Hello, my name’s Vernon Marchewski and I’m going to tell you about the best ways to improve your fitness. If you’re interested in being an athlete, or just doing sport for fun, this advice is for you.
I think the most important thing is to choose a workout that you enjoy. Don’t cycle if you don’t like cycling. You need to do something that will motivate you, so avoid activities that are too hard for you, or boring.
To make your workout more fun and challenging, do it a bit differently each time. Try a new activity, or vary how long you spend doing something, and how difficult you make it.
Another great way to motivate yourself is to make sure you have goals. For example, if you run 5 km a day, try to increase it to 6. But be careful, don’t overtrain. This can lead to injury, and your body needs to rest as well as work hard.
Look after yourself, remember to eat good food and drink lots of water. A healthy diet is the best way to a healthy body.
Finally, only use proper equipment. If you cycle, have your bicycle checked and repaired regularly. Only wear good running shoes, and invest in comfortable clothing’.
Complete each sentence using one word from the box and any other necessary information from the text.
1. Vernon __________________________________ for people interested in being athletes.
2. He _______________________ the audience ______________________ they enjoyed.
3. He _________________________________________________ too hard, or boring.
4. To make your workout fun, Vernon __________________________________________.
5. He ___________________________________ goals is a good way to motivate yourself.
6. He ___________________________________________________ lead to injury.
7. He ____________________________________________________ good food.
8. He ____________________________________________________ bad equipment.

Unit: Exercise and Sport

Re-write the given sentences using reported speech and the verbs in brackets.
1. Vernon Marchewski says, “Don’t cycle if you don’t like cycling”. (to advise)
2. Vernon Marchewski says, “If you run 5 km a day, try to increase it to 6. But be careful, don’t over train”. (to suggest)
3. He says, “Only wear good running shoes, and invest in comfortable clothing”. (to advise)
4. He says, “Look after yourself, remember to eat good food and drink lots of water”. (to
5. He says, “Try a new activity, or vary how long you spend doing something, and how difficult you make it”. (to recommend)

Listen to the dialogues. Six people talk about sport they like. Match each speaker with his or her reason, A-F. CD3 Tapescript1.

1. Speaker 1 ______A) There are friendly people who go there, so it’s a good place to meet people.

2. Speaker 2______ B) It’s a great way to keep fit. It’s better than going to a health club.

3. Speaker 3______ C) There’s hardly anyone there and you can listen to the ocean as you do it.

4. Speaker 4______ D) It’s a good exercise because you have to walk a lot.

5. Speaker 5 ______E) It’s really fun! But, it’s not as easy as it looks.

6. Speaker 6 ______F) I have no trouble to finding somewhere to play.

Read the text and identify in which paragraph (A-D) the writer does these things.

1. Establishes the emotional importance of baseball for fans. Paragraph

2. The origins of baseball. Paragraph

TAKE ME OUT TO THE BALLPARK A. Baseball is a much-loved national sport in USA. It’s also popular in the countries of South America and Japan. Europe is another matter. Not many baseball teams exist in Europe today. It is slowly changing. Since baseball is an Olympic sport, lots of countries are joining the game! B. Going to baseball games is a way of life for many fans. They sit in the stands on hot and sunny spring and summer days, eat hot dogs or popcorn, sip cola or lemonade and enjoy the game. Adults and children alike attend games, and it’s a sport that everyone seems to love. Baseball is such a part of American life that nearly everyone’s favourite childhood memory includes a day at the ballpark. C. Modern baseball began about 150 years ago in New York, USA and has been popular sport ever since. It has changed a little bit over the years but the basic game remains the same. Baseball is played with a bat, which is a stick of about 100 cm long, made of metal or wood, and a small hard ball. Each player wears one heavy leather glove to catch the ball. Baseball is played on a special outdoor field. D. The game of baseball is divided into nine parts, called innings. During an inning, each of the two teams takes its turn to bat, which means trying to hit the ball that is thrown to them by the pitcher of other team. After the ball is hit, the player tries to run and touch three different bases before running to the home base. The team that is not batting tries to catch the balls that are hit, and stop the runners before they score. The team that scores the most runs by the end of the ninth inning wins.

Match the headings 3-6 with the paragraphs A-D.
3. The rules of playing the game

4. The facilities

5. The changes happening to baseball

6. Part of people’s life

Choose ONE of the topics and write.

Topic 1. Write an article to a newspaper describing the most popular hobby in Kazakhstan nowadays using appropriate grammar. Try to mention these questions: 1. What kind of hobby is very popular among younger generation in Kazakhstan? 2. Why is it important? 3. Is your own hobby different from the most popular one? How? Why?

Topic 2. Write an article to a newspaper describing the recent Sport Olympiad where Kazakhstan sportsmen participated (in country or abroad) using appropriate grammar. Try to mention these questions: 1. What is the Olympiad’s focus? 2. How did our sportsmen perform? 3. Why is it important to participate in such events?

Молекулярная биология и биохимия

1. Заполните таблицу, используя приведенные ниже, ключевые слова.

Ключевые слова: энергетическая, структурная, тепло- и электроизоляционная, источник эндогенной воды, входят в состав некоторых витаминов и гормонов, составляют основу плазматической мембраны.

2. Рассмотрите структурные компоненты триглицеридов и фосфолипидов.

Молекулярная биология и Клеточный цикл

Заполните сравнительную таблицу

Клеточная биология

Установите соответствие между компонентами клеток, местом, где могут встречаться данные компоненты и их функциями. Ответы запишите согласно образцу.

Образец: 0- __Р__ -__а_____

1-______- _______

2-______-________

3-______-________

4-______-________

Клеточная биология

На микрофотографии представлены эритроциты – красные клетки крови человека.

Расчитайте увеличение рисунка, если известно, то диаметр эритроцита А человека в среднем составляет 6,2 мкм. Покажите свою работу.

Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

Возникновение бинарной номенклатуры связано с именем Карла Линея.

1) Дайте определение термину бинарная номенклатура.

______________________________________________________

2) Отметьте название вида, изображенного на рисунке.

a) Лягушка

b) Землянистая

c) Квакша болотная

d) Бесхвостое земноводное

e) Квакша

Разнообразие живых организмов Биосфера и экосистемы

Рассмотрите фотографии растений.

Определите растение по дихотомическому ключу

Ответ:

Разнообразие живых организмов Биосфера и экосистемы

Дрожжи были помещены в свежеприготовленную, культуральную среду. Ниже представлена диаграмма изменения численности популяции в зависимости от времени.

Вставьте в текст, описывающий изменение численности популяции дрожжей, подходящее слово из предложенных вариантов, согласно образцу.

Образец: a: 1- наихудший, 2- оптимальный

b: 1- сигмоидальный, 2- экспоненциональный

c: 1- прямопропорционально, 2- обратнопропорционально

d: 1- сигмоидальный, 2- экспоненциональный

e: 1- величины, 2- плотности

В этой новой и благоприятной среде условия для роста популяции оптимальны(a) и наблюдается _______________ (b) тип роста популяции, то есть число организмов увеличивалось _________ (c) прошедшему времени. Но, в определенный момент времени, в связи с уменьшением пищевых ресурсов и накопления токсичных отходов, скорость увеличения количества организмов замедляется. Тогда тип роста популяции сменяется на _______________(d), при котором скорость роста зависит от ___________(e) популяции.

Разнообразие живых организмов Биосфера и экосистемы

Имеется поле люцерны площадью 4 га. На этом поле производится выпас телят (предполагается, что телята на данном поле питаются только люцерной). 12 -летний мальчик питается только телятиной. Рассчитайте, какое количество энергии потребляет мальчик за определенный промежуток времени, если за этот же промежуток времени люцерна потребляет 6,3 *103 кал.

Покажите свою работу

Разнообразие живых организмов Биосфера и экосистемы

Заполните таблицу, используя номера ключевых слов. Ключевые слова Кал(0); пирамида биомассы(1); число особей(2); показывает эффективность преобразования энергии(3); пирамида численности(4); служит наиболее полным способом отображения связей между организмами на разных трофических уровнях(5); г/м3(6); показывает плотность организмов на каждом трофическом уровне(7); пирамида энергии(8); показывает суммарную массу организмов каждого трофического уровня (9).

Разнообразие живых организмов Биосфера и экосистемы

На Земле происходят повторяющиеся процессы превращения и перемещения веществ, имеющих более или менее циклический характер. К данным процессам может относиться круговорот углерода и азоты в природе. Изобразите схему круговорота азота, подпишите основные этапы:

 фиксация азота

 нитрификация

 аммонификация.

Влияние деятельности человека на окружающую среду

Заполните схему влияния добычи и переработки полезных ископаемых на окружающую среду. Укажите причины, по которым добыча и переработка полезных ископаемых влияет на данную сферу, а также к каким последствиям приводит подобное влияние.

Влияние деятельности человека на окружающую среду

Дом семьи Мухамедовых расположен недалеко от полей, на которых выращивается сахарная свекла. Однажды утром дети решили наловить рыбы и пошли к озеру, которое тоже находилось по соседству. На ужин мать приготовила пойманную детьми рыбу, а к утру у всех членов семьи появилось головокружение, слабость в конечностях, потливость и учащенное сердцебиение.

Незадолго до этого на поле с сахарной свеклой произошла авария агрегата, который распрыскивал пестициды, вследствие чего некоторое количество пестицидов вылилось на небольшой участок с сахарной свеклой. 1) Дайте определение термину пестициды.

a. __________________________________

b. ___________________________________

c. ___________________________________

2) Изобразите схематично путь, как пестициды попали в рыбу.
3) Объясните последствия влияния пестицидов на окружающую среду. ___________________

На рисунке показана часть схемы электронного строения растительной клетки.

(а) Назовите органеллы A и B.

A. ______________

B. _________

(b) Опишите функции органеллы, отмеченной буквой Y

Влияние деятельности человека на окружающую среду

Один из самых глобальных вопросов науки последних двадцати лет является глобальное потепление, то есть повышение средней температуры климата нашей планеты. Одной из причин такого процесса называют парниковый эффект.

1. Дайте определение термину парниковый эффект.

2. Выберите верное утверждение о парниковом эффекте. a) Парниковые газы обладают способностью нагреваться при взаимодействии с кислородом, повышая температуру в нижних слоях атмосферы; b) Парниковые газы обладают большой плотностью. Земля нагревается от ядра Земли, а парниковые газы препятствуют выходу тепла и Земля не успевает остывать; c) Парниковые газы обладают большой плотностью, вследствие чего тепловое излучение, приходящее от Солнца, не может вернуться назад в космос, а задерживается в нижних слоях атмосферы, нагревая их; d) Парниковые газы – это выхлопные газы машин, которые выходят из выхлопной трубы уже горячими. Большие количество таких газов нагревает нижние слои атмосферы; e) Парниковые газы взаимодействую друг с другом с выбросом большого количества тепла.

3. Укажите, одно влияние парникового эффекта на живые организмы:

Рассчитайте длину структуры Y.

Покажите ваш способ расчета:
Ответ: ____________(µm)

Влияние деятельности человека на окружающую среду

Заполните схему, отвечая на вопросы

На рисунке изображено Двудольное Цветковое растение (Rosa canina) из Розоцветных, плоды которого издавна использовались как целебные.

Укажите видовое название растения, показанного на рисунке.

Определите признаки скорпиона, которые показывают принадлежность данного вида к классу паукообразных типа членистоногих.

На рисунке показан график роста популяции для растительноядного насекомого

Укажите два фактора, которые могут повлиять на темпы роста численности насекомых во время фазы В.

1._________2.___________

Одно растение обеспечивает пищей многих травоядных животных. Травоядные животные являются пищей для нескольких плотоядных.

Сравните пирамиды чисел и биомассы и укажите одно сходство и одно отличие Сходство_____________ Отличие_____________

Ниже показана схема круговорота азота.

Предложите основные причины прохождения процессов нитрификации и денитрификации.

Пестициды – это химические средства, используемые для борьбы с вредителями и болезнями растений, паразитами, сорняками. Определите, каким образом пестициды могут попасть в организм людей.

Клеточная биология и Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

Сравните пирамиды численности, биомассы и энергии в таблице.

Парниковый эффект – это увеличение среднегодовой температуры поверхностного слоя земной атмосферы и Мирового океана. Объясните последствия влияния парникового эффекта на экосистемы Земли.

Назовите причины разрушения озонового слоя.

(а) На схеме представлена последовательность в работе фермента пепсина. Заполните пробелы.

(b) Графики показывают влияние различных условий на активность ферментов.

Укажите график влияния температуры на активность пепсина.

Клеточная биология и Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

Рисунок иллюстрирует пирамиду энергии, упрощенной экосистемы: люцерна — телята — мальчик по
Е. Одуму, 1959.
(a) Рассчитайте эффективность переноса энергии от консумента первого порядка к консументу
второго порядка.

(b) Рассчитайте эффективность переноса энергии от продуцента к консументу первого порядка.
(c) Рассчитайте эффективность переноса солнечной энергии к продуценту

Опишите, как знание о составе желчи применяется в выведении жирных пятен.

Клеточная биология и Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

Выделяют две основные формы кривых роста популяций — чисто экспоненциальную (J-образную) и
сигмоидную (S-образную).
(a) Сравните в таблице экспоненциальную и сигмоидальную кривые роста популяции

(b) Объясните, почему сигмоидальную кривую роста называют зависимой от плотности

На рисунке представлена схема транспорта веществ через клеточную мембрану.

Опишите отличие активного транспорта веществ от пассивного.

Клеточная биология и Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

На рисунке изображено животное семейства кошачьих, рода Пантеры.

(a) Напишите два параметра, помимо цвета позволяющих определить род данного животного

(b) Напишите параметр, позволяющий определить вид данного животного.
(c) Определите вид млекопитающего, напишите название согласно правилам бинарной
номенклатуры.

Клеточная биология и Разнообразие живых организмов. Биосфера и экосистемы

На рисунке изображена растительная клетка.

(a) Опишите основную функцию органеллы А на рисунке.
(b) Опишите основную функцию органеллы В на рисунке.
(c) Вычислите линейное увеличение микрофотографии, если длина органеллы В равна 10 мкм.
Покажите свою работу.

Диаграмма показывает использование потометра для измерения скорости транспирации растения.

Таблица ниже показывает результаты эксперимента после 30 мин, потометр был установлен в различных условиях.

(a) Рассчитайте скорость потери воды при нормальных условиях. Покажите свои результаты.
__________________( см/мин) [1]
(b) Cделайте вывод о влиянии ветра на скорость транспирации, исходя из данных таблицы. (с) Укажите правильную последовательность перемещения органических веществ по растению.

Влияние деятельности человека на окружающую среду и Питание

Пестициды – химические средства, используемые для борьбы с вредителями и болезнями растений, а
также с различными паразитами.
Объясните последствия влияния пестицидов на окружающую среду. Приведите 2 примера

Влияние деятельности человека на окружающую среду и Питание

Состояние атмосферы определяет погоду и климат на поверхности Земли. Благодаря парниковому
эффекту на планете Земля зародилась жизнь, а озоновый слой защищает все живое на земле от
космического и солнечного излучения. Однако в последние десятилетия количество парниковых
газов резко возросло, и состояние озонового слоя ухудшилось.
(a) Объясните причину повышения содержания парниковых газов и возможные последствия для
живых организмов.
(b) Объясните причину разрушения озонового слоя и возможные последствия для живых
организмов.

Влияние деятельности человека на окружающую среду и Питание

Пищеваре́ние — механическая и химическая обработка пищи в желудочно-кишечном тракте —
сложный процесс, при котором происходит переваривание пищи и её усвоение клетками.
(a) Соотнесите отделы желудочно-кишечного тракта с их функциями

b) Назовите фермент, расщепляющий органические вещества.
Углеводы________________________________________________________________________
Белки___________________________________________________________________________
Жиры___________________________________________________________________________

Влияние деятельности человека на окружающую среду и Питание

Учащиеся провели опыт по исследованию активности фермента амилазы от температуры и pH.
Данные представлены на графиках.

a) Объясните причину стабильного повышения активности фермента при температуре от 20oC до
40oC.
(b) Объясните причину резкого снижения активности фермента при pH 8.

Влияние деятельности человека на окружающую среду и Питание

Молекулы жиров гидрофобны, поэтому жиры нерастворимы в воде, они могут подвергаться
действию ферментов, растворённых в воде только на границе раздела фаз вода/жир. Печень
вырабатывает желчь, которая способна эмульгировать жиры.
Объясните роль желчи в эмулгировании для расщепления жиров в организме.

Өсімдік және жануар жасушасы

1. Диаграммада жасушаның электронды микросуреті берілген.
(і) Cуреттегі жасуша тән ағзаны атаңыз.
___________________________________________________________________________
(іі) Берілген жасушада кездесетін, кездеспейтін органоидтарды анықтаңыз.2. Суретте жануар және өсімдік жасушасы берілгенa) (i) A және B құрылымдарын анықтаңыз.
А_______________________________________В_________________________________
(іі) С әрпімен екі жасушаға да ортақ құрылымды белгілеңіз.
b) Өсімдік жасушасын жануар жасушасынан ерекшелейтін бір органоидты көрсетіңіз және оның қызметін жазыңыз.
Органоид аты
Ерекшелігі
Қызметі

Транспорт веществ

Транспорт веществ через плазматическую мембрану осуществляется активным и пассивным путем.
(a) Заполните сравнительную таблицу.(b) Укажите отличие простой диффузии от облегченной диффузии

Өсімдік және жануар жасушасы

Суреттерде микрофотографиялар берілген.
Суреттердегі сызық бойымен берілген құрылымдардың нақты өлшемін табыңыздар

Транспорт веществ

Диаграмма иллюстрирует основную схему транспирации.
Опишите путь воды через три органа растения.

Тірі ағзалардың көп түрлілігі

1. Төмендегі суретте екі түрлі тірі ағза берілген.
(і) Тірі ағзалардың класын анықтаңыз.
А________________________________________В_______________________________
(іі) А әрпімен таңбаланған ағзаның көзге көрініп тұрған екі белгісін сипаттаңыз.
2. Төмендегі суретте астық тұқымдасына жататын өсімдік гүлі берілген.

(і) X және Y әріптерімен берілген құрылымдарды анықтаңыз.
X _______________________________________ Y_________________________________________
(іі) Астық тұқымдас өсімдікті басқа тұқымдас өсімдіктерден ерекшелігін анықтайтын кілт құрастырыңыз.

Транспорт веществ

Учащиеся провели исследование по изучению зависимости скорости транспирации от интенсивности
света на листьях пшеницы. Собранные данные представлены на графике ниже.Объясните причину повышения интенсивности транспирации в зависимости от увеличения
температуры листа.
________________________________________________________________________________

Транспорт веществ

В таблице ниже представлены данные о количестве устьиц на листе относительно места
произрастания растения. В целом, количество устьиц уменьшается в соответствии со сменой места
произрастания от влажной до сухой среды.Объясните причину уменьшения количества устьиц у растений в соответствии с уменьшением
влажности среды.

Популяция саны өзгерісі

Диаграммада зауза қоңызының популяцияның жаңа мекен ортада көбею қарқындылығы көрсетілген.
(і) Қоңыздың популяциясының графигінің түрін анықтаңыз.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(іі) Популяция өсуінің екінші түрінен ерекшелігін сипаттаңыз.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(ііі) Суретті пайдалана отырып популяция санының өзгеру себебін түсіндіріңіз(А,В,С)
_________________________________________________________________________

Транспорт веществ

Механизм транслокации веществ по флоэме процесс, изученный недостаточно, и на данный момент,
гипотеза тока под давлением (представленная на диаграмме) является наиболее подтвержденной
фактами. Транспорт сахарозы из листьев в клетки-спутницы происходит активно, также как и из клеток
спутниц в корни и плоды.Объясните, как повлияет повышение освещенности на скорость транслокации.
________________________________________________________________________________

Экожүйедегі энергия ағымы

Төменде экожүйенің бір бөлігін көрсетілген.
а) Күн энергиясы шөпке қандай түрде берілетінін жазыңыз.
Өсімдіктегі энергия зебраға қандай түрде берілетінін жазыныз.
b) Зебра тіршілігін тоқтатқан кезде оның денесіндегі энергия ыдыратушылар арқылы босайды.
Осы үдеріске қатысатын бір микроағзаны атаңыз.
(с) Соңында энергияның көп бөлігі қандай түрде қоршаған ортаға берілетінін анықтаңыз.
d) Неге экожүйедегі энергия қозғалысы айналым емес ағын (поток) түрінде жүретінін түсіндіріңіз.

Азот пен көміртектің табиғаттағы айналымы

Сызбада табиғаттағы көміртек айналымы берілген

Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері

1. Төмендегі суретте пестицидтерді қолдану кезіндегі биоаккумуляция құбылысы берілген.
(і) Суретті пайдаланып биоаккумуляция ұғымын түсіндіріңіз.
(іі) Пестицидтерді қолданудың үш кемшілігін сипаттаңыз.
2. Төмендегі графикте 1860-2000 жылдар арасындағы атмосфераға бөлентін көмірқышқыл газы мен Жердің орташа температурасы арасындағы байланыс берілген.(і) Графиктегі деректерді пайдаланып, қорытынды жасаңыз.
(іі) Бақыланатын құбылыстың пайда болуының екі себебін түсіндіріңіз. ___________________________________________________________________________

Асқорыту ферменттері

Берілген суретте адамның асқорыту жүйесінің бөлігі көрсетілген.
(і) Суретте берілген N нысанды анықтаңыз және оны өзгеріске ұшырататын ферменті сипаттаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(іі) Осы процестің жүруіне асқазан құрылысы қалай көмектесетінін түсіндіріңіз.
___________________________________________________________________________

Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH)

1. Сызбада ферменттік реакцияның төрт кезеңі берілген.
(і) «Фермент» терминіне анықтама беріңіз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(іі) M, N, O және P құрылымдарын анықтаңыз.
M _________________________________N________________________________________
О _________________________________Р________________________________________
2. Ферменттің белсенділігіне бірнеше фактор әсер етеді, соның бірі ортаның рН көрсеткіші.
(і) берілген графиктегі өзгерісті қалай түсіндірер едіңіз?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________(іі) Белсенділігі графикте берілген дерекке сәйкес жұмыс жасайтын ферментке мысал келтіріңіз.
__________________________________________________________________________
(ііі) График адамның асқорыту жолының қай бөліміне сәйкес келеді?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тасымал түрлері

Төменде өсімдіктердегі транспирация үдерісін зерттеуге арналған құрылғы берілген
(і) Судың булануы тасымалданудың қай түріне жатады?
(іі) Өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіріңіз.
(ііі) Өсімдіктердегі транспирация үдерісіне ішкі және сыртқы факторлардың әсерін
сипаттаңыз

ХХ ғасырдың екінші жартысындағы әлемнің саяси картасы

Отаршылдық жүйенің күйреу себептері мен салдарын жазыңыз.

Әлемнің екі полюсті жүйесі қалай қалыптасты?

НАТО мен ВШҰ-ның әрекеттеріне мысал келтіріңіз.

Соғыстан кейінгі уақыттағы еуропалық интеграцияның себептері қандай?

Соғыстан кейінгі уақыттағы еуропалық интеграцияның себептері қандай?

Неліктен Біріккен Ұлттар Ұйымы Жалпыға бірдей адам құқығы Декларациясын жариялады?

Халықаралық ұйымдардың мақсаты мен міндетттерін жазыңыз.

Как изменилась политическая карта мира после Второй мировой войны? Как сформировалась биполярная система мира?

Рассмотрите политические карты и выполните задания.

1) Дайте название политическим картам.
_______________________________________ ________________________________________
2) Какие периоды охватывают политические карты?
_______________________________________ ________________________________________
3) Какие политические изменения произошли на второй карте?

Как изменилась политическая карта мира после Второй мировой войны? Как сформировалась биполярная система мира?

На основе указанных исторических событий выполните задания.
A) Карибский кризис
B) Корейская война
C) Берлинский кризис
1) Расположите указанные исторические события по хронологической последовательности.

2) Результатами столкновения каких военно-политических блоков являются данные события?
1.___________________________________________
2.___________________________________________
3) Что общего между указанными историческими событиями?
1.______________________________________________________________________________
2.______________________________________________________________________________
4) Из вышеуказанных исторических событий выберите одно событие и заполните таблицу.

Почему Организация Объединенных Наций издала Всеобщую Декларацию прав человека? Каковы причины европейской интеграции в послевоенное время?

Прочитайте текст из Всеобщей декларации прав человека и определите личные, гражданские, политические, экономические права и свободы человека. Каждый человек должен обладать всеми правами и всеми свободами, провозглашенными настоящей Декларацией. Каждый человек имеет право на жизнь, на свободу и на личную неприкосновенность. Каждый человек имеет право на труд, на свободный выбор работы, на справедливые и благоприятные условия труда и на защиту от безработицы. Каждый человек имеет право на свободу убеждений и на свободное выражение их; это право включает свободу беспрепятственно придерживаться своих убеждений и свободу искать, получать и распространять информацию и идеи любыми средствами и независимо от государственных границ. Каждый человек имеет право на свободу мирных собраний и ассоциаций. Каждый человек имеет право свободно передвигаться и выбирать себе местожительство в пределах каждого государства.
1) Личные права и свободы: a)_______________________b)_______________________
2) Гражданские права и свободы:
a)_____________________b)______________
3) Политические права и свободы:
a)_____________________b)__________________
4) Экономические права и свободы

a)______________b)_______________

Почему Организация Объединенных Наций издала Всеобщую Декларацию прав человека? Каковы причины европейской интеграции в послевоенное время?

Рассмотрите изображение и выполните задания.
1) Эмблема какой организации изображена на рисунке?
________________________________________________________________________________
2) Опишите причины образования данной организации.
1.______________________
2.______________________
3) Определите сферу деятельности указанной организации.
_______________________
4) Сделайте вывод о результатах деятельности указанной организации (приведите 3 аргумента).
1.___________
2._______________
3.________________

Как изменилась политическая карта мира после Второй мировой войны? Как сформировалась биполярная система мира?

Рассмотрите политические карты и выполните задания.

1) Дайте название политическим картам.
_______________________________________ ________________________________________
2) Какие периоды охватывают политические карты?
_______________________________________ ________________________________________
3) Какие политические изменения произошли на второй карте?

Как изменилась политическая карта мира после Второй мировой войны? Как сформировалась биполярная система мира?

На основе указанных исторических событий выполните задания.
A) Карибский кризис
B) Корейская война
C) Берлинский кризис
1) Расположите указанные исторические события по хронологической
последовательности.

2) Результатами столкновения каких военно-политических блоков являются данные
события?
1.___________________________________________
2.___________________________________________
3) Что общего между указанными историческими событиями?
1.______________________________________________________________________________
2.______________________________________________________________________________
4) Из вышеуказанных исторических событий выберите одно событие и заполните
таблицу.

Как изменилась политическая карта мира после Второй мировой войны?

1.Рассмотрите политическую карту, определите изменения, которые произошли после Второй мировой войны и объясните их причину.

Почему во второй половине ХХ века усилился процесс деколонизации?

Проанализируйте политические, экономические, культурные причины и последствия распада колониальной системы.

Как сформировалась биполярная система мира?

1. Заполните таблицу

Каковы особенности событий холодной войны в 19461963 гг.?

Рассмотрите фотографию и ответьте на вопросы

1) Кто изображен на фотографии? ________________________________

2) Представителем какой страны он является? ___________________________

3) Определите на какое событие повлияла его знаменитая Фултноская речь? ___________________

4) Объясните суть Фултноской речи. ____________________________

Почему Организация Объединенных Наций издала Всеобщую Декларацию прав человека??

1. Ознакомьтесь с основными направлениями деятельности ООН и выполните задания. — Поддержание мира и безопасности; — Предотвращение распространения ядерного оружия; — Защита прав женщин; — Охрана окружающей среды; — Борьба с терроризмом; — Содействие обеспечению достойных условий труда; — Решение глобальных проблем; — Уголовное преследование военных преступников; — Поддержка промышленного сектора; — Помощь пострадавшим от стихийных бедствий; — Поощрение свободы печати и свободы слова; — Борьба с ВИЧ/СПИДом; — Борьба с распространением эпидемий; — Решение мировой проблемы наркотиков; — Мобилизация добровольцев для развития мира.

1) Определите 3 направления деятельности ООН по защите прав человека. _____________________

2) Объясните значимость выбранных направлений в современном демократическом обществе. __________________________

Қазақстандық географтардың зерттеулері

1. Шоқан Уәлиханов ұйымдастырған саяхаттардың бағытын, ғылыми-танымдық маңызын, жазылған еңбектерін анықтап төмендегі кестені толтырыңыз:

2. «Қаныш Сәтбаевтың Қазақстан ғылымын дамытуға қосқан үлесі» тақырыбында эссе жазыңыз (25-30 сөйлем).
Эссеге қойылатын талаптар:
1. Кіріспе. Тақырыптың негізгі мәні мен негіздемесі тезис түрінде көрсетілуі тиіс
2.Негізгі бөлім: Тақырыпқа сәйкес: теория, фактілер, идея, ақпараттар сұрақтар қою,
т.б. қолдану, дәлел келтіру (аргументация).
Мысалы:
1. Аргумент түсіндіру мысал (факт) байланыстырушы сөйлемдер.
2. Аргумент түсіндіру мысал (факт) байланыстырушы сөйлемдер;
3. Қорытынды. Жалпылау мен аргументтеріңіздің логикалық қорытындысының
болуы.

География ғылымының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемалары

География ғылымы салаларының қазіргі заманғы өзекті зерттеу проблемаларын анықтап, бір проблеманың шешімін ұсыныңыз

Қазақтың халықтық географиялық терминдері

1. Төменде берілген мәтінді оқып шығып, өз өлкеңіздің топономикасын сипаттаңыз.
Топонимика — ономастиканың жер-су, елді мекен атауларының шығуы мен пайда болуын (этимологиясын), мағынасын, құрылымының дамуын, таралу аймағын, қазіргі жағдайын, грамматикалық, фонетикалық пішінін, жазылуы мен екінші бір тілде берілуін зерттейтін құрамдас бөлігі. Бұл гректің «топос» — орын, жер, «онома» — атау деген екі сөзінен тұрады, яғни жер-су атаулары деген сөз.
Топоним дер, яғни жер-су аттары, негізінен үш бағытта зерттеледі:
— семантикасы (мағынасы);
— жасалу жолдары;
— этимологиясы.
Топонимика география, тарих, тіл білімі, этнология ғылымдарының деректеріне сүйеніп, өзара байланыста дамиды. Кез келген аумақтың географиялық атауларының жиынтығы сол жердің топонимиясын құрайды. Топонимдер зерттелетін географиялық нысандардың көлеміне не мөлшеріне қарай макротопонимдерге (тау жоталары, үлкен ойпаттар, мұхиттар, т.б.), мезотопонимдерге (жеке таулар, теңіздер, т.б.), микротопонимдерге (көл, бұлақ, құдық, қоныс, т.б.) бөлінеді.
Соңғы жылдары еліміздің топономикасы тәуелсіздігіміздің нәтижесінде өзінің дамуының ерекше бір сатысына көтеріліп, жаңа даму сатысына өтті деп айтуға толық негіз бар. Егемен қазақ елінің алдында тұрған өзекті мәселелердің бірі – елді мекен, жер-су атауларын тарихи тұрғыдан қалпына келтіру болып табылады. Бұл бағытта жүргізіліп отырған жұмыстарды екі топқа бөліп қарастырған жөн.
Біріншісі – ежелгі тарихи атаулардың қайтарылып, қайтадан қолданысқа енуі. Гурьев қаласы Атырау атауына ие болды. Құрманғазы ауданының Киров ауылдық округі Дәшін, Морской ауылдық округі Мақаш деп атала бастады. Махамбет, Исатай, Құрманғазыдай біртуар ұлы тұлғалар атаулары аудандарға берілді.
Екіншісі – ежелгі атауы көмескіленіп не мүлдем жойылып кеткен елді мекендерге, жер-суға жаңа ұлттық нақыштағы атаулардың беріле бастауы. Бұл құбылысты облыс топономикасындағы жаңа үрдіс деп есептеу керек. Мәселен, Махамбет ауданының Алмалы селолық округіндегі Память Ильича ауылы Береке ауылы, Кандаурово Алмалы, Буровиктер поселкесі Ақжар, Геолог Бірлік, Птицефабрика Ақсай деп аталды.

2. Берілген ақпаратты назарға ала отырып, еліміздегі жер-су атауларын ерекшеліктеріне қарай жіктеңіз.
Қашанда ат-қоюға шебер халқымыз атау беруде жүйелі қағиданы ұстанған.
— жер-су атауларын беруде сол жердің жер бедері, жан-жануары, өсімдіктер дүниесі, ауа райын ескерген;
— тарихи оқиғаларды, белгілі тұлғаларды, халық өміріндегі елеулі кезеңдерді есте қалдыру, естелік мұра көзделген;
— жер, атақоныс – атадан балаға мирас болып қалып отырған замандарда қоныстың (жайлау, қыстау, құдықтың) кімнің иелігінде екенін анықтау мақсат етілген;
— объектіні тапқан (мәселен, бұлақ, су көзін, пайдалы қазба кенін тапқан) адамдарды, объектіні салғызған, салған (мешіт, медресе, мектеп) адамдар есімін есте қалдыру жағы ойластырылған.

Географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды картадан көрсету тәсілдері

1. Географиялық нысандар, үдерістер және құбылыстар ұғымына анықтама беріп, мысалдар келтіріңіз.
2. Берілген үдерістерді сипаттаңыз.
Абразия, денудация, су тасқыны, сел, тау түзілуі.
а.Географиялық үдерістің анықтамасы.
b.Үдерістердің таралуын кескін картада көрсетіңіз

Географиялық номенклатура нысандарын көрсету тәсілдері

1. Қазақстанның физикалық картасын қолданып, географиялық нысандарды анықтаңыз.2. Географиялық нысандарды кескін картаға түсіріңіз

Геоақпараттық жүйелер технологияларын қолдану аясы

1. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
а. Шаруашылық пен ғылым салаларында геоақпараттық технологиялардың қолдану маңыздылығын сипаттаңыз.

b. Таразыға салғанда ғылым саласындағы ГАЖ маңыздылығы неге басым түскендігіне 3 дәлел жазыңыз.

Методы географических исследований

Опишите вклад казахстанцев в развитие географической науки.

Методы географических исследований

Прочитайте текст и выполните задания.
География всегда находилась, и будет находиться в авангарде наук, необходимых человечеству на каждом этапе ее развития. Актуальность исследования – это его значительность, важная необходимость для настоящего момента.
Республика Казахстан также ставит перед собой государственные цели развития, достижение которых прямо или косвенно опирается на географические знания. В Стратегии развития нашей страны «Казахстан — 2050» определены приоритеты в области внутренней и внешней политики. Способствовать их реализации посредством исследований является особой актуальностью для всей географической науки.
Для того, чтобы развивать экономику и производить товары, необходимо знать виды, запасы, качество и состояние природных ресурсов.
а. Какая отрасль географии занимается этим направлением?
____________________
Для проведения эффективной социальной политики необходимо знать общую численность населения, его структуру, установить точную численность людей, которым необходимы определенные виды социальной поддержки.
b. Какая отрасль географии занимается этим направлением?
______________________

с. Приведите пример, доказывающий значимость и важность географии в системе естественных наук_____________________

Картография и географические базы данных

1. Применяя правила оформления, отметьте на контурной карте:
a. Самую высокую гору земли;
b. Cамый большой остров;
c. Cамую глубокую впадину (желоб);
d. Cамую большую страну в мире по занимаемой территории

Картография и географические базы данных

Определите страны мира по контурам их границ и впишите в таблицу

Картография и географические базы данных

Геоинформационная система (географическая информационная система, ГИС) — система сбора, хранения, анализа и графической визуализации пространственных (географических) данных и связанной с ними информации о необходимых объектах. Применяются в картографии, геологии, метеорологии, землеустройстве, экологии,
муниципальном управлении, транспорте, экономике, обороне и многих других областях. Научные, технические, технологические и прикладные аспекты проектирования, создания и использования геоинформационных систем изучаются геоинформатикой.

a.Опишите возможность использования ГИС-технологий в повседневной жизни.
_____________________________________
b. Определите преимущества ГИС-технологий перед географическими картами.
___________________________________

Физическая география»

Установите соответствие: тектоническое строение – вид рельефа:

Физическая география

Отметьте на контурной карте условными знаками и подпишите названия основных месторождений следующих полезных ископаемых Казахстана: нефть, уголь, медные руды, железные руды, полиметаллические руды.

Физическая география

Используя контекст распределите проблемы, связанные с освоением минеральных ресурсов на экономические и экологические и каким образом можно решить эту проблему.
Проблемы использования минеральных ресурсов. Главной проблемой добычи минеральных ресурсов является истощение их месторождений. Так, по оценкам специалистов разведанных запасов каменного угля хватит на 200 лет, нефти и природного газа — всего на 100, а в некоторых руд цветных металлов — менее чем на 50 лет. Сегодня на грани полного исчерпания оказались руды серебра и некоторых редкоземельных металлов.
Сейчас около 50% нефти добывается с шельфовых месторождений. Наиболее реальными способами преодоления минерально-сырьевых-ной проблемы является ее экономное использование, уменьшение энерго- и материалоемкости производства, комплексное использование сырья, поиски материалов-заменителей, вовлечения вторичных ресурсов.
Верхняя часть литосферы подвергается интенсивному техногенному воздействию в результате хозяйственной деятельности человека, в том числе при проведении геологоразведочных работ и разработке месторождений полезных ископаемых.

a. Экономические
b.Экологические
c.Пути решения

Исследования казахстанских географов

1. Прочитайте тексты.

Текст №1. В июне 1858 года Ш. Валиханов отправился в путешествие, навсегда оставшееся в анналах российской географической науки. Ему было тогда всего 22 года. Во время полугодового пребывания в Кашгарию Валиханову удалось собрать важные сведения о населении, кишлаках и дорогах «страны шести городов» (Алтышахар). Исследователь записывал также данные о климате и природе страны, её экономике. 12-апреля 1859 года, через 11 месяцев после начала путешествия, Чокан Валиханов вернулся в Верный. По итогам экспедиции он написал отчёт «О состоянии Алтышара, или шести восточных городов Китайской провинции Нан Лу (Малой Бухарии) (1858-1859)». Труд был высоко оценен востоковедами России и за её пределами и вскоре переиздан на английском языке. Также в путешествии на Иссык-Куль в 1856 году Валихановым был собран большой по объёму материал для словаря киргизского языка, записано и переведено много местных былин и песен. Важным результатом его поездки стало открытие учёному миру и широкой общественности величайшего памятника киргизского устного творчества — эпоса «Манас». Он явился первым исследователем, который записал (26 мая 1856 года), а впоследствии перевёл на русский язык отдельные главы эпоса. В результате этих поездок им были написаны «Дневник поездки на Иссык-Куль», «Записки о кыргызах», «Очерки Джунгарии».

Текст №2. Главная заслуга Сатпаева перед народом Казахстана — это его огромный вклад в развитие геологических исследований. С его подачи начались разработки крупнейших медных и марганцевых залежей. Каныш Имантаевич посвятил себя развитию металлогении. Каныш Сатпаев начал задумываться над созданием в Казахстане Академии наук ещё в 1944 году. В период с 1944 по 1946 годы было создано 11 новых научноисследовательских институтов. 1 июня 1946 года состоялась официальная церемония открытия Академии наук КазССР. На первом общем собрании Академии К. Сатпаев был избран её академиком и президентом. В 1952-м с группой ученых он начал составлять карты полезных ископаемых Казахстана. В 1954 году макет прогнозной карты был готов. В 1954-1958-х гг. карты проверены на точность и признаны самыми достоверными. В 1959-м по настоянию геолога был построен канал, перебрасывающий воды из Иртыша в Центральный Казахстан. Впоследствии канал назвали в честь геолога.

Текст №3. С 2011-го по 2017 год в составе трех полярных экспедиций 15 членов команды КазГео побывали в Арктике и Антарктике. Участники первой антарктической автомобильной экспедиции стали рекордсменами книги Гиннеса за самое быстрое прохождение маршрута. Благодаря совместной работе с государственными органами в 2014 году был подписан указ президента о присоединении Казахстана к Договору об Антарктике от 1959 года. Путешественники провели забор проб снега и льда, замеры радиационного фона, состава воздуха. Казахское географическое общество получило анализ антарктических проб, что впервые стало собственным отечественным научным материалом для дальнейшего изучения. Казгео считает, что Казахстан может присоединиться к международному договору об Антарктиде. Это дало бы возможность отечественной науке принимать активное участие в изучении Антарктиды в экологических, метеорологических и других направлениях.

2.Заполните таблицу.

Современные актуальные проблемы исследования географической науки

1.Используя источники информации, составьте кластер на основе примера. Определите для каждой отрасли географии актуальные проблемы исследования.

Например:

Казахские народные географические термины

1. Распределите следующие топонимы по группам. Балхаш, Караунгир,Усть-Каменогорск, Жамбылская область, Баянауылская пещера, Сауыр-Тарбагатай, пещера Аюшат, Сырдарья, Туранская низменность, Караганды, Каратал, Алтай, Западный Казахстан, Алматы, Мугалжар, Медеуский район, Ашысайская пещера, Маркаколь.

Выберите один из предложенных выше топонимов, и объясните его значение.

2. Распределите следующие народные термины по критериям в отдельные ячейки таблицы: Дала, Жер, Биік, Жар, Жарық, Арқа, Жыра, Жота, Оба, Тұмсық, Тау, Төбе, Сай, Шың, Шоқы, Шұқыр, Жал, Топырақ, Етек, Шұңқыр, Жамбас, Құм, Бауыр, Бел, Қыр.

Приемы показа на карте географических объектов, явлений и процессов

1. Используя тематические карты (административная, климатическая, карта плотности населения, почвенного покрова), объясните правила показа объектов, процессов и явлений на географических картах различного характера.

Приемы показа объектов географической номенклатуры

1. Напишите названия географических объектов, используя физическую карту Казахстана.

2. Отметьте географические объекты на контурной карте.

Методы дистанционного зондирования Земли

1. Ознакомьтесь с содержанием текста. Дистанционное зондирование Земли (ДЗЗ) — наблюдение поверхности Земли наземными, авиационными и космическими средствами, оснащёнными различными видами съемочной аппаратуры. Космические аппараты дистанционного зондирования Земли используются для изучения природных ресурсов Земли и решения задач метеорологии. Дистанционное зондирование является методом получения информации об объекте или явлении без непосредственного физического контакта с данным объектом. Дистанционное зондирование является подразделом географии. В современном понимании, термин в основном относится к технологиям воздушного или космического зондирования местности с целью обнаружения, классификации и анализа объектов земной поверхности, а также атмосферы и океана, при помощи распространяемых сигналов (напр., электромагнитной радиации). Дистанционное зондирование предоставляет возможность получать данные об опасных, труднодоступных и быстродвижущихся объектах, а также позволяет проводить наблюдения на обширных участках местности. a. Используя информацию из текста, назовите три главных преимущества дистанционного зондирования Земли.

1._______________________

2._______________________

3._______________________

2. Составьте ментальную карту, раскрывающую значение дистанционного зондирования в различных отраслях хозяйства и жизни общества.

Примерные направления:

1. Лесное хозяйство;

2. Сельское хозяйство;

3. Стихийные бедствия;

4. Ареалы распространения различных явлений;

5. Атмосфера

Геологическая история и тектоническое строение территории Казахстана

1.Используя источники информации, заполните в таблице геологические процессы истории развития рельефа Казахстана.

2. Отметьте на контурной карте Казахстана основные тектонические структуры, используя тектоническую карту.

Главные орографические объекты Казахстана

1.Обозначьте на контурной карте главные орографические объекты Казахстана.

2. Дайте характеристику особенностям рельефа Казахстана, используя физическую карту Казахстана.
3.Опишите отдельный орографический объект по плану. Название орографического объекта:

Қазақстанның басты орографиялық нысандары

1. Шартты белгілерді қолданып, Қазақстан жазықтарын, ойпаттарын, үстірттері мен қыраттарын, тауларын кескін картаға түсіріңіздер.

2. Еліміздегі тауларды төмендегі кесте бойынша сипаттаңыз.

Казахские оронимы

1.Составьте список казахских оронимов. Объясните их значения. Предложите транслитерацию на трех языках. Например: Тянь-Шань – Тянь-Шань — Tian shan. Название Тянь-Шань по-китайски (天山) означает «небесные горы». Тюркское название, от которого произошло китайское — Тәңір (Тәңир, Тәңри, Тенгри, Тенир, Тенгир, Аспан)- тау.

Қазақ оронимдері

1. Төменде берілген ұғымдарға түсініктеме беріп, мысалдар келтіріңіздер:

2. Қазақ оронимдерінің транслитерациясын орыс және ағылшын тілдерінде ұсыныңыз:

Қазақстанда минералды ресурстардың таралу заңдылықтары

1. Кескін картаға жанатын және кенді пайдалы қазбалардың орнын белгілеңіз
2. Қазақстандағы минералды ресурстардың таралуын түсіндіріңіз.
a. Орталық Қазақстан территориясында көмір қорының шоғырлану себебін қалай түсіндіресіз?
b. Қазақстанның шығысында полиметалл, алтын т.б. кен орындарының орналасуының себебін түсіндіріңіз?
c. Оңтүстік Қазақстанда фосфориттің кездесуін немен байланыстырасыз?

Центры добычи и переработки минеральных ресурсов

1. Обозначьте на контурной карте, основные районы добычи минеральных ресурсов.
2.Укажите центры их переработки, на примере железных, медных и полиметаллических руд.

3. Дайте характеристику одному из крупных центров переработки минерального сырья.

1.Название центра переработки минерального сырья;

2.Сырьевая база центра переработки;

3.Способы транспортировки сырья в центры переработки (вид транспорта, названия магистралей;

4.Факторы, повлиявшие на расположение центра переработки;

5.Готовая продукция.

Қазақстанның минералды ресурстарына баға беру

Қазақстанның минералды ресурстарына STEEPLE арқылы баға беріңіз:

Проблемы, связанные с освоением минеральных ресурсов

1. Определите проблемы, связанные с освоением минеральных ресурсов.

2. В недрах Рудного Алтая сосредоточены огромные запасы полиметаллических руд. Добыча этих ресурсов осуществляется на протяжении многих лет. Именно в Восточном Казахстане сосредоточены крупнейшие предприятия переработки цветных металлов.

a. Опишите проблемы, связанные с активным освоением и переработкой цветных металлов в Восточном Казахстане.
b. По вашему мнению, какие меры должно предпринимать государство для решения данных проблем?

Минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар

Рөлдік ойын. Оқушыларды үш топқа (Атырау, Қарағанды, Шығыс Қазақстан) бөліңіз.
Минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемаларды(экологиялық, экономикалық, әлеуметтік) жіктеп, шешу жолдарын ұсыныңыздар.
Кәсіпорын басшысының негізгі тоқталатын проблемалары
 Кәсіпорынның қалыптасуы;
 Ресурс қоры;
 Кәсіпорынның мамандануы;
Әкімнің негізгі тоқталатын проблемалары
 Кәсіпорынның еліміздің экономикасындағы қосатын үлесі;
 Аймақты дамытуы;
Экологтың негізгі тоқталатын проблемалары
 Қоршаған ортаға қаншалықты әсері; (террикон, карьер, жердің тозуы, ресурстардың азаюы т.б.);
 Мәселені шешу жолдарын ұсыну;
 Адам денсаулығы және кәсіпорын;
Журналисттың негізгі тоқталатын проблемалары
 Кәсіпорын орналасқан аймақ мәселесі;
 Мәселенің өзектілігін аша білу;
 Сұрақтар қоя білу;
Оператордың міндеті барлық ақпартты жинақтап бейне материал дайындау.
Топтар өз ішінде талқылағаннан соң оны халыққа жеткізеді;
Кәсіпорын басшысы өз жұмыстарымен таныстырады;
Журналистер зерттеу жұмысының жүргізілгені жайында репортаж түсіреді;
Экологтар проблеманың шешу жолын ұсынады;
Әкімдер шешімді қабылдап, Заңмен негіздейді.
Таныстырылымдар ролик, презентация, шығармашылық сахналау түрінде болады.

Укажите замкнутную котловину, находящаяся ниже уровня Балтийского моря.

A) Актау B) Бесшокы C) Каракия D) Каратау E) Мангыстау

Соотнесите ученых географов-казахстанцев и вклад, который они внесли для развития географической науки

Распределите названия географических объектов по классам топонимов. Приведите по 2 примера и впишите в таблицу.

Сгруппируйте тематические карты и выполните задания. a. Какой метод был использован при составлении этих карт?

b. Определите, что объединяет эти карты.

Приведите примеры объектов географической номенклатуры Казахстана и нанесите их на контурную карту.

Используя физическую, тектоническую и геологическую карты Казахстана, выполните задания. a. Приведите один пример существования определенных закономерностей размещения полезных ископаемых
b. Определите, в какой части страны сосредоточены месторождения полиметаллических руд и покажите их на контурной карте (используйте контурную карту предыдущего задания)

Используя карту, ответьте на вопросы

а. Назовите, где размещается металлургический комбинат полного цикла.
b. Определите, какие виды ферросплавов производятся в Актобе.
c. Определите, какие виды ферросплавов производятся в Аксу.

Дайте оценку Карагандинскому и Экибастузскому угольным бассейнам Казахстана:

При добыче и переработке полезных ископаемых происходит воздействие на экологическое состояние региона. Эти процессы затрагивают все сферы Земли: литосферу, атмосферу, гидросферу, биосферу. Добыча минеральных ресурсов приводит к нарушению земной коры. В результате этого могут произойти обвалы, оползни, разломы. Возникают антропогенные формы рельефа, которые могут достигать высоты до 300 м, а протяженность до 50 км. Это карьеры, отвалы, терриконы, овраги.

a. Определите вид антропогенной формы рельефа.
b.Укажите, какую хозяйственную деятельность можно развивать в данном месте.
c. Объясните, какие трудности могут возникнуть при развитии хозяйственной деятельности человека.

d. Объясните, какие изменения в рельефе могут возникнуть в связи с хозяйственной деятельностью человека.

Векторы на плоскости

Треугольник АВС задан координатами своих вершин: А (-1;4), В(3;2), С(1;-3). Найдите острый угол между медианой CF и стороной AC.

Векторы на плоскости

Военный вертолет вылетел из точки L (5; -1). Долетев до точки М(2;2), летчик получил приказ лететь в точку К(-3;2). Используя скалярное произведение векторов, определите на сколько градусов вертолет отклонился от первоначального курса.

Четырехугольник АВСD – ромб. Диагональ ВD равна стороне ромба. Найдите угол между
векторами ВА и АD .

Точка М лежит на стороне ВС параллелограмма АВСD, причем ВМ: МС = 3:1. Выразите
вектор АМ через векторы  ВС = a и  ВА = b.

Четырехугольник АВСD – параллелограмм. Найдите BA — BC + AD  .

Жазықтықтағы векторлар

О нүктесі – EFGH ромбтың диагональдарының қиылысу нүктесі. Төмендегі шарттарды қанағаттандыратын, бастары мен ұштары ромбтың төбелері және О нүктесі арқылы өтетін векторларды анықтаңыз:

Найдите модуль вектора

Жазықтықтағы векторлар

Автокөлік оңтүстік-батысқа қарай 20 км, сонан соң батысқа қарай 30 км жүрді. Автокөліктің
жүрген жолын векторлармен бейнелеп, оның алғашқы жүріп шыққан жерінен қаншалықты
алыстағанын анықтаңыз.

Даны векторы Найдите:

a) косинус угла между векторами m и n ;
b) число x, если векторы m и a коллинеарны;
с) число x, если векторы n и a перпендикулярны.

Жазықтықтағы векторлар

ABCD ромбысында ВС қабырғасынан ВК=3КС болатындай етіп К нүктесі алынған, ал Е
нүктесі – АВ қабырғасының ортасы. DK және DE векторларын DА =m және DC =n
векторлары арқылы жіктеңіз.

Жазықтықтағы векторлар

М нүктесі AB кесіндісінің ортасы және Х кез-келген нүкте берілсін.

Жазықтықтағы векторлар

ABCD параллелограмы берілген. AC және DBвекторларын AB мен AD векторлары
бойынша жіктеңіз

Жазықтықтағы векторлар

ABCD параллелограмм диагональдары О нүктесінде қиылысады. Егер AB = a және AD = b
болса, DC +CB, BO +OC , BO -OC , BA — DA векторларын a және b векторлары арқылы
өрнектеңіз

Жазықтықтағы векторлар

Берілген суреттен

векторларының арасындағы бұрышты көрсетіңіз

Жазықтықтағы векторлар

N бұрышы  30° -қа тең. NKLM ромбысының қабырғасы c-ға тең. Есептеңіз:

мұндағы О нүктесі ромбының диагональдарының қиылысу нүктесі

Жазықтықтағы векторлар

ABC үшбұрышында бұрыш С=90°, ∠А = 30°, АВ = 8. AK және BM медианаларының арасындағы сүйір бұрышының косинусын табыңыз.

Жазықтықтағы векторлар

Ромб диагональдарының өзара перпендикуляр болатынын дәлелдеңіз

Жазықтықтағы векторлар

Векторлардың скаляр көбейтіндісін қолданып, кез келген ABCD параллелограмда
??2+??2=2(??2+??2) теңдігінің орындалуын дәлелдеңіз

Жазықтықтағы векторлар

Көлсай көлінің маңайында жүрген турист А нүктесінде болды, оның картадағы координатасы (-3; -2) нүктесіне сәйкес келеді. Түнде қалуға болатын ең жақын қонақ үйлердің картадағы координаталары B (-2; 2), C (5, 3), D (3; -4) нүктелеріне сәйкес келеді.
a) ??⃗⃗⃗⃗⃗ ,??⃗⃗⃗⃗⃗ және ??⃗⃗⃗⃗⃗ вектордың координаталарын табыңыз; b) Векторлардың ұзындығын есептеп, қандай қонақ үйдің басқаларға қарағанда жақы екенін анықтаңыз; c) Турист қандай нүктенің координатасында болуы керек, сол кезде үш қонақ үйдің қашықтығы бірдей болатындай?

Жазықтықтағы векторлар

(a, 2) , B (1, 4) нүктелерінің координатасы және |АВ |=2,5 екені берілген. а-ның мәндерін табыңыз.

Жазықтықтағы векторлар

Кестеде төрт нүктенің координаталары көрсетілген. X нүктесі AB -ның ортасы.
a) А нүктесінің координатасын табыңыз;
b) а- ның қандай мәнінде АВ және СD векторлары коллинеар болады?

Жазықтықтағы векторлар

а{3; — 9}және b{x; 6} векторлары берілген. х-тің қандай мәнінде векторлар өзара
коллинеар болады?

Векторы на плоскости

Используя рисунок, приведите по два примера:
a) равных векторов;
b) коллинеарных векторов;
c) перпендикулярных векторов.

Жазықтықтағы векторлар

u= {2;3}және v={1;-1} векторлары берілген.
a) 2?⃗ − 3? веторының координатасын табыңыз.
b) |2?⃗ − 3? | векторының ұзындығын табыңыз.
c) n-нің қандай мәнінде d ={n +1;4n + 0.5}векторы ?⃗ векторына коллениар болады?

Жазықтықтағы векторлар

q ={-5;12}векторымен бағыттас бірлік вектор координатасын табыңыз

Векторы на плоскости

Даны точки А(1; 2), В(–3; 0) и С(4; –2). Определите координаты точки D так, чтобы
выполнялось равенство

Жазықтықтағы векторлар

A(-3;3), B(7;-3), C(2;5) нүктелері берілген.AB векторын AC және ??⃗ векторлары бойынша жіктеңіз.

Векторы на плоскости

равностороннем треугольнике АВС: ВD – медиана, АС = 8. Найдите скалярное
произведение

Жазықтықтағы векторлар

a ={λ -2;4} және b ={3+λ;λ}векторлары берілген. ? -ның қандай мәнінде векторлар өзара
перпендикуляр болады?

Векторы на плоскости

Вычислите ВАС треугольника АВС с вершинами A(0;6), B(4;6),

Жазықтықтағы векторлар

Футболшы Дархан (5; -1) нүктесінен допты командасындағы М (2; 2) нүктесіне тұрған
Мадиярға берді. Мадияр допты алып (-3; 2) нүктесіне тұрған командасындағы ойыншы
Берікке берді. Векторлардың скалярлық көбейтіндісін пайдалану арқылы доптың бастапқы
бағдардан қанша градусқа ауытқуын анықтаңыз

Жазықтықтағы векторлар

M(-2;1) нүктесі арқылы өтетін және ??⃗⃗⃗⃗⃗ векорына параллель түзу теңдеуін жазыңыз

Жазықтықтағы векторлар

MKF үшбұрышында ∠???=45° екені белгілі болса, векторлық әдіспен МЕ ұзындығын табыңыз(Е нүктесі KF қабырғасының ортасы).

Векторы на плоскости

Асет, Бауыржан и Диас сели на станции метро на две электрички в противоположных направлениях, причем Асет и Диас едут вместе. Скорость электричек при разгоне 45 км/ч. Пусть местоположение мальчиков относительно места посадки через 4 сек соответствует концам векторов ? ⃗ ⃗ ⃗ (Асет), ? ⃗ (Бауржан) и ? (Диас) соответственно. Изобразите схематически движение мальчиков с помощью этих векторов и заполните таблицу, используя соответствующие обозначения и символику.

Векторы на плоскости

Соедините стрелками векторы из первого столбца с коллинеарными векторами из второго столбца.

Векторы на плоскости

Векторы на плоскости

Лебедь, Рак и Щука тянут воз с одинаковой силой F на одной плоскости, причем углы между каждой парой персонажей одинаковые. Объясните, почему воз не трогается с места.

Векторы на плоскости

Фрегат «Алые паруса» идет по компасу строго на восток со скоростью ?1, но дует сильный южный ветер со скоростью ?2, а течение сносит фрегат на юго-запад со скоростью ?3. Определите реальный курс фрегата, если ?1 = ?2 = √2?3. Покажите это с помощью векторов.

Векторы на плоскости

В ромбе ABCD угол ABC равен 60°, а сторона BC равна 5 см. Заполните таблицу.

Векторы на плоскости

Векторы на плоскости

Докажите, что диагонали ромба взаимно перпендикулярны.

Векторы на плоскости

Докажите, что середины сторон произвольного четырехугольника образуют параллелограмм.

Векторы на плоскости

Турист, гуляя в окрестностях Кольсайских озер, оказался в пункте A, координата которого на карте соответствует точке (-3; -2). Ближайшие гостевые дома, где он мог бы остановиться на ночлег, соответствуют на карте точкам B(-2;2), C(5;3), D(3;-4).

1) Найдите координаты векторов ?? ⃗⃗⃗⃗⃗ , ?? ⃗⃗⃗⃗⃗ и ?? ⃗⃗⃗⃗⃗ . 2) Вычислив длины этих векторов, определите, какой гостевой дом находится ближе остальных. 3) В точке с какими координатами должен оказаться турист, чтобы расстояния до всех трех гостевых домов были бы одинаковыми?

Векторы на плоскости

Известно, что ? (−7;5),? ⃗ (−6;−8).

1) Найдите координаты вектора ? = −2? +5? ⃗ .

2) При каких значениях k вектор ? (? +1;4? +0,5) будет коллинеарен ? ?

Векторы на плоскости

Векторы на плоскости

Векторы на плоскости

Работа с информацией

Установите соответствие.

Свойства информации

Заполните таблицу:

Работа с информацией

Объясните свойство информации «Ценность».
……………….…………………………………………………….………………………
Приведите пример ценной информации

Свойства информации

1. Разработайте постер, в котором отразите…

— необходимость использования компьютера продолжительное время;

— риски, связанные с использованием компьютера продолжительное время;

— рекомендации по снижению рисков для здоровья.

Постер должен содержать:

a) заголовок;

b) ситуации, в которых требуется длительное использование компьютера;

c) описание опасности для здоровья длительного использования компьютера;

d) рекомендации, как уменьшить риски для здоровья человека при длительном использовании компьютера.

Работа с информацией

Руслан в течение пяти часов играл в увлекательную компьютерную игру. Назовите два
примера рисков для здоровья Руслана, связанные с длительным использованием
компьютера.
……………….…………………………………………………….…………………………………

Совместная работа с документами

1. Создайте и оформите онлайн-презентацию по одной из следующих тем:

a) Актуальность информации;

b) Достоверность информации;

c) Ценность информации;

d) Влияние продолжительной работы за компьютером на здоровье человека.

Создайте презентацию из:

— титульного слайда;

— слайда с описанием свойства информации;

— слайда с примером выбранного свойства информации.

Примените один из стандартных шаблонов оформления.

2. Поделитесь ссылкой с учителем и одноклассником. Попросите одноклассника оценить работу на новом слайде по следующим критериям:

1) Одноклассник прислал на почту ссылку на документ;

2) Ссылка на документ открыла онлайн документ;

3) Одноклассник получил возможность добавить слайд и написал свою оценку.

Работа с информацией

Поставьте галочку  напротив двух верных утверждений для использования облачных
технологий.

Сетевой этикет

1. Разработать постеры в группах по теме «Этические и правовые нормы». Постер должен включать: — разнообразие нарушений этических норм в сети; — последствия нарушения этических норм в сети; — разнообразие нарушений правовых норм в сети; — последствия нарушений правовых норм в сети.

Рекомендации учителю: Постер может быть разработан в разных видах: бумажный или онлайн-доска. По окончанию разработки организовать презентацию постеров, обсуждение и обратную связь для каждой группы. В заключении провести мозговой штурм «вопрос-ответ». Каждый учащийся готовит вопрос по своему постеру для участников другой группы.

Работа с информацией

Приведите два примера нарушения этических норм при общении в чате.
……………….…………………………………………………….…………………………………

Конфигурация компьютера

1. Назовите и опишите два параметра, используемые при выборе конфигурации компьютера.

2. Назовите и обоснуйте какие параметры важны при выборе конфигурации компьютера для…

a) учета показаний в реанимационном отделении больницы.

b) игрока в компьютерные игры.

Выбираем компьютер

Укажите две наиболее важные характеристики, которые определяют конфигурацию
компьютера ().

Выбор программного обеспечения

Определите потребности пользователя, которые могут быть реализованы с помощью следующего программного обеспечения:

a) Текстовый редактор

b) Электронная таблица

c) Базы данных

d) Среда программирования

Расчет стоимости компьютера

Рассмотрите таблицу комплектующих:

Укажите необходимые параметры компьютера для комфортной работы ученика при подготовке домашнего задания. Обведите одно значение для каждого параметра. Обоснуйте каждый свой выбор. ……………….……………………………

Выбираем компьютер

Назовите две области применения, где важнейшей характеристикой является объем
видеопамяти.
……………….…………………………………………………….…………………………………

Расчет стоимости компьютера

Дана таблица комплектующих:

Исследуйте стоимость приведенных параметров и создайте таблицу для расчета стоимости компьютера.

a) Создайте в электронной таблице список устройств с параметрами.

b) Изучите цены комплектующих и добавьте в таблицу в поле Цена.

c) Добавьте столбец Количество для указания количества комплектующих.

d) Добавьте в таблицу поле Стоимость для расчета общей стоимости комплектующих

e) Используйте формулы для подсчета стоимости комплектующих для компьютера.

Выбираем компьютер

Руслан оформляет электронный вариант школьной газеты. Выберите  два типа
программного обеспечения, которыми может воспользоваться Руслан.

Выбираем компьютер

Предложите программное обеспечение для разработки теста, которое автоматически
производит подсчет правильных ответов.
………………………………………….……………………………………………………………
Поясните свой выбор.
……………………………………………………..…………………………………………………

Выбираем компьютер

Смоделируйте в электронной таблице процесс определения Силы тока (I) по закону Ома
I=U/R, где U – напряжение, а R – сопротивление. Напишите формулу для вычисления,
используя адреса ячеек.

Ақпараттың қасиеті

1. Ақпарат қасиеттері және сипаттамалары арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.

2. Құнды ақпараттың қасиетін өзектілік қасиетімен салыстырыңыз. Мысал келтіріңіз.
……………………………………………………………………………………………………………….

Құжаттармен бірлескен жұмыс

1. a) Төменде берілген тізімнің ортақ қасиетіне сипаттама беріңіз. b) Тізімді қолданатын жағдайларға мысал келтіріңіз.

2. Берілген тізімдегі бұлтты технологиялардың басты артықшылығын және тізімде бұлтты технологияларға жатпайтын қасиетті көрсетіңіз. a) ақауларға төзімділік; b) масштабталуы; c) жоғары үстеме шығындар; d) қарапайымдылық.
Маңызды артықшылығы: ……………………………………………………………………………………………………. Бұлтты технологияларға қатысы жоқ қасиет ………………………………………………………………………..

Компьютердің конфигурациясы

1. Әр қолданушының (мұғалім, дизайнер, студент) қызметіне сәйкес компьютер түрін таңдаңыз.

1. Үстел компьютерлері
2. Ноутбук — портативті компьютер.
3. Tablet PC -планшеттік компьютер
4. Ультрабук
5. Моноблок
Таңдауңызға түсініктеме берініз.
Мұғалім ……………………………………………………………………………………………………………………………….
Дизайнер………………………………………………………………………………………………………………………………
Студент………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. «Технодом» дүкенінде құрылғылардың техникалық сипаттамасын орнына қою қажет. Сипаттамасы жоқ құрылғыны белгісі арқылы белгілеңіз. 1. Intel Core i3-7100 (Kaby Lake, 2 ядра, Socket LGA1151, 3,9 ГГц 2. 4 ГБ DDR4-2400 МГц 3. 1 ТБ Seagate ST1000DM010 (SATA Rev. 3, 7200 об/мин, 64 МБ)

Программалық қамтамасыз етуді таңдау

Қолданушыларға (мұғалім, дизайнер, студент, сәулетші, фотограф) қажеттілігіне байланысты программалық қамтамасыз ету түрін жазыңыз және оған мысал келтіріңіз.

Компьютер құнын есептеу

Мұғалім және Дизайнер жұмыстарын ұйымдасытыру үшін компьютер сатып алу қажет. Компьютерді маңызды үш компоненті бойынша таңдаңыз.

Жауабынызға түсініктеме беріңіз
Мұғалім компьютері үшін маңызды компоненттер …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Дизайнер компьютері үшін маңызды компоненттер ……………………………………………………………………………………………………………….

Социально-экономическое развитие Казахской ССР в послевоенные годы

Используя исторические знания и информацию из исторического источника, выполните задания. После войны реэвакуация и воссоздание численности рабочих в районах, освобождавшихся от оккупации, вызвали огромный отток населения из Казахстана, одновременно продолжалось миграционное движение в республику. В результате бурных миграционных потоков за период 1939 по 1959 гг. численность населения Казахстана выросла почти в полтора раза и составила 9 294 741 чел.

1) Назовите причины миграции в период 1946–1953 гг. _______________________________________

2) Проанализируйте результаты миграции. ________________________________________________ ________________________________________________________________________________

3) Сделайте вывод о демографической ситуации в послевоенные годы. ____________________________

Социально-экономическое развитие Казахской ССР в послевоенные годы

Составьте SWOT-анализ состояния промышленности Казахстана в послевоенные годы.

Военно-промышленный комплекс в Казахстане

Заполните таблицу создание военно-промышленного комплекса в Казахстане в послевоенные годы.

Социально-экономическое развитие Казахской ССР в послевоенные годы Влияние сталинской идеологии на общественно- политическую жизнь в Казахстане

Выполните задания
1) Почему в период 1928–1946 гг. поголовье скота в Казахстане уменьшилось в два
раза?
_________________________
2) Оцените последствия войны для сельского хозяйства КазССР.
_________________________
3) Какие меры предприняло государство для решения проблем в сельском хозяйстве?
а) ______________________
b) _______________________
4) Как повлияли предпринятые государством меры на решение сельскохозяйственной
проблемы в стране? Сделайте вывод.
_______________________

Влияние сталинской идеологии на общественнополитическую жизнь в Казахстане

Проанализируйте влияние сталинской идеологии на разные сферы общественнополитической жизни Казахстана в послевоенные годы.

Социально-экономическое развитие Казахской ССР в послевоенные годы Влияние сталинской идеологии на общественно- политическую жизнь в Казахстане

Используя исторические знания и информацию из исторического источника, выполните
задания.
Идеология сталинской модели социализма в 1940-х – начале 1950-х годов достигла
своего апогея. Во внутренней политике сталинское руководство усилило контроль над
духовной жизнью. В сложных условиях, под неусыпным контролем партийных комитетов
развивались общественные науки. Политика репрессий в отношении народов СССР была
четко озвучена в так называемой «речи Победы», произнесенной И. Сталиным 24 мая 1945
года.
1) Объясните почему после Великой Отечественной войны усиливается сталинская
идеология?
________________________
2) Объясните в чем заключается сталинская идеология?
________________________
3) Напишите главный государственный орган Советской власти, который осуществлял
реализацию сталинской идеологии.
_________________________
4) После какого постановления начинаются масштабные преследования инакомыслия
и национальной интеллигенции в послевоенный период?
_________________________
5) Назовите не менее трех представителей казахской интеллигенции, которые
подверглись репрессиям в послевоенные годы.
___________________________
6) В чем обвиняла советская власть национальную интеллигенцию?
___________________________________

Социально-экономическое развитие Казахской ССР в послевоенные годы Влияние сталинской идеологии на общественно- политическую жизнь в Казахстане

Прочитайте текст и объясните причину критики советской властью книги «История
Казахской ССР» и назовите одного из авторов этой книги.
Объектом жесточайшей критики со стороны властей стала История Казахстана,
изданная в 1943 г. Началось навязывание идеологических стандартов, подавление
национального самосознания. В общественное сознание внедрялась концепция об особой
мессианской роли России в истории других народов. История казахов отрывалась от истории
других тюркских и мусульманских народов и искусственно привязывалась к истории России

Общественно-политическое развитие Казахстана в период «хрущевской оттепели»

Используя исторические знания и информацию из исторического источника, выполните задания.

В феврале 1956 года в Москве состоялся ХХ съезд КПСС. Партия коммунистов во главе с Первым секретарем ЦК КПСС Н. Хрущевым, попыталась проанализировать причины возникновения, сущность и характер проявления культа личности И. В. Сталина и его последствия. В докладе Н. С. Хрущева приводились многочисленные факты злоупотребления властью И. Сталиным, аресты и массовая гибель тысячи людей. Указывалось на то, что И. Сталин не терпел критики в свой адрес, занимался фальсификацией истории в целях возвеличивания своей роли. Миллионы советских граждан погибли в начале войны из-за излишней самонадеянности И. Сталина, не принявшего достаточных мер для подготовки обороны страны.

1) Определите главную цель XX съезда КПСС. _______________________________

2) Опишите общественно-политические процессы, которые характеризуют хрущевскую «оттепель». __________________________

3) Приведите примеры хрущевской «оттепели». ___________________________________

4) Сделайте вывод _____________________

Общественно-политическое развитие Казахстана в период «хрущевской оттепели» Сырьевая направленность экономики Казахской ССР

Укажите в таблице общественно-политические изменения в период «хрущевской оттепели»

Казахстан в эпоху освоения целины

Рассмотрите рисунок и выполните задания

1) Какое историческое событие изображено на первом рисунке? _______________________________

2) Кто был инициатором (2 рисунок) и противником (3 рисунок) данного события? __________________

3) Приведите аргументы сторонников и противников указанного события. ________________________

4) Опишите как повлияло данное событие на сельское хозяйство Казахстана? _____________________

Сырьевая направленность экономики Казахской ССР

Используя исторические знания и информацию из исторического источника, выполните задания. Промышленность в Казахстане имела ярко выраженный сырьевой характер, преимущественно развивались отрасли добывающей промышленности. В Казахстане только к 1960 г. было построено и введено в действие 83 крупных промышленных предприятия. В это время в республике получает развитие топливно-энергетическая база. В Карагандинском угольном бассейне было введено в действие более десятка крупных шахт и обогатительных фабрик. К 1955 г. свыше 2 млн тон угля дал Экибастуз. В эти же годы началась эксплуатация Усть-Каменогорской гидроэлектростанции, тепловых электростанций в Джезказгане и Джамбуле. К 1960 г. общий объем промышленной продукции составил по отношению к 1940 г. 732 процента.

1) Объясните почему промышленность Казахстана называют сырьевой? ________________________________________________________________________

2) Определите основные отрасли тяжелой промышленности. ________________________________________________________________________________

3) Объясните почему в Казахстане преимущественно развивалась тяжелая промышленность? _________________________________________________________

4) Проанализируйте связь между развитием тяжелой промышленности и созданием военно-промышленного комплекса в Казахстане. ____________________________

Общественно-политическое развитие Казахстана в период «хрущевской оттепели» Сырьевая направленность экономики Казахской ССР

Проанализируйте положительные и отрицательные последствия функционирования
космодрома Байконыр

Решите задачу векторным методом. Выполните рисунок. Дан треугольник АВС. Известно, что АВ = 4 см, Найдите длину медианы ВМ.

Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар)

Соғыстан кейінгі Қазақстандағы демографиялық өзгерістердің себеп-салдарын анықтаңыз.

Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар)

Соғыстан кейінгі қазақстандықтардың өміріндегі өзгерістерді салалар бойынша сипаттаңыз.

Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар)

Қазақстанда пайда болған әскери-өнеркәсіп кешендерін атаңыз.

Қазақстанның ядролық сынақтар аймағына айналу себебін атаңыз.

Ядролық сынақтар алаңындағы жарылыстар туралы деректер келтіріңіз.

Ядролық сынақтардың салдары туралы дәлелдер келтіріңіз.

Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар)

Сталиндік идеологияның Қазақстандағы қоғамдық-саяси өмірге әсеріне талдау жасаңыз.

Идеология өнер мен ғылым саласына қалай әсер еткендігін түсіндіріңіз.

Тарихшы ғалым Е.Бекмахановтың не себепті 25 жылға бас бостандығынан айналғандығын түсіндіріңіз.

Тарихшы-ғалымның кейінгі тағдыры қандай болғандығын көрсетіңіз

Қазақстан «жылымық» кезеңінде (1954-1964 жылдар)

Тың және тыңайған жерлерді игерудің артықшылықтары мен кемшіліктерін жазыңыз.

Қазақстан «жылымық» кезеңінде (1954-1964 жылдар)

Сурет негізінде берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Берілген сурет қандай апат туралы ақпарат беретіндігін анықтаңыз.

1989 жылдан бастап, 2003 және 2008 жылдар аралығында өзгеріске ұшырау себептерін анықтаңыз.

Аталған жағдайдың болашағына болжам жасаңыз

Прочитайте текст и ответьте на вопросы

Отличительной чертой промышленного развития Казахской ССР являлось то, что во время войны промышленное развитие республики расширялось. В отличие от промышленности других союзных республик, которым требовалось восстановительный период, индустрия Казахстана не нуждалась в нем. Промышленная база республики составляла один из самых мощных в стране. Казахстан стал одной из опорных баз в восстановлении пострадавших от войны районов, куда из республики шли металл, сырьевые ресурсы, топливо, строительные материалы, промышленные товары и продовольствие, племенной скот и семена. Строились предприятия тяжелой индустрии. Вступили в строй шесть новых угольных шахт, промыслы Каратон и Мунайлы, завершилось строительство Казахского металлургического завода, увеличилась мощность завода ферросплавов, вошла в строй первая очередь Каратауского горно-химического комбината. Развивалась энергетика на местном топливе. Выработка электроэнергии в 1950 г. достигла 2,6 млрд. квт. ч. против 0,6 в 1940 г. а) Что повлияло на рост промышленных предприятий на территории Казахстана в 4050-х гг. ХХ века?

1)___________ 2)_____________
b) Какая сфера промышленности больше развивалось и почему? ________________

Отметьте на карте 6 крупных центров тяжелой промышленности, которые сформировались послевоенные годы

Проанализируйте деятельность и причину осуждения Е. Бекмаханова советской властью. Заполните ячейки

А) Сфера деятельности и научные достижения Е. Бекмаханова

В) Название трудов Е. Бекмаханова

С) Какое историческое событие изучал Е. Бекмаханова?

D) За что был осужден советской властью?

Прочитайте текст и объясните причину сокращения удельного веса казахского населения. В конце 50-х – начале 60-х годов демографическая ситуация в республике в корне изменилась. Численность населения в 1959 году составила 9 млн. 295 тыс. человек. По переписи населения в 1959 г., представителей коренной национальности было 2 млн. 787 тыс. человек, т.е. 29% от общей численности. _________________

Объясните причины и последствия миграционных потоков 50–60 гг. ХХ в. В Казахстане.

Сделайте сравнительный анализ положительных и отрицательных последствий освоения целинных и залежных земель на сельское хозяйство Казахстана.

Ж.Баласағұнның «Құтты білік» дастанының сюжеттік желісі … құрылған.
А) отбасылық мәселелер мен мұрагерлер арасындағы таққа талас, қатаң жазаларға
Б) кейіпкерлер арасында орын алған қақтығыстар мен шытырман оқиғалар, диалогқа
С) кейіпкерлердің әңгімесінен, монологтар, кейіпкерлердің портреттері мен пейзажға
Д) бас қаhармандардың өзара әңгімесі, сұрақ-жауаптар мен бір-біріне жазған хаттарға

Бұқар жыраудың адам психологиясы мен мінезін ашып көрсетудегі шеберлігі қай шығармадан байқалады?
А) «Әй, Абылай, Абылай»
Б) «Асқар таудың өлгені»
С) «Тілек»
Д) «Ай, заман-ай, заман-ай»

«Қасқакөл дауы» шығармасында даудың шешілуіне ықпал еткен кім?
А) билердің сөзін жерге тастаған Ормамбет
Б) жасының үлкендігін алға тартқан Төле би
С) халқыңа пайдасы тимес деп күйінген Әйтеке би
Д) баласының қарт билерді ренжіткеніне күйінген ана

Айтыстағы Біржан бейнесін, оның сыртқы келбетін, мінез-құлқын, ішкі психологиясын танытатын жолдарды анықтаңыз.
А) Қырсығың өз басыңнан арылған жоқ,
Теңестеп айыбыңды тізсем қылға.
Қолыңды ұстатпайтын ерке болсаң,
Келімсек әкең неге берді құлға?
В) Қырымға қарайтұғын қыран құспын,
Аң алмай жерге бекер қонбайтұғын.
Айнымас қанды балақ ақ иықпын,
Тұяғым тиген қасқыр оңбайтұғын.
С) Орынбай іздеп келіп кеткен қаңғып.
Жеңген жоқ Көшімбайың о да аңдып.
Жанақ қашан жол алды Сабырбайдан,
Жаманын көтереді арғын сән қып.
Д) Шақыртып нағылады оны Біржан,
Көруге ынтық емес соны Біржан.
Арғыннан асып кеткен бай болмайды,
Жеткенмен Жиенқұлға қолы Біржан.

Өлең жолдарын сәйкестендіріңіз

А) 1-С,2-Б,3-А,4-Д
Б) 1-Д,2-А,3-Б,4-С
С) 1-Б,2-А,3-Д,4-С
Д) 1-Д,2-С,3-Б,4-А

«Біржан-Сара» айтысында Сараның иронияны қолдану ерекшелігіне 4-5 сөйлеммен баға беріңіз.

Ж.Баласағұн «Құтты білік»

Автордың адам бойындағы құндылықтарды не жоятыны туралы берген түсініктемесін оқи отырып, өз нұсқаңызды жазып көріңіз.

Тақырыптың бірін таңдап, әдеби эссе жазыңыз. Шығармалардың идеясын ғаламдық тұрғыдан талдаңыз.
1. Би-шешендердің аталы сөздеріндегі ойлар қазіргі кезде өзекті ме? Өз ойыңызды талдап жазыңыз.
2. «Біржан мен Сара» айтысында көтерілген мәселелер Сараның жеке басына ғана тән бе? Сіз қалай ойлайсыз? Ойыңызды дәлел келтіре отырып жазыңыз.
3. Қазыбек бидің «Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?» сөздерінің тәрбиелік мәнін талдаңыз.

Майқы би мен Мөңке би

Майқы би шығармасындағы кейіпкерлер жүйесін анақтап, сипаттаңыз.

Тұлпардан тұлпар туады,

Сұңқардан сұнқар туады,

Асылдан асыл туады,

Жалқаудан масыл туады,

Масылдан мал бақпас туады,

Тілазардан қылжақбас туады,

Таздан жарғақбас туады,

Сараңнан бермес туады,

Соқырдан көрмес туады,

Мылжыңнан езбе туады,

Қыдырмадан кезбе туады. ”

_______________________

Қазыбек бидің «Не қымбат?» деген сауалға берген жауабын автор бейнесімен байланыстыра отырып талдаңыз.

Әнет баба «Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?»

Күлтөбеге жиналған ел:

— Баба, дүниеде не арсыз, не ғайып, не даусыз, не қадірсіз, не тәтті, не күшті, не жаман? – деп жеті сұрақ қойыпты. Сонда баба жеті сауалға үш-үштен жұптап былай деп жауап береді:

— Үш арсыз бар: ұйқы арсыз, тамақ арсыз, күлкі арсыз. Үш ғайып бар: ажал ғайып, қонақ ғайып, несібе ғайып. Үш даусыз бар. Олар мыналар: мінез, кәрілік, ажал. Үш қадірсізге жігіттік, денсаулық, әйел жатады, – дейді данагөй.

Әнет бабаның 3 арсызы мен 3 даусызын қолдана отырып, қазіргі өмірмен байланыстырып, әдеби эссе жазыңыз.

_________________________________________

Төле бидің «Ердің бақытын кетіретін де – әйел, ерге бақыт әперетін де – әйел» деп, келінді өзі таңдаудағы рөлін талдаңыз.

Төле би «Ердің бақыты - әйел»

Кейіпкерлерді қазіргі замандағы өз кейіпкеріңізбен салыстырыңыз.

Біржан-Сара» айтысының шарықтау шегі, ақынның қолданған тәсілі туралы талдап жазыңыз. (5-6 сөйлем)

Қазыбек би «Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?»

Қазыбек бидің «Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?» деген шешендік сөзіндегі берілген үзіндіні Мамадияр Тәукеевтің орындауындағы «Көңіл қымбат» әнімен салыстыра талдаңыз. Қазыбек бидің шешендік сөзінің тарихи және көркемдік құндылығына баға беріңіз.

-Алтын ұяң – Отан қымбат,

Құт берекең атаң қымбат.

Аймалайтын анаң қымбат,

Мейірімді апаң қымбат.

Асқар тауың – әкең қымбат,

Туып өскен елің қымбат.

Ұят пенен ар қымбат,

Өзің сүйген жар қымбат.

Қазыбек би

Мамадияр Тәукеевтің орындауындағы «Көңіл қымбат» әні: https://www.youtube.com/watch?v=xsiq6IIJgns

Сырым Датұлы «Бала би мен Сырым»

Бала бидің Сырымға қойған сұрақтары мен Сырымның жауаптарынан не аңғардыңыз? Аға буын мен кейінгі ұрпақтың ойларын тоғыстырған шешендік сөз арқылы ұрпақтар сабақтастығын талдаңыз. Сырымның шешендік сөзін қалай бағалар едіңіз? __________________________________

Егер сен айтыскер ақын болсаң, қандай әлеуметтік тақырыптарды қозғар ең? (3-4 сөйлем)

Біржан мен Сара айтысы

«Қазақ және әлем әдебиетіндегі әйелдер образы» тақырыбында сыни мақала жазыңыз.

Мәңгілік Ел – мұратым

Мәтін мазмұны бойынша дайындалған сұрақтарға болжаммен жауап беріңіз. Түпнұсқа мәтінмен салыстырыңыз.

Президент не үшін жыл сайын жолдау жасайды? Жыл сайын елімізде Елбасының кезекті жаңа Жолдаулары жолданады. Халық болып қабыл аламыз. БАҚ беттері жарыса жазып, ол туралы түрлі түсіндірме сабақтарын жүргізеді. Бірақ Жолдау деген не? Оның мақсаты қандай деген сұрақтарға толыққанды жауап алған емеспіз. Тек жолданған Жолдауды талдаймыз. Әр елдің президенті өзінің халқына Жолдауды жыл сайын немесе араға жыл салып жолдайды. Жолдау бір тармақтан, не бір бағыттан ғана тұрмайды. Оның бағыты мен бағдары көп. Жолданған жолдауды талқылау арқылы халық арасында елдің сыртқы және ішкі саясаты туралы ақпарат беріледі. Экономикалық-саяси көзқарастар негізінде халық жаппай ел билігі мен елдің бүгінгі жетістіктерімен танысады. ТМД елдерінің ішінде Ресей мен Қазақстан Жолдауды жыл сайын жолдап қана қоймай, халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізеді. Жолдаудың жолдану мақсаты – елдің өткеніне сараптама жасап, бүгінгі жасалу керек істердің басын ашып, ертеңгі болашаққа жол ашу. Бір ұлт, бір тағдыр, бір мемлекет болғаннан кейін, ел ішіндегі әрбір халықтың Жолдау негізінде жұмыс жасауы маңызды. Грамматикалық жағынан қарасақ, «жолдау» сөзінің түбірі «жол». Яғни жол сілтеу, жол табу деген мағынадан келіп шығады. Халыққа түсінікті тілмен жеткізген кезде жолдау – бұл халықпен сырласу, ақылдасу, халыққа жоспарды жеткізу деген сөз. Президент Жолдауды көлемді әрі шағын түрде жолдайды. Дегенмен көлемді түрі көп қолданылады. Жолдаудың ең негізгі талабы – халықпен байланыс орнату.

Мәңгілік Ел – мұратым

1. Мәтінді түсініп оқыңыз. Мақаланың құрылымы мен рәсімделуін анықтаңыз.
Мәңгілік ел – нұрлы жолы қазақтың! Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс. Тамыры тереңге жайылған тарихтан сыр шертер болсақ, біз қазақ не көрмедік, қанша қиын жағдайларды, ашаршылық, соғыс, елден жыраққа ауып кету, тілімізден айырылу – барлығын бастан кешірдік. Бірақ осының бірде-біріне мойымастан бүгінгі күнге де аманшылықпен жетіп отырмыз. Шүкір, міне осының өзі-ақ мәңгі ел керегесі. Тәуелсіздік үшін болған көтерілісте жеңіске жетіп, 1991 жылы әупірімдеп Қазақ елі тәуелсіздігіне қолын жеткізді. Бұл күн біз үшін, бүкіл қазақ халқы үшін ұмытылмас, асқан бір мейрам, ақ түйенің қарны жарылған күн болды, қайсар жастарын жоғалтқан қаралы күн де болды. Бұлт артынан күн шығады деп қазақ барлық қайғыны ұмытты да, осы күнге шүкірлігін айтты… Иә, ендігі күні біздің мәңгілік ел екенімізді бүкіл әлем мойындады. Жеріміздің кеңдігіндей көңілі кең дархан «қазақ» деген халықпыз. Мемлекетіміздің берік іргетасын қалаған, тәуелсіздігімізді алған, тұрмысы бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарай білетін, дербес те тәуелсіз ұлтпыз. Алда да солай бола береді. Асанқайғының армандаған «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған» заманы қазақтың басына енді туды. Ол – Тәуелсіздік. Біз армандарды ақиқатқа айналдырдық. Ол арман – Мәңгілік ел. Тәуелсіздікпен бірге халқымыз Мәңгілік мұраттарына қол жеткізді. Біз еліміздің жүрегі, тәуелсіздігіміздің тірегі болған Астана қаламызды тұрғыздық. Ендігі ұрпақ – Мәңгілік қазақтың Перзенті. Ендеше, Қазақ елінің Ұлттық Идеясы – Мәңгілік ел! Көз қарашығымыздай сақтау мәңгі мұратымыз!

2. Мақаланың жанрлық түрлерін анықтамасымен сәйкестендіріңіз.

Мәңгілік Ел – мұратым

Берілген тақырыптың бірін таңдап, «РАФТ» стратегиясымен мәтін құрастырыңыз.

Мәңгілік Ел – мұратым

Тақтада жазылған сөйлемдерді есте сақтап, жүгіру диктантын (Running dictation) орындаңыз, жалқы есім, сөз тіркестері мен кірме сөздерді орфографиялық нормаға сай жазыңыз.

Қымбатты отандастар! Біздер, қазақстандықтар, бір халықпыз! Біз үшін ортақ тағдыр – бұл біздің Мәңгілік ел, лайықты әрі ұлы Қазақстан! Егеменді дамудың 22 жылында барша қазақстандықтарды біріктіретін, ел болашағының іргетасын қалаған құндылықтар жасалды. Олар көктен түскен жоқ. Бұл құндылықтар – уақыт сынынан өткен қазақстандық жол тәжірибесі. Біріншіден, бұл – Қазақстанның тәуелсіздігі мен Астанасы. Екіншіден, бұл – қоғамымыздағы ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім. Үшіншіден, бұл – зайырлы қоғам және жоғары руханият. Төртіншіден, бұл – индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өнім. Бесіншіден, бұл – Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы. Алтыншыдан, бұл – тарихтың, мәдениет пен тілдің ортақтығы. Жетіншіден, бұл – еліміздің ұлттық қауіпсіздігі, бүкіләлемдік, өңірлік мәселелерді шешуге жаһандық тұрғыдан қатысуы. Осы құндылықтардың арқасында біз әрдайым жеңіске жеттік, елімізді нығайттық, ұлы жетістіктерімізді еселедік.

Жаһандану мәселелері

Мәтінді тыңдап, берілген кестені толтырыңыз.

Ғаламдық проблемалар – әлемді тұтас қамтитын табиғи, табиғи-антропогендік немесе таза антропогендік құбылыстар. Осы құбылыстардың даму процесі жаһандану деп аталады. Қазіргі танда Халықаралық деңгейде ғаламдық проблемалар жетерлік. Ғаламдық экологиялық проблемалар – ғаламдық, аймақтық және ұлттық деңгейлерде айқындалған экологиялық проблемалар кешені. Зор геосаяси проблеманың экологиялық қауіптілігінің мынадай көріністері бар: табиғи экожүйенің бүлінуі, озон қабатының жұқаруы, атмосфераның, Әлемдік мұхиттың ластануы, биологиялық әралуандылықтың азаюы. Олар тек қана барлық елдердің қатысуымен, БҰҰ-ның басқаруымен шешілуі мүмкін. Экологиялық проблемалардың ғаламдығы оны шешу үшін барлық елдердің жігерін жұмылдыру қажеттігін тудырып отыр. Әрбір ғаламдық проблеманы міндетті түрде шешу қажет, әйтпесе оның дамуы апатқа, өркениеттің жойылуына дейін апарып соғады. Ғаламдық проблемаларды шешу үшін ғаламдық, аймақтық, ұлттық бағдарламалар жасалады, бірақ оларға келісушілік және үйлестірушілік жетіспейді. Ғаламдық проблемаларды шешуге жұмсалатын шығындардың жартысына жуығын экологиялық проблемаларды шешу шығындары құрайды.

Жаһандану мәселелері

Кестеде берілген ақпаратты түсініп оқыңыз. Берілген сұраққа мәтін мәліметтерін салыстыра отырып жауап беріңіз. Қазақстанның жаһандану деңгейі бойынша 82-орынға тұрақтанған. Бұл нені көрсетеді?

Жаһандану мәселелері

Массагет жастар порталында «Жаһандану ежелден келе жатқан тарихи үдеріс пе, әлде бұл тек қана ХХІ ғасырдың дүбірі ме?» деген сауал қойылған екен. Сіз қалай ойлайсыз? Екі жақты пікірдің бірін таңдап, аргументативті эссе жазыңыз.

Жаһандану мәселелері

1. Берілген сөздердің ішінен публицистикалық стильге тән тілдік бірліктерді анықтаңыз.
Өтініш беру себебі, жаһандану мүмкіндіктері, терезесі тең, керегесі кең, батыс мәдениеті, мәссаған, ғылыми техниканың дамуы, бәсекеге қабілеттілік, мемлекеттің болашағы, жер бедері, шаңырағы биік, заңмен реттелетін.
2. Әл-Фараби бабамыз: «Кез келген елдің болашағын көргің келсе, сол елде тұрып жатқан жастардың тыныс-тіршілігіне қара» деген екен. Осы идеяны қолдана отырып, мектеп сайтына «Жастар және жаһандану» тақырыбында мақала жазыңыз. Мақалаңызда стильге сай іріктеген тілдік бірліктерді қолданыңыз.

1. Мәтінді тыңдап, негізгі ойын анықтаңыз. Мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың қолданылуына сыни тұрғыдан өз көзқарасыңызды білдіріңіз. Пікіріңізді жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дәлелдей сөйлеңіз.
2. Жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Талқылауға белсенді қатысып, пікір білдіріңіз.

Транскрипт
1-мәтін
Әрбір адам мейлі, ол жазушы болсын, ақын болсын, не әнші болсын өзінің асқан бір сүйіспеншілігімен жазатын не орындайтын шығармасы болады. Ал мен жазушы да, ақын да, әнші де емеспін. Бірақ бүгінгі жазылмақ болған шығарма мен үшін үлкен жауапкершілікпен жазылар шығарманың бірі болмақ. Бұл шығарманы мен кітаптан да, ғаламтордан да көшірмедім. Теңіздің жағаға толқып соққан толқындарындай жүрек пен көңілден шыққан ойлар…
Бұл шығарманың тақырыбы – тамырын тереңге жайған үлкен ағаш секілді. Тамыры тереңге жайылған ағаштың жапырағы да көгеріп, мәңгі көктеп гүлденері шындық. Тамырын тереңге жайған, жапырағы жайқалған ағаш деп отырғаным – қазақ ұлты, қазақ елі, қазақ халқы. Бұл мен үшін мәңгілік ел бейнесінде көрініс тапты.
Мәңгілік ел – бұл қазақтың өткен тарихынан бастау алуы тиіс. Тамыры тереңге жайылған тарихтан сыр шертер болсақ, біз қазақ не көрмедік, қанша қиын жағдайларды, ашаршылық, соғыс, елден жыраққа ауып кету, тілімізден айырылу, барлығын бастан кешірдік. Осының бірде-біріне мойымастан бүгінгі күнге де аманшылықпен жетіп отырмыз. Шүкір, міне осының өзі-ақ мәңгі ел керегесі.
550 жыл бойына көрген қиындығымызға ешкімді жазғырмай, біреуді кінәламай, қайғы көрсек тереңіне батып кетпей, қуанышқа асып-таспай бүгінгі күнге аман-есен жеткеніміз біз үшін үлкен бақыт! Терезесі тең, керегесі кең, шаңырағы биік еліміздің тарихы мен мәңгілік елдің іргетасын қалап кеткен Керей мен Жәнібектен бастау алған қазақ елінің мәңгілік ел болуы, құрылуы осының айғағы.

2-мәтін
Қадірлі халқым!
Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы.
Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатынас құрып, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді. Ол арман – тұрмысы бақуатты, түтіні түзу ұшқан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарайтын бақытты ел болу еді.
Мен қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауал жиі талқыға түсетінін көріп жүрмін. Біз үшін болашағымызға бағдар ететін, ұлтты ұйыстырып, ұлы мақсаттарға жетелейтін идея бар. Ол – Мәңгілік Ел идеясы. Тәуелсіздікпен бірге халқымыз мәңгілік мұраттарына қол жеткізді. Біз еліміздің жүрегі, тәуелсіздігіміздің тірегі – Мәңгілік Ел ордамызды тұрғыздық. Қазақтың мәңгілік ғұмыры ұрпақтың мәңгілік болашағын баянды етуге арналады. Ендігі ұрпақ – Мәңгілік Қазақтың Перзенті. Ендеше, Қазақ Елінің ұлттық идеясы – Мәңгілік Ел!
Мен Мәңгілік Ел ұғымын ұлтымыздың ұлы бағдары – «Қазақстан-2050» Стратегиясының түп қазығы етіп алдым. Тәуелсіздікке қол жеткізгеннен гөрі оны ұстап тұру әлдеқайда қиын. Бұл – әлем кеңістігінде ғұмыр кешкен талай халықтың басынан өткен тарихи шындық. Өзара алауыздық пен жан-жаққа тартқан берекесіздік талай елдің тағдырын құрдымға жіберген. Тіршілік тезіне төтеп бере алмай, жер бетінен ұлт ретінде жойылып кеткен елдер қаншама.
«Қазақстан-2050» – Мәңгілік Елге бастайтын ең абыройлы, ең мәртебелі жол. Осы жолдан айнымайық, қадірлі халқым! Әрбір күніміз мерекелі, әрбір ісіміз берекелі болсын! Дамуымыз жедел, келешегіміз кемел болсын! Жарқын іспен күллі әлемді таң қылып, Жасай берсін Елдігіміз Мәңгілік!

1-мәтін
Қазіргі уақытта нарықтық экономика негізінде әлемдік экономикалық жаһандану үрдісі кең етек жайып келе жатыр. Бұның басты себебі – көптеген интеграциялық бірлестіктердің пайда болуы, ұлттық экономиканың тікелей бір-біріне тәуелділігі, экспортқа және импортқа деген тәуелділіктің өсуі, нарықтық қарым-қатынастардың баға белгілеуі, трансұлттық компаниялардың беделінің өсуі, мемлекеттің экономикаға араласуының шектелуі, әлемдік қаржылық ұйымдардың беделінің өсуі сияқты белгілердің пайда болуы.
Әлемдік жаһандану терминін ең алғаш рет 1983 жылы американ ғалымы Теодор Левит енгізген болатын. Ол ең алғаш рет «Гарвард Бизнес Ревю» журналындағы «Нарықтардың жаһандануы» атты мақаласында осы мәселе жайлы жазып кеткен. Қазіргі уақытта жаһандану терминіне берілетін түсініктемелер өте көп. Жалпы, жаһандану – капиталдың, еңбек ресурстарының, тауарлардың бірігуі, сонымен қатар, компания, концерндердің және корпорациялардың іріленіп, әлемде таралуын айтамыз. Қазіргі уақытта әлемдік экономикалық жаһандануға тән өзіндік сипаттар бар. Олар: әлемдік сауда-экономикалық одақтар мен бірлестіктердің пайда болуы, халықаралық және жаһандық валютаның пайда болуы, қаржы нарықтарының қызмет етуі, трансұлттық компаниялардың іріленуі, банктік, саудалық және кез келген қаржылық операциялардың жаһандық желілер арқылы қызмет жасауы. Өз кезегімде, әлеуметтік еңбек саласын, еңбек нарығындағы тұрақсыз жұмыс мәселесін зерттеуді жөн көрдім. Еңбек ету мемлекеттегі қоғамның айнымас бір бөлігі болғандықтан, экономикалық даму, макроэкономикалық тұрақтылық, адами потенциалдың қалыптасуы мен дамуы, адамдардың өмір сүру сапасының өсуі, осының бәрі еңбек етумен байланыстырылады.

2-мәтін
Қадірлі қазақстандықтар!
Қымбатты отандастар!
Қазіргі уақытта адамзат жаңа жаһандық сын-тегеуріндермен бетпе-бет келуде. Егер біз өз дамуымызда жаңа табыстарға одан әрі қол жеткізуді жоспарлайтын болсақ, олардың әрқайсысын міндетті түрде ескеруге тиіспіз.
Адамзат Үшінші индустриялық революция табалдырығында тұр, ол өндіріс ұғымының өзін өзгертеді. Технологиялық жаңалықтар әлемдік нарықтың құрылымы мен қажеттіліктерін түбегейлі өзгертеді. Біз бұрынғыға қарағанда мүлде өзгеше технологиялық болмыста өмір сүріп жатырмыз.
Цифрлық және нанотехнология, регенеративтік медицина және басқа да көптеген ғылыми жетістіктер қоршаған ортаны ғана емес, адамның өзін трансформациялап, күнделікті ақиқатқа айналады.
Қазіргі уақытта ең үлкен әлемдік проблемалардың бірі – күшейе түскен әлеуметтік тұрақсыздық. Оның негізгі себебі – әлеуметтік теңсіздік.
Бүгінде әлемде екі жүз миллионға жуық адам жұмыс таба алмай отыр. Еуропалық Одақтың өзінде жұмыссыздық соңғы онжылдықтардағы ең жоғары деңгейге жетіп, көптеген жаппай тәртіпсіздіктерге түрткі болып отыр. Мұның жанында Қазақстандағы ахуал біршама қолайлы болып отырғанын мойындау керек. Бүгінде біз бүкіл жаңа тарихымыз ішіндегі жұмыссыздықтың ең төменгі деңгейіндеміз. Бұл, сөз жоқ, үлкен жетістік. Солай бола тұра, біз масаттануға тиіс емеспіз.
Әлеуметтік-саяси дағдарысқа ұласатын жаһандық экономикалық дағдарыс Қазақстанға сөзсіз қысым көрсетіп, біздің төзімімізді сынаққа алатын болады, сондықтан күн тәртібіне әлеуметтік қауіпсіздік және әлеуметтік тұрақтылық мәселесі қойылады. Біз үшін маңызды міндет – қоғамымыздағы әлеуметтік тұрақтылықты нығайту.

Мәтінді оқып, төменде берілген тапсырмаларды орындаңыз.

Ел ішіндегі тұрақтылық пен тұтастықтың бірқалыпты дамуының шешуші факторы болып табылатын ұлттық бірлік қоғамдық келісімге бастайды. Ал бұл құндылықтар «Мәңгілік ел» жалпыхалықтық идеясында көрініс тапқан. Мәңгілік елге айналу үшін тәуелсіздікті сақтап, елдігімізді нығайту басты мақсат болып табылады, өйткені тәуелсіздік ұғымы халқымыздың мұраты, ғасырлар бойғы арманына айналған, сонау алаш тұлғаларының зердесі мен өнегесімен келген аманат дүние болатын. Бұл Елбасымыздың: «…біздің бір ғана Отанымыз – тәуелсіз Қазақстан. Біз болашаққа көз тігіп, тәуелсіз елімізді «Мәңгілік Ел» етуді мұрат қылдық. Осы идеяны әрқайсысымыз сезініп, өмірлік сабақ ретінде түйсек, осы жолда бар әлеуетімізді салсақ, 2050 жылы мұрат еткен «Мәңгілік Елге» жететінімізге сенімдімін…, …өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бағытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгiлiк Ел», – деген сөздерімен толыға түседі. «Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы. Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатынас құрып, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді.
1. Кестені толтырыңыз.

2. Мәтінді құрылымына сай бөліктерге бөліп, жанрын, стилін анықтаңыз.

3. Сұрақтарға жауап беріңіз.
• Мәтінде қарамен берілген сөйлемдерде автор көпшілікке бағытталған қандай сөздерді қолданады?
• «Мәңгілік Ел» сөзін сипаттауда Елбасы қандай бағалаушы сөздерді қолданған?

4. Қарамен берілген мәтін бөлігі қай қатарға сай екенін анықтаңыз.
А. Очерк
В. Шешендік толғау
С. Шешендік арнау
Д. Баяндама

Төменде берілген екі тақырыптың бірін таңдап, аргументативті эссе жазыңыз. Стильдік және жанрлық ерекшеліктеріне сай тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай дұрыс қолданыңыз.

1. Бүгінде біз – тарихымызды танып, әлем жұртына өзімізді танытып, қарқынды түрде дамып келе жатқан мәңгілік елміз. Ана тіліміз арқылы мың жасап, ана тіліміз арқылы таныларымыз хақ, олай болса, келешекте қазақ тілін әлем деңгейі тілдері қатарынан көруіміз мүмкін бе? Ойыңызды дәлелдеп, аргументативті эссе жазыңыз.

2. Жаһандық қоғам әлдеқайда ашық бола түсуде: капиталдың, қаржының, адамдардың, ақпараттың еркін қозғалысы осы заманғы «шекараларсыз әлем» тұжырымдамасының негізіне айналды. Осы жаһандық байланыстың елімізге деген пайдасы мен зияны қандай? Екіжақты пікірдің біреуіне таңдау жасап, өз ойыңызды дәлелдеп аргументативті эссе жазыңыз.

Бір тақырыпқа таңдау жасап, сол тақырып бойынша жұбыңызбен диалогке түсіңіз (8-11 сөйлем). Диалог құрауда сөз әдебі мен сөйлеу этикетін ескеріңіз.

Ұсынылатын тақырыптар:
1. Қазақ жазуының қалыптасуы және даму тарихы туралы сөйлесіңіз.
2. Көшпенділер мәдениетін көз алдыңызға елестетіп, әңгімелеңіз.
3. Бұрынғы кездегі жолаушы мен қазіргі кездегі жолаушының айырмашылығы қандай?
4. І. Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясынан ұнаған эпизод қандай?
5. Латын графикасына көшудің қандай басым тұстары бар?

Қазақ жазуының даму жолы

1. Берілген сөз тіркестерінің мағынасын өз сөзіңізбен түсіндіріңіз. Жұпта талқылаңыз.

2. Мәтіннің тақырыбы мен көтерілетін мәселені болжап көріңіз.

3. Мәтінді тыңдаңыз. 1929 жылға дейін Қазақстанда араб жазуы пайдаланылды. Алайда оның өзіндік қиындықтары болды, себебі онда қазақ тілінің ерекшеліктері ескерілмеген. ХХ ғасырдың басында Ахмет Байтұрсынұлы ұсынысымен қазақ фонетикасының ерекшеліктері сақталып жасалған, араб графикасына негізделген «төте жазу» пайдаланылған. Дегенмен ол да мәселе туғызды, себебі араб әріптері сөз басында, ортасында және соңында әртүрлі таңбаланады. 1929-40 жылдар аралығында латын графикасына негізделген әліпбиді жазу жүйесіне енгізіп, 1940 жылдан бері қарай кирилл графикасы әліпбиін қолданып келеді. Кирилл жазуы Қазақстанның бүкіл жерінде және Моңғолияның Баян-Өлгей аймағында, көршілес Қырғызстан, Ресей, Түрікменстан және Өзбекстан елдерін мекендеген қазақ жұрты пайдаланады. Сондай-ақ Түркия, Германия, АҚШ, т.б. батыс елдерінде қазақ диаспорасы қалыпты емес әртүрлі латын жазуын пайдаланады. Осылайша, қазақ тілінің әліпбиін өзгерту тарихы негізінен нақты саяси себептермен айқындалып келді. Латынға Түркия 1928 жылы көшсе, Өзбекстан, Әзірбайжан КСРО тарағаннан кейін ауысты. Cол елдердің тәжірибесіне қарасақ, мысалы, Өзбекстан 1928 жылға дейін араб әліпбиін қолданған. 1928-40 жылдар аралығында жазулары латын әліпбиі негізінде болған. 19401992 жж. кириллица қолданылып, 1993 жылы өзбек тілі қайта латын тіліне көшіп, қазіргі кезге дейін қолданып келеді.
4. Сұраққа жауап беріңіз. — Сіздің болжамыңыз мәтін мазмұнымен сәйкес келді ме? Неге?

Қазақ жазуының даму жолы

Тілдер мерекесі қарсаңында мектепішілік оқушылардың ғылыми қоғамында «Латын графикасы – ел болашағының кепілі» деген тақырыпта ауызша үндеу жариялаңыз. Үндеуіңізде берілген сөздер мен сөз тіркестерін қолданыңыз.
Сөздер мен сөз тіркестері: жаһандық әлемге жол, мемлекеттік тілдің позициясын нығайту, ұлттың сақталуы, әліпби реформасы, қоғамның қолдауы, «Көш жүре түзеледі», қанатын кеңге жайған ағылшын тілі, елу жылда ел жаңа, қолданыс аясын кеңейту, т.б.

________________________________________

Қазақ жазуының даму жолы

Мәтіннің жанры мен оның ерекшеліктерін анықтаңыз. Мәтіннің тіліне талдау жасаңыз.

Латын әліпбиі, әлемде кеңінен қолданылады [1][2]. Б.з.б. 7 ғасырда Римде грек және этрус әліпбиінің тармағы ретінде пайда болып, б.з. 1 ғасырында қалыптасты. Жазу оңнан солға немесе солдан оңға қарай (брустрофедон бойынша) жазылып, бағыты әрдайым алмасып отырған. Б.з.б. 4 ғасырдан бастап жазу тек солдан оңға қарай жазылды, алғаш 20 әріп болды. Әліпбиге б.з.б. 230-жылдары G, Y және Z әріптері енген, соңғы екеуі грек тілінен кірген сөздер үшін алынған, ал J, U, W әріптерінің қолданылуы қайта өркендеу дәуіріне жатады. Орта ғасырда Латын әліпбиі Еуропаға тарады, Африка, Америка және Азия халықтары пайдаланды. Латын сөздерін оқуға негізделген әріп таңбалары қалыптасты. Қазіргі латын әліпбиінде 25 әріп бар. Дауысты дыбыстар созылыңқы және қысқа айтылады, осыған байланысты сөздердің мағынасы өзгереді: līber – тәуелсіз, liber – кітап. Латын әліпбиінде алты монофтонг (жалаң дауысты) – а, е, і, о, u, у, сондай-ақ екі дифтонг (қос дауысты) – аu, еu бар. Үш диграф (қос таңбалы) – ae, oe, ue бар. Дауысты дыбыстардың санына, орналасу тәртібіне байланысты сөзге екпін түседі, буындар да осы негізде жабық (дауыссызға бітсе) және ашық (дауыстыға немесе дифтонгқа аяқталса) болып бөлінеді.
Дереккөзі:

1. Дирингер Д., Алфавит, М., 1963.

2. Добиаш-Рождественская О.А., История письма в средние века, М.—Л., 1963.

Қазақ жазуының даму жолы

1. Мәтінді оқып, негізгі мәселені анықтаңыз.
Айман ЗЕЙНУЛЛИНА: – Елбасының мақаласында көтерілген латын әліпбиіне көшу мәселесі өте өзекті әрі орынды. Біз ендігі кезекте осы мақсатқа жету үшін не істеу керектігін ойлануымыз қажет. Себебі латын жазуына көшеміз деп айта салу оңай, ал оны жүзеге асыру үшін үлкен шараларды қолға алуымыз қажет. Ол үшін не істеу керек десек, біріншіден, латын графикасына өтудің оңы мен солын саралап алғанымыз жөн. Соған талдау жасап, мәтіннің оқу әуезін, әдісін, заңдылығын меңгеріп алуымыз керек. Екіншіден, кейбіреулер компьютердің көмегімен барлық дүниені латын әліпбиіне көшіре салуға болатынын айтады. Менің ойымша, бұлай жеңіл жол іздеген дұрыс емес. Мазмұнды оқулықтар мен әдебиеттің барлығын 100 пайыз сауатты етіп аударып шығу қажет, өйткені кезінде араб әрпінде жазылған небір әдебиеттер әлі күнге дейін шаң басып жатыр. Себебі біз оларды оқи алмай, қиналдық. Ал латын әліпбиіне көшетін болсақ, кешегі, бүгінгі рухани дүниелеріміздің бәрін сауатты қалпында аударып алсақ, кейінгі буын трагедияға ұшырамайды. Үшіншіден, латын әліпбиіне көшу үшін емле ережесінің сақталуына баса мән берген жөн. Яғни бірізділік, ортақ қағида болуы шарт. Өйткені латын графикасында жазғанның жөні осы деп әркім өз білгенімен әртүрлі таңбаны қоя берсе, мұның соңы сауатсыздыққа әкеліп соғады. Осының алдын алу қажет. Төртіншіден, балабақшаларда, мектептерде, жалпы оқу процесінде латын әріптерін жазуды үйрететін пән – каллиграфия (жазу өнері) деген сабақты енгізу қажет. Мұны тез арада қолға алған жөн. Сондай-ақ латын қарпін сауатты жазатын, оқитын мұғалімдер дайындау қажет. Осы бағыттағы жұмыстардың бәрін тез арада тиянақты атқара білсек, ұтарымыз мол болмақ.

2. Басты мәселемен байланысты ғаламдық проблемаларды жазып, көзқарасыңызды білдіріңіз.

Қазақ жазуының даму жолы

Бүгінгі таңда қоғамда латын әліпбиіне көшу мәселесі қызу талқыға түсуде. Қабылданған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын талқылай отырып, «Латын әліпбиіне көшу керек пе, жоқ па?» тақырыбында эссе жазыңыз.

Жолың болсын, жолаушы

1. Мәтінді тыңдап, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.

1) Стюардесса қызметіне әуе команиялары қандай талаптар қояды? Кем дегенде 5 талапты көрсетіңіз.

2) Стюардесса мамандығының қандай мүмкіндіктері бар? Кем дегенде 2 мысал келтіріңіз.

3) Стюардесса мамадығы бойынша мансапта өсу үшін қызметкер қандай сынақтардан өтеді? 1-2 мысал келтіріңіз.
«Аспан қарлығаштары», стюардессалар – ең романтикалық мамандықтардың бірі. Жолсеріктің жұмысы біршама ауыр болғанымен, жалақы деңгейі, әлеуметтік жеңілдік пен романтикалық тартымдылығы көптеген қыздарды стюардесса болуды армандауға жетелейді. Жұмысқа қабылдайтын әр компания жолсеріктерге түрлі талап қояды, бірақ көбіне бұл қызметке 19-30 жас аралығындағы, бойы 160-180 см-ге дейінгі қыздарды алады. Сонымен қатар болашақ стюардессаның келбетті, сүйкімді, дене сымбаты 48-өлшемге дейін болуы шарт және сөйлеу мәнерінде мін болмауы тиіс. Мамандығына аса назар аударылмайды. Есесіне бірнеше тіл, әсіресе ең негізгі қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуі маңызды. Оған қоса неміс, француз, түрік және т.б. тілдерді білгені дұрыс. Жолсеріктің денсаулығы мықты болуы қажет, жүзе білуі керек және әрдайым спортпен шұғылданып тұрғаны абзал. Созылмалы аурулары бар және көз көруі -2,5-тен төмен қыздар жұмысқа қабылданбайды. 2000 сағат ұшқан соң, стюардесса екінші дәрежелі куәлікке емтихан тапсыра алады, ал 3000 сағат ұшудан кейін, ол бірінші дәрежелі маман болады. Мансабының өсуімен жалақысы да өседі. Бұдан өзге барлық жолсерік біліктілікті арттыру курстарынан өтіп, ағылшын тілінен тест тапсырып тұрады. Табысты қызметкер қосымша үстемақы алып, ал селқос қызметкерлер жұмыстан шығып қалуы да мүмкін. Стюардессаның міндеті – ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жолаушыларға қызмет көрсету және салонды жинастыруға көмектесу. Стюардесса мамандығы сізден өз-өзіңізді басқара алу, қарым-қатынас орнату шеберлігіңізді, төзім мен шексіз шыдамдылықты талап етеді. Есесіне жоғары жалақы, ел-жер көру мүмкіндігі және өзіңіз бен отбасыңызға әлеуметтік жеңілдік сияқты көптеген жағымды жақтары бар.
2. Перифразбен берілген сөйлемдердің ішінен мазмұнға сай ақпараттарды анықтаңыз. Сәйкес тұжырым тұсына «+»/«-» белгісін қойыңыз.

Жолың болсын, жолаушы

1. Өлеңді оқып, идеясын анықтаңыз. М.Мақатаев. «Ертең біз жол жүреміз» Жасың бар, жігіт-желең, шалдарың бар. Ертең біз жол жүреміз, қамданыңдар. Жол ұзақ, биік асу, сапар алыс, Жаз өтер, күз де кетер, тақалар қыс. Қамданыңдар. Болашақ деген елге, Қандай біз сый-сияпат апарамыз. Қорқауды, өсекшілді қатарға алма, Кеселін тигізеді сапарға алда. He бетімізді айтамыз Болашаққа? Жат қылықты қалдырмай апарғанда Жамандық атаулыны қалдырыңдар, Суға батыр, отқа өрте, жандырыңдар. Болашақ деп аталған өлмес-өшпес, Жақсылықтан жаралған тағдырың бар. Қыз-қырқын, жігіт-желең, шалдарың бар Ертең біз жол жүреміз, қамданыңдар! …Тірі жетсең, Болашақ өзі айтады, Қайсыңның қанша пұттық салмағың бар

2. Өлең шумақтары негізінде қарапайым жоспар құрыңыз.

1)

2)

3)

3. Идея мен жоспар бойынша автор ойына қатысты өз пікіріңізді «ПТМС формуласы» негізінде түсіндіріңіз. Бірінші сөйлем: «Менің ойымша, …»; Екінші сөйлем: «Оның себебін былай түсіндіремін: …»; Үшінші сөйлем: «Оны мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын:…»; Соңғы сөйлем: «Осыған байланысты мынадай қорытынды шешімге келдім: …».

Жолың болсын, жолаушы

Жағдаятқа байланысты жұбыңызбен диалог құрыңыз. Берілген сөздер мен сөз тіркестерін қолданыңыз, сөйлеу этикетін ескеріңіз. Қажетті сөздер мен сөз тіркестері: қош келдіңіз, өтінемін, жолыңыз болсын, көмектесіп жіберіңіз, көмегіңізге рақмет, алғысым шексіз, оқасы жоқ, т.б.
Жағдаят: Сіз отбасыңызбен Түркияға жолға аттандыңыз. Ұшақта жаныңызда отырған шетелдік жолаушының өзге тілде айтқан сөзін түсінбедіңіз. Сіз стюардессаны шақырып, көмек сұрадыңыз.

Жолың болсын, жолаушы

Жанрлық ерекшелігін сақтап, стюардессаның лауазымдық қызметі туралы нұсқаулық жазыңыз. Мәтіндегі ақпараттарды қолданыңыз.

Жұмысқа қабылдайтын әр компания жолсеріктерге түрлі талап қояды, бірақ көбіне бұл қызметке 19-30 жас аралығындағы, бойы 160-180 см-ге дейінгі қыздарды алады. Сонымен қатар болашақ стюардессаның келбетті, сүйкімді, дене сымбаты 48-өлшемге дейін болуы шарт және сөйлеу мәнерінде мін болмауы тиіс. Мамандығына аса назар аударылмайды. Есесіне бірнеше тіл, әсіресе ең негізгі қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуі маңызды. Оған қоса неміс, француз, түрік және т.б. тілдерді білгені дұрыс. Жолсеріктің денсаулығы мықты болуы қажет, жүзе білуі керек және әрдайым спортпен шұғылданып тұрғаны абзал. Созылмалы аурулары бар және көз көруі -2,5-тен төмен қыздар жұмысқа қабылданбайды. 2000 сағат ұшқан соң, стюардесса екінші дәрежелі куәлікке емтихан тапсыра алады, ал 3000 сағат ұшудан кейін, ол бірінші дәрежелі маман болады. Мансабының өсуімен жалақысы да өседі. Бұдан өзге барлық жолсерік біліктілікті арттыру курстарынан өтіп, ағылшын тілінен тест тапсырып тұрады. Табысты қызметкер қосымша үстемақы алып, ал селқос қызметкерлер жұмыстан шығып қалуы да мүмкін. Стюардессаның міндеті – ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жолаушыларға қызмет көрсету және салонды жинастыруға көмектесу. Стюардесса мамандығы сізден өз-өзіңізді басқара алу, қарым-қатынас орнату шеберлігіңізді, төзім мен шексіз шыдамдылықты талап етеді. Есесіне жоғары жалақы, ел-жер көру мүмкіндігі және өзіңіз бен отбасыңызға әлеуметтік жеңілдік сияқты көптеген жағымды жақтары бар. _____________________________________________________________________________

Көшпенділер мәдениеті

1. Мәтінді 2 рет тыңдап, берілген сөздерді мағынасымен сәйкестендіріңіз.

Қазақ әйелдері көйлектің сыртынан камзол киген. Олар көбіне жеңсіз болған. Камзолды барқыттан және басқа маталардан тіккен, оны ілгегі мен ілмегі бар күміс қапсырмамен қапсырған. Әйелдердің ежелгі сырт киімі – ұзын жеңді шапан. Бас киімдер әйелдердің отбасы жағдайын білдіретін. Қыздардың бас киімі – кестемен тігілген, төбесіне бір шоқ үкі тағылатын тақия. Үкілі тақия – қазақ қыздарының ерекше ұнатып киетін бас киімі. Қыздардың тақиясы қызыл, күлгін, жасыл т.б. түстермен, шұға, барқыт сияқты маталармен тігіледі. Түрлі-түсті моншақ-маржан, алтын, күміс теңгелер және асыл тастармен безендірілген.Үкінің қауырсынын әсемдік үшін тақияның төбесіне қадайды. Бұл қазақ көне діни ұғымға байланысты үкі құсын «қасиетті құс» деп санағанынан пайда болған. Тұрмысқа шығатын кезде киетін сәукеле – орташа биіктігі 70 см шамасындағы конус тәріздес бас киім. Сәукелеге күміс пластиналар тігіледі. Сондай-ақ кестемен, маржанмен әшекейленеді. Кимешек – тұрмыстағы әйелдің бірінші баланы босанғаннан кейін киетін бас киімі. Әйелдердің аяқ киімі ерлердікінен ерекшеленбеген. Қыздар мен жас келіншектер биік өкшелі етік кисе, кексе әйелдер аласа өкшелі киген, бірақ көбіне мәсі және оның сыртынан кебіс кигенді тәуір көрген.

2. Сөйлемдердегі асты сызылған сөздерді мағынасы жақын балама сөздермен аусытырып жазыңыз. Үлгі: Әйелдердің ежелгі сырт киімі – ұзын жеңді шапан. Әйелдердің көнеден келе жатқан сырт киімі – ұзын жеңді шапан.
1) Қыздардың бас киімі кестемен тігілген. ___________________________________________________

2) Үкілі тақия – қазақ қыздарының ерекше ұнатып киетін бас киімі. ___________________________________

3) Қыздардың тақиясы түрлі-түсті моншақ-маржан, алтын, күміс теңгелер және асыл тастармен безендірілген. ________________________________

4) Қыздар мен жас келіншектер биік өкшелі етік кисе, кексе әйелдер аласа өкшелі киген. _______________________________

Көшпенділер мәдениеті

1. Мәтінді екі рет тыңдап, көзделген аудиториясын анықтаңыз.
Қазақ әйелдері көйлектің сыртынан камзол киген. Олар көбіне жеңсіз болған. Камзолды барқыттан және басқа маталардан тіккен, оны ілгегі мен ілмегі бар күміс қапсырмамен қапсырған. Әйелдердің ежелгі сырт киімі – ұзын жеңді шапан. Бас киімдер әйелдердің отбасы жағдайын білдіретін. Қыздардың бас киімі – кестемен тігілген, төбесіне бір шоқ үкі тағылатын тақия. Үкілі тақия – қазақ қыздарының ерекше ұнатып киетін бас киімі. Қыздардың тақиясы қызыл, күлгін, жасыл т.б. түстермен, шұға, барқыт сияқты маталармен тігіледі. Түрлі-түсті моншақ-маржан, алтын, күміс теңгелер және асыл тастармен безендірілген.Үкінің қауырсынын әсемдік үшін тақияның төбесіне қадайды. Бұл қазақ көне діни ұғымға байланысты үкі құсын «қасиетті құс» деп санағанынан пайда болған. Тұрмысқа шығатын кезде киетін сәукеле – орташа биіктігі 70 см шамасындағы конус тәріздес бас киім. Сәукелеге күміс пластиналар тігіледі. Сондай-ақ кестемен, маржанмен әшекейленеді. Кимешек – тұрмыстағы әйелдің бірінші баланы босанғаннан кейін киетін бас киімі. Әйелдердің аяқ киімі ерлердікінен ерекшеленбеген. Қыздар мен жас келіншектер биік өкшелі етік кисе, кексе әйелдер аласа өкшелі киген, бірақ көбіне мәсі және оның сыртынан кебіс кигенді тәуір көрген. Қазақтың ұлттық киімдері – халқымыздың ақыл-ойы мен биік эстетикалық талғамының жемісі. Ал осы ұлттық құндылығымызды тек қазақтың жыл басы Наурыз мерекесі қарсаңында іздейтініміз жасырын емес. Қазіргі таңда жастардың көбісі батыс мәдениетінің үлгісінде киінуді жөн санайды. Қазақ екенімізді айқындайтын ұлттық құндылықтарымызды дәріптеу үшін жастарды мәжбүрлеу оң нәтиже бермейді. Мұның басқа жолын іздестірген абзал. Мысалы – қазақша киімді сәнге айналдыру. Еліктегіш жастардың бір-екеуі қазақша оюы бар киімдермен көзге түссе, бұл үрдіс сәнге айналып кетуі әбден мүмкін. Халқымыздың ұмыт бола бастаған ұлттық киімдерін заманауи үлгіде тігу, кеңсе киімдерін қазақы ою өрнекпен безендіру – бүгінгі таңдағы біздің негізгі мақсатымыз.
Мәтіннің көзделген аудиториясы

2. Автордың ойын 1 сөйлеммен түсіндіріңіз.

Көшпенділер мәдениеті

Кеста-сызбадағы ақпараттармен танысыңыз. Ондағы ақпраттарды бір-бірімен салыстыра отырып, жағдайға баға беріңіз.

Көшпенділер мәдениеті

Еліміздің киноиндустрия саласында көшпелілер тарихы туралы сапалы фильмдер аз екені белгілі. Осы мәселеге қатысты ойыңызды жергілікті газет бетіне шағын мақала түрінде жариялаңыз. Мақалада берілген тіркестерді қолданыңыз.
Көрерменнің жүрегіне жол табу, ерекше әсер, сынға ұшырау, «көш жүре түзеледі», мәдени мұра, рухани жаңғыру,көрерменге жол тарту, жауһар эпостарымыз

Транскрипт
«Күлтегін» жыры жер мен көктің, адам баласының жаралуы туралы философиялық толғаудан басталады. Бұдан кейін бүкіл адамзат баласына Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген.
Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны еңкейтті, Тізеліні бүктірді», – дейді. Солай жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.

1. Осы жыр қандай философиялық толғаудан бастау алады?
A. батырлар өмірін көпке жария етуінен
B. атақты адамдардың өмірін дәріптеуінен
C. аспан мен жердің, адамзаттың жаралуынан
D. түркі халықтарының өмірін насихаттауынан

2. Қуатты мемлекет орнатып, түгел түркінің басын қосқан кім?
A. Білге
B. Бумын
C. Күлтегін
D. Темір

3. Күлтегінді жоқтауға кімдер келген?
A. хандар, уәзірлер
B. сұлтандар, хандар
C. елшілер, батырлар
D. билеушілер, тайпалар

4-5. Перифразбен берілген сөйлемдердің ішінен мазмұнға сай 2 ақпараттарды анықтаңыз. Сәйкес тұжырым тұсына «+»/«-» белгісін қойыңыз.

Жолаушы – белгілі бір мақсатпен жол жүруші, сапар шегуші адам. Қазақ халқының дәстүрлі ұғымында «жолаушы өз үйінен қырық қадам ұзап шыққан соң мүсәпір» делінеді. «Мүсәпір» араб тілінде жолаушы деген ұғымды білдіреді.
Сайын далада жолаушыға жолыққан адам оған жол көрсетіп, жөн сілтеп, ел мен жердің жайынан хабар беруге міндетті. «Жолаушы азығы жолда» деп білген жолаушы ешқашан жол сапарға мол азық, ауыр зат алып шықпаған. Жолаушы ауылға қонуға келсе, баса-көктеп кірмей, алдымен алыстан дауыстап, рұқсат сұраған. Жолаушы даладан қос көрсе де, міндетті түрде бұрылып, онда адам болсын-болмасын дәм татқан. Қаралы ауылға да түсіп, аттануы тиіс болған.
«Қырықтың бірі – Қыдыр» деп санаған қазақтар үйіне келген бейтаныс жолаушыға ықылас, құрмет танытып, қонақ етіп күтсе, байлық пен ырыздық келеді. Ал жолаушыны сыйламаса, несіп-ырыздығына кесірі тиеді деп сенген. Жолаушы келген ауылына түстеніп, ат-көлігін суытып, тынығып аттанған. Көшпелілер қоғамында жолаушы кең даладағы оқиғалар туралы хабарды жедел жеткізуші, ақпаратты алмастырушы міндетін атқарған. Жолаушыны әдейі ауылына бұрып әкеліп, алыс-жақынның жаңалығын тыңдап аттандыратындар да болған. Жолаушыға қиын-қыстау жағдайда қол ұшын берген жан кейін қимас жолдас, дос-жаранға айналған. Қазақ халқы жолаушыны аса құрметтеген. Жолаушы жүрген адам кездессе, оны үйіне әкеп, шай беріп, ат-көлігін жайлап, көмектесіп отырған. Жолаушыдан бата алатын болған. Көшпенді өмір кешкен бабаларымыз жол жүрудің жайын жақсы білген. Ағайын-туыспен араласу үшін немесе жоғалған нәрсесін іздеу үшін, жолға көп шығатын болған. Ата-бабаларымыз табиғатпен етене жақын болып, жолға шыққан жолаушылар жол бағдарын жұлдызға қарап болжап, адаспаған.
Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады. Халқымызда жолаушыға қатысты көптеген мақал-мәтелдер бар. Мысалы, «Жолы болар жігіттің желі оңынан соғады» десе, «Жалғыз жүрсең, жолмен жүр, жолдан жолдас қосылар. Жолдан жолдас қосылса, жолың болмас несі бар» деп жақсы жолдастың қасиетін айтқан. «Жолаушыны жол сынайды» деген мақал арқылы сапар ауыртпалығын білдірген.

1-2. Мәтіннің стилі мен жанрын анықтап, себебін дәлелдеңіз.______________

3. Қарамен жазылған сөздер мәтінде не үшін қолданылған?______________

4. Мәтіндегі мақал-мәтелдерді автор қандай мақсатта қолданған?______________
5. «Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады» сөйлемі арқылы қазіргі жолаушыға баға беріңіз._________________

Берілген екі сұрақтың қайсысына жауап беретініңізді көрсетіңіз. Тиісті шаршыға қанат белгісін (+) қойыңыз.

1                     2
A. Қазақ жазуының даму жолы
Қалалық байқауға қатысқалы жатырсыз делік. «Елбасы 2025 жылға дейін латын графикасына кезең-кезеңімен көшетініміз туралы Жарлыққа қол қойды. Сіз бұл шешіммен келісесіз бе?» тақырыбында эссе жазыңыз. Афоризмдерді орынды қолданыңыз.

B. Көшпенділер мәдениеті
І. Есенберлиннің «Көшпенділер» трилогиясын оқығаннан кейін, мектеп журналына «Ұлы дала – көшпенділер әлемі» тақырыбында мақала жазуға шешім қабылдадыңыз. Афоризмдерді орынды қолдана отырып, шағын мақала жазыңыз.
__________________

Заңнамада отбасы қалай қорғалған?

Берілген терминдерді сипаттап, мысал келтіріңіз

Әкімшілік құқық қандай қоғамдық қатынастарды реттейді?

Әкімшілік құқық органайзерін толтырыңыз

Қылмыстық құқықтың басқа құқық салаларынан ерекшелігі неде?

Қылмыстық құқықты басқа құқық саласынан ерекшелейтін 4 белгісін анықтаңыз.
1.__________________________________

2.__________________________________
3.__________________________________
4.__________________________________

Что такое право, и как оно влияет на общественные отношения

Заполните диaгрaмму Венна. Определите 3 сходства и 3 различия понятий «Право» и «Мораль».

Какие права и обязанности у человека и гражданина Республики Казахстан

Определите конституционные права и обязанности человека и гражданина на основе статьи Конституции РК и заполните таблицу

Статья 12 1. В Республике Казахстан признаются и гарантируются права и свободы человека в соответствии с Конституцией. 2. Права и свободы человека принадлежат каждому от рождения, признаются абсолютными и неотчуждаемыми, определяют содержание и применение законов и иных нормативных правовых актов. 3. Гражданин Республики в силу самого своего гражданства имеет права и несет обязанности.

Почему Казахстан провозглашает себя демократическим, светским, правовым и социальным государством

Соотнесите правильно термины с их определениями.

Как гражданское право регулирует общественные отношения

Дайте определение понятия «Гражданское право» и перечислите его принципы.
Гражданское право – это

Что провозглашает 24 статья Конституции РК

1. Дайте определение понятия «Трудовое право»

Трудовое право – это _____________________________
2. Опираясь на пункты 1-4 статьи 24 Конституции РК, определите, какие пункты данной статьи были нарушены.

«Статья 24

1. Каждый имеет право на свободу труда, свободный выбор рода деятельности и профессии. Принудительный труд допускается только по приговору суда либо в условиях чрезвычайного или военного положения.

2. Каждый имеет право на условия труда, отвечающие требованиям безопасности и гигиены, на вознаграждение за труд без какой-либо дискриминации, а также на социальную защиту от безработицы. 3. Признается право на индивидуальные и коллективные трудовые споры с использованием установленных законом способов их разрешения, включая право на забастовку.

4. Каждый имеет право на отдых. Работающим по трудовому договору гарантируются установленные законом продолжительность рабочего времени, выходные и праздничные дни, оплачиваемый ежегодный отпуск».
Выпускник М. устроился на работу на нефтеперерабатывающий завод. С ним заключили трудовой договор, где прописаны условия труда, но не указаны нормы техники безопасности, занимаемую должность, продолжительность рабочего времени и времени отдыха. Какие нормы трудового права нарушены

1. ______________________

2. ______________________

3. ______________________

4. ______________________

Как законодательством защищается семья?

Дайте определения понятиям «брак», «семья» «брачный возраст», «заключение брака», «семейное право».

Брак – ____________________________

Семья – ___________________________

Брачный возраст – ___________________

Семейное право – _____________________

Заключение брака – ___________________

Какие общественные отношения регулирует административное право?

Решите тесты

1. Административно — правовые нормы устанавливаются A) Властными органами государства В) Судом С) Администрацией предприятия Д) Руководителем хозяйственного товарищества

2. Административные правоотношения складываются в сфере A) Имущественных отношений B) Неимущественных отношений C) Государственного управления D) Трудовых отношений

3. Санкция, не являющаяся административным взысканием A) Штраф B) Лишение специального права C) Конфискация имущества D) Предупреждение

4. Содержание административно-правового правоотношения A) Субъективные права и обязанности B) Санкция C) Способность быть истцом и ответчиком в суде D) Составление Учредительских документов

Құқық дегеніміз не және ол қоғамдық қатынастарға қалай әсер етеді?

Мәтінге берілген құқықтық ұғымдарды дұрыс орналастырып, ұғымдарға сипаттама беріңіз. ______________ мемлекетпен бірге, қатар пайда болады, ал ______________ мемлекеттен бұрын пайда болады. Құқық жазылған ______________ тұрады, ал мораль күрделірек құрылым және жазылмаған ережелер, талаптардан тұрады. Құқық мемлекеттік мәжбүрлеудің болу мүмкіндігімен қамтамсыз етіледі. Ал мораль дағды арқылы немесе қоғамдық пікір күшімен қамтамасыз етіледі. ______________ бұзғандар құқықтық жауапқа тартылады, мүмкіндігінше бұзылған құқық орнына келтіріледі.

Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың қандай құқықтары мен міндеттері бар?

Конституцияның баптарына сүйене отырып, адам және азаматтардың құқықтары мен міндеттерін анықтап, кестені толықтырыңыз.

Неліктен Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде жариялайды?

ҚР Конституциясының 1-бабын пайдалана отырып, мемлекеттің Конституциялық құрылымын сипаттаңыз.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабы: «Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы — адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары»

Азаматтық құқық қандай қоғамдық қатынастарды реттейді?

Азаматтық құқық туралы берілген кестедегі сұрақтарға жауап беріңіз

ҚР Конституциясының 24-шы бабы нені көздейді?

Қазақстан Республикасының Конституциясының 24-бабын пайдалана отырып, еңбек құқығының мазмұнын сипаттаңыз.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 24-бабы:
Әркiмнiң еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсiп түрiн еркiн таңдауына құқығы бар. Ерiксiз еңбекке соттың үкiмi бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол берiледi. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әркiмнiң қауiпсiздiк пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағдайына, еңбегi үшiн нендей бiр кемсiтусiз сыйақы алуына, сондай-ақ жұмыссыздықтан әлеуметтiк қорғалуға құқығы бар. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ереуiл жасау құқығын қоса алғанда, заңмен белгiленген тәсiлдердi қолдана отырып, жеке және ұжымдық еңбек дауларын шешу құқығы мойындалады.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әркiмнiң тынығу құқығы бар. Еңбек шарты бойынша, жұмыс iстейтiндерге заңмен белгiленген жұмыс уақытының ұзақтығына, демалыс және мереке күндерiне, жыл сайынғы ақылы демалысқа кепiлдiк берiледi.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

А.И. Куприн «Олеся»

1. Вопрос для обсуждения: актуальна ли сегодня проблема конфликта между обществом и теми, кто не вписывается в него (по произведению А.И. Куприна «Олеся»)

Странности любви

Каким правилам жанра следует У. Шекспир в сонете 116, а от каких отступает?
Сонет 116
Мешать соединенью двух сердец
Я не намерен. Может ли измена
Любви безмерной положить конец?
Любовь не знает убыли и тлена.
Любовь — над бурей поднятый маяк,
Не меркнущий во мраке и тумане.
Любовь — звезда, которою моряк
Определяет место в океане.
Любовь — не кукла жалкая в руках
У времени, стирающего розы
На пламенных устах и на щеках,
И не страшны ей времени угрозы.
А если я не прав и лжет мой стих,
То нет любви — и нет стихов моих!
Перевод С. Маршака

Странности любви

Определите тему и идею стихотворения П.Н. Васильева «Родительница степь, прими мою…». Выпишите изобразительно-выразительные средства, определите их роль.
Родительница степь, прими мою…
Родительница степь, прими мою,
Окрашенную сердца жаркой кровью,
Степную песнь! Склонившись к изголовью
Всех трав твоих, одну тебя пою!
К певучему я обращаюсь звуку,
Его не потускнеет серебро,
Так вкладывай, о степь, в сыновью руку
Кривое ястребиное перо.
6 апреля 1935

Странности любви

Прочитайте отрывок из повести А.И. Куприна «Олеся». Составьте тезисный план текста.
Не одна красота Олеси меня в ней очаровывала, но также и ее цельная, самобытная, свободная натура, ее ум, одновременно ясный и окутанный непоколебимым наследственным суеверием, детски невинный, но и не лишенный лукавого кокетства красивой женщины. Она не уставала меня расспрашивать подробно обо всем, что занимало и волновало ее первобытное, яркое воображение: о странах и народах, об явлениях природы, об устройстве земли и вселенной, об ученых людях, о больших городах… Многое ей казалось удивительным, сказочным, неправдоподобным. Но я с самого начала нашего знакомства взял с нею такой серьезный, искренний и простой тон, что она охотно принимала на бесконтрольную веру все мои рассказы. Иногда, затрудняясь объяснить ей что-нибудь, слишком, по моему мнению, непонятное для ее полудикарской головы (а иной раз и самому мне не совсем ясное), я возражал на ее жадные вопросы: «Видишь ли… Я не сумею тебе этого рассказать… Ты не поймешь меня».
Тогда она принималась меня умолять:
— Нет, пожалуйста, пожалуйста, я постараюсь… Вы хоть как-нибудь скажите… хоть и непонятно…
Она принуждала меня пускаться в чудовищные сравнения, в самые дерзкие примеры, и если я затруднялся подыскать выражение, она сама помогала мне целым дождем нетерпеливых вопросов, вроде тех, которые мы предлагаем заике, мучительно застрявшему на одном слове. И действительно, в конце концов ее гибкий, подвижной ум и свежее воображение торжествовали над моим педагогическим бессилием. Я поневоле убеждался, что для своей среды, для своего воспитания (или, вернее сказать, отсутствия его) она обладала изумительными способностями.

Странности любви

Составьте систему знаков или символов, отражающую отношения героев друг к другу, опишите ее (по повести И.С.Тургенева «Ася»).

Выберите один правильный вариант ответа.

1. Укажите точное определение сонета как жанра.

А) стихотворение, состоящее из 14 стихов, расположенных в особом порядке В) стихотворная форма, допускающая свободное построение С) произведение, посвященное теме дружбы D) народная песня о несчастной любви

2. Определите род произведений «Ася» И.Тургенева, «Цыганы»

А.Пушкина, «Олеся» А.Куприна. А) лирика, эпос, драма В) эпос, лирика, драма С) драма, драма, эпос D) эпос, лирика, эпос

3. Назовите художественные средства, использованные в отрывке: Что бросил я? Измен волненье, Предрассуждений приговор, Толпы безумное гоненье Или блистательный позор.

А) метафора, эпитет В) эпитет, сравнение С) олицетворение, гипербола D) гипербола, метафора

4. Укажите пример использования оксюморона.

А) «…с забавной важностью роняя несколько капель воды, ярко блестевших на солнце». В) «…продолжала сидеть неподвижно, подобрав под себя ноги и закутав голову кисейным шарфом». С) «…стройный облик ее отчетливо и красиво рисовался на ясном небе…». D) «На одном опасном месте она нарочно вскрикнула и потом захохотала…».

5. Какой эпизод является кульминацией повести «Ася» И. Тургенева?

А) встреча с Гагиными на студенческом празднике В) свидание Аси и Н.Н. в доме фрау Луизы С) внезапный отъезд Гагиных D) рассказ Н.Н. о пребывании в немецком городке

Охарактеризуйте персонажей данного отрывка из повести А.Куприна «Олеся». С помощью каких художественных средств и приемов автор выражает отношение к героям (минимум 2 средства)? Объясните, с какой целью их использует автор.

Не одна красота Олеси меня в ней очаровывала, но также и ее цельная, самобытная, свободная натура, ее ум, одновременно ясный и окутанный непоколебимым наследственным суеверием, детски невинный, но и не лишенный лукавого кокетства красивой женщины. Она не уставала меня расспрашивать подробно обо всем, что занимало и волновало ее первобытное, яркое воображение: о странах и народах, об явлениях природы, об устройстве земли и вселенной, об ученых людях, о больших городах… Многое ей казалось удивительным, сказочным, неправдоподобным. Но я с самого начала нашего знакомства взял с нею такой серьезный, искренний и простой тон, что она охотно принимала на бесконтрольную веру все мои рассказы. Иногда, затрудняясь объяснить ей что-нибудь, слишком, по моему мнению, непонятное для ее полудикарской головы (а иной раз и самому мне не совсем ясное), я возражал на ее жадные вопросы: «Видишь ли… Я не сумею тебе этого рассказать… Ты не поймешь меня».

Выполните одно из заданий по вашему выбору. Напишите эссе на одну из предложенных тем. Объем работы 150-200 слов.

1. Согласны ли вы с утверждением, что для тургеневской девушки характерна «огромная нравственная сила, «взрывная экспрессивность, решительность «идти до конца», жертвенность, соединённая с почти неземной мечтательностью» (Э.Надточий)? Для подтверждения своей точки зрения используйте цитаты. 2. Докажите, что «Цыганы» А.С.Пушкина – романтическое произведение. Аргументируйте свой ответ и приведите примеры из текста. 3. Способна ли любовь преобразить несовершенного человека (по произведению А.И.Куприна «Олеся»)? Прокомментируйте свою точку зрения. Для подтверждения используйте цитаты.

А.П. Чехов «Ионыч», «Человек в футляре»

Проанализируйте путь Старцева к Ионычу в произведенпии А.П. Чехова «Ионыч».

У. Шекспир Сонеты

1. Дайте определение термину «сонет»

2. Укажите признаки сонета в произведении Шекспира.

В.Шекспир. Сонет 130 Ее глаза на звезды не похожи, Нельзя уста кораллами назвать, Не белоснежна плеч открытых кожа, И черной проволокой вьется прядь. С дамасской розой, алой или белой, Нельзя сравнить оттенок этих щек. А тело пахнет так, как пахнет тело, Не как фиалки нежный лепесток. Ты не найдешь в ней совершенных линий, Особенного света на челе. Не знаю я, как шествуют богини, Но милая ступает по земле. И все ж она уступит тем едва ли, Кого в сравненьях пышных оболгали.

А.С. Пушкин «Цыганы»

1.Ответьте на вопросы (по поэме А.С.Пушкина «Цыганы»)

1.В чем конфликт поэмы «Цыганы»? A) Противостояние двух миров B) Ущемление свободы человека C) Бегство Алеко из города

2.О чём была песня Земфиры? A) О Родине B) О дружбе C) О том, что она разлюбила его

3. Как поступают цыганы с Алеко? A) Изгоняют из табора B) Осуждают на совете старейшин C) Выбирают своим вожаком

2. Составьте список прилагательных/эпитетов, характеризующих образ Алеко.

А.С. Пушкин «Цыганы»

1.Прочитайте наизусть понравившийся отрывок из поэмы А.С.Пушкина «Цыганы»», соблюдая «5 золотых правил».

• произношения

• интонации

• объема

• темпа

П.Н. Васильев «И имя твоё…»

Составьте тезисный план стихотворения П.Н. Васильева «И имя твоё…», используя алгоритм:

 Осмысление темы

 Наброски основных (тезисных) тем в определенной последовательности

 Деление пунктов на подпункты

 Редактирование пунктов (расширение, сокращение, перестановка формулировок)

 Окончательное оформление плана

И.С. Тургенев «Ася»

Заполните концептуальную карту по произведению И.С. Тургенева «Ася»

И.С. Тургенев «Ася»

1. Рассмотрите иллюстрацию. Как можно озаглавить эпизод?

2.Где происходит действие? Выбрать одну или две цитаты, которые наиболее ярко характеризуют персонажей.

3. Кто изображен на картине?(персонажи их поступки) Выбрать одну или две цитаты, которые наиболее ярко характеризуют персонажей.

4. Какие детали внешности и поступка раскрывают проблематику произведения? Выбрать одну или две цитаты, которые наиболее ярко характеризуют персонажей.

5. К какой части композиции относится эпизод? Выбрать одну или две цитаты, которые наиболее ярко характеризуют персонажей.

А.И. Куприн «Олеся»

1. Дайте характерситику героям произведения А. И. Куприна «Олеся»

2. Заполните графы таблицы, выявляя характер героев.

Странности любви

Ответьте на вопросы
1.1 Укажите кульминацию поэмы «Цыганы» А.С. Пушкина
A) встреча Земфиры с Алеко
B) сцена у могилы
C) сбор табора в дорогу
D) рассказ старика о жене
1.2 Алеко является героем
A) реалистичным
B) сентиментальным
C) героическим
D) романтическим

А.И. Куприн «Олеся»

1. Дайте характерситику героям произведения А. И. Куприна «Олеся»

2. Определите авторское отношение к героям через литературные приемы ( детали , одежда, поступки и речь)

Странности любви

Дайте ответ на вопрос «Почему цыган, изгоняя Алеко из табора, назвал его «гордым человеком»? Аргументируйте свой ответ примерами из текста.

Прослушайте текст (https://www.youtube.com/watch?v=e03vwh3BUE8 — «Казахстан — посредник в решении глобальных проблем и разногласий»). Представьте краткий обзор его содержания, определите тему, основную мысль и выразите свое отношение к проблеме. Приведите аргументы для защиты своей точки зрения.

Время для подготовки – 1 минута, время обзора текста – 1 минута, время высказывания по теме – 3 минуты.

Транскрипт

Казахстан — посредник в решении глобальных проблем и разногласий

Казахстан в очередной раз выступает посредником в решении глобальных проблем и разногласий. На этот раз инициативу проявили в посольстве нашей страны в Австрии. На фоне напряженной ситуации в Европе, в связи с терактами во Франции дипломаты решили собрать в одном зале общественность и представителей различных религий, чтобы разъяснить, что ислам и терроризм – это совершенно несовместимые понятия. Участники встречи убеждены, что преступники лишь прикрываются религией и к истинным вероучениям не имеют никакого отношения. Также на встрече говорили об уникальном опыте Казахстана, где в мире и согласии живут представители более ста национальностей и конфессий. По словам австрийцев, они с каждым днем все чаще задумываются о том, что Казахстан пошел по правильному пути. Ведь стабильность и спокойствие – это то, чего сейчас остро не хватает Европе.

Прочитайте текст.

Ответьте на вопросы по его содержанию:

1) Какой заголовок, будет отражать содержание всего текста?

2) Что объединяет Узбекистан и Лихтенштейн?

3) Почему в Узбекистане перестраивают дороги?

4) О каких традициях узбекского народа вы узнали из текста?

5) Какую проблему поднимает автор в тексте?

6) Какова цель текста?

Текст Узбекистан – самая что ни на есть сухопутная страна, одна из двух стран мира, которая ни сама доступа к морю не имеет, и ни один из ее соседей не имеет. Чтобы отсюда попасть к морю, нужно пересечь минимум две границы, одной не обойдешься. Вторая такая страна – Лихтенштейн. Но Лихтенштейн – просто пара деревень, да и в Европе в наше время от границ одни названия остались. А вот в Узбекистане границы очень даже настоящие и вполне себе на замке. Ну-ка, кто бы раньше мог подумать, например, что между Узбекистаном и Таджикистаном будет визовый режим? А это так. По крайней мере, было год назад, когда я там проезжал. Так что, выходит, что именно Узбекистан – самое сухопутное государство в мире! А Арал и Каспий не считаются – они озера, из них в море никак не попасть. Ташморе, тем более, не считается. Кстати, об Арале. Достаточно зайти в книжный магазин и посмотреть карты Узбекистана разных годов издания, чтобы в их сравнении увидеть, как он усыхает. Хотя сложно сказать, влияет ли это на климат. А зато про климат вот чего расскажу. Есть такое понятие — «чилля». Происходит от персидского слова «сорок». Вообще, сорок дней – период, весьма часто встречающийся в исламе, также как и в христианстве. А еще есть две климатические чилли в течение года, два раза по сорок дней, когда погода наиболее экстремальная. Летняя чилля идет с 25 июня до 5 августа, а зимняя с 25 декабря по 5 февраля. Летнюю я не застал, был в сентябре уже, хоть было еще и жарковато, но уже не чилля, а вот зимнюю очень даже испытал. В Ташкенте было до минус 20. Границы между Узбекистаном, Казахстаном, Кыргызстаном и Таджикистаном в советское время были нарисованы весьма причудливо. За это теперь приходится расплачиваться. Например, перестраивать дорогу, что автомобильную, что железную, которая несколько раз заходит на территорию соседа и обратно. Тут такое было сплошь и рядом. Вот была б моя воля, я б все границы и таможни во всем мире просто отменил. А таможенников бы отправил на уборку хлопка. Во всяком городе вокзал обычно расположен в центре, а аэропорт на окраине. А в Бухаре все наоборот, вокзал далеко на окраине, а аэропорт намного ближе к центру. Местные рассказывают, что причина в том, что железную дорогу строили при царе, а в Бухаре в то время был эмир, который не захотел подпускать русских слишком близко к городу. Учтите это, когда туда поедете. Я имею в виду не нелюбовь к русским, которой там и близко нет, а удаленность вокзала. А вот еще про Бухару. В Узбекистане есть такое понятие, как «косточки». Это жареные косточки абрикоса, ядрышки которых едят, словно орехи. И наиболее хорошими считаются именно бухарские, они даже внешним видом отличаются от других. На базаре так и спрашивайте: «Косточки есть? Бухарские? Сколько стоят? Сколько, сколько? Э, брат, ты где такую цену видел?» Ну и так далее, ибо торговаться в Узбекистане можно и нужно. А помимо косточек, самые лучшие помидоры, лимоны и дыни до сего дня из всех стран, что посетил, я пробовал в Ташкенте. А самый лучший плов — в Самарканде. А еще в Узбекистане, как, впрочем, и везде в Средней Азии, прежде чем пить чай, трижды наливают немного чая из чайника в пиалу и тут же обратно в чайник, чтобы лучше заварился. Процедура эта называется «чой кайтариш » или просто «кайтар-кайтар». А когда пьют, никогда не наливают полную пиалу, а треть, максимум половину. Делайте так, и вас примут за своего. А еще Узбекистан – единственная страна, граничащая со всеми остальными среднеазиатскими республиками – Казахстаном, Кыргызстаном, Таджикистаном и Туркменистаном. Плюс с Афганистаном. В этом смысле Узбекистан – самый средний в Средней Азии. Он – ее сердце. (из статьи блогера)

Составьте сложный план текста. Определите его основную мысль. В какой части текста она отражена? Почему?

Текст

Узбекистан – самая что ни на есть сухопутная страна, одна из двух стран мира, которая ни сама доступа к морю не имеет, и ни один из ее соседей не имеет. Чтобы отсюда попасть к морю, нужно пересечь минимум две границы, одной не обойдешься. Вторая такая страна – Лихтенштейн. Но Лихтенштейн – просто пара деревень, да и в Европе в наше время от границ одни названия остались. А вот в Узбекистане границы очень даже настоящие и вполне себе на замке. Ну-ка, кто бы раньше мог подумать, например, что между Узбекистаном и Таджикистаном будет визовый режим? А это так. По крайней мере, было год назад, когда я там проезжал. Так что, выходит, что именно Узбекистан – самое сухопутное государство в мире! А Арал и Каспий не считаются – они озера, из них в море никак не попасть. Ташморе, тем более, не считается. Кстати, об Арале. Достаточно зайти в книжный магазин и посмотреть карты Узбекистана разных годов издания, чтобы в их сравнении увидеть, как он усыхает. Хотя сложно сказать, влияет ли это на климат. А зато про климат вот чего расскажу. Есть такое понятие — «чилля». Происходит от персидского слова «сорок». Вообще, сорок дней – период, весьма часто встречающийся в исламе, также как и в христианстве. А еще есть две климатические чилли в течение года, два раза по сорок дней, когда погода наиболее экстремальная. Летняя чилля идет с 25 июня до 5 августа, а зимняя с 25 декабря по 5 февраля. Летнюю я не застал, был в сентябре уже, хоть было еще и жарковато, но уже не чилля, а вот зимнюю очень даже испытал. В Ташкенте было до минус 20. Границы между Узбекистаном, Казахстаном, Кыргызстаном и Таджикистаном в советское время были нарисованы весьма причудливо. За это теперь приходится расплачиваться. Например, перестраивать дорогу, что автомобильную, что железную, которая несколько раз заходит на территорию соседа и обратно. Тут такое было сплошь и рядом. Вот была б моя воля, я б все границы и таможни во всем мире просто отменил. А таможенников бы отправил на уборку хлопка. Во всяком городе вокзал обычно расположен в центре, а аэропорт на окраине. А в Бухаре все наоборот, вокзал далеко на окраине, а аэропорт намного ближе к центру. Местные рассказывают, что причина в том, что железную дорогу строили при царе, а в Бухаре в то время был эмир, который не захотел подпускать русских слишком близко к городу. Учтите это, когда туда поедете. Я имею в виду не нелюбовь к русским, которой там и близко нет, а удаленность вокзала. А вот еще про Бухару. В Узбекистане есть такое понятие, как «косточки». Это жареные косточки абрикоса, ядрышки которых едят, словно орехи. И наиболее хорошими считаются именно бухарские, они даже внешним видом отличаются от других. На базаре так и спрашивайте: «Косточки есть? Бухарские? Сколько стоят? Сколько, сколько? Э, брат, ты где такую цену видел?» Ну и так далее, ибо торговаться в Узбекистане можно и нужно. А помимо косточек, самые лучшие помидоры, лимоны и дыни до сего дня из всех стран, что посетил, я пробовал в Ташкенте. А самый лучший плов — в Самарканде. А еще в Узбекистане, как, впрочем, и везде в Средней Азии, прежде чем пить чай, трижды наливают немного чая из чайника в пиалу и тут же обратно в чайник, чтобы лучше заварился. Процедура эта называется «чой кайтариш » или просто «кайтар-кайтар». А когда пьют, никогда не наливают полную пиалу, а треть, максимум половину. Делайте так, и вас примут за своего. А еще Узбекистан – единственная страна, граничащая со всеми остальными среднеазиатскими республиками – Казахстаном, Кыргызстаном, Таджикистаном и Туркменистаном. Плюс с Афганистаном. В этом смысле Узбекистан – самый средний в Средней Азии. Он – ее сердце. (из статьи блогера)

Конфликты и миротворчество

1. Просмотрите текст. Сделайте текст удобным для чтения: разделите на абзацы и озаглавьте их.

Территориальный спор – это разногласие при делении какой-либо территории, будь то суша, море или воздушное пространство. Территориальный спор может привести к войне, последствия которой могут быть просто необратимы.
История человечества полна войн, целью которых был захват новой территории или возвращение бывших владений. Вторая половина нашего века изобиловала территориальными конфликтами в Африке и Латинской Америке, а конец столетия привлек внимание к Азии и пространству бывшего СССР.
Не успев как следует разобраться со своими притязаниями на сушу, государства включились в борьбу за контроль над морским пространством и владение. Спорными точками в такой борьбе стали отдельные острова и архипелаги в разных частях Мирового Океана.
В каждом конкретном случае принятое решение — результат длительных переговоров, взаимных уступок, а иногда, демонстрации силы или даже военного противостояния.
Редко при решении территориальных споров страны руководствуются принципом «uti possidetis» («владей, чем владеешь»). В основном, так поступают страны с колониальным прошлым, отторгнутые территории которых стали неотъемлемой частью другого государства.
Гораздо чаще в международной практике встречаются другие пути решения проблемы:
— образование кондоминиума — совместного владения (Вануату, бывшие Новые Гебриды: Великобритания — Франция);
— признание суверенитета одного государства с немедленной передачей территории в аренду другому на длительный срок (Гонконг: Китай — Великобритания);
— в случае, если спор возник из-за природных ресурсов — совместная разработка месторождения или его раздел (о. Шпицберген: Россия — Норвегия).
В некоторых странах совместная разработка трансграничных месторождений закреплена законодательством. Компании, получившие лицензию на разработку такого месторождения, обязаны сотрудничать с компаниями страны-соседа.
Итак, в конце прошлого века Азия — регион средоточия проблем, территориальных споров — таит в себе огромный потенциал для новых конфликтов. Сейчас это регион концентрации активизирующегося в последнее время национализма. Здесь растут, крепнут и рушатся социальные надежды, увеличивается экономическое благосостояние, а пропасть социального неравенства становится все шире. Азия крайне восприимчива к политическим инновациям, благодаря высоким темпам роста населения и урбанизации. Но одновременно здесь идет стремительное наращивание военной мощи. В 1995 г. Азия стала, согласно данным Международного института стратегических исследований, крупнейшим в мире импортером оружия, обогнав Европу и Ближний Восток.
Вся Азия, а особенно Восточная, охвачена энергичной деятельностью, которая направлялась по мирному руслу быстрыми темпами экономического развития региона.

http://bibliofond.ru/view.aspx?id=28659

История миротворческой деятельности Казахстана

Миротворческой деятельности РК уже 18-й год. За это время казахстанские военнослужащие участвовали в операциях по поддержанию мира и безопасности в разных странах. История отечественной миротворческой деятельности берет начало с создания казахстанского миротворческого батальона «Казбат». Он был сформирован распоряжением Главы государства от 31 января 2000 года.
«Уже спустя три года Казахстан направил инженерно-саперное подразделение батальона «Казбат» для участия в миротворческой деятельности в Ираке. За период миротворческой деятельности было произведено девять ротаций, в которых в составе коалиционных сил участвовало 290 военнослужащих казахстанской армии.
С начала миссии в Ираке батальоном было уничтожено более четырех миллионов взрывоопасных предметов, очищено 6 718 кубометров воды. С 2005 года в рамках обмена опытом инструкторами ВС РК были обучены саперному делу 572 курсанта Военной академии Ирака. Казахстанские военные врачи постоянно привлекались в медицинскую группу американской базы «Дельта», где более чем 5 000 представителям местного населения и коалиции была оказана медицинская помощь – в основном, женщинам и детям, пострадавшим от террористических атак.
Руководством Ирака была выражена огромная признательность Казахстану, поскольку страна участвовала в операции «Свобода Ираку» с 19 августа 2003 года, и, несмотря на все трудности и кризисные ситуации, осталась верной своему союзническому долгу.
Политическими лидерами ведущих государств коалиции неоднократно давалась высокая оценка вклада Казахстана в стабилизацию ситуации, обеспечение безопасности и мирного строительства в Ираке.
Деятельность отечественных миротворцев не стоит на месте. С 2014 года 11 казахстанских офицеров в течение 12 месяцев проходили службу в рамках миссии ООН по поддержанию мира и безопасности в Западной Сахаре и Кот-д’Ивуаре.
Стоит отметить, что руководство Организации объединенных наций положительно оценило уровень подготовки наших военнослужащих и выразило заинтересованность в направлении большего их количества в миссии ООН.
Министерство обороны совместно с МИД проводит плановую работу по подготовке и направлению военных наблюдателей, штабных офицеров и миротворческой роты ВС РК для участия в миротворческих миссиях ООН.
Свой профессионализм казахстанские миротворцы оттачивают в ходе тактико-специальных миротворческих учений. Одно из них – «Степной орел», проводимое Вооруженными силами Казахстана, Великобритании и США. С 2003 года в учениях принимают участие военнослужащие Афганистана, Германии, Италии, Кыргызстана, Литвы, Непала, Таджикистана, Турции и Франции.
Участвуя в Иракской кампании, в миссиях «голубых касок», в Международных учениях, казахстанские военные приобрели огромный опыт.
В 2015 году в Казахстане приняли закон «О миротворческой деятельности Республики Казахстан». Как отмечают эксперты, закон был принят очень своевременно – в период неоднозначных и сложных международных взаимоотношений. Сейчас Казахстан вносит очередной вклад в развитие миротворческих миссий ООН путем совместного с Индией развертывания своего контингента в Ливане.

http://today.kz/news/kazahstan/2018-10-30/771454-istoriya-mirotvorcheskoj-deyatelnosti-kazahstana/

Прочитайте текст. Напишите его выборочное изложение на тему «Казахстан – крупное сухопутное государство». Приведите в тексте известные вам факты и примеры по данной теме из других источников. Соблюдайте логичность и последовательность изложения информации. Пишите грамотно.

Текст

Казахстан – это Азия и Европа, а точнее – Центральная Азия. Его территория огромна: Казахстан занимает девятое место в мире и второе в СНГ (после России), превосходя по площади территории все остальные страны Содружества. Это самая сухопутная страна. На планете нет места, которое было бы удалено от океанов, чем восточная часть республики. Её жители – самые сухопутные люди в мире. Казахстан примечателен не только своими размерами, но и природными контрастами. Самые северные точки его лежат на широте Казани и Москвы, а южные – Мадрида, Стамбула, Баку. Отдельные его части расположены на десятки метров ниже уровня моря, тогда как другие поднялись выше облаков, а их вершины намного превосходят Монблан – высшую точку Европы. Разнохарактерная природа Казахстана отразидась в их названиях: Каратау – «чёрные горы», Актау – «белые горы», Кокшетау – «голубые горы», Алатау – «пёстрые горы». Более половины площади страны занимают равнины, среди которых выделяются три низменности: Прикаспийская, Западно-Сибирская и Туранская, четвёртую часть занимают холмистые, мелкогорные и среднегористые районы и одну десятую часть – высокогорные хребты: Тянь-Шаня, Джунгарского Алатау, Саура, Тарбагатая и Алтая, окаймляющие территорию республики с юга, юго-востока и востока. Горные районы Южного и Восточного Казахстана являются местом отдыха населения. Этому способствует возможность заниматься здесь активными видами отдыха и спортом. Всё большее развитие получает лыжный туризм, многие туристы и отдыхающие устремляются сюда, чтобы полюбоваться красотами ледников и озёр, альпийских лугов и лесных массивов. Здесь имеется возможность также для прокладки интересных горнопешеходных маршрутов различной категории сложности. С вершин гор и горных склонов берут начало реки Казахстана. Как и горы, с которых они начинаются, многие реки имеют своеобразные названия (Аксу – «белая вода», Карасу – «черная вода»). Стоит вам побывать хоть раз на берегах этих «цветных» рек, и вы сразу поймёте, насколько верно даны им эти названия. Очень разнообразен и климат республики. В Алматы средняя температура июля такая же, как и в Шри-Ланке (Цейлоне), на Калимантане (Борнео) и Яве. А ведь эти острова находятся на экваторе или недалеко от него! Но вот зато зимой в Восточном Казахстане холоднее, чем на островах Арктики – новой Земле или Шпийбергене. Когда на юге республики уже идет весенний сев, на севере поля покрыты снегом, а реки скованы льдом.
(из учебника «География», 10 класс)

Конфликты и миротворчество

1. Прочитайте текст. Составьте его цитатный план. Напишите выборочное изложение текста на тему: «Как преодолевают международные конфликты?», используйте информацию из других источников. При изложении текста используйте сложные союзные предложения.
Природа конфликта
Функционирование современного международного общества невозможно без противостояния позиций и взглядов. Логическим следствием этого являются противоречия и конфликты. Эти конфликты иногда приводили к международным кризисам и вооруженной борьбе, причиняя серьезные и опасные последствия. Некоторые из них оказались устойчивыми, а другие затихали на время и при определенных условиях начинались с новой силою.
Ученые утверждают, что за последние 5,5 тыс. лет человечество жило в мире максимум 300 лет. В течение этих 55 веков на нашей планете произошло 14,5 тыс. войн в которых погибло 3.600.000.000 человек. За годы, прошедшие после окончания Второй мировой войны, в мире произошло более 250 войн, в которых участвовали более 90 государств, а человеческие потери составили более 35 млрд. Косово, Чечня, Ирак, Сирия, Украина. Хотим мы этого или нет, в развитии мирового сообщества существовали и будут существовать конфликты. Важно, как их решают. Есть способы их разрешения через насилие, вооруженные конфликты, или мирным путём.
Можно выделить несколько основных причин международных конфликтов: несовершенство человеческой природы; бедность и неравенство в благосостоянии народов разных стран; социально-экономический и политический строй государств, уровень культуры; неустроенность международных отношений.
Предметом разногласий часто являются территории и границы, стремление занять доминирующее положение в регионе, противостояние экономических, политических интересов стран, негативные этнические стереотипы, религиозные противоречия.
Перед человечеством возникла потребность найти способы избежать вооруженного разрешения противоречий. К сожалению, вечный мир сегодня остается иллюзией. Статьей 33 Устава ООН определены пути урегулирования международных противоречий и конфликтов, которые могут привести к нарушению мира и спокойствия между народами. Этот документ обязывает членов ООН соблюдать принципы справедливости и права.
Таким образом, факторы, способствующие преодолению конфликтов и конфликтных ситуаций, имеют как объективный, так и субъективный характер. Это прежде общая международная обстановка и заинтересованность конфликтующих в преодолении конфликта. Для успешного преодоления конфликтов необходимы понимание, взаимные уступки и компромиссы конфликтующих сторон. Конфликт не может быть разрешён, если одна или обе стороны будут глухи к предложениям своего партнёра на переговорах о мире.
Геннадий Петров, «Expert Online», 2017

Сухопутные страны

1. Прочитайте текст. Подготовьтесь к участию в «саммите» государств, не имеющих выхода к морю, на тему: «Транспортные коридоры Евразии: новые пути сотрудничества». Используйте информацию из прочитанного текста.
2. В выступлении нужно описать проблемы страны, не имеющей выхода к морю, предложить мирные пути решения этих проблем, показать, каким образом решение проблем будет влиять на экономическое и политическое состояние других стран, какие преимущества это принесет.
3. Обратите внимание, что выступление участников саммита зачастую носит призывный характер.

Многие страны мира пострадали в результате повышения цен, однако труднее всего приходится странам, не имеющим выхода к морю. Этим странам столь же трудно экспортировать свои товары. Результат – объем торговли меньше, а темпы экономического роста ниже, чем в соседних странах, имеющих выход к морю.
Отсутствие выхода к морю является одной из основных причин, по которым 16 из 31 стран, со всех сторон окруженных сушей, относятся к числу беднейших стран мира, отмечают три экономиста Всемирного банка, занимающиеся вопросами организации и материально-технического обеспечения торговых операций.
Среди других проблем следует отметить задержки грузов на границе, засилье картелей в сфере автомобильных перевозок, множество различных процедур таможенного контроля и взяточничество. Все эти проблемы поддерживают транспортные расходы на искусственно завышенном уровне.
Всемирный банк, Организация Объединенных Наций, страны, не имеющие выхода к морю, и страны-доноры объединили свои усилия в стремлении сократить препятствия на пути торговли, экономического роста и развития, с которыми сталкиваются наименее развитые страны, не имеющие выхода к морю. Программа призывает страны повысить прозрачность регулирования транзитных перевозок и пограничного режима, усовершенствовать административные процедуры и упростить процедуры пограничного контроля.
К основным источникам расходов относятся не только физические препятствия, но и широко распространенная коррупция и серьезные недостатки в функционировании транзитных систем, которые препятствуют выходу на рынок надежных поставщиков логистических услуг.
Для того чтобы импортируемые товары покинули порт, иногда требуется в два раза больше времени, чем для доставки этих товаров из порта к месту назначения. В общей сложности может пройти от четырех до шести недель, прежде чем товары из прибрежных стран попадают в страны, не имеющие выхода к морю.
Товары, предназначенные для отправки в страны, не имеющие выхода к морю, находятся в порту дольше, чем товары, предназначенные для доставки в пункты назначения внутри страны, и «в большинстве транспортных коридоров подвергаются многочисленным длительным процедурам таможенного досмотра».
В Африке и Центральной Азии товары, предназначенные для доставки в страны, не имеющие выхода к морю, проходят по меньшей мере через три процедуры «таможенной очистки», в то время как товары, доставляемые в пункты назначения в прибрежной стране, подвергаются только одной такой процедуре. Первая задержка происходит в порту.
Вторая – на границе. Пересечение границы между Кенией и Угандой обычно занимает более 24 часов. В Центральной Азии грузовики стоят на границе с Узбекистаном по три дня.
И третья задержка связана с выдачей окончательного разрешения на провоз товаров в столице страны, не имеющей выхода к морю.
Задержки повышают стоимость доставки товаров и делают ситуацию менее предсказуемой. Это не менее серьезная проблема, чем слишком долгий процесс транспортировки товаров, отмечается в докладе.
Расходы возрастают также в силу других факторов, таких как засилье картелей в сфере грузовых автомобильных перевозок, как в прибрежных странах, так и в странах, не имеющих выхода к морю, а также взяточничество.
Взимание «платы за помощь» представляет собой «серьезную проблему» в некоторых транспортных коридорах. На пограничных пунктах таможенного досмотра широко распространена коррупция, отмечается в докладе. Для того, чтобы въехать на территорию Узбекистана, водителю грузовика из Кыргызстана приходится платить до 700 долл. США просто за пересечение границы, причем четверть этой суммы – неофициальные платежи.
Упрощение и рационализация импортно-экспортных процедур могут снизить стоимость перевозки товаров, а значит и потребительские цены, способствуя развитию торговли, экономическому росту стран и притоку инвестиций, отмечает эксперт
Рабалланд. Однако подобные преобразования наталкиваются на серьезные препятствия.
«Проблема в том, что система контролируется влиятельными кругами, в значительной степени заинтересованными в сохранении существующего положения дел. Многие люди наживаются на существующей системе, причем речь идет о миллионах долларов».
http://www.vsemirnyjbank.org/ru/news/feature/2008/06/16/landlocked-countries-higher-transport-costs-delays-less-trade

Сухопутные страны

1. Прочитайте текст.

Как решить свои проблемы странам, не имеющим выхода к морю? Примером могут послужить сухопутные страны-соседи: Казахстан и Россия.
«Евразия» — теперь не только географическое понятие или часть названия «Евразийский союз». Россия и Казахстан наращивают связи в самых разных сферах экономики на уровнях от государственного до регионального, по границе.
Казахстанский Атырау, пожалуй,- одно из немногих мест, где можно свободно пешком прогуляться из одной части света в другую. По реке Урал, которая разделяет город на две половины, проходит и граница между Европой и Азией. На правом берегу – Европа. Но стоит пройти несколько метров по мосту и попадаешь уже в Азию. И движение в обоих направлениях здесь никогда не прекращается.
А еще небольшой Атырау называют «нефтяной столицей» Казахстана.
Сюда идут потоки углеводородов с каспийских разработок. Почти вся добываемая казахстанская нефть. Одно из наиболее перспективных месторождений находится неподалеку, в районе Прикаспийской впадины. Это территория на севере Каспийского моря, одна часть которой находится в России, а другая — в Казахстане.
Однако до сих пор никто и не думал о том, чтобы добывать здесь нефть. По расчетам геологов, залежи находятся на глубине около десяти километров. Добраться до этого месторождения — довольно сложная задача, поэтому российские и казахстанские нефтяники договорились объединить усилия.
Открывая форум межрегионального сотрудничества, главы государств говорили о необходимости решения проблем сухопутных стран благодаря инновациям в сфере добычи нефти и газа.
«Внедрение передовых технологий переработки сырья даст возможность укрепить эффективные производственные цепочки, в которые будут вовлечены десятки предприятий двух стран: энергетические, машиностроительные, инжиниринговые; что позволит нашим регионам создать новые рабочие места, создать спрос на научные исследования, что чрезвычайно важно в современном мире; способствовать подготовке квалифицированных кадров, производству сложного оборудования», — сказал президент РФ Владимир Путин.
«Мы могли бы предложить высокотехнологичное оборудование собственного производства. Для этого у нас все имеется. Так же мы могли бы активизировать совместно геологоразведку для выявления новых перспективных месторождений нефти и газа. Путем совместных исследований могли бы заняться такими перспективными направлениями, как интенсификация добычи тяжелой нефти, глубоководная добыча, сланцевая нефть, получение синтез-нефти, альтернативная энергетика и многое другое», — отметил президент Казахстана Нурсултан Назарбаев.

http://www.ntv.ru/novosti/1225440/
(текст адаптирован)
Ответьте на вопросы:
1) Какую проблему поднимает автор статьи?
2) С чем связана деятельность «Евразийского союза»?
3) Почему небольшой Атырау называют «нефтяной столицей» Казахстана?
4) Что получают две сухопутные страны с каспийских разработок?
5) О чем договорились российские и казахстанские нефтяники?
6) О каких инновациях в сфере добычи нефти и газа шла речь на форуме межрегионального сотрудничества?
7) Какую возможность, по словам российского президента Владимира Путина, даст людям внедрение передовых технологий переработки сырья?
8) О каких совместных исследованиях говорит казахстанский лидер Н.А. Назарбаев?
9) Что дает двум сухопутным странам создание Евразийского экономического союза?
10) Какова основная мысль данной статьи?

2. Перепишите начало и конец текста таким образом, чтобы они стали вступлением и заключением к научной статье.

Конфликты и миротворчество

Прочитайте текст. Обратите внимание на структуру текста.
“Некто возымел желание повесить картину. У него есть гвоздь, но нет молотка. И наш
герой решает одолжить молоток у соседа, но потом его одолевают сомнения: “А вдруг сосед
не захочет дать мне свой молоток? Он так нехотя мне ответил, когда я вчера с ним
поздоровался. Конечно, может, он просто спешил. Или же нарочно притворился, будто ужасно
спешит, а на самом деле хотел избежать разговора, потому, что он плохо ко мне относится? Я
всегда с ним любезен. Непонятно, что он против меня имеет, но здесь явно что-то не так. Если
бы кому-нибудь понадобился мой инструмент, я бы дал его без всяких разговоров.
Почему он не хочет одолжить мне свой молоток, что я его съем, что ли? Да и вообще не
понимаю, как можно отказывать людям в такой пустяковой просьбе? Может он решил, что раз
у него есть молоток, а у меня нет, значит, я у него в руках? Наш герой вскакивает, мчится к
квартире соседа и звонит в дверь. Ничего не подозревающий сосед открывает дверь, но не
успевает произнести и слово “Здравствуйте”, как на него обрушивается крик нашего героя:
“Да сдался мне твой молоток!”
Ответьте на вопросы.
1) Обозначьте фактическую информацию в тексте. Объясните, почему вы выписали
именно эту информацию.
2) Почему автор заканчивает историю таким образом, не предлагая ее продолжения?
3) Можно ли избежать таких конфликтов в жизни?
4) Определите скрытую информацию (идею/вывод) прочитанного текста.

Сухопутные страны

Напишите фрагмент научной статьи для бизнес-журнала на тему «Социально-
экономическое значение Великого Шелкового пути.». Используйте информацию из текста.
Соблюдайте правописание союзов в сложных предложениях.
История возникновения Великого Шелкового пути. Путь называется «шелковым” из-за
предмета торговли. А «великим” стали называть потому, что он связал бескрайние просторы
восточных регионов с западными странами, оживил торговлю в многочисленных городах,
находившихся на пути караванов. Вот почему он вошел в историю как «Великий Шелковый
путь”. По данным археологических раскопок, шелк стал производиться в Китае в 2750 г. до
н.э. Между V—II вв. до н.э. шелк стал вывозиться на продажу и обмен.
Великий Шелковый путь начинается с бассейна реки Хуанхэ. Он проходит вдоль
западной части Великой Китайской стены и по реке Или доходит до Иссык-Куля. С этого
места путь разветвляется на две стороны — на южное и северное направления. Южное
направление ведет в Фергану, Самарканд, Иран, Сирию, к Средиземному морю. Северное
направление — в город Испиджаб в Южном Казахстане и здесь снова делится на две ветви.
Одна уходит в Среднюю Азию, вторая — через Туркестан, по нижнему течению Сырдарьи,
— выходит в Западный Казахстан, обходит с северо-востока Черное море и направляется в
Европу.
Великий Шелковый путь помог развитию между народами не только торговых
отношений, он способствовал установлению дипломатических связей между странами
Востока и Запада. По данным китайских рукописей, Шелковый путь стал развиваться с
середины II в. до н.э. Послы, которых отправил император Китая У Ди в 138 г. в западные
страны, вернулись только через 13 лет. После возвращения 150 этой делегации и начинаются
торговые отношения Китая с западными странами через Казахстан и Среднюю Азию. И
наконец, с Запада пошли караваны с товаром в Китай.
Благодаря торговле в 568 г. были установлены дипломатические отношения между
Тюркским каганатом и Византией. Две страны создали торгово-дипломатический союз между собой в противовес Ирану. Обмен послами усилил международную торговлю. Первое
время китайский шелк высоко ценился за рубежом и был нужен не только для нужд двора, в
торговле он выполнял функцию денег, был превосходным подарком. Например, шах Ирана
получил в подарок от имени китайского императора шелковую, украшенную шитьем,
одежду. Великий Шелковый путь способствовал не только развитию между странами
торговли, но и созданию атмосферы дружбы, доверия.
Великий Шелковый путь оказал большое влияние на развитие городов, построенных
тюркоязычными племенами вдоль караванной дороги, на состав казахского народа. Торговые
взаимоотношения, развитие экономических связей позволили вести взаимовыгодный диалог,
обмениваться достижениями культуры и искусства, учиться друг у друга тонкостям ведения
хозяйства. Полукочевые тюркоязычные племена стали переходить к оседлости, выращивать,
по примеру согдийцев, зерновые, перенимать их традиции и обычаи. Такие виды
деятельности, появившиеся в раннем средневековье, до XIII—XIV вв. взаимно дополнили
друг друга. Однако из-за монгольского нашествия торговля ослабла, и города на караванном
пути были захвачены монголами, разграблены и разрушены. Начиная с XIII в. в связи с
открытием морских путей Великий Шелковый путь стал утрачивать свое значение. Со
второй половины XVIII в. торгово-экономические отношения Казахстана начинают бурно
развиваться: на севере — с Россией, на юге — с Китаем.
Все торговые караванные пути между Западом и Востоком проходили через казахские
города. Остановиться в пути — означало войти в контакт с местными торговцами, наладить
взаимоотношения, а это положительно сказывалось на развитии взаимосвязей между наро-
дами.

Культура народов мира

Прослушайте 2 раза текст и выполните задания.

В культуре Казахстана находят свое отражение древнейшие обычаи народов, населявших его бескрайние просторы. Кочевой образ жизни предков современных казахов, их жизненный уклад и привычки лежат в основе каждой традиции Казахстана, которая с любовью сохраняется и передается от отца к сыну. Щедрость и гостеприимство у казахов в крови, и именно для гостей здесь приберегают самое вкусное и ценное. Согласно древней традиции Казахстана, даже случайного путника нужно принять в доме с почетом и радушием. Гостей усаживают на лучшее место и угощают кумысом или айраном, пока хозяйка накрывает на стол. В современном государстве старые обычаи несколько видоизменились, но гостеприимство здесь по-прежнему на высоте. Оказавшись в казахском доме, следует быть готовым к тому, что гость становится центром внимания. В старину, например, существовала традиция просить путника сыграть на музыкальном инструменте или спеть. Испытание искусством вносило непременное оживление в привычное застолье. У жителей Казахстана существует немало обычаев, связанных с взаимопомощью. Например, согласно старинной традиции, называемой «асар», любая семья может позвать на помощь друзей или родственников, если требуется выполнить тяжелую работу. В конце всех участников ждет щедро накрытый дастархан. Другая давняя традиция Казахстана — «жылу», которая гарантирует, что в случае стихийного бедствия или другой трагедии пострадавшая семья получит моральную и материальную помощь от родственников и соседей. Прибывавшие в аул новоселы не оставались наедине со своими проблемами, и в честь них устраивался праздник «ерулик». Старожилы помогали вновь прибывшим запастись дровами, приносили питьевую воду и знакомили их с каждым жителем аула.

1.Укажите тему текста

a) традиции казахского народа

b) гостеприимство казахов

c) щедрость и гостеприимство казахов

2.Найдите цель текста

a) доказать, что гостеприимство у казахов в крови
b) описать некоторые традиции казахского народа

c) рассказать о современных традициях казахов

3.Определите подтекст прослушанной информации

a) казахи умеют встречать гостей

b) казахи помнят и чтят свои традиции

c) казахские традиции изменились 4

.Как говорящий относится к содержанию текста?

Передайте ответ одним предложением. _______________________________

5.Сделайте вывод о значении традиций и обычаев в жизни народа _______________

Культура народов мира

Прочитайте текст и выполните задания .

В вопросе важности сохранения традиций у людей образовалось два мнения. Одни считают, что традиции нужно сохранять, чтобы народ помнил свои национальные черты. Ведь если в стране нет своих традиций, то люди будут принимать культуру и устои чужих стран. В подавляющем большинстве случаев это не приводит к хорошим результатам, теряется самобытность народа. Зачем стараться перенять образ жизни и мыслей других групп и национальностей, отвергая устои своей собственной родины? Из-за такого бездумного перенимания чужих норм люди стали терять индивидуальность, возникли многие современные проблемы общества. Раньше детей воспитывали по-другому, и они вырастали вежливыми и чтящими свою семью и своих предков. Сейчас же дети в большинстве своем не знают своих предков, свои корни, потому что им не рассказали родители, которые, возможно, и сами этого не знают. Конечно, важно уделять время новым веяниям в воспитании молодежи, но нельзя забывать об истории родины. Знакомя детей с прекрасными изделиями народного творчества в музеях или на выставках, вы показываете им ценность и важность работы мастеров, которые жили на нашей земле много лет назад. Новости, которые вы читаете и видите, перестали следить за достижениями отдельного индивидуума. Человек остался в тени мировых катастроф и технических новинок. Это может привести к потере чувства патриотизма и гражданской ответственности, незнанию того, чем же может гордиться человек. Традиции отнюдь не включают в себя все, что делали предки. В основном, это все самое ценное и важное из практической деятельности, привычек и обычаев народа, то, что непременно нужно передать потомкам. Хранить традиции нужно начинать с собственных семей, прежде всего изучая свою историю. Задания Прочитайте предложения составьте новые, которые должны начинаться из заданных слов и передавать смысл исходных предложений, следуя образцу. Образец: Зачем стараться перенять образ жизни и мыслей других групп и национальностей, отвергая устои своей собственной родины?

Ответ: Зачем отвергать устои своей собственной родины, стараясь перенять образ жизни и мыслей других групп и национальностей?

1.Новости, которые вы читаете и видите, перестали следить за достижениями отдельного индивидуума. Новости, переставшие ______________________

2.Важно ли уделять время новым веяниям в воспитании молодежи и не забывать об истории родины? Важно ли не забывать об истории родины,_____________________

3.Хранить традиции нужно начинать с собственных семей, прежде всего изучая свою историю? Прежде всего нужно изучать свою историю, ___________________________

4.Выпишите один факт и два мнения.

Культура народов мира

Представьте, что известный блогер написал на своей страничке о том, что современному человеку необязательно следовать традициям и обычаям своего народа. Выскажите свою точку зрения согласием/несогласием с его мнением. Соблюдайте речевые нормы.

Культура народов мира

Прочитайте «Слово семнадцатое » Абая и выполните задания.

Воля, Разум и Сердце обратились однажды к Науке, чтоб разрешить спор: кто из них важнее. Воля сказала: «Эй, Наука, ты ведь знаешь, без меня ничто не достигает совершенства: чтобы познать себя, надо упорно учиться, а без меня этого не сделать; служить Всевышнему, поклоняясь ему, не ведая покоя, можно только с моей помощью. Нельзя, если меня нет, добиться в жизни богатства, мастерства, уважения, карьеры.Разве не я оберегаю людей от мелких страстей и держу их в узде, не я ли предостерегаю их от греха, зависти, соблазнов, не я ли помогаю им собрать свои силы и в последнюю минуту удержаться на грани пропасти? Как могут спорить со мной эти двое?». Разум сказал: «Только я способен распознать, какое из твоих слов полезно, и какое — пагубно, будь то в земной или загробной жизни. Только мне дано постигнуть твой язык. Без меня не избегнуть зла, не найти выгоды, не постичь знаний. Почему эти двое спорят со мной? На что они годятся без меня?». Сердце сказало: «Я — владыка человеческого тела. Кровь идет из меня, душа обитает во мне, без меня жизнь немыслима. Я лишаю сна, заставляю ворочаться тех, кто лежит в мягкой постели, вынуждаю их думать о бедных, не имеющих крова, мерзнущих и голодающих. По моей воле младшие почитают взрослых и снисходительны к меньшим. Но люди не стараются сберечь меня в чистоте и от этого страдают сами. Будь я чистым, не стало бы я делать различий между людьми. Я восторгаюсь добродетелью, я восстаю против зла и насилия. Человеколюбие, совесть, милосердие, доброта — все исходит от меня. На что годятся эти двое без меня? Как они смеют спорить со мной?». Выслушав их, Наука ответила: «Воля, ты все верно сказала. В тебе еще много достоинств, о которых ты не упомянула. Ничего нельзя достигнуть без твоего участия. Но ведь в тебе таится и жестокость, равная твоей силе. Ты тверда в служении добру, но не меньшую твердость проявляешь и в служении злу. Вот что плохо в тебе. Разум! И ты прав. Без тебя невозможно добиться в жизни чего-либо. Благодаря тебе мы узнаем о Создателе, посвящены в тайны двух миров. Но это не предел твоих возможностей. Лукавство и коварство- тоже творения твоих рук. И добрый, и злой опираются на тебя, ты верно служишь и тому, и другому. Вот в чем твой изъян. Моя задача — помирить вас. Хорошо бы повелителем и вершителем в этом споре явилось Сердце. Разум! У тебя множество путей-тропинок. Сердце не может следовать по каждой из них. Оно не только радуется твоим добрым замыслам, но и сопутствует тебе в них с охотою. Но оно не последует за тобой, если ты замыслил недоброе, и даже отстранится от тебя с брезгливостью. Воля! В тебе много силы и мужества, но и тебя Сердце способно удержать. Оно не станет препятствовать в деле благоразумном, но в деле ненужном повяжет тебя по рукам. Вам следует объединиться и во всем повиноваться Сердцу. Если вы все трое мирно уживетесь в одном человеке, то прахом с его ног можно будет исцелять незрячих. Не найдете согласия, я отдам предпочтение Сердцу. Берегите в себе человечность. Всевышний судит о нас по этому признаку. Так сказано и в Писаниях,» — сказала Наука.
1.Определите тип речи текста___________________________________________________

2.Укажите 2 характерных признака типа речи___________________________________

3.Сформулируйте 1 вопрос низкого порядка и 2 вопроса высокого порядка, не копируя фразы из текста. ________________________

4.Сделайте вывод, различая факт

 Пусть повелителем для всех будет….

 Человек должен…

 Твори добро сегодня, завтра…

Культура народов мира

1.Определите тему произведения _______________________________

2.Укажите 2-3 выразительных средства___________________________

3.Определите роль выразительных средств в стихотворении________________

4. В каких строках выражается авторская позиция и выразите свое отношение к проблеме произведения.

Культура народов мира

1.Выписывать ключевые слова в каждой части, определить основную мысль каждой части, заполните таблицу.

Ответьте на вопросы, используя ключевые слова и фразы в соответствующих контексту формах: — Что для Вас значит понятие «малая родина»?

— В чем, по вашему мнению, заключается любовь к Родине?

— Как проявляется любовь к Родине?

— Как соотносятся понятия «патриотизм», «родной край», «родина»?

— Что может предпринять молодежь для процветания Родины, для укрепления патриотизма?