СОР № 1 Физика 9 класс Тербелістің пайда болу шарттары

Тербелістің пайда болу шарттары

Задание:

Тербелмелі қозғалыс дегеніміз не?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Тербелмелі жүйелер дегеніміз не?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Механикалық тербелістер дегеніміз не?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Тербеліс пайда болу үшін қандай шарттар қажет?
……………………………………………………………………………………………………………….

Решение:

Тербелмелі қозғалыс — қалпына келтіруші күш әсер етіп түрғандағы қозғалыс. Күнделікті өмірде біз тербелмелі қозғалыстар немесе жай ғана тербелістер деп аталатын қозғалыстармен жиі ұшырасамыз. Мәселен, жел соққан кезде талдың бұтақтары тербеледі, бір шеті қысқышқа бекілген металл пластинаны майыстырып тұрып жібере салca, ол да тербеліске түседі. Сол сияқты вертикаль күиінен ауытқыған өткеншек, бесік, қабырға сағатының маятнигі, серілпеге ілінген жүк, домбыра шегі, таразының тілі және т.б. тербеледі.
Тербелмелі жүйе-еркін тербелістер болуы мүмкін физикалық жүйе.
Механикалық тербелістер — бұл механикалық жүйеде физикалық денемен жасалған тербелмелі қозғалыстар.
Механикалық тербелістердің болуы үшін:
қайтару күшінің болуы-денені тепе-теңдік жағдайына қайтаруға тырысатын күш (тепе-теңдік жағдайынан аз ығысулар болған кезде)
жүйеде шағын үйкелістің болуы