СОР № 1 Казахский язык и литература 6 класс Абайды оқы, таңырқа!

Абайды оқы, таңырқа!

Задание:

Мәтінді түсініп оқыңыз. Мәтіндегі мәліметтерді жинақтап, негізгі ойды қорытындылаңыз.

Менің саяхатымды жүрген жерлерімнің сипатына қарай 2 кезеңге бөлуге болады: Бірінші — менің Жоңғарияға, яғни Жетісу мен Іле сыртындағы өлкеге және Ыстықкөлге баруым. Бұл жерлердің физикалық сипаты Сібір штабының түсіріп алған жақсы карталары бойынша да әбден мәлім болатын. Ал ғылыми жағынан оларды Шренк, Влангали, Семенов, Голубев мырзалар зерттеген. Бірақ олар бұл мәліметтерінде тек физика-география мәселелерін ғана қамтып, этнография мәселесін мүлдем қозғамаған. Мен Жоңғарияда бірінші рет 1856 жылы болдым. Онда полковник Коментовский бастаған алғашқы Ыстықкөл экспедициясына қатыстым. Содан соң Құлжада 3 ай тұрдым. Сөйтіп Жоңғарияда барлығы 5 ай болдым. Бұл өлкені Алакөлден Тянь-Шаньға дейін түгел аралап шықтым. Жоңғария Алатауының бөктерінде терең із бар. Мұны қазақтардың айтуынша, құландарды қыру үшін Жәнібек хан қаздырған екен. Ханның жас баласы атқа отыруды үйреніп жүрген кезінде оның атын құландар өз үйіріне ілестіріп әкетіп, бала қаза тауыпты. Содан кейін хан Тарбағатайдан Ілеге дейін ор қаздырып, Жоңғарияның барлық құланын соған құлатып өлтіріпті. Одан тек бір ұрғашы, бір еркек құлан ғана аман құтылып, Балқаштан әрі өтіп, өзінің ұрпақтарына: «Бұл жаққа енді жоламаңдар!» деп өсиет қалдырыпты-мыс деседі. Мәтіндегі мәліметтерді пайдаланып, «Жоңғарияға саяхат» тақырыбында сызба-кесте дайындаңыз.

Решение:

Негізгі ой:  шоқан қазақ жерін зерттеген атақты саяхатшы