Задания без решения (1981 шт)

Логарифмдік функцияның туындысы

Туындының анықтамасын қолданып, y = f(x) функциясының х = х0 нүктедегі
туындысының мәнін есептеңіз:

Алғашқы функция және интеграл

Анықталмаған интегралдарды есептеңіз

Функция және оның қасиеттері

[-2;1]кесіндісінде f(x)= x² функциясы берілген функцияларының графиктерін салыңыз.

Clothes journeys

Read the text and answer the questions.

William Henry Perkin The man who invented synthetic dyes William Henry Perkin was born on March 12, 1838, in London, England. As a boy, Perkin’s curiosity prompted early interests in the arts, sciences. photography, and engineering. But it was a chance stumbling upon a run-down, yet functional, laboratory in his late grandfather’s home that solidified the young man`s enthusiasm for chemistry. As a student at the City of London School, Perkin became immersed in the study of chemistry. His talent and devotion to the subject were perceived by his teacher, Thomas Hall, who encouraged him to attend a series of lectures given by the eminent scientist Michael Faraday at the Royal Institution. Those speeches tired the young chemist`s enthusiasm further, and he later went on to attend the Royal College of Chemistry, which he succeeded in entering in 1853, at the age of 15. At the time of Perkin’s enrollment, the Royal College of Chemistry was headed by the noted German chemist August Wilhelm Hofmann. Perkin’s scientific gifts soon caught Hofmann’s attention and within two years, he became Hofmann’s youngest assistant. Not long after that, Perkin made the scientific breakthrough that would bring him both fame and fortune. At the time, quinine was the only viable medical treatment for malaria. The drug ls derived from the bark of the cinchona tree, native to South America and by 1856 demand for the drug was surpassing the available supply. Thus, when Hofmann made some passing comments about the desirability of a synthetic substitute for quinine, it was unsurprising that his star pupil was moved to take up the challenge. During his vacation in 1856, Perkin spent his time in the laboratory on the top floor of his family’s house. He was attempting to manufacture quinine from aniline, an inexpensive and readily available coal tar waste product. Despite his best efforts, however, he did not end up with quinine. Instead, he produced a mysterious dark sludge. Luckily, Perkins scientific training and nature prompted him to investigate the substance further. Incorporating potassium dichromate and alcohol into the aniline at various stages of the experimental process, he finally produced a deep purple solution. And, proving the truth of the famous scientist Louis Pasteur’s words ‘chance favors only the prepared mind’. Perkin saw the potential of his unexpected find. Historically, textile dyes were made from such natural sources as plants and animal excretions. Some of these, such as the glandular mucus of snails, were difficult to obtain and outrageously expensive. Indeed, the purple colour extracted from a snail was once so costly that in society at the time only the rich could afford it. Further, natural dyes tended to be muddy in hue and fade quickly. It was against this backdrop that Perkin‘s discovery was made. Perkin quickly grasped that his purple solution could be used to colour fabric, thus making it the world’s first synthetic dye. Realising the importance of this breakthrough, he lost no time in patenting it. But perhaps the most fascinating of all Perkin`s reactions to his find was his nearly instant recognition that the new dye had commercial possibilities. Perkin originally named his dye Tyrian Purple, but it later became commonly known as mauve (from the French for the plant used to make the colour violet). He asked advice of Scottish dye works owner Robert Pullar, who assured him that manufacturing the dye would be well worth it if the colour remained fast (i.e. would not fade) and the cost was relatively low. So, over the fierce objections of his mentor Hofmann, he left college to give birth to the modern chemical industry. With the help of his father and brother, Perkin set up a factory not far from London. Utilizing the cheap and plentiful coal tar that was an almost unlimited byproduct of London’s gas street lighting, the dye works began producing the world’s first synthetically dyed material in 1857. The company received a commercial boost from the Empress Eugenio of France, when she decided the new color flattered her. Very soon, mauve was the necessary shade for all the fashionable ladies in that country. Not to be outdone, England`s Queen Victoria also appeared in public wearing a mauve gown, thus making it all the rage in England as well. The dye was bold and fast, and the public clamoured for more. Perkin went back to the drawing board. Although Perkins fame was achieved and fortune assured by his first discovery, the chemist continued his research. Among other dyes he developed and introduced were aniline red (1859) and aniline black (1863) and in the late 1860s, Perkin’s green. It is important to note that Perkin’s synthetic dye discoveries had outcomes far beyond the merely decorative. The dyes also became vital to medical research in many ways. For instance, they were used to stain previously invisible microbes and bacteria, allowing researchers to identify such bacilli as tuberculosis. cholera, and anthrax. Artificial dyes continue to play a crucial role today. And, in what would have been particularly pleasing to Perkin, their current use is in the search for a vaccine against malaria.

Do the following statements agree with the information given in the reading passage? Write
TRUE if the statement agrees with the information FALSE if the statement contradicts the information NOT GIVEN if there is no information on this more than once

1. Michael Faraday was the first person to recognize Perkin’s ability as a student of chemistry. 2. Michael Faraday suggested Perkin should enroll in the Royal College of Chemistry. 3. Perkin employed August Wilhelm Hofmann as his assistant. 4. Perkin was still young when he made the discovery that made him rich and famous. 5. The trees from which quinine is derived grow only in South America. 6. Perkin hoped to manufacture a drug from a coal tar waste product. 7. Perkin was inspired by the discoveries of the famous scientist Louis Pasteur.

Retrieved from: hhttps://www.ielts-mentor.com/reading-sample/academic-reading/641-ieltsacademic-reading-sample-48-william-henry-perkin

Choose ONE of the topics to write.
Topic 1. Robots in the Future Look at the table below. Three teenagers answered the question ‘Would you be happy to have robots in your life in the future?’ Write the response that will present your own ideas. You can use some ideas from the table. Pay attention at the usage of linking devices.

Topic 2. Capability of Human Brain. Look at the text below. Write the response that will present your own ideas if it is a good or bad idea to change something in human brains. Pay attention at the usage of linking devices. You can use some ideas from the text.

“Researchers found a special gene. It is in mice. It could help us forget painful memories. Many people have painful memories that make them ill. The illness is called post-traumatic stress
disorder (PTSD). Researchers want to change painful memories into nice thoughts and feelings. This would help millions of people with PTSD.”

You can use the following linking words:

 Further  Furthermore  Moreover  In addition  Additionally  Then  Also  Too

Work in pairs. Choose ONE of the cards and answer the questions. You have 1 minute to prepare and 2-3 minutes to speak.
In your speaking you should:  try to keep the conversation going;  use topic-related vocabulary;  use infinitives and gerunds.

Card 1 1. What is nanotechnology? 2. Do you know of any examples of nanotechnology? 3. When do you think nanotechnology will be a widely used part of our life? 4. Why do you think people are interested in nanotechnology?

Card 2 1. What springs to mind when you hear the word ‘nanotechnology’? 2. What would you like nanotechnology to do? 3. How excited are you about the future of techonology? 4. How might nanotechnology help us in the future?

Card 3 1. What is stress? 2. What causes stress? 3. Have you been under stress recently? 4. How does stress affect you?

Card 4 1. Do you have a stressful lifestyle? 2. What stresses you out? 3. How do you relieve stress? 4. How can you eliminate stressful situations?

Card 5 1. What is the most amazing thing about the brain? 2. What are some extraordinary things some people can do with their brains? 3. What do you wish your brain was better at? 4. Do you think humans will ever completely understand the brain? Why or why not?

Card 6 1. What images spring to mind when you hear the word ‘robot’? 2. If you had a robot, what would you like it to do? 3. Will robots ever like identical to humans? Why yes/ Why not? 4. What will happen if robots take over the world one day?

Read the beginning of the story and continue it. Open the brackets in the final sentence correctly.
It is the year 3034. We are on our way to visit unknown planet Bibblebop in a faraway galaxy. Our huge spaceship flies for months past planets, stars and galaxies. At last, we have arrived. We open a door and look out – this planet is very green. There is an alien behind the tree. He is very scary… (why he feels some terror, what happened next)
(Express your feelings to this planet and people, write the end of your story)
If we (decide) to make a living at this planet some years ago, we (have) so many problems now.

Students work in pairs. They are suggested two pictures (as the example below) to show own point of view on suggested ideas. They ask and answer to the questions of each other.
Card 1 You can see two pictures. Discuss with your friend the topic of the pictures. Ask questions, agree or disagree. You have 1 minute to prepare your speech and 2-3 minutes to speak. Questions can help you to organise your answer.

1. Would you like to travel into space? Why or why not? 2. What do you think about space tourism? 3. How important is learning about space? 4. Which planet in our solar system is the smallest? 5. Which planet in our solar system is closest to the sun? 6. Which planet in our solar system is farthest from the sun?

Card 2 You can see two pictures. Discuss with your friend the topic of the pictures. Ask questions, agree or disagree. You have 1 minute to prepare your speech and 2-3 minutes to speak. Questions can help you to organise your answer.

1. Will humans ever travel to different solar systems? Why or why not? 2. What is the most interesting thing you know about space? 3. Have you ever seen any of the following movies: ET, Alien, Star Wars? Which one is your favorite? Why? 4. Which planet in our solar system would you most want to visit? 5. How is the Earth unique in our solar system? 6. Do you think life exact on other solar systems?

Прослушайте текст. Интерпретируя прослушанную информацию, подготовьте обзор текста, выделяя основную и детальную информацию прослушанного, различая факт и мнение. Время на подготовку – 3 минуты, время на пересказ – 5 минут.

[5]

Транскрипт

ТОЛЕРАНТНОСТЬ КАК ПРОБЛЕМА ВОСПИТАНИЯ

Характеризуя современность как эпоху глобального кризиса — политического, экологического, нравственного и т.д., исследователи проблемы толерантности отмечают в ней прямо противоположные качества. Одни видят в толерантности идеал и жизненно важный принцип, полагая, что она одна даст шанс выжить цивилизации. Другие считают, что она «служит для того, чтобы символически скрадывать и лечить реальный раскол и безразличие, которые демонстрирует человечество». Несмотря на столь сильные различия в оценке толерантности, всех ученых объединяет уверенность в необходимости борьбы с ее антиподом, интолерантностью, т.е. нетерпимостью, встречающейся в нашей жизни. Толерантность как одна из характеристик, в значительной мере влияющих не только на развитие социального климата, межличностные отношения, политику, представляется наиболее актуальной задачей для развития современного человека и его воспитания. Ведь как отмечал отечественный философ Ю.А. Шрейдер: «Самая страшная, из грозящих нам катастроф, это не столько атомная, тепловая и тому подобные варианты физического уничтожения человечества на Земле, сколько антропологическая — уничтожение человеческого в человеке». И прежде чем выяснять, как защитить природу, как избавиться от войн, бедствий и т.д., следует понять, как остаться человеком не только разумным, но и сознающим, т.е. совестливым. В основе процесса воспитания заложена идея добровольного, осознанно выбираемого отношения к поведению и поступкам другого, т.е. толерантность. В этом случае толерантность предполагает терпение более сильного, опытного человека к более слабому. Для воспитания толерантности необходимы люди, готовые увлечь за собой собственным примером. Моделью толерантных отношений в современном понимании, по мнению французского исследователя М. Конша, является такое сообщество, в котором господствуют интеллектуальная свобода и абсолютная терпимость к любому мнению. (объем слов – 238 слов)

Выберите одну из предложенных тем:

1. Напишите заметку в областную газету об использовании новых технологий для воспитания толерантности.

2. Напишите в журнал «Современная наука» статью на тему «Нужно ли проводить научные исследования по проблемам толерантности?».

3. Напишите эссе на тему «Как идеи толерантности влияют на преодоление расовых предрассудков?»

Объем –300-350 слов. Используйте лексику публицистического и научного стилей, стилистические фигуры в соответствии с целью и ситуацией общения

Составьте монолог-рассуждение с элементами описания или повествования на тему «Биотехнологии улучшают качество жизни: «За» или «Против?» Время на подготовку — 2 мин., время на ответ — 2-3 мин.

Прослушайте текст. Составьте на основе прослушанного монолог-рассуждение, оценивая достоверность, актуальность информации, выражая собственное мнение.
Время на подготовку — 2 мин., время на ответ — 2-3 мин.
https://moluch.ru/archive/174/45823/
Транскрипт
Основные проблемы энергетики и возможные способы их решения
В настоящее время, атомная энергетика обеспечивает примерно 18 % от потребности в электроэнергии во всем мире и около 16 % — в России. При условии значительного возрастания эффективности применения ядерного топлива и безопасности атомных электростанций, можно реально достичь увеличения доли данного вида энергетики до 30–40 % в общем производстве электроэнергии к середине XXI века. Касаемо термоядерной энергетики. Начиная с середины ХХ в. передовые государства тратят много сил и средств на то, чтобы взять под контроль реакцию управляемого синтеза легких элементов (УТС) — фактически неиссякаемый источник энергии. Единица массы такого топлива позволяет получить примерно в десять миллионов раз больше энергии, чем минеральное топливо и в сотню раз больше, чем уран. Многообещающим направлением в решении проблем, связанных с экологической обстановкой в недавние годы стала водородная энергетика, которая предлагает использовать в качестве топлива водород. Огромным плюсом в пользу водорода является то, что получать энергию теперь можно без негативных последствий для окружающей среды. Для этого нужен специальный топливный элемент, который является электрохимическим генератором и напрямую преобразует химическую энергию в электрическую с единственным побочным продуктом реакции — водой. В заключение необходимо отметить, что можно говорить о так называемой триаде энергетических проблем: дефицит основных источников энергии, вызванный их исчерпаемостью и неравномерным распределением по планете, ухудшение экологической обстановки, постоянные конфликты за ограниченные ресурсы. Решение вышеперечисленных проблем возможно за счет использования альтернативных источников энергии, что сократит загрязнение окружающей среды и решит вопросы, связанные с «энергетическим голодом».

Прочитайте один из 2-х текстов и перескажите содержание текста, демонстрируя собственное понимание проблематики и связывая прочитанное/услышанное с собственным опытом. Включите в пересказ лексику научно-технической, учебно-профессиональной и общественно — политической сфер. Время подготовки – 2 минуты, время пересказа – 2 минуты.

Текст №1
https://kazpravda.kz/news/turizm-i-puteshestviya/puteshestvie-v-sedle Первый в Казахстане заповедник, созданный почти сто лет назад, пользуется популярностью не только у отечественных туристов, но и у иностранцев, предпочитающих всем природным красотам мир первозданной природы. Добраться до Аксу-Жабаглинского государственного природного заповедника не составляет проблем. Чуть больше часа езды из Шымкента по очень хорошей дороге, являющейся частью транспортной магистрали Западная Европа – Западный Китай, и вы практически у цели. После поворота направо, на аул Абайлы, предстоит проехать еще 8 км, любуясь зелеными холмами и скалистыми вершинами заповедника. Отдел туризма Аксу-Жабаглинского государственного природного заповедника встречает и провожает каждого своего гостя. В Аксу-Жабаглы все маршруты обслуживают исключительно гиды-проводники заповедника. Самостоятельно посещать особо охраняемую территорию запрещено, равно как нельзя этого делать и в сопровождении посторонних лиц. Такие строгие правила здесь существовали всегда, являясь гарантом того, что на заповедной территории не вспыхнет пожар от небрежно брошенной сигареты или непотушенного костра, а то и не начнется стрельба по диким животным, как это порой случается в других заказниках. Гиды не просто проведут по тропе, но и расскажут много интересного об истории заповедника, его богатом и разнообразном животном и растительном мире, покажут утаенные уголки, где полноправными хозяевами чувствуют себя звери, а отнюдь не люди. Теперь я понимаю, почему в последнее время особенно популярными стали экскурсии на лошадях, появились даже конные туры, позволяющие очень удачно совмещать релаксотдых и интересное времяпровождение. И самое главное, все это – верхом на прекрасных лошадях, благодаря которым обычная прогулка превращается в целое увлекательное приключение, а тур по горной тропе – в захватывающее путешествие. Любовь Доброта, Туркестанская область, 20.07.2018 г.
Текст №2 Отрывок из романа
http://loveread.ec/read_book.php?id=187&p=36

Манкурт не знал, кто он, откуда родом-племенем, не ведал своего имени, не помнил детства, отца и матери — одним словом, манкурт не осознавал себя человеческим существом. Лишенный понимания собственного «я», манкурт с хозяйственной точки зрения обладал целым рядом преимуществ. Он был равнозначен бессловесной твари и потому абсолютно покорен и безопасен. Он никогда не помышлял о бегстве. Для любого рабовладельца самое страшное — восстание раба. Каждый раб потенциально мятежник. Манкурт был единственным в своем роде исключением — ему в корне чужды были побуждения к бунту, неповиновению. Он не ведал таких страстей. И поэтому не было необходимости стеречь его, держать охрану и тем более подозревать в тайных замыслах. Манкурт, как собака, признавал только своих хозяев. С другими он не вступал в общение. Все его помыслы сводились к утолению чрева. Других забот он не знал. Зато порученное дело исполнял слепо, усердно, неуклонно. Манкуртов обычно заставляли делать наиболее грязную, тяжкую работу или же приставляли их к самым нудным, тягостным занятиям, требующим тупого терпения. Только манкурт мог выдерживать в одиночестве бесконечную глушь и безлюдье сарозеков, находясь неотлучно при отгонном верблюжьем стаде. Он один на таком удалении заменял множество работников. Надо было всего-то снабжать его пищей — и тогда он бессменно пребывал при деле зимой и летом, не тяготясь одичанием и не сетуя на лишения. Повеление хозяина для манкурта было превыше всего. Для себя же, кроме еды и обносков, чтобы только не замерзнуть в степи, он ничего не требовал… Как птица, вспугнутая с гнезда, кружила Найман-Ана по сарозскскнм окрестностям. И не знала, как быть, чего ожидать. Теряясь в догадках, она продвигалась объездами по скрытным местам и высмотрела, очень обрадовалась, когда увидела, что те двое жуаньжуаней покинули стадо. Поехали прочь рядком, не оглядываясь. Найман-Ана долго не спускала с них глаз и, когда они скрылись вдали, решила вернуться к сыну. Теперь она во что бы то ни стало хотела увезти его с собой. Какой он ни есть — не его вина, что судьба так обернулась, что из глумились над ним враги, но в рабстве мать его не оставит. С этими мыслями возвращалась Найман-Ана к сыну и все обдумывала, как его убедить, уговорить бежать этой же ночью.

Напишите публицистическую статью-рассуждение с элементами повествования/описания, выбрав одну из тем:

 Как развивается туризм в нашей области.

 С чего начинается Родина?

Используйте в работе отглагольные существительные, предложения с обособленными второстепенными членами.

Примите участие в полемике, выбрав одну из ситуаций: В вашем классе после изучения повести Н. В. Гоголя «Шинель» возник спор: «Боль за человека или насмешка над ним?» Два ученика придерживаются разных точек зрения и ведут полемику, соблюдая правила. Вас попросили подготовиться к заседанию клуба любителей литературы по теме «Редчайший дар высокой любви или слабость «маленького человека»?» (по рассказу А. И. Куприна «Гранатовый браслет»). Обучающиес в паре ведут полемику, соблюдая правила.

Синтезируйте различные точки зрения и предложите решение проблемы. Соблюдайте речевые нормы, избегая нарушения лексической сочетаемости, речевой недостаточности и/или избыточности, логических ошибок и логику изложения материала. Во время подготовки можно делать записи для использования их в полемике.

Напишите причинно-следственное эссе (объём 200-250 слов), выбрав одну из тем, используя сложные синтаксические конструкции. Соблюдайте пунктуационные нормы в сложных синтаксических конструкциях.

 Почему Лариса говорит о себе: «Я вещь, а не человек!»?

 Что явилось причиной и следствием неразделенной любви «маленького человека» в произведении А.Куприна «Гранатовый браслет»?

Выберите одно из предложенных заданий и выполните сравнительный анализ в виде связного текста.

1. Сравните иллюстрацию к роману «Ночь в отрадном» с одноименным эпизодом романа. Какой вы увидели героиню в романе и на иллюстрации? Удалось ли художнику передать магическую красоту лунной ночи и характер героини? Каким образом? Актуальна ли проблема, затронутая автором романа?
«Война и мир». Том 2. Часть третья. Глава II Эпизод «Ночь в Отрадном»

Князь Андрей встал и подошел к окну, чтоб отворить его. Как только он открыл ставни, лунный свет, как будто он настороже у окна давно ждал этого, ворвался в комнату. Он отворил окно. Ночь была свежая и неподвижно-светлая. Перед самым окном был ряд подстриженных дерев, черных с одной и серебристо-освещенных с другой стороны. Под деревами была какая-то сочная, мокрая, кудрявая растительность с серебристыми кое-где листьями и стеблями. Далее за черными деревами была какая-то блестящая росой крыша, правее большое кудрявое дерево, с ярко-белым стволом и сучьями, и выше его почти полная луна на светлом, почти беззвездном, весеннем небе. Князь Андрей облокотился на окно и глаза его остановились на этом небе. Комната князя Андрея была в среднем этаже; в комнатах над ним тоже жили и не спали. Он услыхал сверху женский говор. — Только еще один раз, — сказал сверху женский голос, который сейчас узнал князь Андрей. — Да когда же ты спать будешь? — отвечал другой голос. — Я не буду, я не могу спать, чтò ж мне делать! Ну, последний раз… Два женские голоса запели какую-то музыкальную фразу, составлявшую конец чего-то. — Ах какая прелесть! Ну, теперь спать, и конец. — Ты спи, а я не могу, — отвечал первый голос, приблизившийся к окну. Она видимо совсем высунулась в окно, потому что слышно было шуршанье ее платья и даже дыханье. Всё затихло и окаменело, как и луна и ее свет и тени. Князь Андрей тоже боялся пошевелиться, чтобы не выдать своего невольного присутствия. — Соня! Соня! — послышался опять первый голос. — Ну, как можно спать! Да ты посмотри, чтó за прелесть! Ах, какая прелесть! Да проснись же, Соня, — сказала она почти со слезами в голосе. — Ведь эдакой прелестной ночи никогда, никогда не бывало. Соня неохотно что-то отвечала. — Нет, ты посмотри, чтó за луна!… Ах, какая прелесть! Ты поди сюда. Душенька, голубушка, поди сюда. Ну, видишь? Так бы вот села на корточки, вот так, подхватила бы себя под коленки, — туже, как можно туже, — натужиться надо и полетела бы. Вот так! — Полно, ты упадешь.
Послышалась борьба и недовольный голос Сони: — Ведь второй час. — Ах, ты только всё портишь мне. Ну, иди, иди. Опять всё замолкло, но князь Андрей знал, что она всё еще сидит тут, он слышал иногда тихое шевеленье, иногда вздохи. — Ах, Боже мой! Боже мой! чтó ж это такое! — вдруг вскрикнула она. — Спать так спать! — и захлопнула окно.

1. Проанализируйте иллюстрацию «Наташа у постели раненого князя Андрея» с одноименным эпизодом романа. Обратите внимание на портреты, характеры героев, композицию, детали интерьера эпизода и рисунка; приемы, использованные писателем и художником. Как они помогают воплощению идейного замысла авторов?

«Война и мир». Том 3. Часть третья. Глава XXXII Эпизод «Наташа у постели раненого князя Андрея»

Наташа, та самая живая Наташа, которую из всех людей в мире ему более всего хотелось любить тою новою, чистою, божескою любовью, которая была теперь открыта ему, стояла перед ним на коленах. Он понял, что это была живая, настоящая Наташа и не удивился, но тихо обрадовался. Наташа, стоя на коленах, испуганно, но прикованно (она не могла двинуться) глядела на него, удерживая рыдания. Лицо ее было бледно и неподвижно. Только в нижней части его трепетало что-то. Князь Андрей облегчительно вздохнул, улыбнулся и протянул руку. — Вы? — сказал он. — Как счастливо! Наташа быстрым, но осторожным движением подвинулась к нему на коленях и, взяв осторожно его руку, нагнулась над ней лицом и стала целовать ее, чуть дотрогиваясь губами. — Простите! — сказала она шопотом, подняв голову и взглядывая на него. — Простите меня! — Я вас люблю, — сказал князь Андрей. — Простите… — Чтò простить? — спросил князь Андрей. — Простите меня за то, чтò я сде… лала, — чуть слышным прерывным шопотом проговорила Наташа и чаще стала, чуть дотрогиваясь губами, целовать руку. — Я люблю тебя больше, лучше чем прежде, — сказал князь Андрей, поднимая рукой ее лицо, так чтоб он мог глядеть в ее глаза. Глаза эти, налитые счастливыми слезами, робко, сострадательно и радостно-любовно смотрели на него. Худое и бледное лицо Наташи с распухшими губами было более чем некрасиво, оно было страшно. Но князь Андрей не видел этого лица, он видел сияющие глаза, которые были прекрасны. Сзади их послышался говор. Петр камердинер, теперь совсем очнувшийся от сна, разбудил доктора. — Это чтó такое? — сказал доктор, приподнявшись с своего ложа. — Извольте итти, сударыня. В это же время в дверь стучалась девушка, посланная графиней, хватившеюся дочери. Как сомнамбулка, которую разбудили в середине ее сна, Наташа вышла из комнаты и, вернувшись в свою избу, рыдая упала на свою постель. С этого дня, во время всего дальнейшего путешествия Ростовых, на всех отдыхах и ночлегах, Наташа не отходила от раненого Болконского, и доктор должен был признаться, что он не ожидал от девицы ни такой твердости ни такого искусства ходить за раненым.

1. Вы просмотрели одну из экранизаций романа «Война и мир». Сравните свои впечатления от романа и фильма. Удалось ли режиссеру, актерам передать «загадочный русский характер» и идейный смысл романа? Каким образом? Выразите свое мнение, подкрепите его аргументами и цитатами из романа/ссылками на ключевые эпизоды фильма. Что дает современному зрителю экранизация классики?

«Қазақ киносының қазіргі келбеті» тақырыбында шағын мақала жазыңыз. Мақалада тәуелдік және көптік жалғаулары мен сын есімдерді қолданыңыз.

Функция және оның қасиеттері

Келесі тұжырымдардың қайсысы дұрыс?
A) Кез-келген адам үшін оның атасын сәйкес қоятын бейнелеу – функция болады;
B) Кез-келген адам үшін оның әкесін сәйкес қоятын бейнелеу – функция болады;
C) Кез-келген адам үшін оның баласын сәйкес қоятын оператор – функция болады;
D) Кез-келген адам үшін оның сүйікті тамағын сәйкес қоятын оператор – функция болады

Функция және оның қасиеттері

Келесі тәуелділіктердің қайсысы функция емес?
A) Қабырғаларының ұзындығы белгілі үшбұрыш үшін – оның периметрі;
B) Қабырғаларының ұзындығы белгілі үшбұрыш үшін – оның ауданы;
C) Қабырғаларының ұзындығы белгілі төртбұрыш үшін – оның периметрі;
D) Қабырғаларының ұзындығы белгілі төртбұрыш үшін – оның ауданы

Функция және оның қасиеттері

Арман, Көркем, Айша және Махаббат төртеуінің жастары өз есімдерінің әріптер санымен бірдей. Осы сәйкестік функция бола алатынын түсіндіріңіз және басқа түрде (аналитикалық, графиктік, таблица арқылы) көрсетіңіз

Функция және оның қасиеттері

y  =x ²функциясының графигін {2;3} векторына параллель көшіргенде қай
функцияның графигі шығады?

Функция және оның қасиеттері

A(4;2) нүктесі функциясының графигіне тиісті. Берілген функцияның графигін функциясының графигіне түрлендіргенде A нүктесінің координатасы
қалай өзгереді?
A) (5;8)
B) (10;11)
C) (14;3)
D) (3;8)

Функция және оның қасиеттері

Үзіліссіз y = f(x)функциясының графигі Оу осьіне қатысты симметриялы екені
белгілі. Төмендегі тұжырымдардың ішінен берілген функцияға сәйкес келетінін 
деп белгілеңіз:
A) функцияның анықталу облысы [-a;a] түрінде болады;
B) функцияның мәндер жиыны [-a;a] түрінде болады;
C) функцияның экстремумдар саны жұп болады;
D) функция жұп функция болады;
E) функция тақ функция болады;
F) функция бірсарынды бола алмайды.

Функция және оның қасиеттері

Суретте y=f (x) функциясының графигі берілген

Берілген функцияның:
A) анықталу облысын, мәндер жиынын анықтаңыз;
B) жұп-тақтығын және периодтылығын анықтаңыз;
C) нөлдерін және функцияның таңбатұрақтылық аралықтарын анықтаңыз;
D) бірсарындылық аралықтарын, экстремумдарын және ең үлкен және ең кіші мәндерін табыңыз.

Функция және оның қасиеттері

функциясы берілген.
a) функцияның асимптоталарын, анықталу облысы мен мәндер жиынын анықтаңыз;
b) функция мәні 3-ке тең бола алмайтынын түсіндіріңіз;
c) функцияның графигін салыңыз.

Функция және оның қасиеттері

Берілген функциялардың кері функциясын табыңыз

Функция және оның қасиеттері

1функциясына кері функция табылмайтынын түсіндіріңіз

Функция және оның қасиеттері

y = f (x) функциясы мен y =w(x) функциялары өзара кері функциялар және
f (0) = 2; f (1) =1; f (2) =3 . w(1),w(2) мәндерін табыңыз

Функция және оның қасиеттері

функциялары берілген. Келесі күрделі
функцияларды табыңыз:
a) g f (x))
b) k (f (x))
c) f (k 9g(x)))

Функция және оның қасиеттері

y =f (s(x)) күрделі функциясы берілген. y = f (x), y = s(x)функцияларын табыңыз

Тригонометриялық функциялар

Суреттегі мәліметтер бойынша анықтаңыз:
a) sin x
b) tgy
c) cos x*ctgy
d)tgx/siny

Тригонометриялық функциялар

y = sin x +1 функциясының мәндер жиынын анықтаңыз

Кері тригонометриялық функциялар

Өрнекті ықшамдаңыз, жауабын инженерлік калькулятормен тексеріңіз

Кері тригонометриялық функциялар

y= arccos x функциясының графигін салыңыз

Кері тригонометриялық функциялар

Қайық парасейлерді 300 метрлік арқанмен тартып келеді. Парасейлерсудың деңгейінен
100 метр биіктікте ұшып келеді. Арқан мен су деңгейінің арасындағы бұрыштың
градустық өлшемін табыңыз. Жауабыңызды ондық үлеске дейін дөңгелектеңіз.

Законы формообразования геометрических тел

Ознакомтесь с предложенной информацией и создайте композицию геометрических тел из школьных принадлежностей.

\

Законы формообразования геометрических тел

В рабочей тетради начертите мозайку или геометрический узор в ограниченном пространстве (например: в прямоугольнике 150Х140, квадрате 160Х160).

Развертка поверхностей геометрических тел (предметов)

Запишите развертываемые и не развертываемые поверхности (обьясните почему не развертываемые)

Развертка поверхностей геометрических тел (предметов)

Выполните развертку куба, пирамиды, конуса, цилиндра, призмы.

Конструирование форм предметов (геометрических тел)

Решите занимательные задачи

Преобразования формы предмета

1. Изучите тему «Преобразование формы предмета» на сайте «Выполнение чертежей предметов с изменением их формы» http://www.tepka.ru/cherchenie_9/23.html .

2. Выполните чертежи с изменением формы предмета и изометрию, полученную в результате усечения.

Преобразование пространственного положения и частей предмета

Постройте чертежи призмы, пирамиды, цилиндра и конуса, форма которых изменена в результате сечения плоскостями, перпендикулярными фронтальной плоскости проекций.
Чертежи должны содержать два или три вида. Лишние линии удалите.

Преобразование пространственного положения и частей предмета

1. Выполните эскиз детали, мысленно удалив выступы на детали (они указаны стрелками), сделав вместо них выемку и отверстие на том же месте таких же форм и размеров.

2. Выполните чертеж детали на бумаге в формате А4, у которой следует удалить части по нанесенной

Стандартизация. Изделия, детали и их элементы

1. Изучите основные понятия о стандартизации:  Государственная система стандартизации  Категории и виды стандартов  Стандартизация на предприятии Стандартизация — деятельность, заключающаяся в нахождении решений для повторяющихся задач в сфере науки, техники и экономики, направленная на достижение оптимальной степени упорядочения в определенной области. Стандарт — нормативно-технический документ, устанавливающий требования к группам однородной или конкретной (т. е. имеющей модели, марки и т. п.) продукции. Унификация — это приведение изделий одинакового назначения к единообразию по какому-либо признаку и рациональное сокращение их числа.

2. Перечислите значения терминов

Соединение деталей. Разъемные и неразъемные соединения

Изучите виды разьемных и неразьемных соединений.

Сборочный чертеж

Выполните сборочный чертеж изделия на бумаге в формате А4.

Сборочный чертеж

Выполните чертежи и эскизы отдельных деталей сборчного чертежа

Общие сведения о строительных чертежах

Выполните строительный чертеж одноэтажного дома (фасад, план, разрез) на бумаге в формате А3.

Выполнение и чтение несложных строительных чертежей

Прочитайте строительный чертеж одного из домов

Предмет исследования и актуальность геоэкономики

1. Составьте кластер на тему «Геоэкономика».

2. Укажите, в чем актуальность геоэкономики.

Предмет исследования и актуальность геоэкономики

1. Укажите основные категорий геоэкономики. Объясните ответ.

а) Приведите 2 аргумента.

b) Объясните, как основные категории геоэкономики связаны друг с другом.

Предмет исследования и актуальность геоэкономики

Определите различия и сходства между экономической географией и геоэкономикой

Структура мирового хозяйства

1. Распределите страны с разными типами хозяйственной структуры.

Показатели экономического развития стран мира

1. Определите показатели экономического развития стран мира на 2018 год, используя интернет — ресурсы.

2. Сравните США и Китай по уровню экономического развития.

Актуальность геополитики

Заполните таблицу.

Актуальность геополитики Цель

1. Установите соответствие.

1) Цивилизация

a) часть народа и подчиненная этой части управленческая структура, обладающая властью и организующая деятельность подсистем общества в своих интересах, либо в интересах всего общества

2) Нация

b) совокупность географических территорий, имеющих искусственно установленные или природные национальные границы, формы внутритерриториальной организации и государственного устройства

3) Государство

c) высшая стадия исторического развития народа (группы близких народов) который овладел концептуальными знаниями и значительным пространством, обеспечивающие ему устойчивое развитие в глобальном историческом процессе

4) Государственная организация

d) функционирующая совокупность социальных индивидов, социальных групп, социальных институтов и социальных организаций, расположенных на определенном географическом пространстве в процессе совместной деятельности по извлечению, преобразованию и обмену ресурсов этого пространства

5) Национальная организация

e) разширение сферы господства, контроля над пространством

6) Экономическая система

f) социальная система, включающая одну или группу этнически близких народностей с исторически сложившейся культурой на основе языкового сходства и единой исторической среды обитания, с полной управленческой деятельностью и самодостаточным развитием

7) Экспансия

g) совокупность различных сообществ граждан, сгруппированных вокруг одного этноса (центрального), говорящих на одном языке, создавшем свою собственную культуру как сплав культур сплотившихся этносов, располагающихся в пределах единой территории и сознающих общность своего прошлого, настоящего и будущего

Актуальность геополитики

1. Приведите примеры объектов и субъектов геополитики.

2. Укажите сходства и различия объектов и субъектов геополитики.

Морфология государственной территории

1. Нанесите на контурную карту мира: A) трансконтинентальные государства; B) субконтинентальные государства; C) макрорегиональные (макротопы) государства; D) мезорегиональные (мезотопы) государства; E) макрогосударства (микротопы); F) минигосударства (минитопы).

2. Распределите данные страны на основе конфигурации и форм распределения государственной территории: Чили, Судан, Норвегия, Хорватии, Швеция, Вьетнам, Египет, Италия, Панама, Малайзия, Того, Гамбия, Франция, Испания, США, Польша, Россия, Азербайджан, Армения, Иран, Турция, Ангола, ДР Конго, Оман, Саудовская Аравия, Испания, Марокко, Венгрия, Индонезия, Филиппины, Перу, Боливией.

Морфология государственной территории

1. Составьте SWOT- анализ морфологическим особенностям государственной территории Республики Казахстан

Государственные границы

Прочитайте текст.
Общая протяженность границ Казахстана составляет свыше 14 000 километров Сухопутные сРеспубликой Узбекистан – 2150 километров, Республикой Кыргызстан – 1050 километров,Республикой Туркменистан – 380 километров,Китайской Республикой – 1660 километров, Российско-казахстанская граница имеет общую протяженность – 7 598,6 км. Из них почти 6 467 км. приходится на сухопутный участок, еще 1 500 – на речной, 85 км приходится на морскую границу на Каспий.Государственная граница Республики Казахстан, если иное не предусмотрено международными договорами Республики Казахстан, устанавливается:- на суше — по характерным точкам и линиям рельефа или ясно видимым ориентирам;- на море — по внешнему пределу территориального моря Республики Казахстан;- на реках (ручьях) — по их середине или по середине главного рукава реки иных водоемах — по прямой линии, соединяющей выходы Государственной границы Республики Казахстан к берегам водоема.
a) Создайте «Визитную карточку» государственной границы Республики Казахстан.
b) Проведите исследовательскую работу по вопросу «Как менялись границы Республики Казахстан на протяжении последних 30 лет», используя интернет – ресурсы.

Комплексное географическое районирование

1.Составьте собственную модель комплексно-географического и историко-культурного районирования, используя карту.

Сравнительное страноведение

1. Создайте рейтинг стран мира по ВВП на душу населения в форме столбчатой диаграммы, используя карту «Страны мира по ВВП на душу населения».

2. Создайте гистограмму, используя таблицу «Список стран по ВВП (ППС)». Сравните данные за три года.

Географические аспекты глобальных проблем

Заполните таблицу.

Reading for pleasure

Read the biography of Albert Einstein and put the events of his life in the correct order, the first one has been done as an example for you.
____ He moved to the USA
____ He left his job at the patent office
__1_ He migrated to Italy
____ He won the Nobel Prize for science
____ He received his PhD

Albert Einstein was born in March, 1879 and died in April, 1955. Albert Einstein is known as the father of modern physics and the inventor of the theory of relativity. The theory of relativity is what he is probably most well known for. The Einstein name has become synonymous with the word genius, and is generally used as a compliment for people with high intelligence.
Albert Einstein was born in Germany in 1879 to Hermann Einstein, an engineer and his wife. Pauline Koch. He was a consistent top student during his elementary years and had shown a continuing growing interest in the sciences. The Einsteins moved to Italy when their business failed and from there Einstein continued his studies. At age 17, he renounced his German citizenship to avoid military service and studied a four-year diploma course in physics and mathematics teaching in Switzerland.
After graduation. Albert Einstein struggled to find a teaching post until he found a job at the Swiss federal Office for Intellectual Property. His examination work at the patent office later led him to formulate radical theories about light and the relationship of time and space. In 1905, his fame gradually increased after he was given a PhD at the University of Zurich. He then published four papers regarding photoelectric effect Brownian motion, equivalence of matter and energy and special relativity.
In 1908. Albert Einstein was recognized as a leading scientist and quit the patent office to secure a teaching post at the University of Zurich. In 1911, he made headlines by theorizing that the sun’s gravity can bend light from other stars after which he was proven correct. He received the Nobel Prize in his work on the photoelectric effect in 1921.
In 1933 Albert Einstein migrated to the United States because of the Nazis rise to power and gained citizenship in 1940. In WWII, he and other scientists aided the US in developing the Atomic Bomb and pressed regret a year before his death Einstein died in 1955 at the age of 76.

Reading for pleasure

Choose a famous person to write about. Use the Internet to find information about this person and use the graphic organizer below to write a plan.

Reading for pleasure

. Write a biography of the person you have chosen. You should:
• Include 3-4 important facts about the person
• Use topic-related vocabulary
• Use conjunctions
• Use appropriate style
Reference
Graphic organizer is retrieved from
https://www.teacherspayteachers.com/FreeDownload/Biography-Graphic-Organizer-Elementary-634279

Capabilities of Human Brain

Listen and choose correct answer to each question.
https://ed.ted.com/lessons/could-your-brain-repair-itself-ralitsa-petrova#watch

1. Which cells in the adult brain produce new neurons?
A. Embryonic stem cells
B. Neurons
C. Neural stem cells
D. Ependymal cells

2. Which of the following is not an area where new neurons are generated?
A. Amygdala
B. Dentate gyrus (part of the hippocampus)
C. Sub ventricular zone
D. Striatum

3. What factors have been shown to possibly stimulate the neurogenic process?
A. BDNF
B. GDNF
C. Transplanted healthy human stem cells
D. B and C

4. What type of brain cell, other than neural stem cells, can be coaxed into generating neurons?
A. Purkinje cells
B. Astrocytes
C. Schwann cells
D. Microglia

5. Which brain region plays a role in learning the memory?
A. Olfactory bulb
B. Striatum
C. Hippocampus
D. Cerebellum

Transcript:
Imagine the brain could reboot, updating its withered and damaged cells with new, improved units. That may sound like science fiction, but it’s a potential reality scientists are investigating right now. Will our brains one day be able to self-repair? It’s well known that embryonic cells in our young developing brains produce new neurons, the microscopic units that make up the brain’s tissue. Those newly generated neurons migrate to various parts of the developing brain, making it self-organize into different structures.
But until recently, scientists thought cell production came to an abrupt halt soon after this initial growth, leading them to conclude that neurological diseases, like Alzheimer’s and Parkinson’s, and damaging events, like strokes, are irreversible. But a series of recent discoveries has revealed that adult brains actually do continue to produce new cells in at least three specialized locations.
This process, known as neurogenesis, involves dedicated brain cells, called neural stem cells and progenitor cells, which manufacture new neurons or replace the old ones. The three regions where neurogenesis has been discovered are the dentate gyros, associated with learning and memory, the sub ventricular zone, which may supply neurons to the olfactory bulb for communication between the nose and brain, and the striatum, which helps manage movement.
Scientists don’t yet have a good grasp on exactly what role neurogenesis plays in any of these regions, or why they have this ability that’s absent from the rest of the brain, but the mere presence of a mechanism to grown new neurons in the adult brain opens up an amazing possibility.
Could we harness that mechanism to get the brain to heal its scars similar to how new skin grows to patch up a wound, or a broken bone stitches itself back together? So here’s where we stand. Certain proteins and other small molecules that mimic those proteins can be administered to the brain to make neural stem cells and progenitor cells produce more neurons in those three locations.
This technique still needs improvement so that the cells reproduce more efficiently and more cells survive. But research shows that progenitor cells from these areas can actually migrate to places where injury has occurred and give rise to new neurons there. And another promising possible approach is to transplant healthy human neural stem cells, which are cultured in a laboratory, to injured tissue, like we can do with skin. Scientists are currently experimenting to determine whether transplanted donor cells can divide, differentiate and successfully give rise to new neurons in a damaged brain. They’ve also discovered that we might be able to teach other kinds of brain cells, such as astrocytes or oligodendrocytes to behave like neural stem cells and start generating neurons, too. So, a couple of decades from now will our brains be able to self-repair?
We can’t say for sure, but that has become one of the major goals of regenerative medicine. The human brain has 100 billion neurons and we’re still figuring out the wiring behind this huge biological motherboard. But every day, research on neurogenesis brings us closer to that reboot switch.

Retrieved from: https://ed.ted.com/lessons/could-your-brain-repair-itself-ralitsa-petrova#watch

Capabilities of Human Brain

Read the text. Use reference resources to check meaning of the words in bold.

Adolescents are Brain-Dense — and That’s Good

The brain consists of two types of tissues: gray matter and white matter. The white matter provides connections to brain’s processing regions. The gray matter coordinates that processing. The nerve cells of gray matter help control emotions, understanding and movement. They also respond to the senses, such as touch, smell and sound.
Now, scientists have found that gray matter in adolescents is denser than that in children. This adds vital information to existing beliefs about the developing brain. Neuroscientists study the brain and nervous system. Many years ago, they showed that kids lose gray matter as they enter adolescence. Yet, their brain function is not affected. Scientists have been trying ever since to explain how young adults cope with the loss of gray matter.
It turns out that scientists — just like everyone else — sometimes confuse two types of physical traits, such as density and volume. Volume is the three-dimensional space something takes up. Density is how much mass has been crammed into that space. Neuroscientists typically figure out the volume and density of gray matter by analyzing brain scans, explains Ruben Gur, who led the new research. He’s a neuroscientist at the University of Pennsylvania in Philadelphia.
“When people studied aging, they looked at density and volume [of gray matter],” he notes. “And they found that both go down.” Gur believes this led scientiststo assume that both of these traits are so related that they essentially provide the same information. That led some neuroscientists who were studying the transition into adulthood to measure the volume only. They ignored gray matter’s density within that volume.
Indeed, Gur’s Pennsylvania colleague, EfstathiosGennatas, was skeptical about relying only on volume. Also a neuroscientist, he points out that an old brain is not the same as a brain transitioning from childhood to adulthood. Brain cells begin to die off in old age. That leaves the elderly with less gray matter. Not surprisingly, brain function tends to worsen in old people.

Retrieved from: https://www.sciencenewsforstudents.org/article/adolescents-are-brain-dense-and-thats-good

Capabilities of Human Brain

Walk around the class and talk to other learners about ‘BEING BILINGUAL’. Change partners often. Sit with your first partner(s) and share your findings.

Capabilities of Human Brain

Read the text and decide whether the statements below true (T) or false (F)..

Being Bilingual Boosts Brainpower

A study by the USA’s Northwestern University provides biological evidence that people who are bilingual have a more powerful brain. DrsViorica Marian and Nina Kraus investigated how bilingualism affects the brain. They found that studying another language «fine-tunes» people’s attention span and enhances their memory. In particular they discovered that when language learners attempt to understand speech in another language, it activates and energises the brainstem – an ancient part of the brain. Professor Kraus stated: «Bilingualism serves as enrichment for the brain and has real consequences when it comes to attention and working memory.»
Professor Marian explained why studying and learning another language was so beneficial for the brain. She said: «People do crossword puzzles and other activities to keep their minds sharp, but the advantages we’ve discovered in dual language speakers come automatically simply from knowing and using two languages.» She added: «It seems that the benefits of bilingualism are particularly powerful and broad, and include attention, inhibition and encoding of sound.» She said bilinguals were better listeners because they are «natural jugglers» of sound. She said: «The bilingual juggles linguistic input and, it appears, automatically pays greater attention to relevant versus irrelevant sounds.»

1. A university said bilingual people have more powerful brains. T/F
2. Researchers say studying languages increases our ability to focus. T/F
3. Listening to other languages activates a newly-found part of the brain. T/F
4. The researchers say bilingualism enhances attention and memory. T/F
5. The study says bilingual people are better at crossword puzzles. T/F
6. Researchers say good things come automatically with bilingualism. T/F
7. The researchers said bilinguals are good at juggling different objects. T/F
8. A professor said bilinguals totally ignore irrelevant sounds. T/F

Capabilities of Human Brain

Use reference resources to find meanings, collocations, synonyms and antonyms for the words ‘brain’ and ‘power’. Write 2-3 example sentences.

Retrieved from: https://breakingnewsenglish.com/1205/120504-brain_power.html

Capabilities of Human Brain

Read the text andhighlighting the main ideas and details.

ANXIOUS ABOUT MATH? YOUR BRAIN MAY TACKLE SIMPLE PROBLEMS DIFFERENTLY

Some people get jittery when faced with simple math problems. And they may rely more heavily on certain brain circuits than do people who do not experience such math anxiety. That’s the finding of a new study. Using a different mental approach might help explain why people with math anxiety struggle more with complex problems.
To figure out what was going on, researchers placed adults in a brain-scanning device. Called a functional magnetic resonance imaging machine, it measures blood flow in the brain. This lets researchers see which brain regions are active at a particular point in time. For the new study, the study recruited people with and without math anxiety. All of the adults were asked to answer whether simple math problems — such as 9+2=11— were correct or not. Both groups had similar response times. Each group also was equally accurate. The brain scans, however, turned up some differences.
In people who weren’t anxious about math, there was less activity in one brain region. It is called the frontoparietal (FRUN-tow-pah-RY-eh-tul) attention network. It is involved in working memory and the solving of problems. Less activity here was linked to performing better. But not in math-anxious people. Those adults showed no link between performance and the level of activity in this network.
People who relied on this circuit less were probably getting ahead by automating simple math, said Hyesang Chang. She’s a cognitive neuroscientist who works at the University of Chicago in Illinois. She reported her team’s findings March 25 here at the annual meeting of the Cognitive Neuroscience Society.
People who get anxious over math showed more varied brain activity overall. That led Chang to speculate that these people might be tackling math in a different way. Their brains might be using a variety of approaches — and in ways that use more brain resources. This scattershot approach works fine for simple math, she said. But the brains of those with math anxiety might get maxed out when the math is more challenging.

Capabilities of Human Brain

Answer to the questions and complete the task.

• What is the main argument of the author?
• What facts, examples and evidence are provided by the author?
• Write short summary of the text according to the following steps:
Paragraph 1. State the main idea/ topic and the supporting arguments.
Paragraph 2. The first argument plus some supporting evidence.
Paragraph 3. The second argument plus some supporting evidence.
Paragraph 4. The third argument plus some supporting evidence.
Paragraph 5. Repeat thesis. Repeat arguments. Concluding statement.

Capabilities of Human Brain

Learners pair share their ideas on the topic “Capabilities of Human Brain”. A visual is a support to brainstorm ideas on the topic.

Engage learners with the topic by having them turn and talk to a partner, sharing what they know about the human brain.
As they talk, label a piece of chart paper ‘The Human Brain’ and create the subtitle ‘What we know about the human brain.’
Ask partners to share what they discussed and list on the chart paper.

Share what you know about the human brain.

Capabilities of Human Brain

Learners create vocabulary bank on the topic “Capabilities of Human Brain”, group work.
Create relevant vocabulary bank on the topic.

Capabilities of Human Brain

Learners write one well-structured paragraph on the topic “Benefits of Being Bilingual: the more languages you know the better is your brain development”. Agree or disagree.

Group work: learners are divided in two groups, the first one, those who agree, the second one, who opposes the statement. Learners brainstorm and share ideas on the thesis of the paragraph.

Inform learners about the general outline of the paragraph:

• Topic sentences
• Explanation
• Example

Get down to writing according to the 8 steps:
a) Decide on a topic.
b) Explore ideas about the topic through thinking.
c) Formulate a main idea, and decide what points you want to make to support it.
d) Select details and examples from reading or personal experience.
e) Decide on the order in which you’ll present your ideas and examples.
f) Write a first draft.
g) Edit and revise the first draft for content, style, and writing mechanics.
h) Write a final draft.

Capabilities of Human Brain

Learners peer assess the final draft of the paragraph.
Read final drafts and peer assess according to the criteria:

Capabilities of Human Brain

Encourage learners to use active reading strategies while reading the text.Read the text and highlight key ideas while reading.
Summer Holidays Stress Workers Out

A new report reveals that going on summer holiday may be more stressful than working. The study, by the UK’s Institute of Leadership and Management (ILM), questioned 2,500 of its members about attitudes towards long summer breaks. It found forty per cent of managers do not come back from a holiday feeling relaxed. A worrying finding was that many workers came back from a holiday more stressed than when they left. Many in lower- and upper-management positions actually work while they are on vacation. The researchers discovered that 80 per cent of those surveyed answer work-related e-mails, around 50 per cent make and take business-related phone calls and 10 per cent go into the office. Over 90 per cent of managers worried about returning to hundreds of e-mails.Information technology and the weakened global economy are the main causes of managers being unable to de-stress while on holiday. Penny de Valk, chief executive of the ILM, said: «Gone are the days when people cut off contact with work for a fortnight over the summer and made a complete break. While technology means that it is easier than ever to work remotely, it also makes it extremely hard to switch off. Uncertain economic times also mean that many UK employees are keeping one eye on their job at all times, when what they really need is time away from the office to rest and re-energize.” The study also revealed that on average, it takes two days and seventeen hours into a holiday to totally unwind. Ten per cent of managers said it took them up to a week to fully get into holiday mode.

Capabilities of Human Brain

Write a letter to a stressed worker. Ask him/her three questions about stress. Give him/her three opinions on stress and how to reduce it.
While writing a letter use the following criteria to self-assess your writing performance.

Breakthrough technologies

Allow learners to look through the questions before listening. One minute is enough. After the first listening, let learners discuss their answers with partners. Then play the recording again. When the recording ends, give learners one minute to tidy up their answers.
Go to this link to listen: https://learningenglish.voanews.com/a/artificial-intelligence-helpful-and-dangerous/3334422.htmlPlay the recording twice. (listen until 2.25)Listen to the talk and answer the questions below. You will hear the recoding twice. You have 1 minute to look through the questions.
1. The term AI (Artificial Intelligence) refers to thinking and _______________ behaviour demonstrated by machines.
A) intelligence
B) intellect
C) intelligent

2. Tick the AI that is mentioned as being ‘all around us’. There are 3 examples given.

3. ‘It is very important that we make sure that we develop AI that does things that we are happy with’. (circle one)True False

4. There are three jobs that are mentioned where humans may be replaced by AI in the future. Ticktheseindustriesthatarementioned:

5. ‘Russell believes AI will not change our lives or the economy very much at all’.(circle one) True False

Breakthrough technologies

Learners pair share their ideas on the questions.

Discuss the following questions with your partner.
5. How often do you use your mobile?
6. What would your life be like without your mobile telephone?
7. Do young people use mobile telephones too much?
8. Do you think schools should ban mobile phones?

Breakthrough technologies

Skim the passages below and match them with the corresponding headings (A-E). There is ONE EXTRA heading you DO NOT NEED to use.

A) The Intelligent Telephone
B) Market Leaders
C) Eyes on the Road
D) Lost and Found

1. ________________________
Most mobile phones sold today have an operating system that was either designed by Apple or Google. Apple makes the iOS operating system powering their iPhones and iPads. Google makes the Android operating system that can be found on many different mobile phones and tablets. Both of these operating systems allow users to connect to app stores and download applications. To launch these applications, users press small square buttons that appear on their home screens. One major difference between these two operating systems is that Apple makes all of its own hardware. That is to say, the iOS operating system only appears on products created by Apple. On the other hand, many different manufacturers like Samsung, Sony, and LG use the Android operating system. Which one do you like better: Android or iOS?

2. ___________________
For better or worse, mobile phones are changing the world; however, one place where phones are definitely making things worse is on the road. Today it is common for motorists to play with their mobile phones while driving. Drivers may get bored or impatient while waiting in traffic and use their smart phones to pass the time by checking sports scores, stock numbers, or news stories. Worse still, they may engage in text messaging. Some drivers are so used to receiving and responding to communications immediately that it does not occur to them to wait until an appropriate time to respond. As soon as they get a message, these drivers will try to read and respond to it. There are many reasons why people use cell phones while driving, but none of them are good reasons

3. ____________________
A smart phone is a mobile phone with built-in computer system that can send emails, view websites, or download applications. The first use of the term smart phone was in 1997, when Ericson described its GS 88 as a “smart phone.” In 2003 phones got even smarter when Andy Rubin launched the Android mobile operating system. It would take years for the first Android powered phone to reach the market, but today over 80%nof all mobile phones are powered by Android. Yet, perhaps the biggest development in the history of smart phones occurred in 2007, when the original iPhone was released. The first iPhone didn’t even have an app store, but it set many of the standards that people have come to expect from smart phones, like using the phone with just a finger on the screen rather than with a keypad or stylus. Smart phones have changed the world and continue to improve. I don’t know where the future will take us, but I bet that the phones will be cooler.

Breakthrough technologies

Use the following questions to evaluate your advantages/disadvantages essay or that of one of your classmates.
 Answer the questions.
 Rate the parts of the essay. The lowest score is 1, and the highest is 4.
 Write your suggestions if necessary.

Breakthrough technologies

When your questionnaire is ready walk around the class to ask others in the class what they think/know about robotics.

Teacher monitors the learners and assesses them using the rubrics below.

Space X

Learners walk around the class and talk to other learners about astronauts. Change partners often and share your findings. Listen actively to the peers.
CHAT: In pairs / groups, talk about these topics or words from the article. What will the article say about them? What can you say about these words and your life?
record / astronaut / training / program / applications / opportunity / talented / space / desire / surprising / diverse / backgrounds / candidates / teamwork / spacecraft
Have a chat about the topics you liked. Change topics and partners frequently

Space X

Take randomly a card and prepare 5 minute nonstop talk with your partner, follow the Role card instructions. You have 5 minutes to brainstorm ideas.

Role   A – Physical fitness. You think physical fitness is most important for an astronaut. Tell the others three reasons why. Tell them why their things aren’t so important. Also, tell the others which is the least important of these (and why): being a team player, engineering skills or a sense of humor.

Role   B – Team player. You think being a team player is most important for an astronaut. Tell the others three reasons why. Tell them why their things aren’t so important. Also, tell the others which is the least important of these (and why): physical fitness, engineering skills or a sense of humor.

Role   C – Engineering skills. You think engineering skills is most important for an astronaut. Tell the others three reasons why. Tell them why their things aren’t so important. Also, tell the others which is the least important of these (and why): being a team player, physical fitness or a sense of humor.

Role   D – Sense of humor. You think a sense of humor is most important for an astronaut. Tell the others three reasons why. Tell them why their things aren’t so important. Also, tell the others, which is the least important of these (and why):  being a team player, engineering skills or physical fitness.

Peer asses the speaking of one-two pairs, use the following criteria:

Space X

Walk around the class and talk to other students about space junk. Change partners often. Sit with your first partner(s) and share your findings.

Space X

JUNK: How much of a problem is it and what do we do with it? Complete this table with your partner(s). Change partners and share what you wrote. Change and share again.

Space X

Space X

Write a letter to a space junk expert. Ask him/her three questions about space junk. Give him/her three of your opinions on how to deal with it. Read your letter to your partner(s) in your next lesson. Your partner(s) will answer your questions.

Follow the criteria while writing your letter:
1. Formal style of writing
2. Higher order questions are posed in the letter
3. Three solutions are presented to the experts
4. Expected results of solutions are provided
5. Less frequent vocabulary is use
6. Sentences are grammatically accurate.

Space X

Read the text:1st Mars Colonists Should Be ‘Prepared to Die,’ Elon Musk Says.The first people who fly with Space X to Mars should be OK with the possibility that the decision could cost them their lives, company founder and CEO Elon Musk said. Space X aims to ferry 1 million people to the Red Planet over the next 50 to 100 years using the Interplanetary Transport System (ITS), a rocket-spaceship combo that Musk unveiled Tuesday (Sept. 27) during a talk at the International Astronautical Congress (IAC) in Guadalajara, Mexico. (Well, he unveiled the ITS in concept; neither vehicle has been built yet.). Musk painted a picture of a not-too-distant future in which 1,000 or more ITS spaceships, each loaded up with 100 or 200 settlers, zoom off toward Mars simultaneously from Earth orbit. But it’s naïve to expect that everything will work perfectly from the start, he said.

«I think the first journeys to Mars are going to be really very dangerous. The risk of fatality will be high; there’s just no way around it,» Musk said at the IAC, adding that, for this reason, he would not suggest sending children on these flights.

«It would be, basically, ‘Are you prepared to die?’ If that’s OK, then, you know, you’re a candidate for going,» he said. Musk said he’d like to go to Mars, but it’s unclear if he’ll be among the Red Planet vanguard. In a teleconference with reporters Tuesday after the IAC talk, he said he wasn’t sure if he’d be aboard the first-ever Mars colony ship, which may be called «Heart of Gold» after a vehicle in Douglas Adams’ «Hitchhiker’s Guide to the Galaxy.»

«I would definitely need to have a very good succession plan, because the probability of death is quite high on the first mission, and I’d like to see my kids grow up and everything — so, some pros and cons there,» he said. Musk has long said that he founded SpaceX in 2002 chiefly to help humanity colonize Mars. Becoming a multiplanet species would serve as an insurance policy, minimizing the risk of humanity’s extinction should something terrible happen on Earth, he has said. Musk reiterated that argument during the IAC presentation Tuesday. But he also put forth another reason why settling Mars is worth the trouble and the treasure and the risk. «It would be an incredible adventure; it would be the most inspiring thing that I can possibly imagine,» he said. «Life needs to be more than just solving problems every day. You need to wake up and be excited about the future, and be inspired and want to live.»

Space X

Use the above words to complete the sentences. Use plural forms and past tense when necessary.

1. My uncle is very rich! He’s a _________________.
2. There is a _________________ of rain later in the day. Maybe it will rain.
3. Who is the _________________ of McDonald’s?
4. That car costs too much. It’s not _________________.
5. _________________ astronauts first landed on the moon in 1969.
6. Artists and inventors like to make, or _________________, new things.
7. Do you think the government will _________________ a new holiday?
8. Nowadays, _________________ (like computers) changes very quickly

Space X

Choose any two of the above words and write your own sentences.

1. _____________________________________________________________________________
2. _____________________________________________________________________________

Space X

Discuss the following questions with your classmates.

1. Do you think Space X will be really able to send a million people to Mars? Why? / Why not?
2. Why would some people like to travel to and live on Mars?
3. Would you like live on Mars? Why? / Why not?

Space X

Graphic Organizers: Finding the main idea.
Learners could use this Topic/Concept/Theme organizer to assist them with discussing or writing about the main topic or theme of the article.

Space X

Create Questions. Place learners in groups. Have each group list 3 questions they would like to ask any person mentioned in the text. Groups share questions as a class.

Space X

. Read the text: 1st Mars Colonists Should Be ‘Prepared to Die,’ Elon Musk Says.

The first people who fly with Space X to Mars should be OK with the possibility that the decision could cost them their lives, company founder and CEO Elon Musk said. Space X aims to ferry 1 million people to the Red Planet over the next 50 to 100 years using the Interplanetary Transport System (ITS), a rocket-spaceship combo that Musk unveiled Tuesday (Sept. 27) during a talk at the International Astronautical Congress (IAC) in Guadalajara, Mexico. (Well, he unveiled the ITS in concept; neither vehicle has been built yet.). Musk painted a picture of a not-too-distant future in which 1,000 or more ITS spaceships, each loaded up with 100 or 200 settlers, zoom off toward Mars simultaneously from Earth orbit. But it’s naïve to expect that everything will work perfectly from the start, he said.

«I think the first journeys to Mars are going to be really very dangerous. The risk of fatality will be high; there’s just no way around it,» Musk said at the IAC, adding that, for this reason, he would not suggest sending children on these flights. «It would be, basically, ‘Are you prepared to die?’ If that’s OK, then, you know, you’re a candidate for going,» he said.

Musk said he’d like to go to Mars, but it’s unclear if he’ll be among the Red Planet vanguard. In a teleconference with reporters Tuesday after the IAC talk, he said he wasn’t sure if he’d be aboard the first-ever Mars colony ship, which may be called «Heart of Gold» after a vehicle in Douglas Adams’ «Hitchhiker’s Guide to the Galaxy.» «I would definitely need to have a very good succession plan, because the probability of death is quite high on the first mission, and I’d like to see my kids grow up and everything — so, some pros and cons there,» he said.

Musk has long said that he founded Space X in 2002 chiefly to help humanity colonize Mars. Becoming a multiplanet species would serve as an insurance policy, minimizing the risk of humanity’s extinction should something terrible happen on Earth, he has said. Musk reiterated that argument during the IAC presentation Tuesday. But he also put forth another reason why settling Mars is worth the trouble and the treasure and the risk. «It would be an incredible adventure; it would be the most inspiring thing that I can possibly imagine,» he said. «Life needs to be more than just solving problems every day. You need to wake up and be excited about the future, and be inspired and want to live.»

Space X

10-Minute Free Writing Exercise.
Allow learners 10 minutes to write down one-two new ideas they’ve learned from the reading. Encourage learners to use transitional devices in the paragraphs.
Ask them to write down one-two things they did not understand in the reading. Review the responses as a class. For the lower levels allow more time for this writing activity.Encourage learners to use imagination to express ideas.

Space X

Test your knowledge about space exploration:

1. How many people are in space right now?:
a) 0 b) 4-7 c) 10 or more

2. SpaceX is:
a) NASA program b) a rocket c) a private company

3. How many planets are there in the Solar System?
a) 8 b) 9 c) 7

Space X

Complete the bubbles with right words/phrases.

likely certain good chance bound
will unlikely strong likelihood doubt no chance

1 All our computer equipment ……be replaced in the near future.

2 If you have personal problems, it’s …. to affect your work.
3 After all his hard work, he’s ……. to pass his exams.

4 There is a ….. …..that a recession can be avoided.
5 Our sales are …..to rise next month.
6 There’s a ….. ……. that he will run for president next year.

7 They had begun to …… that it could be done.
8 The lack of evidence means that the case is ……. to go to court.
9 There is .. …… our company will sell more cars.

Space X

In pairs, discuss how likely the predictions below are. Use the language from the previous exercise.

1. Privacy will become a thing of the past.
2. By the early 2030s, we will be able to copy human consciousness to a computer.
3. WiFi connection will be available at any point of our planet.
4. All forms of transport will eventually become electric.
5. The effects of climate change will be irreversible.
6. Physical money (coins and notes) won’t exist anymore.
7. Scientists will unlock the genetic secrets that could allow us live for centuries, maybe forever.

Space X

Discuss and share your ideas. One of the interviewee’s in the video said the following:

“There are two questions we’ve have all asked: where did we come from and are we alone in the universe? and if you want to answer those two questions you have to explore space.”

1. Do you believe that these questions can be answered through space exploration?
2. Are these questions something that you’ve ever thought about?
3. Does the humankind really need answer to these questions?

Многочлены

Приведите многочлен к стандартному виду и определите его степень:

Многочлены

Среди заданных многочленов определите.

Многочлены

Дан многочлен:

a) Запишите данный многочлен в стандартном виде; b) укажите старший коэффициент и свободный член многочлена; c) определите степень многочлена.

Многочлены

Из представленных многочленов выберите симметрические многочлены от трех переменных

Среди заданных многочленов укажите многочлены стандартного вида.

Среди заданных многочленов укажите многочлены стандартного вида.

Многочлены

Запишите многочлен в стандартном виде

Многочлены

Зная, что многочлены тождественно равны, найдите значения ?,?,? и ?.

Многочлены

Найдите корни многочлена с помощью метода разложения его на множители:

Многочлены

Найдите произведение наименьшего и наибольшего корней многочлена

Многочлены

Преобразуйте выражение в многочлен и найдите его корни:

Многочлены

Найдите остаток при делении многочлена Р(х) на многочлен Q(х).

Многочлены

При каких значениях a и b многочлен при делении на двучлен )2( x имеет остаток, равный   3 , а при делении на двучлен ) 1( x имеет остаток, равный 3?

Многочлены

Решите уравнения, используя теорему Безу:

Многочлены

Найдите неизвестные коэффициенты многочлена, если числа 1 и (-2) являются корнями данного многочлена.

Многочлены

Найдите корни многочлена

Многочлены

Найдите корни многочленов

Многочлены

Разложите многочлены на множители

Многочлены

Найдите значение х/у из уравнения.

Многочлены

Решите уравнение с помощью составления схемы Горнера:

Многочлены

Найдите корни многочленов.

Многочлены

Найдите значения А и В, если выполняется равенство

Многочлены

Разложите многочлен на множители, применяя метод неопределенных коэффициентов.

Многочлены

Применяя метод неопределенных коэффициентов, представьте многочлен в виде произведения двух многочленов второй степени.

Многочлены

Найдите корни многочлена

Многочлены

Решите уравнение с помощью разложения на множители.

Многочлены

Решите уравнение с помощью введения новой переменной.

Многочлены

Решите уравнения:

Многочлены

Решите уравнения, подобрав подходящую замену переменной:

Многочлены

Дано уравнение Вычислите значение выражения x1+x2+x3-2x1x2-2x2x3+3x1x2x3   , где x1.x2.x3 – корни данного уравнения.

Многочлены

Не решая уравнения , найдите значение выражения .

Предел функции и непрерывность

Найдите наклонные или горизонтальные асимптоты при х$\to$$\infty$ к графикам функций.

Предел функции и непрерывность

Исследуйте функцию на непрерывность Найдите интервалы непрерывности
функции.

Предел функции и непрерывность

Известно, что  . Определите, будут ли следующие функции
непрерывными в точке 4.

Предел функции и непрерывность

Вычислите предел функции.

Предел функции и непрерывность

Вычислите предел функции.

Производная

Найдите приращения аргумента и функции$∆$ x и $∆$f в точке 0 х , если:

Производная

Дан квадрат со стороной b. Выразите погрешность ,$∆$S допущенную при вычислении площади этого квадрата, если погрешность при измерении длины стороны равна $∆$х.

Производная

Производная

Постройте график функции Покажите на графике функции дифференциал
df , если x0=1, x =  3.

Производная

Найдите производную функции

Производная

Найдите значение производной функции

Производная

Найдите производную функции:

Производная

Найдите производную функции

Производная

Найдите значение производной функции в точке x0=0.

Производная

Найдите производную функции.

Производная

Найдите производную функции:

Производная

Найдите тангенс угла наклона касательной к графику функции в точке x0,  если:

Производная

Составьте уравнение касательной к графику функции f(x)  в точке X0  :

Производная

Тело движется по закону . Найдите скорость и ускорение через 5с после начала движения.

Производная

Точка движется прямолинейно по закону . Найдите скорость точки в момент времени, когда ускорение будет равно нулю.

Применение производной

Найдите промежутки возрастания и убывания функции:

Применение производной

Найдите промежутки монотонности функции:

Применение производной

Докажите, что функция является возрастающей (убывающей) на множестве R:

Применение производной

Найдите критические точки функции.

Применение производной

Найдите точки экстремума функции.

Применение производной

Найдите промежутки монотонности и точки экстремума функции.

Применение производной

На рисунке изображен график производной функции f’(x). Найдите точки максимума и минимума функции f(x).

Применение производной

Найдите вторую производную функции.

Применение производной

Найдите у( х):

Применение производной

Найдите вторую производную функции.

Применение производной

Найдите точки перегиба графика функции:

Применение производной

Исследуйте функцию на выпуклость:

Применение производной

Найдите значение b, при котором точка X0=1 будет точкой перегиба графика функции

Применение производной

Проведите исследование функции и постройте ее график.

Применение производной

Проведите исследование функции и постройте ее график.

Применение производной

Найдите наибольшее и наименьшее значения функции на отрезке:

Применение производной

Точка движется прямолинейно по закону . В какой момент времени из отрезка   $\left[4;10\right]$ скорость движения точки будет наибольшей? Найдите величину этой скорости.

Применение производной

a) Число 180 необходимо разбить на три слагаемых так, чтобы два из них относились как 1:2, а произведение трех слагаемых было наибольшим.

b) Для перевозки строительных материалов необходимо изготовить сварной каркас, имеющий форму правильной четырёхугольной призмы. Какую необходимо выбрать длину, ширину и высоту каркаса, чтобы вместимость строительных материалов была наибольшей, если на изготовление выделено 36 м металлического прута?

Применение производной

Количество заболевших во время эпидемии гриппа в городе Шымкент определяется в
зависимости от времени начала эпидемии по формуле  , t — в днях.

а) Определите в какой день наступит пик заболеваемости.

b) Найдите количество заболевших в момент пика заболеваемости.

Применение производной

Расход горючего легкового автомобиля (литр на 100 км) в зависимости от скорости х км/ч при движении на четвертой передачи приблизительно описывается функцией

a) Определите, при какой скорости расход горючего будет наименьшим. b) Найдите этот расход.

Случайные величины и их числовые характеристики

a) Определите, какие из приведенных ниже случайных величин являются дискретными, а какие-непрерывными.

b) Запишите по два примера дискретных и непрерывных случайных величин.

Случайные величины и их числовые характеристики

Вероятность попадания мяча в корзину при каждом броске равна 0,6. Составьте таблицу закона распределения числа попаданий при двух бросках.

Случайные величины и их числовые характеристики

Составьте таблицу закона распределения суммы очков, выпавших при бросании двух игральных кубиков.

Случайные величины и их числовые характеристики

Три стрелка, ведущие огонь по цели, сделали по одному выстрелу. Вероятности их попадания в цель соответственно равны 0,5, 0,6 и 0,8. Составьте закон распределения случайной величины X — числа попаданий в цель.

Случайные величины и их числовые характеристики

Дан закон распределения случайной величины X.

Найдите М (3Х-1).

Случайные величины и их числовые характеристики

В ходе некоторого эксперимента был составлен закон распределения случайной величины X:

a) Найдите значение k. b) Вычислите математическое ожидание, дисперсию и среднее квадратическое отклонение случайной величины.

Случайные величины и их числовые характеристики

Число бракованных изделий из 1000 производимых на двух однотипных станках, имеет соответственно законы распределения

Сравните средние значения и дисперсии числа бракованных изделий, выпущенных на данных станках. Какому станку Вы отдадите предпочтение при покупке? Продукция какого станка является более «стабильной»?

Случайные величины и их числовые характеристики

Необходимо сравнить по стабильности результатов, представленных в таблице, и принять в команду одного из двух футболистов, участвовавших в играх пяти сезонов и забивших одинаковое количество голов.

Случайные величины и их числовые характеристики

Жан 7 раз проходил тесты по грамматике, в каждом из которых было по 10 заданий. Мальчик узнал результаты только 5 тестов. Это были баллы: 9, 5, 7, 9, 10. Он спросил учителя о результатах двух других тестов, на что учитель сказал, что мода результатов равна 9, а среднее значение равно 8. Зная, что Жан получил 10 только однажды, найдите недостающие результаты, дисперсию и среднее квадратическое отклонение результатов.

Случайные величины и их числовые характеристики

Из ящика, содержащего 7 стандартных и 3 бракованных детали, извлекают случайным образом, без возвращения, 2 детали.

a) Составьте таблицу закона распределения случайной величины Х – числа выбранных стандартных деталей и определите вид распределения.

b) Вычислите вероятность того, что в выборке будет две стандартных детали.

Случайные величины и их числовые характеристики

Вероятность попадания в мишень одним выстрелом 1/4.
a) Какова вероятность того, что из 6 выстрелов не будет ни одного попадания?

b) Составьте таблицу закона распределения случайной величины Х – числа попаданий и определите вид распределения.

Случайные величины и их числовые характеристики

Из урны, содержащей 4 белых и 6 черных шаров, случайным образом, без возвращения, извлекают 4 шара.

a) Составьте таблицу закона распределения случайной величины Х – числа выбранных черных шаров и определите вид распределения.

b) Вычислите вероятность того, что в выборке будет не более трех черных шаров.

Договор купли-продажи. Договор мены и дарения

1.Рассмотрите иллюстрации, определите виды сделок купли-продажи.
Кодекс Республики Казахстан от 01.07.1999 N 409-I ЗРК «Гражданский кодекс Республики Казахстан (Особенная часть)» Статья 406. Договор купли-продажи 1. По договору купли-продажи одна сторона (продавец) обязуется передать имущество (товар) в собственность, хозяйственное ведение или оперативное управление другой стороне (покупателю), а покупатель обязуется принять это имущество (товар) и уплатить за него определенную денежную сумму (цену). 2. К купле-продаже ценных бумаг и валютных ценностей применяются положения, предусмотренные настоящим параграфом, если законодательными актами не установлены специальные правила их купли-продажи. 3. Положения, предусмотренные настоящим параграфом, применяются к продаже имущественных прав, если иное не вытекает из содержания или характера этих прав. 4. При продаже имущества в порядке, установленном для исполнения судебных решений, в качестве продавца выступает судебный исполнитель.

2. Решите ситуационную задачу, опираясь на Гражданский кодекс Республики Казахстан.

28 июня 2005г. была удостоверена доверенность на продажу двухкомнатной квартиры, где поверенным был А.С. Трофимов и доверителем В.М. Сюткин. 2 августа 2005г. Сюткин скоропостижно скончался, а 7 августа 2005г. Трофимов, действуя по доверенности, продал вышеуказанную квартиру Ф.И. Третьякову. При передаче денег за квартиру жене Сюткина Трофимов узнал о случившемся. Дочь Сюткина подала иск в суд с требованием признать договор купли-продажи недействительным, так как он был совершен тогда, когда ее отец уже умер, т.е. в соответствии со ст.188 ГК РФ доверенность прекратила свое действие.

Перечислите основания прекращения доверенности, установленные гражданским законодательством. Решите спор.

Источники семейного права Республики Казахстан

1.Определите, какие правовые нормы в сфере семейных отношений были нарушены, опираясь на статью 73 из Кодекса Республики Казахстан «О браке (супружестве) и семье»
2. Супруги Марковы прекратили совместную жизнь и вскоре расторгли брак. По решению суда их 2-летняя дочь осталась с матерью. Марков из г. Находки переехал в соседний город Владивосток. Будучи очень привязан к дочери, Марков каждую субботу или воскресенье приезжал в Находку, чтобы повидаться с ней и провести вместе несколько часов. Однако через некоторое время бывшая жена заявила Маркову, что больше не будет отпускать с ним дочь, так как его встречи с девочкой, так же очень любившей отца, травмируют ее психику. После этого Маркова стала прятать дочь, отправлять ее по субботам и воскресеньям то к своим родителям, то к знакомым. Марков обратился в суд с требованием обязать Маркову дать ему возможность видеться с дочерью и принимать участие в ее воспитании.
Правомерны ли требования Маркова?
Какое решение будет принято судом по его требованию?
Может ли суд на определенный срок лишить родителя, проживающего отдельно от ребенка, права на общение с ним?
Какие меры могут быть применены к родителю, не выполняющему решение суда о порядке осуществления родительских прав другим родителем, проживающим отдельно от ребенка?

Правовое регулирование семейных отношений в Республике Казахстан

Объясните основные понятия семейного права и принципы правового регулирования семейных отношений, опираясь на Кодекс Республики Казахстан «О браке (супружестве) и семье».

1. Семейное право — это

2. Рассмотрите иллюстрации и определите принципы правового регулирования семейных отношений

Правовое регулирование семейных отношений в Республике Казахстан

Рассмотрите правовую ситуацию, ответьте на вопросы, используя Закон Республики Казахстан «О правах ребенка в Республике Казахстан».

Закон Республики Казахстан «О правах ребенка в Республике Казахстан», от 8 августа 2002 года №345-II Статья 15. Право ребенка на образование 1. Каждый ребенок имеет право на образование и ему гарантируется получение бесплатного начального, основного среднего и общего среднего образования и на конкурсной основе — бесплатного технического и профессионального, послесреднего и высшего образования в соответствии с законодательством Республики Казахстан об образовании. 2. Отчисление ребенка из государственного образовательного учреждения до получения бесплатного общего среднего образования или технического и профессионального образования, помимо соблюдения общего порядка отчисления, может быть проведено только с уведомления органов опеки и попечительства. 3. Государство полностью или частично несет расходы на содержание детей, нуждающихся в социальной защите, в период получения ими образования. Размеры и источники социальной помощи в период получения ими образования определяются Правительством Республики Казахстан. Ребенок часто пропускает занятия в школе. Администрация школы неоднократно обращалась к родителям с просьбой обеспечить посещение ребенком образовательного учреждения. Родители не реагировали на предъявляемые требования.
Кто является заинтересованным ответственным лицом в решении данной ситуации?
Какими документами необходимо руководствоваться администрации школы?
Каковы дальнейшие действия администрации школы?

Правовое регулирование трудовых отношений в Республике Казахстан

Рассмотрите правовую ситуацию и ответьте на вопрос, используя статьи трудового кодекса РК. После окончания технологического института 25-летний выпускник Воронов был принят на работу на завод «Калибр» на должность технолога. В трудовом договоре с ним были включены условия о том, что: — трудовой договор заключен на определенный срок (на 1 год), — Воронов обязан не разглашать коммерческую тайну, — Воронов обязан пройти испытательный срок (3 месяца) — Воронов может быть уволен, если он появится на работе в состоянии алкогольного опьянения, а также, если в отношении него будет возбуждено уголовное дело или он будет привлечен к административной ответственности.

Все ли включенные в трудовой договор условия соответствуют требованиям трудового законодательства?

Задачи и принципы уголовного процесса

Определите задачи и принципы уголовного процесса. Задачи уголовного процесса _______________________________________________________

Принципы уголовного процесса

Субъекты уголовного процесса

1. Какова взаимосвязь между иллюстрациями.

2. Рассмотрите правовую ситуацию, определите субъектов уголовного процесса и заполните таблицу. В каких случаях участие защитника обязательно? Правильно ли поступил судья?

Понятие, задачи и принципы административного процесса

Напишите определение.

Административное право –
Задачи административного процесса –
Принципы административного процесса –

Понятие международного публичного права

Рассмотрите правовую ситуацию и выполните задания.
Государство А. обратилось в Совет Безопасности ООН с требованием применить санкции к государству Б., которое начало строительство атомной электростанции. Совет Безопасности ООН отказался рассматривать заявление, мотивировав это тем, что государство Б. является членом МАГАТЭ, заключило с ним договор о гарантиях, ведет строительство под контролем специалистов этой организации. Определите, входит ли данная ситуация в сферу общественных отношений, регулируемых международным публичным правом.

Назовите основные принципы современного международного права.

Функция, ее свойства и график

Среди зависимостей, предложенных ниже, найдите функциональные:

A) зависимость площади квадрата от его стороны;

B) зависимость периметра квадрата от его стороны;

C) зависимость количества купленных конфет от размера сумки;

D) зависимость расстояния, пройденного за одно и тоже время от длины ног

Функция, ее свойства и график

На рисунке 1 изображен шестиугольник ABCDEF, составленный из двух прямоугольников, причем AB=10, BC=CD=3, DE=2

Используя условие задачи, выразите площадь S(x) закрашенной части многоугольника ABCDEF, как функцию от длины отрезка AM1= x

Функция, ее свойства и график

Функция, ее свойства и график

Функция, ее свойства и график

На рисунке 1 показан эскиз кривой y=f(x). Кривая пересекает ось Ох в точке (4;0), касается этой оси в точке (1;0) и пересекает ось Оу в точке (0;3).

Постройте график кривой:

a) ? = ?(? +1)

b) ? = 2?(?)

c) ? = ?(1 2 ?)

Запишите точки пересечения каждого графика с осями координат.

Функция, ее свойства и график

A) растяжение графика относительно оси ординат;

B) параллельный перенос графика вдоль оси абсцисс на 3 единицы влево;

C) растяжение графика относительно оси ординат, параллельный перенос графика вдоль оси абсцисс на 3 единицы влево;

D) сжатие графика относительно оси ординат, параллельный перенос графика вдоль оси абсцисс на 3 единицы влево;

E) растяжение графика относительно оси абсцисс, параллельный перенос графика вдоль оси абсцисс на 3 единицы влево.

Функция, ее свойства и график

Сколько целых чисел входит в область определения функции

Функция, ее свойства и график

На рисунке 1 изображен график функции y=f(x). Область ее определения-отрезок [-3;1,2].

Найдите:

a) нули функции;

b) промежутки знакопостоянства функции;

c) экстремумы функции;

d) промежутки убывания и возрастания функции;

e) наибольшее и наименьшее значение функции;

f) область значений функции.

Функция, ее свойства и график

Укажите графики четной функции, изображенные на рисунке:

Функция, ее свойства и график

Для функции

a) асимптоты;

b) точки пересечения с осями координат;

c) любые две точки, принадлежащие графику функции. Используя эти данные, постройте график функции.

Функция, ее свойства и график

Дробно-линейная функция задана уравнением: Асимптоты функции имеют
уравнения ? = 2, ? = 1.

a) Найдите значение переменных a и b;

c) Найдите точки пересечения функции с осями координат;

d) Постройте график функции.

Функция, ее свойства и график

Функция, ее свойства и график

Выберите график той функции, которая обратима в своей области определения.

Функция, ее свойства и график

Функция, ее свойства и график

Для функций f(x)=3х +4 и g(x)= 2х– p, где p — постоянное число, найдите:

a) f(g(x));

b) g(f(x));

c) значение p, если f(g(x)) = g(f(x));

d) если p=3, найдите значение функции f(g(x)) для x= – 1.

Тригонометрические функции

1) Используя график функции ? = cos?, укажите:

a) наибольшее значение функции;

b) нули функции;

c) монотонность на промежутке (0; π).

2) График данной функции:

a) симметричен относительно начала координат;

b) симметричен относительно оси ординат;

c) симметричен относительно оси абсцисс.

Тригонометрические функции

1) Используя график функции ? = tg?, определите:

a) значения х, при которых функция определена;

b) нули функции;

c) монотонность функции на промежутке (−π 2 ; π 2 ).

2) График данной функции:

a) симметричен относительно начала координат;

b) симметричен относительно оси ординат;

c) симметричен относительно оси абсцисс.

Тригонометрические функции

На рисунке показана часть графика функции ? = ?sin(? + ? /3), для 0 ≤ ? ≤ 2?, где k — постоянное число. Кривая пересекает ось ординат в точке C(0,√3),а ось абсцисс в точках ?(?,0) и ?(?,0).

a) Покажите, что k=2;

b) Найдите значения p и q.

Тригонометрические функции

Дана функция у=t??.

a) Запишите цепочку преобразований, с помощью которой из этого графика можно получить график функции у=−t?(2? − ?/ 3 ) .

b) Постройте график функции у=−t?(2? − ? /3 ) .

Тригонометрические функции

Установите истинность или ложность утверждений

Тригонометрические функции

Заполните таблицу.

Обратные тригонометрические функции

Заполните таблицу.

Обратные тригонометрические функции

Найдите значение выражения:

Обратные тригонометрические функции

a) Для каждой функции найдите область определения и множество значений:

b) Постройте графики данных функций.

Обратные тригонометрические функции

Вычислите:

Обратные тригонометрические функции

Докажите тождество:

Обратные тригонометрические функции

Решите уравнение:

Science and scientific phenomena

Listen to the conversation and mark if the statements (a-h) are True or False.
Follow the link to listen:https://breakingnewsenglish.com/1105/110519-blood_tests.mp3

a. A new blood test may answer a question that scares many of us. True False
b. The cost of the test will be around $7,000. True False
c. Telomeres in our body kill potentially deadly bacteria and cancer. True False
d. The new blood test will be of great interest to insurance companies. True False
e. The test could lead to developments that will fight heart disease. True False
f. A consultant said people should not be concerned about the test. True False
g. The consultant said we would change our lifestyle if they took the test. True False
h. The test inventor believes it’s not useful to know your biological age. True False

Science and scientific phenomena

Make questions about the content of the conversation you would like to ask the class about. Ask your partner / group your questions.

To make it more interactive organize the “Inside-Outside Circle” activity. Inside and outside circles of learners face each other. Within each pair of facing learners, they quiz each other with questions they have written. Outside circle moves to create new pairs.

Transcript
Would you like to know when you’ll die? It’s a scary question for many, but one which could be answered using a new blood test. Spanish scientists have invented such a test that they say will estimate how much longer you will live. The $700 test measures the length of telomeres in our DNA. Telomeres control how often our cells divide to make new ones and are thus responsible for aging. They limit the length of our lifespan. The company behind the project, Life Length, says the test will give people an idea of the speed at which they are ageing and a prediction of when the end might come. Critics have been quick to attack the test. They say it is unethical, unreliable, and could lead to insurance firms demanding people take the test before issuing policies.
Researchers say the test could lead to breakthroughs in age-related illnesses such as Alzheimer’s and heart disease. Professor Jerry Shay, a consultant for Life Length, admitted people are right to be wary of the new test. He said: «People might say, ‘If I know I’m going to die in 10 years, I’ll spend all my money now’, or ‘If I’m going to live for 40 years, I’ll be more conservative in my lifestyle’. He added: «The worrying thing is that if this information ever got to a point where it is believable, insurance companies would start requiring it in terms of insuring people.” Maria Blasco, inventor of the test, believes it is important, saying: «It will be useful for you to know your biological age. Maybe you would change your lifestyle habits if you find you have short telomeres.»

Science and scientific phenomena

Work in pairs and discuss the following questions. Use modal verbs in your speech.
How does this new information relate to humans today? What is the importance?

Reference
The text is retrieved from https://esl-voices.com/dna-fossil-unveils-another-species-of-humans/

Science and scientific phenomena

Remind the rules of debate. The roles are distributed.

Rules of debate

Team members
Each debate has 2 teams. One team is called the proposition. The other team is called the opposition. Each debate team has learners known as the first speaker for the team, the second speaker for the team, and the last learner is the team`s rebuttal speaker.

The Proposition Speakers:
• Provide the team`s definitions
• Provide clarifications
• Deliver substantive arguments in support of the motion
The Proposition Rebuttal Speaker:
• Defends definition (if challenged)
• Rebuts the Opposition`s substantive arguments
• Defends Proposition`s substantive arguments (if necessary)
• Provides quick summary of Proposition`s case
• Has option to run a constructive argument
The Opposition Speakers
• Provide the team`s definitions
• Provide clarifications
• Deliver substantive arguments against the motion
The Opposition Rebuttal speaker
• Re-changes definition (if challenged)
• Rebuts the Proposition’s substantive arguments
• Defends Opposition`s substantive arguments (if necessary)
• Provides quick summary of Opposition`s case

Science and scientific phenomena

Ask learners to consider the following statement and develop arguments for further ideas and discussion.
Science is a threat to humanity
Consider the following statement and decide on the pros and cons in pairs.

Science and scientific phenomena

Debate procedures for teachers to know.
1. Learners hear the topic and take positions (pro and con)
2. Teams discuss their topics and come up with statements
3. Teams deliver their statements and offer main points
4. Learners discuss the opposition`s argument and come up with rebuttals
5. Rebuttals delivered
6. Closing statements made

Speakers make their presentations in the following order. The time that is listed is the maximum amount for each speech.
• First speaker, proposition team 3 minutes
Cross-examination by the opposition team (only for clarification) 1 minute
• First speaker, opposition team 3 minutes
Cross-examination by the proposition team (only for clarification) 1 minute
• Second speaker, proposition team 3 minutes
Cross-examination by the opposition team (only for clarification) 1 minute
• Second speaker, opposition team 3 minutes
Cross-examination by the proposition team (only for clarification) 1 minute
• Learners discuss the opposition`s argument and come up with rebuttals 5 minutes
• Rebuttal speaker, opposition team 2 minutes
• Rebuttal speaker, proposition team 2 minutes

Discuss the topic ‘Science is a threat to humanity’ in your team and prepare your opening arguments. The speakers have 2-3 minutes to present their principal ideas. The listening team prepares notes to make rebuttal to the expressed opinions.
Your speech should:
• be clear and structured
• address the alternative viewpoint

While the debate is in progress, the teacher monitors and takes notes. At the end of the debate, the teacher proves feedback based on the notes.

Answer keys:
Task 2:
Suggested pros:
• New technologies have dissolved traditional families and led to creation of harmful new relationships.
• The manipulation of life is playing God.
• Science has created new means for the state to control the lives of its citizens.
• Science enables much greater destruction.
• Science leads to the damaging of the environment.

Suggested cons:
• Lives could be more rewarding because science helps to take control of our environment.
• Science is set of tools to improve humanity.
• Science allows humans to collaborate more effectively.
• Science saves and improves lives.

Science and scientific phenomena

Think of recent scientific discoveries and write an article to a teenage magazine. You should
 write a byline
 create a placeline
 create a catchy lead paragraph
 write in the 3rd person
 write the body (1-3 paragraphs)
 be ensure to include a quotation
 use different tenses

A byline – a line at the top of a magazine article giving the writer’s name
A placeline — where article is unfolded
A lead paragraph – contains most 5W and 1H (What? Who? Why? Where? When? How?). Makes reader want to read the rest of the article. Basic but important information.

Science and scientific phenomena

Read your partners news report. Answer the following questions as you read through the article.
How did your peer do? How many ‘yes’ answers did you circle?

1. Is the article related to headline? YES NO
2. Areall 5 W’spresent? YES NO
3. Is there a quotation used? YES NO
4. Is third person narration used? YES NO
5. Are3paragraphsused? YES NO
6. Isthere a placeline? YES NO
7. Isthere a byline? YES NO
8. Is there a lead paragraph? YES NO
9. Are different tenses used? YES NO

Science and scientific phenomena

This task can be done before writing an article to practice writing a direct quotation.
Work with your partner and take turns to answer the following questions. In your answer use:
• a variety of perfect tense forms including time adverbials like so far, lately, all my life.
Question for Student A: What will the next big discovery in science be?
Question for Student B: What will science uncover in the next few decades?

Complete the following worksheet to quote your partner.

Natural Disasters

Before doing this task check task 3 as a whole class so that your learners know which words to use.
Make sentences with the words from the previous task. Pay attention to grammatical accuracy.

Natural Disasters

Work in pairs and discuss the following natural disasters which often occur in our country. Talk about causes, effects and possible solutions.

You should:
• use topic-related vocabulary. Example: violent storm, fatal outcomes, destroy, damage etc.
• use appropriate linkers to talk about causes, effects and possible solutions. Example: I guess it`s because…, So…, Because…, I suppose the best way to deal with this problem is…
• take turns when speaking and listen to others.

Natural Disasters

To activate and check learners` prior knowledge of the Aral Sea crisis, ask them to complete a K-W-L chart.
Work individually and complete a K-W-L chart on the Aral Sea problem writing what you know and want to know about the topic.

Natural Disasters

Refer back to the K-W-L chart and ask learners to complete the last column.
Complete the last column in the K-W-L chart and write what you have learnt about the Aral Sea problem. Then compare your W to L column and say if your questions have been answered while reading.

Natural Disasters

Work in groups of 3 and reflect on the vocabulary you are going to use when presenting your piece of news. Prepare your news presentations following the criteria below.
1. Targeting the audience
-voice. Broadcaster speaks with an appropriate volume and for the audience to here. Employs clear pronunciation. Uses non-monotonous, vocal expression to clarify the meaning of the text.
-eye contact. Eye contact with audience is engaging.
-face/body gestures. Expressively uses non-verbal communication to clarify the meaning of the text.

2. Basic story structure
-story has a clear and engaging opening;
-story`s sequence of events is easy for the listener to follow.
-story`s ending has a sense of closure.

3. Vocabulary
-tellers` choice of language is descriptive and articulate;
-topic-related vocabulary is used.

4. Creativity
-tellers creatively present the sequence of events;
-all group members are involved to act like on-the scene reporters and witnesses.

Assess each other according to the following form

Natural Disasters

Revising.
After completing your draft, read it again carefully to find ways to make your writing better. Here are some questions to ask yourself. Answer the questions by ticking the corresponding box.

Natural Disasters

Peer-assessment
Give feedback to your partner.Evaluate your partner`s problem-solution essay using the following rating scale:

Виды методов исследования

1. Рассматрите инфографику и сравните торговые отношения Казахстана с Кыргызстаном и Арменией в 2012-2015 гг.

2. Сравните по годам объемы торговли Казахстана с Кыргызстаном и Арменией.

3. Предположите торговые отношения Кыргызстана и Армении

4. Сделайте выводы о торговых отношениях Казахстана с Кыргызстаном и Арменией в 2012-2015 гг.

Виды методов исследования

1. Прочитайте информацию.

2. Выберите один из объектов исследования: A) атмосферный воздух; B) поверхностные и подземные воды; C) земельные ресурсы и почвенный покров; D) растительный мир; E) животный мир; F) состояние экологических систем; G) состояние здоровья населения

3. Определите негативные воздействия хозяйственной деятельности ССГПО на окружающую среду, используя дополнительные источники информации. Подготовьте презентацию.

Современные картографические методы

1. Изучите динамику границ Казахстана, используя карты. 2. Назовите по 3 количественных и качественных изменения политической карты Казахстана за последние 28 лет.

Виды природопользования

1. Заполните кластер виды природопользования по типам хозяйствования.

2. Заполните таблицу и сделайте вывод о необходимости природопользования.

Оценка воздействия видов природопользования на окружающую среду

1. Прочитайте текст.

2. Определите и оцените воздействие предприятий на окружающую среду Костанайской области.

3. Приведите пример отрицательные последствия хозяйственной деятельности человека, если она ведется без достаточной опоры на географические знания и географический прогноз.
Что бы вы лично предприняли для предотвращения экологического бедствия?

Принципы рационального природопользования

В чем заключается рациональное использование природных ресурсов?

2. Какие виды деятельности человека относятся к рациональному природопользованию? Приведите 4 примера для местного/регионального компонента.

Оценка воздействия видов природопользования на окружающую среду

1. Прочитайте информацию.

2. Предложите пути минимизации негативного воздействия типов природопользования на окружающую среду, в Атырауской области.

Принципы рационального природопользования

1. Прочитайте текст.
Рациональное природопользование предусматривает переход промышленности и сельского хозяйства к ресурсосберегающим технологиям: 1) возможно более полное использование извлекаемых природных ресурсов; 2) повторное использование отходов производства и потребления; 3) овладение чистыми источниками энергии; 4) строгое ограничение выбросов в пределах норм, установка очистительных фильтров и сооружений.
Необходимо помнить, что природные ресурсы входят в состав экосистем, где все экологические компоненты взаимосвязаны. Поэтому использование уже одного из природных ресурсов оказывает воздействие на другой ресурс. Например, при орошении полей уменьшаются водные ресурсы того или иного водного бассейна, что неизбежно окажет влияние на рыбное хозяйство, судоходство, гидроэнергетику и т.д. Полив также вызывает изменение уровня подземных вод, изменение видового состава почвенных микроорганизмов. Поэтому при эксплуатации любого из природных ресурсов следует учитывать воздействие такой эксплуатации на экосистемы в целом и отдельные природные ресурсы, в частности.
2. Предложите три решения по повышению эффективности типов природопользования в Костанайской области.

Проектирование экологически чистых производств

Разработайте для одной из местных действующих фирм, проект экологически чистого производства товара или услуги.
Критерии к проекту:

— актуальность проекта;

— значимость для снижения возможного экологического риска в регионе.

История и значение изображений

1. Опишите какая информация зафиксирована на рисунках. Укажите форму представления информации.

Методы выполнения графических изображений

1. Опишите с помощью каких инструментов, по каким методам выполнены данные изображения

Основные чертежные инструменты, способы работы и организация рабочего места

1. Укажите наименование инструментов в таблице. Объясните назначение и применении чертёжных инструментов и приспособлений.

Основные чертежные инструменты, способы работы и организация рабочего места

1. Рассмотрите и начертите два узора, с помощью чертёжных инструментов

Правила оформления чертежа (формат, масштаб, основная надпись

1. Дайте определение следующим терминам:

Формат ……………………………………………………………………………………………………………………

Масштаб ………………………………………………………………………………………………………………….

Рамка чертежа ………………………………………………………………………………………………………….

Угловой штамп (основная надпись) ………………………………………………………………………….

2. Начертите на формате А4 рамку и угловой штамп

Практические работы (типы линий, шрифты чертежные, нанесение размеров

1. Начертите чертежи на бумаге форматом А4, с использованием масштаба и размера линии

Деление отрезка, окружности и угла на равные части

1. Выполните деление окружности, отрезка и угла на равные части с помошью чертежных инструментов.

Сопряжение

1. Выполните в рабочей тетради сопряжения:

 между отрезками;

 между отрезками и окружностью;

 внутреннее и внешнее сопряжение между окружностями.

2. На бумаге форматом А4 выполните овал по заданному размеру.

Основные методы проецирования

1. Дайте определения предложенным видам проекции

Прямоугольное проецирование на две и три плоскости проекций

1. Определите необходимое колличество видов для выполнения чертежей данных деталей, выполните проекции этих деталей в рабочей тетради (размеры произвольные).

Прямоугольное проецирование на две и три плоскости проекций

1. Выполните чертежи деталей в необходимом колличестве проекции с нанесением размеров, используя бумагу форматом А4.

2 Рассматрите два заданных вида чертежей и начертите третий.

Методы идентификации личности

1. Поставьте в соответствие термину его определение:

2. Объясните, в чем заключается биометрическая аутентификация личности и перечислите не менее трех способов биометрической аутентификации. ________________________________________________________________________________

Қалың елім, қазағым

А.Құнанбаевтың отыз екінші қара сөзін оқып, жанрлық ерекшелігін анықтаңыз.

Қалың елім, қазағым

Өлеңді берілген кесте бойынша талдаңыз.

Қалың елім, қазағым, қайран жұртым Қалың елім, қазағым, қайран жұртым, Ұстарасыз аузыңа түсті мұртың. Жақсы менен жаманды айырмадың, Бірі қан, бірі май боп енді екі ұртың. Бет бергенде шырайың сондай жақсы, Қайдан ғана бұзылды сартша сыртың? Ұқпайсың өз сөзіңнен басқа сөзді, Аузымен орақ орған өңкей қыртың. Өзімдікі дей алмай өз малыңды, Күндіз күлкің бұзылды, түнде ұйқың. Көрсе қызар келеді байлауы жоқ, Бір күн тыртың етеді, бір күн — жыртың. Бас-басына би болған өңкей қиқым, Мінеки, бұзған жоқ па елдің сиқын? Өздеріңді түзелер дей алмаймын, Өз қолыңнан кетпесе, енді өз ырқың. Ағайын жоқ нәрседен етер бұртың, Оның да алған жоқ па құдай құлқын? Бірлік жоқ, береке жоқ, шын пейіл жоқ, Сапырылды байлығың, баққан жылқың. Баста ми, қолда малға талас қылған, Күш сынасқан күндестік бұзды-ау шырқың. Оңалмай бойда жүрсе осы қыртың, Әр жерде-ақ жазылмай ма, жаным, тырқың. Қай жеріңнен көңілге қуат қылдық, Қыр артылмас болған соң, мінсе қырқың? Тиянақсыз, байлаусыз байғұс қылпың, Не түсер құр күлкіден жыртың-жыртың, Ұғындырар кісіге кез келгенде, Пыш-пыш демей қала ма ол да астыртын?

Қалың елім, қазағым

А.Құнанбаевтың «Лай суға май бітпес қой өткенге» өлеңіндегі риторикалық сұрақтарға талдау жүргізіңіз.

Қалың елім, қазағым

А.Құнанбаевтың «Қалың елім, қазағым, қайран жұртым» өлеңіндегі айшықтауға талдау жүргізіңіз. — Автор өлеңді кімге қарата жырлаған? Бұлай жырлауының мәні неде? — Өлеңде қолданылған сұраулы сөйлемдердің ерекшелігі неде? Ол арқылы не айтқысы келді?

Қалың елім, қазағым

1. Төмендегі сұрақтарға сүйеніп, шығармада көтерілген мәселелерді анықтаңыз.

1. Он жетінші қара сөзінде қандай мәселе көтеріледі?

2. Қайраттың сөзін талдаңыз.

3. Ақылды жақтап көріңіз.

4. Жүректің маңыздылығын басқа қандай мысалдармен түсіндірер едіңіз?

5. Үшеуінің айтысын сіздер қалай шешер едіңіздер?
2. Тақырыптардың бірін таңдап әңгіме жазыңыз.

1. «Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, Сонда толық боласың елден бөлек»

2. Жақсылық ағаш басында, Жамандық аяқ астында.

қалың елім, қазағым

1. А.Құнанбаевтың «Масғұт» поэмасы мен А.С.Пушкиннің «Дубровский» (Ш.Құдайбердіұлы аудармасындағы «Дубровский әңгімесі» поэмасы негізінде http://bilimall.kz/olen/1431-Dubrovskii-angimesi) шығармасындағы кейіпкерлерді салыстырыңыздар.

2. Авторлардың кейіпкерлер бойындағы ерекше назар аударған қасиеттерін анықтап, талдау жүргізіңіздер.

Қалың елім, қазағым

А.Құнанбаевтың он жетінші қара сөзі бойынша ашық сұрақтарға жауап беріңіз.

\- Автор өз мақсатына жету үшін қандай тәсілді қолданған?

— Он жетінші қара сөздің отыз екінші қара сөзден ерекшелігі неде?

— Бұл ерекшеліктің мәтін идеясын жеткізудегі маңызы қандай?

Қалың елім, қазағым

«А.Құнанбаевтың «Қалың елім, қазағым» өлеңі – өз заманындағы өзекті тақырыптарды көтере алған туынды» тақырыбында пайымдау мәтінін жазыңыз.

Қалың елім, қазағым

Ж.Дәдебаевтың «Абайдың «Сегіз аяғы»: мән мен мағына поэтикасы» (http://abaiinst.kz/?p=1637) және Ә.Нарымбетовтың «Сегіз аяқ» – Абай поэзиясы көркемдігінің шырқау шыңы» (http://abai-inst.kz/?p=1738) сыни мақалаларын мұқият оқып, А.Құнанбаевтың «Сегіз аяқ» өлеңінің ерекшелігі туралы сын жазыңыз.

Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы"

Мәтін мазмұны бойынша жұпта диалог құрастырыңыздар. Диалог барысында төменде ұсынылған сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыздар. Сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формалары: сіз қалай ойлайсыз; сіздің пікіріңізше,…; мен сіздің пікіріңізбен толықтай келісемін; кешіріңіз, бірақ мен басқаша ойлаймын; сіздің осы туралы ойыңызды білсем деп едім; өте құнды пікір айттыңыз.
Болашақта қандай мамандықтар пайда болады?

Билл Гейтстің айтуынша, алдағы 20 жылда қазіргі мамандықтардың көпшілігі автоматты бағдарламалармен жабдықталып, біліктілігі төмен қызметкерлер бәсекеге ілесе алмай қалуы мүмкін. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев та бір сөзінде: «Болашақта мүлдем жаңа мамандықтарға қажеттілік туады. Роботтар жұмыс істей бастайды. Қазір ғылым генді инженерия мен биология саласын дамыту үшін жұмыс істеуде. Әзірге барлық компьютерлер адам миын алмастыра алмайды. Бірақ жасанды интеллект бар. Барлық қиын жұмысты компьютерлер мен роботтар атқарады. Біздің мамандық туралы барлық түсініктеріміз өзгереді. Сондықтан біз қаласақ та, қаламасақ та жұмыс орындары қысқара бастайды» деген еді. Расымен, Оксфорд сарапшыларының айтуынша, алдағы 20 жылда қазіргі мамандықтардың 47 пайызы жойылады. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, қазір мектепте оқып жатқандардың 65 пайызы болашақта енді пайда болатын мамандық иелері атанады. Жақында Forbes, Popular Science басылымдары болашақта пайда болуы мүмкін 162 мамандық тізімін жасады. Онда біздің ойымызға кіріп те шықпаған робоэтика бойынша адвокат, қоршаған ортаны қалпына келтіру менеджері, криптовалюта банкирі, IT-генетик, интеллектуалды жеке меншікті бағалау, нейропсихолог, медициналық роботтехник, виртуалды өмір архитекторы секілді мамандықтар бар. Соның ішінде 2020 жылы эмбрионды емдеу, яғни іштегі ұрықтың ауруын анықтап, бала тумай жатып емдеу маманы, 2025 жылы галактикалық архитектор мамандықтары жоғары оқу орындарында ресми түрде ашыла бастайды деп жоспарланғаны айтылған. Әрине, әзірге бұл мамандықтардың Қазақстанда қашан пайда болуы мүмкін екенін дөп басып айту қиын. Бір анығы, болашақта біз ескі мамандықтардың жоғалғанына да, жаңа жұмыс орындардың ашылғанына да куә боламыз.

Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы"

Біздің еліміз жаңа заман талабына сай мамандықтарды дайындауға әзір ме? Берілген сұраққа дәлелдер келтіре отырып,

ПОПС формуласы бойынша өз көзқарасыңызды білдіріңіз. Ауызша сөйлеуде кідірісті ескеріңіз. ПОПС формуласы:

Менің ойымша,…

Себебі, оны былай түсіндіремін… .

Оны мына фактілермен/мысалдармен дәлелдей аламын… .

Осыған байланысты … қорытындыға келдім.

Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы"

Мәтін құрылымын, стилі мен жанрын анықтаңыз. Тілдік ерекшелігін талдап, түсіндіріңіз.
Астанадағы «Ел қанаты» қоғамдық қоры еңбек нарығына қандай мамандықтардың қажеттігі мен қазіргі түлектердің кәсіби сапасы жөнінде арнайы зерттеу жүргізіпті. «Ел қанаты» қоғамдық қоры президенті Асланбек Жақыптың айтуынша, олар алдымен әртүрлі компания басшылары, жеке кәсіпкерлер – барлығы екі мыңнан аса жұмыс беруші арасында еліміздегі кадр тапшылығы жөнінде сауалнама жүргізген. Сауалнамаға қатысушылардың басым бөлігі астаналықтар болыпты. Респонденттердің 50,6 пайызы елімізде мамандар тапшылығы жоқ деп есептейді екен, бірақ 32,6 пайызының пікірі – керісінше. Жұмыс берушілердің пікірінше, елімізде ең қат болып отырған мамандар – инженерлер (13,8 пайыз) мен дәрігерлер (12,8 пайыз). Содан кейін құрылысшылар, бағдарламашылар, мұғалімдер мен оқытушылар екен. Ал, «Оқу орындарында даярланып шығатын түлектердің кәсіби білімі қазіргі экономика талаптарына сай ма?» деген сауалға 44,5 пайызы «сәйкес келе бермейді» деп жауап берген. Журналистермен өткен баспасөз мәслихатында «Кәсіпқор холдингі» ҰАҚ студенттермен жұмыс жөніндегі департамент директоры Тоғжан Жұмағұлова: «Сондықтан оқу орындары мамандар даярлау сапасына айрықша көңіл бөлуі тиіс» дейді. Оның айтуынша, жұмыс берушілердің 63 пайызы түлектердің біліміне, кәсіби даярлығына көңілі толмайтын көрінеді. Еңбек нарығындағы сұранысқа болашақ мамандардың таңдауы сәйкес келе ме? «Ел қанаты» қоғамдық қоры бұл сауалды еліміздің сегіз өңірінен 2 мыңдай респондентке көлденең тартып, арнайы сауалнама жүргізген. «Бұрынғыдай емес, бүгінде жастар еліміздің еңбек нарығына техникалық маман иелері қажет екенін түсінген секілді. Сауалнамаға қатысқан Астана мен Алматы және Қарағанды қаласындағы жоғары сынып оқушылары мен түлектердің көпшілігі техникалық саланы жөн көретінін айтыпты. Тек 6,1 пайызы ғана құқықтану мен мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқаруды қалайтынын жеткізген» дейді қор жетекшісі Асланбек Жақып. Әлеуметтік сауалнама нәтижелері бекерден-бекер жүргізілген жоқ. Жиында сөз алған Білім және ғылым министрлігі жастар ісі жөніндегі комитеттің бас сарапшысы Дамир Меңдіғалиевтің айтуынша, сауалнама қорытындылары министрлік тарапынан ескерусіз қалмайды. Әсіресе, түлектердің еңбек нарығына сай сапалы маман болып шығуына министрлік ерекше көңіл бөлетін болады.

Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы"

алғабек Қыдырбекұлы Теміржолшы Құрылыс қызу жүріп жатыр. Мұндағы адамдардың көбі осы маңдағы Күрті болысынан келгендер көрінеді. Ауылдан келген жігіттер жұмысқа белсене араласып кетіпті. Кешегі «мен көшемін» деген кісі сайдан топырақ тасып жүр. Лашығын өзен бойына қалдырып, жол құрылысының бастығы тіккен шатырға жүгіріп келген жігіт көп кідірмей-ақ шатырдан қуана шықты. Әуелі ол шатырға кірерде осылар қазақша сөзімді түсінбес деп жүрексініп еді, олай болмады, кіріп барған жігітке: — Амансың ба?—деп қазақша сөйлеп, мұртты сары кісі Столяров орнынан тұра келіп қолын өзі берді. — Амансыз ба?—деді, не айтарын білмей қалған Әліш те. — Жұмыс сұрай келдің бе? — Иә. — Ендеше мен қағаз жазып берейін, ана Тарасов деген кісіге бар, ол саған жұмыс береді. Ендігі сенін бастығың сол болады. — Құп. Осыдан кейін ол жұмысқа кірісті. Оның жұмыс істеуіне сары атан тиді. Осы сары атанды жетелеп, Әліш бірнеше күн басқалармен бірге топырақ тартты. Аз ғана күн ішінде жап-жазық далада топырақ жалданып, тау болып үйіліп қалды. «Көп түкірсе – көл» деген осы екен-ау деп ойлады Әліш. Аз күнде Әліш құрылысшылармен үйренісіп кетті. Ауылдағы жолдастарының да көбісі осында келді. Жұмысшылардың бірсыпырасы тасылған топырақты тегістеп, нықтап, таптап, енді бірсыпырасы тақтай тілуге кірісті. Күн асқан сайын Әліштің жұмысының түрі өзгеріп отырды. Әліш бүгін өзінің бастығы Тарасовқа бір іспен бара қалып еді, ол «сен бүгіннен бастап топырақ тасығаныңды қой да, Сергей Колесниковтың қарауына бар. Жұмысты солармен істе» деді. Бұл сөз Әлішке алдымен қиынырақ тиді. Өйткені Әліш орыс тілін білмейді. Ал Сергейдің жанында бір қазақ жоқ, бәрі де орыс жігіттері. Сондықтан ол осы топырақ тартқан жігіттермен бірге жүре беруді ұнататын. «Бірақ,—деп ойлады ол,— топта сөз сөйлеймін бе, олардың істейтінін істей беруді білемін ғой». Осы екі ойды салмақтап келді де, Әліш тәуекел деп, Сергейдің бригадасына кетті. Әліш енді жолдың топырағын тегістеп, үстіне құм, тас қиыршықтарын тасуға тапсырма алды. Ол бұл жұмысты да бар ынтасымен істеді. Поезд осы арадан өткенше асықты ол. (әңгімеден үзінді)

1. Сұрақтарға жауап беріңіз.

2. Әлішті бүгінгі қоғамда кімдермен салыстырар едің? Кестені толтыр.

Еңбек нарығы және сұраныс. Балғабек Қыдырбекұлы "Теміржолшы"

Жаңа еңбек нарығы еліміздің экономикасын қалай өзгертеді?» деген тақырыпта жергілікті газет бетіне мақала жазыңыз (150-180 сөз).

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді

1. Ақпараттарды мазмұн бойынша сәйкестендіріңіз.

Мейрам ойлы үнсіз келе жатыр еді. Кештің жанынан өте бергенде Чайковтың сөзін бөлді: — Щербаков жаңағы болмашы көмегімен үлкен денесін ғана емес, үлкен жүрегін де көрсетіп кетті. — Дұрыс байқағансыз. Көпшілік-ұйымдастыру жұмыстарында да ол сіздерге үлкен жәрдемші. Қарағанды алдымен өзінің партия, совет, кәсіподақ ұйымдарын құрып алу керек. — Әрине, оларсыз ешбір жұмыс оңалмайды. Kөш, бетімен жайылған мал, біресе ұйыса, біресе бытырай қонған киіз үйлер, көмір қордаларының ескі төмпешіктері… Солардың ара-арасымен бұлтақтай жүріп келе жатып: — Қайда түсесіз?— деді Чайков. — Сейтқалы деген ескі жұмысшы болатын… — Білем, білем, қазір десятник. Анау баракта тұрады. Ағылшындардан қалған бес-алты барактың біріне келіп тоқтады машина. Барак алдында махорка шылымын орап отырған жуан мұрынды, сарша жігіт күрілдей тұрды орнынан: — Жаным-ау, Мейрам ба, мынау? Келші, көрмегелі қашан? — деп құшақтай алды. Сүйіп те, жылап та жіберді. Екеуінің шұрқырасуы ұзаққа созылып барады. Чайков қайтуға асықты: — Рұқсат етсеңіз, Мейрам Омарович, дала мені күтіп тұр. — Рақмет, Анатолий Федорович. Бұл менің туған жерім болса да, сырын сізден аз біледі екем. Әрдайым кеңесіп тұралық. — Кеңесуге мен сізден әрі құмар. Чайков қоштасып жүріп кетті. Сейтқалы Мейрамды ертіп үйіне енді.

2. Үзіндіні тыңдап, адамдарды не біріктіретінін, олардың арасында қандай қарым-қатынас бар екенін дара диаграммаға түсіріңіз.

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді

1. Мәтіннен күрделі сөздерді анықтап, жасалу жолдарына қарай жіктеңіз.

Бүгін «Самғау» сауда үйінің алаңында көрме-жәрмеңке ретінде жұмыс жасап отырған «Қазақстанда жасалған – Халық Маркасы» сауда-көрме павильонының тағы бір секторы – «Жеңіл өнеркәсіп» алаңқайы ресми түрде ашылды. Көрме-жәрмеңкенің жаңа ашылған алаңқайына 50-ден астам қазақстандық жеңіл өнеркәсіп өндірушілерінің өнімдері қойылды. Іс-шараны «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының қолдауымен ҚР Жеңiл өнеркәсiп кәсiпорындарының қауымдастығы және ҚР Сауда кәсіпорындары қауымдастығы ұйымдастырды. Салтанатты шараның ашылу рәсіміне мемлекеттік органдардың, «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының және өзге де қауымдастықтар мен кәсіпорындардың өкілдері қатысты. Жоба бастамашыларының айтуынша, бұндай орындар – отандық жеңіл өнеркәсіп өндірісінің көлемін ұлғайтуға және қосымша жұмыс орындарын құруға ықпал етеді. Жеңіл өнеркәсіптің дамуына қолайлы жағдай туғызады. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, осындай формада тұрақты түрде жұмыс істейтін көрме-павильондары компаниялар мен брендтердің танымалдығын 45%-ға арттырады. Өз кезегінде, бұл үрдіс сатылым көлемін 57%-ға, ал экспорттық әлеуетін 28%-ға ұлғайтады. Айта кетейік, ағымдағы жылғы 6 шілдеде өңірлік өндірушілерді және кәсіпкерлерді қолдау мақсатында елордамыздағы «Самғау» сауда үйі алаңында 5000 шаршы метр аумақты қамтыған «Қазақстанда жасалған – Халық Маркасы» сауда-көрме павильоны ашылған болатын. Ол «Қазақстанда жасалған» акцияның шеңберінде құрылған еді.

2. Күрделі сөздер мен мәтіндегі ақпараттардың көмегімен сауда-көрмені ұйымдастырушы ұйымның өкілі мен тілші арасында сұхбат әзірлеңіздер.

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді» бөлімі

1. Графиктік мәтіндердегі ақпараттарды ауызша салыстырып, әңгімелеңіз. Екеуіне ортақ идеяны анықтаңыз.

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді» бөлімі

1. Мәтінді оқып, кестені толтырыңыз.

Сыр өңіріндегі белгілі азаматтар отандық өнімге қаншалықты қолдау көрсетіп келетінін бағамдау мақсатында «Сіз қандай отандық өнім пайдаланасыз?» деген сауалмен сауалнама жүргізген болатынбыз. Облыстық экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының басшысы С.ҚҰЛЫМБЕТОВА: Мен тұтынатын азық-түліктің барлығы қазақстандық өнімдер. Дүкенге барған уақытта шетелдік өнімдер самсап тұрады, алайда олардың табиғи таза өнім екендігіне күмәнім бар. Себебі сырт елден келетін өнімдердің барлығының жарамдылық мерзімі тым ұзақ. Яғни олардың арасында химиялық қоспалар көп екені белгілі. Сондықтан біз отбасымызбен отандық өнімді тұтынамыз. Атап айтар болсам, «Дәмдінің» сүт өнімдерінің өзге өнімдерден айырмашылығы көп. Сонымен бірге «Айналайын» сүт өнімдерін де алып тұрамын. Сонымен қатар дастарқан үстінде әрдайым, «Рахаттың» кәмпиттері тұрады. Сондай-ақ «Маслодел» өсімдік майын, Қостанайдың ұнын және Арал, Қазалы аудандарынан әкелінген етті ғана аламын. Елімізде әзірге отандық киім өндіруші фабрикалар мен цехтар аз болғандықтан, өзімде отандық киім жоқ десем де болады. Есесіне балаларға тоқылған киімдер аламын. Жуырда ғана ұлыма Шымкенттік «Восход» тігін фабрикасынан шыққан костюм алып бердім. Қалалық мәслихат хатшысы И. ҚҰТТЫҚОЖАЕВ: Азық-түлік тауарларынан жергілікті өнімді пайдаланамыз деп толық айта аламын. Себебі майымыз да, сүтіміз де, нанымыз да, етіміз де, картобымыз да өзімізде жеткілікті. Қазіргі таңда тамақ өнеркәсібінде еліміз өз ішкі нарығымызды қамтамасыз ете алады деген ойдамын. Отандық өнімді қолдау керек. Егер сапасы жоғары болатын болса, сол өнімді мүмкіндігінше қолдануға тырысамын. Дегенмен дүкендердің сөрелерінде отандық киімдерді көре алмаймыз. Отандық өнімді сұрағанның өзінде сатушылар тауып бере алмайды. Дегенмен қазіргі таңда отандық өнімді қолдау нақты қолға алынғандықтан, алдағы уақытта «Қазақстанда жасалған» деген атауы бар тауарлардың көбейетініне сенім мол. «Халыққа қызмет көрсету орталығы» РМК Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры А. ӘБИБУЛЛАЕВА: Қазіргі таңда азық-түліктің дені өз өніміміз. Сондықтан күнделікті «Қазақстанда жасалған» деген атаудағы өнімдерді пайдаланамын. Нақтырақ айтар болсам, «Айналайын» мен «Дәмдінің» барлық сүт өнімдері, «Ақ маржан» күріші, жергілікті бақша өнімдері бар. Қай қыз-келіншек болмасын сапалы, өзіне жарасымды киінгенді қалайтыны сөзсіз. Бүгінде елімізде киім өнеркәсібі дамып келе жатқаны белгілі. Сұраныс болса, талғамға сай жұмыс жасайтын отандық өнеркәсіп орындары жетерлік. Тек соларды іздеп таба білу қажет. Мен отандық өнімді қолдаушы ретінде қазіргі таңда белгілі дизайнер Аида Кауменованың киім дүкенінен киінемін. Сауалнама жүргізген Д.МАХАНОВА

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді» бөлімі

1. Мәтіннен 1 негізгі және 2 қосымша ақпаратты анықтаңыз.

«Astana Ютария Ltd» өндірістік инновациялық компаниясы» – жеңіл өнеркәсіптік өнім өндірісімен, техникалық реттеу саласындағы стандарттарды жетілдірумен айналысатын Қазақстандағы алдыңғы қатарлы компания. Кәсіпорын жылына 2 млн-ға тарта бұйымды шығаруға қауқарлы. «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағында орналасқан серіктестік бүгінгі таңда 500-ге жуық адамды жұмыспен қамтып отыр. Компания жыл сайын өндіріс көлемін ұлғайтуда. Сол себепті мұнда еңбек ететін адамдардың саны да үнемі артып отырады. Кез келген жұмыс берушіге білікті әрі тиісті салада тәжірибесі бар мамандар қажет. Нарықта бәсекелестікке қабілетті болу үшін «Astana Ютария Ltd» ЖШС-нің жетекшілігі тігін фабрикасының базасында оқу орталығын ұйымдастырыпты. Мұнда «Өнімді жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» бағдарламасының шеңберінде Астананың жұмыссыз жүрген азаматтарының тігінші мамандығының қыр-сырын меңгеруіне жағдай жасалады. Арнайы курстың мерзімі аяқталған соң, оның оқушыларына компанияда жұмыс істеу мүмкіндігі ұсынылады. Мемлекеттік бағдарлама бойынша фабриканың оқу орталығында қазір 18 адам білімін жетілдіріп жатыр. Солардың бірі – Нәзира Қасымова. Ол 3 айлық курсты тәмамдағаннан кейін «Astana Ютария Ltd» ЖШС-де жұмыс істеп, кәсіпорынның қарқынды дамуына, өнімді көптеп шығаруға өзіндік үлесін қоспақшы. «Арнайы курстан әлі 2 ай өтемін. Бізге «Astana Ютария Ltd» серіктестігінің қызметкерлері дизайн, модельдеу, пішу, тігу дағдыларын игеруге көмектеседі. Сондай-ақ біз кәсіпті жүргізу бойынша да сабақ аламыз. Тәжірибесі мол мамандардың білгенін үйреніп жатқанымыз, әрине, қуантады», – дейді ол. «Astana Ютария Ltd» компаниясы – бүгінгі таңда елімізде жеңіл өнеркәсіп саласында үлкен жетістіктерге қол жеткізген ірі кәсіпорындардың бірі. Оның нарықтағы әлеуеті жоғары. Осыны ескеріп, мен алдағы уақытта осында жұмыс істеуді жоспарлап отырмын», – деп бөлісті Нәзира Қасымова. Жеңіл өнеркәсіп саласын кадрлармен қамту үшін «Astana Ютария Ltd» өндірістік инновациялық компаниясы», сондай-ақ, «Білім берудің дуалды жүйесі» бағдарламасы бойынша оқыту жобасын іске асыруда.

2. Мәтіндегі 2 фактілік деректі анықтап, оларға қатысты автор көзқарасы берілген сөйлемді анықтаңыз

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді» бөлімі

«Сіз отандық өнімдерді пайдаланасыз ба?» тақырыбында өзіңіз тұратын қала тұрғындарымен жүргізілген сұхбат мәтінін жазыңыз.

Отандық өнеркәсіп өнімі. Ғ. Мұстафин «Қарағанды» романынан үзінді» бөлімі

1. Мәтінге жоспар құрып, негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап (тірек-схема, презентация, ментальды карта) ұсыныңыз.

Тамақ өнеркәсібі машина жасаумен, саудамен, көлікпен тығыз байланысты. Бірақ ол, ең алдымен, ауыл шаруашылығымен байланыс жасайды: оның шикізаттарын өңдеп, мал шаруашылығын жеммен қамтамасыз етеді (арнайы дайындалған немесе өндіріс қалдықтары) және ауыл шаруашылығы салаларының дамуына оң ықпал жасайды. Көптеген «тамақ өнеркәсіптері» көлемі үлкен, қымбат құрал-жабдықтар пайдаланады. Сонымен қатар кішігірім зауыттар (май шайқайтын, шұжық шығаратын цехтар) кәдімгі 2-3 бөлмеге сыйып кетеді. Ондай зауыттар қымбат болмағандықтан, оларды шағын кәсіпорындар да сатып ала алады. Тамақ өнеркәсібі – тұтас салалар кешені. Оның орналасуына шешуші әсер ететін негізгі 2 фактор – шикізат және тұтыну. Материалды көп қажет ететін салаларында дайын өнім бірлігін шығаруға кететін шикізат шығыны үлкен. Шикізат факторының әсерін көрсететін нақты мысалға – қант өнеркәсібі кәсібін (Алматы, Жамбыл) жатқызуға болады. Біздің елімізде «тәтті өнімді» дәстүрлі түрде қант қызылшасынан өндіреді. Шикізат базаларына май айыру өндірісі, яғни өсімдік майын алу бағытталып орналасады. Қуатты зауыттар күнбағыс өсірілетін (Өскемен), мақта мен мақсары өсірілетін (Шымкент) аймақтарда орналасқан. Алматы мен Ақтөбенің зауыттары негізінен тасымалданып әкелінген майды шақпақтайды. Өскемендегі май айыру өндірісі халуа шығарумен үйлестірілген. Жеміс-көкөніс өнеркәсібі тез бұзылатын өнімдер — көкөніс, жеміс өңдеумен айналысады. Ол толығымен дерлік Қазақстанның оңтүстігінде, әсіресе, Алматы облысында орналасқан. Шикізат көзіне бағытталатын салалардың ішінде балық өнеркәсібі ауыл шаруашылығымен тікелей байланыспағандықтан, ерекше сипатқа ие. Ол ірі көлдердің, су қоймалары мен өзендердің балық қорларын пайдаланады. Саланың басты кәсіпорны – «Атыраубалык» АҚ (Балықшы а.). Осы кәсіпорын ғана бекіре балықтарының уылдырығын өңдейді. Тұтыну орындарына өндірістік өңдеуден өткен шикізатты пайдаланатын салалар таяу орналасады. Олардың өнімдері нашар сақталатын (торт, пирожный, басқа да кондитерлік өнімдер, нан) немесе жасалған шикізатынан тасымалдануы қиын болып келеді. Нан пісіру көптеген елді мекендерде бар. Кондитер, макарон өнімдері өндірісінің де кеңістікте таралу «бейнесі» осыған ұқсайды. Ең ірі кондитер өндірісі – Алматы мен Қостанайда, шай – Алматыда, макарон өнімдері – Петропавл қаласында орналасқан. Тамақ индустриясының бірқатар салалары шикізатқа да, тұтынушыға да бағытталып жұмыс істейді. Ұн тартатын өнеркәсіптер астық өңдеумен айналысады. Сүт өнеркәсібінің бастапқы сатылары (пастерленген сүт, қаймақ, кілегей, айран шығару) тұтынушыға таяу орналасады. Оның соңғы сатылары, мысалы, май шайқау (мал майы және сары май дайындау) мен ірімшік жасау көп сүт алынатын жерлерде көбірек дамыған. Еліміздің ең «сүтті» аудандары – Солтүстік пен Оңтүстік. Олар 1, 2-орындарды бөліседі. Ет өнеркәсібінің орналасуы екі жақты болып келеді. Ет өнімдерін даярлау (шұжық, жіңішке шұжық (сосиска), орама, т.б.) өнімді пайдаланатын орталықтарға «бекітілсе», ал ет консервілерін (бұқтырылған ет) өндірісі – шикізат көзіне таяу орналасады. Бірақ көбінесе бұл өндірістер бір кәсіпорындарға – комбинаттарға біріктіріледі.

Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. Дулат Исабеков «Әпке» драмасы

1. Мәтіндегі ақпараттарға сүйене отырып, жұбыңызбен диалог құрастырыңыз. Диалог мазмұнында сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыз.

Театр сүйер қауым Алматы қаласында өтіп жатқан жазушы-драматург, ҚР Мемлекеттік сыйлығы лауреаты Дулат Исабековтің 70 жылдық мерейтойына арналған «Исабеков әлемі» атты халықаралық театр фестивалінен хабардар болар. 10 қазанда фестиваль шымылдығын қара шаңырақ М.Әуезов атындағы Қазақ Мемлекеттік академиялық драма театры «Жаужүрек» драмасымен ашты. Д.Исабековтің бұл драмасын театрдың директоры әрі көркемдік жетекшісі, ҚР халық әртісі, профессор Е.Обаев сахналаған. «Исабеков әлемі» фестиваліне алыс-жақын шетелдерден (ТМД елдері) алты театр, Қазақстаннан алты театр қатысады. Бір автордың пьесалары сахналанатын бұл фестиваль мәдени, рухани өмірімізде алтын әріптермен жазылатыны сөзсіз.

Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. Дулат Исабеков «Әпке» драмасы

1. Суретті қолдана отырып, театрға келген көрермендерге театр әдебін хабарлап айтыңыз. Интонацияға назар аударыңыз.

2

Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. Дулат Исабеков «Әпке» драмасы

1. Мәтіндерді оқып, төмендегі тапсырманы орындаңыз. 1-мәтін Қазақ кино өнерінің алтын тірегі «Гауһартас» фильмі 1975 жылы жарыққа шықты. Бүкілодақтық тұсаукесері 1977 жылдың маусым айында Мәскеу қаласында өтті. «Гауһартас» киносы танымалдылығы жағынан күллі Кеңес Одағы бойынша «Қыз Жібек» фильмінен кейінгі екінші орында болды. Жазушы-драматург Дулат Исабеков сценарийі бойынша түсірілген фильм бірден көрермендердің жүрегін жаулап алды. Тамаша туынды қазақ жерінде ғана емес, өзге мемлекеттердің экрандарынан көрсетілді. Қарапайым шаруа шаңырағына бойжеткен Салтанат келін болып түседі. Шаруаның үлкен ұлы, белді шопан Тастанның жары атанған Салтанат жүрегі мейірімге толы жан. «Келіні жақсы үйдің керегесі – алтын» дегендей, Салтанат келін болғалы бері, бұл шаңыраққа мейірім мен жылулық сәулесі төгілді. Салтанаттың жібек мінезіне ата-енесі де дән риза. Қайыркен де жеңгесіне еркелеп, онымен жақсы дос болады. Тек мінезі ауыр Тастан ғана Салтанатқа қатаң қарайды. Ер-азаматының мейіріміне бөлене алмаған Салтанат ауыр дертке шалдығады. Режиссер Шәріп Бейсембаевтың «Гауһартас» киносында Кәукен Кенжетаев, Әмина Өмірзақова, Әнуар Боранбаев, Кененбай Қожабеков т.с.с. қазақ өнерінің хас шеберлері бой көрсетеді. Сондай-ақ, Досхан Жолжақсынов, Жанна Қуанышева, Сапарғали Жәкішев сияқты сол кездегі жас актерлер түсті. Басты кейіпкер Салтанат келіннің бейнесін сомдаған Жанна Қуанышева нағыз қазақ келінінің бейнесін көрсете білді. Жаны сұлулық пен нәзіктік атаулысына құштар көнбіс мінезділігінің арқасында ол талай көрерменнің жүрегіне жол тартты. Ал оның жары Тастан рөлін сомдаған Әнуар Боранбаев салқын мінезді нағыз ер-азаматтың бейнесін көрсете алды. «Гауһартас» киносы қазіргі таңда қайта жаңғырды. Киносүйер қауым тамаша туындыны телеарналардан ғана емес, енді ғаламтор арқылы да көре алады.

2-мәтін Ахан Сатаевтың «Анаға апарар жол» кинофильмі көпшіліктің көңілінен шығып жатқаны сөзсіз. Фильм көрермендерге қалай әсер берді, фильм қай жағынан ұнады, назарларыңызға фильмді көрген көрермендердің пікірлерін ұсынамыз. Әсем (Instagramm желісінен: sema_0101): Бұл фильм маған өте қатты ұнады. Әр қазақ көруге міндетті фильм деп ойлаймын. Киноны көріп отырып жыладым… Күйініштен жыладым… Өз перзентін бір көруге зар болған ана жүрегінің тілімделгенін көріп жыладым… Қазағымның көрген қасіретін көріп жыладым… Балалар анасынан, аналар балаларынан айырылмаса екен! Тәуелсіздігіміздің тұғыры биік болғай. Кейіпкер рөлдерін тамаша аша білген актерлерге алғыс айтамын.

Айдана Мұханбетова (Facebook желісінен): Соңғы 2-3 айда көрген ең әсерлі кином осы шығар. Сіздерге де көруге кеңес берем. Ананың балаға деген шексіз маxаббатынан бөлек, қазақ жігіттерінің намысшыл, досқа адалдығы, батылдығын көріп бір мақтанып алуға болады. Жалпы отандық кинолардың жылдан жылға бір-бірінен озатын туынды шығарып жатқандығына қуанам. Залда біз ғана отырдық, өкінішке орай қаптаған көрермен жоқ, жылап-жылап көзіміз істі, актерлік шеберлікте өте жоғары, әрбір кейіпкер үшін уайымдап отырдық. Елғонды Ахметов (Facebook желісінен): Жақында Ахан Сатаевтың «Анаға апарар жол» атты киносын тамашалаудың сәті түсіп еді. Керемет. Ахан Сатаевтың жүрегінде әбден піскен дүние екені сезілді. Ахан «бұл фильм – өмірде болған оқиғалар желісіне түсірілген фильм және барша аналарға арнаймыз» деп, кино басталмай айтып өтті. Рас. Қазақтың ХХ ғасырдағы көрген өмірі суреттеледі. Мариям ана (Алтынай Нөгербек) – ғұмыры баласын ойлаумен, күтумен өтеді. «Шіркін, ананың жүрегіне төтеп беретін күш жоқ шығар, сірә» деп бір ғұлама айтқан екен, расында, солай. Осы кинода ғұламаның сөзі тағы да бір дәлелденеді. Фильмде анасы мен ұлының кездескен сәтін көргенде көзіне жас алмайтын адам кем болмайтын шығар. Ильяс (Әділ Ахметов) – қайсарлы, қайратты, жігерлі, мейірімді жүректің иесі. Соғыстағы ерліктері – аталарымыздан естігенімізді, кітаптардан оқығанымызды көз алдымызға келтіргендей болды. Соғыста қазақ жауынгерлері тек батырлығымен танылған деп ақсақалдарымыз көп айтушы еді. Қандай қиыншылық көрсе де, шыдап, анасы мен сүйіктісін ойлаумен, іздеумен болады. Үміт (Аружан Джазильбекова) – пәк, таза, адал, төзімді жүректің иесі. Үміт үмітін үзбей, ғашығын аңсаумен, күтумен ғұмыр кешеді. Бұндай жүректі мөлдір сумен жусаң, кірленіп қалатын сияқты көрінеді. Қазіргі таңда небір кинолар түсіріліп жатыр, атыс-шабыс, боевик, комедия т.б. Ал «Анаға апарар жол» секілді жүректі тербейтін, толғандыратын, ой салатын кино некенсаяқ. Түсірілім тобына, барша атсалысқан жандарға алғыс шексіз.

Жанры Құрылымы Тілдік құралдар Мақсатты аудиториясы

Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. Дулат Исабеков «Әпке» драмасы

«Театр өмірге деген көзқарасты өзгертеді» деген пікірмен келісесіз бе? Өз ойыңызды дәлелдеп, эссе түрінде жазыңыз. Клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданыңыз.

А. С. Пушкин «Евгений Онегин»

1. Ознакомьтесь с теоретическим материалом. Определяя авторскую позицию, вы должны ответить на вопросы: — Что хотел сказать автор, создавая этот эпизод/главу? — Как автор оценивает описываемую ситуацию, поступки героев?

Помните, авторская позиция может быть выражена:  Через оценочную лексику (прекрасный, великолепный, гадкий, наглый и т.п.)  В подборе фактов, в соотношении персонажей (один +, другой -)  Через риторические вопросы и восклицания  Инверсию (какое слова выделяет? Почему?)  Лексические повторы  Слова-маркеры (главное, самое важное, надо, нужно и т.п.)  Модальные частицы: Восклицательные (что за…! Как…!) Вопросительные (Разве…Неужели..) Ограничительные (только…лишь…) Усилительные (ведь, даже, все-таки) уточнительные (именно, как раз)  Модальные слова (вводные слова со значением уверенности, неуверенности – безусловно, верно, действительно, несомненно, разумеется, вероятно, возможно, повидимому и др.)  Художественные приемы, которые выражают авторскую оценку (+ или -; неодобрение, иронию, осуждение, сочувствие, восхищение), дают отрицательную или положительную оценку описываемым фактам  ХИС – яркие эпитеты, метафоры, олицетворения, сравнения.

2. Прочитайте отрывок из романа “Евгений Онегин”, выпишите цитаты, свидетельствующие об отношении автора к героине.
XXV Итак, она звалась Татьяной. Ни красотой сестры своей, Ни свежестью ее румяной Не привлекла б она очей. Дика, печальна, молчалива, Как лань лесная боязлива, Она в семье своей родной Казалась девочкой чужой. Она ласкаться не умела К отцу, ни к матери своей; Дитя сама, в толпе детей Играть и прыгать не хотела, И часто целый день одна Сидела молча у окна.

XXVI Задумчивость, ее подруга От самых колыбельных дней, Теченье сельского досуга Мечтами украшала ей. Ее изнеженные пальцы Не знали игл; склонясь на пяльцы, Узором шелковым она Не оживляла полотна. Охоты властвовать примета, С послушной куклою дитя Приготовляется шутя, К приличию — закону света, И важно повторяет ей Уроки маменьки своей.

XXVII Но куклы даже в эти годы Татьяна в руки не брала; Про вести города, про моды Беседы с нею не вела. И были детские проказы Ей чужды: страшные рассказы Зимою в темноте ночей Пленяли больше сердце ей. Когда же няня собирала Для Ольги на широкий луг Всех маленьких ее подруг, Она в горелки не играла, Ей скучен был и звонкий смех, И шум их ветреных утех.

3. Заполните дневник двойной записи.

Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары

(a) Суретте дене жылдамдығының уақытқа тәуелді өзгеру графигі берілген. График бойынша анықтаңыз:

I. Дененің бастапқы жылдамдығын ?0 = _____________м/с

II. Дененің 4 с-тан кейінгі жылдамдығын ? = ____________м/с

III. Дененің үдеуін ? = _______м/с2

(b) График бойынша дене орын ауыстыруы ? = ?0? + ?∙?2 2
формуласы арқылы
анықталатынын дәлелдеп, қорытыңыз. (c) 1-ші және 2-ші тапсырмалардағы жауаптарды пайдаланып, дененің 3 с-та жасаған орын ауыстыруын есептеңіз. ? = _______м

Галилейдің салыстырмалылық принципі

Моторлы қайық оңтүстікке қарай 6 м/с жылдамдықпен жүзеді. Өзен 3,8 м/с жылдамдықпен шығысқа қарай ағады.

a) Моторлы қайықтың қорытқы жылдамдығын есептеңіз.

b) Егер өзен ені 140 м болса, моторлы қайық қарсы жағаға қанша уақытта жетеді?

c) Осы уақыт ішіндегі моторлы қайықтың орын ауыстыруын анықтаңыз.

Қисықсызықты қозғалыс кинематикасы

Радиусы 8 см дөңгелек 1,57 рад/с бұрыштық жылдамдықпен айналады. Дөңгелек шетіндегі нүктелердің қозғалыс басталғаннан 2 с-тан кейінгі:

(а) Сызықтық жылдамдығын;

(b) Жанама үдеуін;

(c) Нормаль үдеуін;

(d) Толық үдеуін анықтаңыз.

Қисықсызықты қозғалыс кинематикасы

Тасты 15 м/с жылдамдықпен көкжиекке 300 бұрыш жасап лақтырады. Тастың қозғалыс траекториясының қозғалыс басталғаннан 1 с-тен кейінгі қисықтық радиусын анықтаңыз.

Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы

Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділігін зерттеу үшін тәжірибе жүргізіңіз.

(a) Дененің ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділік теңдеуін жазыңыз.

(b) Өзіңіз жазған теңдеудегі мына шамаларды анықтаңыз:

(i) тәуелсіз айнымалыны

(ii) тәуелді айнымалыны

(iii) тұрақты шаманы

(c) Қолданылатын құрал-жабдықтар: баллистикалық пистолет (бұрыштық тіктеуішімен), металл шар, метрлік сызғыш, өлшеуіш таспа.

(i) Баллистикалық пистолеттен шардың ұшып шығу жылдамдығы тұрақты болып қалады. Берілген құралдарды тиімді пайдаланып, шардың пистолеттен ұшып шығу жылдамдығын анықтаңыз. Кинематикалық теңдеулер көмегімен өз әдісіңізді түсіндіріңіз.

(ii) (а) және (с)(і) пункттердегі мәндерді пайдаланып, шардың ұшу алыстығын L1 берілген бұрыштар үшін есептеп, нәтижелерді кестеге енгізіңіз.

(d) Баллистикалық пистолетті пайдаланып, кестеде берілген бұрыштар үшін шардың ұшу алыстығын L1 тәжірибе жүзінде анықтаңыз. Берілген мәндерді кестеге енгізіңіз.

(e) Ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз.

(f) Кестені пайдаланып, L1 және L2 мәндерін салыстырып, нәтижені бағалаңыз.

(g) Тәжірибе нәтижесін жақсартатын бір ұсыныс жасаңыз.

Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары

Суретте машина моделінің горизонталь дөңгелек трек бойымен қозғалатыны көрсетілген

(a) Машина бірнеше күш әрекетінен шеңбер бойымен қозғалады.

(i) 3-суретте осы күштердің бағытын көрсету үшін сызба жасаңыз.

(ii) Машина жылдамдығы артады. Оған әсер ететін күш мәндерінде қандай өзгеріс болатынын тұжырымдаңыз.

(b) Кенеттен машина жылдамдығын өте тез арттырады да, Р нүктесінде дөңгелек тректен шығып кетеді.

(i) Р нүктесінде тректен шыққан машинаның қозғалыс бағытының қалай болатынын көрсету үшін 3-суретте сызба жасаңыз.

(ii) Күштер ұғымын пайдаланып, неліктен машина тректен шығып кеткенін түсіндіріңіз.

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы

Жерді радиусы R біртекті шар деп қарастыра отырып: (a) Гравитациялық өріс кернеулігінің шар центірінен х қашықтыққа тәуелділік формуласын қорытыңыз. Жер бетіндегі гравитациялық кернеулік мәні ?? = ? ? ?? (b) Гравитациялық өріс кернеулігінің шар центірінен х қашықтыққа тәуелділік графигін сызыңыз.

(c) Өзіңіз салған графикті пайдаланып g(x) тәуелділігін сипаттаңыз. (d) Гравитациялық өріс потенциалы арақашықтыққа қалай тәуелді болатындығын анықтап, дәлелдеңіз

Массалар центрі

(a) Қатты дененің тепе-теңдікте болу шарттарын тұжырымдаңыз;

(b) АВ баспалдағы суретте көрсетілгендей қабырғаға сүйеп қойылған. Оның А ұшы қабырғаға, ал В ұшы еденге тіреліп, баспалдақ тыныштықта тұр.

Суретте баспалдаққа әрекет ететін екі күш көрсетілген, бірі А нүктесінде қабырға тарапынан түсірілген F күш, ал екіншісі мәні 240 Н ауырлық күші;

(c) В нүктесіне қатысты баспалдаққа әрекет ететін ауырлық күшінің моментін анықтаңыз;

(d) F күшінің В нүктесіне қатысты моменті үшін өрнек жазыңыз және F күшінің мәнін анықтаңыз;

(e) Баспалдаққа В нүктесінде түсірілетін күш бағыты қандай болу керек екенін анықтаңыз және түсіндіріңіз.

Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы

Массасы 400 г А доп тұрақты жылдамдықпен қозғалып келіп, массасы 900 г тыныштықта тұрған В допқа соқтығысады. Бірінші доптың жылдамдығының уақытқа тәуелді өзгеру графигі берілген. Үйкеліс ескерілмейді.

(a) График бойынша А добы жылдамдығының өзгеруіне сипаттама беріңіз;

(b) А добының импульсінің өзгерісін анықтаңыз;

(c) А добына әрекет еткен күш мәнін анықтаңыз;

(d) В добының соқтығысудан кейінгі жылдамдығын анықтаңыз;

(e) Алдыңғы пункттердегі өз жауаптарыңызды пайдаланып, соқтығысудың серпімді не серпімсіздігі туралы қорытынды жасап, түсіндіріңіз.

Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағу күші

Зертханалық жұмыс: Тұтқыр сұйықта қозғалған шариктің жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттеу

Құрал-жабдықтар: тұтқыр сұйық (май), ермексаз, секундомер, сызғыш, мөлдір ыдыс (биіктігі 20-25 см-ден аз емес), микрометр. Теориялық ақпарат: Сұйық қабаттарының арасындағы немесе сұйық пен қатты дене арасындағы үйкелісті сипаттайтын сұйық қасиеті тұтқырлық деп аталады. Тұтқыр сұйықта қозғалған шариктің қозғалысы белгілі бір уақытқа дейін үдемелі болады. Содан соң тұтқыр сұйықтағы шарик бірқалыпты қозғала бастайды деп алуға болады. Біз қолданатын майда ондай қозғалыс шамамен 10 см-ге тең аралықтан соң басталады деп қабылдауға болады. Ал дененің бірқалыпты қозғалысының шарты бойынша, оған әрекет ететін барлық күштер қосындысы 0-тең болады. Олай болса, шарикке әсер ететін сұйық тарапынан кедергі күші, ауырлық күші және Архимед күштерінің әрекеттері теңгеріледі. Бұл кездегі шарик қозғалысының жылдамдығын бірқалыпты жүріп өткен арақашықтығын және осы аралықтағы уақытын өлшеу арқылы анықтауға болады. Кедергі күші шарик жылдамдығына тура пропорционал. Осы жұмыста сіз шарик жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттейсіз. Ол үшін диаметрлері түрлі шариктердің тұтқыр сұйықта бірқалыпты қозғалған кездегі жылдамдығын анықтау керек.

Жұмысты орындауға нұсқаулық:

1. Жұмыстың сұлбасын салып, шарикке әсер ететін күштерді көрсетіңіз.

2. Диаметрлері әртүрлі металл шарик алыңыз (немесе ермексаздан әртүрлі диаметрдегі шариктер жасауға болады). Микрометр көмегімен шариктің диаметрін өлшеңіз. Шарик радиусы диаметрдің жартысына тең болатындығын ескеріңіз. Алынған мәндерді кестеге жазыңыз.

3. Шариктің тұтқыр сұйықта бірқалыпты қозғалатын аралығын ыдыс сыртына маркермен сызып белгілеп қойыңыз. Осы L аралықты сызғыш көмегімен өлшеп алыңыз. Шарикті сұйыққа салыңыз (лақтырмай!) белгіленген аралықтан өту t уақытын секундомер көмегімен өлшеп алыңыз. Осы аралықтағы шарик жылдамдығын мына формула көмегімен есептеңіз: ? = ? ? ⁄ . Жылдамдықтың мәндерін кестеге жазыңыз.

4. Жылдамдықтың радиусқа тәуелділігінің графигін тұрғызыңыз.

5. Алынған график бойынша тұтқыр сұйықтағы шарик жылдамдығының радиусқа тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз.

6. Тәжірибе барысында нәтиже дәлдігіне кері ықпал еткен қателіктердің екі көзін анықтаңыз.

7. Тәжірибе нәтижесін жақсартудың екі әдісін ұсыныңыз.

Основные признаки и функции права

1. Объясните значение понятия «право» –
2.Соотнесите термины с определениями

Понятие и принципы правового государства

Прочитайте текст. Дайте характеристику принципов правового государства.
Принципы – это основополагающие идеи (требования), определяющие в своей
совокупности идеальную конструкцию (модель) государства, которое могло бы
называться правовым. С учетом исторических данных, общественной и
государственной практики и с позиций современного научного знания можно выделить
такие принципы правового государства, как гарантия прав и свобод граждан,
верховенство закона, принцип разделения властей, независимость суда.
Гарантия прав и свобод граждан –
Верховенство закона –
Принцип разделения властей –
Независимость суда

Понятие, основные элементы и институты гражданского общества

1. Напишите определение понятия «гражданское право».
Гражданское право –
2. Соотнесите отрасль права с правовыми институтами

Понятие, основные элементы и институты гражданского общества

Изучив текст, определите сущность и функциональное значение гражданского
общества.
В либерально-демократической общественно-политической системе выделяются взаимосвязанные и взаимозависимые подсистемы: производственная (экономико-хозяйственная), социальная, духовная и политическая. Социальная и духовная сферы составляют гражданское общество, исключающее монополию какого-либо одного лица, социальной группы, партии и всевластие государства во всех сферах общественной
жизни. Основополагающее значение имеет частная собственность. Особенность гражданского общества состоит в разделении политической и социальной сфер, политических и социальных функций. Правовой статус человека отделен от его социально-экономической роли в гражданском обществе. Человек одновременно частное лицо и гражданин общества.
1. Сущность гражданского общества
2. Функциональное значение гражданского права

Понятие и основные виды прав человека

Изучите статьи Конституции Республики Казахстан и заполните таблицу.
Статья 12
В Республике Казахстан признаются и гарантируются права и свободы человека в
соответствии с Конституцией.
Права и свободы человека принадлежат каждому от рождения, признаются
абсолютными и неотчуждаемыми, определяют содержание и применение законов и
иных нормативных правовых актов.
Гражданин Республики в силу самого своего гражданства имеет права и несет
обязанности.
Статья 13
Каждый имеет право на признание его правосубъектности и вправе защищать свои
права и свободы всеми не противоречащими закону способами, включая необходимую
оборону.
Статья 36
Защита Республики Казахстан является священным долгом и обязанностью каждого ее
гражданина.
Граждане Республики несут воинскую службу в порядке и видах, установленных
законом.
Статья 22
Каждый имеет право на свободу совести.
Осуществление права на свободу совести не должно обуславливать или ограничивать
общечеловеческие и гражданские права и обязанности перед государством.

Принципы правосудия

Прочитайте текст и определите из представленного списка верные принципы
правосудия. Ответы запишите в таблицу.
На суде гражданин А. обвинил гражданина В. в плагиате повести под названием
«Тихий дом». Гражданин А. пытается доказать, что он автор повести, приводя в пример
моменты того, как у него зародилась идея создания книги, и как работал над ней. Он
считает, что гражданин В. украл его черновики и по ним дописал повесть и теперь
пытается выдать ее как результат своего труда.
Принципы правосудия:
1. Лицо считается невиновным в совершении преступления, пока его виновность
не доказана.
2. Никто не может быть подвергнут повторно уголовной или административной
ответственности за одно и то же правонарушение.
3. Никому не может быть без его согласия изменена подсудность,
предусмотренная для него законом.
4. В суде каждый имеет право быть выслушанным.
5. Обвиняемый имеет право нанять адвоката.
6. Никто не обязан давать показания против самого себя и близких родственников,
круг которых определяется законом

Правоохранительные органы Республики Казахстан

Определите функции правоохранительных органов РК. Заполните таблицу

Кері тригонометриялық функциялар

Төмендегі өрнектерді х-ке тәуелді алгебралық өрнек түрінде жазыңыз
a) sin(arccos x)
b) cos(2arccos x)

Кері тригонометриялық функциялар

Теңдеуді шешіңіз:

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеуді шешіңіз:

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеулер

a) cos2x +cos4x =0
b) sin 2xsin6x = cos xcos3x

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеулер

a) Қосымша аргумент енгізу әдісі арқылытүріне келтіруге болатынын көрсетіңіз.
b) теңдеуін шешіңіз

Тригонометриялық теңдеулер

Теңдеуді универсал алмастыру әдісі арқылы шешіңіз:

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеулер жүйесін шешіңіз:

Тригонометриялық теңдеулер

Тригонометриялық теңдеулер

ңсіздігі берілген.
a) берілген теңсіздіктікелтіруге болатынын көрсетіңіз;
b)теңсіздігін шешіңіз

Тригонометриялық теңдеулер

Теңсіздікті шешіңіз

Ықтималдық

Сәйкестікті орындаңыз:

Ықтималдық

Теңдеуді шешіңіз:

Ықтималдық

a) Сыныптағы 12 оқушыны төрт-төрттен үш топқа бөлу керек. Мұны неше әртүрлі
тәсілмен жасауға болады?
b) Командадағы 20 адамнан басшы, оның оң қолы және хатшы болатын үш адамды
таңдау керек. Мұны неше әртүрлі тәсілмен жасауға болады?
c) Дөңгелек дастарханның бойына 6 адамды неше әртүрлі тәсілмен отырғызуға
болады?

Ықтималдық

Компьютер құпиясөзі 5 әртүрлі латын әрпі және 3 әртүрлі цифрдан тұрады. Құпиясөзді
неше әртүрлі тәсілмен таңдауға болады?

Ықтималдық

a) Дүкенде 3 ойыншық түрі сатылады. Осы дүкеннен 4 ойыншық алу керек болса, оны барлығы неше әртүрлі тәсілмен таңдауға болады?
b) Дүкенде 4 ойыншық түрі сатылады. Осы дүкеннен 3 ойыншық алып, оны Арман, Марат және Жанияға беру керек. Мұны барлығы неше әртүрлі тәсілмен жасауға болады?
c) 5 ақ және 3 қызыл бірдей шарларды бір қатарға қою керек. Мұны неші әртүрлі тәсілмен жасауға болады

Ықтималдық

М А Н Д А Р И Н
a) сөзінің әріптерін ауыстыру арқылы неше әртүрлі сөз алуға болады?
б) сөзінің дауысты дыбысты әріптері бірге тұратындай неше әртүрлі сөз алуға болады?
с) сөзінің дауысты дыбысты әріптері де, дауыссыз дыбысты әріптері де бірге тұратындай неше әртүрлі сөз алуға болады?

Ықтималдық

a) Ақтілек төрт таңбалы натурал сан жасырды. Оның жасырған санының құрамында 8 цифры бар болуының ықтималдығын табыңыз.
b) Мақсаттың ойлаған саны 4000-нан артық емес. Мақсаттың жасырған санының құрамында 8 және 9 цифрларының ең болмағанда біреуі болуының ықтималдығын табыңыз.

Ықтималдық

Есептеңіз:
a) жауабын мыңдық үлеске дейін жуықтаңыз.
b) жауабын бүтінге дейін жуықтаңыз

Ықтималдық

Сандарды салыстырыңыз

Ықтималдық

Келесі кездейсоқ шамалардың қайсысы дискретті кездейсоқ шама болып табылады?
a) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының бойы;
b) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының жасы;
c) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының салмағы;
d) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру уақыты;
e) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру уақытының нормативке сәйкес келуі;
f) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру жарысынан алған орны.

Ықтималдық

Жәшікте 5 қара, 8 ақ және 7 қызыл орамал бар. Кездейсоқ алынған орамалдың:
a) ақ болуының ықтималдығын табыңыз;
b) қызыл болмауының ықтималдығын табыңыз;
c) сары болмауының ықтималдығын табыңыз

Ықтималдық

0, 2, 3, 5, 6, 7 цифрлары жазылған алты карточка берілген. Кездейсоқ алынған үш карточка арқылы үш таңбалы сан жасалды. Жасалынған үштаңбалы санның жұп болуының ықтималдығын табыңыз.

Ықтималдық

Жансұлтан, кездейсоқ алынған, екі таңбалы санды жасырды . Оның жасырған саны 2-ге де, 3-ке де бөлінбеуінің ықтималдығы қандай?

Ықтималдық

Мергеннің 5 оғы бар. Әр атқанда, оның нысанаға тигізу ықтималдығы 0,6-ге тең. Мерген нысанаға бір рет тигізгенге дейін атады. Х кездейсоқ шамасы мергеннің атқан оғының саны деп алып, Х кездейсоқ шамасының үлестірім заңын жазыңыз.

Ықтималдық

Екі атқыштың нысанаға дәл тигізуінің ықтималдығы 0,9 және 0,8. Екі атқыш бір-бірден оқ атты. Келесі оқиғалардың ықтималдығын табыңыз:
a) Нысанаға екі оқтың да тиуі;
b) Нысанаға тек қана бір оқтың тиуі;
c) Нысанаға оқтың тиуі;
d) Нысанаға бір ғана оқтың тигені белгілі болса, ол оқтың екінші атқыштың атуы.

Ықтималдық

3 артилериялық қарудың көздеген нысанаға тигізуінің ықтималдықтары сәйкесінше 0,7; 0,8 және 0,9-ға тең. Жүріп келе жатқан танк, бір оқ тигенде тоқтауының ықтималдығы 0,3, ал екі оқ тигенде тоқтауының ықтималдығы 0,6, ал үш оқ тисе танк толығымен істен шығады. Егер артилериялық қарулар бір-бірден оқ атқан болса, олардың жүріп келе жатқан танкті тоқтатуының ықтималдығын табыңыз.

Ықтималдық

Есеп: «Қорапта 10 ақ, 20 қара шарлар бар. Кездейсоқ кезекпен алынған екі шардың екеуі де ақ болуының ықтималдығын табыңыз».
Жоғарыдағы есепте Бернулли формуласын қолдануға болмайтынын түсіндіріңіз.

Ықтималдық

Мергенның нысанаға тигізуінің ықтималдығы 0,8. Мергеннің 10 оқтың жетеуін тигізуінің ықтималдығын табыңыз

Ықтималдық

Компанияда 8 адам жұмыс жасайды. Әр жұмыскер әртүрлі себептермен, орта есеппен айына 2 күн жұмысқа келмей қалады. Жұмыс күні сәтті өтуі үшін жұмыста кем дегенде 7 адам болуы керек. Бес жұмыс күнінің төртеуі сәтті өтуінің ықтималдығын табыңыз.

Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары

Төмендегі оқиғалардың қайсысы кездейсоқ шама болады?
A) Квадраттың қабырғаларының саны.
B) Берілген шеңбердің центрі болатын нүкте. C) x=3 санының 5x-15=0 теңдеуінің түбірі болуы. D) Қабырғалары 3, 4, 5 болатын үшбұрыштың ауданы.
Е) Қабырғалары 4, 5 болатын параллелограммның ауданы

Дискретті кездейсоқ шамалар

Төмендегі оқиғалардың қайсысы дискретті кездейсоқ шама болады?
A) Қабырғасы 4-ке тең ромбтың ауданы.
B) Оқушының бүгін алған бағасының саны. C) Кітаптан алынған парақтағы әріптер саны. D) Оқушының журналдағы орны
Е) Оқушының бойы

Дискретті кездейсоқ шамалар

Қорапта 10 ақ, 20 қара шарлар бар. Кездейсоқ екі шар алынды. Х – кездейсоқ шамасы алынған шардың ақ болу деп есептеп, Х кездейсоқ шамасының үлестірім заңын құрыңыз.

Кездейсоқ шамалар

Тиын төрт рет лақтырылды. Х-кездейсоқ шамасы түскен гербтердің саны.
a) Х кездейсоқ шамасының математикалық күтімін табыңыз;
b) M(5X-7)мәнін табыңыз.

Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары

Ойын сүйегі үш рет лақтырылды. Х – кезедйсоқ шамасы түскен ұпайдың жай сан болуы.
a) Х-кездейсоқ шамасының математикалық күтімін табыңыз;
b) Х-кездейсоқ шамасының орташа квадраттық ауытқуын есептеңіз

Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы

Мергеннің нысанаға тигізуінің ықтималдығы 0,5. Оның бес оғы бар және ол нысанаға тигізгенше атады. Х-кездейсоқ шамасы атылған оқтардың саны деп алып, Х-кездейсоқ шамасының геомериялық үлестірімінзаңын құрыңыз.

Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы

Тиын төрт рет лақтырылды. Х-кездейсоқ шамасы тиынның герб түсу саны. Х-кездейсоқ шамасының биномдық үлестірімін заңын құрыңыз.

Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы

Қорапта 6 ақ 14 қара шарлар бар. Қораптан кездейсоқ 5 шар алынды. Х-кездейсоқ шамасы шыққан шардың ақ шар болуы. Х-кездейсоқ шамасының гипергеомериялық үлестірімін заңын құрыңыз.

Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы

Компьютер 1, 2, 3, 4 цифрлары арқылы 1000 таңбалы сан алды. Үлкен сандар туралы заңды пайдаланып, осы санның цифрларының қосындысын табыңыз.

Зерттеу әдістерінің түрлері

1. Қазақстанның физикалық географиялық аудандастыруға қатысты картаға мұқият қараңыз.
Қазақстанда 9 физикалық-географиялық аудан бар. Картада берілген сандарды физ-географиялық аудан атауларымен сәйкестендіріңіз.

Географиялық деректер базасы

1. Таңдау бойынша жер шарындағы үлкен көпірлер туралы деректерді Microsoft Excel бағдарламасы негізінде құрастырыңыз.2. Microsoft Excel бағдарламасының жұмысын талдаңыз.
Microsoft Excel бағдарламасы қолданатын салаларды атаңыз.
Бұл бағдарламаны қолданудың маңыздылығын атаңыз.
Бағдарламаның мүмкіншіліктерін атап, жазыңыз

Табиғатты пайдалану түрлері

1. Мәтіндегі ақпаратпен танысыңыз. Дүниежүзіндегі елдердің табиғат ресурстарымен қамтамасыз етілу дәрежесі әркелкі. Табиғат ресурстарымен қамтамасыз етілу көрсеткіші алуан түрлі ресурстардың қор мөлшерінің арақатынасымен және оның пайдаланылу ауқымымен байланысты. Дүниежүзілік шаруашылықтың күрделі жүйесінде және еңбектің халықаралық үлестірілуінде экономикасы дамыған елдер, негізінен, тұтынушы болса, ал дамушы елдер — шикізат ресурстарын өндіруші әрі экспорттаушы болып табылады. Дегенмен көптеген жоғары дәрежеде дамыған елдер де ресурстардың ірі қорына ие, олар кейбір ресурс түрлерін өндіруден әлемдік жетекші болуы да мүмкін. Жалпы алғанда, осы айтылғандай дүниежүзілік экономикада мамандану бір жағынан, дүниежүзіндегі елдердің тарихи және әлеуметтік-экономикалық даму деңгейімен, екінші жағынан, жекелеген ресурс түрлерінің Жер шарындағы таралу ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Ресурстардың көпшілігі дамушы елдердін, аумақтарында орналасқан. Қазақстандағы табиғи қорларды тиімді пайдалану республиканың даму болашағы үшін маңызы зор. Алайда аумақты игеруге қатаң табиғат жағдайлары кедергі келтіреді. Табиғи қорларды игеру мәселесі табиғатты қорғаудың түйінді мәселелерін де туғызады. Табиғи қорларды игерудегі жіберілген қателіктер табиғаттың қай қоры болмасын таусылмайды деген жаңсақ ұғымның үстем болуына байланысты болды. Осының салдарынан табиғаттағы тепе-теңдік бұзылды. Мұны су қорын пайдалану мысалынан айқын көруге болады. Республика үшін су қорын тиімді пайдаланудың маңызы зор. Өйткені дамып келе жатқан өнеркәсіп пен суармалы егіншілік алқаптарының ұлғаюы суды көп қажет етеді. а) Талқылауға арналған сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Табиғат ресурстарының мол қоры даму дәрежесіне қарай қандай мемлекеттерге тиесілі? 2. Дамыған елдер табиғат ресурстарын шаруашылықта қолдануда үнемдеуді қалай іске асырады? 3. Табиғатты тиімсіз пайдаланудың әсері қоршаған орта мен адамзатқа қалай әсер етеді? Табиғатты пайдалану ҚР қалай реттеледі? 4. Қазақстанда минералды ресурстар қоры көп, ал су ресурстарының аз болу себебін қалай түсіндіресіз? 5. Су ресурстарын үнемді қолдану үшін қандай шаралар жасауға болады?

2. Табиғи ресурстардың түрлерін пайдаланудың шаруашылық салалары бойынша жіктелуін, тиімді және тиімсіз пайдалану жолдарын сызба түрінде ұсыныңыз.
(Мысалы: жер, орман, су, пайдалы қазбалар)

Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау

Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға теріс әсерін азайту жолдарын ұсыныңыз.

Геоэкологиядағы антропогендік факторлар

Берілген мәтінді пайдаланып табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың түрлерін анықтаңыз. Антропогендік фактор (грек. anthropos – адам, genos – тегі, пайда болуы, лат. factor – іс-әрекет) – адамның барлық тірі организмдердің мекен ортасы ретіндегі табиғатты өзгертуіне әкеп соғатын немесе олардың тіршілігіне тікелей әсер ететін сан алуан әрекеттері. Антропогендік факторларды 3 топқа бөлуге болады: кенеттен басталған, қарқынды және қысқа мерзімді қызметтің нәтижесінде қоршаған ортаға тікелей ықпал ететін, тайга арқылы автокөлік немесе теміржол салу, белгілі бір жерде маусымдық аң аулау, жанама әсер ету. Антропогендік факторға қоршаған ортаға адамның тигізген іс-әрекетінің нәтижесінде атмосфера, өзен-көл және мұхит құрамының өзгеруі, сондай-ақ технология қалдықтар мен радиоактивтік заттардың әсерінен топырақтың ластануы, сөйтіп, жалпы экожүйенің құрамы мен құрылысының бұзылуы жатады. Қазіргі кезде адамның іс-әрекетінің кең көлемде бүкіл биосфераға ерекше әсер етуі жер шарының барлық аймақтарында айқын байқалуда. Жыл сайын 16,8 млн. га тропиктік ылғалды орман жойылатыны, жерді дұрыс пайдаланбау салдарынан жыл сайын 6 млн. га шөл пайда болатыны, қышқыл жаңбырдан 50 млн. га орманның зақымдалғаны, жыл сайын біздің планетамызда жыртылатын жердің 26 млрд. т құнарлы қабаты жойылатыны, өсімдіктердің 25 – 30 мың түрі жойылып кету қаупінде тұрғаны атап көрсетілген. Қазақстанда Арал өңірінің, Семей жерінің, Балқаш маңының, Каспий алқабының экологиялық апатты аймақтарға айналуына антропогендік факторлар негіз болып отыр. 2. Антропогендік факторлардың табиғатқа әсерін график түрде бейнелеңіз.

Геоэкологиядағы антропогендік факторлар

1.Төмендегі суреттерді пайдалана отырып, тапсырманы орындаңыз.
а. Табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың түрлерін (физикалық, химиялық, биологиялық) ажыратыңыз. b. Осы антропогендік факторлардың түрлерінің табиғатқа тигізетін жағымсыз жақтарын азайту жолдарын ұсыныңыз.

Ғаламдық экологиялық мәселелер

Мәтінді оқыңыз. Қала экологиясы мысалында, ғаламдық экологиялық проблемалардың туындау механизмін инфографика түрінде сипаттаңыз. Урбанизация (адамның планета территориясын игеруі және өзіне қажетті обьектілерді салуы) табиғатқа елеулі әсер етеді. Халықтың сапалы тіршілігін қамтамасыз ету үшін оның жолдарын, құралдарын, әдістері мен шешімдерін экологиялық негізделген жағдаймен шешуді урбоэкология (қала салудағы экология) саласы қарастырады. Қалалардағы адам мен табиғат үшін қолайлы ортаны сол жерде өмір сүретін тұрғындардың психологиялық, әлеуметтік жайлылығы, қаланың үйлесімді, орнықты әлеуметтік және экономикалық дамуы қамтамасыз етеді. Қалалық орта сонда тұратын халық үшін жоғары дәрежеде және әрқалай әсер ететін табиғи, табиғи-антропогендік және әлеуметтік-экономикалық кешенді факторлар болып табылады. Адамның қаладағы өмірі — бұл пәтер ішіндегі ортаның, пәтерден тыс ортаның (өндіріс орыны, көше, транспорт және т.б), мәдени ландшафтар ортасының (бақтар, саябақтар), табиғи ортаның, сондай-ақ әлеуметтік-психолоғиялық және әлеуметтік-экономикалық орталардың жиынтығы. Жер бетіндегі адамдардың көпшілігі күнделікті өз қажеттіліктерін қанағаттандыруға қолайлы қалада тұратыны мәлім. Алайда қалалар негізгі экологиялық мәселелердің де орталығы болып табылады. 2001 жылы тарихта алғаш рет қалалардағы тұратын халық саны планетадағы адамдардың 50%- нан асты. Соңғы ғасыр ішінде қалаларға байланысты ауқымды экологиялық қиыншылықтар байқала бастады, олар:  көптеген қалалардағы ластанудың өсуі, ластағыштардыңқоршаған орта мен адам организміне түсуі;  қала аумақтары мен қала халқы санының өсуі, халықтың тығыз орналасуы, мегаполистердің халық саны ондаған миллионға жететін одан да ірі урбоареалдарға айналуы;  табиғатты ығыстыру, табиғи ландшафтардың жасандыландшафтарға ауысуы;  адамның табиғатпен тікелей байланысының (көзбен, иіссезу, түйсік, дыбыс арқылы) жоғала бастауы, табиғи сезім мүшелерінің жағымсыз жасандыға ауысуы және олардың қарқынды түрде өсуі;  адамның табиғи биологиялық ырғағына әсер (түннің шектентыс жарық болуы, шуыл, ұйықтау орнына түнде жұмыс істеу және т.б.).

Ғаламдық экологиялық мәселелер

1. Мәтінді оқыңыз.
Германияның экологиялық саясаты. Германия табиғатты қорғау саласында дәстүрге ие, ол мемлекеттік және коммуналдық ормандардың үлкен учаскелерінің болуымен байланысты, ол жануарларды атуды және ағаш кесуді реттейді. Елде мыңдаған қорлар, ал Батыс Германияда әртүрлі ландшафттық аумақтарда бірнеше ұлттық парктер, соның ішінде Бавариялық орман, Берчтегеген Альпі және Солтүстік теңіздегі ватт жағалауы бар. ХХ ғасырдың соңғы ширегінде, Қышқыл жаңбыр көбейді, ол орманға үлкен зиян келтіреді деп саналады, Батыс Германияда атмосфераға зиянды шығарындыларды шектеу үшін шаралар қабылданды. Мысалы, барлық заманауи жылу электр станциялары шаң, күкірт диоксиді және азот оксидтерінің шығарындыларын жоюға міндетті, ал барлық автомобильдер пайдаланылған газдардан қауіпті ластаушы заттарды сіңіретін арнайы қондырғылармен жабдықталған. Бұрынғы ГДР мен оған іргелес Чехословакияда көптеген қоңыр көмірлер өртеніп кетті және өнеркәсіптік ауаның ластануын шектеу үшін іс жүзінде ешқандай шаралар қабылданбады. Таңқаларлық емес, соның салдарынан ормандардың, әсіресе, осы елдердің шекара аудандарында үлкен зиян келтірілді. Германияны біріктіруден кейін қоңыр көмір шахталары жабылып, Шығыс Германия автокөліктерінің өндірісі тоқтатылды. Қазір Германияда атмосфераға зиянды шығарындыларды азайту және су объектілерін және сарқынды суды тазарту бойынша ұзақ мерзімді, қымбат экологиялық бағдарламаны енгізу қажет.
АҚШ-тың экологиялық саясаты. Америка Құрама Штаттары — әлемдегі экономикалық дамыған елдердің бірі. Қазіргі заманғы салалар, энергетика, көлік, ауыл шаруашылығы дамыған. Қоғамның қарқынды экономикалық дамуы бір жағынан өндіріс деңгейін және өндірістік емес жайлылық деңгейін арттырды, ал екінші жағынан табиғатқа зиян келтіретін антропогендік жүктемені бірнеше есе арттырды және экологиялық апат қаупін тудырды.Жалпы құқық нормаларымен қатар, АҚШ-та қоршаған ортаны қорғау заңнамасы болып табылатын қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған заңдар бар. Олардың көпшілігі АҚШ-тың «Құқық қорғау», «Жер қойнауының және тау-кен жұмыстарының жері», «Жеткізу және кеме жүзу сулары» көлемдеріне енгізілген. Федералдық заңнамаға қосымша жеке мемлекеттердің заңнамасы бар. Әрбір мемлекет өз құзыреті шегінде мемлекеттің аумағында орналасқан табиғи ресурстарды қорғау және тиімді пайдалану туралы заңдар шығара алады. Құрама Штаттардың қоршаған ортаны қорғау органдарының жүйесінде Ішкі істер министрлігі маңызды орын алады, оның құзыретіне ұлттық парктер жүйесі, балық шаруашылығы және жануарлар дүниесі қызметі кіреді. Тарихи орындардың ұлттық тізілімін және қызықты табиғи алаңдарды жазуды жүзеге асырады, оларды қорғауға арналған бағдарламаларды әзірлейді, сәулет және инжинирингтік ансамбльдерді қорғау, сондай-ақ археологиялық ескерткіштер, рекреациялық ресурстарды жоспарлау мен дамытуда техникалық көмек көрсетеді. Бұл жұмыстың мақсаты — АҚШ-тың мемлекеттік экологиялық саясатты қарастыру. Міндеттері: — АҚШ экологиялық саясатының ерекшеліктерін анықтау; — экологиялық саясаттың заңнамалық базасын қарастырады; — экологиялық саясатты реттеу мәселелерін анықтау.
а. Германия мен АҚШ-тың экологиялық саясатына салыстырмалы талдау жасаңыз. b. Нәтижелерін кестеге түсіріңіз

Қазақстанның экологиялық проблемалары

1. Қазақстанның экологиялық апатты аймақтары картасымен танысыңыз.
а. Қазақстандағы экологиялық апатты аймақтарды және оның пайда болу себептерін
кестеге толтырыңыз.b. Қазақстандағы экологиялық апатты аймақтарын кескін картаға түсіріңіз

Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі

Геоэкономиканың мақсаты мен міндеттерін, негізгі бағыттарын графикалық түрде сипаттаңыз.

Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі

Тақырыптық карталарды қолдана отырып, Еуразия кеңістігіндегі Қазақстанның экономикалық- географиялық, геоэкономикалық жағдайына төмендегі жоспар бойынша талдау жасаңыз.

Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары

Белгілі бір аймақтағы кәсіпорынның пайда болуы мен орналасуына әсер етуші факторлардың талдаңыз.

Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері

1. Төмендегі елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырыңыз

2. Таңдауыңыз бойынша екі елдің ЖІӨ, ЖҰТ, АДИ көрсеткіштерін салыстырып, баға беріңіз.

Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері

Төменде келтірілген елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеңіз

Геосаясаттың өзектілігі

Кестені толтырыңыз.

Геосаясаттың өзектілігі

1. Геосаяси объектілер мен субъектілерге мысал келтіріңіз

2. Геосаясаттағы объектілердің субъектілерге және субъектілердің объектілерге тигізетін ықпалын сипаттаңыз

Геосаясаттағы географиялық факторлар

Қазақстанның геосаясатына әсер ететін факторлардың рөлін талдаңыз.
 Географиялық: елдің территориясы, орналасуы жер бедері
 Физикалық-географиялық: климат, табиғи ресурстары, су ресурстары
 Саяси: мемлекеттің ішкі және сыртқы саясаты
 Әлеуметтік: өмір сүру деңгейі
 Экономикалық: шаруашылықтың инфоқұрылымы, экономикалық даму деңгейі
 Әскери: әскердің саны, қарулану дәрежесі
 Демографиялық: халықтың саны  Технологиялық: заманауи технологиялардың дамуы

Мемлекеттік аумақтың морфологиясы

1. Дүниежүзінің саяси картасын қолдана отырып, Еуразия материгіндегі елдердің мемлекет аумағының пішіндерін анықтаңыз.
2. Мемлекет аумағының түрлі пішіндерінің ерекшелігін түсіндіріңіз (созыңқы, біртұтас, шашыраңқы, құрамында анклавы бар елдер).

Мемлекеттік аумақтың морфологиясы

1. Дүниежүзінің кескін картасына төмендегі нысандар тобын белгілеңіз: а) трансконтиненталдық мемлекеттер b) субконтиненталдық мемлекеттер с) макроөңірлік мемлекеттер d) мезо-аймақтық (мезотопиялық) мемлекеттер е) макро-күйлер (микропоталар) f) мини-штаттар (минитоптар)
2. Дүниежүзінің саяси картасын пайдалана отырып, елдерді морфологиялық ерекшеліктеріне сәйкес топтастырыңыз.

Мемлекеттік аумақтың морфологиясы

1.»Нақты жағдайларды талдау» әдісі бойынша төмендегі жоспарды қолдана отырып, Қазақстан Республикасы мемлекеттік аумағының морфологиялық ерекшеліктерін талдаңыз.
— Қазақстан жерінің Еуразияның орталығында орналасуына географиялық, физикалық экономикалық және саяси тұрғыдан бағалаңыз.
— Қазақстан астанасының шекарадан ара қашықтығын есептеңіз.
— Қазақстан астанасының елдің орталығында орналасуын геосаяси тұрғыдан сипаттаңыз.
2. «ПОПС» әдісі арқылы Қазақстан Республикасының мемлекеттік территориясының морфологиялық ерекшеліктерін жан-жақты талдаңыз.
а. «Менің ойымша….»
b. «Себебі, мен оны былай түсіндіремін……»
c. «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын…»
d. «Осыған байланысты мен мынадай шешімге келдім….»

Мемлекеттік шекара

1. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы» тақырыбына SWOT талдау жасаңыз.

2. Қазақстан Республикасының шекарасын нығайту үшін екі ұсыныс келтіріңіз.
1)
2)

Кешенді географиялық аудандастыру

1. Әлемнің тарихи және мәдени аймақтары картасын, әлемнің физикалық және саяси карталарын зерттеңіз. 2. Кешенді географиялық және тарихи-мәдени аймақтарды аудандастырудың моделін карта-схема түрінде ұсыныңыз

Салыстырмалы елтану

Төменде дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын көрсеткіштер тізімі ұсынылған. Оларды экономикалық, саяси, әлеуметтік топтар бойынша жіктеңіз.
ЖІӨ, гендерлік саясат, ЖҰӨ жан басына шаққандағы ЖІӨ, мемлекеттік құрлымы, СҚП – сатып алу қабілетінің паритеті, бай және кедей, АДИ, сауаттылық деңгейі, орташа өмір сүру жасы.басқару формасы, саяси режим түрлері.

Салыстырмалы елтану

Берілген картаны қолдана отырып, таңдауыңыз бойынша бір елдің жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткішінің есептеу жолын түсіндіріңіз.

Салыстырмалы елтану

1. Берілген картаны қолдана отырып, жан басына шаққанда ЖІӨ көлемі төмен елдерді анықтаңыз. 2. Алынған деректер бойынша ЖІӨ көрсеткіші төмен елдердің рейтингін бағаналы диаграмма түрінде көрсетіңіз.

Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері

1.Берілген ақпаратпен танысыңыз. Ғаламдық мәселелер — [франц. global — баршаға ортақ] — адамзаттың бұдан былайғы тағдыры және әлеуметтік дамуы шешілетін аса маңызды мәселелер жиынтығы. Қазіргі өркениетке тән құбылыс-ғаламдық қауіп қатердің өршуі. Олар әртүрлі және күннен-күнге үдей түсуде. Ғаламдық сұрақтар ғаламдық шешімді қабылдауды, халықаралық бірлестік арқылы шешуді талап етеді. Ғаламдық мәселелердің негізгілерін атап көрсетуге болады. — Қарусыздандыру және дүниежүзілік бейбітшілік — Табиғи ортаның ластануына байланысты экологиялық проблемалар — Дамушы елдердегі халық санының өсуіне байланысты демографиялық — Артта қалған елдердегі азық-түлік жетіспеуден туындайтын проблемалар — Энергетикалық және шикізат проблемалары — Артта қалушылықты болдырмау, артта қалған елдерге көмек — Дүниежүзілік мұхит проблемасы 2. Кестені толтырыңыз

3. Ғаламдық мәселелерді пайда болу себептеріне қарай топтастырыңыз

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Стереометрия аксиомаларын аяқтаңыз. Олардың әрқайсысына сәйкес келетін сурет пен математикалық символдармен жазылу түрлерін 1 және 2-кестелерден таңдап, аксиоманың астында орналасқан ұяшықтарға жазыңыз.
Аксиома 1. Әрбір жазықтықтың бойында жататын__________________________________

Аксиома 2. Егер әр түрлі екі жазықтықтың ортақ нүктесі бар болса, онда _____________

Аксиома 3. Егер әр түрлі екі түзудің ортақ нүктесі бар болса, онда ___________________
_____________________________________________________________________________

1-Кесте.
Стереометрия аксиомаларының геометриялық интерпретациясы

2-Кесте.
Стереометрия аксиомаларының математикалық символдармен жазылуы

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Стереометрия аксиомаларының салдарын аяқтаңыз. Әрбір салдарға сәйкес келетін сурет
пен математикалық символдармен жазылу түрлерін 3 және 4-кестелерден таңдап, төмендегі
ұяшықтарға жазыңыз.
Салдар: Түзу мен оның бойында жатпайтын нүкте ________________________________
_____________________________________________________________________________Салдар: Егер түзудің екі нүктесі берілген жазықтықта жатса, онда____________________
_____________________________________________________________________________Салдар: Бір түзу бойында жатпайтын үш нүкте ____________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________Кесте.
Стереометрия аксиомалары салдарының геометриялық интерпретациясы-Кесте.
Стереометрия аксиомалары салдарының математикалық символдармен жазылуы

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Дұрыс алтыбұрышты призма берілген.
a) АА1 түзуіне параллель болатын түзулерді жазыңыз. b) ВС түзуіне айқас түзулерді жазыңыз.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Кестеде түзулердің кеңістікте орналасу жағдайлары бейнеленген

Төмендегі сөйлемдерді әр суретке сәйкес болатындай, ұяшықтарға жазыңыз:
a) түзулер беттеседі; түзулер параллель; түзулер қиылысады; түзулер айқас;
b) түзулер бір жазықтықта жатады; түзулер бір жазықтықта жатпайды;
c) түзулердің екі ортақ нүктесі бар; түзулердің бір ортақ нүктесі бар;
түзулердің ортақ нүктелері жоқ; түзулердің шексіз көп ортақ нүктелері бар.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Кеңістіктегі параллель түзулер анықтамасын төменде берілген нұсқалармен аяқтаңыз.
Анықтама: Кеңістіктегі екі түзу параллель деп аталады, егер _______________________
a) олар қиылыспаса;
b) олар бір жазықтықта жатса;
c) олар бір жазықтықта жатса және қиылыспаса

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Айқас түзулердің анықтамасын аяқтаңыз және суретін салыңыз.
Анықтама. Кеңістіктегі айқас түзулер деп аталады, егер

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Суретте ABCDA1B1C1D1 кубы бейнеленген. Түзулердің өзара орналасуын анықтаңыз:
1) АВ және C1D1;
2) DD1жәнеBB1;
3) AD1 және BC1;
4) АВ және A1C1

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

C нүктесі – AB кесіндісінің ортасы. А, В және С нүктелері арқылы өтетін параллель түзулер
 жазықтығын сәйкесінше А1, В1 және С1 нүктелерінде қиып өтеді.
Егер, А А1 =3 см, В В1 =5 см болса, онда СС1-ді табыңыз.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Анықтамаларды толықтырып жазыңыз.
Табаны ____________________________________________________________________ параллелепипед деп атайды.
Бүйір қырлары табан ________________________________________________________ тік параллелепипед деп атайды.
Тік параллелепипедтің бүйір жақтары __________________________________________
____________________________, ал табандары ___________________________ болады.
Ал, табаны да ______________________ болатын тік параллелепипедті тік бұрышты параллелепипед деп атайды.
Барлық қырлары өзара тең тік бұрышты параллелепипед __________ деп аталады.
____________________________________________________________________________
______________________________________________________ тетраэдр деп аталады.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

a) Көлбеу параллелепипедті, тік параллелепипедті, тік бұрышты параллелепипедті,
тетраэдрді кеңістікте бейнелеңіз;
b) салынған суреттер бойынша элементтерін (төбелерін, қырларын, жақтарын) жазыңыз.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

α жазықтығы OP және OQ кесінділерінің орталары – M және N нүктелері арқылы өтеді.
Егер, PQ = 8 см болса, онда MN кесіндісінің ұзындығын табыңыз.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

S нүктесі ABCD параллелограмм жазықтығына тиісті емес. Параллелограмның әрбір
қабырғасы оған қарсы жатқан қабырға мен S нүктесі арқылы өтетін жазықтыққа параллель
болатынын дәлелдеңіз

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Бір жазықтықта жатпайтын MN, MK және MP кесінділерінің орталары арқылы α
жазықтығы жүргізілген. α жазықтығы (NKP) жазықтығына параллель екенін дәлелдеңіз.

Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік

Өзара параллель α және β жазықтықтары арасында орналасқан О нүктесі арқылы a және b
түзулері жүргізілген. a∩α= A, a∩β = C , b∩α= B және b∩β= D , әрі АО:АС=1:3.
Егер, ВО = 4 см болса, онда ОD-ны табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суретте ABCDA1B1C1D1 кубы бейнеленген. Кубтың қырлары арқылы өтіп, DD1 түзуіне перпендикуляр болатын барлық түзулерді көрсетіңіз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суреттердің қайсысында перпендикуляр түзулер бейнеленгенін анықтаңыз және математикалық символдарды қолданып жазыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суретте дұрыс үшбұрышты призма SUTXYW бейнеленген. Фигураның барлық қырлары 1 см. SX және UT түзулері арасындағы бұрышты анықтаңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

A және B нүктелері  жазықтығына тиісті, ал AC және BD кесінділері  жазықтығының
бір жағында, әрі осы жазықтыққа перпендикуляр орналасқан.
Табыңыз:
a) егер, AB=BD=3 см, AC=6 см болса, онда ABCD төртбұрышының бұрыштарын;
b) AB=8 см, AC=21 см, BD=6 см болса, онда ABCD төртбұрышының периметрін

Кеңістіктегі перпендикулярлық

α жазықтығы және оған перпендикуляр а түзуі берілген. A∈a , a∩α = B және
AC ∩α= C . Есептің шартына сай сызбасын салыңыз. Келесі белгілеулерге сәйкес
атауларын жазыңыз:
α —
AB –
BC –
AC –
B –
C –

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Кеңістіктегі кез-келген бір нүктеден берілген жазықтыққа перпендикуляр және көлбеу
жүргізілген және олардың арасындағы бұрыш α .
Табыңыз:
а) егер, перпендикулярдың ұзындығы d -ға тең болса, онда көлбеу және көлбеу
проекциясының ұзындықтарын;
b) егер, көлбеудің ұзындығы m -ге тең болса, онда перпендикуляр мен көлбеу
проекциясының ұзындықтарын.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

N нүктесінен ABCD тіктөртбұрышының жазықтығына NB перпендикуляры түсірілген.
Егер, AD =7, NA=24 болса, онда ND-ні табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

a түзуі α жазықтығында жатыр, AO ⊥ a , AK ⊥α . K нүктесі α жазықтығына, ал L
нүктесі a түзуіне тиісті. Егер, OK =OL, 0 KL  √6, ∠AOK = 60° болса, онда AK -ның
ұзындығын табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

ABCDромбының диагональдары 12см және 16см. Ромб жазықтығынан тыс орналасқан O
нүктесі ромбтың барлық қабырғаларынан 8см қашықтықта орналасқан.
Oнүктесінен ромб жазықтығына дейінгі арақашықтықты табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Тік бұрышы С төбесі болатын АВС тік бұрышты үшбұрышының АС катеті арқылы АВС
жазықтығымен 30° бұрыш жасайтын ? жазықтығы жүргізілген. Егер АС=6 см, АВ=10 см
болса, онда В нүктесінен ? жазықтығына дейінгі арақашықтықты табыңыз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

ABCD квадратының жазықтығына KD перпендикуляры жүргізілген. Квадраттың
қабырғасы 5 см. Келесі түзулердің арақашықтығын табыңыз:
a) AB және KD;
b) KD және AC

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Кубтың қыры 8 см. Айқас болатын екі қырының орталарын қосатын кесіндінің ұзындығын
табыңыз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

ABCDA B C D — куб. AC және 1 1 B D кесінділерін қамтитын түзулер арасындағы бұрышты
табыңыз. Жауабын градустық өлшеммен жазыңыз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

ABCD трапециясының AD табаны  жазықтығында жатыр. B және C нүктелері арқылыα жазықтығын сәйкесінше E және F нүктелерінде қиятын параллель түзулер жүргізілген.
Табыңыз:
а) EF және AB түзулері өзара қалай орналасқан?
b) егер ∠ABC = 150° болса, онда EF және AB түзулері арасындағы бұрышты?

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Сызбадан келесі түзулер арасындағы бұрышты кескіндеңіз және осы түзулерге ортақ
перпендикуляр тұрғызыңыз:
1) HG және FB;
2) AE мен DG;
3) GK мен HD.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Кубтың диагоналы 9 см. Табыңыз:
а) кубтың қырын;
b) кубтың диагоналы мен оның бір жағының арасындағы бұрыштың косинусын?

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суреттен SB түзуі мен ABC жазықтығы арасындағы бұрышты көрсетіңіз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суретте табандары дұрыс үшбұрыш болатын тік призма бейнеленген. Үшбұрыштың
қабырғасы 5 см, призманың биіктігі 10 см. AF түзуі мен BCFE жазықтығы арасындағы
бұрышты табыңыз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суреттен (SAC) және (ABC) жазықтықтары арасындағы бұрышты бейнелеп көрсетіңіз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Суретте табандары дұрыс үшбұрыш болатын тік призма бейнеленген. Үшбұрыштың
қабырғасы 5 см, призманың биіктігі 10 см. AЕF және BCFE жазықтықтары арасындағы
бұрышты табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Екіжақты бұрыштың қырына перпендикуляр жазықтық оның жақтарына да перпендикуляр болатынын көрсетіңіз

Кеңістіктегі перпендикулярлық

Әр фигурадан перпендикуляр жазықтықтар жұбын көрсетіңіз. Жазықтықтардың перпендикулярлығының белгісімен негіздеңіз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

α және β жазықтықтары өзара перпендикуляр және a түзуі бойымен қиылысады. М нүктесінен осы жазықтықтарға МА және МВ перпендикулярлары жүргізілген. а түзуі АМВ жазықтығын C нүктесінде қияды. АСВМ төртбұрышы тіктөртбұрыш болатынын дәлелдеңіз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

DE түзуі ABCD тіктөртбұрыш жазықтығына перпендикуляр. (ADE) жазықтығының (EDC) жазықтығына перпендикуляр болатынын дәлелдеңіз.

Кеңістіктегі перпендикулярлық

АDЕ үшбұрыш жазықтығы мен ABCD квадрат жазықтығы өзара перпендикуляр. ED кесіндісінің ұзындығы 6 см. Квадраттың қабырғасы 4 см. Е нүктесінен квадраттың В төбесіне дейінгі арақашықтықты табыңыз

Кеңістіктегі перпендикулярлық