1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
өрнегін ықшамдаңыз 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Қабырғасы y см , ауданы x см² болатын шаршы тәріздес мата берілген.
i) Шаршы қабырғасының ауданына тәуелділігін өрнектейтін формуланы жазыңыз;
іі) Алдыңғы пункттегі тәуелділік графигін тұрғызыңыз;
ііі) ?(100; 10) нүктесі функция графигіне тиісті ме?
iv) Функция графигі В (9;n) нүктесі арқылы өтетін болса, n санын анықтаңыз.
v) Егер мата ауданы [9; 100] аралығында өзгеретін болса, қабырға ұзындығының өзгеру
аралығын анықтаңыз
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Коэффициенттері a =−3, b = 12, c = 9 болатын квадрат теңдеуді келтірілген квадрат теңдеу түрінде жазыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
??²−2?+1=0 теңдеуі берілген, мұндағы ?≤1 және ?≠0 .
Теңдеудің неше түбірі болатынын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Түбірлерінің қосындысы 3-ке, көбейтіндісі (-28)-ге тең болатын келтірілген квадрат теңдеуді құрастырыңыз. Төмендегі өрнектердің мәндерін есептеңіз:
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Анасына мерекелік сыйлық салатын қорап жасау үшін Әли ұзындығы енінен 2 есе артық тік бұрышты картон сатып алды. Ол қағаздың бұрыштарынан қабырғасы 4 см болатын шаршыларды қиып тастап, көлемі 96 см3 болатын төбесі ашық қорап жасады. Әлидің сатып алған картонының өлшемдері қандай болғанын анықтаңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
?=2?² функциясы берілген.
i) Берілген функцияның графигін абцисса осі бойымен 3 бірлік оңға жылжытқандағы формуласын жазыңыз.
ii) і) жағдайында пайда болған функция графигін тұрғызыңыз
3 четверть
3 четверть
Доп жоғарыға тігінен лақтырылды. Доптың жер бетінен биіктігі ℎ=−6?²+20? формуласымен сипатталады. (Мұндағы h-метрмен берілген биіктік, t — секундпен берілген лақтырылғаннан кейін өткен уақыт)
2 секундтан кейін доп жерден қандай биіктікте болатынын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Жебенің h(м) ұшу биіктігі өзгеруінің t(c) қозғалыс уақытына тәуелділігі ℎ=1+5?−?² формуласымен сипатталады. Жебе қанша уақыттан кейін 5м биіктікте болатынын анықтаңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Құлпынай плантациясына арналған тікбұрышты жер телімін бөліп алу үшін 40м қоршау қолданылды.
i) Тіктөртбұрыш аудан өлшемінің ұзындық өлшеміне тәуелді функциясын аналитикалық түрде беріңіз.
іі) Функция графигін тұрғызыңыз.
iii) Функция графигін пайдаланып, сұраққа жауап беріңіз.
Плантацияның ауданы ең үлкен болуы үшін оның қабырғаларының ұзындығын қандай етіп алу қажет?
iv) Периметрлері тең тіктөртбұрыштар арасында ауданы ең үлкен қандай фигура?
3 четверть
3 четверть
Хауыздағы суды екі сорғы арқылы ағызады. Суды ағызу үшін екінші сорғы у минут, ал бірінші сорғы екіншіге қарағанда 14 минут кем уақыт жұмсайды. Сорғылар бірігіп 24 минутта суды хауыздан ағызады.
і) Мәтіндегі ақпараттарды пайдаланып кестені толтырыңыз
іі) Әр сорғы өзі жұмыс жасаса хауыздағы суды қанша уақытта ағызатынын табыңыз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
8-класс оқушыларынан «Статистика элементтері» тарауы бойынша барлығы 20 ұпай болатын тест алынды. Оқушылардың тест нәтижелері мынадай болды:
15,16,11,15,18,20,13,17,13,19,11,11,18, 8,12.
(0;5], (5;10], (10;15], (15;20] интервалдарын қолданып, интервалдық кестесін құрыңыз
3 четверть
3 четверть
Кестеде 30 күндегі температура жиілігі келтірілген.
і) 30 күн аралығындағы ең ұзақ сақталған температура көрсеткіші қандай?
іі) Осы аралықтағы ең төменгі температура неше күн сақталатынын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Бес атқыштың нысаға тигізгендегі нәтижелері берілген: 5, 8, 6, 10, 12.
Берілген ақпаратты пайдаланып, нәтиженің дисперсиясын есептеңіз.
3 четверть
4 четверть
?=?²−4?+3 функцияның теріс мәндер қабылдайтын аралығын көрсетіңіз.
A) (1;3);
B) (3;+∞);
C) (−∞;1);
D) (−∞;1)∪(3;+∞).
4 четверть
4 четверть
?²+?−6>0 теңсіздігінің шешімдер жиынын анықтаңыз.
A) (−3; 2)
B) (−2;3)
C) (−∞;−2)∪(3;+∞)
D) (−∞;−3)∪(2;+∞)
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
і) Теңсіздікті шешіңіз: ?²+3?−10<0.
іі) Теңсіздіктердің екеуін де қанағаттандыратын x айнымалысының мүмкін мәндер жиынын табыңыз: ?²+3?−10<0 және 9+3?≤12+?.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
теңдігіндегі М әріпін қандай бірмүшемен алмастырғанда теңбе-теңдік шығады. 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Жердің массасы
кг, ал Юпитердің массасы 
кг.
а) Осы массаларды көбейтіңіз және жауабыңызды стандарт түрде жазыңыз
b) Жердің массасы мен Юпитердің массасының қайсысы үлкен және неше есе үлке екенін анықтаңыз және жауабыңызды стандарт түрде жазыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Жауабыңызды 1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
і)
функциясының графигін тұрғызыңыз
іі) Аргументтің қандай мәнінде функцияның мәні 0-ден артық болады?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
21 адамнан тұратын бригадада олардың әрқайсысы қанша сағат нұсқаулық жүргізгендігі туралы ақпарат жиналған. Нәтижесі төменде көрсетілген.
1,1,1,1,1,1,1,2,2,2,3,3,3,3,3,4,4,4,5,5,5
і) Берілген ақпарат үшін жиілік кестелерін құрыңыз.
іі) Салыстырмалы жиілігін есептеңіз.
ііі) Абсолютті жиілік үшін жиіліктер алқабын (полигонын) құрыңыз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
?=2?+11 функциясы берілген.
і) Берілген функцияның координата осьтерімен қиылысу нүктелерін табыңыз. Жауабыңызды негіздеңіз.
іі) Функция графигін тұрғызыңыз
ііі) Графигі берілген түзуге параллель болатын және координата басы арқылы өтетін сызықтық функция формуласын жазыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Математика пәнінен 7 кластың оқушыларының жазбаша тоқсандық бақылау жұмыс нәтижелері (ең жоғарғы ұпай – 30) абсолютті жиілік алқабы (полигоны) түрінде берілген
Ақпаратты талдап:
і) таңдама көлемін табыңыз;
іі) жиіліктер алқабынан (полигонынан) оқушылар алмаған ұпайды табыңыз;
ііі) жиіліктер полигонынан бағаның өзгеріс ауқымын табыңыз ;
іііі) оқушылар ең көп жинаған ұпай қандай?
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
n-нің барлық оң бүтін мәнінде (?+3)²−(?−3)² өрнегі жұп санға тең болатындығын көрсетіңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Шаршы тәріздес қаңылтыр парағынан қорап жасау үшін оның бұрыштарынан қабырғасы 6 см болатын шаршыларды қиып тастады. Пайда болған шеттерін бүктеу арқылы қорап жасалынды.
і) Шартқа сәйкес сызбаны салыңыз.
іі) Бастапқы берілген қаңылтыр парақтың қабырғасы x см болса, қаңылтыр парақтың ауданын және қорап табанындағы шаршының ауданын өрнектеңіз.
ііі) Қорап табанының ауданы қаңылтыр парақтың ауданынан 456 см² кіші болатын болса,
а) қаңылтыр парақтың өлшемдерін табыңыз;
b) қораптың көлемін табыңыз.
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
белгілеуін қолданыңыз;
теңдеуінің жалғыз шешімі болатындай, а-ның мәнін
табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
белгілеуін енгізіп, берілген теңдеуді
теңдеуіне
келтіріңіз;
іі) шыққан теңдеудің түбірлері болмайтындай, a-ның барлық мәндерін табыңыз.
теңдеуі берілген
белгілеуін енгізіп, берілген теңдеуді
теңдеуіне
келтіріңіз;
іі) шыққан теңдеудің түбірлері болмайтындай, a-ның барлық мәндерін табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
теңдеулер жүйесі берілген.
жүйенің шешімін анықтаңыз
мәнін табыңыз.
теңдеулер жүйесі берілген.
і) ( х 0; у0) — жүйенің шешімін анықтаңыз;
іі) (х0* у0) мәнін табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
Теңдеулер жүйесі берілген
белгілеуін енгізіп, берілген жүйедегі бірінші теңдеудің
түрге келетінін негіздеңіз;
іі) анықталу облысын ескеріп, жүйенің шешімдерін анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңсіздіктер
1.
теңсіздігі берілген.
і) анықталу облысы x ≤ 0 болатынын көрсетіңіз;
іі) берілген иррационал теңсіздікті шешіңіз;
ііі) анықталу облысын қанағаттандыратын шешімдерін анықтаңыз
берілген.
і) анықталу облысы x∈[ -3;1] болатынын көрсетіңіз;
іі) берілген иррационал теңсіздікті шешіңіз;
ііі) анықталу облысын қанағаттандыратын шешімдерін анықтаңыз.
2. Иррационал теңсіздіктерді шешу қасиеттерін қолданып, келесі теңсіздіктердің
шешімдер жиындарын анықтаңыз: 
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңсіздіктер
белгілеуін енгізіп
теңсіздігіне келтіруді
негіздеңіз;
ii) шешу жолдарын қолданып, берілген теңсіздіктің шешімдер жиынын
анықтаңыз.
белгілеуін енгізіп 
теңсіздігіне келтіруді
негіздеңіз;
ii) шешу жолдарын қолданып, берілген теңсіздіктің шешімдер жиынын
анықтаңыз.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңсіздіктер
a) і) бір координаталар жазықтығында
функциялары
графиктерін салыңыз;
іі) графиктер бойынша,
шартын қанағаттандыратын бөлікті бояп
көрсетіңіз.
b) і) бір координаталар жазықтығында 
функциялары
графиктерін салыңыз;
іі) графиктер бойынша,
шартын қанағаттандыратын бөлікті бояп
көрсетіңіз.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
әне t =-i комплекс сандары берілген.
i) табыңыз:
ii) келесі теңдіктердің орындалатынын көрсетіңіз:
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
i) Арган диаграммасында бейнелеңіз;
ii) табыңыз:
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
комплекс саны берілген. Амалдарды орындаңыз және жауабын a bi
түрінде жазыңыз:
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
комплекс сандары берілген.
і) амалдарды орындаңыз және жауабын a +bi түрінде жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
z комплекс саны
теңдеуін қанағаттандырады.
і) z комплекс санын тауып,
түрінде жазыңыз
комплекс сандар жазықтығында бейнелеңіз
мәндерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
комплекс саны берілген.
Комплекс жазықтығында бейнелеңіз
3 четверть
3 четверть
Жорамал сандар. Комплекс сандар анықтамасы
комплекс сандары берілген.
Табыңыз:
і) s және t өзара түйіндес комплекс сандар болатындай, х және у нақты сандарын;
іі) ( s)² комплекс санының нақты және жорамал бөліктерін.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Алгебралық түрдегі комплекс сандарға амалдар қолдану
Келесі бөлімдердің орындалатынын көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Алгебралық түрдегі комплекс сандарға амалдар қолдану
z-тің барлық шешімдерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Квадрат теңдеулердің комплекс түбірлері
теңдеуінің бір түбірі х =1 екені белгілі.
Табыңыз:
і) а параметрінің мәнін;
іі) теңдеудің басқа түбірлерін.
3 четверть
3 четверть
Квадрат теңдеулердің комплекс түбірлері
Квадрат теңдеудің түбірлері комплес сандар болатындай, а-ның нақты мәндерін
табыңыз:
3 четверть
3 четверть
Квадрат теңдеулердің комплекс түбірлері
теңдеуі берілген
түріне келтіріңіз;
іі) a, b, c мәндерін табыңыз.
белгілеуін енгізіп, t-дан тәуелді квадрат теңдеудің комплекс түбірлерін
табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Алгебраның негізгі теоремасы
теңдеуі берілген.
i) 1+ i теңдеудің түбірі болатынын дәлелдеңіз;
іі) қалған түбірлерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Алгебраның негізгі теоремасы
теңдеуі берілген.
i) -2+i теңдеудің түбірі болатынын дәлелдеңіз;
іі) қалған түбірлерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Алгебраның негізгі теоремасы
теңдеуі және түбірі 3+ i берілген (мұндағы p және q – нақты сандар).
i) теңдеудің басқа түбірін жазыңыз;
іі) p және q мәндерін есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Алгебраның негізгі теоремасы
теңдеуінің түбірлері және z 1 3 + i екені белгілі.
i) z2 түбірін табыңыз;
іі)z1 , z2 түбірлерін Арган диаграммасында бейнелеңіз;
ііі) z1² =8+6i болатынын көрсетіңіз.
3 четверть
3 четверть
Алгебраның негізгі теоремасы
Коэффициенттері нақты сандар болатын үшінші дәрежелі теңдеудің екі түбірі белгілі: 2
және 1+ 3i .
i) теңдеудің үшінші түбірін табыңыз;
іі) берілген үшінші дәрежелі теңдеуді жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі
Суреттегі
функциясы графигінің әрбір қадамын салып көрсетіңіз.
График бойынша анықтаңыз:
і) анықталу облысын;
іі) мәндер жиынын;
ііі) монотонды аралықтарын;
iv) тақ-жұптылығын;
v) ең үлкен және ең кіші мәндерін
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі
функциялары берілген.
а) Бір координаталар жазықтығында функциялардың графиктерін салыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі
Графиктік тәсілмен теңдеулерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі
Келесі функциялар берілген
1) берілген функциялардың графиктерін салыңыз;
2) графиктері бойынша анықтаңыз:
і) анықталу облысын;
іі) мәндер жиынын;
ііі) монотонды аралықтарын;
iv) тақ-жұптылығын
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі
Берілген аралықта функцияның ең кіші және ең үлкен мәндерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Сан логарифмі және оның қасиеттері
Негізгі логарифмдік тепе-теңдікті қолданып, есептеңіз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Сан логарифмі және оның қасиеттері
Жаңа негізге көшу формуласын қолданып, есептеңіз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Функцияның анықталу облысын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Функцияны монотондылыққа зерттеңіз
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Егер анықталу облысында функция кемитін болса, онда а қандай мәндерді
қабылдайтынын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Өрнектердің мәндерін салыстырыңыз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Берілген аралықта функцияның ең кіші және ең үлкен мәндерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі
Логарифмдік функцияның қасиеттерін қолданып, өрнектің таңбасын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы
Туындының анықтамасын қолданып, y = f(x) функциясының х0 = х нүктесіндегі туындысының мәнін есептеңіз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы
Дифференциалдау ережелерін қолданып, функцияның туындысын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы
Сәйкес белгілеу енгізу арқылы интегралды есептеңіз:
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы
Бөліктеп интегралдауды қолданып есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы
Анықталмаған интегралды табыңыз және нәтижесін дифференциалдау арқылы
тексеріңіз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функцияның туындысы
Туындының анықтамасын қолданып, y = f(x) функциясының х = х0 нүктедегі
туындысының мәнін есептеңіз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік функцияның туындысы
Дифференциалдау ережелерін қолданып, функцияның туындысын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Екі жағын бір негізге келтіру арқылы теңдеулерді шешіңіз:
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Көбейткіштерге жіктеу арқылы теңдеулерді шешіңіз:
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Жаңа айнымалы енгізу арқылы теңдеулерді шешіңіз:
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері
Әр түрлі тәсілдерді қолданып, теңдеулерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері
Айнымалы енгізу арқылы теңдеулерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері
Теңдеудің екі шешімі болатындай, а параметрінің барлық мәндерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері
теңдеудің жалғыз шешімі болатындай, а параметрінің барлық мәндерін табыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңсіздіктер
көрсеткіштік теңсіздігі берілген.
белгілеуін енгізіп 
болатынын;
іі) берілген теңсіздіктің шешімі
болатынын көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңсіздіктер
теңсіздігі берілген.
і) a <-1болғанда, теңсіздіктің шешімі болмайтынын;
іі) -1≤ a ≤1болғанда, теңсіздік кез-келген х үшін орындалатынын;
ііі) a >1болғанда, теңсіздіктің шешімі 
болатынын көрсетіңіз.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік теңсіздіктер
Теңсіздіктер жүйесінің шешімі болатындай, барлық x және y сандарын табыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
теңсіздігі берілген.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Логарифмдік теңсіздіктер
теңсіздіктер жүйесі берілген.
a) Көрсетіңіз:
i) бірінші теңсіздіктің шешімі
іі) екінші теңсіздіктің шешімі
b) берілген жүйенің шешімін жазыңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Дифференциалдық теңдеулер туралы жалпы мағлұмат
Дифференциалдық теңдеудің ретін анықтаңыз:
4 четверть
4 четверть
Дифференциалдық теңдеулер туралы жалпы мағлұмат
y(x) функциясы дифференциалдық теңдеудің шешімі болатынын анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Дифференциалдық теңдеулер туралы жалпы мағлұмат
y(x)функциясы Коши есебінің шешімі болатынын көрсетіңіз
4 четверть
4 четверть
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер
Теңдеудің жалпы шешімін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер
Теңдеудің дербес шешімін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер
Суретте суға арналған цилиндрлі резервуар бейнеленген. Резервуардың дөңгелек
қимасының диаметрі 6 м. Су резервуарға
тұрақты жылдамдықпен ағады.
Уақыттың t минут моментінде резервуардағы судың тереңдігі h метр болады.
Резервуардың төменгі жақ бөлігіндегі Т нүктесінде шүмек бар. Шүмек ашық болған
жағдайда су резервуардан
жылдамдықпен ағады.
а) шүмекті ашқаннан соң, t минут өткеннен кейін
болатынын
көрсетіңіз;
b) t =0, h = 0,2 болғанда, дербес шешімді табыңыз;
с) h = 0,5 болғанда t-ның мәнін есептеңіз.
4 четверть
4 четверть
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер
Жартылай ыдырау мерзімі 12 жыл болатын 120 г заттан 10 жылдан кейін қанша
радиоактивті зат қалады?
4 четверть
4 четверть
Айнымалылары ажыратылатын бірінші ретті дифференциалдық теңдеулер
100° С-қа дейін қыздырылған дене температурасы 20° С бөлме ішінде 20 минутта 25° С-
қа дейін суиды. 10 минуттан кейін дененің температурасы қандай болатынын анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер
Дифференциалдық теңдеудің жалпы шешімін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер
Бастапқы шарттарды қанағаттандыратындай, дербес шешімді табыңыз
4 четверть
4 четверть
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер
Берілген функция қанағаттандыратындай, гармоникалық тербелістің теңдеуін жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер
теңдеуінің шешімдері болсын
шешімі бойынша
A амплитуданы және φ0 бастапқы фазаны табыңыз:
4 четверть
4 четверть
Екінші ретті тұрақты коэффициентті біртекті сызықтық дифференциалдық теңдеулер
Массасы 2 кг серіппенің ұзындығы 0,5 м. Оны 0,7 м ұзындыққа созу үшін 25,6 Н
күшпен әсер ету керек. Егер серіппе 0,7 м ұзындыққа созылса және 0-ге тең бастапқы
жылдамдықпен жіберілсе, оның кез-келген t уақыттағы орын ауыстыруын табыңыз
4 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
Қоршаған ортаны қорғаудың негiзгi принциптерiн берілген сілтеме арқылы оқып шығыңыз мұқият оқып шығыңыздар.
http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K070000212_/k070212_.htm
Осы принцип негізінде жергілікті жерде (аймақта) болып жатқан экологиялық ахуалдың заңнамалық тәртіппен бекітілген нормаларға сәйкестігін анықтаңыз, қорытынды шығарыңыз
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
а) Төмендегі кестеде функция мен оның алғашқы функцияларының арасында
сәйкестікті орнатыңыз.
b) Алғашқы функцияны анықталмаған интеграл арқылы өрнектеп, кестені
толтырыңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
Функция туындысының графигі М нүктесінен өтетінін ескеріп, функцияны табыңыз:
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
1.Сызбада y = x² қисығымен және x =1, x = 3, y = 0 түзулерімен шектелген фигура
көрсетілген. Боялған бөліктің ауданын табыңыз.
2. y =sinх графигімен, Ох осінде [0;π⁄ 2]кесіндісімен және х =π/2 түзуімен шектелген фигура ауданын есептеңіз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
Келесі сызбада y =4 — x² қисығы мен y = x + 2 түзуінің графигі көрсетілген.
a) қисық пен түзудің қиылысу нүктесінің х координатасын табыңыз;
b) интегралды қолдана отырып, түзу мен қисық арасындағы шектелген
фигура ауданын табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
Сызбада y = -3x²-9x = 30 және y = 3x²+3x -10 қисықтарының графиктері берілген.
a) қисықтар A(-5;0) және B(2;0) нүктелерінде қиылысатынын көрсетіңіз;
b)екі қисықпен шектелетін фигураның ауданы
табылатынын көрсетіңіз;
c) жоғарыдағы анықталған мәліметтерді қолдана отырып, боялған фигура ауданы 228 2/3(кв.бірлік) болатынын көрсетіңіз
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және интеграл
Сызбада
қисығының графигі берілген. Боялған фигура осы қисықпен,
y =0, x = 3 және x = 6 түзулерімен шектелген. Осы фигураны Ох осінің айналасында
айналдырғаннан пайда болатын дененің көлемін табыңыз.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Дәреже мен түбір. Дәрежелік функция
Берілген өрнектерді рационал көрсеткішті дәреже түрінде жазыңыз, мұндағы
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Дәреже мен түбір. Дәрежелік функция
Төменде берілген кесте бойынша
1) Берілген функцияның интегралын табыңыз.
2) Алғашқы функцияның туындысын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Дәреже мен түбір. Дәрежелік функция
a) Интегралды есептеңіз:
b) интегралды есептеудің дұрыстығын туындыны табу арқылы тексеріңіз
2 четверть
1 четверть
Определите, какое из приведенных уравнений является функцией на множестве
действительных чисел.
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
На рисунке 1 изображена часть графика функции y = f (x) . Наибольшее значение функция
достигает в точке с координатами (2;3).
Для заданных ниже функций, запишите координаты точек, в которых они достигают
наибольшего значения.
a) y = f (x -3)
b) y = 3 f (x)
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
a) Постройте график функции 
b) Применяя преобразования графика функции, постройте в той же системе координат
график функции y = 6 sin 2x + 3 на промежутке 
1 четверть
1 четверть
Запишите область определения 1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
Вероятность того, что Марат опоздает на работу равна 0,2. Какова вероятность того, что
Марат не опоздает на работу?
2 четверть
2 четверть
В коробке лежат керамические плитки красного и синего цветов. Всего 20 плиток.
Вероятность того, что случайным образом из коробки достанут красную плитку равна
5/2. Сколько синих плиток в коробке?
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
a) Определите, имеют ли решения следующие тригонометрические уравнения:
1) sin x = -2 2) sin x =1.
Поясните ответ и найдите решение, если оно существует.
b) Решите уравнение 
2 четверть
2 четверть
В двух коробках лежат ручки. В коробке А – 12 ручек: 5 красных, 6 синих и 1 белая. В
коробке В – 25 ручек: n красных и остальные синие. Рустам достает случайным образом
ручку из коробки А, Алия достает случайным образом ручку из коробки В.
Известно, что вероятность того, что Рустам и Алия достанут обе красные ручки, равна
2/15. Сколько красных ручек в коробке В?
2 четверть
2 четверть
Имеется семь карточек с числами
Последовательно случайным образом выбирают две карточки.
Найдите вероятность того, что на двух карточках числа окажутся одинаковыми
2 четверть
3 четверть
Дана функция 
Найдите:
a) производную функции;
b) критические точки функции;
c) промежутки возрастания и убывания функции
3 четверть
3 четверть
Закон движения точки по прямой задается формулой 
где t – время
(в секундах), S – путь (в метрах). Вычислите мгновенную скорость точки в момент t = 2с.
3 четверть
3 четверть
a) Найдите производную функции
b) Запишите уравнение касательной к графику функции 
в точке (0;1).
3 четверть
3 четверть
Прямоугольный участок площадью 3600м2 огораживают забором. Каковы должны быть
размеры участка, чтобы на забор ушло наименьшее количество материала? Решите задачу с
помощью производной.
3 четверть
4 четверть
Укажите дискретную случайную величину:
a) количество людей, проживающих в многоэтажном доме;
b) результаты измерения роста учащихся 10 класса;
c) масса двадцати автомобилей разных марок;
d) радиусы деталей круглой формы.
4 четверть
4 четверть
Случайная величина Х имеет следующий закон распределения.
a) Найдите значение p.
b) НайдитеM(X) .
c) Найдите дисперсию и среднее квадратичное отклонение случайной величины.
Результат округлите до двух знаков после запятой
4 четверть
4 четверть
Случайная величина Х принимает значения 10 или 20. Известно, что математическое ожидание равно 16. Составьте закон распределения случайной величины Х.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Во время недельного испытательного срока двое рабочих изготовили одинаковые детали. Количество изготовленных деталей за каждый день представлено в таблице.
a) Сравните среднюю производительность труда рабочих.
b) Кого из рабочих, представленных в задании (а), работодателю выгоднее взять на работу? Результаты округлите до двух знаков после запятой.
4 четверть
2 четверть
Жай бөлшектерге амалдар қолдану
Есепті шешіңіз;
Әселдің 10 қадамы 9 м құрайды, Салтанаттың 20 қадамы 17 м құрайды. Кімнің қадамы қысқарырақ Әселдің бе, әлде Салтанаттың ба?
2 четверть
2 четверть
Функция. Функцияның графигі
функциялардың әрқайсысы үшін
кесте құрыңыз.
b) Берілген функциялардың графиктерін бір координаталық жазықтыққа салыңыз.
c) Келесі сұрақтарға жауап беріңіз:
1) функция коэффициентінің мәні басқа оң бүтін санға өзгеретін болса, онда функция
графигі қалай өзгереді?
Жауап: _____________
2) функция коэффициентінің мәні теріс санға өзгеретін болса, онда функция графигі қалай
өзгереді?
Жауап: _____________
3) функция коэффициентінің мәні дұрыс бөлшекке өзгеретін болса, онда функция графигі
қалай өзгереді?
Жауап: ______________
d) ? коэффициентінің мәніне байланысты ? = ??³ функциясы графигінің өзгеруі туралы қорытынды жасаңыз.
2 четверть
2 четверть
Функция. Функцияның графигі
а) ? = 2х² ; ? = −0,5х²; ? = −х² функцияларының графиктерін салыңыз;
b) ? = х2 графигін біле отырып ? = −0,5х² функциясының графигін салғанда қандай
түрлеңдірулер жасағандықтарынызды түсіндіріңіз;
с) ? = х² және ? = −х² функцияларының графиктері өзара қалай орналасатындықтарын
анықтаңыз;
d ) жоғарыдағы берілген функциялардың қайсысының графигі А(2;-2) нүктесі арқылы
өтетінін анықтаңыз.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Функция. Функцияның графигі
Графигі ? = 3х + 1сызықтық функциясының:
а) графигіне параллель болатын кез-келген сызықтық функцияның формуласын жазыныз;
b) графигіне параллель болатын және ордината өсін 3-те қиятын сызықтық функцияның
формуласын жазыныз;
с) графигімен қиылысатын кез-келген сызықтық функцияның формуласын жазыныз;
d) графигімен ордината өсінде қиылысатын кез-келген сызықтық функцияның
формуласын жазыныз;
e) графигімен тік бұрыш жасап қиылысатын кез-келген сызықтық функцияның
формуласын жазыныз.
Мұғалімге нұсқаулық: тапсырманы орындап болған соң жұпта талқылап, өзара
бағалатыңыз.
2 четверть
4 четверть
Алгебралық бөлшектер
Мүмкін мәндер жиыны келесідей болатын екі өрнекті жазыңыз:
а) барлық нақты сандар;
б) бір саннан өзге нақты сандар жиыны;
в) екі немесе одан көп сандардан өзге нақты сандар жиыны;
г) аралықта шектелген нақты сандар жиыны;
д) бірнеше аралықта шектелген нақты сандар жиыны.
4 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Статистика элементтері
Шығыс Қазақстан облысындағы кездейсоқ алынған 30 ауылдағы халық санын зерттеу (адам саны) мынадай нәтиже берді:
2680; 2805; 2700; 2050; 2760; 2800
2930; 2430; 2990; 2795; 2170; 2681;
2945; 2645; 2743; 2100; 2954; 2068;
2095; 2786; 2540; 2680; 2860; 2814;
2590; 2712; 2120; 2945; 2794; 2785.
a) жиіліктің аралық кестесін жазыңыз (2000 адамнан бастап, аралық ұзындығын 200 адам етіп алыңыз);
b) гистограммасын тұрғызыңыз.
Смотреть задание
3 четверть
1 четверть
Комбинаторика элементтері
9 сыныпта 22 оқушы бар. Мектепішілік білім бәйгесіне қатысу үшін оқушылар пәндер
бойынша үш топқа бөлінді. Химия мен биология тобында 5 оқушы, физика мен математика
тобында 9 оқушы, тарих пен география тобында 8 оқушы болатындай қанша тәсілмен таңдап
алуға болады?
1 четверть
2 четверть
теңдеуін шешіңіз 2 четверть
3 четверть
Тригонометрия
Суретте көрсетілген бірлік шеңбер бойындағы бұрыштық шамаларға сәйкес келетін
нүктелердің координаталарын табыңыз:
3 четверть
3 четверть
болса, онда
мәндерін табыңыз 3 четверть
3 четверть
Тригонометрия
ункция графигінің:
a) анықталу жиыны;
b) мәндер жиының;
c) жұптылық немесе тақтылығын;
d) периодтылығын;
e) монотондылығын;
f) таңбатұрақтылық аралықтарын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
болса, a -ның мәнің табыңыз. 3 четверть
3 четверть
a ,b -сүйір бұрыштар болса, cos(a-b ) есептеңіз. 3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Ықтималдықтар теориясының элементтері
Сөйлемдерді толықтырыңыз:
А оқиғасының ________ санының барлық ____________санына қатынасы салыстырмалы жиілік деп аталады.
Салыстырмалы жиіліктер маңында топталған және белгілі шарттар тобы орындалғанда әрі сынаулар саны шексіз өскен сайын, салыстырмалы жиіліктен өте аз ауытқитын тұрақты сан — __________ .
4 четверть
4 четверть
Ықтималдықтар теориясының элементтері
Мектептің тігіншілік үйірмесі 1100 дана түймеге тапсырыс берді. Тапсырысты тексеріп қабылдау кезінде 250 түйменің ішінде ақауы бар 3 дана бар болып шықты. Ақауы бар түйменің орнын толықтыру үшін ең аз дегенде қанша түймеге тапсырыс беру керек?
Смотреть задание 4 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Келесі функциялардың ішінде көрсеткіштік функцияларды көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Функция графиктерін ортақ координаталық жазықтықта тұрғызыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
функциялары берілген.
a) оларды монотондылыққа зерттеңіз;
b) көрсеткіштік функция қасиеттерін пайдаланып сандарды салыстырыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
a) Өрнектерді log? ? = ? түрінде жазыңыз
b) Өрнектерді көрсеткіштік түрде жазыңыз
c) Калькулятордың көмегінсіз есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
а) Өрнекті n a log түрінде жазыңыз
с) Калькулятордың көмегінсіз есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Келесі функциялардың ішінен логарифмдік функцияны көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Функция графиктерін ортақ координаталық жазықтықта тұрғызыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
функцияларын монотондылыққа
зерттеңіз;
2) Сандарды салыстырыңыз:
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Берілген кестеде функция мен туынды арасында сәйкестікті анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар
Берілген кестеде функция мен туынды арасында сәйкестікті табыңыз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
Келесі теңдеулерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
Келесі теңдеулерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
Келесі теңсіздіктерді шешіңіз
3 четверть
3 четверть
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер
Келесі теңсіздіктерді шешіңіз
3 четверть
4 четверть
Математикалық статистика элементтері
Мата тығыздығы туралы мәліметтер төменде берілген:
a) Интервалдық қатар құрыңыз.
b) Берілгендерді гистограммада бейнелеңіз
4 четверть
4 четверть
Математикалық статистика элементтері
Завод жұмысшыларының ішінен 112 адам таңдалынып, сауалнамаға қатысты.
Сауалнама нәтижесі бойынша жұмысшылардың үйден жұмыс орнына баратын
уақыттары төменде келтірілген:
а) Интервалдық қатардың жинақталған жиілігін жазыңыз;
b) Жинақталған жиілік (кумулята) графигін салыңыз;
c) Жинақталған жиілік графигін пайдаланып, жұмысшылардың қанша пайызы
жолға 30 минуттан артық уақыт жұмсайтынын анықтаңыз
Смотреть задание
4 четверть
4 четверть
Математикалық статистика элементтері
Махмуд пен Рахым — футболшылар. Маусымдағы 30 ойын ішіндегі олардың ұпай
сандары келесідей.
a) Ойыншылардың әрқайсысының голдар санының орташа мәнін және стандартты
ауытқуын табыңыз.
b) Алынған мәліметтер бойынша ойыншылардың ойынына баға беріңіз
4 четверть
4 четверть
Математикалық статистика элементтері
Екі термостат бірдей жағдайларда жұмыс жасайды. Олардың ішіндегі су температуралары °С –мен берілген:
1-ші термостат: 24 25 27 23 26
2-ші термостат: 26 26 23 22 28
a) Әр термостаттағы су температураларының орташа мәні мен стандартты ауытқуын табыңыз.
b) Қай термостат жақсырақ? Жауабыңызды негіздеңіз
4 четверть
4 четверть
Математикалық статистика элементтері
Бастауыш мектеп оқушыларының бір күн ішінде кітап оқуға жұмсайтын уақыттары (минутпен) төмендегі кестеде берілген:
Берілгендер бойынша орташа деңгейге сәйкес келетін мәндерді таңдап, оқушылардың кітап оқуға жұмсайтын уақыттарының орта мәнін және дисперсиясын есептеңіз.
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Запишите, сколько из них являются иррациональными 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Освободитесь от иррациональности в знаменателе дроби 1 четверть
1 четверть
Дана функция у=√х
a) Постройте график функции.
b) Укажите область определения и область значения функции.
c) График функции проходит через точку А (n; 8). Определите значение n.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Найдите значение выражения t — 3 . 2 четверть
2 четверть
Дано уравнение
‒ корни данного уравнения.
Не вычисляя х1 и х2, найдите значение выражения
2 четверть
2 четверть
Дано равенство
где a и b – постоянные.
a) Найдите a и b.
b) Разложите квадратный трёхчлен
на множители.
2 четверть
2 четверть
Найдите наибольший корень данного уравнения 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Дана функция
a) Постройте график функции
b) По графику определите, при каком значении х функция принимает наименьшее
значение.
3 четверть
3 четверть
Дана функция
Найдите все значения аргумента, при которых значение
функции равно (‒ 20).
3 четверть
3 четверть
Фермер хочет выделить прямоугольный участок под выращивание саженцев. У него
имеется в наличии 120 м забора для ограждения участка, причем он хочет оградить
участок только с трех сторон AB, BC, CD, как показано на рисунке:
a) Пусть АВ = х м. Покажите, что площадь участка равна
b) Используя функцию
айдите значение x, при котором значение S будет наибольшим.
c) Вычислите это наибольшее значение S.
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Швея должна была сшить 120 платков к определенному сроку. Применив новый метод шитья, она стала шить в час на 20 платков больше, чем планировала, и поэтому закончила работу на 1ч раньше положенного.
a) Предполагая, что швея планировала шить x платков в час, заполните таблицу по данным задачи:
b) Составьте уравнение и найдите, сколько времени ей потребовалось бы по плану на выполнение работы.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
В таблице представлены данные о распределении мужского населения одного маленького посёлка по росту
Используя данные таблицы, составьте новую таблицу с интервалом в 10 см.
3 четверть
3 четверть
Используя данные таблицы, составьте новую таблицу с интервалом в 10 см.
По данным гистограммы, найдите общее число посетителей фитнес-центра.
3 четверть
3 четверть
Учащимся одного класса задали вопрос «Сколько часов в день вы слушаете музыку?». Результаты опроса занесены в таблицу:
Известно, что средняя ежедневная продолжительность прослушивания музыки составляет 1,8 ч.
Найдите для данной выборки дисперсию.
3 четверть
4 четверть
Дано неравенство
Какое из нижеперечисленных значений является наибольшим целым решением данного
неравенства?
A) 4
B) 6
C) 8
D) 9
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
укажите наименьшее целое решение 4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
Покажите, что функция F(x) является первообразной функции f(x) на всей числовой прямой:
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Найдите площадь фигуры, ограниченной графиком, изображенном на рисунке, и осью абсцисс на промежутке [0;π]
1 четверть
1 четверть
Фигура, ограничена линиями:
Вычислите:
a) площадь фигуры, ограниченной заданными линиями:
b) объѐм тела, образованного вращением вокруг оси Ох фигуры, ограниченной
заданными линиями.
1 четверть
1 четверть
a) Покажите, что уравнение касательной к графику функции 
точке с абсциссой x= 2 принимaет вид y=6x- 3
b) Вычислите площадь фигуры, ограниченной графиком функции
касательной к этому графику в точке с абсциссой x = 2 и прямой x = 0 .
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Вычислите объeм тела, образованного вращением вокруг оси Ох фигуры, ограниченной линиями 
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
а) При каких значениях y равенство
будет верным?
b) При каких значениях y равенство 
будет верным?
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Для нижеприведeнных функций установите соответствие между эскизом еѐ графика и аналитической записью:
1_____________
2_____________
3_____________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
в точке x0=2 . 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
На рисунке изображен график функции 
а) Используя график, найдите значения коэффициентов a и b.
b) Найдите f (2) .
3 четверть
3 четверть
Найдите область определения заданной функции f (x) = ln(2x +5).
A) x >-2,5
B) x ≥-2,5
C) x ≤-2,5
D) x ≤ 2,5
E) x > 2,5
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
a) Найдите абсциссы координат точек пересечения для заданных функций 
b) Найдите интеграл от функции 
3 четверть
3 четверть
Изменение минерального вещества при химической обработке определяется какМ(t) M (2)kt t ≥0 k< 0 , где М – количество минерального вещества в кг за время t часов с момента начала процесса, а М0 ˗ исходное количество вещества.Найдите значение k , если известно, что 128 кг минерала уменьшилось до 32 кг в течение первых 6 часов процесса.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
В специализированном спортивном магазине продается 50 видов велосипедов. Ниже в таблице они распределены по цене. Сколько видов велосипедов стоят от 35000 до 40000 тг?
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
В таблице приведены карманные расходы ученика за 4 дня.
Ержан обработал эти данные и записал следующее:
a) 180 + 250 + 240 + 250 = 920; 920 : 4 = 230. [?] = 230 тг.
b) 180; 240; 250; 250; (240 + 250) : 2 = 245; [?] = 245 тг.
c) 180; 250; 240; 250; [? ] = 250 тг.
d) 250 -180 =70. [?] = 70 тг.
Вместо вопросительных знаков запишите наименования статистических характеристик.
4 четверть
4 четверть
Ержан ведет запись о том, сколько голов забила его любимая футбольная команда в каждой из 40 игр. Полученная информация показана ниже в гистограмме частот..
a) Используя гистограмму, заполните таблицу частот.
b) Сколько всего голов забила футбольная команда в 40 играх?
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
На стройку с кирпичного завода привезли 10 упаковок кирпича. Чтобы проверить качество партии, из каждой упаковки вытащили случайным образом по кирпичу и замерили длину каждого. Ниже представлены полученные результаты (в см.).
a) Составьте дискретный вариационный ряд
b) Составьте интервальный вариационный ряд данных.
(Длина интервала равна 0,5 см).
c) Постройте гистограмму плотности данных.
4 четверть
4 четверть
Используя полученные данные задачи №5(b),
a) определите среднюю длину кирпича;
b) найдите среднее квадратическое отклонение длины кирпича.
4 четверть
4 четверть
В таблице показано распределение вероятностей случайной величины Х.
Известно, что математическое ожидание случайной величины Х равно 4,5.
a) Найдите значения p и q.
[3]
b) Вычислите дисперсию случайной величины
4 четверть
3 четверть
Туынды
Дене ?(?)=?4+0.5?2−3? заңдылығымен қозғалады. Дененің қозғалыс басталғаннан 2 секунттан кейінгі жылдамдығы мен үдеуін табыңыз:
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Туынды
Материялық нүкте ?(?) заңдылығымен қозғалады. Үдеуі нөлге тең болатын уақыт моментіндегі дененің қозғалыс жылдамдығын есептеңіз:
3 четверть
3 четверть
Туынды
Массасы m кг дене ?(?) заңдылығымен қозғалады. ?0 уақыт моментіндегі денеге әсер ететін күшті табыңыз
3 четверть
3 четверть
Туынды
функциясының графигіне ?0=2 нүктесінде жүргізілген жанаманың теңдеуін жазыңыз.
3 четверть
3 четверть
Туынды
?(?) функциясының графигіне ?0 нүктесінде жүргізілген жанаманың теңдеуін жазыңыз:
?(?)=(7−3?)³, ?0 – берілген функция графигінің ?=1 түзуімен қиылысу нүктесі
3 четверть
3 четверть
Туынды
Егер бұрыштық коэффициенті k – ға тең болса, ?(?) функциясының графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуін жазыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Төмендегі оқиғалардың қайсысы кездейсоқ оқиғаға мысал бола алады:
1. Тиынды лақтырғанда елтаңба немесе цифраның шығуы;
2. Таң атқаннан соң күн шығады;
3. бір айда 35 күн бар;
4. оқушының сабаққа дүйсенбі күні кешігіп келуі;
5. бір жылда 12 ай бар
Кездейсоқ оқиға дегеніміз…………………………………………………………………………….
4 четверть
4 четверть
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Қандай да бір дискретті кездейсоқ шаманы зерттеу барысында тәуелсіз бақылаулар нәтижесі төмендегідей болды:
10, 13, 10, 9, 9, 12, 12, 6, 7, 9,
8, 9, 11, 9, 14, 13, 9, 8, 8, 7,
10, 10, 11, 11, 11, 12, 8, 7, 9, 10,
14, 13, 8, 10, 9, 7, 10, 9, 8, 12
a) абсолют жиілік кестесін;
b) салыстырмалы жиілік кестесін;
c) кумулятивті жиідік кестесін құрыңыз
4 четверть
4 четверть
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Кестемен берілген Х кездейсоқ шаманың жиіліктер кестесін толықтырыңыз. Математикалық күтілімін, дисперсиясын және орташа квадраттық ауытқуын есептеңіз
4 четверть
4 четверть
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
– тапсырма
х – тің қандай мәнінде
a) М(Х) = 3,8
b) D(X) = 5,16 теңдігі орындалады
4 четверть
3 четверть
Жазық және сфералық айналар
а) Сфералық айна көмегімен АВ денесінің (нәрсе) А1В1 кескіні алынған суреті берілген.
Салу жұмыстары арқылы
(і) сфералық айна түрін ажырат
(іі) сфералық айнаның фокусын анықтаңыз
b) биіктігі 5 см болатын білік ойыс сфералық айнадан 30 см қашықтықта орналасқан. Ойыс сфералық айнаның қисықтық радиусы 40 см.
(і) кескіннің орналасу қашықтығын анықтаңыз
(іі) салу жұмыстарын жүргізу арқылы алынған кескінді сипаттаңыз.
(ііі) кескін биіктігін анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы
(а) Үдеткіште протон 80 ГэВ-қа дейін энергияға ие болса, протонның массасы неше есе артатындығын анықтаңыз.
(b) Зарядталған бөлшектердің үдеткіштерін есептеу кезінде релятивистік теңдеуді неліктен пайдалану қажет екендігін сипаттаңыз
3 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері
1.
a) f(x) функцияның алғашқы функциясы F(x)-тің жалпы түрін жазыңыз
b) F(x) функциясы f(x) функцияның алғашқы функциясы болатынын көрсетіңіз.
c) графигі А(х;у) нүктесі арқылы өтетін f(x) функцияның алғашқы функциясын
табыңыз.
i) A(2;- 2); ii) A(0;0); iii) A(-1;1) .
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері
Туындының берілген графиктері бойынша F(x)-ті табыңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері
Анықталмаған интегралдарды есептеңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Интегралдау тәсілдері
Бөліктеп интегралдау әдісін қолданып, келесі интегралдарды есептеңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл
[0;3] интервалында f (x)= x графигі мен Ох осінің арасындағы бөліктің ауданын
есептеңіз.
2.
a) [0;4] аралығында f (x)= 3х — 2 функциясының интегралы 16-ға тең болатынын
көрсетіңіз.
b) i) f (x) функциясы графигінің Ох осімен қиылысу нүктесін табыңыз.
іі) [0;4] аралығында f (x) -тің графигі мен Ох осі арасындағы бөліктің ауданын
есептеңіз.
3.
a) боялған бөліктің ауданын табыңыз;
b) [a;b] аралығында y = f (x) функциясының интегралын бағалаңыз
1 четверть
1 четверть
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл
Анықталған интегралдарды есептеңіз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Келесі теңдіктердің орындалатынын көрсетіңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Жауабын жүздік үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
теңдігі орындалатындай, k-ның натурал мәнін табыңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
a) y = x ³-x 3 функция графигінің х =1 нүктесіне жүргізілген жанаманың теңдеуі
y =2x -2 болатынын көрсетіңіз.
b) Суретте бейнеленген боялған бөліктің ауданын табыңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
сызықтары және абсцисса осімен шектелген фигураның
ауданын табыңыз, жауабын жүздік үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Суретте 
қисығы бейнеленген
Боялған бөліктің ауданын табыңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
f(x)=x²-2x+1 функциясы берілген.
a) f ‘(x) табыңыз.
b) f (x) және f ‘(x) функция графиктерімен шектелген фигураның ауданын
табыңыз.
c) жауабын жүздік үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
φ(x)= x + 2 , g(x) = 1 функциялары берілген.
i) f (x) =φ(x)- g(x) функциясын анықтаңыз;
ii) у = f (х), х = 0 және х = 2 сызықтарымен шектелген қисық сызықты трапецияны
абсцисса осімен айналдырғанда пайда болған дененің көлемін табыңыз
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Суретте бейнеленген боялған бөлікті Ох осімен айналдырғанда пайда болған
дененің көлемін табыңыз.
b) жауабын жүздік үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Келесі бөлімдердің орындалатынын көрсетіңіз:
i) егер, серіппені 0,01 м-ге сығу үшін 10 Н күш қажет болса, онда k=1000;
ii) серіппені 0,04 м-ге сығу үшін жұмсалатын күш 40 Н.
iii) Күштің алғашқы функциясы жасалған жұмыс екені, яғни А(t) =∫ F(t)dt белгілі
болса, онда серіппені 0,04 м-ге сығу үшін жасалған жұмысты табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы
Поездың еңіспен жүріп келе жатқан (движущегося под уклон) жылдамдығы
v (t)=15 +0,2t теңдеуімен берілген.
a) жылдамдықтың алғашқы функциясы жүрілген жол екені, яғни s(t )=∫v(t)dt
белгілі болса, онда поездың жүрген жолын анықтаңыз.
b) егер, поезд 20 секундта жүріп өткен болса, онда еңістің ұзындығын метрмен
есептеңіз.
1 четверть
1 четверть
Бас жиын және таңдама
Қазақстандағы 9-сынып оқушыларының қазақ тілі пәні бойынша білімдерін тексеру үшін таңдама құралған.
Таңдама:
і) барлық қалалардағы қазақ тілін тереңдетіп оқытатын мектеп оқушыларынан кездейсоқ құралған;
іі) облыстар мен ауылды жерлердегі гимназиялар мен лицейлердің оқушыларынан кездейсоқ құралған;
ііі) әр облыс, ауылдар мен қалалардағы әртүрлі мектептер, гимназиялар мен лицейлердің оқушыларынан кездейсоқ құралған.
Тұжырымдардың қайсысы зерттелгелі отырған объектінің нақты көрсеткіші бола алатынын анықтап, жауабыңызды негіздеңіз
1 четверть
1 четверть
Бас жиын және таңдама
Аудандағы жоғары деңгейлі кәсіби әншіні анықтау үшін, социолог мәдениет үйлерінде жұмыс жасайтын 150 адамнан сауалнама жүргізген.
і) бас жиынтық пен таңдаманы анықтаңыз;
іі) социологтың құрған таңдама нәтижесі сенімді ме?
ііі) таңдаманы сен қалай құрар едің?
1 четверть
1 четверть
Бас жиын және таңдама
Шоколад фабрикасындағы 200 грамдық пакеттегі шоколад кәмпиттердің салмақтарын тексеру нәтижелері кестеде көрсетілген
Кестедегі нәтижелер бойынша, табыңыз:
і) таңдама көлемін;
іі) 200 грамнан ауытқыған пакеттер санын
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Қандай да бір полиграфиялық өнімнің сапасын бір-бірінен тәуелсіз алты инспектор
тексерген. Тексеру нәтижесі кестеде көрсетілген:
Осы полиграфия өнімінің сапасы неше пайызды құрайды?
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
a) Математикадан он екі баланың бөлім бойынша жиынтық бағалау жұмысынан
жинаған ұпайларының саны мынадай: 18, 18, 20, 16, 13, 13, 15, 16, 18, 17, 14, 13.
b) Куръер дүкенге 30 аяқ киім әкелді, оның өлшемдері мынадай болды: 43, 38, 35, 45,
28, 38, 37, 41, 39, 38, 26, 25, 28, 26, 45, 41, 43, 37, 37, 39, 43, 28, 28, 37, 37, 38, 40,
40, 28, 38.
і) вариациялық қатар құрыңдар;
іі) таңдама жиілігінің үлестірімін анықтаңдар
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Таңдама жиілігінің үлестірім кестесі берілген
i) таңдалым көлемін;
іі) салыстырмалы жиілік үлестірімін анықтаңыз
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Таңдаманың салыстырмалы жиілігінің үлестірім кестесі берілген
Табыңыз:
a) таңдалым көлемін;
b) жиілік үлестірімін
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Кестеде ерлер киімінің сапалық рейтингі көрсетілген
a) бұл деректердің бірөлшемді, екіөлшемді немесе көпөлшемді болатынын
анықтаңыз;
b) қай айнымалылар сандық және қайсылары сапалық айнымалылар?
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
1. Кестеде белгілі бір мекемеде жұмыс жасайтын адамдардың салмақтары жайлы
мәліметтер келтірілген. Алайда, асығыс жазылғандықтан, кейбір ұяшықтар толмай
қалған:
a) кестедегі бос ұяшықтарды толтырыңыз;
b) абсолютті жиіліктер бойынша салынған гистограмманы толықтырыңыз.
c) жиіліктер тығыздығы бойынша гистограмма тұрғызыңыз
Смотреть задание
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Төменде таңдалынған 20 қауынның салмақтары кг-мен берілген:
3,0 6,9 9,5 13,6 19,0
4,4 7,2 10,2 14,3 21,2
5,3 7,8 11,1 15,7 22,4
6,1 8,6 12,1 16,4 23,0
a) деректерді 5 интервалға топтастырыңыз;
b) абсолютті және салыстырмалы жиіліктер кестесін құрыңыз;
c) абсолютті жиіліктер бойынша гистограмма (диаграмма) тұрғызыңыз;
d) салыстырмалы жиіліктер бойынша гистограмма (диаграмма) тұрғызыңыз;
e) қауындардың неше пайызының салмағы 10 кг-нан төмен екенін анықтаңыз
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Кестеде сауалнамаға қатысқан балалар жайлы мәліметтер берілген
a) интервалды толықтырыңыз;
b) интервалдың орта мәнін табу арқылы кестедегі бос ұяшықтарды толтырыңыз;
c) орта мән мен абсолютті жиілікті қолданып, полигон тұрғызыңыз.
d) ең көп сауалнамаға қатысқан балалардың неше пайыз құрайтынын анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Жәшікте 2-уінің ақауы бар, ал 4-уі ақаусыз бұйымдар бар. Оның ішінен ақаусызы шыққанша бұйымдар алынып отырды.
a) алынған бұйымдар саны Х-дискретті кездейсоқ шамасының үлестірім заңын
жазыңыз;
b) үлестірім көпбұрышын (полигонды) салыңыз.
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
30 болат арқанның беріктігі туралы келесідей мәліметтер алынған (шартты белгілермен):
1800 1700 1740 1640 1780 1860 1600 1840 1880 1980
1540 1620 1860 1660 1840 1820 1840 1740 1780 1960
1940 1740 1800 1680 1800 1700 1640 1560 1740 1840
a) дискретті вариациялық қатар құрыңыз;
b) абсолютті және салыстырмалы жиіліктердің үлестірім заңын жазыңыз;
c) полигон салыңыз.
1 четверть
1 четверть
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар
Стационардағы 45 емделушінің қан құрамындағы гемоглобиндері анықталды. Нәтижелері өспелі вариациялық қатар ретінде жазылды:
9,1
10,1
10,7
10,7
10,9
11,3
11,3
11,4
11,4
11,4
11,6
11,8
12,0
12,1
12,3
12,4
12,7
12,9
13,1
13,2
13,4
13,5
13,5
13,6
13,7
13,8
13,8
14,0
14,2
14,2
14,2
14,6
14,6
14,8
14,8
15,0
15,0
15,0
15,1
15,4
15,6
15,7
16,2
16,3
16,9
a) i) деректерді 8 интервалдарға топтастырыңыз;
іі) жиіліктер тығыздығын есептеңіз;
ііі) гистограмма тұрғызыңыз.
b) і) берілген вариациялық қатарды дискретті үлестірім кестесі түрінде жазуға бола ма?
іі) егер болса, онда сәйкес полигонды салып көрсетіңіз
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
1.Маратта 200 хат бар.
Гистограмма хаттардың салмақтары (граммен) жайлы мәліметтерді көрсетеді.
a) 200 хат үшін жазылған жиіліктер кестесінің бос ұяшықтарын толтырыңыз;
b) массаның орта мәнін есептеңіз
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
Кестеде 200 күнде автотұрақ үшін төленген ақша құны жайлы мәліметтер көрсетілген
a) і) интервалдардың орта мәндерін есептеңіз;
іі) әрбір күні алынған ақшаның орта мәнін есептеңіз.
b) Гистограмма 200 автокөліктің уақыт ұзақтығы бойынша тұраққа қойылғанын
көрсетеді.
і) 100 минуттан артпайтын уақыттағы автокөліктердің тұраққа қойылған санын
есептеңіз;
іі) 250 минуттан кейін тұраққа қойылған автокөліктердің неше пайызды
құрайтынын анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
Үш атқыш нысанаға бір реттен атты. Олардың нысанаға тию ықтималдықтары сәйкесінше
0,5, 0,6 және 0,8. Нысанаға тию саны Х кездейсоқ шамасының полигоны берілген.
і) деректер бойынша, нысанаға тию саны Х кездейсоқ шамасының үлестірім қатарын
жазыңыз;
іі) полигон бойынша кестенің әрбір ұяшығындағы сандық мәліметтерді негіздеңіз.
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
Белгілі бір мәліметтерді тіркеу нәтижесі бойынша салынған полигон берілген:
і) абсолютті және салыстырмалы жиіліктердің үлестірім заңын жазыңыз;
іі) 5 ≤х ≤9 варианталар аралығына сәйкес жиіліктер берілген таңдаманың неше
пайызын құрайтынын анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
Кестеде 24 студенттің үй жануарларын асырайтындығы жайлы дерек берілген
a) үй жануарлар санының орта мәнін табыңыз;
b) Сәуле 24 студенттің қатарына қосылды. Сонда, жаңа орта мәні 3,44 болды.
Сәуленің қанша үй жануары болғанын есептеңіз
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
Кесте 200 студенттің емтихан тапсыру уақыттары жайлы мәліметтерді көрсетеді
a) интервалдардың орталарын анықтаңыз;
b) жиіліктер тығыздықтарын табыңыз;
c) төмендегі торға гистограмма салыңыз
1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау
120 студенттің сұрақтарға жауап берулерін сұраған.
Әрбір студенттің жауап беру уақытын секундпен өлшеген.
Нәтижелері жиіліктер кестесінде көрсетілген
a) уақыттың орта мәнін бағалаңыз;
b) жиіліктер кестесіндегі мәліметтерді қолданып, жаңа кесте толтырыңыз 
c) жаңа кесте бойынша төмендегі гистограмманы толықтырыңыз 
1 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Төменде берілген кестені қолданып:
a) сәйкестендіріңіз;
b) сәйкестендіргеніңізді негіздеңіз;
c) дұрыс емес тұжырымды анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
a) x-тің қандай мәндерінде өрнектің мағынасы болады:
b) x-тің қандай мәндерінде өрнектің мағынасы болмайды
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
функциясы берілген.n-нің мәнін табыңыз, егер, берілген функцияның графигі
келесі нүктелер арқылы өтетін болса:
i) (-0,0000128; -0,2);
ii) (729; 3).
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Берілген V =3 π м³ көлемі бойынша цилиндрдің биіктігінің табан радиусынан
тәуелділік функциясын жазыңыз.
a) функция графигін салыңыз;
b) егер, табан радиусын
i) 10 есе;
ii) 100 есе өсірсе, онда биіктік қалай өзгеретінін анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Подшипниктің жұмысқа жарамдылық ұзақтығы
формуласымен
өрнектеледі. Мұндағы: t (сағ), n – валдың минутына айналым саны, F – подшипникке әсер
ететін күш (Н), С – подшипникке берілген стандартты тұрақты шама.
Егер, F = 320Н, n=2340 айн/мин және С=64000 болса, онда подшипниктің жұмыс ұзақтығын табыңыз.
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Есептеңіз:
i) A*B +C өрнегінің мәнін;
ii) калькуляторды қолданып, A/B
-ның мәнін есептеп, жауабын жүздік үлеске
дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз.
ііi) D*E ;
vi) калькуляторды қолданып, D/E
-нің мәнін есептеп, жауабын жүздік үлеске
дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз.
b)
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Көбейткішті түбір таңбасының алдына шығарыңыз
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Бір радикал белгісімен жазыңыз
b) i) және vi) бөлімдеріндегі мәндерді салыстырыңыз
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Айнымалылар оң мәндерді ғана қабылдайды деп есептеп, өрнекті ықшамдаңыз:
2 четверть
2 четверть
n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері
Өрнекті кіші көрсеткішті түбір түрінде жазыңыз:
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
Дәреже түрінде жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
y =f (x) функциясының координаталары
a) x және y -тің мәндерін есептеңіз;
b) x *y табыңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
Негізі а болатын дәреже түрінде жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
берілген.
Есептеңіз:
a) E =A*В ;
b) F = С*D;
c)K =E/F ;
d) K — ның мәнін жүздік үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
берілген.
Есептеңіз:
a)E =C/A ;
b) F = B*D ;
c) K = E *F ;
d) K-ның мәнін стандарт түрде жазыңыз.
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
a) берілген өрнектерді ықшамдаңыз
b) сәйкесінше, х = 64 және у =√ 3 болғанда, мәндерін есептеңіз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
Күн жүйесіндегі кейбір планеталардың массаларының кестесі берілген
a) Күн массасының планеталар массаларына қатынасын табыңыз;
b) Нәтижелерін стандарт түрде жазыңыз;
c) Нәтижелерін салыстырыңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
Көміртек тотығы денсаулыққа зиян болғандықтан, тұрғын үй-жайларда ол 0,2* 10²
г/м3 –тан аспауы керек. Көміртек тотығы молекуласы көміртектің бір атомынан және
оттегінің бір атомынан тұрады, яғни массасы: 12+16=28 б.а.м. (бірліктің атомдық
массасы).
a) 4х5х2,5 (м) өлшемді үй-жайдағы көміртек тотығының ең көп молекулалар санын
табыңыз;
b) Авогадро санын ( 6,023*10²³ ) қолданып, бір молекула массасын граммен табыңыз;
c) тұрғын үй-жайдағы молекулалар санының 2,15*10²¹ болатынын көрсетіңіз
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
ықшамдаңыз;
іі) ықшамдауды қолданып, 
өрнегінің мәнін есептеңіз;
ііі) жауабын ондық үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
ықшамдаңыз;
іі) ықшамдауды қолданып,
өрнегінің мәнін есептеңіз;
ііі) жауабын ондық үлеске дейінгі дәлдікпен жуықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
берілген.
і) ортақ бөлімі
болатынын көрсетіңіз;
іі) өрнекті ықшамдаңыз;
ііі) х =12,8 , у = 5 болғанда мәні 1-ге тең болатынын негіздеңіз
берілген.
і) ортақ бөлімі 
болатынын көрсетіңіз;
іі) өрнекті ықшамдаңыз;ііі) х= 4 , у = 0,5 болғанда мәні 2-ге тең болатынын негіздеңіз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
a) ықшамдаңыз;
b) a = 0,125 , b = 0,008 болғанда мәнін есептеңіз, жауабын жүздік үлеске дейінгі
дәлдікпен жуықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру
болатынын негіздеңіз;
b) берілген өрнектің мәні натурал санға тең екенін көрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Иррационал өрнектерді түрлендіру
ндары берілген.
Салыстырыңыз:
a) A және B ;
b) C және D .
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
Бір координаталар жазықтығында келесі функциялардың графиктерін салыңыз
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
а) Келесі функциялардың графиктерін бір координата жазықтығында салыңыз
b) графиктері бойынша ортақ нүктені анықтаңыз және координаталарын жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
функциясы берілген
Есептеңіз:
b)
функциясы берілген.
Есептеңіз:
мәндерін салыстырыңыз
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
Дәрежелік функция қасиеттерін қолданып, өрнектердің мәндерін салыстырыңыз
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
a) анықталу облысында өсетін;
b) анықталу облысында кемитін функцияларды анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
Дәрежелік функцияның монотондылық қасиетін қолданып, дәлелдеңіз:
функциясы өз анықталу облысында кемиді
функциясы өз анықталу облысында өседі
Смотреть задание
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
Функцияның берілген аралықтағы ең кіші және ең үлкен мәндерін табыңыз (егер, бар
болса):
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
a) Егер,
болса, онда
oрнегінің ең кіші
және ең үлкен мәндерін табыңыз.
b) Егер,
және
болса, онда 
рнегінің ең
кіші және ең үлкен мәндерін табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі
Материалдық нүкте түзу сызықпен қозғалып келеді. Уақыттың қандай моменттерінде
нүктенің 
лездік жылдамдығы оң болатынын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
Суретте
функциясының графигі және төрт түзу бейнеленген.
Түзулердің бірі — берілген функция туындысының графигі. Осы түзуді анықтаңыз
және номерін көрсетіңіз. 
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
у =f (x) функциясының туындысын табыңыз
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
берілген, мұндағы: g(4) = 2 және g‘(4) = 3.
Табыңыз:
a) f ‘(x) ;
b) f ‘(4) .
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
f және t 
шарттарын қанағаттандыратындай функциялар
болсын.
Табыңыз:
2 четверть
2 четверть
берілген.
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
функциялары берілген.
Табыңыз:
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
Келесі сызықтармен шектелген және бірінші ширекте орналасқан қисықсызықты
үшбұрыштың ауданын есептеңіз:
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
Түзу сызықты қозғалған дененің жылдамдығы
Қозғалыс басталғаннан
бастап, толығымен тоқтағанға дейінгі жүрілген жолды есептеңіз (жол метрмен өлшенеді
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
a-ның қандай мәндерінде y =a түзуі y =0 және
сызықтарымен
шектелген фигураның ауданын тең екі бөлікке бөледі?
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
функциялары берілген
a) Табыңыз:
ііі) А- В ;
b) берілген функцияның графиктерін салып, ортақ бөлігін анықтаңыз;
с) А- В -ның мәні мен боялған бөліктің өзара байланысын тұжырымдаңыз
2 четверть
2 четверть
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы
1) Сәйкес алмастыруды қолданып, интегралды есептеңіз.
2) Интегралдарды есептеңіз
екенін көрсетіңіз
интегралды есептеңіз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
a) Бір координата жазықтығында келесі функциялардың графиктерін салыңыз
b) Графиктерді қолданып, келесі теңдеулердің түбірлері болмайтынын негіздеңіз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
a) Бір координата жазықтығында келесі функциялардың графиктерін салыңыз
b) Графиктерді қолданып, келесі теңдеулердің түбірлер санын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
теңдеуі берілген.
і) мүмкін мәндер жиынын анықтаңыз
теңдеуінің графикалық интерпретациясын көрсетіңіз,
мұндағы х ≥ 2:
теңдеуі берілген.
і) мүмкін мәндер жиынын анықтаңыз
теңдеуінің графикалық интерпретациясын көрсетіңіз, мұндағы
х ≥-7:
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
теңдеуі берілген.
i) анықталу облысын табыңыз;
формуласын қолданып,
теңдеуіне келтіруге болатынын көрсетіңіз;
iii) берілген теңдеудің түбірлерін табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
Келесі теңдеулер берілген
a) анықталу облыстарын анықтаңыз;
b) теңдеудің екі жағын бірдей дәрежеге шығару әдісі арқылы теңдеулердің шешу
жолдарын көрсетіңіз;
c) түбірлерін табыңыз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
d параметрінің әрбір мәнінде келесі теңдеулерді шешіңіз
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
a) b-ның қандай мәндерінде көрсетілген сан берілген теңдеудің түбірі болатынын
анықтаңыз:
i) 1 саны,
ii) 2 саны
b) a-ның қандай мәндерінде
теңдеуінің түбірі болмайтынын
анықтаңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
болатынын көрсетіңіз;
теңдеуін шешіңіз;
ііі) натурал түбірлерін жазыңыз.
2 четверть
2 четверть
Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері
теңдеуі берілген.
a) анықталу облысын табыңыз;
белгілеуін енгізіп 
теңдеуіне келтіруге болатынын
көрсетіңіз;
c) шешу жолдарын қолданып, берілген теңдеудің түбірлерін табыңыз.
2 четверть
1 четверть
для которой F(1) = 4. 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Сила в 60 Н растягивает пружину на 3 см. Первоначальная длина пружины равна 16 см. Какую работу нужно совершить, чтобы растянуть её до 20 см?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
В ходе эксперимента с разведением морских свинок были получены следующие данные, представленные в таблице.
Найдите:
а) среднее значение.
b) моду и медиану.
c) дисперсию и стандартное отклонение
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Гистограмма и таблица дают информацию о возрасте людей, живущих в некоторой
местности.
а) Используя гистограмму, дополните таблицу.
b) Используя таблицу, дополните гистограмму.
1 четверть
1 четверть
На рисунке 1 показан график кривой, уравнение которой 
Фигура R,
ограничена кривой, осью абсцисс и промежутком 1≤x≤5
а) Найдите 
применяя метод интегрирования по частям.
b) Вычислите точное значение площади фигуры R.
Закрашенная часть вращается вокруг оси ОХ на 360º, образуя тело вращения.
с) Найдите точное значение объёма тела вращения.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
где n, m – постоянные.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Заданы комплексные числа z =1−i 1 и z =1+ i 2 .
a) Вычислите 
*
1 z — число, сопряжённое числу 1 z . Ответ запишите в
алгебраической форме.
b) Найдите модуль числа w.
3 четверть
3 четверть
Изобразите на комплексной плоскости эскиз геометрического места точек, заданного равенством
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
На рисунке показана часть графика показательной функции.
а) Определите, график какой из функций изображен на рисунке.
Ответ укажите таблице « √».
b) Найдите область значения указанной функции.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Дана логарифмическая функция 
a) Постройте график этой функции.
Найдите:
b) область определения функции.
c) производную функции.
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
. Вычислите
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
Келесі тұжырымдардың қайсысы дұрыс?
A) Кез-келген адам үшін оның атасын сәйкес қоятын бейнелеу – функция болады;
B) Кез-келген адам үшін оның әкесін сәйкес қоятын бейнелеу – функция болады;
C) Кез-келген адам үшін оның баласын сәйкес қоятын оператор – функция болады;
D) Кез-келген адам үшін оның сүйікті тамағын сәйкес қоятын оператор – функция болады
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
Келесі тәуелділіктердің қайсысы функция емес?
A) Қабырғаларының ұзындығы белгілі үшбұрыш үшін – оның периметрі;
B) Қабырғаларының ұзындығы белгілі үшбұрыш үшін – оның ауданы;
C) Қабырғаларының ұзындығы белгілі төртбұрыш үшін – оның периметрі;
D) Қабырғаларының ұзындығы белгілі төртбұрыш үшін – оның ауданы
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
Арман, Көркем, Айша және Махаббат төртеуінің жастары өз есімдерінің әріптер санымен бірдей. Осы сәйкестік функция бола алатынын түсіндіріңіз және басқа түрде (аналитикалық, графиктік, таблица арқылы) көрсетіңіз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
y =x ²функциясының графигін {2;3} векторына параллель көшіргенде қай
функцияның графигі шығады?
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
A(4;2) нүктесі 
функциясының графигіне тиісті. Берілген функцияның графигін 
функциясының графигіне түрлендіргенде A нүктесінің координатасы
қалай өзгереді?
A) (5;8)
B) (10;11)
C) (14;3)
D) (3;8)
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
[-2;1]кесіндісінде f(x)= x² функциясы берілген 
функцияларының графиктерін салыңыз.
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
Үзіліссіз y = f(x)функциясының графигі Оу осьіне қатысты симметриялы екені
белгілі. Төмендегі тұжырымдардың ішінен берілген функцияға сәйкес келетінін
деп белгілеңіз:
A) функцияның анықталу облысы [-a;a] түрінде болады;
B) функцияның мәндер жиыны [-a;a] түрінде болады;
C) функцияның экстремумдар саны жұп болады;
D) функция жұп функция болады;
E) функция тақ функция болады;
F) функция бірсарынды бола алмайды.
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
Суретте y=f (x) функциясының графигі берілген
Берілген функцияның:
A) анықталу облысын, мәндер жиынын анықтаңыз;
B) жұп-тақтығын және периодтылығын анықтаңыз;
C) нөлдерін және функцияның таңбатұрақтылық аралықтарын анықтаңыз;
D) бірсарындылық аралықтарын, экстремумдарын және ең үлкен және ең кіші мәндерін табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
функциясы берілген.
a) функцияның асимптоталарын, анықталу облысы мен мәндер жиынын анықтаңыз;
b) функция мәні 3-ке тең бола алмайтынын түсіндіріңіз;
c) функцияның графигін салыңыз.
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1функциясына кері функция табылмайтынын түсіндіріңіз 1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
y = f (x) функциясы мен y =w(x) функциялары өзара кері функциялар және
f (0) = 2; f (1) =1; f (2) =3 . w(1),w(2) мәндерін табыңыз
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
функциялары берілген. Келесі күрделі
функцияларды табыңыз:
a) g f (x))
b) k (f (x))
c) f (k 9g(x)))
1 четверть
1 четверть
Функция және оның қасиеттері
y =f (s(x)) күрделі функциясы берілген. y = f (x), y = s(x)функцияларын табыңыз
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық функциялар
Суреттегі мәліметтер бойынша анықтаңыз:
a) sin x
b) tgy
c) cos x*ctgy
d)tgx/siny
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Кері тригонометриялық функциялар
Өрнекті ықшамдаңыз, жауабын инженерлік калькулятормен тексеріңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Кері тригонометриялық функциялар
Қайық парасейлерді 300 метрлік арқанмен тартып келеді. Парасейлерсудың деңгейінен
100 метр биіктікте ұшып келеді. Арқан мен су деңгейінің арасындағы бұрыштың
градустық өлшемін табыңыз. Жауабыңызды ондық үлеске дейін дөңгелектеңіз.
1 четверть
1 четверть
Кері тригонометриялық функциялар
Төмендегі өрнектерді х-ке тәуелді алгебралық өрнек түрінде жазыңыз 
a) sin(arccos x)
b) cos(2arccos x)
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық теңдеулер
a) Қосымша аргумент енгізу әдісі арқылы
түріне келтіруге болатынын көрсетіңіз.
b) 
теңдеуін шешіңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық теңдеулер
ңсіздігі берілген.
a) берілген теңсіздікті
келтіруге болатынын көрсетіңіз;
b)
теңсіздігін шешіңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
a) Сыныптағы 12 оқушыны төрт-төрттен үш топқа бөлу керек. Мұны неше әртүрлі
тәсілмен жасауға болады?
b) Командадағы 20 адамнан басшы, оның оң қолы және хатшы болатын үш адамды
таңдау керек. Мұны неше әртүрлі тәсілмен жасауға болады?
c) Дөңгелек дастарханның бойына 6 адамды неше әртүрлі тәсілмен отырғызуға
болады?
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Компьютер құпиясөзі 5 әртүрлі латын әрпі және 3 әртүрлі цифрдан тұрады. Құпиясөзді
неше әртүрлі тәсілмен таңдауға болады?
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
a) Дүкенде 3 ойыншық түрі сатылады. Осы дүкеннен 4 ойыншық алу керек болса, оны барлығы неше әртүрлі тәсілмен таңдауға болады?
b) Дүкенде 4 ойыншық түрі сатылады. Осы дүкеннен 3 ойыншық алып, оны Арман, Марат және Жанияға беру керек. Мұны барлығы неше әртүрлі тәсілмен жасауға болады?
c) 5 ақ және 3 қызыл бірдей шарларды бір қатарға қою керек. Мұны неші әртүрлі тәсілмен жасауға болады
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
М А Н Д А Р И Н
a) сөзінің әріптерін ауыстыру арқылы неше әртүрлі сөз алуға болады?
б) сөзінің дауысты дыбысты әріптері бірге тұратындай неше әртүрлі сөз алуға болады?
с) сөзінің дауысты дыбысты әріптері де, дауыссыз дыбысты әріптері де бірге тұратындай неше әртүрлі сөз алуға болады?
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
a) Ақтілек төрт таңбалы натурал сан жасырды. Оның жасырған санының құрамында 8 цифры бар болуының ықтималдығын табыңыз.
b) Мақсаттың ойлаған саны 4000-нан артық емес. Мақсаттың жасырған санының құрамында 8 және 9 цифрларының ең болмағанда біреуі болуының ықтималдығын табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Есептеңіз:
a)
жауабын мыңдық үлеске дейін жуықтаңыз.
b) 
жауабын бүтінге дейін жуықтаңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Келесі кездейсоқ шамалардың қайсысы дискретті кездейсоқ шама болып табылады?
a) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының бойы;
b) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының жасы;
c) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының салмағы;
d) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру уақыты;
e) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру уақытының нормативке сәйкес келуі;
f) Кездейсоқ шама кездейсоқ алынған оқушының 100 метр қашықтыққа жүгіру жарысынан алған орны.
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Жәшікте 5 қара, 8 ақ және 7 қызыл орамал бар. Кездейсоқ алынған орамалдың:
a) ақ болуының ықтималдығын табыңыз;
b) қызыл болмауының ықтималдығын табыңыз;
c) сары болмауының ықтималдығын табыңыз
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
0, 2, 3, 5, 6, 7 цифрлары жазылған алты карточка берілген. Кездейсоқ алынған үш карточка арқылы үш таңбалы сан жасалды. Жасалынған үштаңбалы санның жұп болуының ықтималдығын табыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Жансұлтан, кездейсоқ алынған, екі таңбалы санды жасырды . Оның жасырған саны 2-ге де, 3-ке де бөлінбеуінің ықтималдығы қандай?
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Мергеннің 5 оғы бар. Әр атқанда, оның нысанаға тигізу ықтималдығы 0,6-ге тең. Мерген нысанаға бір рет тигізгенге дейін атады. Х кездейсоқ шамасы мергеннің атқан оғының саны деп алып, Х кездейсоқ шамасының үлестірім заңын жазыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Екі атқыштың нысанаға дәл тигізуінің ықтималдығы 0,9 және 0,8. Екі атқыш бір-бірден оқ атты. Келесі оқиғалардың ықтималдығын табыңыз:
a) Нысанаға екі оқтың да тиуі;
b) Нысанаға тек қана бір оқтың тиуі;
c) Нысанаға оқтың тиуі;
d) Нысанаға бір ғана оқтың тигені белгілі болса, ол оқтың екінші атқыштың атуы.
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
3 артилериялық қарудың көздеген нысанаға тигізуінің ықтималдықтары сәйкесінше 0,7; 0,8 және 0,9-ға тең. Жүріп келе жатқан танк, бір оқ тигенде тоқтауының ықтималдығы 0,3, ал екі оқ тигенде тоқтауының ықтималдығы 0,6, ал үш оқ тисе танк толығымен істен шығады. Егер артилериялық қарулар бір-бірден оқ атқан болса, олардың жүріп келе жатқан танкті тоқтатуының ықтималдығын табыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Есеп: «Қорапта 10 ақ, 20 қара шарлар бар. Кездейсоқ кезекпен алынған екі шардың екеуі де ақ болуының ықтималдығын табыңыз».
Жоғарыдағы есепте Бернулли формуласын қолдануға болмайтынын түсіндіріңіз.
1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Мергенның нысанаға тигізуінің ықтималдығы 0,8. Мергеннің 10 оқтың жетеуін тигізуінің ықтималдығын табыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Ықтималдық
Компанияда 8 адам жұмыс жасайды. Әр жұмыскер әртүрлі себептермен, орта есеппен айына 2 күн жұмысқа келмей қалады. Жұмыс күні сәтті өтуі үшін жұмыста кем дегенде 7 адам болуы керек. Бес жұмыс күнінің төртеуі сәтті өтуінің ықтималдығын табыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары
Төмендегі оқиғалардың қайсысы кездейсоқ шама болады?
A) Квадраттың қабырғаларының саны.
B) Берілген шеңбердің центрі болатын нүкте. C) x=3 санының 5x-15=0 теңдеуінің түбірі болуы. D) Қабырғалары 3, 4, 5 болатын үшбұрыштың ауданы.
Е) Қабырғалары 4, 5 болатын параллелограммның ауданы
1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалар
Төмендегі оқиғалардың қайсысы дискретті кездейсоқ шама болады?
A) Қабырғасы 4-ке тең ромбтың ауданы.
B) Оқушының бүгін алған бағасының саны. C) Кітаптан алынған парақтағы әріптер саны. D) Оқушының журналдағы орны
Е) Оқушының бойы
1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалар
Қорапта 10 ақ, 20 қара шарлар бар. Кездейсоқ екі шар алынды. Х – кездейсоқ шамасы алынған шардың ақ болу деп есептеп, Х кездейсоқ шамасының үлестірім заңын құрыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Кездейсоқ шамалар
Тиын төрт рет лақтырылды. Х-кездейсоқ шамасы түскен гербтердің саны.
a) Х кездейсоқ шамасының математикалық күтімін табыңыз;
b) M(5X-7)мәнін табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары
Ойын сүйегі үш рет лақтырылды. Х – кезедйсоқ шамасы түскен ұпайдың жай сан болуы.
a) Х-кездейсоқ шамасының математикалық күтімін табыңыз;
b) Х-кездейсоқ шамасының орташа квадраттық ауытқуын есептеңіз
1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы
Мергеннің нысанаға тигізуінің ықтималдығы 0,5. Оның бес оғы бар және ол нысанаға тигізгенше атады. Х-кездейсоқ шамасы атылған оқтардың саны деп алып, Х-кездейсоқ шамасының геомериялық үлестірімінзаңын құрыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы
Тиын төрт рет лақтырылды. Х-кездейсоқ шамасы тиынның герб түсу саны. Х-кездейсоқ шамасының биномдық үлестірімін заңын құрыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы
Қорапта 6 ақ 14 қара шарлар бар. Қораптан кездейсоқ 5 шар алынды. Х-кездейсоқ шамасы шыққан шардың ақ шар болуы. Х-кездейсоқ шамасының гипергеомериялық үлестірімін заңын құрыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері. Үлкен сандар заңы
Компьютер 1, 2, 3, 4 цифрлары арқылы 1000 таңбалы сан алды. Үлкен сандар туралы заңды пайдаланып, осы санның цифрларының қосындысын табыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
Бөліктеп берілген функцияның графигін салыңыз және
1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
у=?² функциясының графигін пайдаланып, төмендегі түрлендірулерді орындаңыз
1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
?=1/? функциясының графигін пайдаланып, төмендегі түрлендірулерді орындаңыз:
1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
1. Функцияның жұп-тақтығын анықтаңыз
Берілген графиктерді 1) жұп функцияның графиктеріне дейін,
2) тақ функцияның графиктеріне дейін толықтырыңыз
1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
?=?(?) функциясы тақ және периодты екені белгілі, периоды Т = 8. Егер ?(−5)=3,2 болса, онда ?(891) мәнін табыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
Берілген функциялар өзара кері функциялар бола алады ма? Тексеріңіз:
1 четверть
1 четверть
Функция, оның қасиеттері және графигі
Берілген функциялардың кері функцияларын табыңыз және графиктерімен сәйкестендіріңіз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық функциялар
Тригонометриялық функциялардың анықталу облысын табыңдар
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық функциялар
Тригонометриялық функциялардың мәндерінің жиынын табыңдар
1 четверть
1 четверть
Тригонометриялық функциялар
Тригонометриялық функциялардың ең кіші оң периодтарын табыңдар
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер
Тригонометриялық теңдеулерді көбейткіштерге жіктеу арқылы шешіңіз
2 четверть
2 четверть
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер
Тригонометриялық теңсіздіктерді шешіңіз
2 четверть
2 четверть
Ықтималдық
Құрылғы бір – бірінен тәуелсіз жұмыс жасайтын екі элементтен тұрады. Бірінші және екінші элементтердің (t уақыт аралығында) істен шығу ықтималдығы 0,6 және 0,7- ге тең. t уакыт аралығында:
a) екі элементтің жұмыс жасау;
b) бір элементтің жұмыс жасау;
c) ең болмағанда бір элементтің жұмыс жасау ықтималдықтарын табыңыз
2 четверть
2 четверть
Ықтималдық
Қоржында 12 ақ және 8 көк асық бар. Кездейсоқ түрде екі асықты бірінен соң бірін алады, мұндағы алынған асық қоржынға қайтадан салынбайды. Келесі ықтималдықтарды анықтаңыз.
a) Алынған екі асықтың екеуінің де қызыл болуының ықтималдығы:
b) Екінші асықтың міндетті түрде қызыл болуының ықтималдығы;
2 четверть
2 четверть
Ықтималдық
Ыдыста 7 қызыл және 4 жасыл кәмпит бар. Аида қораптан кездейсоқ бір кәмпитті алып жеп қойды. Одан кейін ол тағы да кездейсоқ екінші кәмпитті алып жеді.
1) Диаграмманы толтырыңыз.
2) Келесі ықтималдықтарды есептеңіз:
а) Аиданың екі қызыл кәмпит алуының ықтималдығын
б) Аиданың әр түрлі кәмпит алуының ықтималды
3) Аида кездейсоқ үш кәмпит алды.
Келесі ықтималдықтарды есептеңіз:
а) Үш кәмпиттің де қызыл болуының ықтималдығын
б) Ең болмағанда бір қызыл кәмпит болуының ықтималдығын
2 четверть
3 четверть
Туынды
Берілген шарттарды қанағаттандыратын теңдеулерді құрып, түбірлерін табыңыздар
3 четверть
3 четверть
Туынды
Берілген шарттарды қанағаттандыратын теңсіздіктерді құрып, шешімін табыңыздар
3 четверть
3 четверть
Туынды
?(?) функциясы графигінің қандай нүктесіне жүргізілген жанама абсцисса осіне ? бұрышпен көлбейді?
3 четверть
3 четверть
Туынды
(?) функциясы графигіне ?0 нүктесінде жүргізілген жанама мен абсцисса осінің арасындағы бұрышты табыңыз:
3 четверть
3 четверть
Holidays and Travel
Listen to the instructions and choose the correct option. Teacher reads the instructions from the picture in any order
3 четверть
1 четверть
Aromatic compounds
1.
Describe the structure and bonding in a benzene molecule.
2.
Benzene is prepared from ethyne by the process of cyclic polymerization.
(a) Write a chemical equation for this process.
(b) Methylbenzene is the first homologue of benzene.
(i) Write an equation of obtaining methylbenzene from benzene by Friedel‐Crafts alkylation.
(ii) Which catalyst is used in this reaction?
(c) Benzene readily undergoes addition reaction in the presence of ultraviolet light (but without a catalyst present), hot benzene will also undergo an addition reaction with chlorine or bromine.
Write an addition reaction of the reaction of benzene with chlorine.
(d) Nitrobenzene can be prepared from benzene as shown.
3.
Concentrated sulfuric acid catalyses this reaction.
(a) Write an equation to show how H2SO4 generates the electrophile needed in this reaction.
(b) Draw the mechanism of the reaction
between the electrophile and benzene to form nitrobenzene. Include all relevant curly arrows and charges.
(c) Toluene and benzene are in the same homologues series. Toluene reacts about 25 times faster in nitration reaction than benzene under identical conditions.
Explain why toluene is more reactive than benzene.
1 четверть
1 четверть
Carbonyl compounds
1.
A and B are structural isomers with the molecular formula C3H6O that are carbonyl compounds. Draw the structural formulae of A, B and name them.
2.
Consider the following pair of isomers.
Suggest the test that can be used to distinguish between isomers E and F and describe the observations.
3.
Provide equations for the reactions of CH3CHO with each of acidified potassium dichromate (VI) and sodium tetrahydroborate (III), NaBH4, using [O] or [H] as appropriate.
(a) reaction with acidified potassium dichromate(VI)
(b) reaction with NaBH4
4.
Propanone, CH3COCH3, undergoes a reaction with hydrogen cyanide, HCN.
(a) Write an equation for the reaction of CH3COCH3 with HCN and name the product.
(b) Outline a mechanism for the reaction of CH3COCH3 with HCN. Include all necessary curly arrows, lone pairs and charges.
5.
A series of reactions based on propanoic acid is shown:
(a) Write an equation for reaction 1, using [H] to represent the reducing agent.
(b) Write an equation for the reaction of propanoic acid with calcium carbonate, CaCO3.
(c) Suggest a suitable reagent and conditions for reaction 3.
1 четверть
1 четверть
Listen to the tape and write if the information is True (T) or False (F).
Follow the link below to listen the audio (listen until 2.06) http://b779011024006a6071c1- 5c160b94f727c0d27cbeccc854542bc6.r78.cf1.rackcdn.com/B1_amazing_facts.mp3
1. Only about one tenth of the cells in your body are bacteria.
2. Bacteria are mostly helpful.
3. Animals need bacteria to digest food.
4. You have 7 million cells in your body.
5. Most of the atoms are empty.
6. Most of the atoms are tiny circles.
1 четверть
1 четверть
Read the article about scientific researches about volcanoes and complete the task below.
Collecting Information about Volcanoes Is Difficult
For most volcanoes, we don’t know enough. The last time volcano Agung erupted was in 1963. That was before we had all the tools we have today to measure it. Mount Pinatubo in the Philippines erupted in 1991. Before that, it had not erupted for 500 years. In 1991, two months of changes came before the eruption. Ash burst from the top. The volcano’s shape changed. Earthquakes were bigger. They also happened more often. We know more about Mount St. Helens volcano in the U.S. Scientists have watched it for many years. They can now make good predictions about it. They know that if there are small earthquakes happening it will erupt in two weeks. We don’t know exactly what Agung volcano did before its 1963 eruption. These events could mean an eruption is coming in two weeks. Or, it could be months or even years.
Correct Predictions Are Important
Today, we use satellites to study volcanoes. Satellites give scientists a good look at the volcano from space. They can’t give smaller details, though. Satellites usually only pass over a given volcano once every week or two. The other tools we use cost a lot of money. We cannot have them everywhere. Predicting volcanic eruptions correctly is very important. If it erupts before people leave, they could die. They need to know before it happens. What if they leave and the volcano doesn’t erupt? That can be a different problem. This happened in Mammoth Mountain, California, in 1984. People stopped visiting. It cost money for everyone to leave. The community lost millions of dollars. The eruption never happened. To predict eruptions correctly, we need to know about each volcano. Without that, we have to compare with other volcanoes. Nothing beats really getting to know each volcano, though.
(Tracy K.P. Gregg is a professor of geology at the State University of New York at Buffalo.)
Task. Read and choose the best answer A, B, C or D.
1. What do scientists know about Mount St. Helens volcano?
A) Small earthquakes will cause eruption.
B) The shape of the volcano is changed.
C) The last earthquakes were bigger.
D) The last eruption was 500 years ago.
2. Which word could replace the word «predictions» WITHOUT changing the meaning of the first sentence?
“They can now make good predictions about it. They know that if there are small earthquakes happening it will erupt in two weeks.”
A) answers
B) guesses
C) tips
D) truths
3. Which question is answered in these sentences?
Predicting volcanic eruptions correctly is very important. If it erupts before people leave, they could die. They need to know before it happens.
A) How can people predict volcanoes’ eruption?
B) What can happen if volcanoes erupt earlier than predicted?
C) What can happen if volcanoes do not erupt at all?
D) Where are the most dangerous volcanoes located?
Read the text and give a short answer.
4. What technology is used by scientist today to study volcanoes?
5. Why do NOT scientists use other kinds of technologies to study volcanoes?
6. Why is scientific prediction important for people?
1 четверть
2 четверть
Listen to Mia and Ryan talking about computer games. Answer the questions 1-3 while you listen to the recording. Listen and decide who these ideas belong to. Write Mia or Ryan in the spaces provided. CD3 Tapescript 1.
1. Does not find strategy games interesting.
2. Considers the game good for collaboration.
3. Enjoys playing a game that involves imagination and pleasant experiences.
4. Does not find the game violent.
5. Thinks that Final Fantasy checks your ability of playing.
Complete the sentence according to what you hear.
6. Mia and Ryan agree that they both enjoy playing _
2 четверть
2 четверть
1. The use of biological material (biomass) as a fuel or lighting material is not new; the earliest evidence for humans using wood for fires is at Gesher Benot Ya’aqov in Israel, 790,000 years ago. However, concern over the impact that the burning of fossil fuels is potentially having on the climate has resulted in renewed interest in biofuels. The difference between fossil fuels and biofuels is that fossil fuels were produced millions of years ago when plants and other organisms died, became buried and were subjected to high temperatures and pressures forming coal, oil or natural gas. Biofuels, on the other hand, are produced from biological
material that has been living recently. There are a number of ways in which biofuels can be produced.
2. Some biofuels can be produced from waste material, such as recycled plant oils, whilst others can be produced from plants specially grown for the purpose. Both liquid and gaseous forms of biofuels can be produced from crops that either have a high sugar content, such as sugar cane or sugar beet, or contain starch that can be converted into sugars, such as maize. Plants containing high levels of plant oils, such as oil palm or soybean, can also be used. Wood and its by-products can be converted into a variety of biofuels.
.Which paragraph contains the following information? Write Paragraph 1 or 2 next to the sentences below.
1. The main ways in which humans use biofuels
2. Fuels can give energy to humans
3. The main difference between fossils and biofuels
4. The main ways biofuels can be produced
Mark the sentences True or False.
5. Biofuels are possible to produce by converting recycled plant materials.
6. It is not possible to convert trees into a type of biofuels.
2 четверть
3 четверть
Listen to the recording and answer the questions. Write NO MORE THAN THREE WORDS or A NUMBER.
Go to this link to listen to the audio https://breakingnewsenglish.com/1109/110907- nanotechnology.html
1. What did Dr. Charles Sykes and his team create from a single molecule?
2. What was his invention called in the Guinness Book of World Records?
3. In what medical fields will this smallest machine be used?
4. What will Dr. Sykes’ invention produce being the first in the world?
5. What is the speed of motor rotation of this invention?
6. What is Dr. Sykes excited about thinking about his invention?
3 четверть
3 четверть
Read the text carefully and answer the questions.
Good Health
Most people would agree with the definition of good health as being a state where you are free from sickness. People used to only think of their health when they were sick. But these days more and more people are taking measures to make sure that they don’t get sick.
One of the best things you can do for your body is exercise. But how much is enough? Not everyone agrees on exactly how much people should exercise each day. Some people think that doing
simple things like cleaning the house are helpful. Other people do heavy exercise everyday such as running or swimming.
Along with exercise, having a healthy diet can help promote good health. Foods like vegetables and fruits should be eaten several times each day. It is also important to eat foods high in fiber such as beans, grains, fruit and vegetables. Fiber helps your body to digest the food you eat. It also helps your body in other ways such as decreasing the chance of getting cancer, heart disease and diabetes. Avoiding foods with a lot of sugar, salt and fat is a good idea to decrease the possibility of having problems as obesity. Obesity means having so much fat on your body that you are risking your health.
Another factor that affects our health is stress. There are different things that cause stress for different people. Money problems, work and relationships with other people can all cause stress. It can also be caused by good things like getting married or moving into a new house. Exercise and sports are a great way to reduce stress. Other activities like Tai Chi, yoga or taking a walk also help reduce stress. Changing the way you think can also reduce stress. Try living for now, and do not worry about the future.
Choose the correct answer A, B, C or D.
1. What is the main idea of the text?
A) Exercising, a healthy diet and reducing stress lead to a healthy life.
B) Knowing the difference between good health and bad health is important.
C) People all over the world have different ideas of what “good health” means.
D) Removing stress out of life is important.
2. Beans, grains, fruit and vegetables are examples of what?
A) Foods high in salt and fat.
B) Foods that can cause obesity.
C) Foods that difficult to digest.
D) Foods with lots of fiber.
3. Tai Chi, Yoga and taking a walk are examples of …
A) changing how you think
B) how we live now
C) ways of causing stress
D) ways to reduce stress
Mark these sentences Yes / No / Not Given.
4. You must do difficult exercise for a long time every day to be healthy. _
5. Foods high in fiber can protect from serious health problems.
6. Stress can be caused by only negative situations.
3 четверть
3 четверть
Choose ONE of the topics to write.
Topic 1. Robots in the Future
Look at the table below. Three teenagers answered the question ‘Would you be happy to have robots in your life in the future?’ Write the response that will present your own ideas. You can use some ideas from the table. Pay attention at the usage of linking devices.
Topic 2. Capability of Human Brain.
Look at the text below. Write the response that will present your own ideas if it is a good or bad idea to change something in human brains. Pay attention at the usage of linking devices. You can use some ideas from the text.
“Researchers found a special gene. It is in mice. It could help us forget painful memories. Many people have painful memories that make them ill. The illness is called post-traumatic stress disorder (PTSD). Researchers want to change painful memories into nice thoughts and feelings. This would help millions of people with PTSD.”
You can use the following linking words:
Further
Furthermore
Moreover
In addition
Additionally
Then
Also
Too
3 четверть
3 четверть
Work in pairs. Choose ONE of the cards and answer the questions. You have 1 minute to prepare and 2-3 minutes to speak.
In your speaking you should:
try to keep the conversation going;
use topic-related vocabulary;
use infinitives and gerunds.
Card 1
1. What is nanotechnology?
2. Do you know of any examples of nanotechnology?
3. When do you think nanotechnology will be a widely used part of our life?
4. Why do you think people are interested in nanotechnology?
Card 2
1. What springs to mind when you hear the word ‘nanotechnology’?
2. What would you like nanotechnology to do?
3. How excited are you about the future of techonology?
4. How might nanotechnology help us in the future?
Card 3
1. What is stress?
2. What causes stress?
3. Have you been under stress recently?
4. How does stress affect you?
Card 4
1. Do you have a stressful lifestyle?
2. What stresses you out?
3. How do you relieve stress?
4. How can you eliminate stressful situations?
Card 5
1. What is the most amazing thing about the brain?
2. What are some extraordinary things some people can do with their brains?
3. What do you wish your brain was better at?
4. Do you think humans will ever completely understand the brain? Why or why not?
Card 6
1. What images spring to mind when you hear the word ‘robot’?
2. If you had a robot, what would you like it to do?
3. Will robots ever like identical to humans? Why yes/ Why not?
4. What will happen if robots take over the world one day?
3 четверть
4 четверть
Listen to the recording and choose the best option A, B, C or D.
Use the link to listen: http://www.esl-lab.com/story1/storysc1.htm
1. Where was the man coming from when he first saw the Unidentified Flying Object (UFO) ?
A. He was returning home from a party.
B. He just got off work when he saw the UFO.
C. He was driving home from a restaurant.
D. He was returning home from the school.
2. What time did the man report the incident to the police?
A. about 12:00 AM
B. about 2:00 AM
C. about 5:00 AM
D. about 3.00 AM
3. What jumped out in front of the man’s car?
A. a giant deer
B. a strange man
C. a hairy clown
D. a hairy creature
Task. Fill in the gaps with NO MORE THAN TWO WORDS:
4. The beast picked up the front of my car and said, «Get out of the car. I’m taking you to_______ !»
5. When I did not get out of the car, the beast opened the car door, carried me on his shoulders to this round-shaped_______ , and well, that is when I woke up alongside the road.
6. We have a great _______ that deals with THESE kinds of cases.
4 четверть
4 четверть
Search for Supernova
Sometimes a star explodes. The explosion is called a supernova.
Supernovas are the biggest explosions that happen in space. They are one of
the most powerful events in the universe. Usually, changes to planets and stars
happen very, very slowly. For example, it took millions of years for our solar
system to form. That is a very long time. A supernova, however, happens very
quickly. The explosion lasts only about 15 seconds.
In Galaxies Far, Far Away
A galaxy is a system of millions of stars and the planets that circle them. Our solar system is
in the Milky Way galaxy. In galaxies like ours, there are two or three supernovas every hundred
years. There are many, many galaxies in the universe. Scientists can usually observe a few hundred
supernovas every year.
Ingredients for Planets
Supernovas are important for shooting elements into the universe. Everything in the Universe
is made of matter, and matter is made of elements. Huge stars are kind of like factories. The burning core of a star cooks up the elements needed to make everything else in the universe. When a star
explodes, it shoots the elements into space. Eventually, the elements form new stars and new
planets. These become solar systems, which make up galaxies. The elements are ingredients for
making planets, moons, and even us!
Read the questions and choose the best option A, B, C or D
1. Which question is answered in the section «Search for Supernovas»?
A. What causes supernovas?
B. Who can discover supernovas?
C. Where do supernovas happen?
D. Why do scientists study supernovas?
2. What information do you get from the section «Ingredients for Planets»?
A. details about what kinds of stars can eventually become supernovas
B. facts about how long most supernovas last
C. details about what causes supernovas to happen
D. facts about how supernovas help make other things in the universe
3. Which detail from the article BEST states its MAIN idea?
A. A galaxy is a system of millions of stars and the planets that circle them.
B. Everything in the Universe is made of matter, and matter is made of elements.
C. There are many, many galaxies in the universe.
D. Supernovas are one of the most powerful events in the universe.
Explain what these numbers state in the text.
Example: A few hundred number of supernovas observed every year
4. millions years _____________________
5. every hundred years _____________________
6. 15 seconds _____________________
4 четверть
4 четверть
Students work in pairs. They are suggested two pictures (as the example below) to show own point
of view on suggested ideas. They ask and answer to the questions of each other.
Card 1
You can see two pictures. Discuss with your friend the topic of the pictures. Ask questions, agree or
disagree. You have 1 minute to prepare your speech and 2-3 minutes to speak. Questions can help
you to organise your answer.
1. Would you like to travel into space? Why or why not?
2. What do you think about space tourism?
3. How important is learning about space?
4. Which planet in our solar system is the smallest?
5. Which planet in our solar system is closest to the sun?
6. Which planet in our solar system is farthest from the sun?
Card 2
You can see two pictures. Discuss with your friend the topic of the pictures. Ask questions, agree or
disagree. You have 1 minute to prepare your speech and 2-3 minutes to speak. Questions can help
you to organise your answer.
1. Will humans ever travel to different solar systems? Why or why not?
2. What is the most interesting thing you know about space?
3. Have you ever seen any of the following movies: ET, Alien, Star Wars? Which one is your
favorite? Why?
4. Which planet in our solar system would you most want to visit?
5. How is the Earth unique in our solar system?
6. Do you think life exact on other solar systems?
4 четверть
1 четверть
You will hear five different people talking about animals that have been important in their lives. For Speakers 1-5, choose from the list (A-F) the animal that each person talking about. For Speaker 5, you should choose two answers.
CD3 Tapescript 1
Which animal
Speaker 1
A) Was scared of people?
Speaker 2
B) Was in the zoo?
Speaker 3
C) Had been trained to do a job?
Speaker 4
D) Had to be given away?
Speaker 5
E) Was the first pet when he was growing up?
Speaker 6
F) Was very rare?
1 четверть
1 четверть
Read the article and complete the tasks below.
Talking About Penguins
by Guy Belleranti
Penguins are one of the world’s most interesting birds. They waddle when they walk and have flippers instead of wings. The bones in a penguin’s flippers are heavier and more solid than those in the wings of a flying bird. This helps the penguin “fly” through the water.
The penguin’s black back and white front has an important function, too — camouflage in the water. Penguins blend in with the sea from above and with the sky from below. This makes it harder for predatory birds, leopard seals, sea lions, orcas and sharks to see them.
Many people think all penguins live in the cold and ice of Antarctica. However, only 6 of the 17 species or types of penguins live in Antarctica. The others live in parts of New Zealand, Australia, South Africa and South America and on the Falkland and Galapagos Islands.
Let’s talk about two of the penguin species – the Emperor penguin of Antarctica and the Galapagos penguin of the Galapagos Islands.
The Emperor penguin is the world’s largest penguin. Its oily outer feathers help keep it dry. Its dense inner down feathers and thick fat
layer helps keep it warm. Emperor penguins also often huddle in groups to conserve heat.
A mother Emperor penguin lays only one egg at a time. After the mother Emperor penguin lays the egg she travels to open sea to feed on fish, squid and krill (shrimp-like ocean crustaceans). The father stays behind with the egg. He keeps it warm and protected by balancing it on his feet and covering it with feathered skin called a brood pouch. The mother returns two months later,regurgitates food for the newly hatched chick, then stays with it while the father goes out to sea to feed.
The Galapagos penguin lives in an area much warmer than Antarctica. The Galapagos Islands are on the Equator, 600 miles west of the South American country
of Ecuador. This is as far north as any penguin lives in the wild. The Galapagos penguin is one of the smallest and also one of the most endangered of all penguins. It shares the Galapagos Islands with many other unusual animals including the giant Galapagos tortoise and the blue-footed booby. Instead of having to stay warm the Galapagos penguin must find ways to stay cool. The best way is to spend the heat of day in cool water currents hunting small fish and krill. When a Galapagos penguin does get out of the water it often spreads its flippers to cool off. It might also pant like a dog. And it shades its feet by standing with its body hunched forward.
This has just been a peek at penguins. To find out more visit your school and public libraries.
Choose the best option (A-D)
1. Most wild penguins live…
A) in South Africa
B) near the North Pole
C) in the Southern Hemisphere
D) near the Equator
2. A sea lion might have a hard time seeing a penguin swimming in the water. Why? [1]
A) Sea lions cannot see the color black very well because it blends in with the snow and ice.
B) When the sea lion looks up, the penguin’s white belly blends in with the bright colors of the sky.
C) Penguins swim very fast and they look like a streak zooming through the water.
D) A penguin becomes invisible when it swims in cold water.
Answer to the questions
3. The father Emperor penguin keeps the egg warm and hatches the chick. Where is the mother penguin during this time?
4. How are a penguin’s flipper bones different from the bones in other birds’ wings?
5. According to the information in the article, what three things does a Galapagos penguin do to cool off when it is too warm?
6. Even though they do not fly, penguins are actually birds. Write an answer in which you describe why penguins are birds. Be sure to mention several traits that are unique to birds.
1 четверть
2 четверть
Watch the TEDx talk about ‘How playing an instrument benefits your brain’ by Anita Collins and choose A, B, C, or D for each of the questions. You will hear a presenter twice.
CD3. Tapescript 2.
1. What happens when we listen to music?
A) Certain areas of the brain start working
B) Work for just a second while we are listening
C) There is simultaneous activity in many areas of the brain
D) Different areas work at intervals to process melody, rhytm, etc
2. Which areas of our brain are involved when playing a musical instrument?
A) Visual, motor and cerebral cortices
B) Motor, cerebral and auditory cortices
C) Visual, auditory, and motor cortices
D) Cerebral, motor and fine motor cortices
3. What’s the left hemisphere involved in?
A) Precision skills like Maths and Language
B) Fine motor skills
C) Creativity
D) Dancing and tapping skills
4. What’s the bridge between the two brain hemispheres called?
A) Corpum callum
B) Coopco coolism
C) Capum cullim
D) Corpus callosum
5. How do musicians improve their memory skills?
A) By bringing them to life more quickly
B) By assigning multiple tags to their memories
C) By linking them through cognitive analysis
D) By showing them through music
6.What have scientists found?
A) Playing a music instrument enhance brain functions more than other activities
B) Musicians and Sports players have the same cognitive abilities
C) All artists have enhanced cognitive abilities
2 четверть
2 четверть
Read the article and complete the tasks below.
Before clocks, phones and Fitbits, there was sunlight and mathematics
How do you tell the time on a cloudy day? Easy. You look at your phone or your watch.
That works today — but let’s go back several thousand years to when watches did not exist. A glance at the sun would give some idea of time. The sundial was in use in Egypt by 1500 B.C. Its principle was simple: As the sun moved across the sky, the shadows it cast also moved. By marking equal divisions around a rock, tree or stick, people could track the passage of time. Seasonal changes brought their own challenges as the angle of the sun shifted. But over time, sundials improved and gained greater accuracy.
An overcast sky, though, could render a sundial useless. Yet, people still had to be at work on time and know when to meet friends for lunch. As a result, many clever ways to tell time were invented.
One was the water clock, which was invented by the Egyptians. A container was filled with water, which steadily drained through a hole of a specific size. Markings on the side of the container showed the passage of time. The water clock was also called the clepsydra, from the Greek words «to steal water.» Gradually, the water clock became more sophisticated.
Al-Jazari is remembered as a famous 12th century Arab scholar. He used water to power his 20-foot-tall clock. The device was large and very complicated. Early scientists, like their modern counterparts, were brilliant people. Arab scholars may not have had battery-powered calculators or computers, but they made incredible scientific advances. They were making major advancements long before Europe moved out of the so-called Dark Ages.
When The Candle Is Spent …
In China, people used candles to tell time. Around the year A.D. 520, You Jiangu and a few colleagues figured out that similar candles burn at the same rate. For example, they took six candles, each marked in 12 sections. They knew each candle took four hours to burn away. Simple math will tell you that each section took 20 minutes to burn.
About 300 years later, England’s King Alfred used a similar candle clock. Did it take three centuries for the idea to cross Asia and Europe? Or did Alfred come up with the idea on his own? We do not know, but historians and archaeologists may someday figure out the answer.
Not surprisingly, candle clocks needed protection from the wind. A gentle breeze caused them to burn more quickly. A strong puff would blow them out. Maybe then time stood still! Glass wasn’t easily available, so people put the candles in wooden lanterns. The lanterns were fitted with transparent panels made out of horn, so the flame was still visible but protected.
Hurry! Hurry! The Hourglass Is Almost Empty!
The hourglass was another effort to measure time. The concept was simple. Two glass bulbs, one filled with a specific amount of sand, were joined by a narrow neck. It took one hour for the sand to flow from the top bulb to the bottom one. For many centuries, they were popular on sailing ships. However, the crew member responsible for turning the glass each hour dared not fall asleep at the wrong moment.
Small hourglasses were popular in kitchens to help boil eggs correctly. The sand ran through in three minutes. Today, electronic egg timers are available. Still, your grandma or grandpa may have an old hourglass tucked away in their cupboards.
Watch Out!
Reliable chronometers — timepieces like we think of them today — finally came along in the 1700s. At last, telling time was no longer at the mercy of sun, wind or sand.
Answer the questions
1.
Read the section «When The Candle Is Spent» and explain what a solution to the problem with candle clocks people found out.
2.Read the following paragraph from the section «When The Candle Is Spent»
Not surprisingly, candle clocks needed protection from the wind. A gentle breeze caused them to burn more quickly. A strong puff would blow them out. Maybe then, time stood still! Glass wasn’t easily available, so people put the candles in wooden lanterns. The lanterns were fitted with transparent panels made out of horn, so the flame was still visible but protected.
Which answer choice is the BEST definition of the word «available» as used in the sentence?
A) awkward
B) occupied
C) obtainable
D) scarce
3.Read the paragraph below from the section «Hurry! Hurry! The Hourglass Is Almost Empty!”
The hourglass was another effort to measure time. The concept was simple. Two glass bulbs, one filled with a specific amount of sand, were joined by a narrow neck. It took one hour for the sand to flow from the top bulb to the bottom one. For many centuries, they were popular on sailing ships. However, the crew member responsible for turning the glass each hour dared not fall asleep at the wrong moment.
What inference can the reader make based on this paragraph?
A) In order to tell time past one hour, two hourglasses are needed to pour out sand at the exact same time.
B) In order to tell time past one hour, the hourglass makes the sand travel from the top bulb to the bottom bulb.
C) In order to tell time past one hour, the hourglass turns itself over after the bottom becomes heavy enough.
D) In order to tell time past one hour, someone must turn over the hourglass when all of the sand flows to the bottom.
4.Read the article’s introduction [paragraphs 1-5] and the final section “Watch Out!” What is the connection between those two sections?
A) The introduction describes some of the earliest ways people told time, while the final section explains that we no longer need those methods because of the chronometer.
B) The introduction describes the most recent timepiece inventions, while the final section describes the different ways people used to tell time before the invention of the chronometer.
C) The introduction describes the most important ways to tell time that people have used, while the final section introduces the chronometer, which is new, but not commonly used to tell time.
D) The introduction describes popular ways to tell time that are used around the world today, while the final section describes the chronometer, a unique timepiece that is not as popular.
5.
This article is organized using chronological order. Why do you think the author chose to organize the information this way?
A) to show the similarities and differences between timepieces used in different parts of the world
B) to list different timepieces in order of least importance to greatest importance
C) to describe the different timepieces that were invented throughout history in a logical way
D) to explain how people were able to solve the different problems that were unique to each timepiece described
6.What is the purpose of this article?
A) to share feelings
B) to inform
C) to entertain
D) to persuade
2 четверть
3 четверть
Hear an interview about new inventions and fill the gaps. Write NO MORE THAN TWO WORDS OR NUMBER. CD3. Tapescript 3. Listen till 2:50 minutes
1. Wing-suits are modernised and getting better. Its ______is also getting down.
2. Gabriele Diamanti works on making clean______ obtainable for everyone. 3.The idea of water distiller is great but the project needs_____.
4. The «enable talk gloves» will help to understand______ language.
5. Deepsea Challenger Submarine is designed to be able to get to the ______of the sea.
6. James Cameron was the first person to do a solo ______so deep under the sea.
3 четверть
3 четверть
Read the text and answer to the questions.
Science Nourishes the Mind and the Soul BRIAN GREENE
ONE DAY, WHEN I WAS ABOUT ELEVEN, walking back to Public School 87 in Manhattan after our class visit to the Hayden Planetarium, I became overwhelmed by a feeling I’d never had before. I was gripped by a hollow, pit-in-the-stomach sense that my life might not matter. I’d learned that our world is a rocky planet, orbiting one star among the one hundred billion others in our galaxy, which is but one of hundreds of billions of galaxies scattered throughout the universe. Science had made me feel small.
In the years since, my view of science and the role it can play in society and the world has changed dramatically.
While we are small, my decades of immersion in science convince me this is cause for celebration. From our lonely corner of the cosmos we have used ingenuity and determination to touch the very limits of outer and inner space. We have figured out fundamental laws of physics— laws that govern how stars shine and light travels, laws that dictate how time elapses and space expands, laws that allow us to peer back to the briefest moment after the universe began.
None of these scientific achievements has told us why we’re here or given us the answer to life’s meaning—questions science may never address. But just as our experience playing baseball is enormously richer if we know the rules of the game, the better we understand the universe’s rules— the laws of physics—the more deeply we can appreciate our lives within it.
I believe this because I’ve seen it.
I’ve seen children’s eyes light up when I tell them about black holes and the big bang. I’ve witnessed the self-worth and confidence a young student gains by completing even the simplest of mathematical calculations. I’ve spoken with high school dropouts who’ve stumbled upon books describing the amazing achievements of science and returned to their studies with purpose and zeal. I’ve received letters from young soldiers in Iraq, telling me how reading popular accounts of relativity and quantum physics has provided them hope that there is something larger, something universal that binds us together. Such is the capacity of science, not only to explain, but to inspire.
Which is why I am distressed when I meet students who approach science and math with drudgery. I know it doesn’t have to be that way. But when science is presented as a collection of facts that need to be memorized, when math is taught as a series of abstract calculations without revealing its power to unravel the mysteries of the universe, it can all seem pointless and boring.
Even more troubling, I’ve encountered students who’ve been told they don’t have the capacity to grasp math and science.
These are lost opportunities.
I believe we owe our young an education that captures the exhilarating drama of science.
I believe the process of going from confusion to understanding is a precious, even emotional, experience that can be the foundation of self-confidence. I believe that through its rational evaluation of truth and indifference to personal belief, science transcends religious and political divisions and so does bind us into a greater, more resilient whole.
I believe that the wonder of discovery can lift the spirit like Brahms’s Third Symphony.
I believe that the breathtaking ideas of science can nourish not only the mind but also the soul. A native New Yorker, BRIAN GREENE teaches physics and mathematics at Columbia University. He is a proponent of string theory, which attempts to unify all the forces of nature into a
single framework. He authored The Fabric of the Cosmos and The Elegant Universe.
1. Who is the author of this essay? Give evidence from the essay to support your answer.
2. What is the author hoping to persuade the reader of?
3. Why does the author include the personal anecdote at the beginning of the essay?
4. Who is his intended audience? Give evidence.
5. Why did he include different examples of people who were inspired by science? The author uses logos to persuade the audience. Give the examples of it and explain why.
6. The rhetoric in this text is heavily dependent on contrast. Find examples of these contrasts and explain.
Смотреть ответ
3 четверть
4 четверть
Watch the video about ‘5 Mind Blowing Facts About Your Smartphone’. You will hear a
presenter twice. Be ready to give the full answers to the questions.
1. Why does NASA use smartphones as chief satellites? [1]
2. What developing country has a rapidly increasing smartphone market in the world? [1]
3. What other things have smartphones helped to sale dramatically? [1]
4. How many Eniac computers are needed to have the power of one smartphone chip? [1]
5. How much space are needed to store Eniac computer components to have the power
of one smartphone chip?
6. How can we use our smartphones according to the last fact?
4 четверть
4 четверть
Read the text carefully. Select if the statements are TRUE or FALSE, put a tick in an
appropriate column and Support your choice with evidence.
The History of Modern Fashion
Today, dedicated followers of fashion look to cities such as New York City, London, Paris
and Milan for their inspiration and to buy the latest trends. The fashion scene changes with every
season and in many countries, this means that there are four collections – one each for spring,
summer, autumn and winter. The concept of fashion trends developed in the 14th century in
Europe, but what about fashion in the rest of the world?
Early Western travelers going to the East noted that fashion and styles changed slowly in
countries such as Persia, India, China and Japan. However, this was not always the case as there
was also evidence uncovered during the dynasty of Ming China of rapidly changing fashions in
Chinese clothing. History shows us that changes in costume often took place at times of economic
or social change, which occurred in ancient Rome and the medieval Arabian Peninsula. Then a long
period without major changes would follow.
At this time, most weaving, embroidery, cutting and stitching was hand-crafted by skilled
craftsmen and seamstresses. Many textiles originated in countries such as China, where exquisite
silks were produced and Turkey with its rich history of embroidery and clothing styles influenced
by Central Asia and the Far East. Until the mid-nineteenth century, in Europe and America most
clothing was therefore custom made by skilled dressmakers and tailors. This meant that following
fashion trends was clearly an expensive past-time.
In the twentieth century, mechanized production of textiles and the introduction of the sewing
machine dramatically changed the way fashionable garments were produced. It led the development
of haute couture and, much later, affordable branded clothing which was the offshoot of haute
couture. Mass production meant that clothing became much cheaper and more widely available, yet at the same time was easily adapted to meet the designers’ demands. As economies grew and
people became more affluent, more people could afford to buy designer clothing across the world.
To sum up, fashion is closely interlinked with the history of the world. Periods of rapid
change and movement of people influenced the textiles and styles that people chose to wear.
Nowadays, people are still extremely conscious about the way they dress for various occasions.
Adolescents and young adults feel very strongly about the brands they wear, whether it is for
college, partying or sportswear. Their parents feel the same about their own designer labels. There
are designer or boutique brands all over the world. In many Asian countries, local designers can
charge a small fortune for exclusive bridal wear, wedding attire and other formal wear.
4 четверть
1 четверть
Listen to the naturalist called Alison Pringle talking about wildlife. For questions 1-6, complete the sentences with a word or short phrase.
Write NO MORE THAN FOUR WORDS for each answer. You will listen to the recording twice. CD3. Tapescript 1.
Example: Alison mentions that one in two million lobsters is blue.
1. Predators understand the danger of the blue poison dart frog by its
2. Blue poison dart frogs are poisonous because of their
3. The blue –tongued reptile reveals its tongue when it’s
4. The speaker explains that blue whales are actually .
5. The speaker says that blue mammals do not exist.
6. The speaker points out that blue damselflies live near in the UK.
1 четверть
1 четверть
Read the text and complete the tasks below.
Anthony Coleman is a travel writer for the magazine The Four Corners of the Earth and travels the globe to inform and entertain his readers
My job as a travel writer requires me to share ‘authentic’ travel experiences with my readers. When I first started writing, I took part in activities where I could ‘study’ the locals and understand their culture. My goal was to immerse myself in international cultural experiences. Therefore, I rushed from Polynesian fire dances during Hawaiian Luau celebrations to Greek syrtaki nights with loud bouzouki music. I enjoyed riding South American llamas up rocky hillsides, staying in luxurious bungalows on stilts above Bora Bora’s turquoise lagoons and taking part in expensive Japanese tea ceremonies served by women wearing beautiful kimonos.
These experiences felt ‘authentic’ until my editor called to complain. ‘You write well but you’re not capturing the real mood of the places you visit,’ he said. ‘Don’t search for traditional stereotypes. Start writing about places and people as they really are, rather than what you think they should be like,’ he added. These days, I avoid cultural zoos where tourists pay good money to get taste of traditional customs that are recreated for their benefit. It’s common to find snap-happy tourists watching a country’s traditional dance at some luxurious resort instead of its original setting. Where is the authenticity?
I realised that the more you look for authenticity, the less likely you are to find it. An authentic travel experience hides in simple, everyday moments. It sweeps you through busy Istiklal Street in the Beyoglou district as you become one with the lively crowd of Istanbul. It bursts out of a café in Samoa cookie frappuccinos. Meanwhile, an elderly man sips his traditional watermelon drink, vaimeleni, on a porch across the road. Before you know it, you are drinking vaimeleni with him and are taking selfies to post on Instagram. You know it is an authentic moment because it feels meaningful and isn’t staged.
You can only appreciate these ‘authentic’ moments when you leave your comfort zone. Instead of staying at a luxurious resort, choose a student dormitory or a home stay where the facilities may leave a lot to be desired, but where you can experience life on the inside and learn the language. Avoid tourist bubbles such as air-conditioned sightseeing coaches, and squeeze onto the brightly coloured ‘Chicken Buses’ of Central America that take you from village to village.
1. Decide which of the following titles is the most suitable.
a. How to have an authentic travel experience
b. The most authentic travel experience ever
c. Why a travel writer has to have authentic travel experiences
a. Authentic travel is when a person experiences comfort zone
2. What is the writer’s purpose in the first paragraph?
b. to point out what qualifications a travel writer must have
c. to emphasise how good he is at his job
d. to explain how tiring being a travel writer can be
e. to define what the job of a travel writer involves
3. Why did the editor disapprove of the writer’s choices?
a. He was making the places sound too beautiful.
b. He described stereotypes rather than reality.
c. His style of travel writing wasn’t what it should be.
d. He was paying too much money for his experiences.
4. What are ‘cultural zoos’?
a. places where cultural activities are reproduced for tourists at a cost
b. museums, ancient sites and other cultural places to visit
c. places that offer culture from around the world
d. places where tourists can by cultural items
5. What is authenticity?
a. involvement into every instant of a visited country
b. identification the sphere of the country
c. knowledge of the travelling route
d. practice of communication
6. According to the writer, which of the following IS NOT an ‘authentic’ moment?
a. taking a selfie with an elderly Samoan who offered you a drink
b. travelling on a village bus
c. joining crowds at famous tourist attractions
d. hanging out at places with local teenagers
1 четверть
1 четверть
Present a talk answering the questions in the card.
Card 1
Do you like animals? Why?
What’s your favorite animal? Why?
Are people in your country fond of animals?
What kinds of animals as a pet do the people have in your country?
Card 2
Do you have a pet? What is it?
What are the most popular pets in your country? What animal do you think makes the best pet? Why? What are the pros and cons of keeping a pet?
Card 3
Why do people have pets? / Why do people keep pets? Is it popular in your country to have a pet (pets)?
What can children learn by having a pet? Why do some people not like pets?
Card 4
Do you consider yourself an animal lover? Why/Why not? What can people learn from animals?
Do you think it is a good pattern in general to judge people by their attitude toward animals? Explain why.
How do you feel about the use of animals for medical research?
Card 5
What is culture shock?
Have you ever experienced culture shock?
Have you ever felt confused by the actions of someone from another culture? If so, tell about it.
What has surprised you when you’ve met people from other countries?
Card 6
What do you think is interesting about your own culture? What do you like most about your own culture?
What do you like least about your culture?
If you could change one thing about your culture, what would it be?
Card 7
What is the best/most important thing your culture has?
What is the best/most important thing your culture/country has adopted from another culture?
What is considered rude in your culture?
What are the five most important values of your culture? (For example, Family)
Card 8
What is your favorite city? Why? What makes any city be attractive?
What are some cosmopolitan cities around the world? What is a special place of your city? Why?
Card 9
Can you describe the city you live in?
How would you describe the architecture of your city? What aspects of life in the city would you complain about?
What do you think should be done to improve living condition in cities?
1 четверть
2 четверть
Listen to different job applicants answering the same interview questions and complete the tasks below.CD3. Tapescript 2.
1. What does Mr. Higgins mean when he uses word badly?
2. What does the phrase calculated risks mean used in the content of the interview?
Which applicant do you think gives the better answer to each question and why? Put tick opposite the name of the applicant who presents better answer and explain why their answers are better.
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Read the passage.
Part 1. Which paragraph contains the following information?
1. a description of an early timekeeping invention affected by cold temperatures 2. an explanation of the importance of geography in the development of the calendar in
farming communities
3. details of the simultaneous efforts of different societies to calculate time using uniform hours_____
A Chronicle of Timekeeping
A
According to archaeological evidence, at least 5,000 years ago, and long before the advent of the Roman Empire, the Babylonians began to measure time, introducing calendars to co-ordinate communal activities, to plan the shipment of goods and, in particular, to regulate planting and harvesting. They based their calendars on three natural cycles: the solar day, marked by the successive periods of light and darkness as the earth rotates on its axis; the lunar month, following the phases of the moon as it orbits the earth; and the solar year, defined by the changing seasons that accompany our planet’s revolution around the sun.
B
Before the invention of artificial light, the moon had greater social impact. And, for those living near the equator in particular, its waxing and waning was more conspicuous than the passing of the seasons. 4 . In more northern climes, however, where seasonal agriculture was practised, the solar year became more crucial. As the Roman Empire expanded northward, it organised its activity chart for the most part around the solar year.
C
In order to track temporal hours during the day, inventors created sundials, which indicate time by the length or direction of the sun’s shadow. The sundial’s counterpart, the water clock, was designed to measure temporal hours at night.5 . The falling water level denoted the passing hour as it dipped below hour lines inscribed on the inner surface. Although these devices performed satisfactorily around the Mediterranean, they could not always be depended on in the cloudy and often freezing weather of northern Europe.
D
The advent of the mechanical clock meant that although it could be adjusted to maintain temporal hours, it was naturally suited to keeping equal ones. 6 . The schemes that divided the day into 24 equal parts varied according to the start of the count: Italian hours began at sunset, Babylonian hours at sunrise, astronomical hours at midday and ‘great clock’ hours, used for some large public clocks in Germany, at midnight. Eventually these were superseded by ‘small clock’, or French, hours, which split the day into two 12-hour periods commencing at midnight.
Part 2. Three sentences have been removed from the article. Choose from the sentences A-D the one which fits each gap (4-6). There are two extra sentences which you do not need to use.
A. Hence, the calendars that were developed at the lower latitudes were influenced more by the lunar cycle than by the solar year.
B. One of the first water clocks was a basin with a small hole near the bottom through which the water dripped out.
C. With these, however, arose the question of when to begin counting, and so, in the early 14th century, a number of systems evolved.
D. The motion of a pendulum rocks this device so that it catches and then releases each tooth of the escape wheel, in turn allowing it to turn a precise amount.
E. The revolutionary aspect of this new timekeeper was neither the descending weight that provided its motive force nor the gear wheels (which had been around for at least 1,300 years) that transferred the power; It was the part called the escapement.
4._____ 5._____ 6. _____
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
You will work in pairs. Discuss the questions provided in the cardsduring3-4 minutes.
Card 1
What are instructions?
Why should people follow instructions?
What are the main features of good instructions?
Card 2
Most employers do job interviews before offering a position to a person. Do you think this is the best way to learn more about a person, or are there any better alternatives?
What is the best method of choosing employees in your opinion?
Card 3
What makes a good interview?
What advice would you give to an interviewee about appearance and body language?
What else can an interviewee do in order to make the best possible impression on the interviewer?
Card 4
Do you think you have a good memory?
What techniques do you consider to be effective when a person has to remember something?
Do you believe that a person’s memory deteriorates with age?
Card 5
What impact has clock had on society?
To what extent are you a good timekeeper?
What do you think of punctuality?
Card 6
What was life like before timekeeping?
What is the importance of timekeeping?
What would happen to a society if all the clocks and timekeeping devices stopped working?
2 четверть
3 четверть
Listen to a talk about refugees and complete the sentences with appropriate word(s) or/and number.
Write NO MORE THAN TWO WORDS OR NUMBER. CD3. Tapescript 3.
1. People become environmental refugees because of climate change and _____________.
2. It has been predicted that by 2050, _____________people may have become environmental refugees.
3. Many environmental refugees are forced to cross ______________ to find a new home.
4. Environmental refugees may lose members of their family, their homes and belongings, as well as their_____________ .
Answer the following questions
5. How does the speaker feel about the limited international response? _____________
6. What does the speaker think about giving up the use of fossil fuels?_____________
3 четверть
3 четверть
Read the text and complete the tasks.
Nanotechnology:
A revolution in production
A
We make nearly everything by tearing things apart. To make paper, trees are planted, chopped down and sent through our mills. This is often called a top-down method of production. But what if we could work from the bottom up? What if paper was constructed atom by atom, the smallest building blocks of life and matter? It is thought that nanotechnology is the way to do this. Nanotechnology is the science of creating objects on a level smaller than 100 nanometres, a scale 50,000 times smaller than a human hair. The aim of nanotechnology is the bottom-up production of virtually any material or object by assembling it one atom at a time.
B
Nanotechnology moved from idea to reality when tools such as the Atomic Force Microscope (AFM) and the Scanning Tunnelling Microscope (STM) were developed by IBM Zurich. These microscopes do more than just let people see small things, they also allow atoms to be manipulated in a vacuum, liquid or gas. Individual atoms and molecules are probed by AFM to create three- dimensional images at the nanoscale level as the microscope is moved across the surface of an object. STMs can etch surfaces and move individual particles. Even more advanced tools for nanoscale growth and nanoparticle assembly are under development.
C
One of the problems in the field of nanotechnology is to develop self-replicating nanomachines or nanobots. Nanobots are miniature robots that work on the scale of atoms and molecules. One of the most anticipated uses of nanotechnology is the creation of medical nanobots. These nanobots will be used to manipulate other molecules, destroy cancer cells or construct nerve tissue atom by atom in order to end paralysis. Although they are made and function on the scale of atoms and molecules, nanobots will be able to work together to produce macroscale results. Precursor devices to nanobots have already been created; some can even walk. However, true nanobots have not yet been created.
D
Some environmentalists are concerned that nanobots may go wrong, leading to unlimited and uncontrolled self-replication. If this takes place, nanobots may destroy our ecosystem. While mankind must be careful to ensure that this does not occur, there is also the possibility that nanobots could form the ultimate environmentally – friendly recycling system. Nanobots may one day convert our mountains of trash and hazardous waste into useful products and beneficial materials.
Part 1. Read the passage and choose the most suitable headings for paragraphs A and B.
a. From theory to practice
b. Recycling with nanotechnology
c. Advantages and dangers of nanotechnology
d. An alternative method of production
e. Types of nanobots
1. Paragraph A
2. Paragraph B
Part 2: Identify whether the statements are True, False or Not Given.
TRUE if the statement is true according to the passage FALSE if the statement is false according to the passage NOT GIVEN if the statement is not given in the passage
3. Bottom-up production is the science of small objects.
True/False/Not Given
4. The STM takes pictures of atoms and molecules
True/False/Not Given
5. Nanobots will need to communicate with the scientists who
control them.
True/False/Not Given
6. Nanobots could help us with the problems of pollution.
True/False/Not Given
3 четверть
4 четверть
Listen to the manager of a company. CD3. Tapescript4.
Part 1. Answer the question: What is manager’s attitude to the way some employees dress?
1.____________
Part 2 Complete the sentences with the missing information. Write NO MORE THAN THREE WORDS.
2. The manager first singles out those who work in___________ for criticism.
3. Men in this department have to wear___________
4. Clients may come in to see___________ at any time so dress is especially important for them.
5. When you have no appointments, the style of clothing accepted is referred to as___________
6. She allows to wear ___________in case of absence of any meetings with clients.
4 четверть
4 четверть
Read the article.
I
If you’re a younger employee, you may have experienced the struggle of getting noticed for your work. Do not worry, you have lots of opportunities to champion yourself at work and point out your victories: in a range of fields. There’s a definite art involved in the delicacies of advertising your accomplishments. If you’re always talking about how good you are at your job and how lucky the company is to have you, you’ll come across as selfish. But speak too little of your work, you could miss out on promotions. If you want to take your career to the next level, you need to champion yourself at work.
II
The first rule of championing yourself at work is to have something worth boasting about. You need a particular achievement, because going around telling people you’re great for no reason at all makes you sound full of yourself. You should always have something specific, and it should be measurable.
There’s a saying in business: “If you can’t measure it, you can’t manage it.” We know; things like your team’s morale are important too, but the fact is your boss, your boss’ boss and everyone else has a preference for numbers. Why? Numbers are an easy handle. Your boss could spend a few hours a week sitting in on the sales team, watching how many deals are made, and the overall mood of the division for example.
III
When you achieve the result you’ve aimed for, you truly have something to boast about. However, if you play that victory off the wrong way you’ll come across as boastful. So instead of going around boasting about what a fine job you did, share with the others around you, how proud they should be of the success the company had. Do what you can to share the praise: It makes you look like a bigger man and nobody will be confused about who actually made the win possible.
IV
Have you ever had a question for your boss or something to get their feedback on? You may have even felt unimportant or unappreciated to them. Your boss doesn’t mean to ignore you, he’s just busy. Get a promotion to management, and you’ll quickly realise how much work your boss was dealing with that you weren’t even aware of. They have people above them to answer to, their own work and you and your coworkers on the level below. So don’t feel bad if you get an apathetic reception from your boss, maybe you caught them at a bad time. Keep bringing up the good things you’re accomplishing. Don’t give up!
Part 1. Choose appropriate heading for each paragraph (I-IV)
1. Be Persistent
2. Focus On Specifics
3. Present Accomplishments As Company Victories, Not Your Own
4. Champion Yourself At Work
Part 2. Answer the following questions
5. What is the main purpose of the article?
6. What type of information does the article provide?
A. Why
B. How
C. Who
D. When
4 четверть
1 четверть
На рисунке 1.1 показан поперечный срез листа
Установите соответствие между растительными тканями, обозначенными на рисунке цифрами и функциями.
1 четверть
1 четверть
На рисунке 2.1 показан срез эпителиальной ткани животных.
Определите какие органы дыхательной системы состоят из данного типа эпителия
1 четверть
1 четверть
На рисунке 3.1 изображена клетка прокариот. Определите три структуры, которые характерны для животной и бактериальной клеток.
1 четверть
1 четверть
На рисунке 4.1 показаны биополимеры до и после пищеварения.
(і) Укажите мономеры молекулы жира.
(іі) Опишите различия между мономерами и полимерами (не менее двух).____________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Органические вещества клетки – химические соединения, в состав которых входят атомы углерода и другие элементы. Установите соответствие между примерами и функциями углеводов
1 четверть
1 четверть
Жир, которым заполнен горб верблюда, является, в первую очередь, не источником энергии, а источником воды.
(і) Назовите метаболический процесс, который обеспечивает получение воды из жира._______________________
(іі ) Как называется вода, которая образуется в процессе окисления жиров? _______________________
(ii) Определите количество энергии, которое образуется при окислении 1 грамма жира._______________________
1 четверть
1 четверть
На рисунке 7.1 показан шляпочный гриб
(і) Определите одну характерную особенность части гриба, указанной цифрой 2. ________________________
(іі) Дайте правильную характеристику гриба, использовав блок-схему.
1 четверть
1 четверть
На рисунке 8.1 представлены проводящие пучки однодольных и двудольных растений.
(і) Определите проводящий пучок, характерный для двудольных растений.
(іі) Докажите правильность вашего выбора, используя ключевые понятия: камбий, флоэма, ксилема, открытый.
___________________
(ііі) Жизненные формы однодольных растений представлены в основном травами. Так ли это? Объясните, свою точку зрения.
____________________
1 четверть
1 четверть
На рисунке 9.1 изображена верхняя челюсть человека.
(і) На схеме буквой Х обозначьте зуб, который отвечает за откусывание и «разрезание» пищи.
(іі) Опишите взаимосвязь между строением данного зуба и выполняемым им функцией._________________
(ііі) Назовите причину возникновения кариеса и напишите меры профилактики
1 четверть
1 четверть
На рисунке 10.1 показана пищеварительная система человека
Установите соответствие нижеописанных органов к соответствующим органам, обозначенными буквами на рисунке. 8.1:
(і) орган, который выделяет желчь ______
(іі) орган, который секретирует амилазу ______
(ііі) орган, который отвечает за переваривание белков ______
1 четверть
1 четверть
Внимательно прочитайте текст. Полное отсутствие этого витамина приводит к развитию цинги. Это состояние было описано много столетий назад у людей, совершавших длительные путешествия (моряки) и полностью исключавших из своего рациона растительную пищу. Симптомами цинги являются упадок сил, кровотечения, выпадение волос и зубов, боль и отечность в суставах. Цинга при отсутствии лечения приводит к смерти.
(а) О каком витамине идет речь? ___________
(b) Назовите продукты, богатые витамином D (не менее 2)
_________________________
1 четверть
1 четверть
Учащиеся проводили исследование на определение витамина С в пищевых продуктах. Для этого они взяли лимон, апельсин и яблочный сок. Три колбы с полученным фильтратом оттитровали из бюретки раствором йода до появления точного синего цвета Анализ данных приведен в таблице 12.1.
(i) Исходя из данных таблицы, определите, какой продукт наиболее богат витамином С._______________________
(iі) Обоснуйте свой ответ.________________________
1 четверть
2 четверть
На рисунке 1.1 показана схема связи тканевой жидкости и лимфы
Объясните взаимосвязь между кровью, лимфой и тканевой жидкостью
____________________________
2 четверть
2 четверть
На рисунке 2.1 изображены клетки крови человека и лягушки
(і) На рисунке отметьте клетки крови человека
(іі) Опишите различия в строении эритроцитов человека и лягушки (не менее двух).___________________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Диаграмма показывает поверхность кожи с заживающей раной
(і) Укажите одну особенность кровеносного сосуда P.
__________________________
(ii) Объясните, что происходит с бактериями на участке M.
_________________________
(iі) Объясните, что происходит с бактериями на участке N.
________________________
(іv) Опишите, процесс заживления раны________________________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Вакцинация – это применяемый в настоящее время способ массовой профилактики инфекционных болезней
(a)Укажите правильную последовательность этапов механизма действия вакцины
1. Вакцина попадает в организм и стимулирует иммунную систему
2. В организме выработана защита от микробов
3. Лейкоциты образуют антитела для борьбы с микробами
4. Микробы обезвреживаются и не представляют опасности для организма
5. Снова попав в организм, микробы получают защитный ответ в виде выработки антител лейкоцитами, сохранившими иммунную память
6. В организме образуется комплекс защиты, состоящий из антител и лейкоцитов, сохраняющих иммунную память
____________________________
(b) Чем лечебная сыворотка отличается от вакцины
____________________________
2 четверть
2 четверть
На рисунке 7.1 показано строение сердца позвоночных животных.
Укажите на две особенности в строении сердца птицы.
_________________________________
2 четверть
2 четверть
Для животных характерен замкнутый и незамкнутый тип кровеносной системы
Опишите тип кровеносной системы рака._________________________
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Причинами болезней сердечно-сосудистой системы могут быть разные факторы: наследственная предрасположенность, не здоровый образ жизни, стресс. Опишите причины и симптомы инфаркта:
2 четверть
2 четверть
На рисунке 10.1 изображены легкие человека. На рисунке отметьте элементы, которые состоят из мышц
2 четверть
2 четверть
На рисунке 11.1 представлен физиологический процесс.
(і) Назовите процесс __________________
(іі) Назовите структуры, обозначенные буквами А и В
А_____________________
В_____________________
(ііі) Охарактеризуй процесс образования углекислого газа, выделяемого наружу через легкие.________________________
2 четверть
2 четверть
На рисунке 12.1 показана модель, которую впервые разработал в ХIХ веке голландский физиолог Дондерс.
(і) Назовите процесс, которое демонстрирует данное устройство.
_______________________________
(іі) Назовите функцию какого органа выполняет резиновая мембрана, обозначенная цифрой 1?________________________
(ііі) Объясните почему объем шариков, прикрепленных к стеклянной трубочке, изменяется при изменении положения резиновой мембраны.
____________________________
2 четверть
3 четверть
На рисунке 1.1 показана выделительная система человека
Отметьте какое название структур 1,2,3,4 верно
3 четверть
3 четверть
На рисунке 2.1 изображены структурные компоненты почек.
(і) Назовите обозначенные структуры.
A _____________________
B _____________________
(ii) Определите различие в строении структур А и В. __________________________
(iii) Определите причину в различии структур А и В в образовании первичной мочи.
______________________
3 четверть
3 четверть
На рисунке 3.1 показано строение кожи человека.
(і) Назовите слой кожи, где находятся потовые железы: ______________________________
(ii) На рисунке обведите потовую железу.
(iiі) Опишите роль кожи в процессе выделения.
_____________________________
3 четверть
3 четверть
Студент исследовал химический состав костей. Для этого он поместил куриную кость в 10% р-р соляной кислоты. После этого он извлек кость из стакана, удалил остатки кислоты фильтровальной бумагой, и проверил свойства кости. И пришёл к выводу, что она способна гнуться во все стороны.
(і) Назовите вещества, которые растворились в соляной кислоте.
____________________
(іі) Опишите свойства, характерные для декальцинированной кости.
____________________
(ііі) Опишите, какой опыт нужно поставить студенту для определения неорганических веществ кости._________________
(iv) Назовите свойство, которое придают костной ткани неорганические вещества.______________
3 четверть
3 четверть
На рисунке показан сустав между двумя костями руки человека.
Определите тип сустава.________________________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
На рисунке 7.1 представлена схема мышечного волокна.
(а) Назовите структуры:
С __________________
(b) Опишите отличия гладкой мышечной ткани от поперечнополосатой (не менее двух).___________________
3 четверть
3 четверть
На рисунке 8.1 показан сколиоз. Сколиоз – боковое искривление позвоночника. Происходит искривление грудной клетки, плечи и лопатки находятся на разных уровнях.
Укажите причину нарушения осанки.
____________________________
3 четверть
3 четверть
На рисунке 9.1 показаны два состояния человеческого глаза при двух различных интенсивностях света (S и T).
(і) Опишите, как интенсивность света изменяется от S до T.
_______________________
(ii) Объясните произошедшие изменения в глазу, изображенные на рис. 9.1.___________________
3 четверть
3 четверть
Установите соответствие между процессами и частями органа слуха, в которых они происходят: к каждой позиции, данной в первом столбце, подберите соответствующую позицию из второго столбца
Запишите ответ:
3 четверть
3 четверть
На рисунке 11.1 показана схема расположения эндокринных желез в организме человека.
(і) Определите названия желез 1 и 2.
1 __________________________
2 __________________________
(іі) Опишите заболевания, вызванные гиперфункцией поджелудочной железы (не менее 2)._______________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
В коже человека находятся рецепторы тактильной, болевой и температурной чувствительности. Тактильные рецепторы расположены по поверхности тела неравномерно: больше всего их на кончиках пальцев, на ладонях, кончике языка, меньше всего на спине. Используя данную информацию проведите исследование.
На рисунке 12.1 показан Циркуль Вебера и средние показатели порога чувствительности человека. Проанализируйте данный график.
(і) Определите по графику, в какой области кожи самая высокая тактильная чувствительность. __________________________
(іі) Обоснуйте свой ответ.________________________
3 четверть
4 четверть
На рисунке 1.1 представлены фазы митоза.
(і) Назовите фазу митоза, показанную буквой D.
_________________________
(ii) Опишите процесс, происходящий в данной фазе.
_________________________
4 четверть
4 четверть
На рисунке 2.1 показаны диаграммы способов размножения животных.
(і) Сравните способы размножения организмов
4 четверть
4 четверть
(і) Назовите поколение, которое преобладает в жизненном цикле мхов.
______________________
(іі) Объясните, чем представлено половое поколение мхов.
________________________
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите рисунок 4.1.
А) Определите стадию эмбриогенеза хордового животного __________________________
B) Объясните какие изменения происходят на данном этапе.
_________________________
C) Перечислите органы, которые развиваются из зародышевого листка, обозначенного на
рисунке, вопросительным знаком (не менее 3х).______________________
4 четверть
4 четверть
Вид А выведен в результате искусственного отбора, из пород собак, показанных на
рисунке 5.1.
Oпишите этапы процесса выведения новых пород животных в сельском хозяйстве на примере выведения собаки, отмеченной на рисунке буквой А._______________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
На рисунке 6.1 дана карта центров происхождения культурных растений.
(і) Назовите центр, обозначенный буквой В.
В ____________________________
(іі) Перечислите группу растении, произрастающих в центре А.
____________________________
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Сотнями тысяч и миллионами откладывают яйца насекомые, ракообразные и моллюски. Самка слона производит потомство за свою жизнь 10-15 раз. 7-12 из этих детёнышей умрут до того, как станут взрослыми. Вырастут и сами дадут племя те самые 2 — 3 детёныша, которые необходимы для воспроизводства вида.
(i) Определите виды стратегий выживания данных организмов.
_______________________________
(ii) После катастроф при взрывах вулканов, после цунами новые острова и побережья «захватывают» организмы с R-стратегией. Но вскоре более крупные, сложно устроенные, организмы с К-стратегией начинают господствовать. Объясните почему?__________________________
4 четверть
4 четверть
природе между организмами существуют различные типы и характер взаимодействий при совместном обитании.
Назовите тип взаимоотношений, показанный на рисунке 10.1.
____________________________
4 четверть
4 четверть
Опишите последствия уменьшения биологического разнообразия на Земле.__________________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Выберите два утверждения из перечисленных ниже, в которых оценивается значение Всемирного банка семян.
1 Находится в зоне вечной мерзлоты.
2 Находится в экваториальном поясе.
3 Сохранение семян исчезающих видов растений или использование после катаклизмов.
4 В помещениях поддерживается постоянная минусовая температура.
5 Сохранение биоразнообразия на Земле.
6 В помещениях поддерживается относительно постоянная температура + 20°С.
7 Помещение находится глубоко под землей.
8 Для восстановления экосистем и сельскохозяйственной промышленности.
9 Помещение находится в космосе, на станции «Мир».
(і) Объясните свой выбор.
______________________________
4 четверть
4 четверть
природе между организмами существуют различные типы и характер взаимодействий при совместном обитании.
Рисунок 10.1
Назовите тип взаимоотношений, показанный на рисунке 10.1.
____________________________________________________________
4 четверть
4 четверть
Опишите последствия уменьшения биологического разнообразия на Земле.__________________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Выберите два утверждения из перечисленных ниже, в которых оценивается значение Всемирного банка семян.
1 Находится в зоне вечной мерзлоты.
2 Находится в экваториальном поясе.
3 Сохранение семян исчезающих видов растений или использование после катаклизмов.
4 В помещениях поддерживается постоянная минусовая температура.
5 Сохранение биоразнообразия на Земле.
6 В помещениях поддерживается относительно постоянная температура + 200С.
7 Помещение находится глубоко под землей.
8 Для восстановления экосистем и сельскохозяйственной промышленности.
9 Помещение находится в космосе, на станции «Мир».
і) Объясните свой выбор.
___________________________
4 четверть
1 четверть
1.1 суретте бейнеленген эпителий ұлпасының қызметін анықтаңыз
A. Қорғаныштық
B. Секреторлық
C. Сіңіру
D. Сенсорлық
1 четверть
1 четверть
2.1 суретте прокариоттық жасуша бейнеленген
Прокариоттарды эукариоттардан ерекшелейтін құрылымдарды анықтаңыз.
…………………………………………….
1 четверть
1 четверть
Эукариоттар мен прокариоттарға жататын ағзаларды жіктеңіз
A. Кох таяқшасы
B. Ақ зең
C. Стрептококк
D. Жасыл эвглена
E. Қарапайым амеба
F. Цианобактерия
1 четверть
1 четверть
4.1 суретте көмірсулардың құрлымы көрсетілген. Мономер мен полимер ұғымдарын көмірсулар мысалында түсіндіріңіз
1 четверть
1 четверть
Көмірсулар тірі ағзаларды құрайтын органикалық заттар бола отырып, ағзада көптеген қызмет атқарады. Кестедегі көмірсулардың атқаратын қызметтерін сипаттаңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Саңырауқұлақтар – өсімдіктерге де, жануарларға да тән белгілері бар ерекше тірі ағзалар тобы. 7.1 суретте саңырауқұлақтың жемісті денесі бейнеленген.
(а) А әрпімен белгіленген құрылымды атаңыз…………………………
(b) Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге және жануарларға тән белгілерін сипаттаңыз
1 четверть
1 четверть
8.1 суретте даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктердің құрылыс ерекшеліктері көрсетілген. Суретті пайдаланып даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктер класстарын анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
9.1 суретте ересек адам тістері бейнеленген
(а) 9.1 суретте D әрпімен белгіленген тістерді атаңыз.
…………………………………………………..
(b) D әрпімен белгіленген тістердің құрылысы мен атқаратын қызметі арасындағы байланысты түсіндіріңіз.
…………………………………………………….
(с) тіс ауруы – тісжегінің (кариес) алдын алу шараларын ұсыныңыз.
…………………………………………
1 четверть
1 четверть
10.1 суретте адам ағзасының асқорыту жүйесінің бір бөлімі көрсетілген
а) 10.1 суретте А әрпімен бейнеленген асқорыту мүшесін атаңыз.
……………………………………….
(b) 10.1 суретте В әрпімен бейнеленген құрылымның А мүшесімен байланысын сипаттаңыз
……………………………………….
1 четверть
1 четверть
Дәрумендер — тірі ағзалардың қалыпты өсіп дамуына әсер ететін аса маңызды заттар, олар суда еритін және майда еритін болып екі топқа бөлінеді. Төмендегі кестеге суда және майда еритін дәрумендерді жазыңыз
1 четверть
1 четверть
С витамині көптеген жемістер мен көкөністердің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
Жеміс шырынында С дәруменінің болуын титрлеу әдісі арқыллы анықтауға болады. Бұл көк-қара түсті пайда болғанға дейін крахмалмен араластырылған жеміс шырынына йод ерітіндісін тамшылату арқылы жасалады.
Оқушы сыныпта үш түрлі жеміс шырынының құрамындағы С дәруменінің мөлшерін анықтау үшін 12.1 суретте көрсетілгендей құрылғы дайындады
Шырындар құйылған колбаларды Р , Q, R деп белгілеп, әрқайсына йод ерітіндісін тамызу арқылы С дәруменінің мөлшерін анықтады.
P, Q және R пайдаланылған йод ерітінділерінің көлемін есептеу үшін 1.2 суретін пайдаланыңыз.
(а) Нәтижелерді кестеңізде жазыңыз
(а)(і) Қай шырында С дәруменінің мөлшері жоғары болды?
……………………………………………
(а)(іі) Өз таңдауыңыздың себебін түсіндіріңіз. ……………………………………….
1 четверть
2 четверть
1.1 суретте адам ағзасындағы қан, лимфа және ұлпа сұйықтығының байланысы көрсетілген
Қан, лимфа және ұлпа сұйықтығының байланысын көрсете отырып, ағзадағы қызметін сипаттаңыз………………………………………
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2.1 суретте қанның электронды микроскоптағы көрінісі берілген
(а) А және В әріптерімен белгіленген формалы элементтерді атаңыз
А……………………………………………….
B………………………………………………
2 четверть
2 четверть
3.1 суретте адамның және бақаның қаны көрсетілген
(а) адам мен бақаның қан жасушаларының құрылысын салыстырыңыз
(а) (і) бақаның қаны адамның қанына қарағанда оттегіні неліктен аз тасымалдайтынын түсіндіріңіз…………………………………………………
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Лейкоциттер құрылысы мен атқаратын қызметтері бойынша ерекшеленеді.
Лейкоциттердің түрлерін атқаратын қызеттерімен сәйкестендіріңіз
2 четверть
2 четверть
Тұмау – әлемде кең таралған жұқпалы аурулардың бірі.
(а) тұмаудың қоздырғышын атаңыз……………………………………………..
(b) тұмауды антибиотиктермен емдеудің кемшіліктерін атаңыз (2 кем емес).
………………………………………
2 четверть
2 четверть
Тұмаудың алдын алу шараланың бірі – вакцинация алу. Вакцинацияның артықшылығы мен кемшіліктерін бағалаңыз……………………………………….
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
7.1 суретте жануарлардың қанайналым жүйесі көрсетілген
(а) cуреттен ашық қан айналым жүйесі бар жануарды анықтаңыз.
……………………………………………
(а) (і) ашық қан қанайналым жүйесінің ерекшелігін сипаттаңыз.
…………………………………………….
2 четверть
2 четверть
Берілген сипаттамалардан тек балқытардың қанайналым жүйесіне тән белгілерді анықтаңыз. V белгісін қойыңыз
2 четверть
2 четверть
9.1 суретте сүтқоректілер жүрегінің құрылысы көрсетілген
(а) суреттен сол жақ қарыншаны белгілеп көрсетіңіз.
(а) (і) сол жақ қарыншаның қабырғасы оң жақ қарыншаға қарағанда қалың болады.
Себебін түсіндіріңіз. …………………………………………….
2 четверть
2 четверть
Жүректің ишемиялық аруы — жүрекке қанның жеткіліксіз келуіне байланысты немесе қанның келуінің толық тоқтауына байланысты дамитын сырқат.
Жүректің ишемиялық ауруының пайда болуына әсер ететін факторларды сипаттаңыз…………………………………………………….
2 четверть
2 четверть
11.1 суретте өкпедегі және ұлпадағы газалмасу сызбасы бейнеленген
(а) сызбаға сүйеніп, өкпедегі және ұлпадағы газ алмасуды сипаттаңыз.
Өкпедегі газ алмасу …………………………………………………….
Ұлпадағы газ алмасу …………………………………………………
(b) өкпедегі және ұлпадағы газалмасу қандай процесс арқылы өтетінін атаңыз…………………………………………………………
2 четверть
2 четверть
12.1 суретте тыныс алу және тыныс шығару механизмдері көрсетілген
а) тыныс алу мен тыныс шығару механизмдеріне қатысатын бұлшықеттерді атаңыз………………………………………………..
(b) тыныс алу мен тыныс шығару механизмдерін салыстыратын кестені толтырыңыз 1 жолы сіз үшін толтырылған
2 четверть
3 четверть
1.1 суретте адамның зәр шығару жүйесі көрсетілген
(а) В және С әріпімен көрсетілген құрылымдарды атаңыз
В……………………………………….
С…………………………………
(а) (і) осы құрылымдардың байланысын сипаттаңыз
……………………………………………..
3 четверть
3 четверть
Бүйрек адам ағзасында маңызды қызмет атқарады
(а) 2.1 суретте А және В әрпімен белгіленген бүйректің құрылымдық компоненттерін атаңыз.
А …………………………………………….
В …………………………………………….
3 четверть
3 четверть
3.1 суртте терінің құрылысы көрсетілген
Терінің температураны реттеудегі рөлін сипаттаңыз
………………………………………………
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Сүйектің құрамында органикалық және бейорганикалық заттар болады. Органикалық заттар сүйекке иілгіштік , серпімділік қасиет берсе, минералды заттар оның беріктігін, қаттылығын қамтамасыз етеді.
(а) Сүйектердің қаттылығын қалыптастыру үшін рационға қажет екі минералды ионды атаңыз……………………………………………………..
(а)(і) Жасы ұлғайған адамдардың сүйегінің морт сынғыш болуының себебін түсіндіріңіз……………………………………………
3 четверть
3 четверть
5.1 суретте иық белдеуінің сүйектері көрсетілген
(а) R және S деп белгіленген буын түрін атаңыз………………………………………
(а) (і) R және S буындарының екеуінде де бірдей сұйықтық бар.
осы сұйықтықты атаңыз ………………………………….
(а)(іі) сұйықтықтың қызметін сипаттаңыз…………………………..
3 четверть
3 четверть
Ішкі мүшелердің және қантамырлар қабырғаларын құрайтын, адам еркіне бағынбай жиырылып созылатын ұлпа.
Берілген сипаттама қандай бұлшық ет ұлпасына тән екендігін атаңыз.
………………………………..
3 четверть
3 четверть
7.1 суретте бұлшықет құрылысы берілген
(а) бұлшықеттің құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты түсіндіріңіз………………………………………
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
8.1 суретте үй жұмысын оқып отырған оқушы көрсетілген
Оқушының отыру әдеті оның сымбатының бұзылуына әкеледі. Оқушының сымбатын сақтау үшін сіз оған қандай кеңес беретін едіңіз? Жауабыңызды түсіндіріңіз……………………………………………..
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
9.1 суретте көз алмасының құрылысы бейнеленген
(а) көздің торлы қабығына жарықты фокустайтын құрылымдарды атаңыз?……………………………………….
(а)(і) жақын объектіден алыс объектіге фокусталғанда көзде болатын өзгерістерді сипаттаңыз…………………………………………..
(b) көру гигиенасын сақтау – көз қызметінің дұрыс жүзеге асуына мүмкіндік береді. Көру гигиенасының ережелерін сипаттаңыз.
…………………………………………
3 четверть
3 четверть
Суретте көз рецепторы – таяқша көрсетілген
(а) таяқшаны неліктен кешкі рецепторлар деп атайтынын түсіндіріңіз.
………………………………………………….
3 четверть
3 четверть
11.1 суретте адамның эндокриндік жүйесі көрсетілген
(а) төмендегі кестеге санмен белгіленген бездерді жіктеңіз
(b) 11.2 суретте қалқанша без жұмысының бұзылуынан туындаған ауруға шалдыққан адам бейнеленген.
Суреттегі белгілер қандай ауруға тән екенін анықтаңыз.
A. Эндемиялық зоб
B. Кретинизм
C. Қант диабеті
D. Базедов ауруы
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Тері рецепторларын зерттеу барысында оқушы қолының артына тор сызылды. Жанасу, жылу және суық рецепторлардың орналасуын табу үшін эксперимент жүргізілді.
Диаграммада олардың зерттеу кезінде табылған орны көрсетілген.
(а) торда рецепторлардың әр түрінен қанша көрсетілгенін анықтаңыз.
а) (і) жанасу рецепторлардың орнын табу үшін экспериментті қалай жүргізу керектігін сипаттаңыз……………………………………………..
Смотреть ответ 3 четверть
1 четверть
Өзен құндызының санының күрт төмендеуіне әкелетін абиотикалық факторды анықтаңыз. A) Аңшылық B) Су өсімдіктерінің көбеюі C) Жаздағы мол жауын-шашын D) Су қоймаларының тартылып қалуы
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Көптеген ұлуларға тән қасиеттерді анықтаңыз.
A) Баскөкірек, құйрық
B) Кеуде, құрсақ, бақалшақ
C) Жасушалардың екі қатары
D) Бас, бақалшағы бар тұлға және аяқ
1 четверть
1 четверть
Төмендегі суретте екі түрлі ағза берілген. Осы ағзалар қандай белгілері арқылы ажыратылады?
A) Омыртқаның болуы
B) Көру мүшелерінің болуы
C) Тыныс алу мүшелерінің болуы
D) Бөліп шығару мүшелерінің болуы
1 четверть
1 четверть
Төмендегі суретті зерделеңіз.
(а) Өсімдікке фосфор жетіспеген кездегі көріністі көрсететін жапырақтың нөмірін анықтаңыз. № __________
(b) Өсімдік үшін фосфордың маңызын сипаттаңыз________________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Берілген суретте қоректік тор бейнеленген
(а) Осы қоректік тордағы продуцентті атаңыз.
______________________
(b) Үш деңгейден тұратын бір қоректік тізбек құрыңыз.
_____________________
(c) Екінші реттік консументті атаңыз. _________________
1 четверть
1 четверть
Өз өлкеңізде тіршілік ететін ҚР Қызыл кітабына енген өсімдік немесе жануарға мысал келтіріңіз. __________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Берілген суреттерді зерделеңіз
Қарапайым дихотомиялық кілтті пайдаланып, Е әріпімен белгіленген жануарды анықтаңыз. Жаунарды қалай анықтағаныңызды көрсететін қадамдарды қоршау арқылы көрсетіңіз.
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Суреттерді зерделеңіз.
(а) Жануар жасушасында кездеспейтін өсімдік жасушасының құрылымдарын атаңыз. _________________________
(b) Жануар және өсімдік жасушаларына ортақ құрылымдарды атаңыз. ______________________
1 четверть
1 четверть
Мұғалім оқушыларға мектеп ауласын зерттеуге тапсырма берді. Бір топқа мектеп ауласының көлеңкелі жағын, екінші топқа күнгей жағын зерттеуді тапсырды. Зерттеу нәтижесін болжаңыз.
1 четверть
1 четверть
Ерте кезде жылан мен жауын құртты бір типке «мақұлықтарға» біріктірген.
Қазір олар неге екі түрлі типке жататынын түсіндіріңіз.
____________________
1 четверть
1 четверть
Төмендегі суретте көрсетілген судың қасиетін анықтаңыз
(а) Судың осы қасиетінің табиғатта тірі ағзалар үшін маңызын сипаттаңыз. ______________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Мұхиттағы аралда жанартаудың атқылауы болып, арал лава астында қалды делік.
(а) «Сукцессия» ұғымына анықтама беріңіз.
________________________
(b) Аралды алғаш мекендей бастайтын ағзаларды атаңыз.
___________________________
1 четверть
1 четверть
Адам экожүйемен тығыз байланыста болады.
Адамның экожүйеге кері және оң әсерін анықтаңыз
1 четверть
2 четверть
Өсімдік тасымалдау жүйесінің сызбасы берілген
1 және 2 өткізгіш ұлпалар арқылы қандай заттар тасымалданады
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Төмендегі суретте жапырақтың ішкі құрылысы берілген.
Жапырақтың В және Е құрылымдары фотосинтездің жүруіне ықпалын түсіндіріңіз._____________________________
2 четверть
2 четверть
Берілген суретте өсімдік тасымалдау жүйесінің құрылымдары бейнеленген.
Флоэманы анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
(а) Суретте берілген ағзалардың тыныс салу мүшелерін атаңыз
b) Көлбақа дернәсілінің тыныс салу мүшесін анықтаңыз.
_____________________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Өсімдіктің жер асты мүшесінің суретін зерделеңіз.
(a) А әріпімен таңбаланған құрылымды анықтаңыз.
_____________________
(b) Осы құрылымның құрылысы мен оның атқаратын қызметімен қалай байланысты екенін түсіндіріңіз.
_______________________________
2 четверть
2 четверть
Балық және шаян суда мекендейді.
Осы ағзалардың тыныс алу мүшелерінің ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттаңыз.
Ұқсастығы_____________________
Айырмашылығы_______________________
2 четверть
2 четверть
Адамның өкпесінің құрылыс ерекшелігі атқаратын қызметімен қалай байланысты екенін түсіндіріңіз.___________________________
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Берілген суретте фотосинтез үдерісін зерттеу тәжірибесі бейнеленген.
(а) Фотосинтезге әсер ететін факторларды анықтаңыз.
________________________
(b) Тәжірибені қысқаша сипаттаңыз.
_____________________
2 четверть
2 четверть
Оқушылар зерттеу жүргізді.
(a) Тәжірибенің дұрыс шығуы үшін қандай көрсеткіштер бірдей болуы шарт?____________________
(b) Берілген пробиркаларда қандай өзгерістер байқалатынын сипаттаңыз.
_________________________
(c) Зерттеу үшін оқушылар не себепті 3 пробирка алғанын түсіндіріңіз.
_______________________
2 четверть
2 четверть
Жануарларда тұйық және ашық қан айналым жүйесі болады.
(a) Суретте берілген ағзаларды қан айналу ерекшелігі бойынша топтастырыңыз.
Тұйық қанайналым:________________________________
Ашық қанайналым:________________________________
(b) Тұйық қанайналым жүйесінің ашық қанайналым жүйесінен артықшылықтарын анықтаңыз.________________________
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
(а) Қоңыз бен иттің зәр шығару мүшелерін анықтаңыз
(b) Амеба мен құстың зәр шығару мүшелерін атаңыз.
__________________________
3 четверть
3 четверть
Суретті қарастырыңыз
(а) Бұл тәжірибелер қандай үдерісті зерттеу үшін қойылған.
_________________
(b) Өсімдіктердің оттегі мен суды бөліп шығарудағы маңызын түсіндіріңіз.______________________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Суретте әртүрлі қаңқа түрлері бар жануарлар көрсетілген
Қай жануарға сыртқы қаңқа тән екенін анықтаңыз.
________________________
3 четверть
3 четверть
Суретте өсімдіктің жарыққа әсерін тексеру үшін жүргізілген тәжірибе көрсетілген. Бір өсімдік – түссіз қорапшаға, екінші өсімдік – тек бір жағында түссіз көзшесі бар қорапшаға салынған.
(а) Төмендегі суретке күтілетін зерттеу нәтижесінің сызбасын салыңыз
(b) Түссіз көзшесі бар қорапшадағы күтілетін зерттеу нәтижесін сипаттаңыз._______________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Фотопериодизм ұғымына анықтама беріңіз.
(а) Фотопериодизм – бұл __________________
(b) Қысқа күндік өсімдіктерге тән ерекшеліктерді сипаттаңыз.
____________________
3 четверть
3 четверть
Суретте жүйке ұлпасының құрылымдық бірлігі – нейрон бейнеленген.
Нейронның құрылысында В әрпімен көрсетілген бөлігін атаңыз.
A) дендрит
B) аксон
C) нейрон денесі
D) ядро
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Орталық жүйке жүйесінің бөлімдері мен олардың сипаттамалары арасындағы сәйкестікті орнатыңыз
3 четверть
3 четверть
Суретте рефлекторлық доға көрсетілген.
(а) 2 санымен көрсетілген нейрон түрін атаңыз.
_____________________________
(b) Аталған нейрон қандай қызмет атқаратынын жазыңыз.
______________________________
3 четверть
3 четверть
Аспазшы ас үйде кешкі ас дайындау кезінде дәмдеуішті шашып алды. Неліктен оның бірнеше секундтан соң түшкіре бастағанын түсіндіріңіз.
________________________
3 четверть
3 четверть
Оқушыда мына белгілер байқалды: үнемі ашуланшақтық, нашар ұйқы, шаршау, бірдеңе істеуге ниетінің болмауы. Психикалық денсаулықты дұрыс сақтауға арналған қағидаларды ұсыныңыз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Тіршілік әрекетін және ағзаның тынығуын қалпына келтіру үшін ұйқының маңызын түсіндіріңіз
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Cуретті қарастырыңыз
Берілген суреттегі адамдардың тұқымқуалайтын және тұқымқуаламайтын өзгергіштіктеріне мысалдар келтіріңіз
4 четверть
4 четверть
Суретте өзгергіштіктің дискретті және үздіксіз түрлерінің графигі берілген
(а) Дискретті өзгергіштік көрсетілген графикті анықтаңыз.
_________________________
(b) Өзгергіштік түрлеріне мысал келтіріңіз.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Өсімдіктердің вегетативті көбею үшін таралатың өркендер болып табылады:
А) мұртша
B) тамыр
C) түйнек
D) пиязшық
4 четверть
4 четверть
Суретте гүлді өсімдіктердің тозаңдану үдерісі көрсетілген.
Тозаңдану түрін анықтаңыз.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Табиғатта өсімдіктердің тозаңдануының бірнеше түрі кездеседі. Берілген тозаңдану түрлерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін және мысалдарын жаза отырып, кестені толтырыңыз
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Төменде шегіртке мен бақаның өсу және даму үдерісі бейнеленген.
Даму үдерісі бейнеленген суретті анықтаңыз._______________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Суретте омыртқасыз жануардың даму кезеңдері бейнеленген
3 санымен көрсетілген кезеңді атаңыз. __________________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Онтогенез — организмнің жеке дара дамуы. Шала және толық түрленіп дамуын салыстырыңыз
4 четверть
4 четверть
Суретте бактерияның бірнеше түрі көрсетілген
Коккалар қандай әріппен берілгенін анықтаңыз. _____________________________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Вирустарды «өлі» ретінде қарастырады. Вирустардың тірі ағзалармен ұқсастықтары және айырмашылықтарын сипаттаңыз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
a) «Дезинфекциялау» және «стерильдеу» ұғымдарының бір-бірінен айырмашылықтарын түсіндіріңіз. ____________________
(b) Зарарсыздандырғыш (дезинфекциялау) құралына мысал келтіріңіз.
________________________
4 четверть
2 четверть
Строение и функции листа. Внутреннее строение листа. Устьица. Лист как специализированный орган фотосинтеза. Испарение воды и газообмен
На рисунке представлена схема процесса фотосинтеза. Объясните, какие структуры в листе участвуют в фотосинтезе
2 четверть
3 четверть
Объясните, почему наследственная изменчивость служит материалом для естественного отбора
Смотреть ответ 3 четверть
1 четверть
Определите, к каким типам экономических систем относятся данные характеристики. Ответ занесите в таблицу.
A. Экономические решения принимают в основном представители государственной власти
B. Свобода предпринимательства и выбора экономических партнеров
C. Одновременное сочетание частного и государственного секторов экономики, рынка и государственного
D. Экономические субъекты осуществляют деятельность в соответствии со своими личными экономическими интересами
E. Отсутствие у производителей заинтересованности в повышении эффективности производства
F. Недостатки рыночной экономики сглаживаются государственным регулированием
1 четверть
1 четверть
Изучите источники А, В, С. Используя предоставленные данные, выполните задание.
График 1. Частный и государственный капитал в Германии в 1870–2010 годах в процентах к национальному доходу.
Источник: https://visasam.ru/emigration/economy/ekonomika-germanii.html В. Особенностью экономического пути развития Германии является так называемый
«рейнский капитализм», характеризующийся значительной ролью банков в экономике страны. Банки являются в Германии крупными акционерами промышленных компаний и компаний сферы услуг, поэтому они активно вмешиваются в процесс принятия бизнес- решений. Таким образом, позиции банков в экономике Германии с учётом их реального влияния на бизнес оказываются более сильными, чем в других странах мира.
С. Для экономики Германии характерна высокая степень индустриализации. По сравнению со многими развитыми странами мира здесь очень большую долю в производстве ВВП составляет промышленность — основное направление специализации ФРГ в мировой экономике. Структура экономики ФРГ такова, что 1,1% ВВП создается в сельском хозяйстве, 34,5% — в промышленности, 64,4% ВВП — в сфере услуг.
Источник: http://finuni.ru/osobennosti-razvitiya-ekonomiki-germanii/
1) Определите структуру экономики Германии
2) Какова причина превращения сферы услуг в доминирующую отрасль в экономике Германии?
3) Определите не менее трех типов услуг, которые играют наиболее значимую роль в экономике постиндустриальных стран.
4) Определите один из ключевых факторов в экономике Германии, ответ аргументируйте
1 четверть
1 четверть
Ознакомьтесь с данными, выполните задание
В списке расчётов дохода на душу населения Япония стоит на первом месте. В Японии доход на душу населения составляет 420.000 долларов. Америка с 400.000 долларов на душу населения стоит на втором месте. В Саудовской Аравии, на которую приходится 16% мировых резервов нефти, доход на душу населения составляет 105 000 долларов. Казалось бы, здесь есть, какая-то ошибка.
Япония, которая почти не имеет природных ресурсов, и Нигерия, которая является одним из самых больших производителей нефти, считается одной из беднейших стран мира.
1) Как и какие природно-географические факторы, ограничивающие ее развитие, преодолела Япония, ответ аргументируйте
1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст, выполните задания
Характерной чертой рынков развитых стран мира является:
− полное удовлетворение спроса населения товарным производством;
− тесная взаимосвязь сферы производства и потребления.
Ведущие страны мира занимают доминирующее положение в мировом хозяйстве по всем параметрам экономической деятельности. Они производят свыше 2/3 валового мирового продукта, используя основную часть ресурсов мира. Западная система воздействует на мир универсально, но до сих пор в основном воспроизводит себя локально. Это порождает противоречия и конфликты в мировом хозяйстве.
1) Из текста выпишите признаки неравномерного развития стран, интерпретируйте их значение
1 четверть
1 четверть
Ознакомьтесь с тезисами из «Международной стратегии развития на третье Десятилетие развития Организации Объединенных Наций»
«48. Достижение к 2000 году такого уровня здравоохранения, который позволит всему человечеству жить социально и экономически продуктивной жизнью, является важной целью международного сообщества.
49. Обеспечение всех жителей сельских, а также городских районов основным жильем и инфраструктурой является долгосрочной целью. Хорошо сбалансированные программы развития населенных пунктов необходимы для предоставления больших благ группам населения с низким доходом.
50. В соответствии с целями, поставленными в ходе Международного года ребенка, будет повышаться благосостояние детей. Необходимо прилагать усилия, направленные на улучшение условий жизни детей и на ликвидацию детского труда согласно соответствующим международным конвенциям о труде.
51. Следует обеспечивать полное и эффективное участие всего населения на всех этапах процесса развития… женщины должны играть активную роль в этом процессе. С этой целью все страны будут стремиться к обеспечению равного участия женщины в качестве, как потребителей, так и производителей благ во всех секторах и на всех уровнях процесса развития.
1) Определите основные направления деятельности ООН по преодолению социально- экономического отставания развивающихся стран
2) Используя текст и имеющиеся у вас знания, предложите не менее трех идей для преодоления отсталости.
1 четверть
2 четверть
Прочитайте текст, выполните задание.
В международных стандартах в области прав человека закреплены обязательства, которые государства обязаны соблюдать. Становясь участником международных договоров, государства берут на себя обязательства и обязанности по международному праву уважать права человека, защищать их и обеспечивать их соблюдение. Обязательство уважать права человека предполагает, что государства должны воздерживаться от посягательств на них или от попыток ущемлять права человека. Обязательство защищать права человека налагает на государства ответственность по защите отдельных лиц и групп людей от посягательств на их права человека. Обязательство обеспечивать соблюдение прав человека означает, что государства обязаны принимать соответствующие меры с целью содействовать соблюдению основных прав человека.
Ратифицируя международные договоры по правам человека, правительства обязуются осуществлять меры и принимать законодательства на национальном уровне, согласующиеся с их договорными обязательствами и обязанностями. Поэтому в национальной правовой системе предусмотрены основные механизмы защиты прав человека, гарантируемых международным правом. В тех случаях, когда национальные правовые механизмы не обеспечивают защиту от нарушений прав человека, для рассмотрения жалоб отдельных лиц и групп людей используются механизмы и процедуры на региональном и международном уровнях. Они помогают обеспечить, чтобы международные стандарты в области прав человека действительно уважались, соблюдались и применялись на практике.
Используя текст и имеющиеся у вас знания объясните, каким образом международное право обеспечивает защиту прав человека (3 примера)? Каждый пример подтвердите фактом из правовой системы Республики Казахстан.
2 четверть
2 четверть
Выполните задание, используя текст и имеющиеся у вас знания о деятельности неправительственных организаций в мире.
Врачи без границ (ВБГ) Врачи без границ – независимая международная медицинская гуманитарная организация. Действует во многих горячих точках, ведёт просветительскую и профилактическую работу по борьбе с наркоманией и СПИДом, информирует общественность о кризисных ситуациях и их последствиях. Наиболее значимые международные программы: с 1994 – помощь гражданским жертвам этнических и региональных конфликтов в районе Великих озер; 2002-2003 – миссия во время гражданской войны в Либерии; 1994 – помощь жертвам геноцида в Руанде; до 2003 миссия в Ираке, откуда персонал был выведен после террористической атаки на представительство Красного Креста в Багдаде; 1979-2004 – миссия на афгано-пакистанской границе и в самом Афганистане.
1) Оцените деятельность неправительственной организации Врачи без границ.
2) Определите роль неправительственных организаций в защите прав человека. Приведите не
менее трех примеров деятельности НПО в мире.
2 четверть
2 четверть
Изучите источники. Выполните задание.
А. «Иррациональный террор превращает человека в вещь, в планетарную бактерию. Террорист ставит перед собой целью не только разрушение личности, но и уничтожение в ней возможностей, таких как способность к мышлению, тяга к единению, призыв к абсолютной любви». Д. Камю
1) Используя источник А и В, определите не менее 3-х причин и 3-х последствий распространения международного терроризма
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Из предоставленного списка региональных международных организаций дайте оценку деятельности одной из них по критериям, указанным в таблице.
• Организация Американских государств (ОАГ);
• Организация Африканского единства (ОАЕ);
• Лига арабских государств (ЛАГ);
• Организация Североатлантического договора (НАТО);
• Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе (ОБСЕ);
• Система коллективной безопасности в рамках СНГ
2 четверть
2 четверть
Прочитайте текст, выполните задание
Современные тенденции в развитии международных отношений:
−рассредоточение власти (обусловленное изменениями в расстановке сил на мировой арене, формированием многополюсного мира и отсутствием абсолютного легитимного лидерства какого-либо государства);
−глобализация международной жизни (находит отражение в интернационализации экономики, политики, культуры, в активизации деятельности и росте авторитета международных организаций, и ослаблении функций национальных государств);
−усиливающаяся поляризация стран мира;
−разработка предупреждающего невоенного инструментария разрешения международных конфликтных и спорных ситуаций (основанного на знании, праве и демократических принципах);
−демократизация международных отношений, широкое использования диалога общественности;
−расширение сферы национальной безопасности путем включения в нее наряду с военной проблемой проблем экологического, экономического, научно-технического, антитеррористического порядка.
1) Используя текст, определите основные направления в развитии международных отношений.
2) На основе одной из тенденций, охарактеризуйте позицию Казахстана в системе современных международных отношений. Приведите не менее двух примеров, подтверждающих вашу характеристику.
2 четверть
3 четверть
Объясните необходимость перемен, повлиявших на развитие общественной мысли в Европе в конце XIX начале XX в.в. используя понятия «либерализм», «национализм»,
«социал-демократия», «марксизм», «экзистенциализм», «прагматизм», «позитивизм».
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст, выполните задание
Ганди не просто предлагал индийцам бороться за уход британцев, он предлагал им бороться за общество равных, за Сарводайю — за Индию, в которой нет насилия и неравенства, где все живут скромно, но честным трудом. Махатма не просто предлагал прогнать чужаков, он предлагал программу будущего благоденствия, которое можно построить в свободной стране. «Махатма» означает «великая душа» — так индийский писатель, лауреат Нобелевской премии Рабиндранат Тагор назвал Ганди. Сам Мохандас Карамчанд не принял этот титул, поскольку считал себя недостойным его.
https://tass.ru/obschestvo/6955509
1) Обоснуйте, почему вслед за Р.Тагором народ называл М.Ганди «великая душа». Приведите не менее трех аргументов.
2) Сделайте вывод о роли М.Ганди в общественно-политической жизни Индии
3 четверть
3 четверть
Используя текст и имеющиеся у вас знания, выполните задание
Н. Мандела относится к числу крупнейших политиков второй половины ХХ века. После 1945 года в Азии, Африке и Латинской Америке начались антиколониальные революции, вдохновляемые примером революции 1917 года в России и поддерживаемые Советским Союзом. Эпоха великих потрясений рождала и великих лидеров. Мао Цзэдун, Хо Ши Мин, Махатма Ганди в Азии, Фидель Кастро и Че Гевара в Южной Америке, Гамаль Абдель Насер и Ясир Арафат на Ближнем Востоке. Африка тоже породила вождя, сопоставимого по масштабу. Это был Нельсон Мандела.
В. Н. Тетёкин. «Легендарный борец против апартеида» https://www.politpros.com/
1) Докажите, что Н. Мандела — борец против апартеида с активной гражданской позицией. Приведите не менее трех аргументов и трех фактов.
3 четверть
3 четверть
Сравните особенности модернизации государств Сингапур, и Малайзия по трем указанным критериям и сделайте вывод:
природно-географические факторы;
стратегии государства для проведения модернизации;
результаты модернизации.
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст. Напишите эссе по плану.
1. «Мәңгілік Ел» — национальная идея нашего общеказахстанского дома.
2.Обоснование актуальности выдвижения Первым Президентом Республики Казахстан общенациональной идеи «Мәңгілік Ел» на примере трех (по выбору) основ, используя не менее 2-х аргументов для каждой из основ.
3.Вывод. «Мәңгілік Ел» – воплощенная мечта наших предков.
Семь незыблемых основ Мәңгілік Ел.
1. Мәңгілік Ел – это Независимость и Астана.
2. Мәңгілік Ел – это Общенациональное единство, мир и согласие.
3. Мәңгілік Ел – это Светское Государство и Высокая Духовность.
4. Мәңгілік Ел – это устойчивый экономический рост на основе инноваций.
5. Мәңгілік Ел – это Общество Всеобщего Труда.
6. Мәңгілік Ел – это общность Истории, Культуры и Языка.
7. Мәңгілік Ел – это Национальная безопасность и глобальное участие Казахстана в решении общемировых и региональных проблем.
3 четверть
4 четверть
Прочитайте учебный текст и ответьте на вопросы.
Образование как обособленный вид деятельности возникло давно. Человек стремится к знаниям, а для общества (в лице государства) важно наличие в нем образованных людей, которые могут осознанно выполнять свои обязанности. Образованный человек лучше приспособлен к жизни в обществе, что не может не оцениваться обществом положительно. В настоящее время образование выдвигается на первое место среди факторов развития человечества. Роль знаний в экономическом развитии стран мира стремительно возрастает, опережая значимость средств производства и природных ресурсов.
По оценкам Всемирного Банка, физический капитал в современной экономике формирует 16% общего объема богатства каждой страны, природный – 20%, а человеческий капитал – 64%. В таких странах, как Япония и Германия, доля человеческого капитала составляет 80% национального богатства. В настоящее время ценности создаются за счет повышения производительности и использования нововведений, т.е. применения знаний на практике. Экономическое процветание все более зависит от способности добывать новые знания и применять их в жизни.
Проблемы сферы образования, так или иначе, затрагивают практически всех членов нашего общества. Понятна и та заинтересованность, которую проявляют различные социальные группы к проблемам образования, поскольку именно через образование решаются важнейшие социальные проблемы, такие как проблема социальной мобильности общества – повышение социального статуса через получение образования и успешности личности через карьеру; занятости населения и сроков поиска работы на рынке труда; уровня получаемых доходов и т.д. Лидерами становятся страны, которые опираются в развитии экономики на человеческий капитал, формируемый через систему образования.
a) Определите не менее 3-х примеров влияния повышения уровня образования людей на социально-экономическое развитие страны.
b) Укажите не менее двух факторов, которые влияют на экономическое процветание
стран.
4 четверть
4 четверть
Используя текст, а также имеющиеся у вас знания, ответьте на вопросы.
С XII века в ряде городов Запада возникают учебные заведения нового типа — университеты. Старейший университет в Европе — Болонский в Италии — восходит к XI в.; он прославился своей школой права. Старейшие университеты Англии — Оксфорд (с конца XII или начала XIII в.) и Кембридж (начало XIII в.). В XII веке был основан и Парижский университет (Сорбонна). Университеты готовили как богословов и философов, так и врачей и знатоков права. В раннее Средневековье преобладало обычное право — те обычаи, которые с давних времен существовали у тех или иных племен, или в отдельных областях. В Болонье и других университетах изучали римское право. Возрождение интереса к римскому праву имело огромное значение. На принципах, выработанных древнеримскими юристами, строилось право собственности, со временем элементы римского права стали использоваться королевской властью и в судебном деле.
Прежде немногочисленные образованные люди сидели в своих монастырских кельях, отныне же люди умственного труда жили и работали в городах, принимая участие в местном управлении и суде, на королевской службе.
a) Какие условия были созданы для развития образования и науки в Европе в XI-XIII вв?
b) Как расширялись и пополнялись научные знания европейцев? Укажите не менее двух факторов.
c) Какое значение для развития средневековой Европы имело возрождение интереса к римскому праву?
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Ознакомьтесь с информацией о достижениях НТР во второй половине XX века и ответьте на вопросы.
1) Как внедрение компьютерных технологий и Интернета повлияло на развитие экономики современных государств и на повседневную жизнь каждого человека?
2) Чем можно объяснить быстрое проникновение IT- технологий во все сферы жизни общества? Укажите не менее 3-х причин.
3) Почему Интернет приравнивается к средствам массовой информации?
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите таблицу, отберите шесть глобальных проблем и спрогнозируйте возможные варианты развития НТП для решения данных проблем
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Сделайте вывод о роли науки в решения глобальных проблем современности.
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите иллюстрации с изображением возобновляемых источников энергии и ответьте на вопросы
1) Какие два вида возобновляемых источников энергии вы видите на иллюстрациях?
2) Почему альтернативные источники энергии получают большую популярность?
3) Назовите причины возможного недовольства людей, живущих поблизости от
ветрогенераторов
4) Какая из разновидностей «зеленой» энергии получила наибольшее распространение в
Германии на рубеже XX-XXI вв. и почему?
5) Немецкое правительство компенсировало до 70 % затрат на «соляризацию» домов. Как вы
думаете, насколько установка солнечных батарей финансово оправдана для граждан других стран? Приведите не менее двух аргументов.
4 четверть
1 четверть
Используя текст и имеющиеся у вас знания, ответьте на вопросы:
Рыночная экономика свободной конкуренции (чистый капитализм) сложилась в XVIII в. и прекратила свое существование в конце XIX — первых десятилетиях XX в. (в разных странах по-разному), значительная часть ее элементов вошла в современную рыночную систему (современный капитализм).
Отличительными чертами этой экономической системы обобществление и огосударствление части хозяйства в национальном и интернациональном масштабах, экономическая деятельность на базе коллективной частной и государственной собственности, активное государственное регулирование национальной экономики для стимулирования потребительского спроса и предложения, предотвращения кризисов и безработицы, повышение роли государства в обеспечении социальных гарантий. В рамках современной рыночной экономики существуют многообразные модели экономического развития отдельных стран и регионов. Это связано с менталитетом нации, ходом исторического развития, геополитическим положением, уровнем развития и характером материально-технической базы и др.
1) Назовите три основные черты современной рыночной экономики.
2) Укажите особенности экономических моделей современной рыночной экономики:
в США
в Японии
3) С чем связаны различия экономических моделей разных стран и регионов (укажите не менее 2-х факторов)?
4) Сделайте вывод об общих особенностях экономических систем
1 четверть
1 четверть
Соотнесите типы экономических систем с их признаками.
A. Экономические решения принимают в основном представители государственной власти; отсутствие у производителей свободы выбора; отсутствие у производителей заинтересованности в повышении эффективности производства;
B. Свободное решение основных экономических вопросов на основе рыночных механизмов регулирования; преобладание частной собственности; свободная конкуренция; минимальное влияние государства.
C. Традиции, передающиеся из поколения в поколение, определяют, какие товары и услуги, как и для кого производить; отсталая технология производства; преобладание ручного труда; многоукладность экономики;
D. Одновременное сочетание частного и государственного секторов экономики, рынка и государственного регулирования, капиталистических тенденций и социализации жизни; недостатки рыночной экономики сглаживаются государственным регулированием; непосредственное участие государства в предоставлении социальных благ
1 четверть
1 четверть
Приведите примеры экономической специализации стран и регионов в соответствии с данными природно-географическими факторами и аргументируйте каждый пример
a) Рельеф местности
b) Наличие полезных ископаемых
c) Плодородная почва
1 четверть
1 четверть
Заполните таблицу. Укажите страны, для которых характерен данный этап развития общества
1 четверть
1 четверть
Напишите эссе на тему «Бедность как одна из глобальных проблем современности» по следующему плану
Проблема бедности в развивающихся странах
Пути решения государством проблем бедности в развивающихся странах
Ваш вариант решения существующей проблемы, аргументы (не менее двух) подтвердить фактами
Вывод о важности решения глобальных проблем современности.[
1 четверть
2 четверть
Дайте разъяснение принципам правового государства и приведите примеры их реализации в современных странах Западной Европы.
1) Разделение властей
2) Верховенство закона
3) Гарантия прав и свобод
2 четверть
2 четверть
Соотнесите права, данные в таблице с соответствующей классификацией прав человека
а) Гражданские права
b) Политические права
c) Экономические права
d) Культурные права
e) Социальные права
Сделайте вывод о значении Всеобщей Декларации прав человека в современном мире
2 четверть
2 четверть
Используя текст, оцените деятельность двух неправительственных организаций (по 2 аргумента) и сделайте вывод.
«Гринпис» – работающая по всему миру природоохранная организация. Деятельность защитников природы началась в 1971 г. в канадском Ванкувере. «Гринпис» борется за решение глобальных экологических проблем, в частности, выступает против использования нефтяных продуктов. Одним из главных методов работы МНПО является свидетельствование: активисты проникают на место экологического преступления и предоставляют репортерам достоверную, а главное – независимую информацию.
«Гринпис» существует исключительно за счет добровольных пожертвований. Организация не сотрудничает с бизнесом, политическими партиями или государственными структурами. МНПО борется не только против применения нефтяных продуктов, но и выступает против материалов, из которых делают iPhone.
На территории РФ «Гринпис» борется с радиоактивным заражением окружающей среды, с изменениями климата, проводит кампании за сохранение чистоты озера Байкал и т. д. Деятельность Гринпис вызывает неоднозначную реакцию в научном сообществе, т.к. ряд
её активистов призывает полностью запретить исследования в области генной инженерии и нанотехнологий. Профессиональные экологи критикуют её за отсутствие научной базы, часть из них считает, что деятельность Гринпис чаще приносит природе вред, чем пользу. Ставится под сомнение объективность и неангажированность некоторых заявлений и акций организации, поскольку от них выигрывают конкуренты тех политических сил и компаний, против которых она выступала.
1- й аргумент
2- й аргумент
«Врачи без границ» – это медицинская и гуманитарная организация, которая была создана в 1971 году в Париже с целью оказания помощи пострадавшим в ходе военных действий в Нигерии. Сегодня «Врачи без границ» работают в большинстве «горячих точек» мира, ведут борьбу с «чумой XXI века»: СПИДом и наркоманией, занимаются просвещением.
Штат ВБГ – более 3-х тысяч человек. Сотрудники организации – дипломированные врачи и младший медицинский персонал. «Врачи без границ» имеют 20 постоянных представительств, каждый год сотрудники этой МНПО выезжают в 80 стран мира.
Одним из принципов работы «Врачей без границ» является соблюдение нейтралитета во время любой войны или вооруженного конфликта.
Цель ВБГ – защита прав человека, которые были нарушены. Для этого организация воздействует на государственные органы с помощью информационных кампаний и мобилизации общественного мнения.
1 аргумент
2 аргумент
Сделайте вывод о значимости НПО в современном мире
2 четверть
2 четверть
Дайте краткое объяснение терминам Сепаратизм
Терроризм
Фундаментализм
Экстремизм
Миграция
Беженцы
Охарактеризуйте историческое событие или социальные процессы, используя один из данных терминов.
2 четверть
2 четверть
Используя текст, а также полученные знания, ответьте на вопросы
После окончания Второй мировой войны многополярная система международных отношений трансформировалась в биполярный мир с двумя странами-гегемонами – СССР и США. После испытания атомной бомбы в СССР и победы революции в Китае в 1949 г., а также в связи с послевоенными кризисными явлениями в экономике президент США Г. Трумэн решил сформировать направленную против социалистических стран систему военных блоков. После окончания Корейской войны в США развернулась «охота на ведьм», а президентом был избран генерал Д. Эйзенхауэр, занимавший по отношению к СССР непримиримую позицию. 1954 г. госсекретарь Даллес заявил, что в любой «критической ситуации» США будут впредь по собственному усмотрению обращаться к «устрашающей силе массированного возмездия». В ответ СССР, объединив вокруг себя государства Варшавского договора, сформировал социалистическую мировую систему. Образовалось два
«полюса» мира во главе с США и создавшим мощные ракетно-ядерные силы СССР, что не позволило американцам утвердить своё господство и начать мировую войну.
«Холодная война» предотвратила ядерную катастрофу. Биполярная (двухполюсная) система заставила её лидеров в условиях жёсткого соперничества отказаться от консервации режимов и проводить внутренние реформы. На международной арене соперничество двух мировых держав дало другим странам и народам большую свободу манёвра. Любой режим мог получить помощь если не от одного, так от другого блока, и локальные войны непрерывно шли по всему миру.
Биполярная модель мироустройства, как и любая другая, имеет свои минусы. Это четкое разделение сфер влияния между двумя полюсами и жесткая конкуренция между ними в любой точке планеты. Противоположные позиции в основополагающих вопросах доводятся в такой системе до прямого антагонизма. Альтернативной или промежуточной позиции в таком случае просто не существует. Технологии в сфере логистики и передачи информации позволили двум центрам распространить свое влияние на весь земной шар. Правовым механизмом этой системы могли стать лишь международные организации и соглашения, юридически закреплявшие расстановку и баланс сил в мире.
1) Каковы причины (укажите не менее двух причин) разделения мира на два полюса?
1.___________
2.___________
2) Назовите преимущества (не менее двух преимуществ) биполярной системы.
1.___________
2.___________
3) Назовите недостатки (не менее двух недостатков) биполярной системы.
1.___________
2.___________
4) Какая система между народных отношений сложилась на современном этапе? Насколько,
по вашему мнению, она эффективна?___________
2 четверть
3 четверть
Прочитайте отрывок из документа «Основные положения теории разделения властей» (сравнение взглядов Монтескье и Руссо) и ответьте на вопросы.
Существует три рода власти: законодательная, исполнительная и судебная, которые должны быть распределены между разными государственными органами. Должна действовать система сдержек и противовесов, дабы власти контролировали действия друг друга.
Однако в конституционном проекте Монтескье недостаточно четко проводится идея равновесия властей. Законодательная власть явно играет доминирующую роль, исполнительную власть Монтескье называет ограниченной по своей природе, а судебную — вообще полувластью. Думается, все это было не столь актуально во времена Монтескье, сколь актуально было следующее положение теории разделения властей: определенная ветвь власти должна представлять интересы определенной социальной группы. Судебная власть представляет интересы народа, исполнительная — монарха, верхняя палата законодательного собрания (предусмотренная конституционным проектом Монтескье) — аристократии, нижняя палата собрания — интересы народа. Таким образом, мы видим стремление достигнуть компромисса в борьбе буржуазии (слившейся тогда с народом) и приверженцев абсолютизма.
В отличие от Монтескье, Руссо считал, что законодательная, исполнительная и судебная власти — особые проявления единой власти народа. После этого тезис о единстве власти использовался разными силами. При этом следует отметить, что речь идет не только о власти определенной социальной общности, но и об известной степени организационного единства: все органы государства проводят, в конечном счете, общую политическую линию, определяемую носителем реальной власти, и, как правило, строятся по вертикали. Точка зрения Руссо отвечала требованиям времени и обосновывала революционные процессы во Франции конца XVIII века; если Монтескье пытался найти компромисс, то Руссо обосновывал необходимость борьбы с феодализмом.
Руссо исходит из того, что равновесие сфер власти в государстве, их согласованная деятельность должны обеспечиваться не обособлением или противопоставлением их друг другу, не с помощью взаимных сдержек и противовесов, как это предлагал Монтескье, а благодаря преобладанию верховной законодательной власти, воплощающей суверенитет народа.
Любая власть, любая система законов должна обеспечивать гражданам максимум свободы и равноправия.
a) Определите различия (не менее двух) во взглядах Монтескье и Руссо.
b) Какой из предложенных вариантов взаимодействия трех ветвей власти был более
прогрессивным для того времени и почему? Приведите не менее двух аргументов.
c) Какой из вариантов, по вашему мнению, подходит для сегодняшнего времени?
Приведите не менее двух аргументов.
3 четверть
3 четверть
Прочитайте фрагмент монографии историка А.В. Горева «Махатма Ганди» о кампании гражданского неповиновения в Индии и ответьте на вопросы.
Ганди объявил всеиндийский день траура — хартал, означавший прекращение всей деловой жизни, своего рода всеобщую забастовку. Призыв Махатмы был услышан народом, и день 6 апреля 1919 г. стал началом кампании гражданского неповиновения.
В этот день замерла вся страна. Хартал затронул глубины народного сознания, вернул людям веру в свои силы, озарил их души светом, исполненным благоговения перед поруганной родиной. Индия вновь обретала себя. Начались индусско-мусульманские братания, единение народа.
Перепугавшиеся власти восприняли это как приближавшуюся катастрофу, небывалое грозное явление и спешили применить против ненасильственного восстания народа силу. Полиции и войскам был дан приказ разгонять демонстрации и митинги, не останавливаясь перед использованием оружия. Начались кровавые расправы в Дели, Ахмадабаде, Амритсаре, Бомбее.
Власти прибегли к разгону демонстраций и к избиению людей. Местные руководители хартала были арестованы по обвинению в антиправительственной агитации. Чтобы выразить свой протест против ареста, тысячи индийцев направились к городскому магистрату. Демонстрацию встретили солдаты. Завязалась потасовка. И с той и с другой стороны были убитые и раненые.
Ганди тяжело переживал последствия руководимой им кампании гражданского неповиновения. Насилие властей мало его удивляло. Он и не обещал народу вести его к победе путём, усыпанным розами. Он предсказал, что путь этот будет лежать через реки крови. Каждый индиец, говорил он, вступая на путь неповиновения властям, должен быть морально готов к смерти.
Случаи ответного насилия со стороны возмущённого народа — вот, что больше угнетало Ганди.
a) Почему власти ответили насилием на мирные ненасильственные действия индийцев? Укажите две причины.
b) Почему насильственные действия со стороны возмущенного народа угнетали Ганди
больше, чем реакция властей на кампанию гражданского неповиновения.
c) В чем заключалась значимость проведения кампаний ненасильственного сопротивления?
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст и ответьте на вопросы.
Турция в 20-30-е гг. XX века вступила на путь обновления. Ключевыми идеями, направленными на сплачивание турецкого народа новой Турции, стали турецкий национализм и лаицизм. Национализм стал главным фактором мобилизации масс на революционные преобразования. Лаицизм использовался для практических мероприятий по сокращению сферы действия ислама. Также он воспринимался как главное средство обеспечения модернизации страны, потому как сложившийся в странах мусульманского Востока тип культуры, в котором доминировало религиозное осознание мира, сильно отличался от более открытой культурной концепции Запада, что в конечном итоге привело к культурной изоляции и застою мусульманских народов.
В стране были проведены важнейшие реформы: от установления республики до внедрения латинизированного алфавита.
1. Политические преобразования:
2. Преобразования в общественной жизни:
3. Преобразования в правовой сфере:
4. Преобразования в сфере образования:
5. Преобразования в сфере экономики:
a). Назовите основные принципы кемализма и приоритеты общественного развития, на которые они были направлены
b). Определите, какова была цель модернизации в Турции в 20-30-е гг. XX века?
c) Какие ключевые идеи предложил М. Кемаль вместо идеологии «османизма»?
d) Сохраняют ли идеи М. Кемаля актуальность в современной Турции?
3 четверть
3 четверть
Прочитайте извлечения из Конституции Пятой республики Франции от 4 октября 1958 г., используя текст, а также имеющиеся у вас знания, выполните задания.
Раздел II. Президент республики
Статья 9. Президент Республики председательствует в Совете министров.
Статья 10. Президент Республики обнародует законы в течение пятнадцати дней, которые следуют за передачей Правительству окончательно принятого закона. Он может до истечения этого срока потребовать от Парламента нового обсуждения закона или некоторых его статей. В новом обсуждении ему не может быть отказано.
Статья 11. По предложению Правительства во время сессии Парламента или по совместному предложению обеих палат Парламента, которые публикуются в «Journal Official», Президент Республики может передать на референдум любой законопроект, касающийся организации государственной власти, содержащий одобрение какого-либо соглашения о Сообществе или имеющий целью разрешить ратификацию какого-либо договора, который, не противореча Конституции, отразился бы на функционировании установлении. Когда референдумом проект одобрен, Президент Республики обнародует его в сроки, предусмотренные предыдущей статьей.
Статья 12. Президент Республики может после консультаций с Премьер-министром и председателями палат Парламента распустить Национальное собрание. Всеобщие выборы происходят не менее чем через двадцать и не более чем через сорок дней после роспуска. Национальное собрание собирается по праву во второй четверг после избрания. Если это заседание имеет место не в периоды, предусмотренные для обычных сессий, то продолжительность сессии по праву ограничивается пятнадцатью днями. Национальное собрание не может быть снова распущено в течение года после таких выборов.
a) Докажите, что во Франции установился режим «личной власти» Ш. де Голля. Приведите не менее трех примеров.
b) Как Ш.де Голль реализовал свою идею «Возрождение величия Франции на путях
социальной и экономической модернизации и независимой внешней политики»? Приведите не менее трех мероприятий.
c) Сделайте вывод о важности института сильной президентской власти во Франции в
эпоху Шарля де Голля.
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст и ответьте на вопросы
Азия – это мировая фабрика. Это утверждение обрело смысл в последние пятилетие XX века и актуально в XXI веке. Особо пристальное внимание привлекает Китай и «Азиатские тигры» – Южная Корея, Сингапур, Гонконг, Тайвань. В прошлом очень бедные страны показали высочайшие темпы развития, и за относительно небольшой срок стали новыми индустриальными странами (НИС). Представляют интерес как общие, так и специфические факторы, обеспечившие феноменальный экономический успех этих стран. Все страны
«четверки» были почти лишены запасов полезных ископаемых, но зато в их распоряжении имелись запасы дешевой и исключительно дисциплинированной рабочей силы. Столетия упорного труда на рисовых полях, а также традиционное конфуцианское воспитание сформировали уникальный «дальневосточный характер», главными чертами которого являются трудолюбие, готовность без ропота сносить лишения и беспрекословно выполнять приказы старших. НИС объединяли также такие особенности, как экспортная ориентация экономики и активное вмешательство государства в экономику. Пришедшая к власти пришла патриотически настроенная элита не позволила олигархическим кланам уничтожить конкуренцию на рынке и перекрыть доступ остальным к финансовым и природным ресурсам.
Несмотря на сходство стратегии, между «тиграми» существовали немалые различия в тактике. Корейское правительство, например, сделало ставку на создание крупных многопрофильных фирм. На Тайване предпочтение отдавалось средним и мелким фирмам, а Гонконг всячески использовал свое соседство с огромным Китаем.
a) Назовите общие предпосылки экономической и политической модернизации Сингапура, Тайваня, Южной Кореи, Гонконга (2 предпосылки).
b) Какие особенности экономической и политической модернизации объединяли
«Азиатских тигров» (2 особенности)?
c) Каковы различия в тактике преодоления экономической отсталости стран
«Азиатских тигров»?
3 четверть
4 четверть
Прочитайте текст, выполните задание.
«Вкладывать деньги в образование – значит инвестировать их в развитие культуры, демократии, гражданственности, в мирную жизнь и повышения ее качества для отдельных людей и общества в целом». Шаронин Ю.В.
1) Используя текст и имеющиеся у вас знания, объясните роль образования в социально- экономическом развитии страны (приведите не менее трех фактов влияния). Приведите пример государства, демонстрирующий данное влияние.
4 четверть
4 четверть
Сравните современные модели высшего образования по одному из критериев, определите их особенности и преимущества. Сделайте вывод о важности существования различных моделей высшего образования. Ответы впишите в таблицу.
Современные модели построения высшего учебного заведения разнообразны.
По характеру существования и организации: a) Инновационная модель. На базе вузов создаются многообразные инновационные структуры: научно-технические парки, инкубаторы; инновационные учебно-научно-производственно-финансовые комплексы. Эта модель предполагает такой механизм взаимодействия науки, образования и производства, при котором системообразующим элементом выступает вуз, а способом связи с другими элементами служат договоры различной юридической силы.. b) Традиционная модель. Модель, при которой взаимодействие между вузом и предприятиями ограничивается финансированием обучения студентов этими предприятиями и прохождением производственной практики. Это модель для массового потребителя высшего образования. В данной модели реализуется образовательный стандарт. Как правило, здесь нет сложных, наукоемких специальностей, вуз гибко реагирует на рынок специальностей по тому или иному сегменту рынка. Вузы, относящиеся к данной модели, имеют развитую инфраструктуру, так как ориентированы на клиентов. Недостатком данной модели является массовость и перенасыщенность рынка труда выпускниками, что в дальнейшем приводит либо к получению второго высшего образования, либо к работе не по специальности. https://www.sgu.ru/sites/default/files/textdocsfiles/2013/07/15/i-09_puchkov.pdf
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст, выполните задание.
5
Промышленная революция происходила в различных странах неравномерно. Промышленная революция в странах догоняющего развития, как правило, имеет ряд принципиальных отличий от того, как она протекала в передовых странах.
Во-первых, в развивающихся странах промышленная революция вызвана не только и не столько потребностями внутреннего развития, сколько давлением извне – необходимостью давать экономический и военный отпор более передовым странам. Как следствие, промышленный переворот в отстающих странах протекает не спонтанно, а под опекой государства, которое целенаправленно «выращивает» те технические и социальные инновации, которые оно считает наиболее необходимыми.
Во-вторых, хотя сам процесс промышленного переворота при догоняющем развитии протекает ускоренно, но он, как правило, остается отчасти незавершенным. Ярким примером тому является советская индустриализация: хотя в СССР удалось в 1930–1950-е сделать промышленное производство основой экономического развития, однако даже в наши дни слабы механизмы самоподдерживающегося роста, автоматического обновления производства. Возникнув во многом в результате государственной поддержки, промышленное производство в отстающих странах не приучается расти без помощи правительства.
1) Используя текст, выявите особенности (не менее трех) промышленной революции в странах «догоняющего развития».
2) Определите сходства и различия промышленных революций в разных странах.
3) Сделайте вывод о последствиях промышленной революции в развитых и развивающихся
странах.
4 четверть
4 четверть
Используя текст, классифицируйте глобальные проблемы, по группам озаглавив их
К глобальным проблемам человечества обычно относятся следующие:
a. угроза мировой термоядерной войны;
b. нарастающие «ножницы» в уровне экономического и культурного развития наиболее успешных стран и стран «третьего мира»;
c. истощение природных ресурсов;
d. «ножницы» в демографической сфере («взрыв» рождаемости в одних странах и постепенное вымирание населения в других);
e. загрязнение окружающей среды;
f. набирающая темп «вандализация» культуры, замещение культуры так называемой
«массовой культурой»;
g. проблемы из области, связанной со здравоохранением: распространение гепатита, СПИДа, алкоголизма, наркомании.
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст, выполните задание
9
Какие эффекты создает НТП? Экономический эффект — это, по сути, рост производительности труда и снижение трудоемкости, снижение материалоемкости и себестоимости продукции, рост прибыли и рентабельности. Социальный эффект — это повышение материального и культурного уровня жизни граждан, более полное удовлетворение их потребностей в товарах и услугах, улучшение условий и техники безопасности труда, снижение доли тяжелого ручного труда и т.д. Кино, радио, телевидение, интернет вызвали к жизни новые виды искусств, оказали воздействие на всю человеческую культуру, сделав ее достоянием широких масс. Появление технических средств обучения позволило повысить эффективность учебного процесса в средней и высшей школах, осуществить принципы программированного обучения.
Ресурсный эффект — это высвобождение ресурсов на предприятии: материальных, трудовых и финансовых.
1) В какой из указанных в тексте сфер научный прогресс создает наибольший эффект. Приведите не менее двух аргументов.
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Объясните последствия влияния НТП на развитие разных сфер жизни общества: экономической, социальной, информационной, экологической.
Смотреть ответ 4 четверть
1 четверть
Ознакомьтесь с рисунком 1. Изучите план местности и составьте модель своего города/поселка (используйте условные знаки, представленные на рисунке 1).
1 четверть
1 четверть
Используя данные рисунка 2 составьте картосхему уровня безработицы в четырёх областях РК.
1 четверть
1 четверть
Прочитайте описание одного метода исследования.
Наблюдение поверхности Земли наземными, авиационными и космическими средствами, оснащёнными различными видами съемочной аппаратуры.
(a) Определите метод исследования._________________
(b) Напишите особенность данного метода исследования.________________
1 четверть
1 четверть
Опишите связь геоинформационных систем с другими науками и технологией.
(a) С геодезией:_______________
(b) С фотограмметрией:_______________
(c) С дистанционным зондированием:_______________
(d) С машинной графикой:________________
1 четверть
1 четверть
С помощью приложения 2 ГИС, используя электронную карту города Нур – Султан, сделайте анализ на маршрут от Акорды до ТРЦ «Хан-Шатыр».
(a) Напишите, как можно определить маршрут.
(b) Определите кратчайший путь между двумя объектами
(c) Напишите преимущества и возможности и будущее использования программы 2 ГИС в Казахстане.
1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст.
Экологическое нормирование – это установление показателей качества окружающей среды и предельно допустимых норм вредных воздействий на нее. Это один из самых сложных и интенсивно развивающихся правовых инструментов охраны окружающей среды.
Так, например, административным механизмом является определение нормативов предельно допустимых выбросов и сбросов, нормативов образования отходов производства и потребления, нормативов содержания тех или иных компонентов в продукции, лицензирование видов деятельности, имеющих потенциальную опасность для окружающей среды и т.д.
(a) Определите виды нормирования в области охраны окружающей среды.
(b) Как реализуются экономические механизмы государственного регулирования природопользования? Напишите приемущества.
(c) Что относится к инструментам организационно-правового механизма природопользования? Опишите механизм работы.
1 четверть
1 четверть
(a) Дайте оценку водным ресурсам Казахстана.
(b) Приведите 2 примера загрязнения водных объектов в Казахстане, укажите источник загрязнения.
(c) Укажите важность Водного кодекса для страны.
1 четверть
1 четверть
Выполните задание. (a) Объясните понятие «Экологический след». [1] (b) Основными аспектами экологического следа человечества являются такие виды жизнедеятельности человека как: «питание», «быт и энергия», «мобильность». Предложите пути минимизации деятельности человека.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Прочитав текст, представленный ниже, составьте схему на тему «Классификация антропогенных изменений окружающей среды».
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Прочитайте текст.
Аральское море, омывающее территории Узбекистана и Казахстана, было одним из самых больших континентальных водоемов в мире. Как море, так и реки, впадающие в него (Амударья и Сырдарья), обладали высокой экологической ценностью. Сегодня совсем немного осталось от этого богатства. Уровень воды снизился более, чем на 20 метров, береговая линия отступила местами на 100 км. Прежняя акватория 65.000 кв. км, равная территории Голландии и Бельгии вместе взятых, сократилась на 70% и продолжает уменьшаться.
За последние 50 лет население сократилось в три раза, а проблема онкозаболеваний в регионе выше республиканского значения в 2,7 раза.
(c) Объясните суть проблемы
(d) Укажите причины возникновения проблемы в Арале.
(e) Укажите влияние данной проблемы на деятельность человека.
(a) Предложите пути решения (1 пример).
2 четверть
2 четверть
Используя карту «Рейтинг стран по уровню загрязнения окружающей среды», выполните следующие задания.
2 четверть
2 четверть
Прочтите текст.
Рейтинг самых экологических чистых стран мира ежегодно составляется Центром экологической политики и права при Йельском университете (Yale Center for Environmental Law and Policy). Исследование экологической эффективности измеряет достижения страны с точки зрения состояния экологии и управления природными ресурсами на основе 22 показателей в 10 категориях, которые отражают различные аспекты состояния окружающей природной среды и жизнеспособности её экологических систем, сохранение биологического разнообразия, противодействие изменению климата, состояние здоровья населения, практику экономической деятельности и степень ее нагрузки на окружающую среду, а также эффективность государственной политики в области экологии. Данный рейтинг обновляется в среднем один раз в 2 года. В этом рейтинге первое место закреплено за Швейцарией (Индекс — 87,42), а последнее 179 место занимает Бангладеш (Индекс – 29,56).
(a) Укажите возможные причины, по которой Швейцария занимает первое место в рейтинге чистых стран.
(b) Укажите возможные причины, по которой Бангладеш занимает последнее место в рейтинге чистых стран
(c) С какой целью составляется данный рейтинг?
2 четверть
2 четверть
Качество окружающей среды – это степень соответствия природных условий физиологическим возможностям человека. На карте отражается информация о загрязнении водных объектов. Данные обновляются ежемесячно по результатам лабораторных анализов. Зелёный цвет точки означает 1-й класс загрязнения (чистая вода), бордовый — выше 5-го класса (очень грязная).
(a) Назовите объект, состояние которых выше 5-го класса.
(b) Укажите причины высокого класса загрязнения данных объектов.
(c) Оцените состояние водных объектов вашей местности.
2 четверть
2 четверть
Составьте схему мер по улучшению качества окружающей среды, учитывая такие компоненты как: технологические, архитектурно – планировочные, правовые и экономические.
2 четверть
3 четверть
Посмотрите на карту, в которой показаны доли регионов в ВВП страны и ответьте на вопросы.
Опишите отраслевую и территориальную структуру хозяйства данных регионов.
(a) Северный Казахстан
(b) Западный Казахстан
(c) Объясните причину разницы ВВП двух регинов.
3 четверть
3 четверть
Выполните задания, используя данные рисунка 2.
(a) Укажите проблему в реализации данной категории продукции.
___________
(b) Оцените степень монополизации в данной отрасли производства в РК.
_______________
(c) Проанализируйте последствия монополизации в этой отрасли.
_______________
(d) Предложите бизнес – идеи по «расширению бренда» отечественных производителей.__________________________
3 четверть
3 четверть
Изучив рисунок 2, выполните следующие задания.
(a) Дайте определение понятию «Специальные экономические зоны» (СЭЗ).
____________
(b) Какова роль СЭЗ при производстве товаров и услуг с высокой добавочной стоимостью?___________________
(c) Выбрав один из СЭЗ, представленных на карте, объясните причины развития именно данной отрасли в этой зоне. Приведите 2 примера.______________
(d) Предложите 2 бизнес – идеи по расширению товаров и услуг за пределы страны из этой СЭЗ.____________
3 четверть
3 четверть
Ознакомьтесь с картой на рисунке 3. Выполните задания.
«Оппозиция Севера и Юга» — эмпирическое деление мира на богатые северные и бедные южные страны, глобальное противоречие между развитыми и развивающимися странами.
(a) Приведите примеры неравенству в мире._________________
(b) Приведите пример последствия данного геополитического процесса.
_______________
(c) Объясните тенденцию обратной колонизации.____________________
3 четверть
3 четверть
Дайте комплексную оценку геополитического положения Республики Казахстан.
(a) Географическое положение.____________________
(b) Интеграция с региональными и международными организациями.
____________________
(c) Возможности «многовекторной политики».___________________
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст и составьте схему «Факторы, влияющие на безопасность Казахстана»
Для любого государства вопрос обеспечения национальной безопасности и защиты национальных интересов в международных отношениях является одним из стратегических при выработке внешнеполитического курса страны. В этом проявляется и реализуется суверенитет государства, который предполагает его право выступать самостоятельным субъектом международных отношений, определять внешнюю политику в своих интересах и самостоятельно решать вопросы внешнеэкономической деятельности. Для любой страны в обеспечении национальной безопасности влияют внутренние и внешние факторы.
3 четверть
3 четверть
Используя карту количества вооруженных сил в странах мира, выполните следующие задания.
(a) Оцените военную мощь Казахстана._______________
(b) На что нужно обратить внимание в целях национальной безопасности?
Приведите 2 примера.__________________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Изучите карту на рисунке 1
(a) К какому гео-историческому региону относится Казахстан?
(b) С какими другими гео-историческими регионами имеет границу Казахстан? Приведите 2 примера.
4 четверть
4 четверть
Среди государств и территорий мира наблюдаются природные, хозяйственные, этнические и другие отличия. К тому же, тяжело охватить всю полноту и многогранность общественной и хозяйственной жизни планеты одним взглядом. Поэтому для изучения экономической и социальной географии мира выделяют однородные историко – географические регионы. Весь мир поделен на 22 историко – географических региона.
(a) Объясните необходимость районирования мира
(b) Чем отличаются регионы в физической географии от регионов в политической или экономической географии? Приведите 2 примера.
(c) По каким признакам выделяют историко – географические регионы мира. Приведите 2 аргумента.
4 четверть
4 четверть
Глобализация меняет все на своем пути. И историко – географические регионы тоже не исключение. Уже сегодня Англосакская Америка (Северная Америка) практически ассимилировала Центральную Америку и Карибы. Многие политологи отмечают, что мир не будет больше таким «пестрым».
(a) Какие регионы, по мнению политологов, подвергнутся ассимилированию? Приведите 1 пример и объясните причину. _________________
(b) Какие регионы в будущем могут объединиться? Приведите 2 примера ___________________
4 четверть
4 четверть
Показатель благоприятности условий ведения бизнеса отражает разницу между показателем каждой страны и передовой практикой по каждому из индикаторов среди всех стран, начиная с отчета «Ведение бизнеса 2005». Показатель благоприятности условий ведения бизнеса страны измеряется по шкале от 0 до 100, где 0 – это наихудший результат, а 100 – наилучший. В 2019 году набрав 77,89 баллов Казахстан занял первое место в СНГ, в 2015 году показатель был равен 70,87, а в 2012 году 68,5 баллов.
(a) Опишите динамику роста показателей Казахстана
(b) По каким параметрам Казахстан в 2019 году показал хорошую динамику? Приведите 2 примера.
(c) По каким критериям наблюдается рост имиджа страны в рейтинге международного агентства DOING BUSINESS?
4 четверть
4 четверть
Индекс глобальной конкурентоспособности составлен из 113 переменных, которые детально характеризуют конкурентоспособность стран мира, находящихся на разных уровнях экономического развития. Совокупность переменных на две трети состоит из результатов глобального опроса руководителей компаний (чтобы охватить широкий круг факторов, влияющих на бизнес-климат в исследуемых странах), а на одну треть из общедоступных источников (статистические данные и результаты исследований, осуществляемых на регулярной основе международными организациями). Все переменные объединены в 12 контрольных показателей, определяющих национальную конкурентоспособность:
— Качество институтов. — Инфраструктура. — Макроэкономическая стабильность. — Здоровье и начальное образование. — Высшее образование и профессиональная подготовка. — Эффективность рынка товаров и услуг. — Эффективность рынка труда. — Развитость финансового рынка. — Уровень технологического развития. — Размер внутреннего рынка. — Конкурентоспособность компаний. — Инвестиционный и инновационный потенциал. — В 2018 году Казахстан занял 59 место в этом рейтинге набрав 61,8 баллов.
(a) По каким параметрам Казахстан находится на одинаковом уровне с развитыми странами?__________________
(b) Над какими параметрами еще стоит «поработать» для повышения рейтинга страны?_______________
(c) Что необходимо сделать для того, чтобы войти в рейтинг 50 наиболее конкурентоспособных стран мира?______________
4 четверть
4 четверть
Индекс человеческого развития – интегральный показатель, рассчитываемый ежегодно для межстранового сравнения и измерения уровня жизни, грамотности, образованности и долголетия, как основных характеристик человеческого потенциала исследуемой территории. Он является стандартным инструментом при общем сравнении уровня жизни различных стран. При подсчёте ИЧР учитываются три вида показателей: ожидаемая продолжительность жизни, уровень грамотности населения страны и уровень жизни. В 2018 году Казахстан впервые занял 58-е место в списке стран с самым высоким уровнем человеческого развития (более 0,800). До этого Казахстан был на уровне высокого развития. Об этом сообщается в докладе Программы развития ООН (ПРООН), который опубликован на сайте организации. Всего в рейтинг вошли 189 стран.
(a) Предложите одну идею по развитию системы образования в стране. ________________
(b) Предложите идеи по увеличению средней продолжительности жизни в Казахстане. _______________
(c) Что необходимо сделать для того, чтобы ВВП на душу населения приблизилось к показателям развитых стран? _________________
4 четверть
4 четверть
Цели устойчивого развития – набор целей для будущего международного сотрудничества, которые заменили собой цели развития тысячелетия в конце 2015 года. Эти цели планируется достичь с 2015 по 2030 годы. Итоговый документ «Преобразование нашего мира: Повестка дня в области устойчивого развития на период до 2030 года» содержит 17 глобальных целей и 169 соответствующих задач. Новые цели и задачи носят комплексный и неделимый характер и обеспечивают сбалансированность всех трех компонентов устойчивого развития: экономического, социального и экологического. 25 сентября 2015 года 193 страны приняли следующие 17 глобальных целей
(a) В каких вопросах в Казахстане наблюдаются проблемные аспекты?
(b) Какие районы Казахстана чувствуют острую нехватку в чистой воде? Каким образом можно решить проблему нехватки воды?
(c) Объясните понятие «ответственное портребление».
4 четверть
4 четверть
Прочитав текст, ответьте на вопросы
Чрезвычайную остроту в последние годы приобрела проблема сохранения уникального природного объекта, каким является Каспийское море. Каспийское море – уникальный водоём, его углеводородные ресурсы и биологические богатства не имеют аналогов в мире. Каспий — старейший в мире нефтедобывающий бассейн. В Азербайджане, на Апшеронском полуострове, добыча нефти началась более 150 лет назад и туда же впервые в нефтедобычу направлялись иностранные инвестиции. К промышленной разработке на шельфе приступили в 1924 году. Что представляет собой этот регион? Прикаспийским регионом обозначают пять стран, расположенных по периметру Каспийского моря: Азербайджан, Россия, Казахстан, Иран и Туркменистан. Проблема Каспия на сегодняшний день очень актуальна, но вне зависимости от того, как решится вопрос о международно-правовом статусе Каспия и о разделении нефтяных ресурсов между прикаспийскими государствами, Каспий остается общим экологическим объектом региона. Кризис в одной из его частей выльется в общую, неразделимую экологическую катастрофу, которая, в конечном счете, отразится на личных планах каждого государства и его перспективах развития.
(a) Что является главным загрязнителем моря и какие проблемы наблюдаются на акватории?
(b) Какие проблемы наблюдаются на территории Казахстанского Прикаспия, связанные с эндемичными видами фауны?
(c) Предложите проект решения проблем Каспия на современном уровне.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
2 четверть
Гидросфера и ее составные части
1. Определите верные/неверные определения частей Мирового океана.
Дайте верный ответ, если вы не согласны с утверждением.
2. Приведите примеры составных частей Мирового океана, используя физическую карту
3. Определите визуально площади океанов и подпишите их названия на диаграмме, используя физическую карту мира.
4. Составьте ментальную карту «Гидросфера и ее значение».
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Значение водных ресурсов
| 1. Составьте рассказ «Вода так важна для нас потому что…», используя предложенные рисунки.
|
| 2. Объясните значение выражения Леонардо да Винчи «Воде была дана волшебная власть стать соком жизни на Земле»? Дайте развернутый ответ.
|
2 четверть
1 четверть
Найдите сходство в характеристике плана и карты
А) в обоих случаях учитывается шарообразность земли
В) в обоих случаях наносятся все объекты местности
С) в обоих случаях есть наличие градусной сетки
D) в обоих случаях изображения схематичны
Е) в обоих случаях стороны горизонта определяют меридианы и параллели
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
В структуре выработки электроэнергии доля ТЭС 64%, ГЭС 18 %, АЭС 12 % и 6% прочие источники энергии.
a. Составьте круговую диаграмму использования энергетических ресурсов.
b. Определите другие источники энергии
1 четверть
1 четверть
Запасы водных ресурсов Земли составляют 1,386 млрд. км³ и только 2,5% — пресная. Использование воды отраслями хозяйства: сельское хозяйство 68%, промышленность 26%, коммунально-бытовое хозяйство 6%.
a. Назовите главный источник пресной воды. [1]
b. Укажите проблему, связанную с источником пресной воды . [1]
с. Приведите примеры проблем водных ресурсов Казахстана, связанных с использованием их в промышленности. [2]
d. Объясните, почему на долю сельского хозяйства приходится основная доля использованияводных ресурсов. [1]
е.Укажите проблемы водных ресурсов, связаных с использованием в сельском хозяйстве.
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Рассмотрите страны-лидеры по запасам и добыче нефти.
a. Назовите 3 страны-лидера по запасам и добыче нефти
по запасам
по добыче
b. Объясните причины соотношения между запасами и добычей нефти в России и Китае.
1 четверть
1 четверть
Рассмотрите таблицу ведущих стран по выращиванию пшеницы, запасам угля и улова рыбы.
Составьте картосхему с условными знаками, выделив 3 страны по всем позициям.
1 четверть
1 четверть
Каспийское море – уникальный водоём, его углеводородные ресурсы и биологические богатства не имеют аналогов в мире. Каспий — старейший в мире нефтедобывающий бассейн. Он является важнейшим источником осетровых, лососевых, карповых и других видов рыб. С началом развития международных отношений Каспий стал основным морским транспортным полотном для грузоперевозок. Глобальные экологические проблемы – это загрязнение воды.
a. Назовите основные источники загрязнения Каспийского моря.
b. Укажите последствия загрязнения Каспийского моря.
c. Предложите два пути решения проблем, связанных с загрязнением Каспийского моря.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Экологическая организация Air Quality Index China выпустила интерактивную карту «Загрязнение воздуха в мире в режиме реального времени». Карта обновляется каждые 15 минут. Степень загрязнения делится на 6 уровней. От «Хороший» («Good») – зеленого цвета до «Опасный» («Hazardous») – темно-красного цвета.
a. Укажите регионы мира, относящиеся к «опасной» зоне.
b. Укажите регионы мира, относящиеся к «хорошей» зоне.
с. Укажите регионы мира, относящиеся к «умеренной» «Moderate» зоне.
2 четверть
2 четверть
Прочитайте статью с описанием мирового опыта по обеспечению населения питьевой водой.
Заполните таблицу примерами и доказательствами из текста.
2 четверть
2 четверть
Главным природным богатством Украины являются месторождения каменного угля. Его запасы только в Донецкой области оцениваются в 25 млрд. тонн. Предприятия региона выбрасывают около трети суммарного объема загрязняющих веществ на Украине. Жители промышленных центров дышат не только пылью, но и тяжелыми металлами, фенолом, фтористым водородом, бензопиреном, диоксидом азота и другими соединениями. Возле шахт находятся терриконы. Некоторые из них самовозгорают и дымятся.
a. Назовите причину критического состояния воздушного бассейна Украины.
b. Опишите последствия состояния окружающей среды промышленных центров Украины на социальную сферу.
с. Опишите последствия состояния окружающей среды промышленных центров Украины демографию.
d. Предложите пути уменьшения отрицательного антропогенного воздействия человека на окружающую среду.
2 четверть
2 четверть
Внимательно посмотрите карту суммарной радиации Казахстана.
Укажите в каких регионах, целесообразно использовать гелиостанции.
2 четверть
2 четверть
Укажите последствия экологической обстановки в зонах с высоким уровнем экологической опасности:
а. здоровье человека (два примера)
b. подземные воды
c. биосфера
d. литосфера
2 четверть
2 четверть
Экологическими проблемами Кызылординской области являются техногенное опустынивание, деградация почв, истощение и загрязнение водных ресурсов в следствие нарушения норм ведения сельского хозяйства.
Предложите 4 пути решения рационального использования природных ресурсов и проблем данного региона.
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Казахстан в силу своей континентальной замкнутости, но при богатых запасах нефти и газа всегда искал возможность выхода на мировые рынки. Главным маршрутом транспортировки казахстанской нефти был и остается до сих пор Каспийский трубопроводный консорциум. На сегодня существуют 4 направления экспорта нефти.
Рассмотрите рисунок 1. Укажите два известных магистральных трубопровода и подпишите названия.
3 четверть
3 четверть
Запишите по одному основному фактору размещения предприятий различных отраслей хозяйства.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
На основе данных таблицы соотнесите страны и буквенные обозначения, а также определите уровни экономического развития стран
3 четверть
3 четверть
Мировое хозяйство состоит из исторически сложившейся совокупности национальных хозяйств всех мировых государств, которые связаны всемирными экономическими отношениями.
a. Установите соотвествие
b. Определите страны относящиеся к периодам развития МХ (Япония, Южная Корея, Лаос, Камбоджа, Германия, Бразилия).
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст.
Определите преимущества Казахстана по следующим позициям, сделайте вывод.
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст.
a. Опишите, что подразумевает в себе геофизический фактор в геополитике.
b. Дайте оценку морфологическим особенностям государственной территории
Казахстана.
c. Укажите мероприятия, обеспечивающие национальную безопасность Республики Казахстан.
d. Укажите, какие действия были проведены для обозначения государственных границ Казахстана с сопредельными территориями.
Смотреть ответ
3 четверть
4 четверть
Рассмотрите рисунок 1.
а. Укажите страны, входящие в состав ЦА.
b. Опишите, в чём территориальная особенность и сходство стран этого региона.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Одним из основных показателей экономического развития страны является валовой внутренний продукт.
a. Как часто государство измеряет ВВП? _____________________________________
b. Что относится к потребительским расходам?________________________________
с. Назовите составную ВВП –вложения в различные ценные бумаги, недвижимость и прочее, что в дальнейшем может принести прибыль. ___________________________
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Рассматрите таблицу «Положение стран в рейтинге по показателям».
a. Укажите причину возглавления Норвегией множества рейтингов.
b. Опишите связь между социальным капиталом и ожидаемой продолжительностей жизни
4 четверть
4 четверть
Нанесите на контурную карту страны мира по уровню глобальной конкурентноспособности с указанием условных обозначений.
4 четверть
4 четверть
Ежегодный рейтинг глобальной конкурентоспособности – исследование и сопровождающий его рейтинг стран мира по показателю экономической конкурентоспособности. Рейтинг рассчитывается по методике ведущего европейского Института менеджмента.
a. Укажите, что подразумевает Институт под конкурентоспособностью страны.
b. Перечислите основные ключевые аспекты, по которым ведутся исследования.
c. Укажите сильные аспекты Казахстана, повлиявшие на его рейтинг.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Демографический взрыв — это резкое увеличение численности населения в результате устойчивого и значительного превышения рождаемости над смертностью.
a. Укажте регионы мира, где наблюдается быстрый рост населения
b. Назовите две причины роста численности населения в этих регионах
c. Укажите последствия перенаселения.
экологическая сфера
экономическас сфера
политическая сфера
d. предложите два пути решения проблемы
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
А және В суреттерінде бейнеленген Жер ғаламшарында жүретін үдерістерді атаңыз
А ……………………………………
В ……………………………………
1 четверть
1 четверть
(a) Химик – лаборант «Химия кабинетіндегі қауіпсіздік техникасының ережелерін» жазу
кезінде екі қате жіберді. Соны анықтаңыз.
a) Спиртшамды жағар алдында тексеріп алу;
b) Тәжірибелер жүргізу уақытында бет пен көзді қолмен ұстауға болмайды;
c) Заттардың дәмін татып, сол жерде шай ішуге болады;
d) Шыны ыдыстармен жұмыс жасағанда абай және мұқият болу;
e) Кез келген ыдысты қолдану және оның тұтастығын тексеру;
f) Қолданылатын заттардың саны жөніндегі ұсынымдарды сақтау;
g) Заттарды қыздыру және зертханалық ыдыс сынықтарын жинау кезінде жұмыс
ережелерін сақтау
(b) «Суды ыздыру кезіндегі температураны аны тау» эксперименттік қ қ жұмысы кезінде қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек?
……………………………
1 четверть
1 четверть
(а) Суретте берілген материкті атаңыз………………………………………
(b) Осы материкке тән бір ерекшелікті жазыңыз……………………………………….
(с) Бұл материкті қандай мұхиттар шайып өтеді?……………………………….
1 четверть
1 четверть
Төмендегі тұжырымдардағы тәуелсіз және тәуелді айнымалыларды анықтаңыз. Кестеде
тәуелді айнымалыға «т/ді» деп, ал тәуелсіз айнымалыға «т/сіз» деп белгіле
1 четверть
1 четверть
Американдық психолог және дәрігер Абрахам Маслоу арнайы «қажеттіліктер
пирамидасы» моделін ұсынды . Пирамидаға сәйкес адамның қажеттіліктері төменнен
жоғарыға қарай дамиды, ал адам жоғары деңгейдегі қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін
алдымен төменгі деңгейдегі қажеттіліктерді қанағаттандыруы керек.
1 және 2 топтағы төменгі деңгейлік қажеттіліктерді анықтай отырып, қазіргі заманғы
адамның қажеттіліктері пирамидасын аяқтаңыз
1 четверть
1 четверть
Берілген жергілікті жерді ң планын зерделей отырып, 1, 2, 3, 4 сандарымен көрсетілген
шартты белгілерді анықтаңыз.
1 ……………………………………………………
2 ……………………………………………………
3 ……………………………………………………
4…………………………………………………….
1 четверть
1 четверть
(а) Берілген картада халық тығыздығы төмен бір елді бояңыз
b) Осы елдегі халықтың тығыздығына әсер етуші екі факторды атаңыз.
………………………………………
1 четверть
2 четверть
Топырақтың химиялық ластануына, құрамының бұзылуына және карьердердің пайда
болуына әкелуі, тау жыныстары жылжиды. Сипатталған пайдалы қазбаларды өндіру мен
өңдеу әсері тән жер қабығын анықтаңыз.
A) Литосфера
B) Атмосфера
C) Гидросфера
D) Биосфера
2 четверть
2 четверть
Әмбебап индикатордың рН көрсеткіші қышқылдық орта көрсететін қатарды таңдаңыз.
A) Лимон шырыны, адам қаны, сірке суы
B) Асқазан сөлі, алма шырыны, лимон шырыны
C) Дистилденген су, құбыр суы, көк шай
D) Лимон шырыны, асқазан сөлі, сабын ерітіндісі
2 четверть
2 четверть
(а) Суретте көрсетілген процессті анықтаңыз.
Процесс: ………………………………..
(b) Балқу температурасының анықтамасын беріңіз…………………….
2 четверть
2 четверть
Кілт сөздерді қолданып жай және күрделі заттарды сәйкес бағанға орналастырыңыз.
Кілт сөздер: көмірқышқыл газы, оттек, су, көміртек, сутек, тұз.
2 четверть
2 четверть
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Суреттегі бөлшектердің жанына атауларын жазыңыз.
(b) Aтомның құрам бөлшектердің орналасуын бағдаршаның ( →) көмегімен көрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
(с) Лимон қышқылы мен ас содасын араластырғанда жүретін реакцияны атаңыз………………………………….
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
(a) Төмендегі берілген кен орындары мен пайдалы қазбалардың арасындағы сәйкестікті орнатыңыз
(b) Картада еліміздегі отынны негізгі т рі – к мір ж не ң ү ө ә фосфориттердің (фосфор) ең ірі
кен орындарын көрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
Жалған немесе ақиқат берілген ақпаратты астын сызып белгілеңіз (жалған немесе
ақиқат).
1. Карағанды, Экібастұз, Торғай – Қазақстандағы ең ірі көмір бассейндері.
(жалған / ақиқат).
2. Алтын, алюминий және темір өндірудің негізгі шикізат базасы – Оңтүстік Қазақстан.
(жалған / ақиқат).
3. Фосфит қорының мөлшері бойынша Қазақстан Республикасы АҚШ-тан кейін екінші
орында. (жалған / ақиқат).
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Адам бөліп шығаратын өнімдерді атаңыз.
A. Көмірқышқыл газы, оттегі, су буы
B. Зәр, көмірқышқыл газы
C. Оттегі, көмірқышқыл газы
D. Қан, несепнәр, көмірқышқыл газы
3 четверть
3 четверть
Төменде келтірілген процесстерден энергияның шығарылуымен жүретін дұрыс қатарды
көрсетіңіз.
A. Булану, балқу
B. Қату, кондеснация
C. Фотосинтез, жану
D. Мұнайдың жануы, металдың балқуы
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Электр энергиясын өлшеу үшін барлық жерде жүйелік емес бірлік кВт*сағ қолданылады.
Электрмен жабдықтау тарифі орташа алғанда 1 кВт – қа 18 теңгені құрайды деп есептеп,
берілген сурет арқылы бір айда жұмсалған электр энергияның құнын есептеп, шығару
жолын көрсетіңіз.
Электр энергияның бір айлық құны ……………………………………..
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Тoмендегі к рсетілген суреттерде тірі а залар а т ө ө ғ ғ ән үрдістерді сәйкестендіріңіз
3 четверть
3 четверть
(а) Төменде суретте берілген қай құралмен жіңішке сымды үзу жеңілірек болатынын
анықтаңыз.
Жауабы: № ……………………….., себебі ………………………….
(b) Газдарды тасымалдау үшін сығылған газдарды жоғары қысымға
шыдамды болатын ыдыстар қолданылады
К лемді ө кішірейткен кезде қысым ………………………………………………
Көлемді жоғарылатқан кезде қысым …………………………………………..
(масса мен температура өзгермейді
3 четверть
3 четверть
(a) Оқушы азық – түлік өнімдерінде органикалық заттарды анықтау үшін зертханалық жұмыс жасады. Ол үшін ол: кесілген картоп, күріш, қант кесектері және тұздың үстіне бірнеше тамшы йод ерітіндісін тамызғанда картоп пен нанға тамызған ерітінді көк – қара
түске өзгерді, ал қант кесектері мен тұзда түсі өзгермеді.
i. Органикалық затты анықтауға арналған тестті атаңыз.
………………………………
ii. Не себепті картоп пен күріштің түстері өзгерді, ал қант пен тұздың түсі
өзгермегенін түсіндіріңіз……………………….
(b) Оқушы жұмысты әрі қарай жалғастырды. Сынауыққа 1-2 мл жұмыртқа ерітіндісін және бірнеше тамшы дистилденген су қосып үстіне биурет реактивін тамызды, нәтижесінде ерітінді күлгін түске боялды.
Ерітіндінің күлгін түске боялуы нені дәлелдейді?………………………….
(c) Оқушы қағаз бетіне күнбағыстың бір дәнін салып, дәнді үккішпен ұнтатты. Қағазда дақ қалды. Бұл тәжірибе органикалық заттың қай түрін анықтауға арналғанын?………………………………………..
3 четверть
3 четверть
Баламалы энергия деп қалпына келетін энергия көздерін қолданатын энергетиканы айтады.
а) Қайта қалпына келетін баламалы энергияны алуға болатын табиғи ресурс түріне екі мысал келтіріңіз:
1 …………………………………………….
2 ……………………………………………
b) Биотынды пайдаланудың бір артықшылығы мен бір кемшілігін кестеге жазыңыз
3 четверть
4 четверть
Төмендегі суретте экожүйе көрсетілген
Суретте берілген экожүйедегі тірі ағзалар мен абиотикалық ортаның өзара байланысын түсіндіріңіз………………………………………………….
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
а) Мәтінді оқып, берілген кілт сөздерін тиісті орынға қойыңыз.
Кілт сөздер: адам, артады, өзгеру, қоршаған орта
Экожүйелердің өзгеруі – бұл берілген аймақтағы экожүйелердің 1. ………………. табиғи үдерісі. Бұл жүйелі, бағытталған және алдын
ала болжауға болатын үдеріс. Экожүйелердің ауысуы кезінде бір түрді басқасы алмастырады, биоценоздың алуан түрлілігі біртіндеп 2…………………………… . Егер 3. ………………………… жағдайы салыстырмалы
түрде тұрақты болса, онда жүйелі өзгерістер өте баяу, геологиялық уақытпен өлшенетін жылдамдықпен жүреді. Қазіргі уақытта 4……………………………. қызметінің арқасында экожүйелердің ауысу қарқыны артқан. Экожүйелердің ауысуының (сукцессия) екі түрін
ажыратамыз – бірінші реттік және екінші реттік.
b) Мәтіндегі ақпаратты және суретті пайдаланып экожүйе ауысымдарының екі себебін атаңыз:……………………………….
4 четверть
4 четверть
Жер бетінде к птеген тіршілік иелері бар ж не олар р т ө ә ә үрлі. Ғалымдар тірі организмдерді бөліп, ұқсас тірі заттарды үлкен топтарға бөлуді ұйғарды.
(а) Ағзаларды топтастырудың ең жоғарғы бірлігін атаңыз.
……………………………………………………….
(b) Біржасушалылар мен көпжасушалылар арасындағы негізгі айырмашылықты анықтаңыз……………………………..
4 четверть
4 четверть
(а) Суретте берілген (А,В) экожүйе түрлерін анықтаңыз
А ……………………………………….
В ………………………………………..
(b) Осы екі экожүйенің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын жазыңыз
4 четверть
4 четверть
(a) Т менде берілген диаграмманы олданып лемді згерткен ө қ ә ө жаңалықтардың тізімін жалғастырыңыз; (тағы екі жаңалық жазыңыз)
…………………………………
(b)Интернеттің пайда болуы сенің өміріңді қалай өзгерткені туралы баяндаңыз……………………………………………
4 четверть
4 четверть
Экологиялық мәселелер:
1. Су көздерінің ластануы
2. Ауаның ластануы
3. Ауыз су тапшылығы
4. Тұрмыс қалдықтарының жиналып қалуы
5. Жабайы ағзалардың жойылу қаупі
Берілген экологиялық мәселелер тізімінен өзіңнің жергілікті аймағыңдағы экологиялық
мәселеге жататын мәселелердің біреуін таңдап, мәселенің себептерін және оны шешу
жолын анықтаңыз.
i. Себептерін атаңыз.
………………………………..
ii. Шешу жолдарын (2 кем емес) ұсыныңыз.
…………………………….
4 четверть
4 четверть
(а) Т мендегі кестедегі алымдармен оларды е бектеріні ө ғ ң ң ң дұрыс сәйкестігін табыңыз.
(b) Кестеде аталған ғалымдардың бірінің еңбегін таңдап, жаратылыс тану ғылымдарының дамуына қосқан үлесіне баға беріңіз.
………………………………………………………..
4 четверть
1 четверть
Экономикалық географияға кіретін саланы анықтаңыз
A. ауыл шаруашылығы B. биосфера C. геология D. гидрология E. климатология F. саяси география G. транспорт
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Ең жұқа жер қыртысын анықтаңыз. A. Анд тауында B. Тынық мұхитында C. Батыс Сібір жазығында D. Тұран жазығында E. Орал тауында
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Жапон аралдарындағы жер сілкінісі мен жанартау атқылау себебін түсіндіріңіз. A. Литосфералық тақталардың бір-бірінен ажырауы B. Литосфералық тақталардағы дивергентті үдерістер C. Литосфералық тақталардағы спрединг үдерістері D. Литосфералық тақталардағы коллизия үдерістері E. Литосфералық тақталардағы субдукциялық үдерістер
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Суретті қолдана отырып сұраққа жауап беріңіз.
a. Суретте көрсетілген аралдың атауын жазыңыз b. Осы аралға саяхат барысында қандай физикалық нысандарды көп көруге болатындығын жазыңыз
1 четверть
1 четверть
Африка материгінің кескін картасы берілген
a. Кескін картаға шартты белгісін қолдана отырып, Камерун және Килиманджаро жанартауын түсіріңіз
1 четверть
1 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұраққа жауап беріңіз
1492ж Х.Колумб бастаған испан экспедициясы Атлант мұхиты арқылы Үндістанға жолды іздеу барысында Багам, Кіші Антиль аралдарын ашты. Одан бұрын, 10 ғасырдың аяғында Исландия жағалауы арқылы Гренландия жағалауына жеткен нормандар солтүстіктің қатаң климат жағдайында бірнеше жүз жыл бойы аралдың оңтүстігі мен оңтүстік шығыс жағалауында тұрған. Кейіннен 15 ғасырдың аяғында ағылшын қызметіндегі италиялық Джон Кабот Нью-Фаунленд аралы мен Лабрадор түбегі жағалауын ашты. 1519ж Эрнан Кортес бастаған испандардың жорығы ацтектер мемлекеті орналасқан қазіргі Мексика жерін басып алумен аяқталды. 1741ж Витус Беринг пен Алексей Чириков екі желкенді кемемен Алеут аралдарын бойлай жүзіп, Аляска жағалауын зерттеді.
a. Мәтінге тақырып қойыңыз [1] b. Мәтіндегі ақпаратты қолдана отырып, картосхема жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Картаны қолданып, сұраққа жауап беріңіз
a . Анд тауының пайда болуына әсер еткен литосфералық тақталарды жазыңыз.
b. Анд тауының пайда болуына әсер ететін литосфералық тақталар шегарасындағы үдерісті түсіндіріңіз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Картада көрсетілген қай саяхатшының жүрген жолы екендігін жазыңыз b. Бұл саяхаттың екі мақсатын анықтаңыз c. Саяхаттың география ғылымының дамуына қосқан үлесін анықтап, баға беріңіз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Төмендегі сурет пен картаны қолдана отырып, тапсырманы орындаңыз
a. 1-суретте көрсетілген қозғалыс түрінің атауын жазыңыз
Мұхит қыртысы
b. Картада берілген сандардың қайсысы осы қозғалыс түріне сәйкес келетіндігін анықтаңыз c. Қозғалыстың қалай болатындығын сипаттаңыз d. Қозғалыс нәтижесінде пайда болған жер бедеріне картаны қолдана отырып, мысал жазыңыз
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Мәтінде гидросфераның үлесі көрсетілген.
Жалпы гидросфераның дүниежүзілік мұхит шамамен 96,4 %ын, құрлық суы 3,58 %ын, ал атмосферадағы су 0,0007 96,4 %ын құрайды.
a. Ақпараттарды қолдана отырып шеңберлі диаграмма құрыңыз
2 четверть
2 четверть
Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Карта бойынша мұхит суының өзгерісін сипаттаңыз
b. Мұхит суының температурасының өзгеру себебін жазып, түсіндіріңіз
2 четверть
2 четверть
Мәтінді оқи отырып, сұраққа жауап беріңіз Цунами — мұхит түбіндегі жер сілкінуден пайда болатын сұрапыл толқын. Биіктігі ашық мұхитта 1 метрден аспайды; құрлықтағы тар шығанақтарда 50 метрге дейін барады. Толқынының таралу жылдамдығы 400 — 800 км/сағатқа дейін. Толқынның ұзындығы ұзын болған сайын, оның биіктігі мен жылдамдығы арта түседі. Оның ұзындығы кейде 5 км дейін жетуі мүмкін. Цунами ең қауіпті табиғи апат болып есептеледі. Мысалы: адамзат тарихындағы цунамимен байланысты ең ірі апат — 2005 ж. Оңт.-Шығыс Азияда болды. Индонезия жағасындағы жер сілкіну күші 8,9 баллға жетіп, соның нәтижесінде биіктігі 10 метрден астам цунами тарады. Таудай су толқындары жолындағы елді мекендерді шайып әкетті. Цунамидің жойқын күшінен 300000 адамның өмірі қиылды. Ғаламат су толқындары жер сілкінудің эпицентрінен 6000 км қашықтықтағы Африка жағалауына дейін жетті.
a. Цунами кезіндегі 3 сақтық шараны ұсыныңыз
2 четверть
2 четверть
Мәтінді оқи отырып тапсырмаларды орындаңыз
Бұл метеорологиялық құбылыс қыста жылымықтан кейін суықтың қайта түсуінен жер бетінің мұз болып қатуынан пайда болады. Әдетте ауа температурасы 0 – 3 С°, кейде одан да төмен температурада байқалады. Шаруашылық үшін өте зиянды. Бұл құбылыс кезінде жол қатынасы қиындайды, жайылымдағы мал тебіндей алмай қалады (мұз жылқының шашасын қиып тастайды). Малды қысқа жемшөп дайындамай, тек қана жайып баққан кезде бұл құбылыс жұтқа әкеп соқтырады.
a. Мәтінде қандай құбылыс жайлы жазылғанын анықтаңыз
b. Осы құбылыс кезіндегі 2 сақтану шарасын жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Оқушылар далалық зерттеу жүргізу мақсатында бір аптаға «Х» елді мекенге келді. Олар сол жердің метеорологиялық көрсеткіштерін зерттеді.
Зерттеу нәтижесі
a. Оқушылар желдің бағытын қандай құралмен өлшегендігін жазыңыз
b. Ең көп соққан желдің бағытын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Төменде 2 қаланың 6 күндік (А,Ә) метеорологиялық көрсеткіштері берілген.
А қаласы
a. «A» қаласының ауа темпертурасы амплитудасын есептеңіз.
b. «Ә» қаласының орташа температурасын анықтаңыз
с. «Ә» қаласында қандай қолайсыз құбылыстың болу ықтималдылығы жоғары екендігін анықтаңыз
d. Өзіңіз анықтаған қолайсыз құбылысыңыздың 1 салдарын жазыңыз
2 четверть
3 четверть
Төмендегі тізімнен табиғат кешеніне жататын 2 дұрыс жауапты белгілеңіз
А. Географиялық қабық
Ә. Өсімдік
Б. Жануар
В. Материк
Г. Топырақ
3 четверть
3 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
Биосфера терминін ғылымға 1875ж алғаш австриялық ғалым Э.Зюсс енгізген болатын. Ал, 1926ж орыс ғалымы В.И.Вернадский биосфера туралы білімді негіздеп, оның анықтамасын ұсынды. Биосфера атмосфераның төменгі бөлігін, гидросфераны түгел және литосфераның жоғарғы қабаттарын қамтиды. Тіршілік дүниесінің өнімдері олардың тіршілік ортасы шеңберінен шығып, кеңістік бойынша мейлінше емін-еркін таралады. Тірі организмдер атмосфераның төменгі бөлігінде, әсіресе 100 м биіктікке дейін өте тығыз орналасады. Биосфераның жоғарғы шекарасын 25-30км, төменгі шекарасын дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғымаларының табаны арқылы жүргізеді.
а. Биосфераның шекарасын сызба түрінде көрсетіңіз
b. Биосфераның жоғарғы шекарасы неліктен 25-30км болып бекітілгенін түсіндіріңіз
3 четверть
3 четверть
Төменде Қазақстанның топырақ картасы берілген. Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
а. Топырақтың әркелкі таралу себебін 2 мысалмен түсіндіріңіз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Төменде топырақтың экологиялық проблемасы туралы сурет көрсетілген. Суретті қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
а. Екі суретке ортақ топырақтың немен ластанғанын анықтаңыз
b. Бұл ластану түрінің топырақ үшін қауіптілігі неде екендігін түсіндіріңіз
с. Осы ластану түрін қалай шешуге болатындығына 1 ұсыныс жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Төмендегі фотосуреттерде топырақтың экологиялық жағдайы берілген
а. Әр суреттегі топырақтың құнарсыздану жолын жазыңыз.
b. Топырақтың экологиялық жағдайын қалпына келтірудің 2 жолын ұсыныңыз
3 четверть
3 четверть
Төмендегі суретті қолданып, сұраққа жауап беріңіз
а. Суретте қандай табиғат кешені көрсетілгендігін анықтаңыз
b. Биіктік белдеудің қалыптасуын 2 мысал арқылы түсіндіріңіз
3 четверть
3 четверть
Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз
Ұсынылған тілдер: корей, жапон, баск тілдері
a. Ұсынылған тілдерді қандай ортақ топқа біріктіруге болатындығын жазыңыз
b. Неліктен ол топқа біріктіргеніңізді түсіндіріңіз
3 четверть
3 четверть
Төменде тарихи-географиялық аймақтар картасы берілген. Картаны қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
а. Тарихи-географиялық аймақтар қандай критерий бойынша бөлінетіндігіне 2 мысал келтіріңіз.
Қазіргі әлем 16 тарихи-географиялық аймаққа бөлінеді. Қазақстан тарихи-географиялық аймақ бойынша бөлінуде ТМД елдері аймағының құрамына кіреді.
b. Қазақстан неліктен ТМД аймағына кіретіндігін 3 себеппен түсіндіріңіз
c. ТМД неліктен жеке тарихи аймақ ретінде қарастырылатындығын 1 себеппен түсіндіріңіз
3 четверть
4 четверть
Берілген ресурстарды қалпына келу деңгейі бойынша кестеге толықтырыңыз.
А. Мұнай Ә. Темір Б. Ағаштар В. Алтын Г. Өсімдік Ғ. Жануарлар
4 четверть
4 четверть
Картада бір ресурстың таралу бассейндері көрсетілген. Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Картада қай ресурстың таралу бассейндері көрсетілгендігін анықтаңыз b. Картадан 1 бассейнге мысал келтіріңіз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Кескін картаны қолдана отырып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз
a. Картаға ЭГЖ бойынша транзиттік топқа кіретін 2 елді көрсетіңіз [1]
b. Транзиттік топтағы елдердің негізгі ерекшелігін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Картада елдердің географиялық орнына байланысты топтастырылуы берілген
a. Сары түспен көрсетілген елдер географиялық жағдайын бойынша қай топқа кіретіндігін анықтаңыз [1] b. Осы топтағы 1 елді анықтаңыз [1] с. Географиялық жағдайын бойынша Қазақстан қандай топқа кіретіндігін анықтаңыз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Төменде Қазақстанның минералды ресурстар картасы берілген. Картаны қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Темір Қазақстанның қай аймағында кездесетіндігін анықтаңыз [1] b. Неліктен осы жерде кездесетіндігін географиялық заңдылықпен түсіндіріңіз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Суретте инфрақұрылымның 1 түрі көрсетілген. Суретті қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
а. Суреттердің барлығына ортақ инфрақұрылымның түрін анықтаңыз.
b. Осы инфрақұрылым түрінің маңыздылығын сипаттаңыз.
с. Өз таңдауыңыз бойынша 1 суретті таңдап, сол саланың адам өміріндегі рөлін бағалаңыз
4 четверть
4 четверть
Төмендегі дерек көзіне талдау жасай отырып, тапсырманы орындаңыз.
Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы бойынша тиімді және тиімсіз жақтары бар. Мысалы, тиімді жағы-Ресей және Қытаймен көршілік жағдай болса, ал тиімсіз жағы-Қазақстанның мұхитқа шыға алмауы.
а. Ресей және Қытаймен көршілік жағдайдың неліктен тиімді екендігін түсіндіріңіз
b. Қазақстанның мұхитқа шыға алмауы неліктен тиімсіз екендігін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер
а. Әлеуметтік инфрақұрылымның мақсатын анықтаңыз
b. Әлеуметтік инфрақұрылымның салаларын орналастыру үшін қандай фактордың маңыздылығы жоғары және неліктен екендігін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Таңдауыңыз бойынша АҚШ, Бразилия, Қытай елінің біріне төмендегі жоспар бойынша ЭГЖ-на баға беріңіз.
а. Табиғи-ресурстық фактор
b. Демографиялық фактор
с. ЭГЖ-ы елдің дамуына қалай әсер етіп жатқандығын түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Төменде орманның жалпы ауданы бойынша елдер көрсетілген. Кестені қолдана отырып, сұрақтарға жауап жазыңыздар
а. Орманның ауданы бойынша ең жоғарғы көрсеткіштегі елді анықтаңыз
b. Аргентинада неліктен орман жалпы ел аумағының аз бөлігін алатындығын түсіндіріңіз
4 четверть
1 четверть
Инфрақұрылым» тақырыбы бойынша жасалған инфографиканы қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. 1-суретте қандай қосымша элементтер кӛрсетілгендігін атаңыз. [1] b. 1-суреттегі сандармен берілген ақпараттар инфрақұрылымның қай саласына тән екендігін анықтаңыз. [1] с. 1-суреттегі санмен берілген ақпараттарға сәйкес елдерді анықтаңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап жазыңыз. Зерттеудің картографиялық әдісі-бұл оларда бейнеленген құбылыстарды ғылыми және практикалық білуге арналған карталар арқылы қажетті ақпаратты алуға негізделген зерттеу әдісі. Картографиялық әдіс Ұлы географиялық ашылулар дәуірінде ерекше маңызға ие болды. Бастапқыда карталар тек әртүрлі географиялық объектілерді ӛзара орналастыру және біріктіру, олардың ӛлшемдерін салыстыру, бағдарлау, қашықтықты бағалау үшін пайдаланылды. Ғылыми зерттеулерге арналған тақырыптық карталар тек XIX ғасырда пайда болды. А. Гумбольдт дерексіз ұғымдарды бейнелейтін алғашқы карта жасаушылардың бірі болды. Атап айтқанда, ол ғылымға «изотерма» деген жаңа терминді енгізді — картада жылудың таралуын (жерде кӛрінбейтін) бейнелеуге мүмкіндік беретін сызықтар. В.В. Докучаев топырақ картографиясында топырақтың кеңістіктік орналасуын бейнелеп қана қоймай, генетикалық принцип пен топырақ түзілу факторларын ескере отырып, карталардың шартты белгілерін жасады.
a. Картографиялық әдістің негізгі артықшылығын анықтаңыз. [1] b. Картографиялық әдістің дамуына әсер еткен 2 оқиғаны атаңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Солтүстік мұзды мұхиты мен Австралияның физикалық карталарын қолдана отырып сұраққа жауап беріңіз
a. 3 және 4-суреттің жер бедері бойынша 2 ерекшелікті анықтаңыз.
b. а тапсырмасында ӛзіңіз атаған ерекшеліктердің 1 себебін жазыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Картаны және кестені қолданып, сұраққа жауап беріңіз
a 1-тапсырмадағы 1-суретті қолдана отырып, картаның қосымша элементіне 2 мысал келтіріңіз.
b.1-кестені пайдаланып, таңдауыңыз бойынша картаның 1 қосымша элементін құрастырыңыз.
с. Картаның қосымша элементінің маңыздылығын түсіндіріңіз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
«Қазақстан географиясы» тақырыбында берілген мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Қазақстан Республикасының жер кӛлемі 2,7 млн шаршы шақырым. Жерінің ауданы жағынан дүние жүзіндегі ең ірі мемлекеттердің қатарына жатады. Бұл кӛрсеткіш бойынша Ресей, Канада, Қытай, АҚШ, Бразилия, Австралия, Үндістан және Аргентинадан кейін 9-шы орында тұр.
Республика Еуразия құрлығының орталығында барлық мұхиттардан бірдей қашықтықта орналасқан. Қазақстан қоңыржай белдеудің орта және оңтүстік ендіктерінде орналасқан. Географиялық орнына қарай орманды дала, дала, шӛлейт және шӛл зоналары қалыптасқан. Қазақстанның ең биік жері — Хантәңірі шыңы (6995 м, қар құрсауымен қосып есептесе 7010 м). Ол Тянь-Шань тау жүйесінде орналасқан. Каспий теңізінің шығыс жағалауында елдің ең ойпат жері Қарақия ойысы теңіз деңгейінен 132 м тӛменде орналасқан.
a. Мәтіннен 1 сандық және 1 сапалық дерекке мысал келтіріңіз.
b. Сапалық деректің сандық дерекке қарағандағы маңыздылығына талдау жасаңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Суреттерді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Магмалық жыныстарды жазыңыз.
b. Метаморфты жыныстарды анықтаңыз.
c. Шӛгінді жыныстарды жазыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Тӛменде дүниежүзінің кескін картасы кӛрсетілген
a. суреттегі А әріпімен кӛрсетілген жер бедері қандай күш нәтижесінде пайда болғандығын анықтаңыз.
b. 5-суреттегі А әріпімен кӛрсетілген орында жер бедерінің қандай түрі қалыптасқандығын жазыңыз.
c. b жауабында атаған жер бедерінің қалыптасу үрдісін сипаттаңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
суретті қолдана отырып, сұраққа жауап беріңіз
a. суреттегі геохронологиялық кестенің жасалу жолын түсіндіріңіз.
b. Аймақтың геологиялық жасы мен ондағы пайдалы қазбалардың болуы арасында қандай байланыс бар екендігін мысалдар келтіре отырып түсіндіріңіз
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Деректерді жинау және жазу
1. Жұптық жұмыс. Қажетті құралдарды пайдаланып өз бақылауларыңызды жүргізіңіз.
a) Екі бірдей ыдыстағы толтырылған және
толтырылмаған судың көлемін өлшеңіз.
Кесте құрастырып, өлшеу нәтижелерін
толтырыңыз.
b) Жылы және салқын судың
температурасын өлшеңіз. Кесте
құрастырып, өлшеу нәтижелерін
толтырыңыз.
1 четверть
1 четверть
Ғылымның рөлі
1. Жаратылыстану ғылымы нені зерттейді?
_______________________________
2. Суреттерге сәйкес зерттеу ғылымының атын жазыңыз.
1 четверть
1 четверть
Зерттеуді жоспарлау
Табиғатты бақылау құралдарының бірін таңдаңыз. Ол құралмен қалай зерттеу жүргізуге болатындығын жоспарлаңыз.
1 четверть
1 четверть
Зерттеуді жоспарлау
1 а) Суретте не көрсетілген, өз түсінігіңізді жазыңыз.
б) Тәжірибе жасағанда қандай талаптарды ескеру қажет?
______________________________________________________________________________
1 четверть
1 четверть
Адам. Жер. Ғалам
а) Берілген суреттерден үдерістер мен құбылыстарды ажыратып, кестеге орналастырыңыз
b) Үдеріс пен құбылыстың ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
________________________________________________________________________________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Жердегі тіршілік
Табиғаттың жойылуы – адамзаттың жойылуына алып келетіні белгілі.
Адамның табиғатқа әсеріне баға беріңіз.
а) Адам үшін табиғаттың маңызы неде?________________________
b) Адамның әрекетінен өзгерген табиғи орта элементтеріне мысал келтіріңіз.__________________
с) Адамдардың табиғатқа оң әсері табиғаттың жойылуын тоқтатуға септігін тигізе ме?
(1 дәлел жазыңыз)._________________
d) Жасанды тіршілік ортасы, адамдардың табиғатқа оң әсеріне мысал бола ала ма?
(1 мысал келтіріңіз).______________________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Жер бетін бейнелеу тәсілдері
а) Суретте не бейнеленген, аттарын жазыңыз.
b) Дүниежүзінің жарты шарлар картасын қолданып, берілген координаталар бойынша географиялық нысандарды анықтаңыз.
a) 43˚с.е.,76˚ш.б ______________
b) 27˚о.е., 109˚ш.б ______________
c) 32˚о.е., 70˚ш.б ______________
d) 51˚ с.е.,71˚ш.б ______________
1 четверть
1 четверть
Материктер мен мұхиттар
Төмендегі жоспар бойынша Африканың физикалық картасын қолданып, кескін картаға құрлықтың физикалық-географиялық аймақтарын белгілеп, ерекшеліктерін жазыңыз.
Материктің географиялық орны__________________________________________________
Материктің шеткі нүктелерінің координаталары____________________________________
Физикалық-географиялық аймақтарын кескін картада белгілеңіз.
Ерекшеліктері___________
1 четверть
1 четверть
Халық географиясы
Картаға қарап төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
Неліктен планетаның тұрғындары біркелкі таралмаған?
Халықтың бұлай орналсуы жер бетіне, климатқа, табиғи ресурстарға және т.б. қалай әсер етеді?
1 четверть
1 четверть
Халық географиясы
Халықтың тығыздығы бұл 1 км2 тұратын адам саны. Халық тығыздығын анықтау үшін, тұрғындар санын олар мекендеп отырған жер ауданына бөлуіміз керек.
а. Төмендегі елдердің халық тығыздығын есептеңіз.
b. Аталған елдерде халық тығыздығы не себепті әркелкі?
__________________________
c. Бұл елдегі халық санын қысқартуға немесе өсіруге бола ма? Өз ойыңызды жазыңыз.
___________________
1 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Суретке мұқият қараңыз
(а) Әріптермен белгіленген қарапайым және күрделі заттар берілген. Осы берілген заттарды қарапайым және күрделі заттарға жіктеңіз.
b) Қарапайым және күрделі заттар терминін сипаттаңыз.
(с) Атом және молекуланың анықтамасын жазыңыз.
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Заттарды жіктеңіз.
Төменде берілген кестені сәйкес келетін әріптермен толтырыңыз.
А) Қарапайым заттар Б) Күрделі заттар
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Төменде бірнеше элементтің формулалары берілген. He H2 P4 Cu Cl2 Pt Na Fe
a) Қайсысы элемент болып табылады?
b) Осы элементтердің атауын атаңыз.
c) Қайсысы молекула болып табылады?
d) Атом мен молекуланың бір ұқсастығын бір айырмашылығын көрсетіңіз.
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Суреттен атомның құрамына кіретін бөлшектерді анықтап, көп нүктенің орнына жазыңыз.
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Төменде берілген кестеге субатомды бөлшектерге сипаттама бере отырып, кестені толтырыңыз.
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Суретте судың буға және мұзға айналуы көрсетілген, осы кезде жүзеге асатын процестерді атап, көп нүктенің орнына жазыңыз.
(b) Судың балқу және қайнау температурасын көрсетіңіз:
Балқу температурасы: _______0С.
Қайнау температурасы: _______0С.
(с) Су мұзға немесе буға айналғанда молекуланың массасы мен молекула өзгереді ме? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
___________________
2 четверть
2 четверть
Заттардың құрылысы мен қасиеттері
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Нөмірленген үш колбадағы заттардың агрегаттық күйін анықтаңыз.
1. ________________ 2. ________________ 3._________________
(b) Осы үш колбадағы заттардың балқу және қайнау температуралары қандай болады? Жауабыңызды бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіріңіз.
(с) Сұйықтар мен газдардың қандай ортақ қасиеттері бар?
2 четверть
2 четверть
Заттардың жіктелуі
1. а) Сілтілерге тән қасиетті көрсетіңіз:
А) қышқылтым дәмі бар
В) жағымсыз иісі бар
С) қолмен ұстағанда сабындалады.
(b) Әрбір заттың өзінің әрекеттесу ортасы бар.
(і) Табиғи қышқылға екі мысал келтіріңіз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
(іі) Табиғи сілтілерге екі мысал келтіріңіз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Үй жағдайында жүргізілетін эксперимент. Суретте берілген тәжірибені жүргізіңіз.
Ашыған орамжапырақ сөлі, лимон қышқылы, айранның ас содасының арасында жүретін бейтараптану реакциясы.
Сіздерге жұмысты жүргізу үшін: тамшуыр, ашыған орамжапырақ сөлі, лимон қышқылы, айран қажет.
Қауіпсіздік ережесі
Тәжірибені жүргізу үшін сіздерге заттардың азғана мөлшері қажет;
Заттардың киімге, теріге, көздеріңе тиіп кетуінен сақтаныңыздар.
Жеке ыдыстарға аз ғана ашытылған орамжапырақ сөлін, лимон қышқылын және айранды құйыңыз. Лимон қышқылын еріту үшін үстіне су құйыңыз.
a) Тәжірибеден күтілетін нәтижені болжаңыз.
______________________
b) Әрбір ыдысқа қасықпен ас содасының азғана мөлшерін қосыңыз.
Не байқалады?
________________________
с) Өз бақылауыңызды сипаттаңыз.
___________________________
2 четверть
2 четверть
Заттардың жіктелуі
Суретке мұқият қараңыз.
(а) Суреттен жасанды материлдарды теріп көрсетіңіз:
___________________________________
(b) Суреттен табиғи материалдарды теріп көрсетіңіз:
____________________________________
(с) Жасанды материалдарды қолданудың артықшылығын сипаттаңыз.
_________________________________
(d) Жасанды материалдарды қолданудың кемшілігін сипаттаңыз. Жауабыңызды түсіндіріңіз.
__________________________
2 четверть
2 четверть
Заттардың пайда болуы мен оларға қол жеткізу
(а) Суретте күнделікті өмірде кеңінен қолданылатын тұрмыстық химия өнімдері берілген. Осы өнімдерді қолдану барысында қауіпсіздік шараларын сақтамау қандай қауіпті жағдай туғызуы мүмкін. Мысал келтіріңіз.
_____________________
(b) Тұрмыстық химия өнімдерін орынсыз қолдану қоршаған орта мен адам ағзасына қандай зиянды әсер туғызуы мүмкін. Мысал келтіріңіз.
________________________
2 четверть
2 четверть
Заттардың пайда болуы мен оларға қол жеткізу
а) Мыс кендерінің – табиғи минералдары құрамында мыстың мөлшері едәуір болғандықтан, одан металды бөліп алу экономикалық жағынан тиімді. ҚР картасынан Қазақстанның мыс кенінің қайда өндірілетінін көрсетіңіз?
b) «Минерал» деген термин латын тілінде “минера” — кен деген мағынада қолданылады. Металдар жер қыртысында көбінесе қосылыс түрінде кездеседі. Жер қыртысында металдарды алуда кездесетін үш минералды жазып, олардан алынатын металды көрсетіңіз:
с) Сіз қалай ойласыз? Неліктен пайдалы қазбаларды шекті мөлшерде қолдану қажет? Өз пікіріңізді білдіріңіз.
_______________________
2 четверть
2 четверть
Заттардың пайда болуы мен оларға қол жеткізу
а) Қазақстанда кең көлемде өндірілетін табиғи ресурсқа мысал келтіріп, оның өндірілуін сипаттаңыз.
_______________
b) Кез келген кен өндіру процессінің қоршаған ортаға әсерлері бар. Металл кен орнын қазып алғанда қоршаған ортаға әсерін сипаттаңыз.
і) Оң әсері:
______________
іі) Теріс әсері:
________________
ііі) Ұсыныс (Теріс әсерлерді жою жолдары):
____________
2 четверть
3 четверть
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
Өсімдік жасушасының сызбасы берілген.Сызбаны пайдаланып, А-D әріптерімен белгіленген құрылымдарды атаңыз.
Сызбада жануар және өсімдік жасушаларының жасуша жарғақшалары көрсетілген.
(а) Кескінге екі жасушаға да тән құрылымды салыңыз.
(b) Өсімдік жасушасына тән құрылымның атқаратын қызметін анықтаңыз. (2 кем емес).
___________________
3 четверть
3 четверть
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
Шыбынжұт-Солтүстік Коралинаның батпақты аудандарында өсетін паразит өсімдік. Түрі өзгерген жапырақ тақталарында арнайы аулағыш апарат бар. Өсімдікке бунақденелілер келіп қонғанда жапырақ тақташасында орналасқан сезгіш талшықтардың әсерінен жапырақ тақташасы жабылып қалады. Сезгіш талшықтары жабылып қалу үшін оларға 2 рет механикалық әсер етілуі қажет. Содан кейін жапырақ тақташасындағы арнайы жасушалар шырыш бөледі. Біраз уақыттан кейін бунақдененің тек сыртқы жабыны қалады.
(а) Мәтінде тірі ағзаға тән қандай қасиеттер сипатталады?
_________________________
(b) Айтылған қасиеттерге анықтама беріңіз. ___________________________
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
1. Cызбада берілген тірі ағзаларға тән қасиеттерді атаңыз және анықтама беріңіз.
2. Сызбада берілген тәжірибеге назар аударыңыз.
№1 және 2-сынауықтарда ізбес суы бар.
Колба арқылы ауа ағысы жіберіледі.
1. (a) Біраз уақыттан кейін 1, 2-сынауықтарда ізбес суы қалай өзгереді? __________________
(b) Не себепті ізбес суының түсі өзгерді? _______________________
(c) Бұл құбылыс қалай аталады? ________________________
3 четверть
3 четверть
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
Сызбада ағзалар берілген.
(а) Тірі ағзаларға тән қоректену типтерін атаңыз. _______________________________
(b) Қоректену типтерін сипаттаңыз. ___________________
(c) Сызбада берілген ағзаларға тән қоректену типін анықтаңыз.
Жауабыңызды кестеге жазыңыз:
3 четверть
3 четверть
Тірі және өлі табиғаттағы үдерістер
а) Оқушы мектеп асханасынан таңғы ас ішті. Таңғы ас мәзірінде астық дақылдарынан тұратын ботқа, сүт және жаңғақ болды. Биология сабағында мұғалім оқушыға осы тамақтардың құрамында қандай органикалық заттар бар екенін анықтауды тапсырды. Оқушы әр азықпен тәжірибе жүргізді. Тәжірибенің жағдайын сипаттаңыз және оқушы әр тәжірибеде не байқады?
Жауабыңызды кестеге жазыңыз.
(b) Жұмысты қорытындылаңыз: _______________________________________________
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Энергия және қозғалыс
Сызбада адам қаңқасының сүйектері берілген.
(а) Бұл сүйектер адам қаңқасының қай бөлімін құрайтынын анықтаңыз? ________________________________________
(b) J әрпімен берілген сүйекті атаңыз.
_______________________________
(с) Сызбадағы адамның қол сүйектерін атаңыз.
(а) Берілген сүйектер мен қаңқаның бөлімі арасындағы сәйкестікті анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Энергия және қозғалыс
Диаграммада қолдың негізгі бұлшықеттері көрсетілген.
(а) 3 санымен берілген бұлшықетті атаңыз. _____________________________
(b) Oсы бұлшық еттің құрылысын сипаттаңыз.
________________________________
(c) Aтқаратын қызметін анықтаңыз. Бұлшық еттің қасиетін анықтаңыз.
__________________________________
(d) Сызбада адамның ішкі мүшелері берілген. Осы мүшелерде (1-3) кездесетін бұлшықет түрін анықтаңыз.
e) Адамның ішкі мүшелерінде (1-3) кездесетін бұлшықет түрі________________________
(f) Қандай қасиетіне байланысты бұлшықет осы мүшелерде кезедеседі?________________________
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
Төменде берілген құрылғылардың әрқайсысы жұмыс жасау кезінде белгілі бір энергия қорын жоғалтады. Өндірілетін және шығындалған энергия түрін анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
Қазіргі кезде «жаңартылған энергия көзі» деген ұғым жиі қолданылады.
a) Қандай энергия көздері жаңартылған деп аталатындығын түсіндіріңіз.
b) Кестеде берілген тізімнен жаңартылған энергия көзіне жататындарын белгілеңіз.
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
1. Пәтер иесі 1 кВт сағ. тұтынған электр энергиясы үшін 9,61 теңге төлейді. Бір айға 1200 теңге төленген болса, тұтынған энергияны анықтаңыз.
2. Қуаты 100 Вт электр шамы 1 ай бойы (30 күн) тәулігіне 8 сағаттан жанған.
a) Тұтынылған энергия шамасын есептеңіз.
b) Тұтынылған энергияның құнын есептеңіз. (Тариф бойынша 1 кВтсағ энергияның құны 8 теңге)
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
Жел турбинасымен жүргізілген тәжірибенің нәтижесі туралы мәлімет берілген.
a) Жел жылдамдығы қалай өзгерді?
b) Электр энергиясы желдің жылдамдығына қалай тәуелді?
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
Берілген суреттен анықтаңыз:
1. Қай денелерді санақ денесі ретінде алуға болады?
2. Алынған санақ денесіне қатысты уақыт өтуімен қай денелер қозғалыста, қайсысы тыныштықта болады?
3. Екі автокөлік (сары және көк) бір-біріне қатысты қозғалады деп айтуға болады ма? Өз жауабыңызды дәлелдеңіз.
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
Сурет бойынша сұрақтарға жауап беріп, өз жауабыңызды түсіндіріңіз.
1) Ыдыс суға толған сайын қысымы қалай өзгереді?
2) Поршень төмен қозғалғанда қысымы қалай өзгереді?
3) Жүк астындағы тірек өзгергенде, жүктің жазықтыққа түсіретін қысымы өзгереді ме?
4) Қатты денелер қысымының сұйық пен газ қысымынан айырмашылығы қандай?
3 четверть
3 четверть
Энергия түрлері мен көздері
1. Кестені толтырыңыз.
2. Аспаптың көрсетуін анықтап, жазыңыз.
Смотреть задание 3 четверть
4 четверть
Экология және тұрақты даму
үшін,егер бір ағза екінші ағзаны қорек ретінде пайдаланса, сол ағзадан бастап бағдаршалар жүргізіңіз. (№1үлгіде көрсетілгендей).
(а) Жүргізген бағдаршаларыңызды пайдаланып, кестені толтырыңыз.
2. Сызбаға назар аударыңыз. Жануар тіршілігін жойғанда оның денесіндегі энергия ыдыратушылардың іс әрекеті нәтижесінде босап шығады.
(а) Шөптің энергиясы жануар ағзасына қалай өтетінін түсіндіріңіз.
____________________]_________
b) Осы үрдіске қатысатын микроағзалардың бір тобын атаңыз.
_______________________
4 четверть
4 четверть
Әлемді өзгертетін жаңалықтар
Республикалық «Егеменді Қазақстан» газеті 2017 жылдың 9 тамызындағы басылымында жарияланған мақаласында Астанадағы ЖШС «Родина» Агрофирмасында «НӘР» синбиотикалық сусын өндіріле бастағанын хабарлайды. Ағымдағы жылы осы сусын Астана қаласы мен Ақмола облысының аймақтарында сатылымға шығарыла бастайды.
«Нәр» қазақтың ұлттық қымыз, қатық, шұбатының негізінде жасалған емдік қасиеті бар сусын. Өндіріске бұл сусынды Назарбаев Университетінің Ұлттық Зертханасының зерттеушілері мен ғалымдары ойлап шығарып, ұсынған. «НӘР» қант диабеті және артериалды гипертония, артық салмақ және онкологиялық аурулар кезінде қосымша терапия ретінде ұсынылады.
«Сусын тестілеудің бірнеше кезеңінен-зертханалық, клиникалық сынақтардан өтті. Сусынды қабылдау арқасында асқазанның ас қорыту қызметі жақсарып, адамның иммунитеті артатыны белгілі боп отыр. Сонымен қатар қан құрамындағы холестерин көрсеткіші де төмендейді»,-дейді Назарбаев Университетіндегі Ұлттық Зерттеу орталығының директоры, профессор Жақсыбай Жұмаділов.
Ақпарат бойынша тапсырмалар:
1. «НӘР» адам өмірін ұзартатын сусын деп атауға болады ма? Өз ойыңызды дәлелдеңіз.
2. Қазақстандық ғалымдардың ашқан жаңалығының маңыздылығына талдау жасаңыз.
4 четверть
4 четверть
Болашақ жаңалықтары
Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Физика бойынша 2017 жылғы Нобель сыйлығы америкалық зерттеушілер Кип Торн, Райнер Вайсс және Барри Бэрришке гравитациялық толқындарды тапқаны үшін берілген.
Гравитациялық ғарыш толқындарының бар екенін Альберт Эйнштейн осыдан жүз жыл бұрын болжаған. Оларды қозғалыстағы массалы денелер шығарады, бірақ толқындардың шамасы өте әлсіз болғандықтан, оларды тіркеу мүмкін емес еді.
Ғалымдар 2002 жылы LIGO лазерлік-интерферометриялық обсерватория тұрғызған. Лазерлік – интерферометрде жарық көзі ретінде лазер қолданылады, оның көмегімен қандай да бір объектінің қозғалысы, өте аз өзгерісі туралы дәлірек ақпарат алуға болады. Бұл нанотехнологиядағы жетістік эксперименталды түрде гравитациялық толқындарды анықтауға көмектесті.
Зерттеушілердің ұзақ жылғы еңбегі өз жемісін берді – олардың обсерваториясында қара құрдымдардан пайда болған гравитациялық толқындардың дыбысы тіркелді.
Сұрақтар:
1. Физика саласы бойынша 2017 жылғы Нобель сыйлығы қандай жаңалық үшін тағайындалды?
2. А.Эйнштейн болжамы мен ашылған жаңалықты салыстырып, қазіргі замандағы ғылымның дамуына баға беріңіз.
3. Болашақта гравитациялық толқындардың пайдаланылуы туралы болжам жасап көріңіз.
4 четверть
1 четверть
Далалық зерттеу әдістері
Айналадағы нысандарды бағдарлаңыз (көкжиек тұстарын анықтау, арақашықтықты өлшеу т.б.)
Бұл тапсырманы орындағанда, мұғалім алдымен оқушыларды далалық жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелерімен,жұмыс ретімен және қолданылатын құралдармен қысқаша таныстырады (азимут, көкжиек, тұсбағдар, рулетка). Сыныптағы оқушыларды шағын топтарға бөледі.
Топтық жұмыс.
1. Айналаны бағдарлау
2. Күнге қарап көкжиекті бағдарлау
3.Тұсбағдар арқылы бағдарлау
4. Арақашықтықты өлшеу
Әр топ далалық зерттеу жұмыстарының қорытындысын видео, буклет, альбом, постер түрінде ұсынады.
Смотреть задание
1 четверть
1 четверть
Қазақстанның басты орографиялық нысандары
1. Шартты белгілерді қолданып, Қазақстан жазықтарын, ойпаттарын, үстірттері мен қыраттарын, тауларын кескін картаға түсіріңіздер.
2. Еліміздегі тауларды төмендегі кесте бойынша сипаттаңыз.
1 четверть
1 четверть
Минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар
Рөлдік ойын. Оқушыларды үш топқа (Атырау, Қарағанды, Шығыс Қазақстан) бөліңіз.
Минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемаларды(экологиялық, экономикалық, әлеуметтік) жіктеп, шешу жолдарын ұсыныңыздар.
Кәсіпорын басшысының негізгі тоқталатын проблемалары
Кәсіпорынның қалыптасуы;
Ресурс қоры;
Кәсіпорынның мамандануы;
Әкімнің негізгі тоқталатын проблемалары
Кәсіпорынның еліміздің экономикасындағы қосатын үлесі;
Аймақты дамытуы;
Экологтың негізгі тоқталатын проблемалары
Қоршаған ортаға қаншалықты әсері; (террикон, карьер, жердің тозуы, ресурстардың азаюы т.б.);
Мәселені шешу жолдарын ұсыну;
Адам денсаулығы және кәсіпорын;
Журналисттың негізгі тоқталатын проблемалары
Кәсіпорын орналасқан аймақ мәселесі;
Мәселенің өзектілігін аша білу;
Сұрақтар қоя білу;
Оператордың міндеті барлық ақпартты жинақтап бейне материал дайындау.
Топтар өз ішінде талқылағаннан соң оны халыққа жеткізеді;
Кәсіпорын басшысы өз жұмыстарымен таныстырады;
Журналистер зерттеу жұмысының жүргізілгені жайында репортаж түсіреді;
Экологтар проблеманың шешу жолын ұсынады;
Әкімдер шешімді қабылдап, Заңмен негіздейді.
Таныстырылымдар ролик, презентация, шығармашылық сахналау түрінде болады.
1 четверть
1 четверть
Мұғалім оқушыларға ермексаз, карандаш және үстел шамын ұсына отырып, заттардың көлеңкесі неге байланысты түсетіндігін зерттеуді тапсырды. Оқушылар бұл сарамандық жұмысты бастамас бұрын қауіпсіздік ережелерін анықтау қажет.
Төмендегі берілген суреттерді қолдана отырып, сарамандық жұмысқа қажетті қауіпсіздік ережелерін анықта.
Кілтті сөздерді пайдалан: халат кию, электр тогымен жұмыста сақ бол, ермексазбен жұмыс жасауда сақтық шараларын қолдану қажет емес, қолды үнемі жуу, қолды жұмыстан кейін су сабын арқылы жуу керек.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
(a)Айдар бірінші күні өзін өте жақсы сезінді, оның дене температурасы 36 о C болды. Екінші және үшінші күндері өзін жайсыз сезінді, денесі тоңып, тамағы ауырып, қызу пайда бола бастады, дене температурасы екі күн бойына 39 о C көрсетті (2-сурет). Ол медбике бақылауында болып ем қабылдады. Төртінші күні дене температурасы қалыпты 36 о C болды. Айдардың төрт күн ішіндегі дене температурасының орташа арифметикалық мәнін тап
………………………………………………………………
(b) Ем қабылдағанан кейін Айдардың температурасы қалай өзгергенің сөзбен сипатта.………………………………………………
(c) Жоғары температура кезіндегі Айдардын денсаулығындағы бір сипатын жазыңыз.………………………………………………………
1 четверть
1 четверть
А, В, С, D, E және F әріптерімен макро және микро әлем нысандары берілген
Әріптер арқылы микро және макроәлем нысандарын жіктеңіз:
Микроәлем нысандары: …………………………………………………………….
Макроәлем нысандары: …………………………………………………………….
1 четверть
1 четверть
(a) Жердегі тіршіліктің пайда болуын зерттеген ғалымдарды анықта:
b) Флора мен фаунаның көбейіп, сан алуантүрлерге ие болған дәуірді анықта:
А) Архей
В) Кайназой
С) Мезозой
D) Палезой
1 четверть
1 четверть
5.1 — суретте берілген өсімдікке қажетті жағдайды анықта
А) су
В) ауа
С) күн
D) топырақ
1 четверть
1 четверть
Суретте жергілікті аумақ планы бейнеленген
(a) 6.1- суретте берілген жергілікті аумақ планының түрін анықтаңыз:
A) полярлық
B) көзөлшемдік
C) бағытжолдық
D) көзөлшемдік және полярлық
(b) 6.1- суретте берілген жергілікті аумақ планында келтірілген шартты белгілерге атау беріңіз:
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
«Мұхиттарды зерттеу» мәтінін оқып, жетіспейтін сөздерді толықтырып жазыңыз.
Мұхит түбін игеру XIX ғасырда ғана басталады. (1)_________ ғасырда мұхит түбіне жасалған арнайы экспедициялар нәтижесінде ірі тау жоталары, суасты жанартауы, ыстық ойпат ашылды. 1960 жылы зерттеушілер Жак Пикар мен Дон Уолш (2) _________ құралы көмегімен әлемдегі ең терең (3)________шұңғымасының түбіне, 11022 м тереңдікке түсті.
1 четверть
2 четверть
Суретте бөлшектердің таралуы бейнеленген
A, В және С жағдайдағы заттардың агрегаттық күйін анықтаңыз
A ………………………………………….
B ………………………………………….
C ………………………………………….
2 четверть
2 четверть
1.1 – суретте келтірілген суретті қолданып, кестеде қалып қойған ұяшықтарды толықтырыңыз
2 четверть
2 четверть
Кестеде физикалық және химиялық құбылыстардың мысалдары берілген.
Физикалық және химиялық құбылыстарды «+» немесе «-» қою арқылы анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
4.1 -суретте ертінді түрлері бейнеленген
(a) 4.1 – суреттегі А және В ерітініділердің түрін анықтаңыз:
А ………………………………….
В ………………………………….
(b) Осы ерітінділерде ортақ қандай зат бар екенінін анықтаңыз:
…………………………………………
(c) Кез келген ерітіндінің негізгі көмпоненттерін атаңыз және мысал келтіріңіз:……………………………………………..
2 четверть
2 четверть
5.1 суретте ерітінді көрсетілген.
30 грамм тұзды суда еріткенде 100 грамм ерітінді алынған. Қанша су қажет екенін және еріген заттың массалық үлесін есептеңіз.
2 четверть
2 четверть
Капрон, нейлон, зығыр, мақта, лавсан және жібек талшықтары берілген.
Синтетикалық талшықтарды аңықтап жазыңыз.
………………………………………………….
2 четверть
3 четверть
(a) 1.1 – суретке назар аударыңыз.
Суретті қолданып, өлі табиғатта жүретін өзгерістердің үдерісін анықтаңыз:
A. Топырақтың түзілуі
B. Таудың пайда болуы
C. Топырақтың эрозиясы
D. Табиғаттағы айналымы
(b) 1.1 суретте көрсетілген өзгерістің бір себебін және салдарын анықтаңыз:______________________
____________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
a)Тірі ағзалардың құрылымдық деңгейі иерархиялық тәртіпте ұйымдастырылған. Құрылымдық деңгейін ең кішісінен ең үлкеніне дейін дұрыс реттілігін анықтаңыз.
A. мүшелер жүйесі – жасуша – молекула – мүше — ағза – ұлпа
B. жасуша – молекула – мүшелер жүйесі – мүше – ұлпа – ағза
C. молекула – мүше – жасуша – ұлпа – ағза – мүшелер жүйесі
D. молекула – жасуша – ұлпа – мүше – мүшелер жүйесі – ағза
(b) 2.1- суретте берілген А және В популяция мысалдарын атаңыз
3 четверть
3 четверть
3.1 — суретте пияз жасушасының микропрепаратын дайындау реті көрсетілген.
Пияз жасушасының микропрепаратын дайындаудың дұрыс реттілігін анықта.
Жауабын сандармен жазыңыз:
3 четверть
3 четверть
4.1-суретте өсімдікте жүретін үдеріс бейнеленген
(a) Суреттегі өсімдік үдерісін аңықтаныз
………………………………………
(b) Суреттегі үдеріске қатысатын заттарды жазыңыз
………………………………………
(c) Суреттегі үдерісте пайда болатын өнімдерді жазыңыз
………………………………………………….
3 четверть
3 четверть
Жылу энергиясы — бұл барлық заттар мен денелерді құрайтын бөлшектердің қозғалуымен байланысты энергия түрі.
5.1 -суретте су молекулаларының әртүрлі жылдамдықпен қозғалатыны көрсетілген.
(a) Молекулалардың қозғалу жылдамдығы қай ыдыста жоғары екенің аңықтаныз.…………………………………
(b) Бөлме температурасындағы күміс қасықтар суретте көрсетілген екі ыдыстағы суға салынды.
Әр ыдыстағы қасықтың температурасы қалай өзгереді?
1 …………………………………………………
2…………………………………………………
3 четверть
3 четверть
6.1 суретте Асанның термометр арқылы температураны анықтаған көрсеткіштері берілген
(a) A, B, C жағдайларындағы қатесін анықтап, дұрыс көрсеткішті жазыңыз…………………………………..
(b) D және E термометр көрсеткішін анықтаңыз.
D ……………………………………………….
E ……………………………………………….
3 четверть
3 четверть
Өлі және тірі табиғат кестеде бірілген
(a) Кестеде берілген өлі және тірі табиғат үшін қозғалыстың бір мысалын келтіріңіз:
Тірі табиғат үшін: ……………………………………………
Өлі табиғат үшін: ……………………………………………
(b) Келтірілген тірі және өлі табиғат мысалын пайдалана отырып, қозғалыстағы маңыздылығын сипаттаңыз.
………………………………………
3 четверть
4 четверть
Суреттегі «Экожүйе компоненттері» көрсетілген.
Тірі табиғаттың екі мысалын жазыңыз
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….
4 четверть
4 четверть
а) Күзде кейбір құстар ауа райы жылы жаққа ұшып кетеді. Егер күз жылы болса, олар ұшуды кейінге қалдырады. Бұл көбінесе жәндіктерімен, ұсақ кеміргіштермен немесе бақа сияқты жануарлармен қоректенетін құстарға қатысты.
Мәтіндегі құстардың миграциясына әсер ететін экологиялық факторларды анықтаңыз және ол факторлардың түрлерін жазыңыз.
……………………………………….
(b) (i) Маңғыстау облысы ақбөкен жайылымы үшін қолайлы жер болып саналады. Бірақ қазіргі таңда браконьерлер кесірінен ақбөкен саны азайып барады.
Ақбөкен санына әсер ететін экологиялық факторларды анықтаңыз
………………………………………………
(ii) Маңғыстау облысында ақбөкеннің санының азаюы қандай жағдайға әкелуі мүмкін……………………………………………………….
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Біржасушалы және көпжасушалыға қатысты берілген сипаттамаларымен сәйкестендіріңіз
А — ___________________________
В -___________________________
4 четверть
4 четверть
5.1 суретте Қазақстанның Арал теңізінің экологиялық аймағы көрсетілген
Арал теңізінің экологиялық мәселелерін атаңыз
………………………………………………………………
4 четверть
4 четверть
6.1 кестеде әлемді өзгерткен жаңалықтар бойынша логикалық тізбек көрсетілген.
Адамзаттың технологиялық прогресінің дамуындағы бастапқы нүктесі болған жаңалықтарды анықтап тізбекті толықтырыңыз
4 четверть
2 четверть
Суретті қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. 2 және 3-суреттегі бос орындарға суретпен байланыстырып батпақтың қалыптасу үрдісін жазыңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Тӛменде Солтүстік Американың табиғат зоналары картасы кӛрсетілген
a. 4-суреттегі А әріпімен берілген табиғат зонаның атауын жазыңыз.
b. а тапсырмасында жазған табиғат зонаның бір ерекшелігін жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Ұлыбританиядағы орташа температура сол ендіктегі басқа аудандарға қарағанда жоғары. Елдің оңтүстік бӛлігі солтүстікке қарағанда жылы және құрғақ. Жылына бұлтты күндер-50% — дан астам. Қатты жел мен су тасқыны болуы мүмкін. Ел бойынша жауын-шашынның орташа жылдық мӛлшері шотланд тауларында 3000 мм-ден Кембриджде 553 мм-
ге дейін ӛзгереді. Ұлыбританиядағы ең құрғақ жер-Эссекс графтығы, мұнда жылына орта есеппен 600 мм жауын-шашын түседі, дегенмен жаңбырлы күндер жылына 100 — ден асады.
a. Ұлыбританияның климатына әсер етіп тұрған 2 факторды анықтаңыз.
b. Таңдауыңыз бойынша бір фактордың климатты қалыптастыру жолын түсіндіріңіз
2 четверть
2 четверть
5-суретті қолдана отырып, сұраққа жауап беріңіз
a. 5-суреттегі ӛзен аңғарының ӛзгеруіне әсер ететін бір себепті жазыңыз.
b. Қай ағыста жайылманың пайда болу мүмкіндігі жоғары екенін атап, себебін түсіндіріңіз
2 четверть
2 четверть
Картаны қолдана отырып тапсырмаларды орындаңыз
a. 6-суретте кӛрсетілген Евразия материгінде барлық табиғат зоналарының қалыптасу себебін түсіндіріңіз.
b. Кейбір табиғат зонасының вертикаль бағытта қалыптасуының 2 себебін атаңыз.
2 четверть
2 четверть
Суретті қолдана отырып тапсырманы орындаңыз
a. Атмосфералық циркуляцияның анықтамасын жазыңыз.
b. 7-суреттегі ауа массаларының қозғалу ретін және себебін түсіндіріңіз.
c. Атмосфераның жалпы циркуляциясы неліктен маңызды климат қалыптастырушы фактор екендігін түсіндіріңіз
2 четверть
2 четверть
Картаны және мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Іле ӛзені Балқаш кӛлінің барлық су ағынының 80% — ға жуығын береді, оның 70% — ы Қытай аумағында қалыптасады.
Қазіргі уақытта су ресурстарын бірлесіп пайдалану тұрғысынан Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының екіжақты қатынастарының негізгі проблемалары ҚХР аумағында Іле және Ертіс трансшекаралық ӛзендерінен су тартуды ұлғайту мәселесі қарастырылуда
a. 8-сурет бойынша ҚХР Іле ӛзенінің суын пайдалануды ұлғайтатын болса қандай әлеуметтік-экономикалық және экологиялық салдары болатынын анықтаңыз.
b. Трансшекаралық ӛзендердің экологиялық мәселесін шешудің 2 жолын кӛрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Климат әрқашан табиғи және әлеуметтік-экономикалық процестерге айтарлықтай әсер етті. Климаттың жылынуы әлемдік қоғамдастықтың назарын аударды және ғалымдарды, практиктер мен саясаткерлерді климатты маңызды табиғи ресурс ретінде қарастыруға мәжбүр етті, ол мемлекеттер арасында қайта бӛлу әлем мемлекеттерінің әл-ауқатын анықтайтын маңызды әлеуметтік-экономикалық және саяси салдарға ие.
Парниктік газдар эмиссиясының ең тӛмен және жоғары ықтимал шамасының сценарийлеріне сәйкес 1990-2100 жылдар аралығындағы ауаның беткі қабатының орташа әлемдік температурасы тиісінше 1 және 3,5 °С-қа артады.
a. Климаттық жылыну Дүниежүзілік мұхитқа қалай әсер ететіндігін түсіндіріңіз.
b. Климаттың жылынуы құрлық ландшафтын қалайша ӛзгертетіндігін түсіндіріңіз.
с. Климаттық жылыну су ресурстарына қалай әсер ететіндігін түсіндіріңіз.
d. Климаттық жылынудың алдын алу жолын ұсыныңыз
2 четверть
3 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Халық санағы — белгілі бір уақыт шеңберінде бүкіл елдің халқының немесе оның бір бӛлігінің демографиялық, экономикалық, әлеуметтік сипаттағы ақпаратын жинау, ӛңдеу, жариялау, тарату мақсатындағы жалпымемлекеттік статистикалық шаралар. Бұл санақ халықтың дәл сол уақыттағы мәліметін «лезде суретке түсіріп» алуға мүмкіндік береді. 1950 жылдан бері БҰҰ әр 10 жыл сайын бүкіләлемдік халық санағын ӛткізеді.
a. Халық санағы қорытындысынан халық санынан басқа қандай ақпарат алуға болатындығын жазыңыз. [1] b. Халық санын анықтаудың осы әдісінің 1 кемшілігін жазыңыз
3 четверть
3 четверть
1-суретте географиялық қабықтың шекарасы кӛрсетілген. Суретті қолдана отырып, сұрақтарға жауап жазыңыз
a. «?» белгісі қойылған орындарды толықтырыңыз .
b. Географиялық қабықтың жоғарғы шекарасының орналасуын түсіндіріңіз
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Тӛмендегі диаграмма мен анықтаманы қолданып, сұраққа жауап беріңіз.
a . 2-суреттегі халықтың ұдайы ӛсу типтерінің атауларын жазыңыз.
b. Жапония елі 2-суретте берілген типтердің қайсысына жататындығын және оның себебін түсіндіріңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Тӛмендегі кестеде Испания, Алжир, Мексика елдерінің халқы жӛнінде 2021ж бойынша статистикалық ақпарат берілген. Кестені қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Испания елінің табиғи ӛсімін анықтаңыз.
b. Мексика елінің туу коэффициентін есептеңіз.
с. Алжир елінің ӛлу коэффициентін есептеңіз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3-суретті қолдана қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
a. 3-суреттегі ӛндірістің атауын жазыңыз.
b. Дайын ӛнім алғанға дейінгі ӛндіру жолын сипаттаңыз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
4-суретті қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. 4-сурет географиялық қабықтың қай заңдылығына сәйкес келетінін анықтаңыз.
b. а тапсырмасында атаған заңдылығыңызды түсіндіріңіз.
c. 4-суретті пайдаланып, жаңбыр мүлдем жаумай қалғанда болатын ӛзгерісті болжап жазыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Тӛмендегі мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Вашингтондағы арнайы мекеменің демографы Карл Хоб былай дейді:
Қытайда әр шаңырақта бір ғана бала болсын деген шектеу саясаты 1979 жылы Қытай коммунистік үкіметі демографиялық жылдам ӛсудің соңы аштыққа апарып соғады деп қауіптенгеннен кейін басталды. Тек 25 жылдан кейін ғана Қытайда бала туу коэффициенті тӛмендеді. Қытайдың Синхуа жаңалықтар агенттігі ел билігінің «бір шаңыраққа – бір бала» саясатының табысы тіпті жоғары болды, ол халық санының 1 миллиард 300 миллионға жету шегін тӛрт жылға кейінге шегерді деп хабарлады.
a. «Бір отбасыға – бір бала» саясаты мәтінде айтылғаннан басқа тағы қандай жағымды жағы болғандығын жазыңыз.
b. Бұл саясаттың 2 қауіпті тұсына баға беріңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Кестені қолдана отырып, сұраққа жауап беріңіз
a. Ресейдің мұнаймен қамтамасыз етілуін есептеңіз.
b. Үндістанның кӛмірмен қамтамасыз етілуін есептеңіз.
с. Қытайдың мұнай мен кӛмір ресурсының әлеуетіне баға беріңіз
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Суреттерді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. Суреттерді тӛмендегі екі топқа бӛліп жазыңыз:
Ӛндіруші ӛнеркәсіп –
Ӛңдеуші ӛнеркәсіп
4 четверть
4 четверть
Мәтінді қолдана отырып, сұраққа жауап беріңіз.
Қостанай ӛндіріс торабы құрамына темір кендерін ӛндіру мен байыту кәсіпорындары жұмыс істейтін Қостанай мен Рудный кіреді. Сонымен қатар онда жеңіл және тамақ ӛнеркәсіптері де дамыған.
a. Ӛндіріс орталығы мен ӛндіріс торабының айырмашылығын анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Атласты қолдана отырып, тӛмендегі шаруашылық салаларының бірін таңдап, сұрақтарға жауап беріңіз
Ұсынылатын шаруашылық салалары: көмір өндіру өнеркәсібі, мұнай өндіру өнеркәсібі, алтын өндіру өнеркәсібі
a. Қай елдерде кӛп таралғандығын анықтаңыз.
b. Бір кен орнына мысал келтіріңіз.
с. Пайдалану аясын кӛрсетіңіз
4 четверть
4 четверть
2-суретте бір мемлекет туралы ақпарат берілген
a. 2-суретте кӛрсетілген ел мен оның басқару формасын анықтаңыз
b. Ӛзіңіз атаған басқару формасының бір ерекшелігін атаңыз.
4 четверть
4 четверть
3-суреттегі картаны қолдана отырып тапсырмаларды орындаңыз
a. 3-суретте кӛрсетілген Қазақстан теміржол картасына сипаттама беріңіз.
b. Теміржолдың жергілікті халықтың экономикалық және әлеуметтік жағдайына тигізетін әсеріне баға беріңіз
4 четверть
4 четверть
Қазақстанда 3 ірі мұнай ӛңдейтін зауыттар жұмыс жасайды. Олар: Атырау, Павлодар және Шымкент қалаларында орналасқан.
a. Мұнай ӛңдейтін зауыттар неліктен осы қалаларда орналасқандығын түсіндіріңіз.
b. Мұнай ӛңдейтін зауытты сіздің аймаққа орналастыруға болатындығын немесе болмайтындығын мысалдар келтіре отырып дәлелдеңіз
4 четверть
4 четверть
Карталарды қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
a. 4 және 5 – суреттерде қандай ӛзгерістің түрі кӛрсетілгендігін анықтап, карта бойынша 1 мысал келтіріңіз .
b. а жауабында келтірген ӛзгерістің 1 себебін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Атласты қолдана отырып, ұсынылған елдердің бірін таңдап, сұрақтарға жауап беріңіз.
Ұсынылатын елдер: Ресей, Үндістан, ОАР, Аргентина
а. Мемлекеттік шекараға саяси және экономикалық тұрғыдан баға беріңіз.
b. Кӛлікке қатынасы жӛнінен баға беріңіз.
с. «Ыстық нүктелерге» қатысты орнына баға беріңіз.
4 четверть
1 четверть
Зерттеу әдістерінің түрлері
1. Қазақстанның физикалық географиялық аудандастыруға қатысты картаға мұқият қараңыз.
Қазақстанда 9 физикалық-географиялық аудан бар. Картада берілген сандарды физ-географиялық аудан атауларымен сәйкестендіріңіз.
1 четверть
1 четверть
Географиялық деректер базасы
1. Таңдау бойынша жер шарындағы үлкен көпірлер туралы деректерді Microsoft Excel бағдарламасы негізінде құрастырыңыз.
2. Microsoft Excel бағдарламасының жұмысын талдаңыз.
Microsoft Excel бағдарламасы қолданатын салаларды атаңыз.
Бұл бағдарламаны қолданудың маңыздылығын атаңыз.
Бағдарламаның мүмкіншіліктерін атап, жазыңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлері
1. Мәтіндегі ақпаратпен танысыңыз. Дүниежүзіндегі елдердің табиғат ресурстарымен қамтамасыз етілу дәрежесі әркелкі. Табиғат ресурстарымен қамтамасыз етілу көрсеткіші алуан түрлі ресурстардың қор мөлшерінің арақатынасымен және оның пайдаланылу ауқымымен байланысты. Дүниежүзілік шаруашылықтың күрделі жүйесінде және еңбектің халықаралық үлестірілуінде экономикасы дамыған елдер, негізінен, тұтынушы болса, ал дамушы елдер — шикізат ресурстарын өндіруші әрі экспорттаушы болып табылады. Дегенмен көптеген жоғары дәрежеде дамыған елдер де ресурстардың ірі қорына ие, олар кейбір ресурс түрлерін өндіруден әлемдік жетекші болуы да мүмкін. Жалпы алғанда, осы айтылғандай дүниежүзілік экономикада мамандану бір жағынан, дүниежүзіндегі елдердің тарихи және әлеуметтік-экономикалық даму деңгейімен, екінші жағынан, жекелеген ресурс түрлерінің Жер шарындағы таралу ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Ресурстардың көпшілігі дамушы елдердін, аумақтарында орналасқан. Қазақстандағы табиғи қорларды тиімді пайдалану республиканың даму болашағы үшін маңызы зор. Алайда аумақты игеруге қатаң табиғат жағдайлары кедергі келтіреді. Табиғи қорларды игеру мәселесі табиғатты қорғаудың түйінді мәселелерін де туғызады. Табиғи қорларды игерудегі жіберілген қателіктер табиғаттың қай қоры болмасын таусылмайды деген жаңсақ ұғымның үстем болуына байланысты болды. Осының салдарынан табиғаттағы тепе-теңдік бұзылды. Мұны су қорын пайдалану мысалынан айқын көруге болады. Республика үшін су қорын тиімді пайдаланудың маңызы зор. Өйткені дамып келе жатқан өнеркәсіп пен суармалы егіншілік алқаптарының ұлғаюы суды көп қажет етеді. а) Талқылауға арналған сұрақтарға жауап беріңіз. 1. Табиғат ресурстарының мол қоры даму дәрежесіне қарай қандай мемлекеттерге тиесілі? 2. Дамыған елдер табиғат ресурстарын шаруашылықта қолдануда үнемдеуді қалай іске асырады? 3. Табиғатты тиімсіз пайдаланудың әсері қоршаған орта мен адамзатқа қалай әсер етеді? Табиғатты пайдалану ҚР қалай реттеледі? 4. Қазақстанда минералды ресурстар қоры көп, ал су ресурстарының аз болу себебін қалай түсіндіресіз? 5. Су ресурстарын үнемді қолдану үшін қандай шаралар жасауға болады?
2. Табиғи ресурстардың түрлерін пайдаланудың шаруашылық салалары бойынша жіктелуін, тиімді және тиімсіз пайдалану жолдарын сызба түрінде ұсыныңыз.
(Мысалы: жер, орман, су, пайдалы қазбалар)
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға теріс әсерін азайту жолдарын ұсыныңыз.
1 четверть
2 четверть
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар
Берілген мәтінді пайдаланып табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың түрлерін анықтаңыз. Антропогендік фактор (грек. anthropos – адам, genos – тегі, пайда болуы, лат. factor – іс-әрекет) – адамның барлық тірі организмдердің мекен ортасы ретіндегі табиғатты өзгертуіне әкеп соғатын немесе олардың тіршілігіне тікелей әсер ететін сан алуан әрекеттері. Антропогендік факторларды 3 топқа бөлуге болады: кенеттен басталған, қарқынды және қысқа мерзімді қызметтің нәтижесінде қоршаған ортаға тікелей ықпал ететін, тайга арқылы автокөлік немесе теміржол салу, белгілі бір жерде маусымдық аң аулау, жанама әсер ету. Антропогендік факторға қоршаған ортаға адамның тигізген іс-әрекетінің нәтижесінде атмосфера, өзен-көл және мұхит құрамының өзгеруі, сондай-ақ технология қалдықтар мен радиоактивтік заттардың әсерінен топырақтың ластануы, сөйтіп, жалпы экожүйенің құрамы мен құрылысының бұзылуы жатады. Қазіргі кезде адамның іс-әрекетінің кең көлемде бүкіл биосфераға ерекше әсер етуі жер шарының барлық аймақтарында айқын байқалуда. Жыл сайын 16,8 млн. га тропиктік ылғалды орман жойылатыны, жерді дұрыс пайдаланбау салдарынан жыл сайын 6 млн. га шөл пайда болатыны, қышқыл жаңбырдан 50 млн. га орманның зақымдалғаны, жыл сайын біздің планетамызда жыртылатын жердің 26 млрд. т құнарлы қабаты жойылатыны, өсімдіктердің 25 – 30 мың түрі жойылып кету қаупінде тұрғаны атап көрсетілген. Қазақстанда Арал өңірінің, Семей жерінің, Балқаш маңының, Каспий алқабының экологиялық апатты аймақтарға айналуына антропогендік факторлар негіз болып отыр. 2. Антропогендік факторлардың табиғатқа әсерін график түрде бейнелеңіз.
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар
1.Төмендегі суреттерді пайдалана отырып, тапсырманы орындаңыз.
а. Табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлардың түрлерін (физикалық, химиялық, биологиялық) ажыратыңыз. b. Осы антропогендік факторлардың түрлерінің табиғатқа тигізетін жағымсыз жақтарын азайту жолдарын ұсыныңыз.
2 четверть
2 четверть
Ғаламдық экологиялық мәселелер
Мәтінді оқыңыз. Қала экологиясы мысалында, ғаламдық экологиялық проблемалардың туындау механизмін инфографика түрінде сипаттаңыз. Урбанизация (адамның планета территориясын игеруі және өзіне қажетті обьектілерді салуы) табиғатқа елеулі әсер етеді. Халықтың сапалы тіршілігін қамтамасыз ету үшін оның жолдарын, құралдарын, әдістері мен шешімдерін экологиялық негізделген жағдаймен шешуді урбоэкология (қала салудағы экология) саласы қарастырады. Қалалардағы адам мен табиғат үшін қолайлы ортаны сол жерде өмір сүретін тұрғындардың психологиялық, әлеуметтік жайлылығы, қаланың үйлесімді, орнықты әлеуметтік және экономикалық дамуы қамтамасыз етеді. Қалалық орта сонда тұратын халық үшін жоғары дәрежеде және әрқалай әсер ететін табиғи, табиғи-антропогендік және әлеуметтік-экономикалық кешенді факторлар болып табылады. Адамның қаладағы өмірі — бұл пәтер ішіндегі ортаның, пәтерден тыс ортаның (өндіріс орыны, көше, транспорт және т.б), мәдени ландшафтар ортасының (бақтар, саябақтар), табиғи ортаның, сондай-ақ әлеуметтік-психолоғиялық және әлеуметтік-экономикалық орталардың жиынтығы. Жер бетіндегі адамдардың көпшілігі күнделікті өз қажеттіліктерін қанағаттандыруға қолайлы қалада тұратыны мәлім. Алайда қалалар негізгі экологиялық мәселелердің де орталығы болып табылады. 2001 жылы тарихта алғаш рет қалалардағы тұратын халық саны планетадағы адамдардың 50%- нан асты. Соңғы ғасыр ішінде қалаларға байланысты ауқымды экологиялық қиыншылықтар байқала бастады, олар: көптеген қалалардағы ластанудың өсуі, ластағыштардыңқоршаған орта мен адам организміне түсуі; қала аумақтары мен қала халқы санының өсуі, халықтың тығыз орналасуы, мегаполистердің халық саны ондаған миллионға жететін одан да ірі урбоареалдарға айналуы; табиғатты ығыстыру, табиғи ландшафтардың жасандыландшафтарға ауысуы; адамның табиғатпен тікелей байланысының (көзбен, иіссезу, түйсік, дыбыс арқылы) жоғала бастауы, табиғи сезім мүшелерінің жағымсыз жасандыға ауысуы және олардың қарқынды түрде өсуі; адамның табиғи биологиялық ырғағына әсер (түннің шектентыс жарық болуы, шуыл, ұйықтау орнына түнде жұмыс істеу және т.б.).
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Ғаламдық экологиялық мәселелер
1. Мәтінді оқыңыз.
Германияның экологиялық саясаты. Германия табиғатты қорғау саласында дәстүрге ие, ол мемлекеттік және коммуналдық ормандардың үлкен учаскелерінің болуымен байланысты, ол жануарларды атуды және ағаш кесуді реттейді. Елде мыңдаған қорлар, ал Батыс Германияда әртүрлі ландшафттық аумақтарда бірнеше ұлттық парктер, соның ішінде Бавариялық орман, Берчтегеген Альпі және Солтүстік теңіздегі ватт жағалауы бар. ХХ ғасырдың соңғы ширегінде, Қышқыл жаңбыр көбейді, ол орманға үлкен зиян келтіреді деп саналады, Батыс Германияда атмосфераға зиянды шығарындыларды шектеу үшін шаралар қабылданды. Мысалы, барлық заманауи жылу электр станциялары шаң, күкірт диоксиді және азот оксидтерінің шығарындыларын жоюға міндетті, ал барлық автомобильдер пайдаланылған газдардан қауіпті ластаушы заттарды сіңіретін арнайы қондырғылармен жабдықталған. Бұрынғы ГДР мен оған іргелес Чехословакияда көптеген қоңыр көмірлер өртеніп кетті және өнеркәсіптік ауаның ластануын шектеу үшін іс жүзінде ешқандай шаралар қабылданбады. Таңқаларлық емес, соның салдарынан ормандардың, әсіресе, осы елдердің шекара аудандарында үлкен зиян келтірілді. Германияны біріктіруден кейін қоңыр көмір шахталары жабылып, Шығыс Германия автокөліктерінің өндірісі тоқтатылды. Қазір Германияда атмосфераға зиянды шығарындыларды азайту және су объектілерін және сарқынды суды тазарту бойынша ұзақ мерзімді, қымбат экологиялық бағдарламаны енгізу қажет.
АҚШ-тың экологиялық саясаты. Америка Құрама Штаттары — әлемдегі экономикалық дамыған елдердің бірі. Қазіргі заманғы салалар, энергетика, көлік, ауыл шаруашылығы дамыған. Қоғамның қарқынды экономикалық дамуы бір жағынан өндіріс деңгейін және өндірістік емес жайлылық деңгейін арттырды, ал екінші жағынан табиғатқа зиян келтіретін антропогендік жүктемені бірнеше есе арттырды және экологиялық апат қаупін тудырды.Жалпы құқық нормаларымен қатар, АҚШ-та қоршаған ортаны қорғау заңнамасы болып табылатын қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған заңдар бар. Олардың көпшілігі АҚШ-тың «Құқық қорғау», «Жер қойнауының және тау-кен жұмыстарының жері», «Жеткізу және кеме жүзу сулары» көлемдеріне енгізілген. Федералдық заңнамаға қосымша жеке мемлекеттердің заңнамасы бар. Әрбір мемлекет өз құзыреті шегінде мемлекеттің аумағында орналасқан табиғи ресурстарды қорғау және тиімді пайдалану туралы заңдар шығара алады. Құрама Штаттардың қоршаған ортаны қорғау органдарының жүйесінде Ішкі істер министрлігі маңызды орын алады, оның құзыретіне ұлттық парктер жүйесі, балық шаруашылығы және жануарлар дүниесі қызметі кіреді. Тарихи орындардың ұлттық тізілімін және қызықты табиғи алаңдарды жазуды жүзеге асырады, оларды қорғауға арналған бағдарламаларды әзірлейді, сәулет және инжинирингтік ансамбльдерді қорғау, сондай-ақ археологиялық ескерткіштер, рекреациялық ресурстарды жоспарлау мен дамытуда техникалық көмек көрсетеді. Бұл жұмыстың мақсаты — АҚШ-тың мемлекеттік экологиялық саясатты қарастыру. Міндеттері: — АҚШ экологиялық саясатының ерекшеліктерін анықтау; — экологиялық саясаттың заңнамалық базасын қарастырады; — экологиялық саясатты реттеу мәселелерін анықтау.
а. Германия мен АҚШ-тың экологиялық саясатына салыстырмалы талдау жасаңыз. b. Нәтижелерін кестеге түсіріңіз
2 четверть
2 четверть
Қазақстанның экологиялық проблемалары
1. Қазақстанның экологиялық апатты аймақтары картасымен танысыңыз.
а. Қазақстандағы экологиялық апатты аймақтарды және оның пайда болу себептерін
кестеге толтырыңыз.
b. Қазақстандағы экологиялық апатты аймақтарын кескін картаға түсіріңіз
2 четверть
1 четверть
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі
Геоэкономиканың мақсаты мен міндеттерін, негізгі бағыттарын графикалық түрде сипаттаңыз.
1 четверть
3 четверть
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі
Тақырыптық карталарды қолдана отырып, Еуразия кеңістігіндегі Қазақстанның экономикалық- географиялық, геоэкономикалық жағдайына төмендегі жоспар бойынша талдау жасаңыз.
3 четверть
3 четверть
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары
Белгілі бір аймақтағы кәсіпорынның пайда болуы мен орналасуына әсер етуші факторлардың талдаңыз.
3 четверть
3 четверть
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері
1. Төмендегі елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырыңыз
2. Таңдауыңыз бойынша екі елдің ЖІӨ, ЖҰТ, АДИ көрсеткіштерін салыстырып, баға беріңіз.
3 четверть
3 четверть
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері
Төменде келтірілген елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша жіктеңіз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Геосаясаттың өзектілігі
1. Геосаяси объектілер мен субъектілерге мысал келтіріңіз
2. Геосаясаттағы объектілердің субъектілерге және субъектілердің объектілерге тигізетін ықпалын сипаттаңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Геосаясаттағы географиялық факторлар
Қазақстанның геосаясатына әсер ететін факторлардың рөлін талдаңыз.
Географиялық: елдің территориясы, орналасуы жер бедері
Физикалық-географиялық: климат, табиғи ресурстары, су ресурстары
Саяси: мемлекеттің ішкі және сыртқы саясаты
Әлеуметтік: өмір сүру деңгейі
Экономикалық: шаруашылықтың инфоқұрылымы, экономикалық даму деңгейі
Әскери: әскердің саны, қарулану дәрежесі
Демографиялық: халықтың саны Технологиялық: заманауи технологиялардың дамуы
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
1. Дүниежүзінің саяси картасын қолдана отырып, Еуразия материгіндегі елдердің мемлекет аумағының пішіндерін анықтаңыз.
2. Мемлекет аумағының түрлі пішіндерінің ерекшелігін түсіндіріңіз (созыңқы, біртұтас, шашыраңқы, құрамында анклавы бар елдер).
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
1. Дүниежүзінің кескін картасына төмендегі нысандар тобын белгілеңіз: а) трансконтиненталдық мемлекеттер b) субконтиненталдық мемлекеттер с) макроөңірлік мемлекеттер d) мезо-аймақтық (мезотопиялық) мемлекеттер е) макро-күйлер (микропоталар) f) мини-штаттар (минитоптар)
2. Дүниежүзінің саяси картасын пайдалана отырып, елдерді морфологиялық ерекшеліктеріне сәйкес топтастырыңыз.
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
1.»Нақты жағдайларды талдау» әдісі бойынша төмендегі жоспарды қолдана отырып, Қазақстан Республикасы мемлекеттік аумағының морфологиялық ерекшеліктерін талдаңыз.
— Қазақстан жерінің Еуразияның орталығында орналасуына географиялық, физикалық экономикалық және саяси тұрғыдан бағалаңыз.
— Қазақстан астанасының шекарадан ара қашықтығын есептеңіз.
— Қазақстан астанасының елдің орталығында орналасуын геосаяси тұрғыдан сипаттаңыз.
2. «ПОПС» әдісі арқылы Қазақстан Республикасының мемлекеттік территориясының морфологиялық ерекшеліктерін жан-жақты талдаңыз.
а. «Менің ойымша….»
b. «Себебі, мен оны былай түсіндіремін……»
c. «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын…»
d. «Осыған байланысты мен мынадай шешімге келдім….»
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік шекара
1. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы» тақырыбына SWOT талдау жасаңыз.
2. Қазақстан Республикасының шекарасын нығайту үшін екі ұсыныс келтіріңіз.
1)
2)
3 четверть
4 четверть
Кешенді географиялық аудандастыру
1. Әлемнің тарихи және мәдени аймақтары картасын, әлемнің физикалық және саяси карталарын зерттеңіз. 2. Кешенді географиялық және тарихи-мәдени аймақтарды аудандастырудың моделін карта-схема түрінде ұсыныңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Төменде дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын көрсеткіштер тізімі ұсынылған. Оларды экономикалық, саяси, әлеуметтік топтар бойынша жіктеңіз.
ЖІӨ, гендерлік саясат, ЖҰӨ жан басына шаққандағы ЖІӨ, мемлекеттік құрлымы, СҚП – сатып алу қабілетінің паритеті, бай және кедей, АДИ, сауаттылық деңгейі, орташа өмір сүру жасы.басқару формасы, саяси режим түрлері.
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Берілген картаны қолдана отырып, таңдауыңыз бойынша бір елдің жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткішінің есептеу жолын түсіндіріңіз.
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
1. Берілген картаны қолдана отырып, жан басына шаққанда ЖІӨ көлемі төмен елдерді анықтаңыз. 2. Алынған деректер бойынша ЖІӨ көрсеткіші төмен елдердің рейтингін бағаналы диаграмма түрінде көрсетіңіз.
4 четверть
4 четверть
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері
1.Берілген ақпаратпен танысыңыз. Ғаламдық мәселелер — [франц. global — баршаға ортақ] — адамзаттың бұдан былайғы тағдыры және әлеуметтік дамуы шешілетін аса маңызды мәселелер жиынтығы. Қазіргі өркениетке тән құбылыс-ғаламдық қауіп қатердің өршуі. Олар әртүрлі және күннен-күнге үдей түсуде. Ғаламдық сұрақтар ғаламдық шешімді қабылдауды, халықаралық бірлестік арқылы шешуді талап етеді. Ғаламдық мәселелердің негізгілерін атап көрсетуге болады. — Қарусыздандыру және дүниежүзілік бейбітшілік — Табиғи ортаның ластануына байланысты экологиялық проблемалар — Дамушы елдердегі халық санының өсуіне байланысты демографиялық — Артта қалған елдердегі азық-түлік жетіспеуден туындайтын проблемалар — Энергетикалық және шикізат проблемалары — Артта қалушылықты болдырмау, артта қалған елдерге көмек — Дүниежүзілік мұхит проблемасы 2. Кестені толтырыңыз
3. Ғаламдық мәселелерді пайда болу себептеріне қарай топтастырыңыз
Смотреть задание 4 четверть
1 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 1.
a) Объясните резкое увеличение уровня реки в V месяце.
___________________
b) Определите метод, который используется в данной диаграмме при описании режима реки.________________
с) Напишите, как изменение расхода воды в реке повлияет на хозяйство региона. ___________________
1 четверть
1 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 2.
Рисунок 2. Фрагмент карты Казахстана и Кыргызстана по обеспеченности водными ресурсами
К республикам Центральной Азии относятся 5 государств.
а) Укажите страну, которая наиболее обеспечена водными ресурсами.
_____________________
b) Определите причину___________________
с) Сравните как Казахстан и Кыргызстан используют водные ресурсы.
__________________
1 четверть
1 четверть
Дополните схему вулкана, используя рисунок 3.
а)____________________
b)____________________
с)____________________
1 четверть
1 четверть
Посмотрите на контурную карту Европы на рисунке 4.
а) Нанесите на карту страны Северной Европы. ___________________
b) Назовите факторы, которые объединяют эти страны, кроме географического положения. _________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Изучите карту на рисунке 5.
Ответьте на вопросы:
а) Какой населенный пункт изображен на карте?
b) Каким условным знаком изображены станции метрополитена? Нарисуйте знак.
с) Какой объект расположен на юге зоопарка?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
На базе информационных технологий созданы географические информационные системы (ГИС).
а) Назовите функции ГИС. ___________________
b) Опишите связь ГИС с дистанционным зондированием. _________________
с) В каких отраслях науки и технологии применяются ГИС? _______________
1 четверть
1 четверть
Наиболее распространенными процессами водоочистки являются осветление и обеззараживание.
а) Как вы понимаете процесс обеззараживания воды и чем он отличется от осветления?______________
b) В чем отличие химической очистки вод в развитых и развивающихся странах? Приведите пример. ______________________
с) Каковы возможные риски при очистке вод в развивающихся странах? ______________________
d) Предложите пути улучшения состояния очистки вод в Казахстане. __________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст. В начале 2018 года департамент экологии Темиртау выявил нарушения в деятельности АО «АрселорМиттал Темиртау» в сфере природоохранного законодательства и оштрафовал компанию на 600 миллионов тенге. Были выявлены превышения вредных выбросов в атмосферу и неисполнение плана природоохранных мероприятий. 105 миллионов тенге составил сам штраф и 495 миллионов тенге были потрачены на возмещение нанесенного вреда окружающей среде.
а) Определите вид природопользования АО «Арселор Миттал Темиртау». _________________
b) Назовите 2 причины превышения вредных выбросов в атмосферу ___________________________
c) Предложите приоритетные направления повышения эколого – экономической эффективности металлургического производства в прогнозируемой перспективе. ____________________
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Прочитайте текст.
Деятельность человека за последние 10 — 20 тысячелетий проявилась практически на всей территории земного шара. Но всё чаще любая деятельность человека становится основным источником загрязнения окружающей среды. 85 % всех заболеваний современного человека связано с неблагоприятными условиями окружающей среды.
Заполните таблицу.
2 четверть
2 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 2.
Распределите приведённые в списке страны по степени состояния экологической ситу-ации: Афганистан, Австрия, Бангладеш, Дания, Египет, Китай, Нигерия, Исландия,Перу, Швеция, Финдляндия, Эстония, Швейцария.
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
a) Назовите наиболее актуальные 3 категории, по которым ведутся исследования состояния окружающей среды.
____________________
b) Назовите причину неблагоприятного экологического индекса. _____________________
2 четверть
2 четверть
Индекс экологической эффективности (The Environmental Performance Index) — это глобальное исследование и сопровождающий его рейтинг стран мира по показателю нагрузки на окружающую природную среду и рационального использования природных ресурсов. Казахстан в данном рейтинге занимает 101 место среди 180 стран. А первую тройку замыкают Финляндия, Исландия, Швеция. Ниже представлены отдельные страны: Дания, Египет, Китай, Франция.
a) Определите страны, которых условно можно отнести в группу «стран соседок» Казахстана в этом рейтинге.
b) Определите страны, которых условно можно отнести в группу «стран соседок» Финляндии в этом рейтинге.
с) Определите один неблагоприятный регион мира по индексу экологической эффективности.
2 четверть
2 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 3.
а) Определите город с высоким индексом загрязнения атмосферного воздуха.
b) Определите причину того, что индекс загрязнения атмосферного воздуха в этом городе выше, чем в других городах.
c) Определите основные источники загрязенения атмосферного воздуха. d) Предложите две меры для улучшения состояния окружающей среды.
2 четверть
3 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 1
а) Опишите распределение средней заработной платы по регионам.
b) Сделайте прогноз на изменения заработной платы в городах Алматы и Нур-Султан
3 четверть
3 четверть
Внимательно посмотрите на рисунок 2.
а) Определите 2 региона, занимающие низкие позиции в рейтинге по всем категориям._________________
b) Каковы последствия неравномерного развития регионов РК?
_______________
c) Предложите пути идеи по выравниванию экономического развития регионов Казахстана.________________
3 четверть
3 четверть
Прочитайте информацию.
В Казахстане можно выделить следующие группы факторов которые влияют на экономический потенциал страны: нефтяные, энергетические, угледобывающие, промышленные, аграрные, экономические центры.
Распределите нижепредставленные регионы по группам.
Костанайская область, Мангыстауская область, Нур-Султан, Актюбинская область, Алматы, Атырауская область, Павлодарская область, Шымкент, Восточно-Казахстанская область, Алматинская область, Кызылординская область, Карагандинская область.
3 четверть
3 четверть
Выполните задания.
а) Назовите 2 фактора, побуждающие к появлению барьеров в экономическом развитии страны.
b) Предложите один путь решения по устранению барьеров экономического развития.
3 четверть
3 четверть
Прочитайте текст.
Восточный Казахстан – во многих отношениях уникальный регион на стыке России, Китая и Ближнего Востока через Каспийское море. Это центр Рудного Алтая, древний узел торговых путей, культурный и политический перекресток, известный как минимум со вре-мен бронзового века. Сегодня он является мощным промышленным регионом независимого Казахстана.
Предложите проекты стратегий экономического развития региона по следующим критериям.
а) Перспективы развития обрабатывающей промышленности и сельского хозяйства________________
b) Создание новой отрасли экономики в сфере услуг ________________
с) Развитие бизнеса и управления__________________
3 четверть
3 четверть
Геополитическая структура современного мира формируется на базе ряда взаимосвязан-ных тенденций. Дайте им характеристику.
a) _______________
b) _______________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Определите 2 главных фактора, влияющие на геополитическую безопасность нашей стра-ны.
1._____________________
2._____________________
3 четверть
4 четверть
Определите положение Республики Казахстан в физико – географических, историко – географических и геополитических регионах.
а) Назовите климатические зоны, которые расположены на территории Казахстана.________________
b) Определите, какому историко – географическому региону мира относится Казахстан.__________________
c) Определите положение Республики Казахстан в геополитических регионах. Приведите 3 аргумента.___________________
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст.
Острова находятся между северной частью Атлантического океана и Северным морем, климат умеренный; регулируется преобладающими юго-западными ветрами, большая часть дневного времени облачно и туманно, религиозный состав христиане (англиканцы, католи-ки, пресвитерианцы, методисты) – 71,6%, мусульмане – 2,7%, индуисты – 1%, приверженцы других религий – 1,6%, неуказанные и неверующие – 23,1%. Ведущим сектором экономики страны является сфера услуг (3/4 ВВП). Лидирующее положение в ней занимает её финансо-вая составляющая (27,7 % ВВП), достопримечательности наполняют эту страну колоритом, некоторой загадочностью и, несомненно, гостеприимностью.
a) Определите страну.__________________
b) Определите субъектов данной страноведческой информации.
____________________
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст.
Индекс человеческого развития — это совокупный показатель уровня развития челове-ка в той или иной стране, поэтому иногда его используют в качестве синонима таких поня-тий как «качество жизни» или «уровень жизни». ИЧР измеряет достижения страны с точки зрения состояния здоровья, получения образования и фактического дохода её граждан. В рейтинге участвуют 189 стран.
Изучите показатели рейтинга Казахстана и ответьте на вопросы.
а) Какие изменения наблюдаются в ИЧР за последние 3 года?
_________________
b) Назовите 2 причины изменений, приведите аргументы. ___________________
4 четверть
4 четверть
Используя атлас физической географии 8 класса, выполните следующие задания.
а) Назовите территорию, имеющие проявления проблемы глобального характера.__________________
b) Определите факторы экологической проблемы вашего региона (2 примера).________________
с) Объясните, почему они относятся к глобальным экологическим проблемам.____________________
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст.
В 2018 году Казахстан улучшил свои показатели в индексе человеческого развития (Human Development Index, HDI, ИЧР) ПРООН по сравнению с 2017 годом на восемь пунктов и занял 50-е место.
Назовите, какие причины повлияли на улучшение показателя индекса человеческого развития.
1_______________________
2______________________
3_______________________
4 четверть
4 четверть
Индекс глобальной конкурентоспособности рассчитан по методике Всемирного экономи-ческого форума, который определяет национальную конкурентоспособность, как способ-ность страны и ее институтов обеспечивать стабильные темпы экономического роста.
Определите факторы, оказывающие влияние на место Казахстана в данном рейтинге.
4 четверть
4 четверть
Как решают глобальные экологические проблемы в рамках международного сообщества? Приведите примеры._______________________
Опишите роль финансовых институтов в решении глобальных экологических проблем._________________________
Опишите роль общества в решении глобальных экологических проблем.
______________________
4 четверть
1 четверть
Өзекті географиялық зерттеулер әдістері
Географиялық сараптаудың негізгі кезеңдерін қолдану арқылы өз қалауыңызбен бір жобаның географиялық сараптамасын жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Өзекті географиялық зерттеулер әдістері
Норвегия және Қазақстан мемлекеттеріне, берілген (экономист, саясаттанушы, демограф (әлеуметтанушы), эколог) мамандықтардың бірін таңдай отырып, төмендегі эксперттік бағалау әдістерін қолданып, салыстырмалы баға беріңіз.
1 четверть
1 четверть
Өзекті географиялық зерттеулер әдістері
https://helpiks.org/5-24847.html сілтемедегі мәтінмен танысып, санаттық дәрежеге сай еліміздің экологиялық карта-схемасын жасап, эксперттік сараптама беріңіз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Заманауи картографиялық әдістер
Төменде берілген сілтемлерде қандай карталар берілгенін анықтаңыз, оларды атлас карталарымен, қағаз карталарымен қолдану деңгейіне сай салыстырыңыз. Мазмұнына, көрсеткіштеріне, маңызын талдаңыз.
http://u-karty.ru/sputnik/astana-so-sputnika.html
https://2gis.kz/nur_sultan?queryState=center%2F71.477051%2C51.147263%2Fzoom%2F11
http://www.map.kz/
1 четверть
1 четверть
Геоақпараттық зерттеу әдістері
Мәтін. Геоақпараттану.
http://www.rusnauka.com/9_NMIW_2016/Informatica/3_208905.doc.htm берілген сілтемедегі мәтінмен танысыңыз.
ГАЖ дың басқа салалармен байланысына мысалдар келтіріп, байланыстың маңыздылығын анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Географиялық деректер базасы
Microsoft Access бағдарламасын арқылы, атлас карталарын, уикипедия — ашық энциклопедиясын пайдаланып, еліміздегі түсті металдар қорының деректер базасын жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
Мұнай өнеркәсібінің қоршаған ортаға тигізетін зиянын, табиғатты пайдалануды реттеу механизміне сай талдаңыз.
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
Берілген мақаланы оқып шығыңыз. ТАБИҒАТ РЕСУРСТАРЫН ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ ПРОБЛЕМАСЫ Қазіргі таңда табиғат ресурстарын тиімді пайдалану ауқымды проблеманы алып отыр.Себебі,табиғи қорлар қажетті деңгейде қорғалып жатқан жоқ. Елімізде көптеген құнды ресурстар бар,бірақ оны пайдалану деңгейі төмен және де оны жүзеге асыратын маман иелері елімізде тапшы болып отыр. Дамыған елдерде табиғат ресурстарын пайдалану жоғарғы деңгейде,себебі олар шикізат ресурсын өндіруші әрі экспорттаушы болып табылады.Өзіміздің елде де осы мәселені жолға қойсақ,елімізде табиғат ресурстарын тиімді пайдалануда проблемалар болмайды. Құрастырғандар: Асанова Ж., Өмірбай Л.http://startinfo.kz/buisness/tabigat-resyrstahun-problemasu/ Авторлардың мақаласына келісесіз бе?
(a) Төмендегі «дұрыс/бұрыс»кестесіне жергілікті не аймақтық компонентті мысалға ала отырып, өз дәлеліңізді жазыңыз
(b) Сол аймақта не жергілікті жердегі табиғатты қорғау шараларының тиімділігіне баға беріңіз.
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
(a) «Экологиялық із» ұғымын сипаттаңыз._____________
Сіздің жердегі «экологиялық ізіңіз» қандай?____________
(b) «Экологиялық ізді» азайту үшін арнайы жоспар құрыңыз, жоспарыңыздың орындалуы үшін қандай қадамдар жасайтыныңызды анықтаңыз
1 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі
Суреттерде қоршаған ортаның антропогендік әрекеттеріне мұқият қараңыз
Антропогендік әрекеттердің нәтижелерін анықтаңыз.
1.
2.
3.
Олардың салдарына талдау жасаңыз
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Мәтінді және file:///C:/Users/Admin/Downloads/kz_1495455892.pdf «Қазгидромет» РМК арнайы бөлімшелерімен орындалатын жұмыс нәтижелері бойынша дайындалған мәліметті пайдаланып, өздеріңіз тұратын жердің қоршаған ортасына кері әсер ететінін факторларды анықтаңыздар. Ластану көрсеткіштері бойынша жіктеңіздер.
Қоршаған ортаның тіршілік етуге қолайсыз әсері орын алмауы үшін шығарылатын улы зат, қоқыс қалдығы шамасын нормативті мөлшерден арттырмау керек. Бұл көрсеткіш ШРК және шекті экологиялық салмақ шамасы арқылы сипатталады. Осы шамаларды ескеретін, экожүйе құрылымындағы өзгерістерді сипаттайтын көрсеткіш болуы тиіс. Бұл көрсеткіш қызметін мониторинг жүйесі (латынша «монитор»-болашаққа қарайтын,бағдарлайтын) атқарады. Мониторинг антропогенді себеп салдарынан қоршаған ортадағы өзгерістерді бакылау, болжау. Мониторинг жүйесі жергілікті жердегі экожүйенің жағдайын қадағалау мен қатар, әлемдік дәрежедегі экологиялық жағдаймен, яғни глобальді мониторинг жүйесімен тығыз байланыста жұмыс жүргізуі тиіс.
Ауа сапасын бақылау үшін белгіленген нормативтер бар. Олар қатарына ауа құрамындағы ластаушы зат концентрациясын жуықтап бақылайтын болжамды қауіпсіз әсер деңгейі немесе шамасы енеді. Жалпы жағдайда аталған норматив орнына уақытша рұқсат етілген концентрация шамасы қолданылады. Алайда, ауа тазалығының ең басты көрсеткіші болып біздің елімізде ШРК саналады. ШРК – шекті рұқсат етілген концентрация
1971ж. бұл норматив бекітіліп, ШРК тізіміне ауа құрамын ластайтын 120-дай зат тіркелді.
Қоршаған ортаның химиялық ластануының кейбір түрлері қазіргі кезде глобальды экологиялық мәселелерді туғызып отыр. Олар жер шарындағы жиі-жиі байқалып отырған «Жылу эффектісі», «Озонның жұқаруы», «Қышқыл жауындар», «Фотохимиялық тұмшалар» және осылардың әсерінен туындайтын аурулар.
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Кестедегі деректермен танысыңыз.
a) Кестедегі ақпараттарды салыстырыңыз: деректер арасындағы байланысты анықтаңыз;
(b) Қоршаған ортаның ластануының болашаққа әсерін талдаңыз;
(c) Кестедегі көріністің алдын алу жолдарын ұсыныңыз;
(d) Қоршаған ортаның ластануының денсаулыққа әсерін қалай бағалар едіңіз
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
a) Ғаламтор мәліметтерін пайдаланып кестеде дүниежүзі елдерін қоршаған ортаның сапасы бойынша ажыратып (жоғары,орта, төмен)орналастырыңыз.
(b) Мемлекеттердің қоршаған ортаның сапасы жоғары болуының себебін жазыңыз.
(c) Қоршаған орта сапасын зерттеу.
Практикалық жұмыс тапсырмасы.
Далалық және лабораторлық зерттеу әдістер арқылы өз қаласының 5 нүктесінен (мектептің аумағынан, мектептің іргелес аумағынан, қалалық автокөлік жолдарының аумағынан) қардың/судың/топырақтың сынамасын алыңыз.
Еріген қардың, судың немесе топырақтың пробиркаларына нысан 1, нысан 2, нысан 3 т.с.с. жазып қойыңыз.
— Әмбебап қағаз көрсеткішін пайдаланып, рН көрсеткішінің мәнін анықтаңыз.
— Ластану көздерін зерттеңіз.
— Жасаған жұмысыңыздың есебін жазып, презентация дайындаңыз.
— Сыныптас құрбыларыңа қорғаңыз
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Берілген сілтеме арқылы мақаладан үзіндіні мұқият оқып шығып, аталған мәселердің шешімін табуға өз ұсынысыңызды беріңіз.
https://egemen.kz/article/165157-auanynh-lastanuy-alanhdatyp-otyr
2 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
Шығыс Қазақстан экономикалық ауданына геоэкономикалық тұрғыдан физикалық картаны пайдалана отырып, жоспар бойынша сипаттама жасау 1.Экономиканың дамуына климат пен ландшафттың әсерін анықтаңыз; 2.Геоэкономиканың қолайлы болуына аймақтың шекарасының тиімділігіне баға беріңіз; 3.Экономикалық ауданның мамандануын бағалаңыз; 4.Экономикалық ауданның даму көрсеткішін анықтаңыз;
5.Жинақталған ақпарат негізінде аудандардың геоэкономикалық жағдайын біртұтас инфографика немесе картасызба түрінде рәсімдеңіз
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
http://old.stat.gov.kz/ сайтын пайдаланып екі аймақты төмендегі индекстер бойынша салыстырыңыз. Болашақ даму бағытына ұсыныстар беріңіз.
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
Қазақстанның экономикалық аудандарының даму әлеуетін SWOT талдау әдісін қолданып салыстырыңыз.
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
Талдау нәтижесін салыстырыңыз.
— Қай ауданның экономикалық даму әлеуеті жоғары? Дәлелдеме келтіріңіз.
— Қай ауданның экономикалық әлеуеті төмен? Дәлелдеме келтіріңіз
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
Төменде берілген кедергілердің бірін пайдаланып, өз аймақтарыңыз мысалында шешу жолдарына ұсыныстар жасаңыз.
Туризм, Денсаулық сақтау,Инвестиция тарту, Жұмыссыздық, Қоршаған ортаға зиян келтіретін өндірістер.
3 четверть
3 четверть
Геоэкономикалық даму стратегиялары
Елдің экономикасының дамуына әсер ететін факторларды ескере отырып, өз аймақтарыңыздың экономикалық тұрғыдағы даму болашағының жобасын жасаңыз
3 четверть
3 четверть
Заманауи геосаяси үдерістер
Берілген сілтеме арқылы мәтінмен танысып, тапсырмаларды орындаңыз.
https://baribar.kz/student/7396/sayasi-geografiya-zhane-geosayasat-tarikhi-geografiyalyq-aymaqtar/
(a) Қазіргі геосаяси үрдістерді анықтаңыз.
(b) Геосаясат (геокономика) — шет аумақтарды басып алу мақсатында экономикалық факторлардың басым рөліне назар аударады. Бұл көзқарасқа дәлел іздеп көріңіз
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси жағдайы
Төменде берілген факторлардың негізінде Қазақстанның геосаяси жағдайының карта-схемасын жасаңыздар.
1. Экономикалық географиялық жағдайы
2. Шекаралық кеңістігі мен шекара жағдайы
3. Халқының сандық және сапалық жағдайы
4. Әскери стратегиялық күші
5. Саяси тұрақтылығына
6. Геосаяси стратегияларының деңгейі
7. Халықаралық қоғамдастықтың дамуына қосқан үлесі.
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі
1. Төмендегі факторлардың біріне SWOT талдау әдісін қолданып талдау жасаңыз.
1. Экономикалық қауіпсіздік
2. Әлеуметтік қауіпсіздік
3. Табиғи қауіпсіздік
4. Саяси қауіпсіздік
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі
Төмендегі ақпарат негізіндегі қауіп -қатерлерді ескеріп, Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігін күшейтуге ұсыныстар жасаңыз. (атлас карта, оқулық, ғаламтор ресурстарын пайдаланыңыз)
Қазіргі таңда Қазақстанға ықтималдығы басым қауіп-қатер мыналар:
— Халықаралық экстремистердің.
— Террористік ұйымдардың.
— Есірткі бизнесінің Орталық Азияға орнығу қаупі.
— Орталық Азияға жақын жердегі бірқатар ашық ошақтар – Ауғанстан және Ирактағы тұрақсыздық.
— Үнді – Пакистан қарама-қайшылығы және ықтималдығы басым.
— Қаупі ашық Каспийдегі тұрақсызыдық жағдайының болуы.
— Оның үстіне дүниежүзілік және аймақтық орталықтардың геосаяси мүдделерінің қабыспауы.
— Географиялық жіктелістердің мүмкін екендігі және алып құрылымдар.
— Аймақтық әскери-саяси одақтарға қатысушы елдердің геосаяси мүдделердің үйлеспеуі.
— Дүниежүзілік қаруланудың қайта өршуі. https://e-history.kz/kz/contents/view/1735
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси интеграциясы
Қазақстан мүшелікке енетін ұйымдардың тізімін жазыңыз
Қазақстан мүше бір ұйымға сипаттама беріңіз.
Қазақстан үшін ұйымның маңыздылығын анықтаңыз.
Осы ұйыммен байланысты арттыру үшін қандай ұсыныстар берер едіңіз?
3 четверть
4 четверть
Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері
Атлас жинақ картасын, қосымша дереккөздерін пайдаланып, Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын талдаңыз
4 четверть
4 четверть
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орны
Тарих пәнінен алған біліміңізге, қосымша дерекөздерге сүйеніп Қазақстан Республикасының төмендегі шекаралық аумағының өзгерістерінің себебін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орны
Қазақстанның географиялық аймақтар орнының өзгеруіне қазіргі уақытта әлемде жүріп жатқан процесстердің әсер етуін зерттеңіз
Болашақта Қазақстанның географиялық аймақтар орнында қандай өзгеріс орын алуы мүмкін? өз болжауыңызды жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны
Статистикалық мәліметтерге сүйененіп, Қазақстан АДИ рейтингтердегі орнының динамикасын график немесе диаграмма түрінде көрсетіңіз. Өзгерістің себеп-салдарына дәлелдемелер келтіріп қорытындылаңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны
Статистикалық деректерді пайдаланып, Қазақстанның жиынтық көрсеткіштеріне географиялық, әлеуметтік, экономикалық
саяси факторларды ескере отырып бір рейтинг бойынша PEST талдау жасаңыз.
4 четверть
4 четверть
Қазақстанның халықаралық салыстырулардағы орны
a) Бәсекелестік рейтингіне әсер ететін факторларды және көрсеткіштерді анықтаңыз.
(b) «Жаһандық бәсекелестік» рейтингте Қазақстанның орынын жоғарлату жөнінде ел экономикасының даму бағыттарына сай іс-әрекет жоспарын құрастырыңыз
(c) Қазақстанның әлемдік рейтингтердегі орнын анықтауда инновациялық жобалар мен бағдарламалардың маңыздылығын талдаңыз.
4 четверть
4 четверть
Қолданбалы елтану
1.
(a) Ғаламтор ақпараттарына сүйеніп, елтанудың ғылыми және қолданбалы мәселелерін анықтаңыз.
(b) Қазақстан республикасын елтанушылық тұрғыда кешенді сипаттаңыз.
2. Таңдауыңызбен атлас карталарды қолданып, дүниежүзі елдерінің біріне кешенді елтанушылық сипаттама жасаңыз.
1. Географиялық орналасуы
2. Табиғаты, климат
3. Мемлекеттік құрылымы
4. Халқы, салт-дәстүрі, ұлттық мейрамдар
4 четверть
4 четверть
Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары
https://twig-bilim.kz/kz/film/pollution-water сілтеме арқылы мәтінді және қосымша дереккөздерді пайдаланып, әлемдегі тұщы су проблемасын шешуде озық елдері тәжірибесін зерттеңіз.
Әр түрлі елдерде проблеманы шешудегі әрекеттерде ұқсастық бар ма?
Әрекеттер проблеманы толық шешімі болып табылады ма? Талдаңыз.
4 четверть
4 четверть
Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары
Қазақстанның аумағында кездесіп отырған ғаламдық проблемаларды анықтаңыз.
Проблеманың біріне талдау жасаңыз.
Туындау себебі, салдары және шешілу жолдарын ұсыныңыз
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
Зерттеу әдістерінің түрлері
1. Төменде берілген Қытай мен Үндістанның жастық-жыныстық пирамидасын салыстырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Берілген екі елдің жастық-жыныстық пирамидасын салыстырыңыз:
a) Қай елде орташа өмір сүру жасының ұзақ екенін анықтаңыз.
b) Қытай еліндегі 40-44 және 45-49 жас аралығындағы халық саны неге Үндістандағы сол жастағы халық санынан жоғары көрсеткіш көрсетіп тұр? Екі себебін анықтайды.
c) Қытай және Үндістан еліндегі еңбек күшінің таралуын салыстырып сипаттаңыз.
1 четверть
1 четверть
Зерттеу әдістерінің түрлері
1. Көкшетау қаласының қараша айының 1-09-на дейінгі ауа райы мәліметтері көрсетілген
\
а.Жауын-шашын мөлшерін бағаналы диаграмма түрінде көрсетіңіз.
b. Жауын-шашынның жиынтық мөлшерін есептеңіз.
c. Орташа жауын-шашын мөлшерін есептеңіз.
d. Қараша айының 1-нен 9-на дейінгі ауа райының құбылысына болжам жасаңыз.
1 четверть
1 четверть
Географиялық деректерді визуализациялау
1.Төменде қалалардың халық саны бойынша мәліметтерді пайдаланып тапсырмаларды орындаңыз
а. Қалаларды халқының саны бойынша топтастырыңыз.
b. Кескін картаға өзіңіз топтастырған қала халқы санының картодиаграммасын жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлері
1.Мәтінді оқыңыз.
Адамдардың табиғаттың экономикалық, экологиялық, мәдени, сауықтыру пайдалы қасиеттерін пайдалану мүмкіншілігін табиғат пайдалану деп түсінеміз. Осыған байланысты табиғатты пайдаланудың үш түрін: экономикалық, экологиялық және әлеуметтік түрлерін ажыратуға болады. Табиғатты пайдалану сипаты жалпы және арнайы болуы мүмкін. Жалпы табиғат пайдалану арнайы рұқсатты қажет етпейді. Ол адамдардың табиғи қажеттілігін жән өмір сүру, еңбек ету, демалу құқықытарының негізінде жүзеге асырылады. Арнайы табиғат пайдалану физикалық және заңды тұлғалардың арнайы өкілетті орындардан рұқсат алуын талап етеді. Бұл да табиғат ресурстарының шектеулілігінің көрінісі. Ресурстар шектеусіз, сарқылмайтын болса және оларды тұтынуға алдын-ала дайындау қажет болмаса, рұқсат алудың да қажеті болмас еді. Арнайы табиғат пайдалану мақсатты болады және пайдаланатын ресурс түріне байланысты жерді пайдалану, суды, орманды, пайдалы қазбаларды, жабайы өсімдіктрді, жануарларды, құстарды, атмосфера ауасын пайдалану болып бөлінеді.
а. «Табиғатты пайдалану» ұғымын сипаттаңыз.
b. Табиғаттың сіздің өміріңіздегі рөлін 2 мысалмен түсіндіріңіз.
2.Табиғатты пайдаланудың түрлерін сызба ретінде көрсетіңіз.
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау
1. Төмендегі кестеде көрсетілген табиғатты пайдалау түрлерінің геожүйеге әсерін анықтаңыз
2. Мәтінді оқыңыз.
Қоршаған ортаға әсерді бағалау — шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған орта мен адам денсаулығына ықтимал салдарлары бағаланатын, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптары ескеріле отырып, қолайсыз зардаптарды (табиғи экологиялық жүйелер мен табиғи ресурстардың жойылуын, жұтаңдауын, бүлінуін және сарқылуын) болдырмау, қоршаған ортаны сауықтыру жөніндегі шаралар әзірленетін рәсім.
а. Неліктен адам денсаулығы табиғатты пайдаланудың қоршаған ортаға әсерін бағалауда
негізгі көрсеткіші болады?
b.Қазіргі кезде қалалардың табиғатты пайдалануда қоршаған ортаға әсеріне талдау жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау
Төмендегі суретті пайдаланып тапсырмаларды орындаңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау
1.Төменде қоршаған ортаны қорғаудың негізгі қағидаттары ұсынылған
Жоғарыда көрсетілген қоршаған ортаны қорғау қағидаттарының бірін таңдаңыз және маңыздылығын түсіндіріңіз.
2. Берілген мәтінді оқыңыз.
«Жасыл» экономиканы дамыту тұжырымдамасының табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын құрастырыңыз.
Өткізілген «РИО + 20» Саммитінен кейін қазақстандық қоғамның күші «жасыл» экономикаға ауысу бойынша стратегияны іске асыруға бағытталған. Н.Ә.Назарбаевтың бастамасы бойынша «Жасыл» экономикаға ауысу бойынша тұжырымдама әзірленді. «Жасыл» экономиканы дамытудың жеті негізгі бағыттары бар. Сіздерге бірінші бағыты ұсынылып отыр.
Бірінші бағыт — жаңартылатын энергия көздерін енгізу. Пайдалы қазбаларды ары қарай сақтау туралы мәселе орасан ауқымға ие болады. Біздің мемлекет табиғи қорлары өте бай ел ретінде танылған. Мұнай, газ – бүкіл дүние жүзінде ең ірі энергетикалық қорлардың бірі ретінде сыныпталады, бірақ тіпті олардың өзі уақыты келгенде сарқылады, демек өмір үшін жаңа ресурстар табу қажет. Бұл ретте Қазақстаннның жақсы экожүйеге, жер қыртысына және орманға ие болуы айғағы басқа елдер алдындағы өзінің ұстанымын айтарлықтай арттырады.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Геосфералардың ластануы
Геосфералардың ластануы
2. Суретте геосфераның ластануының көріністері көрсетілген
a. Геосфераның ластануы ғаламдық деңгейде байқалған аймақтарға мысал келтіріңіз.
b. Ластанудың бір себебін көрсетіңіз.
с. Геосфераның ластануының салдарына аргумент келтіре отырып, жауабыңызды дәлелдеңіз
2 четверть
2 четверть
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар
1.Төменде берілген антропогендік факторларды топтастырыңыз
2.Мәтінді оқыңыз.
Жаңбыр суы табиғи түрде сәл қышқылдау болып келеді. Күкірт диоксиді, азот оксидтері мен көмірқышқыл газы сумен әрекеттесіп, қышқыл (күкірт қышқылы, азот қышқылы және көмір қышқылын) түзеді. Көмір және мұнай электрстанциялары атмосфераға газ бен су бөледі, ол қышқылды жаңбыр, қар немесе тұман түрінде Жер бетіне қайта түседі. Қышқылды жаңбыр орман және көл сияқты экожүйелерге зиян келтіреді. Көлдің суы шектен тыс қышқылданып, онда балықтар мен өзге де ағзалар тіршілік ете алмай, соңында көлдің тіршілігін “жоюға” дейін алып келеді. Қышқылды жаңбырлар ағаштардың тамыр жүйелерінің қоректік заттарды сіңіруіне кедергі болады, нәтижесінде ағаштардың жапырақтары түсіп, тіршілігін жояды.Қышқылды жаңбыр (немесе құрғақ ылғал) тас қабаттарын да жояды. Еуропа мен АҚШ-та қышқылды жаңбырдың көлемі азайтылды, алайда қажетті технологияларды сатып алу кейбір дамушы елдер үшін мүмкін емес болуда.
a)
а. Қышқылды жаңбырдың пайда болуына әсер еткен антропогендік факторларды
атаңыз.
b. Жоғарыдағы мәтінді пайдаланып қышқылды жаңбырдың пайда болуы үрдісінің сызба
суретін сызыңыз.
2 четверть
2 четверть
Геоэкологиядағы антропогендік факторлар
1. Мәтінді оқыңыз.
Парникті эффект (жылу эффекті).
Жанғыш қазбаларды өртеу және басқа да өнеркәсіптік процестер әсерінен бөлініп, атмосферада жинақталатын көмір қышқыл газ (С02 ), көмірсутектер, яғни, метан (СН4), этан (С2Н6) және т.бгаздары парникті эффектінің пайда болуына алып келеді. Зерттеулер бойынша СО2-нің мөлшері ауада екі есе көбейсе, орташа температура 3°С-5°С-қа көтеріледі. Бұл өз кезегінде климаттың ғаламдық жылуына, яғни, Антарктидадағы мұздықтардың жаппай еруіне, Әлемдік мұхиттың орташа деңгейінің көтерілуіне, көптеген жердің су астында қалуына және басқа да жағымсыз жағдайларға алып келеді. 1997 ж. Киото хаттамасына сәйкес, өнеркәсібі дамыған елдер 2008-2012 жылдары 1990 жылмен салыстырғанда парникті газдардың атмосфераға бөлінуін 55%-ға дейін азайту керек. 2000 жылы Гаага қаласында өткен конференцияда әрбір индустриалды елде зиянды заттарды атмосфераға бөлуді азайтудың ұлттық саясаты жүргізілу керектігі туралы шешім қабылданды.
Сіз төмендегі маман иесі болсаңыз табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды азайтудың қандай жолдарын ұсынар едіңіз?
2 четверть
2 четверть
Ғаламдық экологиялық проблемалар
1. Географиялық қабықтың аса маңызды заңдылықтарына оның тұтастығы, зат және қуат алмасуы, ырғақтылығы, зоналылық жатады. Географиялық қабықтың тұтастығына оның құрамдас бөліктерінің өзара байланысы мен олардың бір-біріне тәуелді болуынан көрінеді. Егер осы компоненттердің біреуі өзгеріске түссе табиғат тепе –теңдігінің заңдылығы бұзылады, яғни қазіргі дүниежүзінде болып жатқан табиғи экологиялық өзгеріске ұшырайды.
а. «Ормандардың жойылуы» ұғымын түсіндіріңіз.
___________________________________________________________________________
b. Ормандардың жойылуының екі себебін атаңыз.
___________________________________________________________________________
c. Ормандардың жойылуы үрдісінің географиялық заңдылықтарға әсерін талдаңыз.
________________________________
2 четверть
2 четверть
Ғаламдық экологиялық проблемалар
Ғаламторды пайдаланып АҚШ, Швеция, Жапония, Исландия елдері ( немесе өзіңіз таңдауыңыз бойынша елдерді алуға болады) экологиялық мәселені шешудегі тәжірибесін төмендегі сызба бойынша анықтап, салыстырыңыздар
2 четверть
2 четверть
Экологиялық проблемаларды шешудегі ғылыми-техникалық прогресс
Берілген ақпаратпен танысыңыз.
Жаңа технологиялар мен тұрақты даму арасындағы үйлесімдікке ұмтылыс.
Тұрақты даму, қалыпты өсім, қоршаған орта проблемалары, технология шекаралары – онжылдық көрмелерінің өзекті мәселелері. 2000 жылғы Ганновердегі көрменің тақырыбы «Адамзат, табиғат және технологиялар»”, 2005 жыл Айчи – «Табиғат даналығы», 2008 жыл Сарагоса – «Су және көңілге қонымды даму», 2010 жыл Шанхай — «Жақсы қала – жақсы өмір».Ынтымақтастық және білім беру басымды бағыттарға айналды. «Адамзат, табиғат и технологиялар» тақырыбымен Ганноверде өткен көрме ынтымақтастық бойынша жобалардың бүкіл әлемде, Аляскадан Гаваяға дейін дамуына әсер етті. Шанхайдағы көрмеде бүкіл әлем қалаларының өкілдері қаладағы өмір сапасын арттыру бойынша тәжірибе алмасты. https://balkhashlib.kz/kk/expo_2017_1
а. ЭКСПО-2017 көрмесінің негізгі идеяларын анықтаңыз.
b. Мәтінде көрсетілген әлемдік көрмелердің біреуін таңдап ЭКСПО-2017 Астана көрмесімен
салыстырып талдау жасаңыз.
с. Көрмелерде ұсынылған жаңа технологиялардың қазіргі кездегі экологиялық проблемаларды
шешудегі рөліне баға беріңіз.
2 четверть
2 четверть
Қазақстанның экологиялық проблемалары
Оңтүстік Қазақстан, Солтүсік Қазақстан, Батыс Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Орталық Қазақс тан
аймақтарының біреуін таңдаңыз.
Экологиялық проблемаларын төмендегі үлгід е зерттеңіз.
2 четверть
3 четверть
Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі
1.
Кестеге берілген сөздерді ажыратып жазыңыз.
Экономика, кеңістік, стратегия, үстемдік,
өнеркәсіп географиясы, ауыл шаруашылық, транспорт, қызмет көрсету
2. Геоэкономика мен әлеуметтік-экономикалық географияның ерекшеліктері мен айырмашылықтарын венн диаграммасы арқылы анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлар
1.
Қазақстандағы жанармай және энергия, металлургия, машина жасау, химия және текстиль өндіріс
орындарының біреуін таңдаңыз.
Қ ұрылымы және ерекшеліктерін төмендегі үлгі бойынша талдаңыз.
3 четверть
3 четверть
Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері
Экономикалық дамыған Солтүстік елдер мен Дамушы Оңтүстік елдердің бір-біріне ықпалына талдау жасаңыз.
a) Экономикалық әсері
b) Саяси әсері
3 четверть
3 четверть
Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері
Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
а. Ауылшаруашылығы бойынша ЖІӨ-нің үлесі басым елдерді анықтаңыз және себебін түсіндіріңіз.
b.Таңдауыңыз бойынша көрсетілген елдердің біреуін Қазақстаннның ЖІӨ көрсеткіштерімен салыстырыңыз..
3 четверть
3 четверть
Геосаясаттың өзектілігі
1.Төмендегі кестені толтырыңыз.
Геосаясаттың негізгі категорияларына мысал келтіріп ауызша түсіндіріңіз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Геосаясаттың өзектілігі
1.Геосаяси объектілер мен субъектілерді атап жазыңыз.
2.Геосаясаттағы объектілердің субъектілерге немесе субъектілердің объектілерге тигізетін ықпалын анықтаңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Дүниежүзінің геосаяси аймақтары
Төмендегі картада 1990 жылдардан бастап қазіргі уақытқа дейін келе жатқан қарулы қақтығыстар аймағы берілген. Бұл аймақ «тұрақсыздық шеңбері» атымен белгілі.
Картаны пайдалана отырып, тапсырмаларды орындаңыз.
«Тұрақсыздық шеңберін» қамтитын негізгі мемлекеттерді атаңыз.
«Тұрақсыздық шеңберіндегі» қарулы қақтығыстардың пайда болуының екі себебін анықтаңыз.
Оның екі шешу жолын ұсыныңыз.
3 четверть
3 четверть
Геосаясаттағы географиялық факторлар
Таңдауыңыз бойынша бір елдің геосаясаттағы факторларына сипаттама беріңіз
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
Мемлекет аумағының пішіні бойынша созыңқы, біртұтас, шашыраңқы, құрамында анклавы бар елдердің біреуін таңдап талдау жасаңыз.
Елдің аты
Мемлекет аумағының пішіні
Мемлекет аумағы пішінінің артықшылығы мен кемшілігі
Мемлекет аумағы пішінінің елдің геосаясатына әсерін талдаңыз
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
Тақырыптық карталарды қолданып, елдерді аумағының морфологиялық ерекшеліктері бойынша жіктеңіз.
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік аумақтың морфологиясы
Жоспар бойынша Қазақстан Республикасы мемлекеттік аумағының морфологиялық ерекшеліктеріне кешенді баға беріңіз.
Елдің атауы
Мемлекет аумағының пішіні
Мемлекет аумағы пішінінің артықшылығы мен кемшілігі
Мемлекет аумағының пішіні елдің геосаясатына әсері
Қазақстан астанасының елдің орталығында орналасуын геосаяси тұрғыдан сипаттаңыз
3 четверть
3 четверть
Мемлекеттік шекара
Төмендегі кестені толтырыңыз
a.Шекараның атқаратын функциясын сипаттаңыз.
b.Мемлекеттік шекараны белгілеудің екі себебін түсіндіріңіз
3 четверть
4 четверть
Кешенді географиялық аудандастыру
1. Төменде тарихи-географиялық аймақтар тізімі берілген.
1) Батыс Еуропа
2) Шығыс Еуропа
3) Тәуелсіз мемлекеттер достастығы (ТМД)
4) Оңтүстік Батыс Азия
5) Оңтүстік Азия
6) Орталық және Шығыс Азия
7) Оңтүстік-Шығыс Азия
8) Солтүстік Америка
9) Латын Америкасы
10) Солтүстік Африка
11) Батыс Африка
12) Орталық Африка
13) Шығыс Африка
14) Оңтүстік Африка
15) Аустралия
16) Мұхит аралдары
а.Таңдауыңыз бойынша бір тарихи-географиялық аймақты кескін картаға белгілеп көрсетіңіз.
b. Осы тарихи-географиялық аймақтың бөліну себептерін түсіндіріңіз
1) Географиялық орнына байланысты
2) Тарихи себептерге байланысты
3) Әлеуметтік-экономикалық, саяси
4) Мәдениет және тұрмыс салты
5) Этникалық және діни ерекшеліктері бойынша
4 четверть
4 четверть
Кешенді географиялық аудандастыру
1.Дүниежүзінің тарихи
географиялық аймақта рға бөлінуі картасымен танысыңыз.
а.Кескін картаға Африка материгінің төрт тарихи-географиялық аймақтарының шекарасын белгілеңіз.
b. Санмен көрсетілген елдерді анықтаңыз.
с.Тарихи-географиялық ауданға бөліну себебін түсіндіріңіз.
d. Африка материгінің тарихи-географиялық аймақтарының ерекшеліктерін постер/ презентация түрінде ұсыныңыз.
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Төменде дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын көрсеткіштер тізімі ұсынылған.
Оларды экономикалық, саяси, әлеуметтік топтар бойынша жіктеңіз.
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Төменде Қазақстанның ЖІӨ құрайтын салалардың құны туралы сан мәлімет көрсетілген
а. ЖІӨ-ді есептеңіз. Есептеу үрдісін толық жазып көрсетіңіз.
b. Жан басына шаққанда ЖІӨ-ді есептеңіз. Есептеу үрдісін түсіндіріңіз
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Кестеде 2017 жылы сатып алу қабілетінің паритеті бойынша есептелген елдердің жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша елдер көрсеткіштері көрсетілген
а. Кестеде көрсетілген елдер бойынша берілген көрсеткіштің біреуін таңдап
салыстырмалы сызықтық графигін сызыңыз
b. Елдерді көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау жасаңыз.
1. Берілген графиктердің ішіндегі ЖІӨ жоғары елді атаңыздар
2. Берілген графиктердің ішіндегі ЖІӨ төмен елді атаңыздар
3. Неге Қытайдың жанбасына шаққанда ЖІӨ төмен болып келеді, 1 мысал
келтіріңіз
4. Елдің ЖІӨ-нің артуына әсер тигізетін бір факторды түсіндіріңіз.
Смотреть задание
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Берілген мәліметтерді пайдаланып «Қазақстанның БҰҰ Адам даму индексі рейтингінде» тақырыбында инфографика құрастырып сыныпқа ұсыныңыз.
Қазақстандағы адамның даму деңгейі жоғары елдер тобына кіреді және 2015 жылы осы көрсеткіш бойынша 56-орынды иеленді.
4 четверть
4 четверть
Салыстырмалы елтану
Төмендегі кестеде елдердің АДИ бойынша көрсеткіштері ұсынылған. (2015ж)
Таңдауыңыз бойынша бір елдің АДИ көрсеткіштері неліктен жоғары/ орташа/ төмен болуының физикалық, экономикалық, әлеуметтік және саяси себептерін анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері
Төменде елдердің даму картасы көрсетілген. (БҰҰ-ның Даму Бағдарламасы, 2013 жыл
а. Экономикасы жоғары деңгейде дамыған елдердің таралуын сипаттаңыз.
b. Екі себебін түсіндіріңіз.
с. Осы елдердедегі ғаламдық проблемаларды топтастырыңыз
4 четверть
1 четверть
Әлемдік діндер және өркениеттердің дамуы
Төмендегі мәліметтерді оқып, «ПТМС формуласы» арқылы сұраққа жауап жазыңыз.
БУДДИЗМ:
«Басқалардың өзіңе зиян келтіруіне жол берме»
ИСЛАМ:
«Өз бауырын өзін жақсы көргендей жақсы көрмесе, ешкім шынайы мұсылман бола алмайды»
ХРИСТИАН:
«Адамдар сізге қандай әрекет жасаса, сізде солай әрекет етіңіз»
Діннің пайдасы көп пе, әлде зияны көп пе?
1. Менің ойымша…
2. Себебі мен оны былай түсіндіремін…
3. Оны мен былай дәлелдей аламын…
4. Осыған байланысты мен мынандай қорытынды шешімге келдім…
1 четверть
3 четверть
Антикалық кезеңдегі әлемдік империялардың қалыптасуы
Төмендегі ерте империялардың екеуін таңдап, өмір сүру уақытын үш кезеңге бөліңіз. Уақыт сызығында көрсетіп, қысқаша тарихи мәліметпен кестені толтырыңыз.
А) Ассирия империясы В) Рим империясы С) Парсы империясы
3 четверть
1 четверть
Өзекті географиялық зерттеулер әдістері
1. Мәтіндегі ақпаратты оқыңыз
2. Мәтінді қолдана отырып, жанартау таңдаған жанартау типінің моделін құрастырыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Геоақпараттық зерттеу әдістері
1. Қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшелігін анықтаңыз:
1 четверть
1 четверть
Геоақпараттық зерттеу әдістері
Геоақпараттық зерттеу әдістерінің ғылым мен өндіріс салаларында қолданылуын анықтаңыз:
1 четверть
1 четверть
Географиялық деректер базасы
1. Microsoft Office Access 2007 бағдарламасының көмегімен сынып оқушыларының мәліметтер қорын құру қажет.
Нұсқау: Бастау=>Бағдарламалар=> Microsoft Office Access 2007 (Пуск=>Программы=>Microsoft Office Access 2007) әмірлер тізбегімен бағдарламаны ашу қажет (1-сурет):
Осы ашылған терезеден мәліметтер қорының дайын шаблоны арқылы кесте құруға болады немесе Файл=>Құру=>Жаңа мәліметтер қоры (Файл=>Создать=>Новая база данных) әмірінің көмегімен өз қалауыңызша кесте құруға болады. Файл=>Құру (Файл=>Создать) әмірін орындап файлға ат беру керек, мысалы: 11 А.mdb.
Файлға ат бергеннен кейін Құру (Создать) батырмасын басу қажет (2-сурет):
Смотреть задание
1 четверть
1 четверть
Географиялық деректерді визуализациялау
1. Төменде берілген сілтеме арқылы Қазақстанның демографиясы туралы ақпартпен танысыңыз.
https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазақстан_демографиясы
2. Арнайы компьютерлік бағдарламаның біреуі арқылы берілген мәтін бойынша картасызба дайындаңыз. Картасызбаны әзірлеуде шартты белгілерді қолданыңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
Берілген сурет арқылы төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
(a) Бүгінгі таңда әлем халқының тұтынатын табиғат ресурстарына атаңыз.
(b) Табиғат ресурстарын көп тұтынатын шаруашылық салаларын анықтаңыз.
(c) Табиғат ресурстарын көп тұтынатын шаруашылық салаларына талдаңыз.
(d) Табиғат ресурстарының тұтыну мөлшерін реттеу үшін өз тарапынан шешу жолдарына мысалдар келтіріңіз.
1 четверть
1 четверть
Табиғатты пайдалануды реттеу
Таңдауыңыз бойынша Қазақстандағы екі облыстың табиғатты пайдалану түрлерінің қалай жүзеге асырылып жатқандығын және қаншалықты нормаларға сәйкес екендігін анықтап салыстырыңыз.
Ұсыну формалары:
бейнеролик, мақала, рөлдік ойын, ТВ-ШОУ, картасызба, кластерлер, таныстырылым, эссе, сурет, статистикалық көрсеткіштерден диаграмма әзірлеу және т.б.
1 четверть
1 четверть
Табиғатты қорғау шаралары
Қазақстанда табиғатты қорғау заңдарының тиімділігін SWOT арқылы талдаңыз
1 четверть
1 четверть
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі
Экологиялық ізді есептеуге арналған онлайн http://jalajalg.positium.ee/?lang=RU калькуляторды қолданып, өз отбасыңыздың экологиялық ізін анықтаңыз.
Экологиялық ізді есептеу жолдары:
— Отбасыңыз (қанша адам тұрады, неше отбасы бірге тұрасыздар);
— Тұратын баспанаңыз(үйдің материалы, қай жылы салынды, сумен, газбен, электр желісімен қамтамасыз етілуі және т.б.);
— Көлікті қолдануыңыз(отбаслық көлік, поезд, ұшақ, қоғамдық көлік);
— Тамақтану (жеміс-жидек, ет, сүт, ұн өнімдері);
— Қажеттілік (тауарлар мен қызметтер).
1 четверть
1 четверть
Табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі
«9-ромб» әдісі арқылы табиғатты қорғауға бағытталған өмір сүру салтының басты қағидаттарын орналастырыңыз, себебін түсіндіріңіз
1 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі
1. Қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерінің бірін таңдап, талдау жасаңыз:
2.
(a) Озон қабатының бүліну мәселесі;
(b) Жылыжай эффектісі мәселесі;
(c) Қышқылды жауындар мәселесі;
(d) Биологиялық алуантүрліктің азаю мәселесі
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Қоршаған орта сапасының нормаларының көрсеткіштерін топтастырып, сызбанұсқаны толтырыңыздар
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Суретті және өз білімдеріңізді пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңіздер
(a) Сурет бойынша осы аймақтың ластану деңгейін сипаттаңыз.
________________________________________________________________________
(b) Ластанудың пайда болу себебін анықтаңыздар.
________________________________________________________________________
(c) Ластанудың адам өміріне тигізетін зияның түсіндіріңіз.
________________________________________________________________________
(d) Осы ластанған аймақтың шешу жолдарына мысалдар келтіріңіз.
________________________________________________________________________
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Картаны қолдана отырып төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер.
(a) Карта бойынша кестені толтырыңыздар
(b) Ластану деңгейі жоғары бір елде алып, ластану себептерін түсіндіріңіз:
(c) Осы елдің экологиялық мәселелерін сипаттаңыз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Қоршаған ортаның сапасы
Төмендегі сілтеме арқылы мәтінмен танысыңыздар. Сілтеме: http://old.baq.kz/news/22426
«Каспий мәселесін» шешу жолдарына байланысты болжам ұсынысыңыз:
2 четверть
2 четверть
Геоэкологиялық жобалау
«Фишбоун» әдісі арқылы қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде бір жоба ұсыныңыз:
Жоспары:
— жобаның тақырыбы;
— мақсаты;
— өзектілігі;
— іс-шаралар;
— қорытынды мен ұсыныстар
2 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
1. Қазақстанның экономикалық аудандары шаруашылығының салалық құрылымын анықтап, кестеге толтырыңыздар.
2. Орталық және Шығыс Қазақстан экономикалық аудандарының экономикалық дамуын салыстырыңыздар.
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
1. Жоспар бойынша өз аймағының экономикалық даму әлеуетіне бағалаңыз:
Жоспар:
(a) Аймақтың экономикалық жағдайына жалпы сипаттама беріңіз.
(b) Бәсекеге қабілеттілік деңгейін талдаңыз.
(c) Өндірістік дамуын сипаттаңыз.
(d) Инновациялық дамуын бағалаңыз.
(e) Әлеуметтік даму деңгейін анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті
1. Қазақстан аймақтарының экономикалық даму кедергілерін жою бүгінгі таңда еліміздің басты мәселесінің бірі болып табылады.
Төменде берілген кедергілердің ішінен біреуін таңдап, кедергіні жою жолдарын ұсыныңыз.
— аймақтардағы кіші және орта бизнестің дамуындағы әкімшілік кедергілерді жою;
— отандық өнімдер әлем нарығында бәсекеге қабілетті емес;
— барлық азаматтарды салыстырмалы өмір сүру деңгейімен қамтамасыз ету үшін еліміздің әр түрлі аймақтарындағы теңсіздікті жою;
— жұмыспен қамтылудың азаюы;
— әлеуметтік мәселелердің көбеюі.
*Зерттеу нәтижелерін әр түрлі формада (презентация, эссе, карта-сызба, кластерлер, инфографика, тұжырымдамалық карта, сурет, мақала, таныстырылым, рөлдік ойын және т.б.) ұсыныңыз.
3 четверть
3 четверть
Геоэкономикалық даму стратегиялары
1. Берілген сілтемедегі https://www.damu.kz/kz/ ақпараттармен танысып, жергілікті жерде қосымша құны жоғары өнімдер мен қызметтерді өндіру жөнінде бизнес-идеяларды дайындаңыз.
*Бизнес-идеяны инфографика, картосхема, презентация, жоба т.б. түрінде ұсынуға болады.
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Геоэкономикалық даму стратегиялары
Отандық өнімнің танымалдылығын арттыру жөнінде идеяларыңызды «Пирамида құру» әдісі арқылы көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси жағдайы
SWOT-талдау арқылы Қазақстанның қазіргі таңдағы дүниежүзіндегі геосаяси жағдайын талдаңыз:
3 четверть
1 четверть
Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі
PEST-талдау арқылы Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтаңыз
1 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Қазақстанның геосаяси интеграциясы
1. Қазақстан ЭЫДҰ -на қашан мүше болды, мақсаты, міндеттерін жазыңыз.
(a) Осы интеграция шеңберінде жүзеге асырылған іс-шараларды атаңыз
(b) Осы ұйыммен байланысты күшейту үшін өз ұсынысыңызды әр түрлі формада(постер, инфографика, эссе, презентация т.б.) дайындаңыз.
Смотреть задание 3 четверть
4 четверть
Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері
Қазақстанды және әлем елдерін аудандастыру қажеттілігіне аргументтер келтіріңіз
4 четверть
4 четверть
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орны
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орнын сипаттаңыз
4 четверть
4 четверть
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орны
Төменде берілген суретте Адам Даму Индексін көрсететін картаға мұқият қараңыз.
(a) Шартты белгілер арқылы Қазақстанның орналасқан орынын анықтаңыз.
(b) Қазақстанның осы рейтингте орналасуына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды талдаңыз.
4 четверть
4 четверть
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстанның орны
Төменде берілген суретте Адам Даму Индексін көрсететін картаға мұқият қараңыз.
(a) Шартты белгілер арқылы Қазақстанның орналасқан орынын анықтаңыз.
(b) АДИ көрсеткіштері бойынша Қазақстанның орнын жоғарлату жөнінде идеялар ұсыныңыз.
Зерттеу нәтижелерін әр түрлі формада (презентация, эссе, карта-сызба, кластерлер, инфографика, тұжырымдамалық карта, сурет, мақала, таныстырылым, рөлдік ойын және т.б.) ұсыныңыз.
4 четверть
4 четверть
Қолданбалы елтану
Тапсырма
Қолдану
1. Бір дамыған мемлекетті таңдап, кешенді елтанушылық сипаттамаларды әзірлеу үшін жоспар құрыңыз.
2. . Бір дамыған мемлекетті таңдап, жоспар бойынша сипаттаңыз.
*Зерттеу нәтижелерін әр түрлі (презентация, эссе, карта-сызба, кластерлер, инфографика, тұжырымдамалық карта, сурет, мақала, таныстырылым, рөлдік ойын және т.б.) формада ұсыныңыз.
4 четверть
4 четверть
Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары
«Озон қабатының жұқаруы» мәселесін шешу бойынша әлемдік тәжербиелер туралы ақпарат жинап, презентация түрінде көрсетіңіз
Смотреть задание 4 четверть
1 четверть
Кестедегі мәліметтерді пайдаланып, n-бұрышты көпбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысының формуласын жазыңыз.
Диагональдарының саны
1 четверть
1 четверть
Тік төртбұрыш қабырғаларының орталары ромб төбелері болып табылады. Осы ромб қабырғаларының орталары тік төртбұрыштың төбелері болып табылатындығын дәлелдеңіз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Параллелограммның периметрі 56 см. Егер үш қабырғасының қосындысы 40 см болатын болса, параллелограмның қабырғаларын табыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Ағаш көлеңкесінің ұзындығы шамның көлеңкесінен 6 см артық. Егер ағаш көлеңкесі 8м, болса, онда AC ұзындығы NC ұзындығынан 4 есе артық екенін көрсетіңіз.
1 четверть
1 четверть
Тікбұрышты трапецияның бүйір қабырғасы мен бір диагоналі өзара тең. Егер бүйір қабырғасы 4 см, ал биіктігі 2 см болатын болса, трапецияның орта сызығын табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
??? үшбұрышының ??,??,?? орта перпендикулярлары берілген. ??= 20 см ,∠?АС=30°−қа тең. Егер L –АС қабырғасының ортасы болса, ?L ұзындығын табыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
Асан мен атасының үйлері бір аулада тұрады. Суреттегі мәліметтерді пайдаланып, атасының үйі Асанның үйінен қанша метрге биік екенін анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Сатының табаны үйдің қабырғасынан 2 метр қашықтықта орналасқан. Медет сатыны пайдаланып, 3√5 м биіктікке көтерілуі үшін сатының ұзындығы қандай болуы қажет?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Бүйір қабырғалары 8 см және олардың арасындағы бұрышы 120° болатын тең бүйірлі үшбұрыштың табанының ұзындығын табыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
і) Тік бұрышты үшбұрыштың ? бұрышына іргелес жатқан катеті 16-ға, ал гипотенузасы 34-ке тең болса, cos?=8/17 екендігін көрсетіңіз.
іі) Егер cos?=8/17 болса, онда tg α мәнін есептеңіз.
2 четверть
2 четверть
Тік төртбұрыштың ені мен диагоналының арасындағы бұрышы 60° –қа тең. Ұзындығы 16 см болатын болса, ені мен диагоналі неге тең?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Егер тікбұрышты үшбұрыштың периметрі 60 см, ал гипотенузаға жүргізілген биіктігі 12 см тең болса, онда үшбұрыштың қабырғаларын табыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Катеттері 4 см және 7 см болатын тік бұрышты үшбұрыш және бір қабырғасы 14 см параллелограмм берілген. Параллелограмның ауданы тікбұрышты үшбұрыштың ауданынан 4 есе артық. Параллелограмның берілген қабырғасына түсірілген биіктігін табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
і) Қабырғалары 4см, 15см, 13см болатын үшбұрыш сызуға болады ма? Жауабыңызды негіздеңіз.
іі) і) жағдайындағы шарт орындалатын болса, ол үшбұрыштың ауданын есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Тең бүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы 30°. Егер үшбұрыштың ауданы 16 см² болса, онда оның бүйір қабырғасын табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бақшадағы дақылдарды суару үшін су тоғанын жасау керек. Ал архитектурада су өткізгіштік мүмкіндігі жоғары фигуралардың арасында ыңғайлысы трапеция болып табылады. Су тоғанының көлденең қимасының табандары 4см және 8см, сүйір бұрышы 30° болатын тең бүйірлі фигура. Қиманың ауданын табыңыз
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
?²+?²−2?+6?=26 теңдеуімен шеңбер берілген.
і) Берілген теңдеуді (?−?)²+(?−?)²=?² түрде өрнектеңіз.
іі) Шеңбер центрін табыңыз.
4 четверть
4 четверть
А(-2;1), D(-2;-5) және В(4;y) нүктелері ABCD тіктөртбұрыштың төбелері.
і) В нүктесінің ординатасын анықтаңыз.
іі) АВ қабырғасының ортасы болатын М нүктесінің координаталарын анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
А(-1;2) , В(3;2) және С(6;-2) нүктелері қандай да бір үшбұрыштың қабырғаларының орталары. Осы үшбұрыштың периметрін табыңыз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Ұштары M(-3;5) және N(1;-7) нүктелері болатын кесіндіні М нүктесінен бастағанда 1:3 қатынасында бөлетін К нүктесінің координатасын табыңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Төбелері M(5;4), N(4;-2), және K(1;2) болатын үшбұрыш берілген.
і) Үшбұрыштың центроидының (ауырлық центрі) анықтамасын жазыңыз. Есептің шартына сәйкес сызбаны салыңыз.
іі) MNK үшбұрышының центроиды болатын нүктенің координатасын табыңыз
4 четверть
4 четверть
?(−6;4) және ?(8;−3) нүктелері l түзуіне тиісті.
i) l түзуінің теңдеуін х−х1/х2−х1=у−у1/у2−у1 түрінде жазыңыз.
ii) C(2;0) нүктесі түзуге тиісті ме? Жауабыңызды негіздеңіз
4 четверть
2 четверть
Картаны және атласты қолдана отырып тапсырманы орындаңыз
a. Картадағы «?» белгісімен көрсетілген теңіздің атауын жазыңыз
b. Бұл теңіз қай мұхиттың бөлігі екендігін жазыңыз
c. Теңіз суының шаятын құрлық бөліктерін жазыңыз
d. Географиялық орналасуы бойынша қай топқа жататындығын анықтаңыз
е. Ең терең жерін жазыңыз
2 четверть
1 четверть
Сурет бойынша сұрақтарға жауап беріңіз
a) Нүктелердің қайсысы барлық үш түзуге де тиісті екенін анықтаңыз.
b) Біреуі қалған екеуінің арасында жататын нүктелерді атаңыз.
1 четверть
1 четверть
АОВ жазыңқы бұрышы берілген.
і) АВ түзуімен анықталған жарты жазықтықтың біріндегі ∠??? тік бұрышын, ОС сәулесі жатқан жарты жазықтықта ∠??? доғал бұрышын сызыңыз
1 четверть
1 четверть
a) ВС түзуін сызып, анықталған жарты жазықтықтың бірінде ∠???=600 болатындай етіп А нүктесін белгілеңіз.
b) А,В,С нүктелерін қосқанда пайда болған фигуранын атын жазыңыз.
c) ВС түзуінің бойында неше сәуле орналасқан?
1 четверть
1 четверть
О нүктесі ұзындығы 10 cм болатын АВ кесіндісінің ортасы. ОА сәулесінен ОС=2 см болатындай С нүктесі белгіленген.
a) ВС мен СА кесінділерінің ұзындығын табыңыз;
b) Транспортирмен ОА сәулесінен бастап өлшемі 23° болатындай ∠??? салыңыз
1 четверть
1 четверть
АВ және DС түзулері О нүктесінде қиылыса отырып төрт бұрыш құрайды. Олардың екеуінің қосындысы 800-қа тең. Белгісіз бұрыштарды табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
АОВ және ВОС сыбайлас бұрыштар. OD сәулесі ОВ сәулесіне перпендикуляр . Егер ∠???=350 болса, онда ∠??? бұрышын табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Сурет бойынша
a) АВС үшбұрышының түрін анықтаңыз.
b) ∠1=550 тең екендігі белгілі болса, ∠2− ні табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Бір теңбүйірлі үшбұрыштың табаны мен оған іргелес жатқан бұрышы басқа теңбүйірлі үшбұрыштың сәйкес табаны мен оған іргелес жатқан бұрышына тең болса, ондай үшбұрыштардың тең болатынын дәлелдеңдер
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Табаны DK болатын теңбүйірлі DEK үшбұрышында EF- биссектриса, DK=16 см, ∠???=43°. ??,∠???,∠??? шамаларын табыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Сызбадағы АВС үшбұрышында ∠???=120?, ∠???=?,∠???=4?, ∠???=0,5?,
∠???=0,5? екені белгілі. Табыңыз:
a) ?-тың мәнін;
b) у-тің мәнін;
c) z-тың мәнін.
Масштаб сақталмаған
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Егер ABC үшбұрышының екі қабырғасы және BD медианасы MNK үшбұрышының сәйкес екі қабырғасы мен NF медианасына тең болса, онда үшбұрыштардың тең болатынын дәлелдеңдер.
2 четверть
3 четверть
Дұрыс тұжырымдарды белгілеңіз:
Екі параллель түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған…
А) айқыш бұрыштардың шамасы тең болады;
В) ішкі тұстас бұрыштардың қосындысы 1800-қа тең болады;
С) сыртқы тұстас бұрыштар тең болады;
D) сәйкес бұрыштар тең болады;
3 четверть
3 четверть
АВC тең бүйірлі үшбұрышы берілген.
a) С төбесіндегі бұрышы 1040-қа тең болса , онда ∠? табыңыз;
b) АК биіктігін жүргізіңіз және ∠??? бұрышын табыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
?∥??,??∥?? түзулері берілген. ∠???=480,ал ??? бұрышы ??? бұрышынан 3 есе үлкен. ∠??? табыңыз.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
АВС тең бүйірлі үшбұрышы берілген. AD және EC биссектрисалары 52° бұрыш жасап қиылысады. В төбесіндегі бұрышты табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Е нүктесінде қиылысатын NM диаметрі мен АВ хордасы өзара перпендикуляр. NЕ= 4см , ЕМ=8см және АОВ центрлік бұрышы 600 –қа тең екендігі белгілі.
a) Шеңбер радиусын табыңыз.
b) АВ хордасының ұзындығын табыңыз
4 четверть
4 четверть
Шеңбердің диаметрі шеңбер центрінен түзуге дейінгі арақашықтықтан 2 есе артық екені белгілі. Түзу мен шеңбер өзара қалай орналасатынын анықтаңыз. Жауабыңызды негіздеңіз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Диаметрі ВЕ болатын шеңбер бойында D нүктесі берілген. АС түзуі шеңбермен В нүктесінде жанасады. ∠???=350 болса ,∠ ??? нешеге тең? Есептің неше шешімі бар?
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Төмендегі жауаптарды пайдаланып, көп нүктелердің орнына тиістісін анықтаңыз:
a) АВС үшбұрышына іштей сызылған шеңбердің центрі ……………………………………….. орналасады.
b) АВС үшбұрышына сырттай сызылған шеңбердің центрі ……………………………………… орналасады.
А) Биіктіктердің қиылысу нүктесінде
В) Медианалардың қиылысу нүктесінде
С) Биссектрисалардың қиылысу нүктесінде
D) Орта перпендикулярларының қиылысу нүктесінде
Е) Үшбұрыш қабырғаларында
4 четверть
4 четверть
Қарапайым салу есебін қолданып, АВС үшбұрышына сырттай сызылған шеңбердің центрін анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
В основании прямой призмы лежит ромб с острым углом 60ºи стороной 8 см.Найдите диагонали призмы, если ее боковое ребро равно 4 см.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Строители собрали конструкцию в форме пирамиды, две равные боковые грани которой
перпендикулярны основанию, а третья грань образует с ней угол в 60 .
Основание конструкции расположено горизонтально на поверхности земли.
a) Постройте изображение конструкции.
b) Из вершины конструкции, находящейся над землей, опустили отвес (груз на
верёвочке) до основания. Укажите на изображении точку, в которую попадет отвес.
c) Две равные стороны основания равны 10 м, а третья сторона 12 м. Найдите высоту
конструкции.
1 четверть
1 четверть
Палатка туристов имеет форму треугольной призмы, как показано на рисунке.
Известно, что AB = AC =1,4 м, BC =1,6м, 1 BB = 2,5 м, а высота палатки равна 1,2 м.
a) Найдите площадь материала, необходимого для изготовления всей палатки, включая
днище.
b) Материал для изготовления палатки продается в рулонах шириной 3,7 м.
Ни одна из граней палатки не должна быть сшита из кусков, швы только по ребрам
палатки.
Нарисуйте схематично, как расположить на ткани выкройку палатки, чтобы расход
ткани был наименьшим. (Не учитывать припуски на швы)
Сколько метров ткани потребуется?
c) Каркас палатки изготовлен из алюминиевых трубок.
Сколько метров трубок потребовалось для палатки? (Не учитывать стыки)
1 четверть
1 четверть
a) Нарисуйте изображение правильной треугольной пирамиды. Изобразите апофему и высоту пирамиды.
b) Сторона основания правильной треугольной пирамиды равна 6 см, а боковое ребро –2√19 см.
Найдите высоту пирамиды.
Смотреть ответ
1 четверть
2 четверть
В правильной усечённой четырёхугольной пирамиде стороны оснований равны 8 и 10, а боковые грани наклонены к плоскости основания под углом 45º .
Найдите площадь боковой поверхности пирамиды.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Прямая l1 задана уравнением 
где p — некоторое число.
Прямая l2 задана уравнением 
Найдите значение р, при котором:
a) прямые l1 и l2 параллельны;
b) прямые l1 и l2 перпендикулярны.
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
и плоскостью 2x + 4y + 2z −7 = 0 . 2 четверть
2 четверть
Постройте сечение многогранника плоскостью, проходящей через точки K, M и N. Кратко опишите построение.
2 четверть
3 четверть
Вершины прямоугольного треугольника лежат на сфере радиусом 6 см.
a) Выполните рисунок по условию задачи.
b) Найдите расстояние от центра сферы до плоскости треугольника, если его
гипотенуза равна 4 см.
3 четверть
3 четверть
a) Круговой сектор радиуса 12 ограничен дугой с градусной мерой 135º .
Вычислите площадь сектора.
b) Сектор свернули в конус. Используя результат предыдущего пункта, найдите радиус конуса.
3 четверть
3 четверть
Мячик для настольного тенниса имеет радиус 20 мм. Мячи плотно укладывают в пластиковый контейнер по 6 штук, как показано на рисунке. (Мячи касаются дна, стенок и крышки контейнера)
Крышка контейнера также имеет форму цилиндра радиусом 21 мм, высотой 15 мм.
Рассчитайте площадь пластика, необходимого для изготовления одного контейнера.
3 четверть
3 четверть
Диагональ осевого сечения усеченного конуса является биссектрисой острого угла при основании этого сечения. Образующая равна 8 и образует угол 60º с плоскостью основания. Выполнив рисунок, найдите площадь полной поверхности усеченного конуса.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Параллельно оси цилиндра проведено сечение, площадь которого равна S, а диагональ сечения образует с плоскостью основания угол α . Сечение пересекает нижнее основание цилиндра по хорде, которую видно из центра этого основания под углом β.
Выполните рисунок по условию задачи.
Найдите:
a) высоту основания цилиндра;
b) радиус основания цилиндра.
3 четверть
4 четверть
а) Найдите объем металлического шара радиусом 15 см.
b) Шар положили в цилиндрический контейнер радиусом 25 см и высотой 60 см. Затем контейнер наполнили водой. Рассчитайте объем воды, потребовавшейся для наполнения контейнера.
с)Затем шар достали из контейнера. Какова глубина воды, оставшейся в контейнере?
d) Металлический шар переплавили в конус высотой 54 см. Найдите радиус конуса.
(Ответ округлите до десятых)
4 четверть
4 четверть
SABC — пирамида. SA ⊥ (ABC) , SA = 4√3 см, BC = 8 см, двугранный угол при ребре BC равен 45º . Выполнив рисунок, вычислите объем пирамиды.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
a) Садовник вырыл траншею шириной 1,4 м, длиной 200 м и глубиной 0,8 м. Найдите объем траншеи.
b) В траншею поместили трубу, радиусом 0,25 м и длиной 200 м. Найдите объем трубы (π≈ 3,14) .
c) Траншею с трубой засыпали почвой. Какой объём почвы поместился в траншее?
(Плотность почвы считать постоянной)
d)Оставшуюся почву насыпали равномерным слоем на участок площадью 800 м² .
Какой толщины получился слой?
Полученный ответ округлите до тысячных и запишите в миллиметрах.
4 четверть
4 четверть
В прямой призме, основанием которой является прямоугольный треугольник, пять ребер равны 6, а остальные четыре ребра равны друг другу.
Выполните рисунок и найдите объём призмы.
4 четверть
1 четверть
Верно ли, что две плоскости могут иметь три общие точки, которые не лежат на одной
прямой? Обоснуйте ответ.
1 четверть
1 четверть
Верно ли, что если прямая перпендикулярна основаниям трапеции, то она
перпендикулярна плоскости трапеции? Обоснуйте ответ.
1 четверть
1 четверть
Дан куб ABCDA1 B 1 C1 D1 . Точка К – середина ребра CC1 .
Через точку К проведите прямую:
а) KL , параллельную прямой В 1 С ;
b) KE , скрещивающуюся с прямой В С
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Отрезок АВ не имеет общих точек с плоскостью a . H – середина отрезка АВ. Из точек А и
В проведены перпендикуляры АР и ВМ к плоскости a , длины которых соответственно равны
9 см и 12 см. Найдите длину перпендикуляра, проведенного из точки H к
плоскости a. Выполните рисунок по условию задачи.
1 четверть
1 четверть
Плоскость пересекает стороны KM и KN треугольника KMN в точках Р и Е
соответственно. KP : PM = KE : EN = 3: 2.
а) Докажите, что MN | |a .
b) Известно, что PE = 6 . Найдите MN.
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
На рисунке ABCDA 1 B 1 C 1 D1 — куб. Точка Р – середина ребра A1 B1 .
Через точку Р проведите сечение куба, параллельное плоскости AB 1 D1 .
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
На рисунке 1 1 1 1 ABCDA B C D — куб.
Изобразите проекции диагонали A1C на плоскости граней ABB1 A1 , A1 B1C1 D1 .
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Дан ромб ABCD. Прямая АК перпендикулярна прямым АВ и АD. Найдите угол между прямыми АК и BD.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Дан ABCD — квадрат. PA (ABC) , PA = 6, AB = 8. Найдите расстояние от точки Р до
прямой CD.Выполните рисунок.
2 четверть
2 четверть
Из точки А к плоскости проведен перпендикуляр АВ и две наклонные АС и AD. AB=4 ,
<ACB = <ADB =30 ,< CAD= 90 . Выполните рисунок. Найдите CD.
2 четверть
2 четверть
В равнобедренном треугольнике АВС основание АС равно 10 см, AB = BC =13 см.
BP I (ABC) , BP =12 см. Выполните рисунок. Найдите расстояние от точки Р до стороны АС.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
На рисунке ABCDA 1B 1C1 D1 — куб.
Изобразите угол между плоскостями AB1 D1 и A 1B1 C1 .
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Даны точки M (-3;1; -2), N (5;3;2). Отрезок MN является диаметром сферы.
Запишите уравнение сферы.
3 четверть
3 четверть
В параллелограмме ABCD известно, что A(- 2;0;6), B(1;2;9) и D(5;-4;3) . Найдите координаты вершины С.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Даны точки M (5;1;- 2) и N (3;2;-1). Известно, что K ∈Oy и ⌈MK⌉ =[ NK[ . Найдите
координаты точки К.
3 четверть
3 четверть
Через центр О правильного треугольника АВС к его плоскости проведен перпендикуляр SO, длиной 3 см. SK ⊥ AB, AC =18 см . Покажите на рисунке угол между SK и плоскостью АВС. Найдите его градусную меру.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Гипотенуза прямоугольного треугольника АВС (∠C = 90º) равна 8, а один из острых углов равен 60º . Через меньший катет проведена плоскость α , составляющая с плоскостью треугольника угол в 30º . Найдите расстояние от вершины меньшего острого угла до плоскости, выполнив рисунок по условию задачи.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Найдите вектор
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Дан ABCDA1 B 1C1 D 1— куб. Известно, что A(2;- 2;0).Прямоугольная система
координат выбрана так, как показано на рисунке 1.
а) Найдите координаты вершин C, B1 , C1 .
b) Найдите координаты векторов AC1 B1 C , .
c) Найдите AC1 B1 C , .
4 четверть
4 четверть
Даны векторы 
Известно, что точки О, А и В лежат на
одной прямой. Найдите значения m и n .
4 четверть
4 четверть
Найдите значение m. 4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Дан прямоугольник. Его диагональ образует с меньшей стороной угол, равный 46°.
Найдите угол между диагоналями прямоугольника, лежащий против его большей
стороны.
1 четверть
1 четверть
Биссектриса угла параллелограмма делит сторону параллелограмма на отрезки, равные n и m. Найдите стороны параллелограмма
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Дана трапеция. Её основания относятся как 3:5. Средняя линия данной трапеции равна
64 см. Найдите длины оснований трапеции
1 четверть
1 четверть
В ромбе ABCD биссектриса угла ABD проходит через середину стороны AD. Найдите
углы ромба.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Две стороны прямоугольного треугольника равны 6 см и 8 см. Найдите третью
сторону треугольника. Рассмотрите все возможные случаи
2 четверть
2 четверть
Дан прямоугольный треугольник АВС, у которого АВ = 5. Точка N делит сторону AC
на отрезки AN и NC, длины которых соответственно равны 2,5 и 1,5. Через точку N к
стороне AB проведен перпендикуляр NM.
Чему равна длина MВ?
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Вертикальный столб высотой 70 м виден из точки А на поверхности земли под углом 30° . Найдите расстояния от точки А до основания столба.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
В параллелограмме одна сторона равна 6 см, а высота, проведенная к этой стороне,
равна 3 см. Найдите диагональ равновеликого квадрата.
3 четверть
3 четверть
Дан ромб ABCD. Известно, что высота BH = 4 см и точка Н – середина стороны AD.
Найдите площадь ромба.
3 четверть
3 четверть
На рисунке показан треугольник.
a) Выразите переменную х через с.
b) Найдите площадь треугольника.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Дана трапеция MNKL. Её верхнее основание NK = 12, а боковые стороны MN и KL
равны соответственно 36 и 39. Биссектриса угла MLK проходит через середину
стороны MN. Найдите площадь трапеции
3 четверть
4 четверть
Точка О(-1;2) – центр окружности. Диаметр окружности равен 2√10 .
Напишите уравнение окружности
4 четверть
4 четверть
Точка О(-1;2) – центр окружности. Диаметр окружности равен 2 10 .
Напишите уравнение окружности
Найдите координаты середины отрезка АВ.
4 четверть
4 четверть
Даны точки А(a; 2a) и В(2a+3; 3a), где a – постоянная.
Известно, что длина отрезка AB равна √17 .
Найдите положительное значение параметра a.
4 четверть
4 четверть
Найдите координаты точек деления. 4 четверть
4 четверть
Даны точки К(2; 2), Р(3; -1), Т(2; 8).
a) Найдите координаты точки М (х; у), зная что KP = TM . [2]
b) Найдите периметр ∧KPT
4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
Кестедегі мәліметтерді пайдаланып, n-бұрышты көпбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысының формуласын жазыңыз.
Диагональдарының саны
1 четверть
1 четверть
Тік төртбұрыш қабырғаларының орталары ромб төбелері болып табылады. Осы ромб қабырғаларының орталары тік төртбұрыштың төбелері болып табылатындығын дәлелдеңіз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Параллелограммның периметрі 56 см. Егер үш қабырғасының қосындысы 40 см болатын болса, параллелограмның қабырғаларын табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Ағаш көлеңкесінің ұзындығы шамның көлеңкесінен 6 см артық. Егер ағаш көлеңкесі 8м, болса, онда AC ұзындығы NC ұзындығынан 4 есе артық екенін көрсетіңіз.
1 четверть
1 четверть
Тікбұрышты трапецияның бүйір қабырғасы мен бір диагоналі өзара тең. Егер бүйір қабырғасы 4 см, ал биіктігі 2 см болатын болса, трапецияның орта сызығын табыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
??? үшбұрышының ??,??,?? орта перпендикулярлары берілген. ??= 20 см ,∠?АС=300−қа тең. Егер L –АС қабырғасының ортасы болса, ?L ұзындығын табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
Асан мен атасының үйлері бір аулада тұрады. Суреттегі мәліметтерді пайдаланып, атасының үйі Асанның үйінен қанша метрге биік екенін анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Сатының табаны үйдің қабырғасынан 2 метр қашықтықта орналасқан. Медет сатыны пайдаланып, 3√5 м биіктікке көтерілуі үшін сатының ұзындығы қандай болуы қажет?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Бүйір қабырғалары 8 см және олардың арасындағы бұрышы 120° болатын тең бүйірлі үшбұрыштың табанының ұзындығын табыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
і) Тік бұрышты үшбұрыштың ? бұрышына іргелес жатқан катеті 16-ға, ал гипотенузасы 34-ке тең болса, cos?=8/17 екендігін көрсетіңіз.
іі) Егер cos?=8/17 болса, онда tg α мәнін есептеңіз
2 четверть
2 четверть
Тік төртбұрыштың ені мен диагоналының арасындағы бұрышы 60° –қа тең. Ұзындығы 16 см болатын болса, ені мен диагоналі неге тең?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Егер тікбұрышты үшбұрыштың периметрі 60 см, ал гипотенузаға жүргізілген биіктігі 12 см тең болса, онда үшбұрыштың қабырғаларын табыңыз
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Катеттері 4 см және 7 см болатын тік бұрышты үшбұрыш және бір қабырғасы 14 см параллелограмм берілген. Параллелограмның ауданы тікбұрышты үшбұрыштың ауданынан 4 есе артық. Параллелограмның берілген қабырғасына түсірілген биіктігін табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
і) Қабырғалары 4см, 15см, 13см болатын үшбұрыш сызуға болады ма? Жауабыңызды негіздеңіз.
іі) і) жағдайындағы шарт орындалатын болса, ол үшбұрыштың ауданын есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Тең бүйірлі үшбұрыштың төбесіндегі бұрышы 30°. Егер үшбұрыштың ауданы 16 см2 болса, онда оның бүйір қабырғасын табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бақшадағы дақылдарды суару үшін су тоғанын жасау керек. Ал архитектурада су өткізгіштік мүмкіндігі жоғары фигуралардың арасында ыңғайлысы трапеция болып табылады. Су тоғанының көлденең қимасының табандары 4см және 8см, сүйір бұрышы 30° болатын тең бүйірлі фигура. Қиманың ауданын табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
?²+?²−2?+6?=26 теңдеуімен шеңбер берілген.
і) Берілген теңдеуді (?−?)²+(?−?)²=?² түрде өрнектеңіз.
іі) Шеңбер центрін табыңыз
4 четверть
4 четверть
А(-2;1), D(-2;-5) және В(4;y) нүктелері ABCD тіктөртбұрыштың төбелері.
і) В нүктесінің ординатасын анықтаңыз.
іі) АВ қабырғасының ортасы болатын М нүктесінің координаталарын анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
А(-1;2) , В(3;2) және С(6;-2) нүктелері қандай да бір үшбұрыштың қабырғаларының орталары. Осы үшбұрыштың периметрін табыңыз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Ұштары M(-3;5) және N(1;-7) нүктелері болатын кесіндіні М нүктесінен бастағанда 1:3 қатынасында бөлетін К нүктесінің координатасын табыңыз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Төбелері M(5;4), N(4;-2), және K(1;2) болатын үшбұрыш берілген.
і) Үшбұрыштың центроидының (ауырлық центрі) анықтамасын жазыңыз. Есептің шартына сәйкес сызбаны салыңыз.
іі) MNK үшбұрышының центроиды болатын нүктенің координатасын табыңыз
4 четверть
4 четверть
?(−6;4) және ?(8;−3) нүктелері l түзуіне тиісті.
i) l түзуінің теңдеуін
түрінде жазыңыз.
ii) C(2;0) нүктесі түзуге тиісті ме? Жауабыңызды негіздеңіз
4 четверть
2 четверть
Үшбұрыштар
ΔАВС және ΔАРС теңбүйірлі үшбұрыштарының АС ортақ табаны. РВ түзуі оны О нүктесінде
қиып өтеді. Дәлелдеңіз:
а) ∠ РАВ = ∠ РСВ;
b) АО=ОС;
с) АС ⊥ ВР .
2 четверть
4 четверть
Шеңбер. Геометриялық салулар
Тапсырмалардың әрқайсысының сызбасын салып, шеңберлердің орналасуын жұпта
талқылаңыз. Қорытынды жасаңыз.
4 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
О нүктесі – EFGH ромбтың диагональдарының қиылысу нүктесі. Төмендегі шарттарды қанағаттандыратын, бастары мен ұштары ромбтың төбелері және О нүктесі арқылы өтетін векторларды анықтаңыз:
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
М нүктесі AB кесіндісінің ортасы және Х кез-келген нүкте берілсін.
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
N бұрышы 30° -қа тең. NKLM ромбысының қабырғасы c-ға тең. Есептеңіз:
мұндағы О нүктесі ромбының диагональдарының қиылысу нүктесі
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
Векторлардың скаляр көбейтіндісін қолданып, кез келген ABCD параллелограмда
??2+??2=2(??2+??2) теңдігінің орындалуын дәлелдеңіз
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
Көлсай көлінің маңайында жүрген турист А нүктесінде болды, оның картадағы координатасы (-3; -2) нүктесіне сәйкес келеді. Түнде қалуға болатын ең жақын қонақ үйлердің картадағы координаталары B (-2; 2), C (5, 3), D (3; -4) нүктелеріне сәйкес келеді.
a) ??⃗⃗⃗⃗⃗ ,??⃗⃗⃗⃗⃗ және ??⃗⃗⃗⃗⃗ вектордың координаталарын табыңыз; b) Векторлардың ұзындығын есептеп, қандай қонақ үйдің басқаларға қарағанда жақы екенін анықтаңыз; c) Турист қандай нүктенің координатасында болуы керек, сол кезде үш қонақ үйдің қашықтығы бірдей болатындай?
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
Кестеде төрт нүктенің координаталары көрсетілген. X нүктесі AB -ның ортасы.
a) А нүктесінің координатасын табыңыз;
b) а- ның қандай мәнінде АВ және СD векторлары коллинеар болады?
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
а{3; — 9}және b{x; 6} векторлары берілген. х-тің қандай мәнінде векторлар өзара
коллинеар болады?
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
u= {2;3}және v={1;-1} векторлары берілген.
a) 2?⃗ − 3? веторының координатасын табыңыз.
b) |2?⃗ − 3? | векторының ұзындығын табыңыз.
c) n-нің қандай мәнінде d ={n +1;4n + 0.5}векторы ?⃗ векторына коллениар болады?
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
A(-3;3), B(7;-3), C(2;5) нүктелері берілген.AB векторын AC және ??⃗ векторлары бойынша жіктеңіз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
a ={λ -2;4} және b ={3+λ;λ}векторлары берілген. ? -ның қандай мәнінде векторлар өзара
перпендикуляр болады?
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
Футболшы Дархан (5; -1) нүктесінен допты командасындағы М (2; 2) нүктесіне тұрған
Мадиярға берді. Мадияр допты алып (-3; 2) нүктесіне тұрған командасындағы ойыншы
Берікке берді. Векторлардың скалярлық көбейтіндісін пайдалану арқылы доптың бастапқы
бағдардан қанша градусқа ауытқуын анықтаңыз
1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
M(-2;1) нүктесі арқылы өтетін және ??⃗⃗⃗⃗⃗ векорына параллель түзу теңдеуін жазыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Жазықтықтағы векторлар
MKF үшбұрышында ∠???=45° екені белгілі болса, векторлық әдіспен МЕ ұзындығын табыңыз(Е нүктесі KF қабырғасының ортасы).
1 четверть
2 четверть
Жазықтықтағы түрлендірулер
Графикте P және Q екі фигура бейнеленген.
a) (0; −1) нүктесін бұрылу центрі ретінде пайдаланып, P фигурасын сағат тілінің бағытымен 90°-қа бұрыңыз. Алынған бейнені R әрпімен белгілеңіз.
b) R әрпімен белгіленген фигураны х=-2 түзуіне қарағанда симметриялы көшіріңіз. Алынған бейнені L әрпімен белгілеңіз.
c) Q фигурасын (-1;0) нүктесін симметрия центрі етіп алып көшіріңіз. Алынған бейнені K әрпімен белгілеңіз.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Үшбұрыштарды шешу
Өзен жағалауында А нүктесінде тұрған Бауыржан өзеннің екінші жағалауынан Мақсатты көрді. Бауыржанның өзеннің екінші жағалауында тұрған Мақсатқа дейінгі қашықтығы қандай? (Мұндағы α=64°, β=48° және АС=14 м)
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Шеңбер. Көпбұрыштар
Суреттегі көпір қорғаны шеңбер доғасымен шектелген. Көпір ұзындығы АВ= 6 м, биіктігі МК =1м.
a) Доға радиусын анықтаңыз (OM= R);
b) АВ доғасының ұзындығын табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Шеңбер. Көпбұрыштар
Суретте дөңгелек пішінді металл қақпақ бейнеленген. Су оның боялған аймақтары арқылы ағады.
Радиустары 1 см, 2 см, 3 см, 4 см и 5 см болатын шеңберлердің центрі О. Қақпақ өзара тең 6 бөліктен тұрады және ∠BOC = 40°. ABCD аумағының ауданын анықтап, жауабын π арқылы көрсетіңіз.
2 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Көпжақтың анықтамасын жазыңыз және көпжаққа екі мысал келтіріп, кескіндеңіз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
А1 А2 А3 А4 А5 A6 B1 В2 В3 В4 В5 B6
— көлбеу призманың элементтері бойынша кем дегенде екі
мысалдан келтіріңіз.
Қабырғасы — ___________________
Іргелес жақтары — __________________
Қарама-қарсы жақтары — _______________
Диагональдары — _______________
Бүйір қырлары — ____________
Биіктігі — ___________
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Тік призманың табаны — ромб, ал призманың диагоналдары 8 м және 5 м. Призма биіктігі 2 м. Призма табанының қабырғасын табыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Үшбұрышты көлбеу призманың бүйір қырларының арақашықтығы 17 см, 10 см және 21 см. Оның үлкен жағынан қарама-қарсы қырына дейінгі қашықтықты табыңдар
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Дұрыс үшбұрышты призманың табан қабырғасы 6 см, ал бүйір жағының диагоналі 10 см.
Призманың бүйір бетінің және толық бетінің ауданын табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Тік призманың табаны теңбүйірлі трапеция. Трапецияның бүйір қабырғасы 13 см, ал табандары 11 см және 21 см. Призманың диагональдық қимасының ауданы 180² см Призманың толық бетінің ауданын табыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Суретте ABCDEFA1B1C1D1E1F1 дұрыс алтыбұрышты призма кескінделген. Призманың
биіктігі және табанының қабырғасы 3 см.
Құмырсқа призманың тек қырымен немесе бүйір жағымен жүре алады.
a) Бүйір бетінің жазбасын сызыңыз.
b) Құмырсқаның А төбесінен ?1 төбесіне жететіндей ең қысқа ара-қашықтықты жазбада бейнелеп, ара-қашықтықты есептеңіз.
c) Егер құмырсқа призманың табан жазықтығымен және қырымен жүре алатын болса, онда оның D1 нүктесіне жететін ең қысқа жолын (b) пунктіндегі жүрген жолының ұзындығыменсалыстырыңыз.
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
MABCD пирамидасының табаны ABCD тіктөртбұрышы болып табылады. MA ⊥ (ABC ). Егер АС = 5 см, DC = 4 см, ∠MDA = 60° болса, онда МА қырын табыңыз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
SABCD пирамиданың табан қабырғалары 6см және 8 см ABCD тік төртбұрыш. Пирамиданың барлық бүйір қырлары 13см.
а) пирамиданың SO биіктігін салыңыз;
b) АО, ВО, СО, DО кесінділерінің теңдігін дәлелдеңіз.
c) ABCD тіктөртбұрышында О нүктесінің орналасуын негіздеңіз және пирамиданың SO биіктігін табыңыз
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
a) Үшбұрышты пирамиданың бүйір қырлары табанымен бірдей бұрыштар жасайды. Пирамиданың төбесінің табан жазықтығына ортогональ проекциясы табанынан тысқары жатыр. Пирамиданың табанындағы үшбұрыштың түрін анықтаңыз (бұрыштары бойынша).
b) Үшбұрышты пирамиданың бүйір қырлары табанымен бірдей бұрыштар жасайды. Пирамиданың табаны тікбұрышты үшбұрыш. Пирамиданың төбесінің табан жазықтығына ортогональ проекциясын орналасуын анықтаңыз. Пирамиданың гипотенуза арқылы өтетін бүйір жағы табанымен қалай орналасқан?
1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Дұрыс үшбұрышты қиық пирамида табанының қабырғалары 4 дм-ге және 2 дм-ге тең, ал бүйір қыры 2 дм –ге тең . Қиық пирамиданың биіктігін және бүйір жағының биіктігін табыңыздар
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Көпжақтар
Табандардың қабырғалары 7 және 5, ал диагоналі 9-ге тең болатын дұрыс қиық төртбұрышты пирамиданың биіктігін табыңыз
Смотреть задание 1 четверть
2 четверть
Көпжақтар
Пирамиданың табаны – қабырғалары 40 см, 25 см, 25 см болатын тең бүйірлі үшбұрыш.
Оның биіктігі 8 см және үшбұрыштың 40 см қабырғасына қарсы жатқан бұрыштың төбесі
аркылы өтеді. Пирамиданың бүйір және толық бетінің ауданын табыңыз
2 четверть
2 четверть
Көпжақтар
Төртбұрышты дұрыс қиық пирамиданың биіктігі 2 2 см тең, ал табандарының
қабырғалары 1 см және 4 см тең. Қиық пирамиданың бүйір және толық бетінің ауданын
табыңыз
2 четверть
2 четверть
Көпжақтар
Екі құмырсқа цилиндр пішінді банка табанындағы А нүктесінде тұр. Банканың табанының
радиусы оның биіктігіне тең және 5 см құрайды. Банканың В нүктесінде тәтті бал жағылған,
онда жету үшін бірінші құмырсқа бүйір жағының қысқа жолымен жүрсе, екіншісі табаны
арқылы өтіп барып, бүйір жағымен көтерілмекші.
a) Банқаның жазбасын сызыңыз, жазбада А және В нүктелерін көрсетіңіз.
b) Әр құмырсқаның жолын осы сызбада көрсетіңіз.
c) Әр құмырсқаның жүрген жолының ұзындығын табыңыз. В нүктесіне бірінші болып
жеткен құмырсқаны анықтаңыз.
2 четверть
2 четверть
Көпжақтар
ABCDA1B1C1D1 параллелепипедтің:
a) А, А1, С1 төбелері арқылы өтетін
b) А, В, С1 төбелері арқылы өтетін қимасын салыңдар және бұл қиманыңпараллелограмм болатынын көрсетіңдер.
2 четверть
2 четверть
Көпжақтар
ABCDA1B1C1D1 кубы берілген. В төбесі және ?1?1 мен ?1?1 қабырғаларының орталары арқылы өтетін қиманы салыңыз
2 четверть
2 четверть
Көпжақтар
Келесі дұрыс көпжақтардың аттарын суретпен сәйкестеріңіз.
a) Куб
b) Додекаэдр
c) Дұрыс тетраэдр
d) Икосаэдр
e) Октаэдр
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы
Кеңістікте P: 2x+ y — 4z = 4 жазықтығы және түзулер келесі теңдеулермен берілген
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы
K(3;-6;7) нүктесiнен 4х -3у — z +1=+ b 0 жазықтығына дейiнгi ара кашықтықты табыңыз
Смотреть задание 2 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы
түзулерінің арасындағы бұрышты
табыңыз.
3 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы
Кеңістікте
түзулері берілген. m және n-
нің қандай мәндерінде l1 және l2 түзулері:
А) параллель болады;
B) перпендикуляр болады.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі түзу мен жазықтық теңдеулерінің қолданылуы
жазықтықтың арасындағы
бұрышты табыңыз
2 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Жарты периметрі 12 см болатын тіктөртбұрыштың диагональдары арасындағы бұрыш
0 60 .
Тіктөртбұрыштың қабырғасы оське айналғанда пайда болған цилиндрдің бүйір бетінің
ауданын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Цилиндрдің биіктігі 15 см, табанының радиусы 10 см. Ұзындығы 3 41 см болатын
кесіндінің ұштары цилиндр табандарының шеңберлерінде жатыр. Осы кесіндіден цилиндр
осіне дейінгі қашықтықты есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Конус табанының ауданы m -ге, ал бүйір бетінің ауданы 3m-ге тең. Конус жасаушысы
табан жазықтығына қандай бұрышпен көлбеген
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Суретте келтірілген конустың жазбасыберілген, оның бүйір бетінің ауданын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Егер қиық конустың бүйір бетінің ауданы 208π , жасаушысы 13, биіктігі 5 болса, онда оның
табандарының радиустары неге тең?
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Қиық конустың жасаушысы L табан жазықтығымен α бұрыш жасайды. Осьтік қиманың
диагоналі жасаушыға перпендикуляр. Қиық конустың бүйір бетінің ауданын есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Бұрышы 150° және радиусы 10 см болатын дөңгелек сектор конустық бетке оралған.
Конус биіктігінің ортасы арқылы өтетін табан жазықтығына параллель жазықтық салынған.
Қиық конустың толық бетінің ауданын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Жер диаметрін бір ретінде алсақ, онда Айдың диаметрі бірдің
3/11 бөлігін құрайды. Айдың және Жер бетінің аудандарының қатынасын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Шар бетінің ауданы 37/π . Центрінен 1/2π қашықтықта өтетітен қиманың ұзындығын
табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
А, В, С нүктелері радиусы 25 см сфераға тиісті. Осы нүктелерді қосатын хордалар ?? =
40 см, ?? = 32 см, ?? = 24 см болса, онда сфера центрінен АВС жазықтығына дейінгі
қашықтықты табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Шардың екі қима жазықтығы өзара перпендикуляр. Олардың бірі шар центрі арқылы, ал
екіншісі одан 12 см қашықтықта өтеді. Қималардың ортақ қимасы 18 см. Қималардың
ауданын есептеңіз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
Координаталық кеңістікте сфера
теңдеуімен және Р
жазықтығы x 5y z 1 теңдеуімен берілген.
a) Сфера центрінен жазықтыққа дейінгі қашықтықты табыңыз.
b) Табылған мәлімет бойынша сфер мен жазықтықтың өзара орналасуын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Айналу денелері және олардың элементтері
a) Цилиндрдің табан центрінен өтетін және табан жазықтығымен 45° бұрыш жасайтын
қима салыңыз.
b) Сфера радиусы R/2. Радиусы
R -ге тең шеңбер болатын қиманы салыңыз.
c) Конустың төбесі арқылы табанына 45° бұрыш жасайтын қима жүргізіңіз.
Дескриптор: Білім алушы:
— есептің шартына байланысты сызбаны дұрыс салады
3 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Дұрыс алтыбұрышты тік призманың ең үлкен диагоналі d-ға тең және ол бүйір қырымен
0 30
бұрыш жасайды. Призманың көлемін есептеңіз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Үшбұрышты призманың бүйір қырларының арасындағы қашықтық 37 см, 13 см және 30см. Бүйір бетінің ауданы 180 см² . Призманың көлемін табыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Үшбұрышты дұрыс қиық пирамиданың табан қабырғалары 8 √3 және 4√ 3 . Пирамиданың
бүйір қыры мен оған қарсы жатқан табан қабырғасының ортасы арқылы өтетін қиманың
ауданы 54. Пирамиданың көлемін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Пирамиданың табанында бұрышы 30° болатын теңбүйірлі трапеция жатыр. Пирамиданың барлық бүйір жақтары табанымен 60° бұрыш жасайды. Пирамиданың биіктігі 3√ 3 .
Пирамиданың көлемін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Цилиндр табанының хордасы 16 см және ол центрден 6 см қашықтықта орналасқан. Осы
хорданың ұшы мен екінші табанының центрін қосатын кесінді табан жазықтығымен 45 °бұрыш жасайды. Цилиндрдің көлемін анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Цилиндр осіне параллель қима оны ұзындығы а-ға тең хорда бойымен қияды және α
доғасын кереді. Қиманың диагоналі цилиндрдің жасаушысымен β бұрыш жасайды.
Цилиндрдің көлемін анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Дұрыс үшбұрышты пирамидаға конус іштей сызылған. Пирамида табанының қабырғасы
6 √3 . Табанының төбесінен оған қарсы жатқан бүйір жағына дейінгі қашықтық √56 -ға тең.
Конустың көлемін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Қиық конустың биіктігі 5, ал осьтік қиманың диагоналі 13. Табан радиустарының қатынасы
1:2 –ге тең. Конустың көлемін табыңыз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Пирамида биіктігінің ортасы арқылы табанына параллель болатын жазықтық жүргізілген. Берілген жазықтық пирамиданың көлемін қандай қатынаста бөледі?
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Конустың көлемі 64. Конустың биіктігін конус төбесінен бастап 1:3 қатынасындай бөлетін нүкте арқылы табанына параллель жазықтық жүргізілген. Кіші конустың көлемін анықтаңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Шар белдігінің табандарының радиустары 3 м және 4 м, ал шардың радиусы 5 м. Шарды
қиятын параллель жазықтықтар шар центрінің бір жағында орналасқан. Шар белдігінің
көлемі қалай?
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Егер сегмент биіктігі радиустың жартысына тең болса, сегменттің көлемі шар көлемінің
неше пайызын құрайды
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Оқушы 500 см³ ермексазды қолданып, биіктігі 6 см және қалыңдығы 1,5 см болатын ортасы қуыс цилиндр жасады. Қуыс цилиндрдің радиусын есептеңіз
4 четверть
4 четверть
Денелердің көлемдері
Табан қабырғасы 20 см болатын дұрыс үшбұрышты призма пішіндес ыдысты биіктігі мен көлемі призманікіндей цилиндр пішіндес ыдыспен ауыстыру қажет. Цилиндр пішіндес ыдыс табанының диаметрін табыңыз
Смотреть задание 4 четверть
2 четверть
Шеңбер. Көпбұрыштар
Суреттегі боялған бөлік центрі ? және радиусы ?=9см болатын дөңгелектің сегменті болып табылады. ??? бұрышы ?/3 радианға тең. Сегменттің периметрі 20 см- ге тең деп алып, сегменттің ауданын табыңыз. Жауабын жүздік үлеске дейін жуықтаңыз.
2 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Стереометрия аксиомаларын аяқтаңыз. Олардың әрқайсысына сәйкес келетін сурет пен математикалық символдармен жазылу түрлерін 1 және 2-кестелерден таңдап, аксиоманың астында орналасқан ұяшықтарға жазыңыз.
Аксиома 1. Әрбір жазықтықтың бойында жататын__________________________________
Аксиома 2. Егер әр түрлі екі жазықтықтың ортақ нүктесі бар болса, онда _____________
Аксиома 3. Егер әр түрлі екі түзудің ортақ нүктесі бар болса, онда ___________________
_____________________________________________________________________________
1-Кесте.
Стереометрия аксиомаларының геометриялық интерпретациясы
2-Кесте.
Стереометрия аксиомаларының математикалық символдармен жазылуы
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Стереометрия аксиомаларының салдарын аяқтаңыз. Әрбір салдарға сәйкес келетін сурет
пен математикалық символдармен жазылу түрлерін 3 және 4-кестелерден таңдап, төмендегі
ұяшықтарға жазыңыз.
Салдар: Түзу мен оның бойында жатпайтын нүкте ________________________________
_____________________________________________________________________________Салдар: Егер түзудің екі нүктесі берілген жазықтықта жатса, онда____________________
_____________________________________________________________________________Салдар: Бір түзу бойында жатпайтын үш нүкте ____________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________Кесте.
Стереометрия аксиомалары салдарының геометриялық интерпретациясы-Кесте.
Стереометрия аксиомалары салдарының математикалық символдармен жазылуы
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Дұрыс алтыбұрышты призма берілген.
a) АА1 түзуіне параллель болатын түзулерді жазыңыз. b) ВС түзуіне айқас түзулерді жазыңыз.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Кестеде түзулердің кеңістікте орналасу жағдайлары бейнеленген
Төмендегі сөйлемдерді әр суретке сәйкес болатындай, ұяшықтарға жазыңыз:
a) түзулер беттеседі; түзулер параллель; түзулер қиылысады; түзулер айқас;
b) түзулер бір жазықтықта жатады; түзулер бір жазықтықта жатпайды;
c) түзулердің екі ортақ нүктесі бар; түзулердің бір ортақ нүктесі бар;
түзулердің ортақ нүктелері жоқ; түзулердің шексіз көп ортақ нүктелері бар.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Кеңістіктегі параллель түзулер анықтамасын төменде берілген нұсқалармен аяқтаңыз.
Анықтама: Кеңістіктегі екі түзу параллель деп аталады, егер _______________________
a) олар қиылыспаса;
b) олар бір жазықтықта жатса;
c) олар бір жазықтықта жатса және қиылыспаса
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Айқас түзулердің анықтамасын аяқтаңыз және суретін салыңыз.
Анықтама. Кеңістіктегі айқас түзулер деп аталады, егер
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Суретте ABCDA1B1C1D1 кубы бейнеленген. Түзулердің өзара орналасуын анықтаңыз:
1) АВ және C1D1;
2) DD1жәнеBB1;
3) AD1 және BC1;
4) АВ және A1C1
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
C нүктесі – AB кесіндісінің ортасы. А, В және С нүктелері арқылы өтетін параллель түзулер
жазықтығын сәйкесінше А1, В1 және С1 нүктелерінде қиып өтеді.
Егер, А А1 =3 см, В В1 =5 см болса, онда СС1-ді табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Анықтамаларды толықтырып жазыңыз.
Табаны ____________________________________________________________________ параллелепипед деп атайды.
Бүйір қырлары табан ________________________________________________________ тік параллелепипед деп атайды.
Тік параллелепипедтің бүйір жақтары __________________________________________
____________________________, ал табандары ___________________________ болады.
Ал, табаны да ______________________ болатын тік параллелепипедті тік бұрышты параллелепипед деп атайды.
Барлық қырлары өзара тең тік бұрышты параллелепипед __________ деп аталады.
____________________________________________________________________________
______________________________________________________ тетраэдр деп аталады.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
a) Көлбеу параллелепипедті, тік параллелепипедті, тік бұрышты параллелепипедті,
тетраэдрді кеңістікте бейнелеңіз;
b) салынған суреттер бойынша элементтерін (төбелерін, қырларын, жақтарын) жазыңыз.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
α жазықтығы OP және OQ кесінділерінің орталары – M және N нүктелері арқылы өтеді.
Егер, PQ = 8 см болса, онда MN кесіндісінің ұзындығын табыңыз.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
S нүктесі ABCD параллелограмм жазықтығына тиісті емес. Параллелограмның әрбір
қабырғасы оған қарсы жатқан қабырға мен S нүктесі арқылы өтетін жазықтыққа параллель
болатынын дәлелдеңіз
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Бір жазықтықта жатпайтын MN, MK және MP кесінділерінің орталары арқылы α
жазықтығы жүргізілген. α жазықтығы (NKP) жазықтығына параллель екенін дәлелдеңіз.
1 четверть
1 четверть
Стереометрия аксиомалары. Кеңістіктегі параллельдік
Өзара параллель α және β жазықтықтары арасында орналасқан О нүктесі арқылы a және b
түзулері жүргізілген. a∩α= A, a∩β = C , b∩α= B және b∩β= D , әрі АО:АС=1:3.
Егер, ВО = 4 см болса, онда ОD-ны табыңыз
1 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суретте ABCDA1B1C1D1 кубы бейнеленген. Кубтың қырлары арқылы өтіп, DD1 түзуіне перпендикуляр болатын барлық түзулерді көрсетіңіз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суреттердің қайсысында перпендикуляр түзулер бейнеленгенін анықтаңыз және математикалық символдарды қолданып жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суретте дұрыс үшбұрышты призма SUTXYW бейнеленген. Фигураның барлық қырлары 1 см. SX және UT түзулері арасындағы бұрышты анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
A және B нүктелері жазықтығына тиісті, ал AC және BD кесінділері жазықтығының
бір жағында, әрі осы жазықтыққа перпендикуляр орналасқан.
Табыңыз:
a) егер, AB=BD=3 см, AC=6 см болса, онда ABCD төртбұрышының бұрыштарын;
b) AB=8 см, AC=21 см, BD=6 см болса, онда ABCD төртбұрышының периметрін
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
α жазықтығы және оған перпендикуляр а түзуі берілген. A∈a , a∩α = B және
AC ∩α= C . Есептің шартына сай сызбасын салыңыз. Келесі белгілеулерге сәйкес
атауларын жазыңыз:
α —
AB –
BC –
AC –
B –
C –
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Кеңістіктегі кез-келген бір нүктеден берілген жазықтыққа перпендикуляр және көлбеу
жүргізілген және олардың арасындағы бұрыш α .
Табыңыз:
а) егер, перпендикулярдың ұзындығы d -ға тең болса, онда көлбеу және көлбеу
проекциясының ұзындықтарын;
b) егер, көлбеудің ұзындығы m -ге тең болса, онда перпендикуляр мен көлбеу
проекциясының ұзындықтарын.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
N нүктесінен ABCD тіктөртбұрышының жазықтығына NB перпендикуляры түсірілген.
Егер, AD =7, NA=24 болса, онда ND-ні табыңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
a түзуі α жазықтығында жатыр, AO ⊥ a , AK ⊥α . K нүктесі α жазықтығына, ал L
нүктесі a түзуіне тиісті. Егер, OK =OL, 0 KL √6, ∠AOK = 60° болса, онда AK -ның
ұзындығын табыңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
ABCDромбының диагональдары 12см және 16см. Ромб жазықтығынан тыс орналасқан O
нүктесі ромбтың барлық қабырғаларынан 8см қашықтықта орналасқан.
Oнүктесінен ромб жазықтығына дейінгі арақашықтықты табыңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Тік бұрышы С төбесі болатын АВС тік бұрышты үшбұрышының АС катеті арқылы АВС
жазықтығымен 30° бұрыш жасайтын ? жазықтығы жүргізілген. Егер АС=6 см, АВ=10 см
болса, онда В нүктесінен ? жазықтығына дейінгі арақашықтықты табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
ABCD квадратының жазықтығына KD перпендикуляры жүргізілген. Квадраттың
қабырғасы 5 см. Келесі түзулердің арақашықтығын табыңыз:
a) AB және KD;
b) KD және AC
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Кубтың қыры 8 см. Айқас болатын екі қырының орталарын қосатын кесіндінің ұзындығын
табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
ABCDA B C D — куб. AC және 1 1 B D кесінділерін қамтитын түзулер арасындағы бұрышты
табыңыз. Жауабын градустық өлшеммен жазыңыз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
ABCD трапециясының AD табаны жазықтығында жатыр. B және C нүктелері арқылыα жазықтығын сәйкесінше E және F нүктелерінде қиятын параллель түзулер жүргізілген.
Табыңыз:
а) EF және AB түзулері өзара қалай орналасқан?
b) егер ∠ABC = 150° болса, онда EF және AB түзулері арасындағы бұрышты?
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Сызбадан келесі түзулер арасындағы бұрышты кескіндеңіз және осы түзулерге ортақ
перпендикуляр тұрғызыңыз:
1) HG және FB;
2) AE мен DG;
3) GK мен HD.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Кубтың диагоналы 9 см. Табыңыз:
а) кубтың қырын;
b) кубтың диагоналы мен оның бір жағының арасындағы бұрыштың косинусын?
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суреттен SB түзуі мен ABC жазықтығы арасындағы бұрышты көрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суретте табандары дұрыс үшбұрыш болатын тік призма бейнеленген. Үшбұрыштың
қабырғасы 5 см, призманың биіктігі 10 см. AF түзуі мен BCFE жазықтығы арасындағы
бұрышты табыңыз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суреттен (SAC) және (ABC) жазықтықтары арасындағы бұрышты бейнелеп көрсетіңіз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Суретте табандары дұрыс үшбұрыш болатын тік призма бейнеленген. Үшбұрыштың
қабырғасы 5 см, призманың биіктігі 10 см. AЕF және BCFE жазықтықтары арасындағы
бұрышты табыңыз
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Екіжақты бұрыштың қырына перпендикуляр жазықтық оның жақтарына да перпендикуляр болатынын көрсетіңіз
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Әр фигурадан перпендикуляр жазықтықтар жұбын көрсетіңіз. Жазықтықтардың перпендикулярлығының белгісімен негіздеңіз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
α және β жазықтықтары өзара перпендикуляр және a түзуі бойымен қиылысады. М нүктесінен осы жазықтықтарға МА және МВ перпендикулярлары жүргізілген. а түзуі АМВ жазықтығын C нүктесінде қияды. АСВМ төртбұрышы тіктөртбұрыш болатынын дәлелдеңіз.
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
DE түзуі ABCD тіктөртбұрыш жазықтығына перпендикуляр. (ADE) жазықтығының (EDC) жазықтығына перпендикуляр болатынын дәлелдеңіз.
2 четверть
2 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
АDЕ үшбұрыш жазықтығы мен ABCD квадрат жазықтығы өзара перпендикуляр. ED кесіндісінің ұзындығы 6 см. Квадраттың қабырғасы 4 см. Е нүктесінен квадраттың В төбесіне дейінгі арақашықтықты табыңыз
2 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
a) Тікбұрышты параллелепипедтің анықтамасын жазыңыз.
b) Бос орынды толтырыңыз:
Тікбұрышты параллелепипедтің ____ тікбұрышты жағы, ____ төбесі, әр төбеде ____ қырдан тоғысады, барлығы ___ қыры бар.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Тұжырымдап, жазыңыз: a) тікбұрышты параллелепипедтің диагоналына қатысты қасиетін;. b) тікбұрышты параллелепипедтің көлеміне қатысты қасиетін; с) тікбұрышты параллелепипед көлеміне қатысты қасиетінің салдарын
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Дәлелдеңіз: a) тікбұрышты параллелепипедтің диагоналына қатысты қасиетін; b) тікбұрышты параллелепипедтің көлеміне қатысты қасиетін; c) тікбұрышты параллелепипед көлеміне қатысты қасиетінің салдарын
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
a) Егер тікбұрышты параллелепипедтің өлшемдері: 2; 3 және 6 болса,онда диагоналын есептеңіз. b) Тікбұрышты параллелепипедтің өлшемдері 4; 16 және 27, ал оның көлемі кубтың көлеміне тең. Кубтың көлемін табыңыз.
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Келесі фигуралардың жазықтықтағы ортогональ проекцияларын салыңыз:
a) үшбұрыш;
b) квадрат;
c) параллелограмм;
d) трапеция.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
Қабырғалары a және b, ал олардың арасындағы бұрыш 450-қа тең болатын параллелограмм –
ромбының ортогональ проекциясы. Ромбының бір бұрышы 1200. Егер ромб пен
параллелограмм жазықтықтарының арасындағы бұрыш 600-қа тең болса, онда ромбының
қабырғасын табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі перпендикулярлық
АВС үшбұрышының ауданы 18, ал оның α жазықтығындағы проекциясының ауданы 9√3 .
АВС үшбұрышы мен α жазықтығының арасындағы бұрышты табыңыз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Келесі терминдердің анықтамаларын аяқтаңыз:
a) кеңістіктегі вектор деп ….
b) вектордың ұзындығы деп ….
c) тең векторлар деп …
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
ABCDMNKL параллелограмы берілген. Параллелограмды сызып, сызбадан тең векторларды
анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
a) а(2;-3;1) векторының ұзындығын;
b) егер, А(0;2;4), В(3;-5;2) нүктелері берілсе, онда АВ векторының ұзындығын.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Егер
болса, онда 
векторының
координаталарын табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Бір жазықтықта жатпайтын a b , және c векторларының қосындысын бейнелеңіз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Кеңістіктегі:
a) коллинеар;
b) компланар векторлардың анықтамаларын жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Бос орынды толтырыңыз:
a) A(0;2;0) нүктесі _______________осіне тиісті;
b) B(-3;0;4) нүктесі _______________ тиісті;
c) C(0;0;n) нүктесі _______________ тиісті;
d) D(t;0;0) нүктесі _______________ тиісті
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесінде келесі нүктелерді бейнелеңіз:
A(1;4;3), B(-3;0;2),C(0;0;-6), D(5;- 2;0) .
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
A(-6;0;0),L(10;-5;0),C(0;6;0),D(7;-8;0),H(0;0;- 20),G(0;11;- 2) нүктелері берілген.
a) Ox осіне;
b) Oy осіне;
c) Oz осіне;
d) Oxy жазықтығына;
е) Oyz жазықтығына тиісті нүктелерді анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
z -тің қандай мәнінде
векторының ұзындығы 11-ге тең болады
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
векторларын 
векторлары бойынша жіктеңіз
векторларының координаталарын жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
векторлары берілген.
Келесі векторлардың координаталарын табыңыз:
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Табыңыз:
a) егер, А(2; -3; 0), В(5; 2; 4) және С(0; 6; -2) нүктелері берілсе, онда АВ, АС, ⃗ВС
векторларының координаталарын;
b) АВ − АС + ВС ;
c) 1,5 ∙ АС ?
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
a) m -нің қандай мәнінде a(2;3;- 4)
және b(m;- 6;8)векторлары коллинеар болады?
b) a(1;2;3)векторы берілген. Басы A(1;1;1) нүктесі, ал ұшы XY жазықтығындағы B
нүктесі болатын a векторына коллинеар векторды табыңыз
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
ABCDA B C D параллелепипед берілген. Келесі векторлардың қайсысы компланар
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?⃗(2; −1;3) векторын ?⃗(1;3;5),?⃗⃗(0;4;5),?⃗(7; −8;4) векторларына жіктеңдер
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
A(3/2;1;-2), B(2;2;-3) және C(2;0;-1) нүктелері берілген. АВС үшбұрышының
периметрін табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
А(2; -3; 0), В(5; 2; 4) және С(0; 6; -2) нүктелері берілген. АС және ВС векторларының:
a) координаталарын;
b) модульдерін табыңыз.
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?⃗(?; 2?;−?) векторы берілген. Егер, |?⃗|=√54 болса, онда ?-нің мәнін табыңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
A(3/2;1;-2) , B(2;2;-3) және C(2;0;-1) нүктелері берілген.
Табыңыз:
a) ABC үшбұрышының АК медианасының ұзындығын;
b) ABC үшбұрышының медианаларының қиылысу нүктесінің координаталарын
3 четверть
3 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
а) C(2;3;6) нүктесі – AB кесіндісінің ортасы. Егер, B(7;5;8) болса, онда A нүктесінің
координаталарын табыңыз.
b) A(-3;m;5)және B(2;- 2;n) нүктелері берілген. C нүктесі AB -ның ортасы, C∈OX . m,n -ді табыңыз.
3 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
|?⃗| = 2, |?⃗⃗| = √2, ? = 45° берілген. ?⃗ және ?⃗⃗ векторларының скаляр көбейтіндісін табыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?,?⃗ және с векторлары өзара қос-қостан 60° бұрыш жасайды және |?| = 2, |?⃗| = 3,
|?⃗| = 1 . (?⃗ −?⃗⃗)(?⃗ + ?⃗) скаляр көбейтіндісін табыңыз.
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Қыры 2-ге тең ABCDA1 B1 C1 D1 кубы берілген. AB1* DC1 скаляр көбейтіндісін есептеңіз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
a = (1; −2; 0),b = (2; 3; −3) және ?⃗ = (1, 0, 2) векторлары берілген.
Есептеңіз:
a) ?⃗ ∙?⃗⃗ ;
b) √?⃗2 ;
c) (?⃗ −?⃗⃗)2 ;
d) (?⃗ +?⃗⃗)(?⃗ − ?⃗) .
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Егер қосымшасының нүктесі түзу сызықты қозғалып, M(1;- 2;3) нүктеден N(5;-6;1) нүктеге орын ауыстырса, F =(2;-1;-4)күші қандай жұмысты өндіреді?
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
A(3/2;1;-2) , B(2;2;-3) және C(2;0;-1) нүктелері берілген. АВС үшбұрышының
бұрыштарының косинусын табыңыз
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
А(2; 1; −4), В(0; −4; 2), С(2; 13; 4) нүктелері берілген. АВС үшбұрышында А бұрышы тік
болатынын көрсетіңіз.
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
a= 1, b = 2 берілген. a +ab және a -ab векторлары перпендикуляр болатындай, α -ның мәндерін табыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Центрі C(-2; 0; 2) нүктесі, ал P(-1; 1; 1) нүктесінен өтетін сфераның теңдеуін жазыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
A(1; -1; 1) нүктесі 
теңдеуімен берілген сфераның бойында
жатыр. Сфераның центрі мен радиусын табыңыз.
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Сфераның (x-2)2+(y+2)2+(z-3)2=45 теңдеуі және A(2; 4; 6) нүктесі берілген.
a) А нүктесі сфера бойында жататынын көрсетіңіз.
b) Егер AB сфераның диаметрі болса, онда В нүктесінің координаталарын табыңыз
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Центрі С(-3; 2; 4) және yz жазықтығымен жанасатын сфераның теңдеуін жазыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
α жазықтығына тиісті ?0(?0; ?0; ?0) нүктесі және жазықтықтың ?⃗⃗(?; ?; ?) нормаль
векторы берілген. α жазықтығының жалпы теңдеуін қорытып шығарыңыз
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?0(2; 3; −1) нүктесі арқылы өтіп, ?⃗⃗(3; −5; 4) векторына перпендикуляр болатын
жазықтықтың жалпы теңдеуін жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
2? − 3? + 1 = 0 жазықтығының нормаль векторының координаталарын табыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?(2; −1;3) нүктесі арқылы өтетін және ?⃗(4;3; −5) векторына параллель болатын түзудің канондық теңдеуін жазыңыз.
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?(−2; 3;5),?(4; −3;0),?(0;6; −5) нүктелері берілген. АВС үшбұрышының медианалары арқылы өтетін түзулердің канондық теңдеулерін жазыңыз
Смотреть задание 4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
Түзудің
канондық теңдеуі берілген. Түзудің параметрлік теңдеуін жазыңыз.
4 четверть
4 четверть
Кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі және векторлар
?(2;−3;0) және ?(5;4;2) нүктелері арқылы өтетін түзудің теңдеуін жазыңыз
Смотреть задание 4 четверть
1 четверть
Сколько граней проходит через одну вершину в шестиугольной призме?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
1 четверть
1 четверть
Все боковые грани усечённой правильной пирамиды являются…
А) ромбами
B) трапециями
C) прямоугольниками
D) квадратами
1 четверть
1 четверть
Отрезок, соединяющий две вершины призмы, не принадлежащие одной грани называется:
A) диагональю
B) ребром
C) гранью
D) осью
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Измерения прямоугольного параллелепипеда равны 8, 10, 4 √2 . Найдите диагональ параллелепипеда.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Выполните построение правильной четырёхугольной пирамиды.
На чертеже постройте и укажите её высоту и апофему
1 четверть
1 четверть
Выполните развертку правильной треугольной призмы.
а) На развертке укажите буквы, соответствующие вершинам призмы.
b) На развертке укажите местонахождение точки М.
1 четверть
1 четверть
Найдите апофему правильной четырехугольной пирамиды, высота которой 12 см, а диагональ основания 10√2 см.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Сторона основания правильной шестиугольной призмы равна 4,∠ ВСВ1-∠СВ1В 1. Найдите площадь полной поверхности призмы.
1 четверть
2 четверть
В противоположных (наиболеё удаленных друг от друга) вершинах куба сидят паук и муха.
a) Покажите на кубе, каким кратчайшим путем паук может доползти до мухи.
b) Выполните развертку куба.
с) На развертке покажите траекторию движения паука.
2 четверть
2 четверть
На рисунках приведены усеченная пирамида АBCDA1B1C1D1 и её развертка. Точка Е является серединой ребра СС1.
a) В пустые клетки развертки впишите буквы, соответствующие вершинам усеченной пирамиды.
b) На развертке укажите местонахождение точки Е.
2 четверть
2 четверть
Вычислите сумму плоских углов икосаэдра (правильного двадцатигранника), имеющих общую вершину.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Сторона основания правильной треугольной пирамиды SKLM равна 12 см, апофема равна 8 см. Найдите площадь боковой поверхности пирамиды.
2 четверть
2 четверть
Боковое ребро правильной шестиугольной пирамиды SABCDEF равна 8 м. Радиус окружности, описанной около основания пирамиды, равен 6 см.
Найдите площадь полной поверхности пирамиды.
2 четверть
2 четверть
Стороны оснований правильной четырехугольной усеченной пирамиды АBCDA1B1C1D1 равны 6 см и 12 см, а боковое ребро образует со стороной большего основания угол 60º. Вычислите полную поверхность усеченной пирамиды.
2 четверть
3 четверть
Радиус основания цилиндра равен 4 см, а высота 6 см. Найдите диагональ и площадь осевого сечения.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Радиус шара равен 17 см. Найдите площадь сечения шара, удаленного от его центра на 15см.
3 четверть
3 четверть
Две цилиндрические детали покрывают слоем никеля одинаковой толщины. Высота первой детали 14 см, а радиус основания 6 см. Высота второй детали 3 см, а радиус основания 7 см. На какую из деталей расходуется больше никеля?
3 четверть
3 четверть
В конусе диаметр основания равен 6 см, образующая 5 см. Выполните чертёж и найдите высоту конуса.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Отрезок, соединяющий центр верхнего основания цилиндра с точкой окружности нижнего основания, равен 6 см и образует с плоскостью нижнего основания угол 60º .Найдите площадь осевого сечения цилиндра.
3 четверть
3 четверть
Радиусы двух шаров равны 6 и 9. Найдите радиус шара, площадь поверхности которого равна сумме площадей их поверхностей.
3 четверть
3 четверть
Радиусы оснований усечённого конуса равны 8 см и 9 см, а его образующая 5 см. Найдите площадь боковой поверхности усечённого конуса.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
В конусе проведено сечение, параллельное основанию и делящее её высоту пополам.
Какую часть объёма конуса составляет объём усеченного конуса?
4 четверть
4 четверть
Объём правильной треугольной призмы равен 72√3 см³, её высота равна 8 см.Найдите сторону основания.
4 четверть
4 четверть
Основаниями усеченной пирамиды служат равнобедренные прямоугольные треугольники,
гипотенузы которых равны 5 и 7.
Вычислите объём усеченной пирамиды, если её высота равна 12.
4 четверть
4 четверть
Площадь основания цилиндра равна 36π см2. Диагональ осевого сечения образует с плоскостью основания цилиндра угол 60º . Найдите объём цилиндра.
4 четверть
4 четверть
Вёдра, которые обычно используют для тушения пожара, имеют коническую форму. Сколько литров воды помещается в такое ведро, если его высота равна 0,4 м, а радиус основания – 0,15 м?
(1 литр воды занимает объём 1000 см³, π = 3)
4 четверть
4 четверть
Мяч для большого тенниса состоит из резиновой сердцевины и покрыт ворсистым сукном – «париком». Радиус мяча 6 см, радиус резиновой сердцевины 4 см. Найдите объём ворсистого сукна, которым покрыт мяч.
4 четверть
2 четверть
Приведите 2 примера того, как виртуальная реальность используется различными сферами. Обоснуйте ответ.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Перечислите угрозы для психического здоровья, вызываемые использованием технологий виртуальной и дополненной реальностей.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Напишите формат файла для 3D-панорамы, который обладает возможностью настройки параметров конвертации на компьютере на определенном конвертере.
Смотреть ответ 2 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Электронно-цифровая подпись является программно-криптографическим средством и обладает определенными функциями. Перечислите 2 функции.
…………………………………………………………………………………………………………
4 четверть
4 четверть
В центре обслуживания населения Ерасылу предложили возможность использования электронно-цифровой подписи. Опишите два преимущества использования электронно-цифровой подписи.
Смотреть ответ 4 четверть
2 четверть
Базы данных
Дайте определение термину «База данных»………………
Дайте определение термину «Запись»……………….………
Дайте определение термину «Поле»……………….………
Приведите пример табличной базы данных. Обведите и подпишите: таблицу, одно поле, одну запись.
Укажите количество полей: ……………………
Укажите количество записей: ……………………
2 четверть
2 четверть
Базы данных
1. Создайте таблицу, содержащую сведения о сотрудниках фирмы «Байлер» (рисунок 1).
2. Отсортируйте записи по: 1) алфавиту фамилий, 2) уменьшению разряда.
3. Выдайте список сотрудников фирмы:
a) Проживающих в городе Иркутск,
b) Чей телефон начинается на 48-.
c) Проживающих в Иркутске, старше 25 лет на момент осуществления поиска информации, принятых после 20.01.2006.
4. Выдайте список сотрудников фирмы:
a) у которых срок заключения контракта (5 лет) истекает в текущем году (Фильтр),
b) проживающих в городе Зима (Фильтр),
c) 3. женщин, занимающих должность — продавец, имеющих 6 разряд, родившихся до 12.12.1980 (Расширенный фильтр).
2 четверть
3 четверть
Сайттың картасы
Сайт картасы бұл -________________________
«Қазақ үні» газеті үшін сайт картасын сызып көрсетіңіз.
3 четверть
3 четверть
Мазмұны
Төмендегі сайттың басты бетін қарастырыңыз.
Сайттың мазмұнын және құрылымын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Веб-беттегі мультимедия
Веб-бетке < A HREF = “welcome. avi”> қатары арқылы бейнежазба қосылды. Тег параметрін LOOP =False, AUTOSTART = TRUE деп тағайындалғандағы тегтің орындалуын сипаттаңыз.
________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Сайтты насихаттау
Төменде берілген сайтты насихаттау әдістерін салыстырыңыз.
Іздеу жүйесі арқылы насихаттаудың кемшілігін сипаттаңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әлеуметтік желілер арқылы насихаттаудың артықшылығын сипаттаңыз
3 четверть
3 четверть
Заттар интернеті деген не?
Төмендегі суретті қарастырыңыз.
«Заттар интернетінің» жұмыс жасау қағидасын сипаттаңыз, мысал келтіріңіз.
________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Заттар интернеті деген не?
Төмендегі мәліметті талдаңыз
«Заттар интернетінің» даму перспективасын сипаттаңыз.
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Мобильді қосымшаны құру
Мобильді қосымша жасайтын фирма интернет дүкен үшін «Ең үздік мобильді қосымша» байқауын жариялады. Қосымша үшін ыңғайлы интерфейс моделін ұсыныңыз.
3 четверть
3 четверть
Мобильді қосымшаны құру
Android-қосымшаны Google Play ортасына орналастыру әрекетін дұрыс тізбектеңіз
3 четверть
3 четверть
Ақылды үй
1. «Ақылды үй» жүйесінің негізгі құрылымдарын атаңыз.
1. ________________________________________
2. ________________________________________
3. ________________________________________
2. Ақылды үй датчиктерінен алынған деректердің басқарудағы рөлін сипаттаңыз.
________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Ақылды үй жобасын әзірлеу
Төменде ақылды үй жобасын әзірлеуге арналған бағдарлама кодының үзіндісі берілген.
Бағдарлама коды жазылған датчик атауын және қызметін көрсетіңіз. _______________________________
Бағдарлама орындайтын іс-әрекетті анықтаңыз.
___________________________________
3 четверть
3 четверть
Startup-ты іске қалай қосады?
1. Startup бұл —
_________________________
2. Startup-қа қойылатын талаптарға мысал келтіріңіз.
1. ____________________________________________________
2. ____________________________________________________
3. ____________________________________________________
4. ____________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Startup-ты іске қалай қосады?
1. «Crowdfunding негізгі артықшылығы — ол бірнеше бай инвесторға емес, мүдделі жеке тұлғаларға-осы жерден «көпшілік» атына сүйенеді.» — деген түсінікпен келісесіз бе? Өз ойыңызды дәйектеңіз.
_____________________________________
2. kickstarter.com crowdfunding платформасының жұмыс принципін түсіндіріңіз
________________________________
3 четверть
3 четверть
Жобаны алға жылжыту
1. Өнімді нарықта алға жылжыту (promotion) түсінігін сипаттаңыз.
___________________________
2. Төменде өнімді тиімді сатудың әдістері берілген:
— Проценттік жеңілдіктер жасау;
— Әлеуметтік желіде сауатты жарнамалау;
— Баннерлер және таратпа қағаздар дайындау;
Сату әдістерінің артықшылығын және кемшілігін анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
IT Startup және жарнама
«Әсем» компаниясының жарнамалық баннерін қарастырыңыз.
Берілген ақпараттан анықтаңыз.
Компания туралы ақпарат:
___________________________
Жұмыс бағыты:
___________________________
Көрсететін қызметі:
__________________________
3 четверть
1 четверть
Важным элементом видеофильма является звук. Опишите порядок действий для вставки звукового файла в фильм._______________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Во время просмотра видео часто используют эффекты. Приведите пример видеоэффекта.
(i) ___________________
Опишите порядок его создания.
(ii) ________________
1 четверть
1 четверть
Во время просмотра видео часто используют эффекты перехода от одного фрагмента к другому. Например, видеопереходы. Приведите пример видеоперехода.
______________________________________________________________
1 четверть
1 четверть
Созданный проект надо сохранить. На рисунке 4 представлены два варианта сохнанеия проекта: с расширением MP4 и WMV. Опишите, чем будут отличатся файлы с этими расширениями.
Файл с расширением MP4: _________________
Файл с расширением WMV: _______________
Смотреть ответ
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Опишите, почему понятие «Применимость» является важным в теории дизайна.
______________________________________________________________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Приведите два примера, доказывающих необходимость конвертации графических файлов._____________________
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
На рисунке 2 дизайнер создал в графическом редакторе для заказчика веб-страницу к будущему сайту, распечатал и принес заказчику.
(i) Напишите, как называется изображение на рисунке 2
______________
(ii) Напишите название и назначение трех элементов с неповторяющимися названиями, изображенными на рисунке.
1. Название: _____________
Назначение: _____________
2. Название: ____________
Назначение: ________________
3. Название: ____________
Назначение: _____________
2 четверть
2 четверть
Во время разработки макета сайта средствами графического редактора необходимо соблюдать особенности веб-эргономики. Перечислите два примера веб-эргономики сайта и поясните их.
1 пример:_______________
2 пример: _________________
2 четверть
3 четверть
Учащиеся 10 класса хотят создать сайт о своей школе. На рисунке 1 показан примерный вид сайта.
1 Напишите, как с точки зрения веб-проектирования называется изображение рисунка 1: ________________________________________;
2 Напишите количество страниц предполагаемого сайта: ________________________________________;
3 Напишите название одного заголовка сайта: ___________________________________;
3 четверть
3 четверть
Начиная разработку дизайна-макета страниц сайта, надо выбрать стиль сайта. Опишите, что это значит?
1. _______________
2. _______________
3. _______________
3 четверть
3 четверть
Создавая макет сайта, учащиеся решили выбрать схему, изображенную на рисунке 2.
Используя рисунок 2, опишите примерное содержание информации на странице сайта.
3 четверть
3 четверть
Изучая литературу по созданию сайта учащиеся обратили внимание, что дизайнеры советуют использовать на странице два-три основных цвета. Обоснуйте, почему появился этот совет.__________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
На рисунке 3 приведена главная страница сайта. Обратите внимание на цвет шрифта и фона. Какая ошибка допущена создателем сайта?
1 ошибка:
_____________
2 ошибка:
______________
3 четверть
3 четверть
На рисунке 3 изображена часть экрана конструктора сайтов https://sites.google.com. Возможно Вы не пользовались этим конструктором. Но используя общие знания о работе с похожими программами, изучите изображение и опишите, какие возможности предлагает конструктов.
(i) _____________________________________________________
(ii) _____________________________________________________
3 четверть
3 четверть
На рисунке 4 показан фрагмент вставки видео. Изучите изображение и напишите два варианта вставки файла в конструктор сайта.
(i) _____________________________________________________
(ii) _____________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Часто можно встретить следующий совет начинающим дизайнерам: «Не злоупотребляйте флэш-анимацией, видео-, музыкальными и графическими элементами.» Опишите, почему этот совет справедливый.
_______________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Напишите два названия файлообменника и опишите их назначение.
1. _____________
2. ____________
Назначение: _______________
3 четверть
3 четверть
Напишите, как можно использовать файлообменник для публикации и распространения результатов проекта.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Перечислите методы продвижения сайта, применяемые в сети Интернет.
______________________
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
В современной научной литературе часто пишут о том, что нейронные сети – это будущее компьютерной техники. Приведите своё суждение, которое опровергнет или подтвердит эту мысль.____________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Для решения проблемы построили нейронную сеть (Рисунок 1).
(a) Напишите, что входит во входной слой _______________________
(b) Опишите назначение входного слоя ____________________
(c) Напишите, что входит с крытый слой ________________________
(d) Опишите назначение скрытого слоя ___________________
(e) Напишите, что входит с выходной слой __________________________
(f) Опишите назначение выходного слоя ____________________________
() Заполните таблицу, если известно, что:
4 четверть
4 четверть
Приведите пример применения искусственного интеллекта в современном обществе
1 пример: ________________
4 четверть
4 четверть
Учащийся решил построить систему искусственного интеллекта, которая будет применяться в промышленности для распознавания транспортного средства. За основу он взял данные из рисунка 2.
(a) Дополните схему на рисунке 3.
(b) Напишите, какие данные являются базой знаний этой экспертной системы.
________________
(c) Приведите один пример выходных данных этой экспертной системы.
___________________
4 четверть
4 четверть
(a) Объясните, что такое технология Blockchain (блокчейн).
____________
(b) Приведите пример технологии Blockchain (блокчейн).
___________________
(c) Преимущества технологии Blockchain (блокчейн).
______________
4 четверть
1 четверть
Даны изображения интерфейсов ОС, используемых в операционных системах. Напишите их названия.
1 четверть
1 четверть
Опишите области применения метода «обучения с учителем» при разработке искусственного интеллекта
___________________________
1 четверть
2 четверть
Приведите пример дополнительной реальности и опишите его назначение.
Пример: ________________
Назначение:________________
2 четверть
1 четверть
Компьютердің логикалық негіздері
Төменде берілген логикалық сызбаны логикалық өрнекке түрлендіріңіз
1 четверть
1 четверть
Методы идентификации личности
1. Поставьте в соответствие термину его определение:
2. Объясните, в чем заключается биометрическая аутентификация личности и перечислите не менее трех способов биометрической аутентификации. ________________________________________________________________________________
Смотреть задание 1 четверть
3 четверть
Одномерный массив
1. Прочитайте информацию, используя таблицу: Знаю, Хочу узнать, Узнал. В Питоне «Массив» используется в виде Списка(list), который представляет собой последовательность элементов, пронумерованных от 0, как символы в строке. Создать список можно несколькими способами: 1) Получение списка через присваивание конкретных значений
Пример:
2) при помощи функции List() Пример:
3) Создание списка при помощи функции Split() Пример:
4) Генераторы списков Пример:
Источник: http://labs.org.ru/python-4/
Решите задачи, используя полученную информацию. 1) Создайте список целых чисел от -10 до 10 используя список через присвоение конкретных значений
2) Создайте список целых чисел от -10 до 10 используя генерацию.
3 четверть
3 четверть
Создание мобильного приложения
Укажите 2 основных блока, которые будут использоваться в следующей задаче: Пользователь вводит последовательно 5 случайных чисел. Вычислить сколько раз встречается цифра 6? ………………………………………………….…………………………………………………………..
Смотреть задание 3 четверть
1 четверть
Бұлттық технологияны іскерлік саласында қолдану
Google форманы қолданып, «Ең мықты логотип» тақырыбында 10 сұрақтан тұратын сауалнама құрыңыз. Сауалнаманы әйгілі компаниялардың логотиптеріне байланысты жүргізіңіз
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Бұлттық технологияны іскерлік саласында қолдану
Сүйікті спорт түріне байланысты 5-6 сөйлемнен тұратын мәтіндік файл құрыңыз және оны бұлттық сақтау орнында сақтаңыз. Құжатты өңдеуге қолжетімді етіңіз және сыныптастарыңызбен сілтемемен бөлісіңіз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Бұлттық технологияны іскерлік саласында қолдану
Топтық жұмыс. Бұлттық сақтау орнында топпен бірлесе «Бұлттық технологияның даму тарихы» тақырыбында презентация құрыңыз. Презентация кемінде үш слайдтан тұруы тиіс. Сыныппен презентациямен бөлісіңіз. Бір-біріңізге жақсарту бойынша ұсыныстар жазыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Виртуалды шындықтағы адам
«Виртуалды және кеңейтілген шындықтың адамның психикалық және физикалық денсаулығына әсері» тақырыбында эссе жазыңыз.
Кілттік сөздерді қолданыңыз: мінез-құлық, виртуалды әлем, шынайы өмір, көңіл-күй, құрылғы.
________________________
2 четверть
2 четверть
Виртуалды тур
Өз мектебіңізде ең қатты ұнататын сыныптың немесе ауласының 3D панорамасын құрыңыз.
Смотреть задание 2 четверть
3 четверть
Мобильді қосымшаларды құру
Конструкторды пайдаланып, «Санды тап» мобильді ойыны үшін ыңғайлы интерфейс құрыңыз. Ойында 2 экран болуы қажет. Бірінші экран ойын режимін таңдауға арналған (жасырылған санды анықтауға талпыну саны үшеу немесе шексіз). Екінші экран ойынды жүзеге асыруға арналған.
3 четверть
3 четверть
Мобильді қосымшалар құру
Код блоктарымен мобильді қосымша құру ортасында «Санды тап» мобильді ойыны үшін 1-10 аралығындағы жасырылған 10 санды әрқайсысын 3 рет талпыну арқылы анықтау кодын құрастырыңыз.
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Мобильді қосымшаларды құру
Мобильді қосымшаны ұялы телефон арқылы іске қосу ретін анықтаңыз.
________________________
3 четверть
3 четверть
Өзіңнің Startup-ыңды қалай іске қосу керек
Startup дамуының негізгі бес кезеңін сипаттаңыз.
(1) __________________________
(2) __________________________
(3) ___________________________
(4) ___________________________
(5) ___________________________
3 четверть
3 четверть
Өзіңнің Startup-ыңды қалай іске қосу керек
1. Crowdfunding платформаларының жұмыс жасау тәсілін сипаттаңыз.
__________________________
2. Crowdfunding көмегімен табыс әкелген екі жоба бағытын анықтаңыз.
__________________________
3 четверть
3 четверть
Жобаны алға жылжыту
Интернетте жобаны алға жылжыту құралдарын сипаттаңыз.
SEO-оңтайландыру_________________________
Мәнмәтіндік жарнама_______________________
Таргеттелген жарнама____________________
Бейне жарнама____________________
3 четверть
3 четверть
Жобаны алға жылжыту
Жарнаманы дұрыс жасау әдістерінің кілттік идеясын сипаттаңыз.
Жарнамалық тақырыпат____________________
Өнімнің құндылығы___________________
Фотосуреттер_____________________
3 четверть
3 четверть
IT Startup және жарнама
Кофе мен шайдың құрамын, пайдасы мен зиянын салыстырып, жинақталған ақпарат бойынша инфографика жасаңыз.
Смотреть задание 3 четверть
4 четверть
Қазақстандағы цифрлау
Цифрландырудың дамуына ықпал ететін келесі факторларды талдаңыз.
Ұялы телефон ___________________
Бұлттық есептеулер__________________
Заттар интернеті___________________
4 четверть
4 четверть
Қазақстандағы цифрлау
«Цифрландыру» тақырыбында шағын зерттеу жүргізіп, кестені толтырыңыз
4 четверть
4 четверть
Электронды цифрлық қолтаңба және сертификат
Электрондық цифрлық қолтаңба мен электронды қолтаңба сертификаты үшін қолданылатын екі кілт бар: ашық және жабық. Аталған кілттерді сипаттаңыз және қолданылу мақсатын айқындаңыз.
Ашық кілт___________________
Қолданылу мақсаты___________________
Жабық кілт__________________
Қолданылу мақсаты____________________
4 четверть
4 четверть
Электронды цифрлық қолтаңба және сертификат
1. Электрондық цифрлық қолтаңбаның міндетін сипаттаңыз.
______________________________
2. Электрондық цифрлық қолтаңбаны электронды үкіметте қолдану мақсатына екі мысал келтіріңіз.
__________________________
4 четверть
1 четверть
Қазақстанда көшпелі мал шаруашылығы және егіншіліктің дамуы
Берілген картаны оқи отырып, Қазақстандағы көшпелі мал шаруашылығы мен егіншілік дамығын дамыған аймақтарды анықтаңыз және неліктен сол аймақтарда дамығанын дәлелдеңіз.
____________________________________
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Қолөнер мен кәсіптер
Суретте берілген кәсіп пен өнер түрі неліктен Көшпелілерде көшпелілерде неліктен суретте берілген кәсіп пен өнер түрі жақсы дамығанын сипаттаңыз
1 четверть
1 четверть
Қазақстан қала мәдениетінің дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі
Берілген дерекке сүйене отырып, Жібек жолы тармақтарын картаға түсіріңіз.
Ұлы Жібек жолының ең ұзақ бөлігі Орта Азия мен Қазақстан территориясы арқылы өтті. Жетісу жерінен Шығысқа шығатын Ұлы Жібек жолының бірнеше бағыты болған. Бірінші бағыт – оңтүстік батыс Жетісу жерінен өткен. Ол Тараз қаласы арқылы Алматыға жетіп, одан Шелек, Сүмбе, Жаркент, арқылы Шығысқа кетсе, екінші бағыт солтүстік – батыс бағыт, ол Алматы, Қапшағайдан өтіп, Шеңгелді, Алтынемел, Дүнгене, Қойлық қалаларын басып өтіп, Алакөл жанымен Жоңғар қақпасы арқылы шығысқа қарай өткен. Үшінші бағыт Тараздан шығып, Сарқан жері арқылы солтүстік-шығыс Қазақстанға беттеген. Бұл бағыт Құлан, Хантау, Айнабұлақ бекеттерін басып өткен.
VI-IX ғасырларда Ұлы Жібек жолы бойында Орта Азия мен Қазақстанда қалалар тез өсті. Осы кезде қала мәдениеті екі ауданда — Сырдария алқабы мен Жетісуда дамыды. Олар сауда мен қолөнердің, дін мен мәдениеттің тірегіне айналды. Батыс Түркістан жерінде Суяб, Құлан, Мерке, Тараз, Отырар, Испиджаб сияқты қалалар бой көтерді.
1 четверть
1 четверть
Экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынас және өзара әсері
Берілген сызбаны қолданып, көшпелі және отырықшы халықтың өзара байланысын сипаттаңыз
1 четверть
1 четверть
ХХ ғасырдағы Қазақстан экономикасының дамуы
ХХ ғасыр Қазақстанның экономикалық дамуындағы «дәстүрлі (аграрлы) экономика» және «жоспарлы (социалистік) экономиканың» артықшылықтары мен кемшіліктерін талдаңыз
1 четверть
1 четверть
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы.
Берілген дереккөздерге сүйене отырып, Қазақстан Республикасының экономикалық дамуына әсер етуші факторларды анықтаңыз
А дереккөзі
Ұлттық экономика министрлігінің мәліметінен әзірленді В дереккөзі
Президент Қ.К. Тоқаевтың қатысуымен 2019 жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бойынша өткен ҚР Үкіметінің кеңейтілген отырысында Қазақстан экономикасының өсу қарқынының 2,9%-дан 4,1%-ға дейін үдеуі атап өтілді.
«Өсудің қозғаушы күштері негізінен өнеркәсіп, құрылыс, көлік, сауда және ауыл шаруашылығы салалары болды. Өңдеуші өнеркәсіптегі өсім негізінен машина жасау, мұнай өңдеу, түсті металлургия, жеңіл өнеркәсіп, фармацевтика және сусындар өндірісі есебінен қамтамасыз етілді. 14 өңірде өнеркәсіптің өсуі қамтамасыз етілген. Біздің міндетіміз – жыл сайын негізгі капиталға инвестициялар көлемін орта есеппен 20%-ға арттырып, оның деңгейін 2025 жылға қарай ЖІӨ-нің 30% дейін жеткізу», негізгі капиталға инвестициялар 11,7% ұлғайғанын, оның ішінде жеке инвестициялар 13%-ға өсті. Бүгінде 12,4 трлн теңге сомасында жобалар пулы анықталды. Яғни, жыл сайын орта есеппен 3 трлн теңгеден қосымша инвестициялар тарту қажет. Тікелей шетелдік инвестициялардың жылдық көлемін қазіргі 24 млрд доллардан 2025 жылға қарай 34 млрд-қа дейін арттыру керек. Еңбек нарығы тұрақты. Ағымдағы жылғы бірінші жарты жылда жұмыссыздық деңгейі 4,8 %-ға дейін төмендеді. 186 мың жаңа жұмыс орны құрылды, оның 126 мыңы – тұрақты», — деді ҚР Премьер-Министрі Асқар Мамин.
1 четверть
2 четверть
Қазақстан халқының моноэтникалық құрамының өзгеруі (XVIII ғасыр- XXғасырдың басы)
Демограф М.Тәтімовтың мәліметтеріне сүйене отырып, қазақ халқының этникалық құрамы өзгерістерінің саяси, экономикалық және мәдени әсерлерін талдаңыз
Белгілі демограф Мақаш Тәтімовтің айтуынша миграциялық ағындардың тарихи хронологиясы:
1) Қазақстанның солтүстік-батыс аймақтарыңда бастапқы казактардың қоныс тебуі 200 мың адам, яғни XVII ғ. бастап — өлкені отарлаудың басталуы;
2) Қазақстан территориясыңда отарлау линиялары бойында (Горький, Ертіс, Жайық линиялары) әскери бекіністерді салу және ол жерлерге жазалаушы әскерді жанұяларымен қоса қоныстандыру (125 мың адам XVIII);
3) Ресейдің еуропалық бөлігінен Дала өлкесінің шұрайлы жерлеріне шаруалар мен переселеңдерді жаппай қоныстандыру (XX ғасырдың басына дейін, Столыпиннің жер реформасын қоса жалпы көлемі 1 млн. 150 мың адам);
4) Ресейдің ішкі бөлігінен ауған діни қуғындалушылар -староверлер, кержактар және баптястер (150 мың адам, XIX ғ. арты —XX ғ. басы);
5) Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарындағы тәркілендіру барысында кедейленген депортанттар (250 мың адам, XX ғ. 20-30-жыддары);
Источник: https://e-history.kz/kz/contents/view/1190
© e-history.kz
2 четверть
2 четверть
Кеңестік кезеңде Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасуы
Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін «депортация», «арнайы қонысаударылғандар», «полиэтникалық қоғам», «ұлттық саясат», «интернационализм» ұғымдарын және деректерді пайдаланып түсіндіріңіз.
1-дерек….1941 жылдың 26 тамызындағы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының №21-60 «Еділ бойында мекен еткен немістерді қоныстандыру туралы» Жарлығы ұлттың болашақ өміріне балта шапты. Олар фашистік жаулап алушыларға қарсы Кеңес халқының бойында туған өшпенділік сезімін арқалауға мәжбүр болды, себебі, «неміс» және «фашист» ұғымдары синонимге айналды. 1941-1942 жж. 1209430 неміс қоныс аударылды. Оның 420 мыңнан астам адамы Қазақстанға депортацияланды. (История Казахстана (с древнейших времен до наших дней). В пяти томах. Том 4. – А:: Атамұра, 2009. – 768 с. с. 670).
2-дерек.«Қазақ КСР жеріне орналастырылған қоныстанушылардың шаруашылық құрылысындағы кемшіліктері жөнінде» Қазақ КСР КП (б) ОК Халық Комиссарлар Кеңесінің Қаулысында хабарланады: «8516 отбасы бүгінгі күнге дейін жер үлесіне иеленген жоқ. Республика колхоздарына орналастырылған 61 849 отбасыдан 3293 отбасы колхоз мүшелігіне қабылданбады. Қазақ КСР Халық Комиссариаты және оның жергілікті органдары колхозға қоныстанған шаруалардың шаруашылық құрылысы бойынша жұмыстарды орындаудан бас тартты. Медициналық-санитариялық қызмет қанағатсыз деңгейде іске асырылады, эпидемиялық аурулар жойылмады» (Хрестоматия по истории Казахстана. 1900-1945 гг. (Составители Козыбаев И.М., Козыбаев М.К.) – А:: Атамура-Казахстан, 1994. – 256 с. с. 245-246)
3-дерек
__________________________________________
Смотреть задание 2 четверть
2 четверть
Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты
Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының тұжырымдамалық негіздерін кеңейтуді талап ететін ішкі және сыртқы сын-қатерлерді талдаңыз:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КӨШІ-ҚОН САЯСАТЫНЫҢ 2017-2021 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ТҰЖЫРЫМДАМАСЫнан үзінді:
Тәуелсіздікке ие болған сәттен бастап Қазақстан әлемдік қауымдастықтың жаһандануы үрдістеріне сай келетін және көші-қон ағынын ұлттық қауіпсіздікті нығайту мүдделері, демографиялық жағдайды жақсарту және елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы жолында пайдалануға бағытталған өзіндік көші-қон саясатын жүзеге асыра бастады.
Тұжырымдама Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының Қазақстан Республикасының экономикалық, әлеуметтік және демографиялық дамуы перспективаларымен, сыртқы саясатымен, Еуразиялық экономикалық одақ (бұдан әрі — ЕЭО) шеңберіндегі интеграциялық процестерімен және жаһанданудың жалпы әлемдік үрдістерімен өзара байланыстырылған стратегиялық мақсаттарын, міндеттерін және бағыттарын белгілейді.
2 четверть
2 четверть
Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі
Қазақстанның ұлтаралық және конфессияаралық келісім үлгісіне SWOT талдау жасаңыз
Н.Ә.Назарбаев: «Ұлтаралық қатынастардың қазақстандық үлгісі БҰҰ, ЕҚЫҰ және тағы басқа бірқатар мәртебелі халықаралық ұйымдардың тарапынан жоғары бағалауға ие болғаны кездейсоқ емес. Ұлттық топтардың барлық маңызды даму мәселелері үш деңгейлі реттеу жүйесінің дамуына жол ашты. Бірінші деңгей – бұл топтардың өзіндік белсенділігі. Біз барлық ұлттық қауымдастықтардың өз мәдениетін дамыту талпынысын толық қолдадық. Қазақстанда ондаған ұлттық-мәдени орталықтар қызмет етуде. Екіншіден, біз Қазақстан халықтарының Ассамблеясы түріндегі ұлтаралық қатынастардың әмбебап құралын дүниеге әкелдік. Қазіргі таңда ешбір елде ұлттық саясаттың мұндай мәртебелі және өкілдік құралы жоқ. Үшіншіден, тіл саласындағы мемлекеттік саясат. Біз қазақ тілін тек ресми мемлекеттік тіл дәрежесіне ғана көтермей, сондай-ақ, оның қоғамдық өмірдің барлық салаларында жан-жақты іске асырылу мәселесін де шештік».
http://personal.akorda.kz/ru/category/knigi/kazahstanskii-put
SWOT-талдау әдістемесі
SWOT-талдау әдістемесі
SO–Күшті жақтардың көмегімен әлсіздіктерді жою жөніндегі шешімдер
ST–Мүмкіндіктердің көмегімен әлсіздіктерді жою жөніндегі шешімдер
WO–Күшті жақтардың көмегімен қауіп қатерлерді жою жөніндегі шешімдер
WT–Әлсіздіктер мен қауіп қатерлердің тоғысуын болдырмау жөніндегі шешімдер және екеуі орын алған жағдайда салдарымен күресі жөніндегі шешімдерОтформатировано
2 четверть
2 четверть
Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі
Берілген деректі және өз біліміңізді пайдаланып, Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметін сипаттаңыз
1-бап. Қазақстан халқы Ассамблеясының құқықтық мәртебесі
1. Қазақстан халқы Ассамблеясы (бұдан әрі – Ассамблея) – заңды тұлға түрінде құрылмайтын, Қазақстан Республикасының Президенті құратын, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға ықпал ететін мекеме.
2. Ассамблея өз қызметін Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында жүзеге асырады.
3-бап. Ассамблеяның мақсаты
Ассамблеяның мақсаты қазақ халқының топтастырушы рөлін арқау ете отырып, қазақстандық патриотизм, Қазақстан халқының азаматтық және рухани-мәдени ортақтығы негізінде «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық патриоттық идеясымен біріктірілген қазақстандық азаматтық біртектілікті және бәсекеге қабілетті ұлтты қалыптастыру процесінде Қазақстан Республикасында этносаралық келісімді қамтамасыз ету болып табылады.
Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы Заңынан
2 четверть
3 четверть
Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы
Дереккөз және өз біліміңізге сүйеніп, Қазақстандағы ортағасырлық тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы
Сұрақтарға жауап беріңіз:
Дереккөз.
Төле би Тәукені хан етіп көтеруге, үш жүздің ұлыстарын бір орталыққа бағындыруға, сөйтіп, бірегей қазақ хандығын нығайтуға, жоңғар шапқыншылығына қарсы бауырлас қазақ, қарақалпақ және өзбек халықтарының жауынгерлік одағын құруға бағытталған шараларды жүзеге асыруға қатынасты. Тәуке хан Төле биді Ұлы жүздің бас биі еткен. Төле би «Жеті жарғының» қабылдануына ат салысты. Ордабасы жиыны кезінде Төле би басшылық жасап, жоңғар басқыншылығына қарсы бүкілхалықтық тойтарыс беруге ұйытқы болды.
Қазыбек би ел “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” нәубетіне ұшырап, қатты күйзеліске түскен кезеңде өзге де билермен бірге Сәмеке, Әбілмәмбет хандардың, Барақ, Батыр, Абылай сұлтандардың арасын жарастыруға күш салды, оларды өзара ынтымаққа шақырды. Орыс патшасымен достық қарым-қатынас орнатуды жақтады. Абылай сұлтан тұтқынға түсіп қалғанда Қазыбек би Абылайды құтқару үшін қолдан келген барлық дипломаттық айла-әрекеттерін жасаған. Би 1762 ж. Абылай сұлтанға Қытай боғдыханынан іргені аулақ салуға кеңес берген. Қазыбек мемлекет істерімен қатар руаралық, сұлтандар арасындағы кикілжің тартыстарға да әділ билігін айтып отырған.
Әйтеке би ресми түрде хан кеңесшісі болды. Ол орталықтандырылған біртұтас қазақ хандығын құру жолында белсене ат салысты. Қазақ елінің үш жүзінің бірлікте, тату өмір сүруінің қамын ойлаған қамқоршы болды. Өзін дана, әділ би, аузы дуалы шешен, ішкі жөне халықаралық күрделі мәселелерді шешуде төреші, жоңғар басқыншыларына табанды қарсылық көрсетуді ұйымдастыру жолында үлкен үлес қосқан озық ойлы қайраткер ретінде таныта білді
а)Қазақтың атақты үш биінің қоғамның дамуына қалай үлес қосқанын түсіндіріңіз ______________________________
b)Үш бидің қоғамдық-саяси ойлары әлі күнге дейін маңызын жоғалтпаған. Осы тұжырыммен келісесіз бе? ____________________________
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
«Зарзаман» ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары
«Зар заман» ақындарының жырынан қоғамдық-саяси бағытты анықтаңыздар
a) Жыраулар сол кезеңдегі саясаттан қандай қауіпті болжаған?
——————————————
b) «Зарзаман» ағымы өкілдерінің идеологияларының құндылығы неде?
——————————————
3 четверть
3 четверть
ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары
Ш.Уалихановтың, А.Құнанбаевтың және Ы.Алтынсариннің қоғамдық саяси көзқарастарының қалыптасуына ықпал еткен факторларды талдаңыздар
3 четверть
3 четверть
«Алаш» ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері
Берілген деректерге сүйене отырып, «Алаш» ұлттық идеясының туындауын IDEA формуласы бойынша талдаңыз
1-дерек.
«Алаш» сөзі шамамен ІХ-Х ғасырлар арасында алғаш рет айтылады. Кейбір шежірелерде қазақтардың ұраны немесе қазақ атауының орнына қолданылған делінеді. Аңызда Қотан байдың үш ұлы Алашаны хан көтеріп, Үйсіні –Ұлы Жүз, Болаты- Орта жүз, Алшыны –Кіші жүз болып еншілерін алып, бөлінеді. Бұларға барып қосылған қазақ қауымы «Алаш мыңы» аталады. Содан ел аузында «Атамыз- Алаш, атымыз –қазақ, үш жүздің ұрпағымыз» деген сөз қалады.
Жезқазған аймағындағы Жанғабыл өзенінің бойында Алаша хан ордасының , ал Қаракеңгір өзенінің оң жағында оның күмбезінің болуы аңызға дәлел.
2-дерек.
Хиуа тарихшысы Әбілғазы Баһадур-хан Алаша ханның аңыздық билік ету дәуіріне келесі сипаттама береді: «Алаша хан ұзақ уақыт бойы мемлекетті басқарды. Нұх пайғамбардың заманынан бастап Алаша ханның дәуіріне дейін Иафеттің барлық ұрпағы мұсылмандар болған; Алаша ханның кезінде ел нығайды, халық байыды. … Алаша ханның екі егіз ұлы болды: үлкен ұлы — Татар, кенже ұлы — Моңғол. Қартайға кезде Алаша хан өз иеліктерін екі ұлына бөліп берді. Ағайындылар өз өмірін ауқатты және бақытты шақта өткізіп, бір-біріне қиянат жасамады». Құрбанғали Халид қазақтардың тарихи фольклор мәліметтеріне сүйеніп, хабарлаған: «Алаш, Алаш болғанда, Алаша хан болғанда, Қазақ, қалмақ, ноғайлар, Бәрі сонда бір болған».
«Алаш» партиясы 1917 жылы 21–26 шілдеде Орынбор қаласында Жалпықазақтың съезінде құрылды [2; 999]. «Алаш мұрасы» сериясын жарыққа шығарушы авторлар ұжымы «Алаш» терминіне: «Алаш (ежелгі түрік сөзі — бауырластар, қандастар, туыстар) — көне заманда, түркі халықтары бөліне қоймаған қауым кезінде дүниеге келген ұғым. Орта ғасырлық және одан ерте кезеңдегі деректерде қазақтың өз алдына ел болып хандық құрғанға дейінгі ежелгі тайпалардың ортақ атауы. «Алаш» сөзі қазақ атауының баламасы ретінде берілген. «Атамыз — Алаш, керегеміз — ағаш» деген қазақ халқы ұлттық тәуелсіздік жолындағы күресінде ежелгі «Алаш» ұғымына қайта оралып, оны бостандық пен бірліктің ұраны етіп алды. Соның дәлелі ретінде «Алаш қозғалысы»,«Алашорда», «Алаш» деген ұғымдарды атауға болады. «Алаш азаматы» деу қазақ халқының ауыз бірлігіне, елдің, жердің тұтастығына мегзейді», — деген анықтама береді [3]. Ата-баба арманы үзілмей жеткен Алаш ұранды ел тұтқаларының дала даналарының елдік идеясын ХХ ғасыр басында Алаш қайраткерлері дамытты.
Отформатированная таблицаОтформатировано: интервал после: 0 птОтформатировано: выделение цветом
Добавлено примечание ([U6]): Ұлтық идея мазмұны мен дереккөздер мазмұны сәйкес келмейтін сияқты. Дереккөз бойынша жалпы Алаш сөзі мен Алаштың пайда болу тарихы келтіріледі, бірақ ұлттық идея мазмұнын ашпайтын сияқты Ә.Б. Жағыпар. Қарағанды университеті хабаршысы, 2014ж.
IDEA формуласы
I – (Identify) тарихи оқиғалардың себептерін анықтау ________________________
D – (Describe) сәйкесінше дәлелдерді сипаттау ________________________
E – (Explain) оның … қалай әсер еткендігін түсіндіру
________________________
A – (Analyze) бұл себептердің қаншалықты маңызды болғандығын талдау ________________________
3 четверть
3 четверть
«Алаш» қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары
Деректерге және өз біліміңізге сүйеніп, «Алаш» қозғалысы қайраткерлерінің саяси көзқарастарын HIPP формуласы бойынша талдаңыз
Алаш қозғалысында тапқа, топқа, руға немесе тайпаға, жүзге бөліну деген ешқашан болмаған. Олар нағыз ұлт жанашырлары еді. Олар мыңжылдық тарихы бар дала заңын Батыс демократиясына ұштастыруды ойластырды. Және осы жұмысты жасаудың жолын білді. Алаш азаматтары жергілікті халықтың құқығы мен абыройын аяқасты етуге жол бермеу, патша үкіметі өкілдерінің жүгенсіздігіне көнбей, халықты ана тілінде білім алуын ұйымдастыру, қоныстандыру саясатын тоқтату, тартып алынған жерлерді қазақтарға қайтару секілді талаптарды қойды. 1917 жылғы Ақпан төңкерісінен кейін қазақ халқының алдыңғы қатарындағы ұлт зиялылары қызметін күшейте түсті, үміт пайда болды. Сол жылы жазда Орынборда өткен Бірінші жалпықазақ съезінде Алаш ұлттық саяси партиясы құрылды.
1917 жылы желтоқсан айында Орынборда өткен екінші жалпықазақ съезінен кейін Алаш автономиясы құрылып, уақытша халық кеңесі жасалды. Біріншіден, Алаш зиялылары «жер жекеменшікке де, қоныстанушыларға да берілмесін» деді. Екіншіден, елдегі барлық игілік халыққа қызмет етуі керек. Үшіншіден, қазақ елі толықтай экономикалық тәуелсіздікке қол жеткізуге ұмтылуы тиіс деді. Төртіншіден, қазақ мемлекетінде мемлекет құрушы ұлттың тіл, діл, дін үстемдігі болуы керек. Бесіншіден, жапондықтар тәрізді ғылымға, ұлттық салт-дәстүрге негізделген заңға сүйене отырып, ұлттық-демократиялық мемлекет құру еді. Салыстыра қарасаңыз, Алаш идеясы бүгінгі «Мәңгілік ел» идеясымен тура үндеседі
Алаштанушы Мәмбет Қойгелді
2017 жыл, қараша
H (Historical context) – Тарихи котекст
________________________
I (Intended audience) — Арнаулы аудитория
_______________________
P (Point of view (author’s) – Автордың көзқарасы
_________________________
3 четверть
3 четверть
«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының тарихи негізі
«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының тарихи негізі мен сабақтастығын түсіндіріңіз
1.«Мәңгі ел» манифесінің көне түркі жазба ескерткіштерінде жариялануы.
Алғаш рет «Мәңгі ел» идеясы Шығыс Түрік қағанаты әскерінің бас қолбасшысы Күлтегінге арнап қойылған бітіктаста түркі еліне жария етілген. Күлтегін ескерткішіндегі жазудың сол жақ [4,190] бетінде: «Өтікен жынысында отырсаң мәңгі ел тұтып отырар ең», – деп айтылған. Тура осы сөздер Білге қаған ескерткішінің оң жақ [4,262] бетінде қайталанған. «Мәңгі» сөзі айтылмаса да, оның мағынасы Тоныкөк ескерткішінің екінші ұстынының сол жақ бетінде «ел» сөзінің бір сөйлемде екі рет қайталануы арқылы берілген: «ел де ел болды»() [4,319].
2. «Мәңгі ел» идеясын Әл-Фарабидің саяси- философиялық тұрғыдан негіздеуі. Әл-Фараби ежелгі грек философиясы мен шығыстың мұсылман ілімдерін байланыстыра отырып, түркі дүниесінің «Мәңгі ел» философиясының теориялық негіздемесін жасап берді. Ғалым «Мәңгі ел» теориясының негізгі ережелерін «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы», «Азаматық саясат», «Мемлекет билеушінің нақыл сөздері» шығармаларында баяндайды. Ғұлама ғалым өмір сүрген кезеңде түркілердің қала — мемлекеттері көп болған еді. Сондықтан ол «мемлекетті» көбінесе «қала» түсінігімен қатар қойды. Бақытқа жету жолында адамдардың арасындағы қайрымдылық пен түсінушілік, бір-біріне көмек беру, достық пен бейбітшілік, тәрбие мен тәлім – Әл — Фарабидің тұтас әлеуметтік — саяси теориясының ажырамас бір бөлігін құрайды.
3. “Құтты білік” — Мәңгілік елдің алғашқы Ата заңы.
“Құтты білік” дастаны орта ғасырларда өркениетті ел болған Қарахан әулеті мемлекеті түріктерінің тілінде жазылғаны белгілі. Шығармада ел басқарудың, экономиканы, әлеуметтік-тұрмыстық ахуалды, әскери істі ұйымдастырудың, шаруашылықты, тағы басқа да мемлекеттің әл-ауқатын жақсартудың ерекшеліктері суреткерлік-философиялық тілмен баяндалады. Жүсіп Баласағүни дастанда патшалар мен уәзірлердің, хан сарайы қызметкерлері мен елшілердің, әскербасылар мен нөкерлердің, тәуіптер мен аспаздардың, диқандар мен малшылардың, т.б. қоғам мүшелерінің мінез-құлқы, білім дәрежесі, ақыл-парасаты, құқықтары мен міндеттері қандай болу керектігін жеке-жеке баяндап шығады.
4. Қазақ хандығы тұсында — «Алаш» идеясы осы Мәңгілік Ел идеясының жалғасы болды.Қазақ тарихын зерттеуші әйгілі американ тарихшысы Марта Олкотттың: «Осындай ұлан-ғайыр жерге иелік ету оларға оңай болмаған. Сондықтан бір Алаштың баласымыз деген ой-тұжырым тамаша идея болды. Себебі осы идея қазақтардың басын қосты» дегені белгілі.Профессор С.М. Сыздықовтың ««Мәңгілік Ел» идеясы: саяси-философиялық негіздері және тарихи сабақтастығы» мақаласынан
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары
«Мәңгілік Ел – патриоттық актісін» және «Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын» зерттеу негізінде ФОРСАЙТ талдауын орындаңыз
Дерек -1.
Мәңгілік Елдің өзегінде қарапайым, түсінікті және біздің әрқайсымыз үшін ең қымбат ақиқаттар — отбасымыздың амандығы, қонақжайлық және еңбексүйгіштік, тұрақтылық, қауіпсіздік және бірлік, ертеңгі күнге деген сенім ұғымдары орныққан. Біз Мәңгілік Елдің мызғымас Жеті тұғырын нығайтуға, сақтауға және ұрпақтан ұрпаққа аманат етуге шақырамыз.
Мәңгілік Ел, бұл-Тәуелсіздік және Астана…
Мәңгілік Ел, бұл — Жалпыұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім…
Мәңгілік Ел, бұл -Зайырлы Мемлекет және Жоғары Руханият…
Мәңгілік Ел, бұл -Инновация негізіндегі тұрақты Экономикалық Өсім…
Мәңгілік Ел, бұл — Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы…
Мәңгілік Ел, бұл -Тарихтың, Мәдениет пен Тілдің ортақтығы…
Мәңгілік Ел, бұл — Ұлттық қауіпсіздік және Қазақстанның жалпы әлемдік және өңірлік проблемаларды шешуге жаһандық тұрғыдан қатысуы.
«Мәңгілік Ел» патриоттық актісінен алынды
2016 жылғы 27 сәуір
Дерек -2.
Біртұтас ұлтты қалыптастырудың мынадай басты бағыттары белгіленді
1) негізгі өзек – азаматтық қағидатына негізделген қазақстандық бірегейлік пен «Мәңгiлiк Ел» жалпыұлттық патриоттық идеясы;
2) заң үстемдігінің жалпыұлттық құндылықтарын бекіту;
3) конфессияаралық келісімді нығайту;
4) орта тап – қазақстандық бірегейлік пен бірлікті қалыптастыру негізі;
5) Қазақстанның барлық азаматтары үшін қандай да бір айырмашылықтар мен шектеулерсіз тиімді әлеуметтік лифтілер қалыптастыру;
6) тілдердің үштұғырлығын: қазақ, орыс және ағылшын тілдерін дамыту. Қазақстандық бірегейлік адамның тұлғалық және кәсіби өсуі үшін тең мүмкіндіктер жүйесіне, өзінің және балаларының қауіпсіздігі кепілдігіне, тұрмыс сапасына, тұрақтылыққа негізделіп қалыптастырылады Қазақстандық бірегейлік пен бірлікті нығайту және дамыту ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ Астана, 2015 жыл
ФОРСАЙТ немесе көзделген болашақ
3 четверть
4 четверть
Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы
1.1.Суреттерді пайдаланып, ортағасырларда ғылым мен білімнің дамуын ықпал еткен факторларды анықтаңыз
__________________________________
1.2. Неліктен Мұхаммед Хайдар Дулатидың «Тарих-и Рашиди» еңбегі қазақ тарихының шежірелік құнды дерегі болып саналатынын дәлелдеңіз.
Мұхаммед Хайдар Дулати (1499–1551) – белгілі тарихшы. «Тарих-и Рашиди» — Хайдар Дулатидің есімін әлемге мәшһүр еткен ең басты шығармасы. Бұл еңбегінде ғалым ХV-ХVI ғасырларда қазіргі Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Шығыс Түркістан аймағында болған аса маңызды тарихи оқиғалар туралы баяндайды. Ғалым, сол елдерді мекен еткен ру-тайпалардың, халықтардың тарихын, қоғамдық-әлеуметтік өмірін, әдебиетін, мәдениетін, әдет-ғұрпын, салт-санасын зор білгірлікпен жазып қалдырған. Бұл еңбектің ең құндылығы — Хайдар Дулати өз көзімен көрген аса маңызды оқиғаларды өзінен бұрынғы және өзі өмір сүріп отырған дәуірдегі тарихи құбылыстармен шебер түрде байланыстыра отырып баяндаған. Алайда Хайдар Дулатидің бұл кітабын қазақ халқының төл тарихы, шынайы шежіресі деуге болады. Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» еңбегінде қазақтың алғашқы хандары және олардың көрші елдермен қарым-қатынасы кең көлемде сөз болады. Сондай-ақ мұнда Керей ханның баласы — Бұрындық хан, Жәнібек ханның баласы — Қасым хан, т. б. туралы құнды деректер бар. Тағы бір назар аударатын жәйт — автор белілі бір тарихи деректерді тізбектеумен шектеліп қоймай, дәл сол деректер жайында өзінің ой-толғаныстарын дидактикалық философиялық, психологиялық тұрғыдан талдап түсіндіреді.
__________________________________
4 четверть
4 четверть
XVIII-ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы зерттеулер
XVIII-ХІХ ғасырлардағы зерттеушілердің еңбектерін бағалаңыз
1768-1774 жылдары Қазақстанға жіберілген алғашқы экспедициялардың бірін академик, табиғат зерттеушісі П.С. Паллас басқарды. Ол экспедицияның жұмысына белгілі ғалымдар , саяхатшылар И.П. Фальк , И.Г. Георги қатысты. Экспедиция бағыты Солтүстік-Батыс, солтүстік, Солтүстік-Шығыс Қазақстанның жерін басып өтіп, Паллас «Ресей империясының әр түрлі провинциялары бойынша жасаған саяхат» атты үш бөлімнен тұратын еңбегі жарық көрді. Зерттеушә ғалым И.Г. Георги 1796 жылы «Ресей мемлекетін мекендейтін барлық халықтардың, сондай-ақ олардың тұрмыстық әдет-ғұрыптарының , тұрғын үйлерінің , киім-кешектерінің және басқа да назар аударарлық ерекшеліктерінің сипаттамасы» атты жан-жақты жазылған жұмысын жария етті. И.К. Кириллов «Қырғыз-қайсақ және қарақалпақ ордалары туралы түсіндірулер» атты еңбек жазып қалдырды. Онда қазақ жерінің табиғат жағдайларын, пайдалы қазбаларын және сауда жолдарын көрсетіп береді. П.И. Рычков «Орынбордың тарихы», «Орынбор губерниясының топографиясы немесе сипаттамасы» деген құнды еңбектер жазды. Ол еңбектерінде қазақтардың Еділ-Жайық өңіріне Хақназар ханның билігі кезінде келгені жөнінде, Кіші жүз қазақтарының Ресейдің құрамына өтуінің барысы туралы баяндайды. Ал И.Г. Андреев «Орта жүз қырғыз-қайсақтарының сипаттамасы» еңбегінде әдет-ғұрып, денсаулық жайлы жазса, белгілі орыс ғалымы, ХІХ ғасырда Торғай облысының әскери губернаторы болған Л.Баллюзек «Қазақтар» атты бірнеше томдық шығармасында қазақтардың салт-дәстүріне, мәдениетіне жан-жақты сипаттама береді.
Қабылдинов З.Е.., Қазақстан тарихы (ХҮІІІ ғасыр -1914 жыл)
4 четверть
4 четверть
XIX - ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы оқу орындарының қызметі
Берілген деректерге және өз біліміңізге сүйеніп, Қазақстан аумағында оқу орындардың дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтаңыз
ХІХ ғасыр 6—жылдарынан соң қазақтар қоғамдық келісім бойынша өз еріктерімен қаржы жинап оны ағарту саласына немесе басқа да қайырымдылық ісіне жұмсауға еріктері болды. Молдалар жергілікті халықты мұсылмандық сауатын ашу жолында уезд бастығының арнайы рұқсатын алу керектұғын және сонымен қатар мешіт жанында діни оқытудан басқа сауат ашу ісімен айналысуға да рұқсат берілді, бірақ қаржы халық есебінен болды. Әрбір уезд басқармасында міндетті түрде ұлтына қарамастан алғашқы білім беру бойынша мектеп болуы тиіс болды. Мектеп бағдарламасы Халық ағартушылық министрлігі келісімімен генерал-губернатордың бекітілуінен өтуі тиісті. Оқытушыларға жергілікті билік өкілдерінің рұқсатымен қазақ балаларын өз үйлеріне шақырып оқытуға да рұқсат берілді.
1813 жылы Омбыда, ал 1825 жылы Орынборда әскери училищелер ашылды. 1841 жылы Бөкей хандығында Жәңгір ханның бастамасы бойынша алғашқы қазақ мектебі ашылды. Ол мектептің оқушылары орыс тілін, математиканы, географияны, бірқатар шығыс халықтарының тілдерін, сондай-ақ ислам дінінің негіздерін оқып үйренді. Қазақ балаларының сабақ үйренуін Жәңгір ханның өзі тікелей бақылауға алып, тексеріп жүрді. Неғұрлым қабілетті деген балаларды ол Қазанға, Ресейдің басқа да қалаларына оқуға жіберіп отырды. 1850 жылы Орынборда оқу мерзімі жеті жылдық жаңа үлгідегі мектеп ашылды. Онда негізінен хатшылар мен аудармашылар даярланды, орыс тарихы, математика, география, геометрия, сондай-ақ исламның негіздері оқытылды. 1879 жылы Ташкентте мұғалімдер институты ашылды. 1879 жылы Торғай облысында алғашқы екі сыныптық орыс-қазақ мектебі пайда болды. 1883 жылы Орынбор губерниясының Ор қаласында қазақтарға арналған мұғалімдер мектебі түңғыш рет ашылды. Ол мектептің ашылуына Ыбырай Алтынсариннің қосқан үлесі орасан зор болды.1885 жылдан бастап барлық уездерде ауыл шаруашылық мектептері ашылды. Олар қазақ өлкесінде білім және қолөнер түрлерін дамытуға бағыт ұстады. 1887 жылы барлық жерде бірдей болыстық орыс мектептері пайда бола бастады. Ал 1891 жылы Торғай, Ақтөбе, Қостанай және басқа қалаларда қыз балаларға арналған бастауыш мектептер ашылды. 1892 жылдан бастап қазақ балалары үшін ауылдық көшпелі мектептер ұйымдастырылды
Не себепті ХІХ ғасырда Қазақстан аумағындағы оқу орындарында өзгерістер болды? ______________________
Болған өзгерістердің сабақтастығын неден көруге болады? ____________________________
4 четверть
4 четверть
Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары
Берілген ақпаратты пайдаланып, кеңестік білім беру жүйесіне SWOT талдауын жасаңыздар
1920 ж. қазанда Қазақ АКСР-нің ХАК-ы құрылып, А.Байтұрсынов халық комиссары болды.
1922 – 23 ж. ұлт мектептерін төл оқулықпен, бағдарламамен қамтамасыз етуде біраз шаралар іске асырылды, қазақ тілінде 14 оқулық шығарылды. Олардың ішінде “Физика”, “Грамматика”, “Педагогика”, “Алгебра”, “Мектеп гигиенасы”, т.б. бар
1928 ж. ҚазОАК-нің 3-сессиясы бұл мәселеге ерекше тоқталып, қазақ қыздарын оқуға көптеп тарту туралы арнайы қаулы қабылдады.
1929 ж. республиканың ежелден ғылым, әдебиет, мәдениет тілі болып келген араб әліпбиінен латыншаға көшуі оқу-ағарту ісінің дамуына үлкен соққы болып тиді. Араб әліпбиімен шыққан мәдени бай мұралардың көбі отқа өртелді.
1940 ж. латын әліпбиінен кириллицаға көшу елдегі ағарту ісін тағы көп жылға шегеріп тастады.
1940 – 41 оқу жылында жалпы білім беретін мектептерге 1 млн. 145 мың 993 оқушы тартылды. Оның 441 мыңы қазақ балалары еді. Бұл 1925 жылмен салыстырғанда 6 есе көп. Оқуға тартылған қазақ қыздарының саны 20 мыңға артты, мұғалім кадрларының сапасы жақсарды.
1954 ж. тың игеру науқаны кезінде елде 1960 жаңа кеңшар орнап, жүздеген жаңа мектеп салынды. 1960 ж. республика бюджетінен оқу-ағарту ісіне 2 миллиард сомға таяу қаржы жұмсалды. Қазақстанда төл оқулықтар жасау мәселесі мықтап қолға алынды. Алайда бұл жылдары оқу-ағарту саласында жаңа мәселелер де туындады. Орт. Қазақстанға Ресей, Украина, Молдова, Беларусь республикаларынан тың көтеру науқанымен мыңдаған отбасылардың қоныс аударуына байланысты көптеген қазақ мектептері жабылып, аралас орыс-қазақ немесе таза орыс мектептеріне айналдырылды. Соның салдарынан Қазақстанда 700-ден астам қазақ мектебі жабылды, қазақ тіліндегі газет, журнал, кітап таралымы құлдырап кетті. 600 мыңнан астам қазақ баласы орыс мектептерінде оқуға мәжбүр болды. Мың жарымнан астам аралас орыс-қазақ мектептері пайда болды. Осыған байланысты Қазақстан үкіметі орыс тілін 1-сыныптан бастап оқыту жөнінде қаулы алды.
1960 – 70 ж. арасында оқу мазмұнына ірі өзгерістер енгізілді. Мектептерді 7 жылдықтан 8 жылдыққа көшіру ісі 1962 – 63 оқу жылында аяқталды. Жаппай 8 жылдық білім беруді іске асыру заңы оқудың сапасына кері әсер етті, талап төмендеп кетті. Оқушылардың білімге ынтасы кеміді. Орыс тілін оқытуға ерекше көңіл бөлініп, арнаулы орта және жоғары оқу орындарында сабақ түгелдей орыс тілінде жүргізілгендіктен қазақ мектептеріндегі оқушылардың саны кеми түсті.
1980 – 90 ж. елімізде халыққа жаппай орта білім беру саласында біраз жұмыс жүргізілді. Соның бірі 6 жастан бастап оқыту болды. Сондай-ақ ауылдық жерлердегі шағын мектептер мәселесін шешу, бастауыш мектепке алдын ала даярлау, жаппай орта білім беруге көшу, мектепаралық оқу шеберханаларын ашу мәселелеріне ерекше көңіл бөлінді
Ғаламтор ақпараттарынан
SWOT-талдауы
4 четверть
4 четверть
Қазақ КСР Ғылым академиясы – КСРО-ның ірі ғылыми орталығы
Берілген мәтінге және өз білімдеріңізге сүйеніп, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз. Кеңестік дәуірде Қазақстан ғылымы өз даму жолында көптеген жетістіктерге қол жеткізді. Қазақстандағы алғашқы мемлекеттік ғылыми мекемелер, негізінен, ауыл шаруашылығымен байланысты болды. Олар: Өлкелік өсімдік қорғау станциясы (1924). 932 жылы қарсаңында республикада 10-нан астам ғылыми-зерттеу институты мен тәжірибе станциясы, жүздеген тірек пунктері, лабораториялар мен ауа райын зерттеу станциялары, бірсыпыра геологиялық барлау ұйымдары болды. ҚазАКСР Мемлекеттік жоспарлау комиссиясы жанындағы экономикалық зерттеу институты, ауыл шаруашылығын қайта құру, қой шаруашылығы, сойыстық мал шаруашылығы, топырақтану, құрылыс институттары сол кездегі ірі ғылыми мекемелердің қатарына жатады. 1932 жылы 8 наурызда КСРО ғылым академиясының Қазақстандық базасы құрылды. Қазақ КСР-ының Ғылым Академиясы 1946 жылдың 1 маусымында ашылды. Құрылған күннен бастап Қазақ КСР Ғылым академиясы көптеген аса күрделі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. 1946–1949 жылдар аралығында Ғылым академиясы 900-дей жаңалық ашты. 1950 жылдары қоғамдық ғылымдарды зерттеу кеңейіп, Ш.Уалихановтың, Ы.Алтынсариннің шығармалары жинақталды. Қоғамдық ғылымдар түгелдей партиялық құжаттарда тұжырымдалған бағыттарды дәріптеуге жұмылдырылды. Партиялық әкімшілік қоғамтанушы ғалымдардан тек коммунистік идеологияны қуаттаған зерттеулер талап етті. 1960-70 жылдары академик Сокольский катализаторларды электрохимиялық әдістермен зерттеу мәселесін көтерді. Академик У.М.Ахметсафин жерасты су көздерін, олардың пайда болу, қалыптасу, таралу заңдылықтарын ашты. Сондай-ақ жерасты суларын картаға түсіру, гидрогеологиялық карталарды жасаудың жаңа тәсілдерін қарастырып, гидрогеологиялық болжамдаудың негізін қалады. М.А. Айтхожин — жасушалық макромолекулалардың синтезі саласында аса құнды зерттеу жұмыстарын жүргізді. Эукариоттық жасушаларда кездесетін жасушалық бөлшектердің жаңа класын, ақпараттық рибонуклеин қышқылдарының рибонуклеопротеидтік түрін (РНП-ті) — информасоманы ашқан. Қазақтар негізінен ауыл шаруашылығы, медицина, гуманитарлық ғылым салаларында жүрді. Жаратылыстану ғылымы саласындағы үлес мүлдем аз болды. Тоқырау жылдары қоғамдық ғылымдар үлкен зардап шекті.ғалымдар ғылымиеңбектерін әкімшілік сызып берген шеңберде ғана жазатын еді. Әсіресе қазақ тарихы ғылымы қатты бұрмаланды.
a)Қазақстанда кеңес дәуірінде ғылымның қандай салалары дамыған? Неге? ____________________________
b) Қазақстанда кеңес дәуірінде ғылымның қандай салалары дамымаған? Неге?_____________________________
c) қоғамдық ғылымдардың кеңестік идеологиямен байланысты болу себебін дәлелдеңіз. _______________________________
4 четверть
4 четверть
Қазақстан Республикасы білімі мен ғылымы дамуының мәселелері мен болашағы
Берілген дерекке және өз біліміңізге сүйене отырып, Қазақстан Республикасында жүзеге асырылып жатқан білім саласындағы реформаларға GROW әдісі арқылы талдау жасаңыз
Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласынан
12 сәуір 2017
4. Білімнің салтанат құруы
Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет.
Тәуелсіздік жылдарында қыруар жұмыс жасалды. Біз он мыңдаған жасты әлемнің маңдайалды университеттерінде оқытып, дайындадық. Бұл жұмыс өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының басында қолға алынған «Болашақ» бағдарламасынан басталды. Елімізде өте жоғары деңгейдегі бірқатар университеттер ашылды, зияткерлік мектептер жүйесі қалыптасты. Басқа да көптеген іс тындырылды.
Дегенмен, білімнің салтанаты жалпыға ортақ болуға тиіс. Оның айқын да, бұлтартпас себептері бар. Технологиялық революцияның беталысына қарасақ, таяу онжылдық уақытта қазіргі кәсіптердің жартысы жойылып кетеді.
Экономиканың кәсіптік сипаты бұрын-соңды ешбір дәуірде мұншама жедел өзгермеген.
Біз бүгінгі жаңа атаулы ертең-ақ ескіге айналатын, жүрісі жылдам дәуірге аяқ бастық. Бұл жағдайда кәсібін неғұрлым қиналмай, жеңіл өзгертуге қабілетті, аса білімдар адамдар ғана табысқа жетеді.
Осыны бек түсінгендіктен, біз білімге бөлінетін бюджет шығыстарының үлесі жөнінен әлемдегі ең алдыңғы қатарлы елдердің санатына қосылып отырмыз.
Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін әркім терең түсінуі керек. Жастарымыз басымдық беретін межелердің қатарында білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді.
Goal – мақсаты
• Бағдарламаның негізгі мақсаты неде?
____________________________
• Нәтижесінде неге қол жеткізуді қалайсыздар? _______________________________
• Мақсатқа қол жеткізу үшін сіздер қанша уақыт бересіздер?
_________________________
• Мақсатқа қол жеткізген соң біз қандай боламыз? ______________________
Reality — іске асырылуы
• Қазіргі уақытта не іске асырылып жатыр? ______________________
• Бағдарламаның жүзеге асырылуын қалай басқаруға немесе өзгертуге болады? ________________________
• Бағдарламаның жүзеге асырылуына қосымша қандай ресурстар қажет? ___________________________
Options — мүмкіндіктері
• Бағдарламаның жүзеге асырылуында қандай ішкі қайшылықтар болуы мүмкін? ___________________________
• Бағдарламаны ұзақ мерзімді мақсаттармен қабылдау қандай мүмкіндіктер береді? _________________________
• Егер сіздерде уақыт пен материалдық құралдар, басқа да әдістер көп болса нені өзгертер едіңіздер? _________________________
Way forward — алға қарай әрекет ету
• Сіздерді қандай іс – әрекеттер қанағаттандырды? ____________________________
• Жетістікті сіздер қандай критерийлер бойынша өлшейсіздер? __________________________
• Алға қарай әрекет ету үшін қандай қолдаулар қажет деп санайсыздар?
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Деректі қолданып көшпелілердің әскери өнердегі жетістіктерін сипаттаңыз
«Түрік аң мен құсқа, сайыс кезінде нысанаға, адамдарға, тұлыпқа да, әртүрлі бейнелерге де, жыртқыш құстарға да садақтан атқан оғын дәлдеп тигізеді. Оқ жаудырып ол жылқысын алға да, артқа, жоғары және төмен жаққа да шаптырады. Араб-хариджит бір жебені садаққа салғанша түрік он оқ атып үлгереді. Оның епті жылқысы тау жоталарына оңай шығып, шатқалдарына еш қиыншылықсыз түседі, тегіс болмаса ондай жерлерге хариджит шыға алмайды. Түріктің төрт көзі бар: екеуі – алдында, екеуі – желкесінде».
Әл –Джахиз «Манақиб әл-атрак» еңбегі IX ғасыр
1. Түріктердің әскери өнеріне мәтіннен үш дәлел келтіріңіз.
_________________
2. Көшпелілердің кем дегенде екі қару-жарақтарын көрсетіңіз.
_________________
3. Түріктердің әскери жетістіктеріне үш мысал келтіріңіз.
_________________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Мәтінді пайдаланып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз:
VI – XII ғасырларда Қытайдан батыс бағытқа Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан арқылы өтетін жолдың маңызы артты. Жол бойындағы Испиджаб, Тараз, Құлан, Аспара, Алматы, Талғар, Қойлық, Түркістан, Отырар, Сауран, Сығанақ, Янгикент қалалары гүлдене түсті. Әртүрлі елдерден шыққан саудагерлер мен жиханкездер Жібек жолы бойымен ортағасырлық Қазақстан қалалары арқылы өтті.
1. Картадағы Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан қалаларды, орналасқан жерлерін анықтаңыз._________________
2. Ұлы Жібек жолының қала мәдениетіндегі сәулет өнері, қолөнер, діннің дамуына әсерін анықтаңыз.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Деректерді және өз біліміңді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз
«Дешті түрік тілінде дала мағынасын білдіреді. Дала жасыл, гүлденген аймақ, онда ағаш та, тау да, төбе де, белес те жоқ. Бұл даламен арба ғана жүреді, ал ол алты айлық жолға созылады. Бұл даланың (Дешті Қыпшақтың) ерекшеліктері мынада: оның шөбі малға арпаның орнына жүреді, басқа елдерде мұндай ерекшелік жоқ. Онда малдың көптігі де сондықтан».
Араб саяхатшы Ибн Баттута, XIV ғасыр
1. Қыпшақтардың ұлан-ғайыр территорияға иелік етуіне әсер еткен төрт факторды атап көрсетіңіз.
а) _______
b) _______
с)_______
d) ________
2. Қыпшақтардың көрші елдермен байланыстарына төрт дәлел келтіріңіз.
1) ________
2) ________
3) ________
4) ________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Деректі және өз біліміңізді қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
1.Еңбектердің тақырыбын жазыңыз.
а) ______________
b) __________
с) ___________
2. Еңбектердің құндылығына дәйек келтіріңіз.
а) ______________
b) ______________
с) _____________
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
М.Х.Дулатидің «Тарихи-Рашиди» еңбегінің маңыздылығын дәлелдеп, қорытынды жазыңыз
«Ол кезде Дешті Қыпшақты Әбілқайыр хан биледі. Жошы ұрпағының сұлтандары жорық жасап, Жәнібек хан мен Керей хан одан қашып, Моғолстанға кетіп қалды. Есен-Бұға хан оларды құрметтеп қарсы алды»
1 дәлел —
2 дәлел-
3 дәлел-
4 дәлел-
Маңыздылығына төрт дәйекпен қорытынды жазыңыз
1.
2.
3.
4.
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Деректі қолданып, Хақназар ханның көрші мемлекеттермен қарым- қатынасына дәйектер келтіріңіз
1. Берілген деректі қолдана отырып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз
«Жәңгір ханның тау арасынан бекініс қаздырып, ол жерде 300 сарбазды отырғызып, өзі 300
әскермен таудың арғы жағынан жауға қарсы шыққан. Жоңғар қонтайшысының бекініске шабуыл жасағанында, көп әскерін қырып салған, яғни шебер әскери тактиканы қолданған…»
А.И.Левшин. «Қырғыз-қазақ немесе қырғыз-қайсақ ордалары мен далаларының
сипаттамасынан»
1. Орбұлақ шайқасының уақытын анықтаңыз.
____________________
2. Жоңғарлар не себепті қазақ жеріне жорық жасағанын анықтаңыз.
________________________
3. Жәңгір ханды халық неліктен «Салқам Жәңгір» деп атағанын анықтаңыз.____________________
4. Орбұлақ шайқасында қазақ әскерінің жеңіске жетуінің екі себебін анықтаңыз.
1) ______________
2) _______________
5. Орбұлақ шайқасының тарихи маңызы неде болғанын анықтаңыз.
___________________
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Шежірелер жайында тұжырымдарды орналастырыңыз
a. Кітап араб әріпімен, қазақ тілінде жазылған тарихи дерек көз ғана емес, XVI ғасырдағы қазақ тілінің ескерткіші болып табылады;
b. Тарихи еңбекті XVI ғасырда Өтеміс қажы жазған. Кітапта Жошы әулиетінің тарихи баяндалады;
c. Басты кейіпкер өз атынан адамдардан не естігені, өмірде нені көріп, нені бастан кешкені туралы әңгімелейді;
d. Шыңғыс хан әулиетінің тарихына арналған. Онда қазақ халқының құрамына енген түркі тілдес тайпалары туралы құнды деректер бар
4 четверть
1 четверть
XVIII ғасырдың басындағы Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайына әсер еткен факторларды талдаңыз
1 четверть
1 четверть
Қарақұм мен Ордабасы құрылтайларының ерекшеліктерін талдап, маңыздылығына баға беріңіз.
1 четверть
1 четверть
Деректі және өз біліміңді қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
«Қайда барса да, қанқұйлы жоңғарлар қыр соңынан қалмаған қазақтар үріккен киік үйіріндей дүркіреп, жол-жөнекей дүние-мүлкін, бала-шағасын, кемпір-шалын, арық тұрық малын, үй-мүлкін шашып, түстікке барып, қойып кетті. Орта жүз – Самарқанның түбіне, Кіші жүз Хиуа мен Бұқар барып паналайды… Орта Азияның құм белдерінен шүйгін жайылым таба алмай, жаңа көршілерімен жауыққан қазақтар құдіретті Ресейдің шекарасына жүз салып, олардан қолдау мен қолғабыс іздейді»
Ш. Уәлиханов
A. Жоңғар шапқыншылығының демографиялық жағдайға әсері
B. Жоңғар шапқыншылығының егін шаруашылығына зардабы
C. Жоңғар шапқыншылығының мал шаруашылығына зардабы
D. Жоңғар шапқыншылығының сауда-саттыққа әсері
E. Жоңғар шапқыншылығы қаншалықты ауыр болды?
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Деректі және өз біліміңді пайдаланып, Абылай ханның сыртқы саясатын түсіндіріңіз.
А.Левшин былай деп жазады: «Жауын сұсымен де, күшімен де сескендіре отырып, ол өз
қалауымен біресе Ресейдің, біресе Қытайдың бодандығын қабылдауға мәжбүр болғанымен, шын мәнінде ешкімге де бой ұсынбаған тәуелсіз басшы болды»
1 четверть
2 четверть
Деректерді және өз біліміңді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз
A. Еңбектердің негізінде қазақ хандығының қоғамдық-саяси жағдайын түсіндіріп, дәлел келтіріңіз:
B. Берілген үзінділер арқылы қоғамдағы тарихи тұлғалардың рөлін түсіндіріп, дәлел келтіріңіз:
C. Тарихи деректердің құндылығын бағалаңыз:
2 четверть
2 четверть
Деректі және өз біліміңді қолданып, сұрақтарға жауап беріңіз
І Петрдің XVІІІ ғ. басында Қазақ хандығы туралы «…барлық Азия елдері мен жерлеріне кірудің кілті мен қақпасы дәл сол орда (Қазақ хандығының) Азия елдерімен қатынас жолымыз болуы үшін қазақ ордасы Ресейдің қол астында болу керек» деген болатын. XVIII ғасырдың қазақ хандығында ішкі және сыртқы қайшылықтар шиеленісіп, Кіші жүз ханы Әбілхайырдың Ресей жеріне елші жіберуіне себеп болды. Осы оқиғадан бастап Ресей империясының қазақ жерін отарлауы басталды.
Қазақ даласында патша өкіметінің отарлау саясаты әскери шептер құрылысын тездетіп салу және тұрақты казак-орыс мекендерін құру саяси әкімшілік реформалар жасау, сыртқы округтер мен приказдарды одан әрі құру, басқарудың дистанциялық жұмыс түрін енгізді. Орта Азия хандықтармен сауда-саттықты кеңейту жол ашты. Ресей мемлекеті алым- салықты көбейтіп, патша әкімшілігінің, жергілікті өкілдердің пайдасына халықтың малын, қаржысын алып, бағынышты етіп ұстады. Қазақ шаруалары зорлық-зомбылыққа көнгісі келмей ұлт-азаттық қозғалысының басталуына әкелді
A. Ресейдің қазақ жерлерін отарлауының себебін түсіндіріп, дәлел келтіріңіз.
B. Ресей империясының қазақ жерін отарлау үшін қолданған әдісін талдап, дәлел келтіріңіз:
C. Ресейге қарсы болған ұлт-азаттық қозғалыстың мақсатын түсіндіріңіз
D. Ресейдің қазақ жерін отарлауының салдарларын түсіндіріп, дәлел келтіріңіз
2 четверть
2 четверть
Дәстүрлі және 1822-1824 ж. реформадан кейінгі билікке қатысты сөздерді жіктеңіз
A. Хан
B. Уезд
C. Округ
D. Құрылтай
E. Старшындар
F. Округтық приказ
G. Ата аймақ
H. Ру басы
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Ресей империясының қазақ даласын отарлаудағы қолданған әдістерінің қайсы жергілікті халыққа көп зардап әкелгенін маңыздылық реті бойынша орналастырып, түсіндіріңіз.
Ойыңызды түсіндіріңіз:
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Деректі және өз біліміңді пайдаланып, Ресей империясының Қазақстанға қоныс аудару себептері мен салдарын талдаңыз
С. Асфендияров: «Патша үкіметінің қоныстандыру саясаты қазақ мемлекеттілігіне аса үлкен апат әкелді. Бұл саясаттың кері салдары байлар билігінің нығаюымен үндесіп, қазақ еңбекші бұқарасына және кедейлеріне өзінің бар салмағын салды»
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Берілген суреттерді және өз біліміңіді қолдана отырып Қазақстандағы капиталистік қатынастардың дамуының жағымды және жағымсыз жақтарын түсіндіріңіз
3 четверть
4 четверть
Деректі және өз біліміңді қолданып, Шоқан Уалихановтың жан-жақты тұлға болғанын дәлелдеңіз
А. Шоқан қазақтан шыққан тұңғыш саяхатшы-географ екенін дәлелдеңіз: В. Шоқан әдебиет саласында үлкен мұра қалдырғанын дәлелдеңіз: С. Шоқан қазақ халқының тарихын салт-дәстүрін тұрмыс-тіршілігін зерттегенін дәлелдеңіз:
Д. Шоқан қазақ халқының өмірін суретте бейнелегенін дәлелдеңіз:
Е .Шоқан әскери саланы терең меңгерген маман болғанын дәлелдеңіз:
4 четверть
4 четверть
Ұлы Абай Құнанбаевтың ақын, ойшыл, қоғам қайраткері ретінде қарастырып, 5R- маңызыдылығы бойынша талдаңыз
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Деректі және өз біліміңді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз
Бірінші деректе не туралы айтылған
Екінші деректе не туралы айтылған
Екі деректің ортақ ерекшелігін түсіндіріңіз
Тарихи дерек көзі ретінде мәнін түсіндіріңіз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
4 четверть
1 четверть
Берілген сурет пен мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз
«Патшаның тақтан құлағаны жөніндегі хабар Қазақстан аймағына тез тарады. Нәтижесінде Ресейде Уақытша үкіметтің құрылуы жөніндегі хабарды қазақ демократиялық қоғамы қуанышпен қарсы алды…»
Қазақстанның қазіргі заман тарихы. Б.Ғ.Аяған, 2009ж, 36-б
Мәтін және сурет бойынша тапсырма: Бұл қандай оқиға? Нәтижесі? Саси тұлғалары?
_______________________
Осы оқиға саяси, экономикалық, әлеуметтік жағынан қоғамға қандай өзгерістер алып келді?
1 четверть
1 четверть
Ақынның өлең жолдарын пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.
…Батырдың қала шапқаны
Ноябрьдің алтысы.
Дүйсенбінің күні еді.
Ызасына шыдамай,
Қашаннан батыр жүр еді.
Соңынан еріп көп әскер,
Ақсұңқар құстай түледі.
…Жалтақтап тұрған хандарға,
Ақырып батыр айқайлап,
Қалаға жалғыз кіреді.
Солдатына патшаның
Аш бөрідей тиеді.
Омар Шипин
Ақын, Омар Шипиннің негізгі идеясы
1._________________________
2._________________________
1916 жылғы көтеріліс жетекшілерінің қызметі туралы жазыңыз.
Амангелді Иманов ___________________________
Бекбдолат Әшекеев_______________________
1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілістің тарихи маңызына екі дәлел келтіріңіз._________________
1 четверть
1 четверть
Мәтін және сурет бойынша тапсырма:
«Қазақ жерінде қоныс аударушы орыс шаруалары мен орыс казактарының саны басым әрі олардың қолында қару бар. Және билік те солардың жағында. Біз әуелі оларды ішке тартып, біз сендерді ешқайда қумаймыз, сендерге жаулығымыз жоқ, бірігіп мемлекет құрайық, бірлесіп әрекет етейік деп оларға түсіндірейік. Сосын барып, тәуелсіздікті жариялайық»
Орынбор, Жалпықазақ съезі. 1917ж.
Қазақтың зиялы азаматтарын біріктірген қандай мақсат болды?
_________________
Қазақ зиялылары ұстанымының қаншалықты маңызды екендігіне баға беріңіз.___________________
Ахмет Байтұрсыновтың қызметі: _____________
Міржақып Дулатовтың қызметі:_______________
Әлихан Бөкейхановтың қызметі:_____________
Қорытынды
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
«Алаш» партиясының ұлттық мемлекеттілікті жаңғыртудағы саясаты тиімді болды» тақырыбында ПТМС формуласы негізінде талдау жасаңыз.
П (Позиция)
Т (түсіндіру)
М (мысалы, 4 мысал келтіру)
С (салдары, қорытынды)
1 четверть
2 четверть
Кеңес өкіметінің Қазақстанда орнауына Ленин бастаған большевиктердің қандай уәделері әсер етті?
a)
b)
c)
d)
XX ғасырдың басындағы Қазақстанда Ленин бастаған үкімет қандай уәделерді орындамады? Неліктен?
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Қазақ Автономиялық Кеңестік Республикасы құрылуына қатысты терминдер мен цифрларға анықтама беріңіз. Қазақ АКСР-ның құрылуының тарихи маңызын жазыңыз.
Қазақ АКСР-ның құрылуының тарихи маңызын жазыңыз. 1. 2. 3.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Тест сұрақтарына жауап беріңіздер.
1.1.Бесеудің хаты кімге жолданды:
A. И.Сталинге
B. Ф.Голощекинге
C. М.Молотовқа
D. М.Кагановичке
1.2. 1931 – 1933 жж республиканың 6,2 млн тұрғының қаншасы аштықтан қырылды?
A. 2 млн
B. 2,1 млн
C. 3 млн
D. 3,1 млн
1.3.1930 – 1932 жылдары аштықтан, түрлі індеттерден халықтың қанша пайызы қырылды?
A. 25%
B. 30%
C. 35%
D. 40%
1.4.1929 – 1933 жж аралығында Қазақстан жөніндегі Біріккен Мемлекеттік Саяси басқарма (БМСБ) уәкілетті органның үштігі қанша адамға ату жазасын шығарды?
A. 3385
B. 3386
C. 3387
D. 3388
1.5.1930 -1931 жж республикадан тыс жерлерге қанша адам жер аударылды?
A. 6500
B. 6600
C. 6700
D. 6800
3 четверть
3 четверть
Әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының нәтижесінде орын алған өзгерістерді берілген салалар бойынша талдаңыз.
a) Саяси өзгерістер: ____________________________
b) әлеуметтік өзгерістер:_________________________
c) экономикалық өзгерістер:________________________
d) ұлтаралық қатынастардағы өзгерістер:_____________________
e) мәдени өзгерістер_______________________
Қорытынды: Ең көп өзгеріске ұшыраған сала қайсы? Неліктен?
________________________
3 четверть
3 четверть
Қазақстандағы индустрияландыру саясатының жетістіктері мен кемшіліктерін анықтап, қорытынды ой жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Ахмет Байтұрсыновты қазақ тіл білімінің негізін салушы, қоғам қайраткері ретіндегі қызметіне дәлелдер келтіріңіз.
Байтұрсыновтың болашақ ұрпаққа қалдырған ұлы мұрасы деп нені атар едіңіз? Дәлел келтіріңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Әміре Қашаубаев пен Қажымұқан Мұңайтпасұлының қазақ халқын әлемге танытудағы рөліне дәлел келтіріңіз.
4 четверть
4 четверть
XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ өнерінің жаңа белеске көтерілуі неден байқадыңыз?
4 четверть
4 четверть
Ұлы Отан соғысындағы қазақстандықтардың ерлігіне баға беріңіз.
Ұлы Отан соғысында қазақстандықтар қатысқан шайқастардың үшеуін атаңыз.
1.
2.
3.
Ұлы Отан соғысында ерлік көрсеткен батырларды жазыңыз және оның ерліктеріне дәлел келтіріңіз.
4 четверть
4 четверть
Қазақстанда «Бәрі майдан үшін, бәрі Жеңіс үшін!» ұраны қалай жүзеге асқандығын дәлелдеңіз.
4 четверть
1 четверть
1. Ерте тас ғасыры тұрақтарының ең көне ескерткіштерінің табылған жері: А) Сексеуіл, Қарасу
В) Усть-Нарым С) Атасу, Пеньки
D) Арал, Ботай
Е) Шақпақата, Арыстанды.
2. Ерте тас дәуіріндегі әйелдердің негізгі кәсібі:
А) Аңшылық В) Балық аулау С) Мал бағу
D) Үй салу
Е) Терімшілік
3. Қазақстандағы алғашқы полеолиттік ескерткіштерді ашқан археолог: А) Ә.Марғұлан
В) К.Ақышев С) З.Самашев
D) Х.Алпысбаев Е) А.Медеуов
4. В.Ф.Зайберт тапқан мәдениетті көрсетіңіз: А) Ботай мәдениеті
В) Беғазы-Дәндібай мәдениеті С) Андрон мәдениеті
D) Тасмола мәдениеті Е) Шілікті мәдениеті
5. Малды қолға үйрете бастау қалыптасқан кезең:
А) Ерте полеолит В) Мезолит
С) Энеолит
D) Қола дәуірі
Е) Орта полеолит
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Деректі оқып, Андрон және Беғазы-Дәндібай мәдениеттерінің белгілерін анықтаңыз.
Андрон тектес қола мәдениеті Орал (Жайық) өзенінен бастап, Енисей өзеніне дейінгі, Батыс Сібір орманды алқабынан бастап, Памир тауларына дейінгі аралыққа тараған.
Қазақстандағы ескерткіштері Солтүстік Батыс және Орталық Қазақстанда орналасқан осылардың ішіндегі ең ірісі — Орталық Қазақстан. Орталықта кен өндіру мен металл өңдеу ісі өркендеді. Мал бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастады. Жер өңдеудің қарапайым түрі, теселі егіншілік дамыды.
Беғазы-Дәндібай мәдениетінде бұрынғы андрон мәдениетіне тән үлгілер сақталуымен қатар, жаңа жерлеу ғимараттары, тұрғын үйлер пайда болып, жерлеу салты, өзіндік шаруашылық түрлері қалыптасты. Жаңа мәдениет қауымның жоғарғы лауазымды билеушілеріне арнап салынған қақпақ тастардан тұрғызылған зәулім кесенелерімен, мәйітті бір қырынан, аяқ-қолын бауырына жинап, сонымен қатар шалқалатып жерлеу, олардың жандарына қару-жарақ, әшекей бұйымдар қою ғұрыптарымен ерекшеленеді. Қыш көзелердің пішіні, жасалу, өрнектелу өзгешелігімен де ерекшеленеді.
Дереккөз : https://e-history.kz/kz/history-of-kazakhstan/show/8705/
1.Андронов мәдениетінің 3 ерекшелігін анықтаңыз:
1
2
3
2.Беғазы-Дәндібай мәдениетінің 2 белгісін көрсетіңіз:
1.
2.
1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
1. Темір дәуірінде металды балқыту үшін ойлап табылды: А) Донна пештері
В) Пеш көрік С) Электр тоғы
D) Жасанды пеш Е) Жал пеш
2. Көшпелілердің көшіп-қонуға ыңғайлы баспанасы:
А) Жартылай жер бетіндегі үйлер В) Тамдар
С) Үңгір
D) Жертөре Е) Киіз үй
3. Жылқыны қолға үйретуге байланысты көшпелілер ойлап тапқан жаңалық: А) Атқа мінуді ойлап тапты
В) Ет, сүтін пайдаланды
С) Үзеңгі мен ауыздықты ойлап тапты Д) Көлік ретінде пайдаланды
Е) Теріні пайдаланды
4. Көшпелілердің жазда мал жаятын жайылым:
А) Жайлау В) Қыстау С) Өріс
D) Көктеу Е) Күзеу
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Кескін картаға парадарайа, тиграхауда және массагеттер тайпалық одақтарының орналасуын көрсетіңіз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
1. Шілікті қорғаны орналасқан аймақ:
A) Батыс Қазақстан
B) Оңтүстік Қазақстан
C) Шығыс Қазақстан
D) Орталық Қазақстан
E) Солтүстік Қазақтан
2. 31 обадан тұратын, 45 метрден 105 метрге дейін жететін сақ қорғаны:
A) Шілікті
B) Берел
C) Тасмола
D) Басшатыр
E) Есік
3. 1998-1999 жылдары Берел қорымын зерттеген экспедицияны бастаған қазақ археологы:
A) З.Самашев
B) Ә.Төлеубаев
C) К.Ақышев
D) Ә.Марғұлан
E) Х.Алпысбаев
4. Орталық Қазақстан аумағын мекендеген адамдар қалдырған ерекше жерлеу құрылысы болған “мұртты обалардың” салынған уақытын көрсетіңіз:
A) б.з.д VII-III ғғ.
B) б.з.д VIII-II ғғ
C) б.з.д X-VI ғғ
D) б.з.д XI-VI ғғ
E) б.з.д III-II ғғ
3 четверть
3 четверть
Деректі және өз біліміңді қолданып, сұраққа жауап беріңіз
Тарихи деректе Томиристің бейнесі қалай сипатталған?
2. Сақтардың соғысының негізгі себебін түсіндіріңіз
3. Сақтардың соғыс тактикасы қандай болды?
4 .Сақ патшайымы Томирис Кирді не себепті жазалады?
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Деректі және өз біліміңізді пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз
1. Ғұндардың көрші мемлекеттерін анықтаңыз?
2. Ғұндар мен Ұлы Қытай қорғанының салынуы арасында қандай байланыс бар?
3. Ғұндардың батысқа жылжуының негізгі себебін анықтаңыз
4. Ғұндардың батысқа жорығындағы екі өзгерісті көрсетіңіз
1.
2.
4 четверть
4 четверть
Ежелгі Қазақстан жерінде өмір сүрген үш тайпалық одақтың орналасуын кескін картада көрсетіңіз.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
2 четверть
Проанализируйте извлечение из Концепции миграционной политики Республики Казахстан на 2017-2021 годы.
«4. ЦЕЛЬ, ЗАДАЧИ, ПРИНЦИПЫ И ОСНОВНЫЕ ПОДХОДЫ МИГРАЦИОННОЙ ПОЛИТИКИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
[6]
Анализ современного состояния миграционной ситуации и перспектив ее развития в рамках общей стратегии третьей модернизации позволяет определить следующие основные цели регулирования миграционных процессов:
1.Обеспечение потребности экономики в необходимой рабочей силе, подчинение миграции решению среднесрочных и долгосрочных целей и задач социально-экономического развития страны.
2.Формирование оптимальной системы расселения населения по территории Республики Казахстан.
3.Обеспечение национальной безопасности Республики Казахстан в контексте угроз, ассоциирующихся с миграцией».
Объясните значимость указанных направлений миграционной политики для страны, используя не менее 2-х аргументов для каждого направления.
2 четверть
2 четверть
Проанализируйте извлечение из Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2020 года). Ответьте на вопросы.
«XXI век остро обозначил проблемы контактов культур и цивилизаций Запада и Востока, межэтнических отношений во всем мире, выработки новых подходов к интеграции полиэтничных обществ.
… Во многих странах мира вновь актуализировались проблемы межэтнических и межрелигиозных отношений. Отмечается нарастающий конфликтный потенциал между традиционными системами ценностей в Европе и культурой быстро растущих этнических сообществ из азиатских и африканских государств. Все более острой становится проблема интеграции национальных диаспор в общество страны пребывания. Мир подошел к такому моменту развития, когда культурная полифония все более заявляет о себе как самостоятельное глобальное явление. Становится ясным, что невозможно унифицировать образ жизни, традиции, культуру, этническую картину разных регионов мира и отдельных государств. В противном случае вероятным становится нарастание глобального социального, культурного, религиозного противостояния».
1) Какие из перечисленных проблем, стояли перед Казахстаном, как полиэтничным обществом?
2) Какие пути решения данных проблем предлагает Казахстан?
2 четверть
2 четверть
Напишите мини-эссе на тему «Насколько значима роль Ассамблеи народа Казахстана в укреплении национального единства и казахстанской идентичности?».
Критерии оценивания эссе:
1. Введение: Ответ на вопрос темы эссе – [1]
2. Указаны не менее 2 аргументов, доказывающих мнение автора – [2]
3. Указаны не менее 2 фактов, доказывающих аргументы – [2]
4. Вывод по вопросу темы эссе – [1]
5. Выдержан формат эссе – [1]
2 четверть
3 четверть
«Как блестящий метеор, промелькнул над нивой востоковедения потомок киргизских ханов и в то же время офицер русской армии Ч.Ч. Валиханов» — писал академик Н.И. Веселовский. Объясните, используя не менее 3-х аргументов, почему Ч.Валиханову дали эпитет «блестящий метеор»?
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Выполните задания.
1). Объясните, на примере 2-х общественно-политических идей исторических деятелей древнего и средневекового Казахстана, их развитие в период Казахского ханства, используя аргумент и факт.
2). Объясните, на примере 2-х общественно-политических идей исторических деятелей периода Казахского ханства, их развитие в идеях представителей течения «Зарзаман» используя аргумент и факт.
3). Объясните, на примере 2-х общественно-политических идей представителей течения
«Зарзаман», их развитие в идеях лидеров Алаш-Орды и революционных демократов, используя два аргумента и два факта.
3 четверть
3 четверть
Проанализируйте извлечение из программы партии «Алаш»:
«…Все казахские области должны быть включены в одну автономную единицу, и последняя должна входить на правах федеративной единицы в Российскую Федерацию….
— Партия «Алаш» поддерживает всеми силами справедливость, она сторонник всех обиженных и обездоленных. Прилагает все усилия к тому, чтобы поднять общий культурный уровень населения. …
— Отделение церкви от государства. Все религии равны перед законом, т. е. никакое религиозное учение не пользуется преимуществом перед другими религиями.
— Свобода распространения всякого религиозного учения, свобода выбора вероисповедания. Образование отдельного муфтиата (епархии) для Казахстана, отдельно от татар.
— В ведении мулл (духовные лица) остаются брак, развод, регистрация рождений и смертей, а дела, связанные с калымом, разбираются в судебных органах.
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Объясните значимость трех из семи основ «Мәңгілік Ел», как идей для консолидации народа Казахстана, используя не менее 2-х аргументов для каждой из основ.
Семь незыблемых основ Мәңгілік Ел:
1. Независимость и Астана.
2. Общенациональное единство, мир и согласие.
3. Светское Государство и Высокая Духовность.
4. Устойчивый экономический рост на основе инноваций.
5. Общество Всеобщего Труда.
6. Общность Истории, Культуры и Языка.
7. Национальная безопасность и глобальное участие Казахстана в решении общемировых и региональных проблем.
3 четверть
4 четверть
Прочитайте 2 отрывка из труда Левшина А.И. «Описание киргиз-казачьих или киргиз-кайсацких орд и степей» и ответьте на вопросы.
1. «… когда бы мы искали удивить читателей обширностию сведений о крае, почти неизвестном. Система наша, извлеченная из маршрутов и подведенная под общие законы природы, могла бы казаться справедливою в целом, а несправедливые подробности оной остались бы не опровергнутыми еще несколько десятков лет и, может быть, более. Не такова цель наша. Мы желаем дать о степях киргиз-казачьих понятия, хотя неполные, но справедливые, и лучше пусть упрекнут нас в недостатке сведений, нежели в хвастливости.»
2. «… читатели наши, конечно, не будут ни требовать, ни ожидать от нас
подробного описания трех царств природы в степях киргиз-казачьих. Сведения о сем предмете весьма недостаточны во многих образованных странах; пустыни же, нами описываемые, почти совсем не известны естествоиспытателям. Паллас первый смотрел на них глазами истинного наблюдателя природы, и сообщил ученому свету замечания, сделанные им самим и бывшим при нем студентом
Соколовым, но оба они не видели внутренностей степей киргизских, и обозревали их только с русской границы».
1). Почему Левшина А.И. называли «Геродотом казахских степей»? Приведите не менее 4-х аргументов, используя тексты отрывков.
2). В чем значение труда Левшина для современных ученых?
4 четверть
4 четверть
Прочитайте текст. Выполните задания.
16 ноября 1947 года ЦК ВКП (б) приняло постановление «О мерах дальнейшего развития высшего и среднего образования в Казахской ССР». В 1959 году Верховный Совет Казахской ССР принял Закон «Об укреплении связи школы с жизнью и дальнейшем развитии системы народного образования в Казахской ССР».
Главной целью реформы была объявлена подготовка технически грамотных кадров для промышленности и сельского хозяйства. Вместо 7-летнего вводилось всеобщее обязательное 8-летнее образование. Расширялась сеть вечернего и заочного образования, предоставлялись преимущества для поступления в вуз уже проработавшим на производстве, не менее трёх лет, обеспечивалась возможность внеконкурсного зачисления лиц, направленных в вузы предприятиями, колхозами и совхозами.
В 70-е годы большое внимание стали уделять переходу к общему среднему образованию. В начале 80-х годов общее среднее образование приобрело обязательный характер. В 1984 году в новой школьной реформе акцентировалось внимание на качество материально-технической базы; школьники стали посещать 1-е классы с шести лет. Во второй половине XX века в Казахстане преобладали школы с русским языком обучения. В середине 80-х годов в Казахстане насчитывалось 55 высших учебных заведений и 246 средних специальных. Однако, ощущалась острая нехватка квалифицированных кадров в высших учебных заведениях. Квалификационный состав профессорско-преподавательских кадров не соответствовал предъявляемым требованиям. В 1960 году лишь 99 человек, или 2,2% штатных преподавателей вузов имели звание профессора или степень доктора наук.
1). Определите достижения (не менее 2-х) советской системы образования в Казахстане.
2). Определите противоречия (не менее 2-х) советской системы образования в Казахстане.
3). Объясните взаимосвязи между достижениями и противоречиями.
4 четверть
4 четверть
Проанализируйте направления модернизации среднего образования:
-развитие фактической грамотности учащихся: в Казахстане впервые на территории бывшего СССР разработан Национальный план действий по развитию функциональной грамотности на 2012-2016 годы, который предусматривает развитие и закрепление у школьников навыков компетентности, способности эффективно применять полученные знания в реальной жизненной ситуации;
-пилотное внедрение электронного обучения. К началу 2020 г. данным проектом должны быть охвачены 90% школ. Новыми атрибутами школьной системы образования станут цифровые образовательные ресурсы: электронные учебники и библиотеки, постоянный доступ к лучшим мировым образовательным ресурсам;
— переход на 12-летнее обучение;
— внедрение обучения английскому языку в образовательном процессе по всем уровням от начальной школы до университета.
Ответьте на вопросы:
1). Каковы предпосылки (не менее 2-х) выбора данных направлений?
2). Позволят ли данные шаги интегрироваться казахстанской системе образования в мировое образовательное пространство? Приведите не менее 2-х аргументов.
3). Как данные направления могут повлиять на развитие науки в Казахстане? Приведите не менее 2-х аргументов.
4 четверть
4 четверть
Прочитайте мнение профессора калифорнийского университета Беркли, Грегори Ла Бланк о программе «Болашак»:
«Я думаю, программа «Болашак» — это важный способ приобретения багажа знаний, капитала и экспертов для Казахстана, поскольку эти студенты уезжают за границу и учатся в лучших школах и академиях мира. … «Болашак» значительно влияет на развитие Казахстана, в частности на международное взаимопонимание, и это — то, что каждая страна должна обеспечивать независимо от этапа развития своего государства».
Объясните взаимосвязь аргументов (не менее 2-х) профессора Г.Ла Бланка, раскрывающих значение программы «Болашак» для страны. Приведите в качестве доказательств 2 факта.
4 четверть
1 четверть
«Неге біз осы…» деген қолданыс қай кейіпкерге тиесілі?
А) Таған
В) Ерік
С) Шал
D) Айна
1 четверть
1 четверть
Шығарма қай жанрға жатады?
А) поэзия, жыр
В) проза, роман
С) проза, әңгіме
D) проза, ой толғау
1 четверть
1 четверть
Қай кейіпкердің ойы немесе айтқан сөзі екенін көрсетіңіз.
А) Кінәні өзгеге арта салу – пәледен құтылудың ең оңай жолы.
В) Жеңу үшін, жең түріп төбелесе беру шарт емес…
С) Еркектер-ай, есер қылықтарың ғой әйел затын зәтте қылатын…
D) Адамның қателігі – кемшілік жіберуінде емес, сол кемшілікті кешіктірмей түземеуінде.
1) Айна
2) Таған
3) Ерік
4) Нүрке кемпір
1__, 2__, 3__, 4__
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
«Дала, сенің ұлыңмын» өлеңінен берілген үзіндінің идеясына сәйкес келетін мақалды анықтаңыз.
Құйын кезде желің болып жүгірдім,
Қиын кезде белің болып бүгілдім,
Туған дала, ұлың емес тек қана
Қабақ шытпас құлақ кесті құлыңмын.
А) Ынтымақ жүрген жерде,
Ырыс бірге жүреді.
В) Отан үшін отқа түс күймейсің.
С) Ақыл көпке жеткізер,
Өнер көкке жеткізер.
D) Маңдай термен тапқан нан тәтті.
1 четверть
1 четверть
«Дала, сенің ұлыңмын» өлеңінде автор ойын қалай тұжырымдайды?
А) Елді қорғап ұрпаққа аманат екені жайлы
В) Туған жерін шексіз сүйе беретінін жеткізу арқылы
С) Туған даласы алдында кінәсін жуып-шаюы арқылы
D) Ұлы тұлғалардың қасиеттерімен байланыстыру арқылы
1 четверть
1 четверть
«Дүниедегі ең қиын нәрсе – шын сүйген адамыңнан қалған көңіл; ол– шыққан жан, кешірімі мен кеңдігі болмайды екен» деген Айнаның тұжырымына қатысты көзқарасыңызды білдіріңіз. Айнаның ішкі толғанысын, ойын шығармадан мысалдар келтіріп талдаңыз, ойыңызды тұжырымдаңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Шығарма неге «Атау кере» деп аталды? Ондағы мәселені өмір шындығымен байланыстырып түсіндіріңіз.
____________________________
1 четверть
1 четверть
Туған дала, табалап жатқан күліп,
Жауларымен ісі жоқ мақтан біліп,
Мықтылығы дейсің бе кей ұлдарың
Тағдырыңды тартыпты көкпар қылып.
Топқа кіріп жүргендер төсін ұрып,
Алдыменен алса екен осыны ұғып,
Бармақ тістеп, бас шайқап өкінгеннің
Несі салт, несі дәстүр, несі ғұрып, – деген жолдардағы көркемдегіш құралдарды анықтаңыз, қолданысы мен мәтіндегі рөліне талдау жасаңыз.
1 четверть
1 четверть
Оралхан Бөкей «Атау кере» шығармасындағы Таған бейнесін талдаңыз. Таған бейнесі арқылы шығарманың көркемдік-эстетикалық құндылығын бағалап, әдеби эссе жазыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
«Шындыққа əділеттің ақ жолымен бару керек. Жалынып, жаттың аяғына жығылып, жарамсақтанып жүріп нағыз шындыққа жете алмайсың, қарағым. Ол – адасу жолы, теріс жол». Шығармада берілген үзіндінің қай кейіпкерге тиесілі екенін анықтаңыз.
А) Аяған
В) Асылхан
С) Қуат ақсақал
D) Алдияр Ақпанұлы
2 четверть
2 четверть
Аяғанға жабылған жалалардың ішінен артығын көрсетіңіз.
А) Жақияны ұрып-соққан
В) Тарих пәнін бұрмалап оқытқан
С) Үйде құпия ақпараттар, кітап тығып ұстағаны
D) Ауғанстандағы соғысқа қатысты теріс пікір білдіргені
2 четверть
2 четверть
Шығармадағы Алмастың бейнесі сәйкес келетін нұсқаны көрсетіңіз.
А) Жеке басының қамын ойлайды, жандайшап сатқын, опасыз
В) Аяғанды қиындықтан құтқарушы, студент жастарды үгіттеуші
С) Жағдайдың құрбаны, Хадишаны сүйеді, қолынан ештеңе келмейді
D) Жасаған қиянаты үшін опық жеген құрбан, Алдияр ақсақалдың жақтаушысы
2 четверть
2 четверть
Пәтер іздер жүр едік» әңгімесінде пәтер іздеуші жас отау ұйғыр әйелден пәтер жалдаған болатын. Үйге кірген екеуі таң-тамаша боп жан-жағына қарайды. Келіншегі үйде бірдеңенің жетіспей тұрғанын айтады? Ол не?
А) айна
В) стол
С) терезе
D) теледидар
2 четверть
2 четверть
Автор пәтер қожайындары арқылы қандай адамдардың бейнесін бергісі келді?
А) Өте пысық, еті тірі адамдардың бейнесі
В) Өмірде көпті көрген адамдардың бейнесі
С) Тойымсыз, жаны ашымайтын адамдардың бейнесі
D) Қиналғанда қол ұшын беретін адамдардың бейнесі
2 четверть
2 четверть
«Өмірзая» романының негізгі идеясын бүгінгі заман шындығымен байланыстырып, талдау жасаңыз. Ойыңызды дәлелдеңіз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
«Кеудесі құр кеуек, түк қалмаған сияқты, иесіз қалған аңсал-саңғал үйдей құлазыды, жүрек жоқ, жан жоқ. Денесі кесіп тастай салған томар сияқты, тіпті еш жері – сынған қабырғалары да, күп болып іскен мұрны, жұдырық тие-тие шодырайып кеткен шекесі, басуға жарамай қалған аяғы да ауырмайды. Шыбын жаны əлдеқашан торғайға айналып, əлдеқайда ұшып кеткен тəрізді». Үзіндінің көркемдік тілін талдаңыз. Шығарма идеясымен байланыстырыңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Жаңбыр толастайын деді, сүрепеті кеткен айғыз-айғыз көшемен қараңғы түн құшағына сіңіп барамыз. Пәтер іздеп жүрміз…
Әңгіме осылай аяқталады. Жас отаудың тағдыры әрі қарай қалай болатыны жайлы болжап, ойыңызды 5-6 сөйлеммен өрбітіңіз.
2 четверть
2 четверть
Алып шаһарларға арман қуып келетін жастардың, соның ішінде, жас отаулардың бас сауғалайтын баспана таба алмай сандалып жүретіні қазіргі таңда да өзекті мәселе екені сөзсіз. «Пәтер іздеп жүр едік» әңгімесіндегі көтерілген мәселе мен бүгінгі заман көрінісін салыстыра отырып өз көзқарасыңызды айқын көрсетіп, аргументативті эссе жазыңыз. Ойыңызды деректермен дәлелдеңіз.
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
«Абай жолы» романындағы Абай әрекетіне байланысты оқиғаларды бөлімдерімен сәйкестендіріңіз.
3 четверть
3 четверть
Қодар мен Қамқаны жазалаудағы Құнанбай шешімін көрсетіңіз.
А) Өздеріне өзі жаза кессін.
В) Айналадағылардың пікірін тыңдау керек
С) Ел қорлаған сұмдыққа, ел көрмеген жаза керек
D) Бұндай сұмдықтың ойлан шығарған адамды өлімге кесу
3 четверть
3 четверть
«Ғашықтың тілі – тілсіз тіл» өлеңінің шығуына арқау болған не?
А) Абайдың Тоғжанға ғашық болуы
В) Абайдың Әйгерімге деген ыстық махаббаты
С) Әмір мен Үмітей арасындағы жалындаған махаббаты
D) Біржан салдың қонақ болып жатқан кездегі бір кештегі думан
3 четверть
3 четверть
Кәмшатты Бөжейге берудің мәні немен байланысты?
А) Құн төлеу
В) Атастыру
С) Туыстасу
D) Баласы болмағандықтан
3 четверть
3 четверть
Абайдың әжесі Зере арқылы көрінетін құндылықтарды анықтаңыз.
А) Сабырлық иесі, адуынды ене
В) Кәрі ана, жылы құшақ, қатал мінез
С) Көне көз, мейірім құшағы, даналық мектебі
D) Ақылшы ана, көпті көрген, құлағының мүкісі бар
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
«Бұл үйге, әсіресе, өзгеше көктем нұрын енгізген бір жан бар. Ол Сүйіндіктің қызы – Тоғжан. Абай келгеннен бері Тоғжан үлкен ағасы Асылбектің отауынан осы үйге бірнеше рет келіп кетті. Сылдырлаған шолпысы, әлдеқандай былдырлаған тілменен Тоғжанның келері мен кетерін паш етеді. Құлақтағы әшекей сырғасы, бастағы кәмшат бөркі, білек толған неше білезіктері – баршасы да бұл өңірден Абайдың көрмеген бір сәні сияқты. Толықша келген, аппақ жүзді, қырлы мұрын, қара көз қыздың жіп-жіңішке қасы да айдай боп қиылып тұр. Қарлығаш қанатының ұшындай үп-үшкір боп, самайға қарай тартылған қас, жүрекке шабар жендеттің жебесіндей».
Автордың Тоғжан бейнесін сипаттауда қолданған көркемдік құралдарына тоқталып, тіліне талдау жасаңыз.
3 четверть
3 четверть
«Абай жолы» — ғасырлық туынды. Төрт томды эпопеялық көлемді роман қазақ қоғамының ғасырлық, әлеуметтік, тұрмыстық, отбасылық ғұмырын мейлінше дәл, айқын, адал бейнелейді. Біз шығармадан мәңгілік толас таппайтын жақсылық һәм жамандықтың, ізгілік пен зұлымдықтың шайқасын көреміз, рухани қорымызды байыта түсеміз. Абайдың өмірінен үлгі аламыз. Мұхтар Абайдың жеке басына түскен қиындықтан, жеке бас трагедиясынан халық трагедиясын көтере білді. Данышпан Абайдың бала, жас Абайдан хәкім, дана Абайға дейінгі өмір кезеңін қамтитын бұл шығарманың қазақ әдебиетінен алар маңызы зор»
https://massaget.kz/okushyilarga/
Берілген пікірмен өз ойыңызды байланыстыра отырып, Абай бейнесін берудегі автордың шеберлігіне баға беріп, әдеби сын жазыңыз. Идеясы жағынан мазмұндас туындылармен салыстырыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
6. Жоғалғандар тізімі — ұзын шұбақ.
Қызыл кітап —
Мезгілсіз кеткендердің
Бастарына қойылған қызыл шырақ!
Келеді кез,
Күрделі біздің бұл кез!
Жаутаңдайды адамға түзде мың кез,
Қызыл кітап —
Опат боп кеткен аңның,
Бастарына қойылған қызыл күмбез.
Өлең жолдарында көтерілген мәселені өзіндік көзқарасыңыз тұрғысынан өзгеше жанрда ұсыныңыз (хат, үндеу, монолог). Жазба жұмысыңызды 7-9 сөйлеммен жеткізіңіз.
_______________________________________________________________________
4 четверть
4 четверть
«Тойдан қатқан қазақтар» пьесасындағы астарлы ойды өмір шындығымен байланыстырыңыз. Ойыңызды дәлелді жеткізіңіз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
«Тойдан қатқан қазақтар» пьесасының жанрлық ерекшелігін талдаңыз. Автордың оқиғаны өрбітудегі стиліне, кейіпкер бейнесін берудегі тіл көркемділігіне талдау жасаңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
«Тойдан қайтқан қазақтар» спектакльде жандайшаптар мен маймөңке жағымпаздарды айналасына жиып, ел мүддесін ойлаған боп, биік-биік мінбелерден сөз сөйлеп жүрген лауазым иелері бізде аз ба?! Әншейінде олар судағы балық сияқты, сөзі де өзі де жып-жылтыр ұстай алмайсың. Содан кейін де дәурені жүреді. Тіпті іштей олардың безбүйрек адамдар екенін сезсең де қолдан келер қайран жоқ.
Жоғарыдағы ойды өрбітіп, көтерілген мәселені қазіргі заман көрінісімен салыстыра отырып, 120-150 сөз көлемінде сын-пікір жазыңыз. Ойыңызды шығармадан мысалдар келтіре отырып дәлелдеңіз.
Смотреть ответ 4 четверть
1 четверть
Сарыарқаның бір тауы бар
Бір тауы бар сымбатты.
Сол таудан сен сыр тауып ал
Қалың зеңгер, құзды шаттар,
Құзды шаттар қалың ну,
Сарқырайды мұз бұлақтар,
Мұз бұлақтар у да шу.
Өлең жолдарындағы автордың ойын жеткізудегі қолданған көркемдегіш құралдардың қолданысына талдау жасаңыз.
1 четверть
1 четверть
Неліктен жазушы өз шығармасының атын «Бесатар» деп таңдап алған? Тақырыптың шығарма идеясымен қандай байланысы бар?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
«…«Түркістанның босағасын келін болмай кесір боп, 16 жылдың шілдесі аттады» деген жолды сол кезең және уақытпен байланыстыра 3-4 сөйлеммен түсіндіріңіз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Төмендегі екі тақырыптың бірін таңдап, 250-300 сөзден тұратын әдеби эссе жазыңыз.
1) А. Сүлейменовтің «Бесатар» повесінің тарихи және көркемдік құндылығын бағалаңыз.
2) І. Есенберлиннің «Қаһар» романындағы тарихи оқиғаларды суреттеудегі автор шеберлігіне талдау жасаңыз.
1 четверть
2 четверть
Неліктен автор «Жалған дүние» романында Хансұлу тағдырымен қатар қазақ халқының тоқырау тұсындағы мінез-құлық өзгерісін қоса суреттеген?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
…Ежелден ерке бұлан Қасым едім,
Бұлқына тасып едім, басып едім.
Жүзім – жаз , көңілім — көктем кең пейілді,
Жақсының жүрегіне ғашық едім…
Үзіндіде кейіпкер бейнесін сипаттаудағы көркемдегіш құралдардың қолданысына талдау жасаңыз.
2 четверть
2 четверть
Әлем әдебиетіндегі Хансұлу сияқты кейіпкерлердің іс-әрекетіне, бейнесіне құндылықтар тұрғысынан талдау жасаңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Екі тақырыптың бірін таңдап, 200-250 сөзден тұратын әдеби сын жазыңыз.
1) «Жалған дүние» шығармасын идеясы жағынан мазмұндас шығармамен салыстырып, әдеби сын жазыңыз.
2) «Жалған дүние» шығармасындағы қазақ халқының тоқырау кезеңін суреттеудегі автор шеберлігіне талдау жасап, әдеби сын жазыңыз.
2 четверть
3 четверть
«Абай жолы» романынан алынған үзіндінің негізгі идеясын табыңыз.
…«Басқа үкі тағу – бар күйеудің әдеті. Ол ғана емес, қызыл манат шапан мен биік өкше етік киіп, елден ерекше ұзын төбе тымаққа үкі тағып алу бұл өңірдің бар күйеуіне жол болатын» — деді әжесі. Мұндай киімін кигісі келмеген Абайға Зере қатты бұйрық етіп: – Ата-бабаң жолы осы! Барған елің сені кінәламайды. «Әкесі күйеу, шешесі қалыңдық болмаған ба?» деп бізді мінейді. Ки! – деді.
А. ата-баба жолын, салт-дәстүрді құрметтеу
В. Абай киімдерінің бағалы екенін көрсету
С. әжесі Зеренің мінезінің қаталдығын көрсету
D. өр мінезділік, көнбістік, шыдамдылық
3 четверть
3 четверть
«Абай жолы» романында Абайдың кедей жатақтарының сөзін сөйлеуінің сыры неде? Ойыңызды автордың идеясымен байланыстырыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бөжейдің асын бергенде қазақтың ұлттық құндылықтары қалай сипатталады? Оқырманға әсерін талдап, өз ойыңызды шығармашылықпен жеткізіңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Романдағы Абай жүріп өткен жолдың қиындығын әлемдік мәселе тұрғысынан талдаңыз, ойыңызды дәлелдеңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Төмендегі екі тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз, 200-250 сөз.
1) «Абай жолы» романындағы әке мен бала арасындағы қақтығыстардың туындау себептерін түсіндіріп, көтерілген мәселенің жаңашылдығына сыни тұрғыдан талдап, баға беріңіз.
2) «Абай жолы» романындағы Абайдың Ділданы айттыруға барғандағы құда түсу дәстүріне қатысты ұлттық құндылықтарды суреттеудегі автор шеберлігіне баға беріңіз.
3 четверть
4 четверть
Төменде екі тақырыптың бірін таңдап, 200-250 сөзден тұратын әдеби сын жазыңыз.
1) Э. Хемингуейдің «Шал мен теңіз» повесіндегі шалдың басынан өткен оқиғаларды саралай отырып, кейіпкер тағдырына жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан талдау жасап, әдеби сын жазыңыз.
2) Т. Молдағалиевтың «Бауырлар» өлеңіндегі патриоттық идеяны, ақынның үлкен адамзаттық сезімін талдап, әдеби сын жазыңыз.
4 четверть
1 четверть
Лай суға май бітпес қой өткенге,
Күлеміз қасқыр жалап, дәметкенге.
Сол қасқырша алақтап түк таппадым,
Көңілдің жайлауынан ел кеткен бе? – деген өлең жолдарындағы автордың ойын жеткізудегі көркемдегіш құралдардың қолданысын анықтаңыз. Ойыңызды 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.
1 четверть
1 четверть
Неге Абай адамның көп қасиеттері ішінен қайрат, ақыл, жүрек үшеуін ғана таңдап алған? Пікіріңізді білдіріңіз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
«…ғылымды, ақылды сақтайтұғын мінез деген сауыт болады. Сол мінез бұзылмасын!..» үзіндіде Абай неліктен мінезді сауытқа теңеп тұр? Автордың идеясына қатысты ойыңыз бен өз көзқарасыңызды жеткізіңіз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Төмендегі тақырыпқа 200-250 сөзден тұратын әдеби эссе жазыңыз.
Абайдың «Ескендір» поэмасының тарихи және көркемдік құндылығын бағалаңыз, шығарма идеясымен мазмұндас туындылармен салыстырыңыз.
1 четверть
2 четверть
«Ақбілек» романында Мамырбайдан алар өші бар, Ақбілекті орыстарға тауып берген, ауылға қасірет тигізген адам.
A. Іскендір
B. Бекболат
C. Балташ
D. Мұқаш
2 четверть
2 четверть
«…Бұлттар-ау, серпілмейсіңдер ме?! Жапырақтар-ау, сыбдырлап жерге төгілгенше, шерлі сұлуға сая болсаңдаршы! Ызғырық-ау, ызылдағанша, жапанда жалғыз қалған баланың әкесіне хабар берсеңдерші! Ой, мейірімсіз шіркіндер-ау! Сендердің қас- қабағыңа қараймын, сендерге еркелеймін деп есіл сұлу мұндай күйге ұшырады ғой!». Ақбілек осы сөзді қашан айтты?
А. анасының өлімін естіген сәтте
В. орыстардың қолына түскен кезде
С. орыстар соғысқа аттанған соң
D. анасы апанға апарып тыққан кезде
2 четверть
2 четверть
Аңыздың ақыры» шығармасындағы ұлттық құндылық қалай көрініс табады?
А. Кіші ханымның шеберге сый көрсетуі
В. Кіші ханымның Әміршіге адалдығы
С. Жаппар шебердің мұнара соғуы
D. Әміршінің жорықтан қайту салтанаты
2 четверть
2 четверть
«Аңыздың ақыры» романында Кіші ханымның ой-толғанысы, психологиялық ахуалы, күмбезбен үнсіз сұхбаты, Әміршімен, шебермен қарым-қатынасы қай бөлімде кеңірек суреттелгенін көрсетіңіз.
А. Мұнара
В. Қызыл алма
С. Аңыздың ақыры
D. Махаббат
2 четверть
2 четверть
Неліктен автор «Ақбілек» романында қазақ қызының тағдырымен қатар, әлеуметтік төңкеріс тұсындағы қазақ ауылының өзгерісін суреттеген? Ойыңызды 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
«…Үңірейген-үңірейген екі көздің түбіне тажал тығылып тұрғандай. Өндіршегі сорайып, танауы қусырылып, екі беті күлдей боп-боз боп кетіпті, өңінен кісі шошығандай». Үзіндіде кейіпкер бейнесін сиптаттаудағы көркемдегіш құралдардың қолданысына талдау жасаңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Әлем әдебиетіндегі Ақбілек сияқты кейіпкерлердің іс-әрекетін, бейнесін құндылықтар тұрғысынан байланыстырыңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Төмендегі тақырыпқа 200-250 сөзден тұратын жазба жұмысын жазыңыз.
«Аңыздың ақыры» шығармасын идеясы жағынан мазмұндас шығармамен салыстырып, әдеби сын жазыңыз.
2 четверть
3 четверть
«Шақан шері» шығармасындағы кейіпкерлердің ойларын сәйкестендіріңіз.
А. 2-А, 3-В, 4-С, 1-D
В. 1-В, 2-D, 3-А, 4-С
С.1-А, 2-D, 3-С, 4-В
D.1-А, 2-С, 3-D, 4-В
3 четверть
3 четверть
«Бұл шеріде диюдың күші, жынның жылдамдығы бар. Ерлігі мен мәрттігі адамда жоқ. Бірақ өз бетімен тимейді ешкімге. »,-деп мінездеме берген кім?
A. Құба мерген
В. Шақан шері
С. Атабек ақсақал
D. Қосаяқ
3 четверть
3 четверть
«Алғашқы ұстаз» шығармасында Алтынай Сүлейменова ұстазы Дүйсенді жамандағандарға неліктен ренжіп, Мәскеуге қайтып кетті?
А. ағасынан рұқсат алып, оқуға шақырғандықтан
В. ең алғаш сауатын ашып, жазу-сызу үйреткендіктен
С. Алтынайды қорғап, Ташкентке оқуға жібергендіктен
D. барлық жауаптар дұрыс
3 четверть
3 четверть
Алғашқы ұстаз» шығармасында Алтынайды не себепті Ташкентке балалар үйіне жіберді?
А. Алтынайға зорлық жасағандардан қорғағандықтан
В. Алтынайды жеңгесінен қорғағандықтан
С. Дүйсен ұстаздың өз білімінің аздығынан
D. Болашағынан үлкен үміт күткендіктен
3 четверть
3 четверть
«…Атқа мінсем кетемін айбаттанып,
Қылыш көрсем кетемін қайраттанып.
Ғасырлардың бетіне қалқып шыққан,
Біздің халық — бұ да бір қаймақ халық!..» өлең жолдарының негізгі идеясын табыңыз.
А. Намысшылдық, батырлық, даралық
В. Мықтылық, өркөкіректік, ұлылық
С. Ерлік, менмендік, жанқиярлық
D. Өр мінезділік, көрегенділік, шыдамдылық
3 четверть
3 четверть
«Шақан шері» шығармасында адамға өздігінен тиіспейтін жыртқыштың әрекетін автордың идеясымен байланыстырыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
«Біз түркілерміз» өлеңінде ұлтжандылық қалай сипатталады? Оқырманға әсерін талдап, өз ойыңызды шығармашылықпен жеткізіңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
«Алғашқы ұстаз» әңгімесіндегі Алтынайдың қиын тағдырын әлеуметтік мәселелер тұрғысынан талдаңыз, ойыңызды дәлелдеңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
«Шақан шері» шығармасындағы көтерілген мәселенің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беріп, пікір білдіріңіз. 100-150 сөз.
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Төменде берілген тақырыпта 100-150 сөзден тұратын әдеби эссе жазыңыз.
«Тағдыр» романындағы орыс пен қытай арасындағы шекара бөлінісінің қазақ халқының тағдырына ықпалын талдап жазыңыз.
4 четверть
1 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені анықтаңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтерілген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
А мәтіні
«Егер менің тілім ертең өлсе, мен бүгін өлуге дайынмын». Дағыстан ақыны Расул Ғамзатовтың бұл сөзі ғасырлар өтсе де, өзіндік мәнін жоймақ емес. Расында тілі жоқ халықтың тауқыметін адамның басына бермесін. Өлі тілдерді оқу және зерттеу орталығының директоры Майкл Краусс әлемде 600 ғана тілдің қалатынын айтады. Басқаны былай қойғанда, бұрынғы Кеңес Одағының аумағында құрдымға кеткен тілдер өте көп. Аты ғана мемлекет. Халқы орысша сөйлейді, өйткені бір тілдің басымдығы екіншісін жоқ етеді. КСРО тұсында Мәскеудің қызыл саясаты арқылы «Бір тіл — бір ұлт» идеологиясы жүргізілді. Соның салдарынан Кеңес Одағында тұратын халықтың барлығы да орыс тілінде сөйледі.
Осы орайда, америкалық тілші-ғалым Майкл Краустың жойылу қаупі төнген тілдерді жіктеуіне тоқталайық:
Біріншісі – қауіп төне бастаған тілдер. Олар әлеуметтік және экономикалық тұрғыдан қажетсіз деп табылған, үлкен тілдердің қыспағына түскен тілдер. Басты белгісі – алдымен бұл тілдерде сөйлейтін жастар азая бастайды.
Екіншісі – қауіп-қатер төнген тілдер. Бұл халықтың жас ұрпағы өз тілінде сөйлегісі келмесе, онда оған қатер төнді деп есептей беріңіз.
Үшіншісі – аса қауіп-қатер төнген тілдер. Бұл тілде жақсы сөйлейтіндердің – жасы елуден асқандар.
Төртіншісі – өле бастаған тілдер. Бұл тілде тек қартайған адамдар ғана сөйлейді.
Бесіншісі – жойылған тілдер. Бұл сол тілде сөйлейтін бірде-бір адам қалмаған тіл.
Бұдан шығатын қорытынды не? Ортасы жоқ тіл – өлі тіл. Ал тіл өлі болмас үшін талпыныс керек. Мейлі үш тілді бол, бірақ негізгі мемлекет құраушы ұлттың тілі өзінің басымдығын көрсетіп тұруы керек.
Ә мәтіні
Қазақ елінің азаттығын аңсап қана қоймай, ұлт тəуелсіздігі жолында күрес көрігін қыздарған Алаш ардақтыларының тіл тақырыбында жазған көсемсөз мұраларын жүйелі жинау егжей-тегжейлі зерттеу, нəтижелерін ел игілігіне жаратудың маңызы орасан зор. Ұлттық құндылықтардың ішінде өзекті саналатын тіл мәселесі қашан да маңызды болып қала беретініне ешқандай күмəніміз жоқ. ХХ ғасыр басында Алаш көсемсөзінің көшбасшысы Ахмет Байтұрсынұлы «төңірекке қарасақ түнерген-түнерген бұлттар көрінеді» деп жазып, қауіп-қатердің қайдан келіп жатқанын дөп басып танып, ұлттық құндылықтарымызды сақтап қалудың жолын іздеді. Əсіресе, біртіндеп қолдану аясын қолдан тарылта бастаған қасиетті ана тіліміздің қамын ойлағанда жанын қоярға жер таппай, шыр-пыр боп араша түсті, қолы қабарғанына қарамастан, көсемсөз жазып, дабыл қақты, күрескерліктің тың даңғылын салды. Солардың бірінде былай дейді:
« …Қазақ деген қашаннан өз алдына ұлт болып, Еділден Ертіске Оралдан Ауғанға дейін тұтас тұрған халық еді. Арамызға əртүрлі жұрт кіріскенде солармен қатар атымыз жоғалмай, қазақ ұлты болып тұра аламыз ба? Бізді төсекте дөңбекшітіп, ұйқымызды бөлетін нəрсе – осы. Басқа жұртпен араласқанда өз алдына ұлт болып, өз алдына тілі бар, өз тілінде жазылған сөзі (әдебиеті) бар жұрттарға не тұрады. Өз тілімен сөйлескен, өз тілімен жазған жұрттың ұлттығы еш уақытта жоғалмайды. Ұлттың сақталуына да, жойылуына да себепкер болатын нәрсенің ең қуаттысы – тіл. Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады. Өз ұлтына басқа жұртты қосамын деген жандар әуелі сол жұрттың тілін аздыруға тырысады. Егер біз қазақ деген ұлт болып тұруды тілесек, қарнымыз ашпастың қамын ойлағанда тіліміздің де сақталу қамын қатар ойлауымыз керек…». Бұл сөзден соң өзіңіз, жас ұрпақ, ой түйе беріңіз!
А мәтіні
«Ұлытаудың» Еуропадағы сапарлары – қазақ эстрадасының дамуындағы жаңа кезеңнің көрінісі. Олар қазақ эстрадасының әлемдік музыка саласындағы алғашқы қарлығаштары деуге болады. Қазір бізге үлкен жол ашылған. Мұндай іссапарлар жиі ұйымдастырылып тұрса, шетелдіктер қазақ өнері мен мәдениеті туралы көбірек хабардар бола түседі. Қазақ мәдениеті мен өнерін насихаттауда үкімет тарапынан шет елдерде ұйымдастырылып жатқан апталықтар мен айлықтар жеткіліксіз. Оған іскерлік мақсатпен сырт елдерге жиі сапарға шығатын барлық азаматтар атсалысуы керек. Егер олар әрдайым өздерімен бірге өнер шеберлерінің аудио және бейне күйтабақтарын ала кетіп, әріптестеріне кәде ретінде ұсынып отырса, нұр үстіне нұр болар еді.
Қазіргі таңда қазақ өнері мен мәдениетін шетелге насихаттау, қайта жаңғырту мақсатындағы ауқымды бағдарламалар мен жобалардың жүзеге асуы жолға қойылған. Дәстүрлі және классикалық музыка бағыты бойынша шығармашылық ұжымдар гастрольдік сапарға шығуда. Театр өнерінің жетістіктерін арттыру үшін «Қыз Жібек», «Біржан-Сара» ұлттық операларын Ресей, Италия, Франция, Түркия, Қытай, Жапония, Корея Республикасы, Грузия мен өзге де мемлекеттерде қою жоспарланып отыр. «I am a singer Қазақстан» халықаралық тележобасының екінші маусымы жүргізілуде. Астана, Алматы қалаларында дәстүрлі түрде әлемнің 15 елінің қатысуымен «Астана дауысы», «Star of Asia» атты музыкалық фестивальдері ұйымдастырылады. Кино өнері саласындағы айтулы оқиға ретінде 71-Канн фестивалінде қазақстандық павильонның ашылуын айта кетуге болады. 2018 жылдың басынан бері қазақстандық 18 фильм 14 халықаралық кинофестивальге қатысты. 11 жүлдеге қол жеткізілді. Осылайша, қазақ өнері мен мәдениетінің әлемдік сахнаға шығуына жол ашылуда.
Ә мәтіні
Осы кезге дейін театр залын толтыруды ғана мақсат етсек, енді залды немен толтырғанымызға да қарайтын уақыт жеткен сияқты. Ел мінінің түзеуші саналатын театрымыздағы көрермендердің мәдениеті қай деңгейде? Театрдағы халықтың мәдениетін көргенде ішімізге найзағай түскендей күй кешетініміз жасырын емес. Қойылым кезінде ұялы телефонының қоңырауына ие бола алмай, онымен қоймай, телефонмен сөйлесу, орынсыз қол шапалақтау, кішкентай балалардың жылаған даусы, жастардың орынсыз күлкісі көзі ашық, көкірегі ояу басқа көрермендерді мезі етеді. Театрға киіп келетін киім үлгісі де өз алдына бөлек талғамды талап ететін мәселелердің бірі. Мәдениетсіздігі мен талғамсыздығын қоғамда орын алған демократияға теліп, қолына ілінгенін киетін көрермендеріміздің көбейіп кеткені қынжылтады.
Спектакльдің соңында артистер көрермен алдына иіліп, алғыс білдіруге шыққанда, барлығы ысқырып, шыңғырып, театрды басына көтереді. Бір жаманы – олар спектакль жақсы шықса да, жаман шықса да солай істейді. Бұл құбылысты бұрын байқамайтын едім. Бір жылы өзбекстандық Әлімжан Салимов деген режиссер біздің театрмен тығыз шығармашылық байланыста жұмыс істеп, ағымдағы спектакльдерді күн сайын тамашалады. Кетерінде: «Мен сендердің көрермендеріңе сене бермеймін, кез келген спектакльдеріңді қошаметтей береді екен» деді. Сонда мен: «Жоқ, біз жақсы ойнағандықтан қолпаштайды» деп мойындамадым. Кейін зерделеп-зерттеп қарасам, ол кісінің пікірімен келісуге болады екен. Бұл құбылыстардың барлығы – көрермен деңгейінің театрдан «биік жетіліп» кеткендігінен шығар… Осы орайда жаңа қарқынмен келе жатқан тәуелсіз елдің театры: «Мен түзелдім, көрермен сен де түзел!..» дейтіндей боп тұрады.
1 четверть
1 четверть
Мәтінді мұқият оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Ана тілін жетілдірудің бірден-бір әлеуметтік ұясы – білім беру жүйесі. Бұл салада әзір қазақ тілінің мәселелері күрделене түспесе, жеңілдей қоятын емес. Кейбір қалаларда қазақ мектептері жеткіліксіз, аралас мектептердің негізі орыс сыныптары да, аз бөлігі қазақ сыныптары болып отыр. Бұл қазақтың ұл-қыздарының өз ана тілін жүйелі меңгеруінде көптеген кедергілер келтіруде.
Жоғары білім беру саласында да студенттердің қазақ тілінде сөйлейтіндері кездесе бермейді. Орыс топтарындағы ұлты қазақ студенттердің 80-90 пайызы өз тілдерінде сөйлемейді. Орыстілді қазақ оқытушылары өзара да, студенттермен де тек орыс тілінде сөйлеседі. 2 жыл бұрын еліміздегі белгілі университеттердің біріндегі қазақ және орыс тілі кафедралары қазақ тілін оқытуға байланысты сауалнама жүргізген болатын. Содан мысалдар келтіре кетейік. «Сіздің қазақ тілін меңгеру деңгейіңіз қандай?» деген сұраққа 149 студенттің 11%-ы «өте жақсы» және «жақсы» деп, 75%-ы орта деңгейде, 14%-ы ортадан төмен деңгейде деп жауап берген. «Қазақ тілін білу деңгейің төмен болса, оған не себеп болды?» дегенге 11%-ы «орыстілді қоғамда өмір сүргендіктен» десе, 56%-ы «отбасында, достарымен қазақ тілінде сөйлеспеу не аз сөйлесу» депті.
1. Мәтін қандай стильде жазылған? Стильге тән тілдік құралдарды теріп жазыңыз.
______________________
2. Мәтін қандай жанрда жазылған?____________________________
3. Автордың ойын өз сөзіңізбен жазыңыз, бірақ айтылған әр тұжырымның соңында ойдың авторына сілтеме жасаңыз._____________________
4. Мәтін қандай мақсатта жазылған? Мәтіннің негізгі ойын анықтаңыз.
____________________
5. Мәтіннің құрылымын анықтаңыз.
I. Кіріспе______________________
II. Негізгі бөлім__________________
III. Қорытынды__________________
1 четверть
1 четверть
Екі бөлім бойынша берілген 2 тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз.
1-бөлім. Тіл және алаш идеясы. Сөз мәдениеті
Алаш пен ағылшынды салыстырар болсақ, екеуіне де ортақ тағылым – ұлт дамуында тілдің маңызды рөлін түсінуі деп білеміз. Қазірде жаһан жұрты ағылшын тілін үйренуге неліктен үйірсек? Сіздің пікіріңізді растайтын аргументтер мен дәлелдер келтіре отырып, эссе жазыңыз.
2-бөлім. Әлем жаңалықтары: өнер және мәдениет. Сөз мәдениеті
Әлемде балет өнеріне тыйым салған мемлекеттер бар. Балеттің денсаулыққа зияны туралы да естіп жатамыз. Қалай ойлайсыз, балет өнеріне тыйым салу керек пе? Пікіріңізді дәлелдеп, эссе жазыңыз.____________________
1 четверть
2 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені анықтаңыз. Мәтіннің жанрына қатысты тілдік оралымдарға талдау жасап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
А мәтіні
«Елге ұстаздық еткен қарттан алғыр, құйма құлақты,
Қонақтары сұрапты:
— Аға, неше балаңыз бар соңыңыздан самғаған?
— Бір жарым! — деп тіл қатыпты әлгі адам.
— Ал, дәл айтсам, үш ұлым бар зерек әрі білімді,
Үшеуі де ғылым қуып назарға ерте ілінді.
Сол үш ұлдың бірі ғана қайсар, ұшқыр арманын,
Техникалық санаты мен ғылыми өр талғамын
Өз ұлтының рухани байлығына жалғады,
Содан шуақ, қуат алып, ғаламдық ой толғады.
Екі ұлымның тағдырында ол өзгеріс болмады,
Екеуі де жалаң білім шеңберінде сорлады.
Рухы, жаны аласаның зорлық жатар парқында,
Сондықтан қос перзентімді санаймын мен жарты ұлға.
Мейлі, мейлі, екі ұлымды қақса да уақыт арқадан
Нағыз ұлым біреу ғана, ана екеуі жарты адам!
…Біз қанша мың жас өскінді аттандырдық шет елге:
Білім алып келсін дедік,
Жер, ел танып көрсін дедік
Бірақ осы ізгі үмітті жалаң білім өтер ме?
Қайтсек екен, мониторкөз, компьютербас, жас талап,
Білім+Рух болуы үшін ажырамас қос қанат?
…Сан жас қанат ғаламзатқа болмақ үшін өтімді,
Түнгі оттарды іздеп ұшар көбелектер секілді,
Қасиетті ата қоныс — өзен-тауын жерсінбей,
Баба тарих ардақтаған рух тұғырын менсінбей,
Ойын тұсап ессіз, көзсіз еліктеудің жарқылы,
Тек батыстық даңғаза өнер толқынында қалқыды.
… Бүгін неге рухсыздық секілді зор батырлық?
Ізгіліксіз батырлықтан зардап шегіп жатыр жұрт.
Ньютон ашқан үшінші заң нені үндейді білдік пе?
«Әрбір қимыл — қарсы қимыл тудырады» тірлікте.
М.Шаханов «Өркениеттің адасуы» романынан үзінді
Ә мәтіні
Ертеректе «өркениет» деп – адамның өз болмысының мәнін ұғып, өмірден саналы ой түйіп, адамгершілік құндылықтар негізінде тату-тәтті бірге өмір сүруді айтатынбыз. Мәдениетті өмір сүруге деген саналы ұмтылыс – адам табиғатына тән ерекшелік.
Өркениетті ұшқыр уақыттың өзіне шаң қаптырған өнеркәсіптің шарықтап дамуы, ғылыми-технологиялық прогресс, шойын табанынан шоқ шашыраған жүрдек пойыздар, құс қанаты жетпейтін құрлықаралық ұшақ-тар, ғарыштық технологиялар, орасан үлкен метро-польді қалалар мен зәулім ғимараттар, ғаламат су бөгеттері, алып зауыт-фабрикалар, атомдық станциялар, т.б. деп түсінетіндер де баршылық. Ал, осындай материалдық игіліктерге қол жеткізген елдерді өркениет өркешіне шыққан ел ретінде қарастырып жүрміз. Әйтсе де, аталған технологиялық жетістіктер адам тұрмысын жеңілдетіп, жайлы өмір сүруіне дәнекер болғанымен, адамгершілік құндылықтармен бір арнада тоғысып, адам өмірінің материалдық-рухани тамырына бойламайынша өркениеттің негізі бола алмайды.
Адамдағы өркениеттіліктің нышанын ой-пікір мен сана-сезімнің қазыналы қойнауынан іздеген жөн. Әйтпесе, өркениеттілікті жанға жайлы кең сарайлар мен шалқыған байлық секілді тән құмарлығынан, өндіру мен тұтынуға негізделген нәпсілік көрсеқызарлықтан іздеу бекершілік. Бүгінге дейін кейбіреулер өркениетті адам өмірінің жайлылық пен молшылыққа кенелуі үшін ғылыми технологиялық құралдардың жетілдірілуі және жаңалануымен байланыстырып келді. Өркениеттіліктің адам рухының асыл қазыналарынан бастау алатын рухани құндылықтарда, рухани кемелденуде екендігін ұғына алмауымыз өкінішті-ақ. Өркениет деген – уақыт, мекен және адам секілді үш фактор негізінде рухани кемелденуді қамтамасыз ететін қоғамдық орта, жасампаз ақылға негізделген адам өмірінің рухани-материалдық жағын қоса қамтитын идеалды қоғамдық жүйе болуы қажет еді…
Ендігі жерде тоң боп қатқан жерге жағылған отты ары қарай лаулата түсу үшін жастық жалынымен жарқын болашақтың туын желбіретер қазіргі ұрпақ болаттай берік сенім мен мұқалмас ерік-жігер арқылы өз халқының төл құндылықтарын жанындай қорғауы қажет.
А мәтіні
Жаһандану үрдісі кең етек алған XXI ғасырда әлем елдерінің алдында туындаған жалпы ортақтық сипаттағы мәселелер адамзат баласын алаңдатпай қоймайды. Мұндай мәселелердің шешілуі барлық мемлекеттердің бірлескен әрекеттері мен ортақ шараларын қажет етеді. Ал әрекеттер мен шаралар тиімді әрі нәтижелі болу үшін үйлесімділік қажет. Мемлекеттер арасындағы әрекеттерді үйлестіруге апаратын бірден-бір жол – интеграция.
Экономикалық интеграция ұлттық мемлекеттілікті нығайтады. Экономиканы дамыту арқылы одан әрі беріктендіре түсуге ықпал етеді. Себебі интеграциялық бірлестіктердің өзегінде экономикалық прагматизм, өзара сыйластық, барлық шешімді қабылдауға қажетті тең құқықтылық және ашықтық жатыр. Еуразиялық одақты құру басқалардан іргемізді ажырату үшін емес, керісінше, басқа серіктестермен неғұрлым тығыз ынтымақтастық орнату үшін құрылып отыр. Олай болса, экономикалық одаққа бірігуден мемлекеттер тек қана ұтысқа ие болады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Бүгінде интеграциясыз алға қадам басу мүмкін емес, себебі қандай да бір мемлекет өзге елдермен өзара ықпалдастық орнатпайынша, бірлесе іс-қимыл жасамайынша, алға жылжи алмайды» деген болатын. Еуразиялық интеграция аясында Қазақстан, Ресей, Беларусь елдерінің экономикасы бұрынғысынан да қарқынды дамитын болады. Өйткені Қазақстанда жалпы нарыққа, бизнеске арналған жобаларды жүзеге асыруға барынша қолайлы жағдай жасалған. Біздің елімізде теміржол құрамдары, жүк көліктері мен электротехника салалары қарқынды дамып келе жатыр. Сонымен қатар одақ аясында әр кәсіпорын өз қызметін емін-еркін жүргізетін болады. Ол үшін қосымша лицензия немесе тағы басқа келісім-шарт әзірлеудің қажеттілігі туындамайды. Жаңа нарық әр кәсіпорын мен әр азамат үшін ұтымды болады. Еуразиялық экономикалық одақ интеграция үдерісін дамытады. Интеграциялық үдерістердің дамуы – тауарлар мен өндіріс факторларының халықаралық қозғалысының өсуінің заңды нәтижесі. Осы нәтиженің жүзеге асуы барысында елдер арасында шаруашылық-тұрмыстық байланыстардың құрылуы және халықаралық сауда мен өндіріс факторларының қозғалысы жолындағы көптеген кедергілерді жою жүйесі қалыптасады.
Ә мәтіні
Халықаралық валюта қоры неғұрлым әділ табысты бөлу тек тұрақты әлеуметтік саясат қана емес, сонымен қатар мықты экономикалық саясат болады деп есептейді. Ғылыми зерттеулер жоғары деңгейдегі теңсіздікті төмендетудің ұзақ мерзімді перспективада экономикалық өсімді жоғарырақ және тұрақтырақ ететінін көрсетеді. Әр елдің теңсіздікті шешу үшін жасай алатын бірнеше қадамдары бар.
Біріншіден, үкіметтің автоматтандыру және аутсорсингтен қатты зардап шеккен географиялық аймақтарда біліктілігі төмен қызметкерлерді тікелей қолдауы. Атап айтқанда, үкімет медициналық қызмет, білім беру, дағдыларды оқытуға қоғамдық инвестицияларын ұлғайту керек. Әр ел жылдам өзгеретін технологиялар үшін қазіргі және болашақ ұрпақты дайындау үшін өмір бойы білім алу қажеттілігін түсінуі тиіс.
Екіншіден, үкімет қолжетімді бала күтімі, ата-ананың бала күтімі бойынша демалысы, денсаулық сақтау қызметі, жұмыс орнының икемділігін жақсарту жолымен, әсіресе отбасы үшін әлеуметтік қорғау шараларын нығайту қажет. Олар сондай-ақ табысы аз адамдарды салық реформалары және заңды минималды жалақыны төлеу арқылы қолдай алады; еңбек нарығына көбірек әйелдерді тарту үшін салықтық жеңілдік те жасай алады.
Үшіншіден, үкімет әлеуметтік сенімді қалпына келтіру және реформалар жөніндегі қоғамдық қолдауды нығайту мақсатында экономикалық әділдікті қамтамасыз етуді өзіне міндеттеме ретінде алуы тиіс. Атап айтқанда, бәсекелестік жетіспейтін маңызды салаларда көп бәсекелестікті ынталандырып, салық төлеуден жалтаруды азайтып және табыстарын салық төмен жерлерге апаратын бизнес тәжірибесін болдырмауы керек. Бұлар экономикалық интеграцияны жақсартуға бағытталған саясаттардың кейбір мысалдары. Оларды тиімді іске асырумен қатар, қосымша шараларды анықтау үшін де әлі көп жұмыс жасалуы тиіс. Бұл саясаткерлер мен мемлекеттік қызметкерлерге ғана емес, сондай-ақ тұтастай алғанда экономика мамандарына салынатын тапсырма, міндет болуы шарт. Тек бірлесіп, күшті, неғұрлым инклюзивті жаһандық экономиканы құру үшін тез іс-қимыл жасау арқылы ғана табыс деңгейін көтере аламыз.
2 четверть
2 четверть
Мәтіндерді мұқият оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Өркениет: бізге не берді, бізден нені алды?
– Дидахмет аға, бүгінгі әңгімемізді өркениетке арнасақ. Айтыңызшы, бізге өркениет не берді
– Бұл кең ауқымды әңгіме. Қалыпты ой түюден сәл ауытқып, бұл жерде еркін ойға ерік берейік. Қалыпты өмір сүру, стандарт ойдың шырмауында қалып қою – көп жағдайда дамуға қайшы дүние. Сондықтан, артық кеттім, қателестім демей, ойымызды еркін қозғайық.
Ең бірінші, «өркениет бізге не берді?» дейсің. Өркениеттің не бергенін, міне, көз алдымызда бәрін көріп отырмыз. Жан-жағыңа қарасаң, барлығы ғылыми-техникалық прогрестің жемісі, өркениеттің көрінісі. Көшеде зулаған машиналар, компьютер алдында тапжылмай отырған адамдар.
– Өркениет адам баласынан нені алды?
Әлемдегі адамзат мойындаған ұлылардың, ойшылдардың көбісі (бәрі емес) өркениетке сын көзбен қараған. Солардың ішінде XV ғасырдың аяғы мен XVI ғасырдың басында өмір сүрген Томас Мор да бар. Оның пайымы бойынша, даму жолына түсеміз деп алға қарай жылжыған сайын адамзат табиғилығынан айырыла бастаған. Біздің қарапайым сөзбен айтсақ, Құдайдың дарытқан шынайы қалыбынан ауытқи берген. Адам ішкі дүниесіндегі асыл-жауһарларды көрмей, оны тануға тырыспай, ұмыта бастаған. Батыс әлемінде ең алғаш осыған қарсы болған ғалым, философ Томас Мор корольдің ең жақын көмекшісі бола жүріп, әлгіндей тың ойларға ерік берген. Соның нәтижесінде «Утопия» деген еңбек жазған. Утопия дегеніміз – қазіргі біздің ұғымымызда қиялшылдық қой. Бірақ Томас Мордың «Утопия аралының» мағынасы – «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған арал». Бақытты елді, оның тамаша қалаларын, гүлденген даласы, ғажап тәртіптері мен заңдарын суреттеп жазады. Утопияда қанау жоқ. Барлық адам еңбек етуге міндетті. Оларда азық-түлік мол, өйткені онда еңбек етпейтін жалқаулар жоқ. Арал тұрғындары ғылыммен, өнермен, спортпен айналысады. Утопия тұрғындары үйлерінің есіктері әрқашан да құлыпсыз, ашық тұрады, олар ұрлықтан қауіптенбейді. Томас Мордың идеясы барлық адам тең өмір сүретін қоғам құру болды. Өзінің арманындағы бақытты елдің өмірі мен мемлекеттік құрылымын елеп-екшеп, дәлелдермен жазды. Бірақ оны жүзеге асыру қиял еді…
Сұхбаттасқан Дәурен Сейітжанұлы
1. Мәтін қандай жанрда жазылған? Мәтіннің жанрлық ерекшелігін талдаңыз
________________________
2. Көпшілікке арналған мәтіннің құрылымы мен рәсімделуін анықтаңыз
______________________
3. Мәтіннің мақсаты қандай? Аудиториясы кімдер?_______________________
4.Берілген кестені толтырыңыз
- Мәтінде көтерілген мәселеге қатысты өз пікіріңізді білдіріңіз. Мәтіннен деректерді қолданып, авторына сілтеме жасаңыз.___________________
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Екі бөлім бойынша берілген 4 тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз.
Қазіргі қоғам құндылықтары: мәдениет және өркениет. Тілдік жүйе және норма
1. Сіз «Парасат» журналының редакциясына жаңадан жұмысқа тұрдыңыз. Сізге атақты саясаттанушыдан сұхбат алу тапсырылды. Сұхбатта төмендегідей ақпараттар қамтылуы керек:
• Қазіргі қоғам құндылықтар туралы
• «Мәдениет» және «өркениет» ұғымдарының арақатынасы
• Жаһандануға көзқарасы
2. Сіз мектеп журналына әңгіме жазбақшысыз. Сіздің әңгімеңіз мынадай сөйлемдерден аяқталу керек: «…Білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт, себебі құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын адам ғана табысқа жетеді.
Экономикалық интеграция – бүгінгі күннің даму үрдісі. Тілдік жүйе және норма
3. Сіздер мектепте әлемдегі экономикалық интеграцияның болашағы туралы талқыладыңыздар. Сізден сыныптастарыңыздың алдында еліміздегі экономикалық интеграцияны қалай дамытуға болатыны жөніндегі ұсынысыңызбен сөз сөйлеуді сұрады. Сөйлейтін сөзіңіздің мәтінін жазыңыз.»
4. Сіз «Жаһандық перспективалар және жобалау» пәні бойынша «Еуразиялық одақ не үшін керек» тақырыбында жоба жасап жүрсіз. Төмендегі графиктік мәтіндегі ақпараттарды талдап, маңызды тұстарын анықтап жазыңыз.
Смотреть задание
2 четверть
3 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені анықтаңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
А мәтіні
Отыз екінші қара сөз
Білім-ғылым үйренбекке талап қылушыларға әуелі білім керек. Талаптың өзінің біраз шарттары бар. Әуелі — білім-ғылым табылса, ондай-мұндай іске жаратамын деп, дүниенің бір қызықты нәрсесіне керек болар еді деп іздеу керек. Ол үшін білім-ғылымның өзіне ғана құмар, ынтық болып, бір ғана білмектіктің өзін дәулет деп бағаласаң және әр білмегеніңді білген уақытта көңілде бір рахат болады. Сол рахат білгеніңді берік ұстап, білмегеніңді тағы да сондай білсем екен деп үміттенген құмар, махаббат пайда болады. Сонда әрбір естігеніңді, көргеніңді көңілің жақсы ұғып, анық өз суретімен ішке жайғастырып алады. …Адамның көңілі шын мейірленсе, білім-ғылымның өзі де адамға мейірленіп, тезірек қолға түседі. Шала мейір шала байқайды.
Екінші – ғылымды үйренгенде, ақиқат мақсатпен білмек үшін үйренбек керек…
Үшінші – әрбір ақиқатқа тырысып ижтиһатыңмен көзің жетсе, соны тұт, өлсең айрылма!
Төртінші – білім-ғылымды көбейтуге екі қару бар адамның ішінде: бірі – мұлахаза (ойлау, пікір айту) қылу, екіншісі — берік мұхафаза (сақтау, қорғау) қылу. Бұл екі қуатты зорайту жаһатінде (жағдайында) болу керек. Бұлар зораймай, ғылым зораймайды.
Бесінші – көптеген ақыл кеселінен қашық болу керек. Соның ішінде уайымсыз салғырттық деген бір нәрсе бар, соған бек сақ бол. Ол халықтың, дәулеттің, ғибраттың, ақылдың, ардың – бәрінің дұшпаны.
Алтыншы – ғылымды, ақылды сақтайтұғын мінез деген сауыты болады. Сол мінез бұзылмасын! Көрсеқызарлықпен, жеңілдікпен, я біреудің орынсыз сөзіне, я бір кез келген қызыққа шайқалып қала берсең, мінездің беріктігі бұзылады. Онан соң оқып үйреніп те пайда жоқ. Қоярға орны жоқ болған соң, оларды қайда сақтайсың? Қылам дегенін қыларлық, тұрам дегенінде тұрарлық мінезде азғырылмайтын ақылды, арды сақтарлық беріктігі, қайраты бар болсын! Бұл беріктік бір ақыл, ар үшін болсын!
Ә мәтіні
Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
1. Білімнің салтанат құруы
Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет. Тәуелсіздік жылдарында қыруар жұмыс жасалды. Біз он мыңдаған жасты әлемнің маңдайалды университеттерінде оқытып, дайындадық. Бұл жұмыс өткен ғасырдың тоқсаныншы жыл¬дарының басында қолға алынған «Болашақ» бағдарламасынан басталды. Елімізде өте жоғары деңгейдегі бірқатар университеттер ашылды, зияткерлік мектептер жүйесі қалыптасты. Басқа да көптеген іс тындырылды, дегенмен білімнің салтанаты жалпыға ор¬тақ болуға тиіс. Оның айқын да, бұлтартпас себептері бар. Біз бүгінгі жаңа атаулы ертең-ақ ескіге айналатын, жүрісі жылдам дәуірге аяқ бастық. Бұл жағдайда кәсібін неғұрлым қиналмай, жеңіл өзгертуге қабілетті, аса білімдар адамдар ғана табысқа жетеді…
6. Сананың ашықтығы
Көптеген проблема әлемнің қарқынды өзгеріп жатқанына қарамастан, бұқаралық сана-сезімнің «отбасы, ошақ қасы» аясында қалуынан туындайды… Ол үшін санамыз ашық болуы шарт. Сананың ашықтығы зерденің үш ерекшелігін білдіреді:
Біріншіден, ол дүниеде, Жер шарының өзіңе қатысты аумағында және өз еліңнің айналасында не болып жатқанын түсінуге мүмкіндік береді.
Екіншіден, ол жаңа технологияның ағыны алып келетін өзгерістердің бәріне дайын болу деген сөз. Таяудағы он жылда біздің өмір салтымыз: жұмыс, тұрмыс, демалыс, баспана, адами қатынас тәсілдері, қысқасы, барлығы түбегейлі өзгереді…
Үшіншіден, бұл – өзгелердің тәжірибесін алып, ең озық жетістіктерін бойға сіңіру мүмкіндігі. …басқалардың ең озық жетістіктерін қабылдай білу, бұл – табыстың кілті, әрі ашық зерденің басты көрсеткіштерінің бірі. Егер қазақстандықтар жер жүзіне үйден шық¬пай, терезеден телміріп отырып баға беретін болса, әлемде, құрлықта, тіпті іргедегі елдерде қандай дауыл соғып жатқанын көре алмайды. Көкжиектің арғы жағында не болып жатқанын да біле алмайды.
А мәтіні
Тоқсаныншы жылдардан бері «байлар» мен «кедейлер» деп қоғамды екіге бөлетін жаман әдеттен әлі де арыла алмай жүргендейміз. «Ой, олар бай ғой…», «Байлар білгенін істейді екен ғой…», «Байдың баласы …» осылай бағалауды айналамыздан жиі естиміз. Әсіресе, оқыс оқиғаларда тілге тез оралады. Екі көлік соғысып қалса да «байдың баласы болған соң құтылып кетті» деп оп-оңай баға беріп тастаймыз. Таптық заманнан қалыптасқан жаман әдетпен бүгінгі қазақ өз қазағын қалтасына қарай қоғамның жағымсыз кейіпкерлеріне айналғандай. Бәлкім, сіз бай деп жақтырмай отырған азамат, сол байлыққа адал еңбегі, маңдай терімен жеткен болар. Сіз аспанға қарап «өкімет өлтірмейді», «өкімет жұмыс тауып беруі керек» деп жатқанда ол арба айдап, базарда етік тігіп, сауда жасап, тиынға тиын құрап, қаржы жинап, келе-келе дүкен, сауда орталығын ашқан болар. Сіз осы жағын ойланып көрдіңіз бе?
«Қалталы» деген азаматтардың бірқатары қайырымдылық шараларынан сырт қалмайтыны тағы бар ғой. «Бергеніңді ұмыт…», «Жасаған жақсылығыңды міндет қылма» дегенді ұстанатындары аз емес. Олай болса, қалтасындағы бақырына байлықты «шақыра» білгені үшін ол кінәлі ме? Тиыннан тиын құрағаны ақылдылығы емес пе? Ал сізде сондай ақыл бар ма? Түсінгенге тірліктің көзін таба білу де бір өнер.
Жалпы бүгінгі «бай» дегеніміз кім? Бай адам қандай болу керек? Осы жағын да ойлау артық болмас. Өзін кедеймін дейтіндердің ойынша бүгінгі байлардың «уайымы жоқ». Ал Сіздегі сол уайымды кім жіберді? Дәл осы ретте бізге Сұлтанмахмұд Торайғыровша айтсақ, «Жақсылық көрсем өзімнен, жамандық көрсем өзімнен» дей алу жетіспей жатқандай. Бұлай деу үшін біз өзімізді өзіміз тани білуіміз керек. «Өзін-өзі тәрбиелей алған ең ақылды адам» деуші еді ғой ғұламалар. Олай болса ақылды болуға тырысайық.
Ә мәтіні
Қазақстанда бай мен кедей арақатынасы 22:1 қатынасындай екен. Яғни халқымыздың ең бай 10 пайызын ең кедей 10 пайызға бөлгенде 21 есе айырмашылық шығады екен. Біз қанша бай мемлекет болсақ та, егер осы айырмашылық үлкен болса, дамыған ел қатарына қосыла алмаймыз. Осы алшақтықтың бірқатар себептері бар.
Еліміздегі әлеуметтік-экономикалық жүйе байлардың байи, кедейлердің кедейлене түсуіне «жағдай жасап» отыр. Еліміздің үлкен қалаларындағы тұрғын үй құны өте қымбат, оған жағдайы төмен отбасы ешқашан қол жеткізе алмайды. Жаңа салып жатқан үйлерді көбіне бақуатты адамдар сатып алады. Кейбіреулері ескі пәтерін сатуға асықпай, оны жалға беру арқылы ақша табуда.
Бізде ақшасы жоқ, бірақ идеясы бар адамның кәсіпкерлік айналысып, үлкен компания ашуына мүмкіндік аз. АҚШ-та белгілі бір идеясы бар адам жақсы инвесторлар тауып, акционерлік қоғам құру арқылы қалтасында ақшасы жоқ болса да, еңбектеніп әлемнің ең бай адамдарының қатарына ене алады. Стив Джобс пен Билл Гейтс осыған үздік мысал. Ал бізде бастаманы қолдайтын инвесторлар жоқтың қасы. Оған қоса, кәсіпкерлерді қолдауға арналған банк несиелерінің пайыздары да өте жоғары. Ал өзің тиын-тебен жинап, бір кәсіп бастайын десең, техника да, офис те, ғимарат та өте қымбат. Сатып алудан бөлек, олардың жалға алу құны да бастаушы кәсіпкерге қолжетімсіз.
Бай мен кедейге бірдей салық салынуы. Дамыған елдердің көбінде прогрессивтік табыс салығы енгізілген және ол бойынша неғұрлым көп табысқа қол жеткізетіндер табысының 40, 50 немесе тіпті 70 пайызына дейін мемлекетке өткізеді. Прогрессивтік табыс салығы біздің елде 2011 жылы енгізілді, алайда оның көлемі дамыған елдердікіне жетпейді. Осы секілді факторлар әсерінен, Қазақстанда бай мен кедей арасындағы айырмашылық өте үлкен деңгейде сақталып келеді. (245 сөз)
А мәтіні
Сәулет өнері мен дизайнда Еуропаға мұсылмандардан енген жаңалықтар
Бүгінгі күні сырты абажурмен қапталмаған шам жоқтың қасы. Абажур жасау өндірісі осыдан 500 жыл бұрын Османлы империясында жолға қойылған. Мұсылмандар жарыққа ұмтылған жәндіктердің ашық отқа күйіп өлмесі үшін мешіттердегі шамдардың үстін керамикалық және шыны ыдыстармен жауып қоятын. Дінімізде тірі жандыны, ол тіпті жәндік болса да отпен өлтіруге тыйым салынған еді. Еуропаға шамды сыртынан қоршап тұратын абажурлар 200 жылдан кейін ғана енді. Алғаш Францияда көшедегі шамдарды жаңбыр мен желден қоршау үшін қолданылды.
Ислам елдерімен тығыз байланысты өнер туындыларының бірі – кілемдер. Кілем тоқу б.д.д. оңтүстік Каспийдің көшпелі тайпалары арасында пайда болған. Ең ескі кілем үлгісі (V ғасырда тоқылған) Алтай өңірінен табылды. Еуропаға кілемдер ХІ ғасырда крестшілер арқылы келді. Олардың қымбат әрі сирек болғаны сонша, еуропалықтар кілемді жерге төсеуге қимай, қабырғаларды сәндеген. Ал, еуропалық кілем тоқу өндірісі Францияда басталды. XVII ғасырда патша IV Генрихтің бұйрығымен түрік кілемдерінің үлгісімен кілем тоқитын зауыт ашылды.
Биік үйлер қазіргі заманның жетістігі болып саналады. Бірақ мұсылман сәулетшілері ерекше технология қолдану арқылы тігінен құрылыс салу ғылымын 1000 жыл бұрын игерген. Йеменнің Хадрамут ауданында қыш тастан салынған әлемдегі ең ескі биік үйлері бар Шибам деген ерекше қала орналасқан. Йеменде биік үйлер IX ғасырларда салына бастайды, дегенмен ғимаратты салу технологиясы сол кезеңнен әлі күнге көп өзгере қоймаған. Биіктігі 30 метрге жететін зәулім ғимараттар күйдірілмеген қыш кірпіштен тұрғызылған. Кірпіш саз балшыққа туралған қамысты араластыру арқылы жасалады, басқа ешбір қосынды жоқ. Бұл ғимараттардың мықтылығы мен беріктігі құрылыс барысындағы кішкене ғана қулығында – қабырғалардың қалыңдығы биіктеген сайын жұқара береді. Мысалы, ең жоғары қабатындағы қабырғалардың қалыңдығы ең төменде орналасқан қабырғалардан бес есе жұқа.
Ә мәтіні
Астанадағы халықаралық сәулетшілер конгресіне қатысушылары үш бағыт – қалалық орта үшін инновациялар, урбанистика және жергілікті қоғамдық кеңістікті дамыту, «жасыл» технологиялар енгізу бойынша ойларын ортаға салып, ұтымшы шешім қарастырды. Тұрғындар үшін қысқы жылыжай кешендерін жасауды ұсынған «Sredalab» командасы жылыжайлардың ғимараттардың шатырлары мен қасбеттерінде шыны үйшіктер түрінде салынып, жылу трассалары, күн батареяларын қосу, жел энергиясы арқылы жылытыла алатындығымен ерекше жобасын таныстырды. Жылыжайдың іске қосылуынан түсетін кірісті идея авторларының ойынша, аудан тұрғындары аула территориясын абаттандыруға немесе балаларға қажетті құралдары сатып алуға бағыттай алады. Ал «Nurcelona» командасы қаладағы көлік тұрақтары үшін AirBnB баламасын жасауды ұсынды.
Astana Innovations басқарма төрағасы Олжас Сартаев жас сәулетшілердің өз идеяларын «ақылды» аудан жобасы аясында іске асыруға мүмкіндіктері болатынын айтты. «Ол «Жастар» шағын ауданында. Бүгінде онда осы үш бағыт бойынша бірнеше технология енгізілген. Жұмыстар жалғасуда. Жылыжай кешендері туралы айтсақ. Оларды іске асыру үшін үш-төрт ай уақыт керек. Біз өз тарапымыздан бағалап, биыл ең болмаса бір жылыжайды шағын ауданға шығаруға тырысамыз. Көлік тұрақтары бойынша жобаларға қатысты. Оны Жастар шағын ауданында басымдықпен іске асырамыз. Бірақ біз бұл ауданмен ғана шектеліп қалмаймыз», — деді О. Сартаев. 2018 жылы сәуір айында Байқоңыр ауданының А. Бараев, А. Кравцов, Ж. Тәшенов және Т. Хусейн көшелерінің қиылысындағы «Жастар» шағын ауданында орналасатын «ақылды» аудан жобасы таныстырылды. Жоба 60 млн теңге жеке инвестициялар тартты. Инвестициялар «ақылды» есептеуіштерді орнатуға, жаяу жүргінші жолдарына, аялдамаларды, сонымен қатар фин компаниясының жылуды автоматты реттеуішін қоюға жұмсалды.
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
Мәтіндерді түсініп оқыңыз. Екі мәтіннің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтап, салыстырмалы талдау жасаңыз.
[10]
А мәтіні
Тоғызыншы сыныпта оқитын Әлихан бұл құрылғыны жасау үшін бір ай уақыт жұмсаған. Ол өз жаңалығын мектеп қабырғасындағы STEM лабораторияда жасап шыққан.
Ол ойлап тапқан таяқ көзі көрмейтін жандар үшін таптырмайтын құрал болмақ.
STEM-лабораториясы Қазақстандағы мектептер мен арнайы білім беретін мекемелердің жанында жаңа робототехнология негізінде балаларға білім беруде. Әлихан жасап шығарған таяқ – STEM-лабораториясының мақтауға тұрарлық көрсеткіші.
Өнертапқыш Әлихан жасаған робот таяқ датчиктер мен динамика арқылы жұмыс істейді. Таяқты қолданушы, жолында кездескен 1 метрдегі бөгетті дыбыс арқылы біледі. Сонымен бірге, электронды құрылғы адамның айналасындағы бөгетті 90 градуста көрсетеді. «Таяқтағы датчик, жолдағы бөгетті көргенде дереу дыбыс береді. Таяқтың ұшына динамика арқылы сигнал беретін ультрадыбысты сенсор орнатылған. Біз арнайы 4000 герц жиілікке қойдық, ол кез келген жерде де, тіпті қала ортасындағы шулы аймақтарда да анық естілетін болады. Таяқ ұзақ мерзімді батарея арқылы қуатталады. Қолданушы оны үй жағдайында қуаттап алады. Толық қуатталған кезде, қуат көзі бір аптаға жетеді», — дейді оқушы.
Қазақстандық үлгіде алғаш рет жасалып отырған сиқырлы таяқ, келешекте барша қажеттілік танытып отырған жандардың қолында болуы тиіс, себебі шетелдің қымбат құрылғыларына қарағанда Әлихан жасаған таяқ қолжетімді. Әлихан өзі ойлап тапқан ақылды таяқты патенттеп, арнайы түрде сатылымға шығармақшы. Егер көпшіліктен қолдау тауып, жоба алға жылжитын болса, таяқты құрастыратын және қызмет көрсететін орындарды ашу да ойда бар.
Ә мәтіні
Робототехника бойынша жазғы мектепке шақырамыз!
Жаздың соңғы күндерін қызықты өткізіңіз, сабақтан тыс кезде Сіздер қызығушылық танытатын салалар бойынша өздеріңізге арналған жаңа мүмкіндіктерді ашып, робототехника әлемінен сабақ алыңыз.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе филиалы «КазРоботикс» Қазақстандық білім және спорттық робототехника федерациясымен бірлесе 2018 жылдың 22-24 тамыз аралығында робототехника бойынша жазғы мектеп ұйымдастырады.
Жазғы мектеп робототехника мұғалімдері үшін IT-технологиялар саласындағы перспективалық бағытты дамыту, мұғалім қызметін сапалы ұйымдастыру және робототехникалық іс-шараларда жобаларды сәтті жүзеге асыру мақсатында ұйымдастырылған.
Барлық келушілер 2018 жылғы 20 тамызға дейін онлайн режимінде тіркелуі тиіс:https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc_RuH2bs7gELBaD knXx2hdGr3y3nbpqx2FwyAWMMLfitW3g/viewform, өзіңізбен бірге Лего немесе Ардуино білім беру құралын алып келіңіз.
Барлық сұрақтар бойынша жазғы мектептің жетекшісі мен тренерге хабарласуыңыз сұралады:
Гончаров Александр Сергеевич, Казроботикс вице-президенті (ұялы тел.: 87078924589, 87052883301).
Абдиров Раушанбек Тулгабекович, робототехника тренері, Ақтөбе облысы БАИ кафедрасының аға оқытушысы (тел.: 8-701-782-57-82).
Өткізілу орны: «Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақтөбе облысы бойынша филиалы (Тургенов көшесі,86), Робокабинет
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
Үш бөлім бойынша берілген тақырыптардың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Сөзжасамдық және синтаксиситік нормаларды сақтаңыз.
[10]
5-бөлім. Білім. Ғылым. Инновация. Тілдік жүйе және норма
Сізге уақыт машинасына мініп, роботтар заманына сапар шегу мүмкіндігі туды делік. Роботтардың сізді қатты таңғалдырған іс-әркеттері туралы көркемдегіш құралдарды қолдана отырып әңгіме жазыңыз.
6-бөлім. Қазіргі қоғам: әлеуметтік теңсіздік. Тілдік жүйе және стиль
Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікке мемлекет кінәлі ме, әлде адамның өзі ме? Сіздің пікіріңізді растайтын аргументтер мен дәлелдер келтіре отырып, эссе жазыңыз.
7-бөлім. Сәулет өнері. Стильдік ерекшеліктер
Сіз жас сәулетші ретінде кәсіби тәжірибе алмасу мен заманауи сәулет өнерін дамыту мақсатында ұйымдастырылатын Халықаралық сәулетшілер конгресіне қатысып, баяндама жасадыңыз. Көпшілік алдында тиімді сөйлеуге дайындық жолдарын көрсетіп, нұсқаулық жазыңыз.
3 четверть
4 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені анықтаңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
А мәтіні
Әлемдік тәртіптер мен қатынастар үнемі өзгерісте. Әлемдік тәртіптерге жаһандық экологиялық өзгерістер, соғыстар қаупі, ядролық қауіпсіздік, азық-түлік тапшылығы (әлем халқының 1 млрд. адамы қазір ашығуда), әлемдік ортақ ақпараттану, түрлі індет аурулары, индустриалдық-техникалық ортақтану, техногендік катастрофалар, халықаралық терроризм, наркотрафик, халықаралық заңсыз қару сату, халықаралық қылмыскерлік, адамдарды құлдыққа сату, діни экстримизм т.б. әлемдік қауіптер мен қайшылықтар үздіксіз өз ықпалдарын тигізіп отырды.
Әлемдік қауіптердің шиеленісуі әлемдік экономикалық, қаржылық дағдарыстарға себеп болуда. Жаһандық дағдарыстардан әр мемлекет зардап шегеді, сондықтан олар әлемдік дамудың ортақ мәселелерін шешуге мүдделі. Дегенмен, қанша қуатты болмасын жеке бір мемлекет әлемдік мәселелерді шешуге қауқарсыз. Жаһандық қауіптер мен қайшылықтарға қарсы барлық мемлекеттердің бірлескен әрекеттері мен ортақ шаралары қажет. Әлемдік саясат мәні осындай зәруліктен туындайды.
Мысалы, ғаламшардың жаһандық жылынуы әлем халықтарына түрлі табиғи апаттар әкелуде, сондықтан өндірістің зиянды қалдықтарын азайтуға әрбір мемлекет атсалысуы керек. Өкінішке орай, мемлекеттердің көпшілігі өздерінің капитал мүдделеріне әлі де болса басымдылық беруде. Өндіріс дамуда, зиянды қалдықтар өсе түсуде. Ал, әлемдік саясат адамзатты сақтау үшін әр ел өзінің эгоистік, ұлттық мүдделеріне тыйым салу қажеттілігін талап етуде. Әлемдік саясат мақсаты мемлекеттерді ғаламшарлық ортақ мәселелерді ұжымдық шешуге ұйымдастыру, олардың арасында бейбітшілік пен татулықты сақтау.
Халықтар мен мемлекеттердің тарихи тағдырлары бір-біріне байланысты. Олардың өзара қатынастары мемлекетаралық деңгейде, халықаралық ұйымдар арқылы, трансұлттық корпорациялар, халықаралық үкіметтік емес ұйымдар т.б. әлемдік саяси процесс субъектілері арқылы өтеді. Әлемдік саясат акторлары адамзаттың сақталуы мен өмір сүруін қамтамасыз етуді көздейді. Әсіресе ядролық және жаппай қыру қаруларының басқа түрлерін қолдануға, сынауға тыйым салу, оларды таратпау, сатпау мәселесін әлем мемлекеттері бірлесіп шешу қажеттілігін түсініп, ортақ шаралар жасай бастады.
Ә мәтіні
Әлем мемлекеттерінің жаһандық мәселелерді шешу жолдары БҰҰ, ЕЫҚҰ, ШЫҰ, БСҰ сияқты халықаралық ұйымдар арқылы жүргізілсе, әлем халықтары жаһандық қауіптерге қарсы халықаралық азаматтық ұйымдар Гринпис, Халықаралық Қызыл Крест, Шекарасыз дәрігерлер, феминистік, гендерлік ұйымдар қызметтері арқылы жүргізілуде. Бұл ретте әлемдік және аймақтық басым державалардың бейбітшілік пен татулық үлгілерінің маңызы үлкен. АҚШ, Қытай, Ресей, Индия, Бразилия, Жапония, Германия, Ұлыбритания, Пәкістан сияқты қуатты мемлекеттердің агрессияға бармауы, әлемдік тәртіптерде бейбітшілік пен қауымдастығының жаһандық мәселелері мен қауіптерді тиімді шешу саясатын жүргізуге жағдай туғызатыны анық.
Әлемдік саясат халықаралық экономикалық, саяси, мәдени-ақпараттық, технологиялық байланыстардың жаңа деңгейге шығуы нәтижесінен туды. Жаһандық мәселелер ұлттық мемлекеттік шекара көлемінде мүлдем шешілмейді. Көптеген күрделі мәселелер барлық мемлекеттерге ортақ жаһандық жүйеге айналып, жалпы әлемдік сипат алған. Әлемдік саясат әлемдік тәртіпте бейбітшілікті, тұрақтылықты, демократияны сақтауға, саясатқа қатысушы субъектілерді біріктіретін халықаралық орта жасауға бағытталған. Мүдделердің ортақтастығы, адамзатты сақтауға деген зәрулік көптеген мемлекетердің жалпыадамзаттық мүдделердің басымдылығын мойындауына әкеліп отыр.
Әлемдік саясат өркениетті адамзат пен дамыған мемлекеттер ықпалымен біртіндеп ізгіленіп, гуманизацияланып келеді. Ол адамдарды ұлттық, нәсілдік, мемлекеттік, әлеуметтік-таптық тегіне қарамастан жаһандық мәселелерді бірігіп шешуге бастап келеді. Адамдардың бостандығы мен теңдігіне негізделген әлемдік саясаттың қазіргі мақсаттары: халықаралық қауіпсіздік жүйесін жасау, , зорлыққа жол бермеу, халықтар арасындағы сенім мен бейбітшілікке бастайтын қатынастарды қалыптастыру және реттеу, жаппай қырып жоятын және ядролық қарулардың таралуына жол бермеу, әлемдегі қорқыныш пен үрейді, өзара жауласуды тоқтату сияқты жеке адамдар мен халықтардың бейбіт және тыныш өмір сүруін қамтамасыз ету.
А мәтіні
Тіл үйрену бала санасында ұлттық бірегейліктің қалыптасуымен өріле байланыса жүреді. Мысалы, Ж.Пиаже деген психолингвист ғалым: «Баланың санасында 9-12 жас аралығында өзінің ұлттық бірегейлігі қалыптасады» дейді. Ұлттық бірегейлік психологиялық құбылыс ретінде танылған: тұлғаның өзін бір нәрсенің өкілі, мүшесі санау, жақтаушысы ретінде тануы. Мысалы, бала дүниеге келген соң, өзінің кім екені туралы ойлана бастайды. Сөйтіп, 9-12 жасында өзінің қай ұлттың, мәдениеттің өкілі екенін түсінеді екен. Оның соны түсінуіне әсер ететін нәрсе — ең алдымен тілі, ортасы, қоғамы. Мысалы, үйде атасы-әжесі, ата-анасы орыс тілінде сөйлесе, бала өзін орыс ұлтының өкілімін деуі әбден мүмкін.
Ұлттық бірегейлік деген нәрсе ғалымдардың зерттеуінше үш негізден тұрады:
1. Генетикалық бірегейлік;
2. Мәдени бірегейлік;
3. Тілдік бірегейлік.
Мәселен, тұлға өзін қазақ ұлтының өкілімін деп тануы үшін генетикалық жағынан әке-шешесі қазақ болуы керек. Мәдениет жағынан «Ассалаумағалейкум!» деп қол беріп амандасуы керек, отырысы, жүріс-тұрысы, өзгелермен қарым-қатынасы қазақ мәдениетінде ұстанымдарға сәйкес болу керек. Тілдік бірегейлікке келгенде, қай тілде сөйлесе, сол ұлттың өкілі болады. Осы үшеуінің қайсысы маңызды компонент дегенде ғалымдар мынадай фактілерді келтіреді. Мысалы, шығу тегі, мәдениеті сол ұлтқа тән, бірақ тілі басқа болса, онда мұндай адам өз ұлтымен бірегейлене ме? Кейбіреулер «менің әкем қазақ, шешем қазақ, қазы-қарта жеймін» дейді, бірақ үйде орысша сөйлеседі. Сонда ол адам қазақ ұлтымен бірегейлене ала ма? Толыққанды бірегейлене алмас, бәлкім жартылай бірегейленер. Сөйтіп, ғалымдар мынадай қорытындыға келген: ұлттық бірегейліктің компонентінің ішіндегі ең әмбебабы, ең маңыздысы, тірегі — тілдік бірегейлік. Қай тілде сөйлесең, қай тілде ойласаң, сол тілді жасаған ұлттың өкілі болып саналасың. Бала өз ұлтымен бірегейлену үшін 9-12 жасқа дейін ана тілінде сөйлеу керек.
Ә мәтіні
Жастар арасында сөз кестесін бұрмалау, өзге елдің жаргон сөздерімен сөйлеу күнделікті әдетке айналған. Тарихи қалыптасқан сөйлемнің орын тәртібін бұзып қолданып жүргендері де бар. Қазіргі жастардың күнделікті қалыптасып қалған тіл мәдениетінен мысал келтіре кетейік, бұрынғы «ата» деп сәлем беретін жас бала атасына «аташка», әкесіне «папаша», анасына «мамуля» деп мойындарына асылады. Иіліп сәлем беретін жас келіндер «здрасти» дейтін дәрежеге жетті. Ана омырауындағы сәбиіне «Айналайын, құлыншағым» деудің орнына өзге тілдегі «сыночек», «дочка» дейді. Жастар бір-біріне «жарасымды киініп алыпсың», «өзіңе құйып қойғандай» деудің орнына «тема киініп алыпсың» дейді. Бірнәрсеге алаңдап, өзіңді қоярға жер таппай тұрсаң «неге потеря болып жүрсін?» дейді.
Бүгінгі жастардың тіл жұтаңдығының себептері неде?
Қазақ тілінің әлеуметтік мәртебесі, қоғамдық беделі үш бағытқа тікелей байланысты, олар:
1. Басқару жүйесі, 2. Ғылым-білім саласы, 3. Бұқаралық ақпарат құралдары.
Егер осы үш жүйеде тіл өз деңгейінде дұрыс қолданылмаса, тілдің беделі төмендей береді. Сондай-ақ, жастардың тіл мәдениетінің төмен болу себептеріне тағы да:
1. Отбасында балалардың сөз әдебіне, тіл мәдениетіне жеткілікті дәрежеде мән берілмеуін;
2. Айналасындағы достарының дөрекі сөздерді қолданып сөйлесулерін;
3. Көркем әдебиетті оқуға деген оқушылардың қызуғушылығының бәсеңдігін жатқызуға болады.
Сөз соңында айтарым, жастық шақ – рухани қор жинау кезеңі, бала кезден жастарға білім алып, жақсыдан ғибрат, оны көкейге түюге дағдылану керек. Осының бәрін ескере отырып, жастарымыз сөйлеу мәдениетін сақтап, «сөз арасын бөтен сөзбен былғамай», тілімізді талан-таражға салмаудың амалын қарастыруы тиіс.
4 четверть
4 четверть
Мәтінді мұқият оқыңыз.
Шешендік – қазақ елінің көнеден келе жатқан дәстүрлі тіл өнері. Шешендік – сирек ұшырасатын қасиет, дарын. Шешендік сөз терең ойға, ұтқыр шешімге, тапқыр қисынға құрылады. Шешендік өнер мен билік қолма-қол туып айтылатын, суырыпсалма жүрекжарды әділ сөздерге негізделіп шығармашылық сипатымен дараланады.
Шешендік өнеріне ерте замандардан-ақ, үлкен мән берілген. Ежелгі грек, рим елдерінде шешендік өнерді «риторика» деген атпен жеке пән ретінде оқыған. Дүние жүзіне әйгілі ерте заман шешендері Пратогор, Демоссфен, Цицерон, Квинтилиан сияқты өз заманының мемлекет қайраткерлері, ел аузына қараған ойшылдары болған. «Риторика» ғылымы өнердің падишасы ретінде ерекше бағаланған. М.В.Ломоносовтың 1748 жылы басылып шыққан «Шешендікке қысқаша басшылық» атты еңбегі бұл өнердің Ресейде дамып, қалыптасуына түрткі болды.
Қазақтың шешендік сөздерін өзге жұрттың атақты адамдары, ғалымдары жоғары бағалады. Шешендік сөздер нұсқаларын академик В.В.Радлов (XIX ғ.) зерттеп жинаған болатын. Ол: «Қазақтар… мүдірмей, кідірмей, ерекше екпінмен сөйлейді. Ойын дәл, айқын ұғындырады. Ауыз екі сөйлеп отырғанның өзінде сөйлеген сөздер ұйқаспен, ырғақпен келетіндігі соншалық, бейне бір өлең екен деп таң қаласын», – деп көрсете отырып, әсіресе қазақ тілінің тазалығы мен табиғилығын дұрыс аңғарып, қазақтардың сөзге тапқырлығы мен шешендігі өзіне ерекше әсер еткенін жазған.
Сондай-ақ, қазақтың шешендік, тапқырлық, нақыл сөздерін жинап жариялағандардың бірі – Ыбырай Алтынсарин. Ол халық даналығының жасөспірімдерді тапқырлыққа, өткірлікке, адамгершілікке баулитын тәрбие құралы екенін жете танып, өз еңбектеріне орнымен енгізіп, пайдалана білді.
Қазақтың шешендік сөз үлгілерін жинақтап, халықтың осы бір ерекше қасиетін байқаған, бағалаған белгілі ғалым В.В.Радлов: “…Қырғыздар (қазақтар) өз көршілестерінен ұтымды сөздің ұрымтал тұсын тауып қолдана білетін тапқырлығымен және керемет шешендігімен ерекшеленеді. Менің жинаған материалдарым қазақтардың ақылы, ой өрісі мен тілі жайында нақты түсініктер мен мағлұматтар береді деп ойлаймын” деп, ойын басқа түркі тілдес халықтармен салыстыра отырып қорытады.
Қазақ шeшeндiк сөздeрi — бастаy алар қайнар бұлақтарын түркiлiк танымнан түптeн тартып, өзiндiк ұлттық eрeкшeлiктeрдi, қасиeттeрдi бойына жинақтап, көркeмдiк қyатымeн, ғибраттық сарынымeн дараланған, сондай-ақ, аса бай поэтикалық тiлiмeн өзгeшe қалыпта көрiнгeн, халқымыздың рyхани азығына айналған көркeмдiк құбылыс. Сондықтан да баба мұрасы – ұрпаққа ұлағат, кейінгіге аманат, келер күнмен бірге жасайтын рухани асыл қазына.
1. Мәтінге ат қойыңыз. Мәтіннің негізгі ойын анықтаңыз. _________________
2. Берілген кестені толтырыңыз
3. Шешендік туа біткен қасиет пе әлде үйренуге болатын өнер ме? Өз пікіріңізді білдіріңіз_______________________
4. Жоғарыдағы мәтін ақпараттарына сілтеме жасай отырып, төрт сөйлем құрастырыңыз.______________________
Смотреть ответ
4 четверть
1 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені, автор көзқарасын ғаламдық мәселелермен байланыстырыңыз. Оқырман ретінде пікіріңізді жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
1-мәтін
Тұғырлы Тәуелсіздік таңы
Тәуелсіздіктің тар жол, тайғақ кешуінен, беттен қағар желінің есуінен тайсалмауға тиіспіз. Тәуелсіздік – ең алдымен қазақ халқының бостандыққа ұмтылған асқақ армандары мен қайсар рухының жемісі. Сондықтан да біз үшін Тәуелсіздік – ең қастерлі ұғым. Еліміз тәуелсіздігін жариялап, дербес мемлекет ретінде әлемге танылды. Еліміздің бірінші президенті – Елбасының «Қазақстанның тәуелсіздігі қазақтарға тартқан тағдырдың сыйы емес, өзінің ежелгі жерінде қилы кезеңді бастан кешу арқылы қол жеткізген өз мемлекттілігін құруға деген заңды құқығы. Бұл – даусыз және саяси фактіге ешкім күмән келтірмеуі тиіс», – деп атап көрсетуінде үлкен мағына жатыр.
Талай-талай қас батырлар жанын қиып, қорғап қалған, талай арулар махаббат құрбаны болған, талай өзегі өкініштен өртенген жандар мен қуаныштан жүрегі жарыла шаттанған пенделердің куәгері болған қасиетті Отанымыз – Қазақстан!
Қазақстан – тәуелсіз ел. Сол тәуелсіздік жолында қазақ бабам не көрмеді десеңізші?! Еліміздің басынан азап та, аштық та, сұм соғыс та өтті. Әсіресе, XX ғасыр қазақ халқы үшін ауыр тиіп, қайғыға толы кезеңімен есте қалды.
Тәуелсіздігімізді алғашқы күндері әлемнің салмақты елдері мойындап, кейіннен басқа да елдер мойындап жатты. Осылайша әлемдік саясат аренасында ҚАЗАҚСТАН деген мемлекет тәй-тәй басты. Небары бірнеше аптаның ішінде әлемнің көптеген беделді елдері Қазақ елінің тәуелсіздігін мойындап, дипломатиялық қатынастар басталды.
Қаншама рет туы тігіліп, қаншама рет туы қайта қисайған, қаншама мемлекеттің құрамында болып, қаншама рет мемлекетсіз қалған әрі көне, әрі жас қазақ халқы қайтадан әлемдік дүбірге қосылып, әлем елдерімен иық тіресуде.
Әр Қазақстанның азаматы айрықша күнін есте сақтады және онымен мақтанады. 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының мемлекеттік саяси тәуелсіздігі туралы конституциялық заң қабылданды. Қазақстан халқы үшін Тәуелсіздік күні – ұлы күн. Бұл үлкен еңбек пен халықтар достығының нәтижесі. (249 сөз)
2-мәтін
Тәуелсіздігін жариялаған аз ғана уақыт ішінде Қазақстанды дүниежүзінің жиырмадан астам мемлекеті мойындады. Қазақстанның мемлекеттілігін ең алғаш мойындаған бауырлас ел – Түркия болса, АҚШ алғашқылардың бірі болып Қазақстанда өзінің елшілігін ашты.
1991 жылы тамызда еліміздің бірінші президенті – Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Семей ядролық полигоны түпкілікті жабылды. Сөйтіп ядролық қару-жарақты таратпау Қазақстанның сыртқы саясатындағы бейбітсүйгіш саясаттың басты бағыты болып қалды. Ал 1992 жылы 2 наурызда Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының толық құқылы мүшесі болды. Сол жылы 5 қазанда Нұрсұлтан Назарбаев БҰҰ Бас ассамблеясының мінберінен алғаш рет сөз сөйлеп, бүкіл әлемге тәуелсіз елімізді жан-жақты таныстырды. Бұл біздің еліміздің бүкіл дүниежүзілік кеңістікте көзқарасын нығайтуына мүмкіндік береді, сондай-ақ халықаралық қауіпсіздік елімізге сырттан қол сұғушылықтан қорғануға кепіл бола алады.
Бұған қоса, еліміздің Бірінші президенті 1992 жылы БҰҰ-ның кезекті алқалы жиынында Азия құрлығындағы мемлекеттердің қауіпсіздігін сақтап қалу мақсатында Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес құруды ұсынды. Бұл ұйым 2002 жылы маусым айында осы кеңестің Алматыда өткен алғашқы саммитінде түпкілікті рәсімделді. Кеңестің құрылғаны жөніндегі арнайы құжатқа Азияның 16 мемлекетінің басшылары қол қойып, қуаттады.
Ал 1994 жылы желтоқсанда Венгрияның бас қаласы Будапештте ядролық қаруы бар елдер Қазақстанның ядролық қауіпсіздігі мен территориялық тұтастығына кепілдік жөніндегі меморандумға қол қойды. Сөйтіп Қазақстан ядролық қаруларды таратпау жөніндегі шартқа қосылды. Бұған қоса, көршілес Ресеймен, Қытаймен, Қырғызстанмен, Өзбекстан және Түркіменстанмен мемлекеттік шекара анықталып, толық шегенделді. Бұған қоса, Ресеймен, Түркіменстанмен және Әзірбайжанмен Каспий теңізіндегі шекара да анықталып, белгіленді.
Сонымен қатар Қазақстанның ТМД, ҰҚШҰ, ШЫҰ, ЕАЭО тәрізді аймақтық құрылымдарға, сондай-ақ ДСҰ-ға мүшелікке енуі біздің еліміздің Еуразия кеңістігіндегі белсенді сыртқы саясатын айқындай түсті. Дүниежүзінің сарапшылары Қазақстанды Орталық Азия аймағындағы көшбастаушы ғана емес, аймақтағы іргелі ел ретінде мойындауда. (259 сөз)
1 четверть
1 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені, автор көзқарасын анықтаңыз. Оқырман ретінде пікіріңізді жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Елімізде жастардың көбеюі, әрине, көңілге қуаныш ұялатады. Еліміздің кемел келешегі болып саналатын жастар, яғни біздер, халқымыздың өсіп-өркендеуі, қоғам үшін де маңызы зор құндылықтың бірі болып саналамыз. Алайда «біздің болашағымыз» деп мақтана жүретін жастарымыздың мінез-құлқы мен тәрбиесі, олардың киген киімі мен ұстанған үлгісіне сәйкес болмай жататыны – ащы да болса, шындық. Негізгі нысанаға, алдымен, мектеп оқушылары мен арнаулы орта оқу орындарында және кәсіптік мектептерде білім алып жатқан жастарды алатын болсақ, олардың қатарында ауылдан шыққан қаракөздермен бірге қаланың «гламурный» ұл-қыздары да бар. Ауылдан келген ұяң баланың көрген өнегесі қалалықтарға қарағанда өзгешелеу болатыны да жасырын емес.
Қазақстандағы субмәдениет жастардың батыс мәдениетiне елiктеуiнен, әртүрлi сән үлгiлерiне, әуендерге қызығушылықтан туған. Эмо, гот, рэппер, рокер, байкер деген сөздер жастар үшiн таңсық емес. Елiмiзде, әсiресе, өрiмдей жастардың арасында рэппер мәдениетi кең етек жайған. Дегенмен мұндай әуендi тыңдағанда “жастарға рэп несiмен қызықты екен?” деген сұрақ туады. Сонымен бiрге бұл мәдениеттiң астарында халықтық салт-дәстүрден мақұрым, ұлттық музыка өнерiнен хабарсыз жас ұрпақтың тағдыры жатқандай.
Тағы да бір айта кететін мәселе, теледидардан толассыз берілетін кәріс, түрік сериалдары да бесіктен белі шықпаған бүлдіршіндеріміздің санасын улап жатқаны рас. Кәріс
елінің атақты жас әртістерінің суреттерін қолдарына ұстап, жүректеріне басып жүрген қаракөз қыздарымыз қаншама? Кәріс жігіттеріне еліктеп, шаш өсіріп, оларды өздеріне үлгі қылып алған қара домалақ қазақтың қайран жігіттері-ай!
Өкiнiштiсi сол, сырттан енген субмәдениеттiң кең қанат жаюына жағдай жасап, есiктi айқара ашқанымыз соншалық, өз жастарымызды танымайтындай халге жеттік. Қазақтың ұлттық мәдениетіне жат киім үлгілері, қыздарымыздың тобықтан келетін белдемшелерінің тізенің үстіне көтерілуі, омырауы ашық көйлектерді киюі, батыс мәдениетінің жастардың жүрегінің төрінен орын алуынан.
Шынын айтсақ, мысықтабандап келген субмәдениеттiң елімізде дамуына шектеу қоятындай арнайы заң жоқ. Екшеп-текшейтiн, қадағалап, саралайтын, тиiмдi-тиiмсiзiн сараптап қадағалайтын мемлекеттiк орган тағы жоқ.
Сондықтан, өзін қазақпын деп санайтын және сол сөзді мақтана қуанышпен айта алатын әрбір қазақ жастары – біз бұл келеңсіз жайттарға жол бермеуіміз керек! (290 сөз)
2-мәтін
Жаңа заман көптеген дүниелердің даму шыңына жеткен, жаңа лептің бастау алған кезеңі болды. Ол тек техникалық жетістіктер, ғылыми ашылуларға ғана байланысты емес, сонымен қатар рухани, мәдени жаңашылдықтың да белең алған уақыты. Сондай заман нәтижелерінің бірі – «субмәдениет» ұғымының қалыптасуы. Бұл үрдіс көп кешікпей Қазақстанға да келді.
Жастар субмәдениеті – киген киімнен, сөйлеу мәнерінен, жаргондардан және айырықша әуестенулерден көрініс табатын үлкендер әлеміне, қоғамның ережелері мен құндылықтарына деген өзіндік қарсылық.
Субмәдениет өкілдерін, қала көшелеріне шықсаңыз, міндетті түрде көресіз және бірден танисыз. Өйткені олардың киім киістері де, өздерін ұстауы да, сөйлеулері де өзгеше. Жастар оларды көргенде «керемет» деп тамсанады, қызығып, еліктейді, ал үлкендер «жастар қайда барады?» деп күрсінеді, енді біреулер «бәрі ерекшелену үшін» деп жақтырмай жатады.
Жалпы алғанда, Қазақстандағы ресми емес қозғалыстарға белгілі бір стильдер мен бағыттардың араласып келуі тән. Соңғы жылдары музыкалық субмәениет (поп, рок, рэп), гедонистік субмәдениет (байкерлер, рейверлер және т.б.), спорттық субмәдениет (паркуршілер, сноубордшылар, скейтбордшылар) айрықша даму үстінде. Готика, эмо, анимэ табынушылары секілді спецификалық субмәдениеттің түрлері бізде бар болғанымен, Ресей және басқа да шетелдермен салыстырғанда өте сирек кездеседі.
Субмәдениет – бұл жастардың қоғамдағы әлеуметтік белсенділік алаңы. Қазіргі жастардың жеке, өзіндік өмірге – бүгінгі аса қиын және динамикалық (қозғалысты, көп сырлы) кезеңде аяқ басатындығын ұмытпауымыз керек. Оларға нағыз өмір туралы нақты кеңестер беріп, уақытында өз өмірлік тәжірибемізбен бөлісіп, олардың бастан кешіргендеріне сыйластықпен қарауымыз қажет. Буындар арасындағы түсініспеушілік, негізінен, сол кезеңнің әлеуметтік құрылымдарын, өмір тарихтарын білмегендіктен туындайды. Тарихтың белгілі бір кезеңіне қазіргі ғылыми биіктен қарап, бүгінгі түсініктер тұрғысынан саралап, дәуір психологиясын ескермей, мәселені сол заман адамдарының қандай көзқараспен танығандығын назардан тыс қалдырып жатамыз.
Ендеше, келешекте дұрыс қоғамды қалыптастыру үшiн осындай бөтен мәдениет түрiн қабылдамаудың жолын шешу керек. Керiсiнше, өзiмiздiң қазақы дiлiмiз бен мәдениетiмiзге тән ерекшелiктерiмiздi тануға тиiспiз. Ұмыт қалған салт-дәстүрiмiздi қайта жаңғыртып, дамытып, өзiмiздiң қазақ деген атқа лайық мәдениеттi, оның салаларын қазiргi жастарға насихаттау керек. (394 сөз).
1 четверть
1 четверть
Мәтінді мұқият оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
[10]
Субмәдениет – қоғам мәдениетінің бір бөлігі болғандықтан, жастар арасындағы субмәдениетті жастардың өздері қалыптастырады.
Ғылымда «субмәдениет» термині латын тілінің «sub – төменгі», неміс тілінің «kultur – мәдениет» деген ұғымнан шыққан. Қоғам мәдениетінің белгілі бір бөлігі болып табылатын топтарды субмәдениетке жатқызамыз.
АҚШ зерттеушілерінің пайымдауынша, «субмәдениет» ұғымы адамдардың, әсіресе, жастардың белгілі бір салаға еліктеушілігінің (фанатизм), табынушылығының немесе күйзеліске түскенде ермек қылған хоббиінің салдарынан пайда болған.
Субмәдениеттің пайда болу тарихы сонау 1950 жылдардан бастау алады. Алғашында жастар арасындағы жаңа киім үлгілерінің, жаңа би түрлерінің, «стиль» деген ұғымның пайда болуынан басталды.
Металлистер», «хиппилер», «эмошылар» және т.б. қоғамдық топтар пайда болды. Дүниежүзілік субмәдениетке жататын ерекше топтардың қысқаша тарихына тоқталсақ:
ХХ ғасырдың 30 жылдары Америка Құрама Штаттарында пайда болған топ – байкерлер болды. Олар – мотоциклмен жүретін топтар. Олар өздерін «Түн періштелері», «Түнгі қасқырлар» деген лақап аттармен атайды. Киім үлгілері роккерлер стиліне өте ұқсас. Түнгі клубтарды шарлап, кең трассаларда мотоциклмен жүргеннен рахаттанады. Денелерінде татумен жазылған түрлі бейнелер болды.
Субмәдениетке жататын арнайы топтардың тағы бір түрі – готика. Готика мәдениеті ХХ ғасырдың 70 жылдары панктермен қатар пайда болды. Олар панктерге өте ұқсас, тек киімдері қара түсті болып келіп, металдан жасалған бұйымдарды таққанға әуестенді. Олар қоғамда өз жақтаушыларын айналасына көптеп жинады. Олардың ерекшелігі – киім үлгілері. Готикалардың киім үлгілерінде: египеттік, христиандық, кельттік сегізжұлдызды белгілер болады. Олар қара түсті киімдер киіп, тырнақтары мен шаштарын да қара түске бояп, ал бет-әлпеттерін аппақ гриммен бояуды өздерінің имидждеріне айналдырды.
Кейінгі жылдары Қазақстан жастарының арасында да «эмошылар» белең алған. Эмо «эмоционалды» деген терминнен алынған. Эмоционалды музыка тыңдағанды ұнататын топ. Қазіргі күнде музыканың бұл түрі: эмокор, эмо-рок, кибер-эмо, панк-эмо, эмо-вайоленс, скримо, френч-эмокор хардкор-сан-диего және т.б. болып бөлінеді. Эмошы жастар тек эмоционалды музыка тыңдауға ғана әуес емес. Олар өмірдегі барлық оқиғаларға эмоционалды тұрғыда қарайды. Сонымен қатар эмошылар қайғылы өлең оқығанды ұнатады.
Яппилер – белсенді қызмет ететін жастардан тұратын жеке дара адамдар қатары. Жоғары жалақысы бар, киім үлгілері де ресми, фитнес орталықтарына барып тұратын топ өкілдері. Олар жетістікке ұмтылатындар қатарына жатады.
1. Мәтін қандай стильде жазылған? Дәлелдеңіз. _____________________________
2. Мәтіннен тақырыпқа қатысты терминдер мен ұғымдарды теріп жазыңыз._____________________________
3. Мәтінде айтылу мақсатына қарай сөйлемнің қай түрі қолданылған? Мысал келтіріңіз_________________
4. Мәтінде етістіктер қай шақта қолданылған? Мысалдар келтіріңіз.
___________________________
5. Мәтінде ғылыми стильге тән қандай шартты белгі кездеседі? Дәлел келтіріңіз_____________________________
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Берілген 4 тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Орфографиялық норманы сақтаңыз.
1) 2030 жылдағы Қазақстанның дамуын көз алдыңызға елестетіп, еліміздегі түрлі инновациялық өзгерістерді ұлттық құндылықтармен байланыстырып, «Жаңа Қазақстанның жаңа келбеті» тақырыбында шығарма жазыңыз.
2) Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстанның ең айтулы жетістіктерін баяндап, естелік жазыңыз.
3) Қазіргі заман жастарының бойындағы қасиеттерді талдап, «Адамына қарай заманы жоқ әлде заманына қарай адамы ма?» деген тақырыпта дискуссивті эссе жазыңыз.
4) «Мен жастарға сенемін…» тақырыбында Мағжан ізімен өлең түрінде шығармашылықпен өз ойыңызды жазыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
2 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтін ақпаратын ғаламдық мәселелермен байланыстыра өз ойыңызды айтыңыз. Мәтеннен фактілік ақпарат пен автор көзқарасы көрінетін тұстардан кем дегенде 1 мысалдан келтіріңіз және дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Жұбыңыздың жауабына келісу не келіспеу пікіріңізді бідіріп, диалогке қатысыңыз.
[10]
1-мәтін
Бүгінде әлемнің барлық елдері үшін зияткерлік миграция мәселесі өте өзекті. Жаһандық үдерістің субъектісі ретінде Қазақстан да аталған түйткілден тыс қала алмайды. Елімізде қазіргі таңда білімді жастардың шетелге бет бұру үдерісі күн санап артуда.
Осы орайда тәуелсіздіктің алғашқы жылдары мен қазіргі кезеңдегі елімізден кеткен білімді мамандардың мамандық ерекшеліктеріне сапалық және сандық тұрғыда салыстырмалы талдау жасау, сонымен бірге мектеп бітірген түлектердің, яғни жас зияткерлердің шетелге кету себептерін анықтау, отандық зияткерлік орталықтарын құру мен жетілдіру ісін жолға қою аса маңызды.
Қазіргі жаһандану кезеңі жоғары көші-қон белсенділігімен сипатталады. Бұл үдеріске зерттеушілер баса назар аударуда. Екінші дүниежүзілік соғыстың алдында көптеген ғылыми жұмыс халықаралық көші-қонға арналса, қазіргі заманда зияткерлік миграция факторлары мен тетіктерін зерттеу қажеттілігі туындап отыр.
«Зияткерлік миграция» (ағылш. brain drain) – мамандардың, ғалымдар мен білікті жұмысшылардың өз елінен саяси, экономикалық, діни немесе басқа да себептер бойынша жаппай шығу үдерісін, яғни эмиграциялық үдерісті сипаттайды. Әрине, бұл ретте мамандарының бір бөлігі сыртқа кеткен елдерге айтарлықтай экономикалық, мәдени, ал кейде саяси залал келтірілсе, керісінше, иммигранттарды қабылдайтын мемлекеттер үлкен және арзан зиякерлік капиталға ие болады. Ал ақылды жастарын, мамандарын жоғалтқан ел зиян шекпей қоймайды.
Еліміз үшін білімді мамандарымыздың, ақылды жастарымыздың шетелге білім алуға кетіп, оралмай қалу қаупі үлкен алаңдатушылық тудыруда. Сондықтан бірінші кезекте зияткерлік миграцияның үлкен ағыны – жоғары білімді дайын мамандардың сыртқа кетуі мәселесін және жоғары білім алу мақсатында шетелге арман қуып кеткен жастардың елге қайта оралмау жағдайын талдау қажет..
Енді шетелге елімізден зияткерлік миграцияға негіз болып отырған себептер қандай деген сұраққа жауап іздеп көрелік. Қазіргі таңда ең негізгі себептердің бірі, білімді мамандардың, әсіресе жас зияткерлердің өз деңгейінде бағаланбауы, қоғамды жайлаған
коррупция көп жағдайда жастардың жұмысқа орналасуларына кедергі болып отыр. Олар зияткерлік еңбекке жоғары ақы төленетін жерлерден жақсы табыс табу мүмкіндігін іздеуге мәжбүр болады. (275 сөз)
2-мәтін
ХХ ғасырдың 90 жылдарындағы зияткерлік миграция Кеңес өкіметінің құлауымен Қазақстанда өмір сүріп жатқан өзге ұлт өкілдерінің тарихи отандарына оралуымен сипатталады десек, бүгінгі еліміздің ең білімді, ақылды жастарының шетелге кетуінің мазмұны біршама өзгеше. 2000 жылдардан кейін зияткерлік миграция ағыны ұлттық сипатқа емес, әлеуметтік, экономикалық, ғылыми ізденушілік мәселелерге байланысты өзгере бастады.
Еліміздің жоғары білімді азаматтарының басқа елдерге қоныс аударулары зияткерлік миграцияны күшейтіп, қоғамымызға кері ықпалын тигізуде. Атап айтсақ, 2000 жылы техникалық мамандар – 13998, педагогтар – 5460, экономистер – 3906, медицина – 2868, сәулет саласы мамандары 2195 цифрлық көрсеткішті көрсетті. Бұдан біз осы кезеңде елімізден кеткен зияткер мамандар ағынының ішінде техникалық мамандардың көрсеткіші жоғары екені аңғарамыз. Ал 2006 жылы біршама статистика көрсеткіші төмендеп, кеткендер саны кеміді. (техникалық мамандар – 290, педагогтер – 623, экономистер – 74, медицина – 499, сәулет саласы мамандары – 252). Демек, елдегі экономикалық тұрақтылық мамандардың жаппай көшуін тоқтатты. 2009 және 2010 жылдардағы әлемдік дағдарыс еліміздегі зияткерлік миграцияға да әсер етпей қоймады. Яғни көшу үдерісі біршама тұрақтанды. 2017 жылы, яғни соңғы жылдары экономистердің шетелге ағыны басқа мамандарға қарағанда күшейді. Олар – 2805-ті құраса, педагогтар – 1633, техникалық мамандар – 5293, медицина – 578, сәулет саласы мамандары – 453. Байқап отырғанымыздай, экономика саласының мамандарына ыңғайлы жұмыс саласы кеңірек: сауда, қызмет көрсету, бизнес, т.б
Қазақстандағы зияткерлік көші-қон үдерісі қазіргі кезде әртүрлі факторлардың: әлеуметтік-экономикалық, саяси, этностық, экологиялық және басқа да әсерлерге қатысты орын алатыны белгілі болды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылынан бастап көші-қон үдерісін реттеу қазіргі күнге дейін мемлекеттік саясаттың ең өзекті бағыттарының біріне жатқызылғанымен, әлі шешімін таба алмай келеді.
Техникалық сала мамандары арасынан 2000 жылы 13 998 адам кетсе, қазіргі таңда бұл саладан сыртқа кеткендер 5293 адамды құрап отыр. Демек әлі де зияткерлік миграция үдерісінде техника саласы мамандарының ағыны күшті.
Еліміздің болашағы ғылым мен білімнің дамуына тікелей ықпал ететін – бүгінгі жастардың ақыл-ойы. Жалпы зияткер мамандарды жоғалту еліміз үшін үлкен шығын десек, елімізді нық ұстап тұратын жастарымыздың шетелге оқуға кетіп, қайта оралмау қауіпі де алаңдатпай қоймайды. (300 cөз)
2 четверть
2 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтін ақпаратын ғаламдық мәселелермен байланыстыра өз ойыңызды айтыңыз. Мәтеннен фактілік ақпарат пен автор көзқарасы көрінетін тұстардан кем дегенде 1 мысалдан келтіріңіз және дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Жұбыңыздың жауабына келісу не келіспеу пікіріңізді бідіріп, диалогке қатысыңыз.
[10]
1-мәтін
Әлемді өзгерткен өнертапқыш балалар
Теріден жасалған құлаққап. 15 жастағы американдық Честер Гринвуд 1873 жылы суықта қолдануға болатын құлаққап ойлап тапты. Әжесі бұл құлаққаптың сыртын кәмшат терісінен, ішкі жағын барқыттан тігіп берді. 1877 жылдың 13 наурызында Честер өз өнертабысын патенттеу мүмкіндігіне ие болды. Өмірінің соңына дейін ол құлақты сыртқы шудан, суықтан қорғайтын жаңа заттарды шығарумен айналысты.
Мэн штатында 1977 жылдан бастап, өнертапқыштың құрметіне орай Честер Гринвуд (21 желтоқсан) күнін атап өтіп келеді.
Қалың қарда жүруге арналған көлік. Осындай көлікті ойлап табушы ретінде канадалық Жозеф-Арман Бомбардьеның аты аталады. Ол 15 жасында 1922 жылы ескі «Форданың» бөліктерімен бір аптаның ішінде қалың қарда жүруге арналған көлік жасап шығарды. Құрылғы шамамен бір мили жерді жүріп өткен. Арманның ағасы Леопольд табанына байланған екі арқан арқылы құрылғыны жүргізсе, Арманның өзі қолдан отын салып отырды.
Кейін де өнертапқыш бірнеше техникаларды жасаумен айналысып, тек 1957 жылы ғана баяғы қарда жүретін көлігіне оралды. Көлік «Ski-Doo» атын алып, бірнеше даналары шығарыла бастады. Қазір бұл көлік қарда жүретіндердің ішінде ең танымалы болып саналады.
Жемісті мұз. Таяқшадағы балмұздақ – жемісті мұзды ең алғаш 11 жасар американдық Фрэнк Эпперсон ойлап тапқан. Бір жылдан соң, ол өз өнімін кинотеатрдың жанында тұрып сатумен айналысқан. Бірақ өсе келе балмұздақтан гөрі, жылжымайтын мүлікті сатуды дұрыс деп ойласа керек. Фрэнк 20 жылдан кейін ғана ойлап тапқан өніміне патент алып, сериялы өндіріске кірісті. АҚШ-тағы дағдарыс кезінде бұл балмұздақ басқа адаммен бөлісіп жеуге болатындай, екі таяқшамен шығарылды.
Брайль қаріпі. Көзі көрмейтін жандардың оқи алу мүмкіндігіне жол ашқан рельфті-нүкте жазуын 1824 жылы 15 жастағы француз Луи Брайль ойлап тапқан. Ол әкесінің шеберханасында етік тігуге арналған бізбен көзін жарақаттап алған соң, 3 жасында көру мүмкіндігінен айырылған еді. Осы қаріппен басылған алғашқы кітап «Франция тарихы» 1837 жылы жарыққа шықты. (270 сөз)
2-мәтін
XX ғасырдың алғашқы жартысында өмір сүрген ең әйгілі тұлғалардың бірі – Альберт Эйнштейн. Көзі тірісінде көптеген жетістіктерге жеткен ғалым Нобель сыйлығын алып қана қоймай, ғылымның ғалам жайлы түсінігін түбегейлі өзгертіп кетті. Оның 300-ге жуық ғылыми жұмысы мен 150-ге жуық кітабы, сан алуан мақалалары білімнің әр саласын қамтыған. 1879 жылы Германияда дүниеге келіп, 1955 жылы 76 жасында АҚШ-та қайтыс болған Альберт Эйнштейн туралы замандастары түрлі аңыз-әпсана қалдырған. Оның қайсысы рас, қайсысы өтірік екені де белгісіз.
Эйнштейннің ғылымға деген қызығушылығы 5 жасында туған. Бірде ол ауырып қалып, әкесі оны жұбату үшін қолына компас берген екен. Бала Альберт құралдың құрылымына қатты қызығып, содан бастап түрлі зерттеулерге ден қойған деседі.
Эйнштейннің музыкаға деген махаббаты ерекше болған. Ол бала кезінде скрипкада ойнауды үйреніп, өмір бойы сол аспапты өзімен алып жүрген.
XX ғасырдың ортасында Израиль мемлекеті құрылған шақта еврей ұлтынан шыққан Эйнтштейнге ел президенті болу туралы ұсыныс түскен. Тәжірибенің жоқтығы мен өзінің саясаткер емес, ғалым екенін айтқан ол бұл ұсыныстан бас тартқан.
Өзінің атағын пайдаланып, ғалым бір кездері әр қолтаңбасы үшін 1 доллар ақы алып отырған. Түскен қаржының бәрін ол қайырымдылыққа жұмсаған.
Альберт Эйнштейн бала кезінде математиканы нашар оқыған деген қате пікір бар. Шын мәнінде ол 15 жасының өзінде дифференциалды және интегралды есептеу жүйелерін жақсы меңгеріп үлгерген.
Бірде трамвайда отырып қатты ойланып кеткен ғалым жол ақысын дұрыс төлемеген екен. Кондуктор қыз ескерту жасағаннан кейін ғана Эйнштейн қатесін байқап, ақшаны толық беріпті. Оны танымаған қыз күлімдеген күйі: «Түк етпейді, ата. Тек математиканы үйреніп алсаңыз көмегі тиер еді» деген екен.
Физик ешқашан шұлық кимегені белгілі. Тіпті, үлкен шаралардың өзіне де ол шұлықсыз келетін. Бірақ ол өзінің бұл әрекетін ешқашан түсіндірген емес.
Ғалым өлер алдында неміс тілінде бірнеше сөз айтқан. Алайда оған қараушы медбике неміс тілін білмегендіктен, оның не айтқанын түсінбеген және есінде сақтай алмаған. (285 сөз)
2 четверть
2 четверть
Екі үзіндінің ұқсастығы мен айырмашылығын (мәтіннің түрін, мақсатын, мазмұнын, стилі мен тілін, аудиториясын) салыстырып, жазыңыз.
[10]
А мәтіні
Элон Маск Марсты игеру үшін термоядролық қаруды пайдалануды ұсынды
Америкалық миллиардерді бізге «Темір адам» фильмінен белгілі Тони Старкқа теңейді. Элонның SpaceX компаниясы бір зымыранды бірнеше рет қолдануды ұсынса, Tesla концерні электромобиль құрылымын дамытуда еңбек етіп келеді. Ал SolarCity болашақта Жерді Күн энергиясымен қамтамасыз етпек.
Америкалық кәсіпкер өзінің кезекті сұхбатында Марсты игерудің екі түрлі жолы бар екенін мәлімдеді. Біріншісі көп жылдық еңбек пен қаржыны талап етсе, екіншісі отарлауды жылдам жүзеге асыру мүмкіндігін береді.
«Біз Марсты Жердің аналогына айналдыра аламыз», — дейді Маск.
Марс ғаламшары Күннен Жерге қарағанда біршама алыста орналасқан. Сондықтан Марс бедерінің орташа температурасы –40°С болып, мұздықтармен қапталған. Оның айтуынша, Марстың қалыпты атмосферасын қайта қалпына келтіру үшін жаһандық жылыну үдерісін қолдан жасау керек, яғни мұз болып жатқан көмірқышқыл газын еріту қажет. Көмірқышқыл газы Марс атмосферасы қабатын қалыңдата түспек. Ол үшін адам баласы қызыл ғаламшарға жылытатын генераторларды орнатуға міндетті. Бұл – көп қаржыны талап ететін қажырлы еңбек.
Элон Маск бұл мәселенің оңай шешімі термоядролық бомба болатынын ашып айтты. Егер бүгінгі таңдағы аса қауіпті қару Марсқа тасталса, мұз кейпіндегі көмірқышқыл газы еріп, атмосфера құрылымы өзгереді.
Айта кетсек, Элон Маск осыған дейін де ғылыми негізі бар болжамдарды айтқан болатын.
Ә мәтіні
Электр тоғын әуеде ойнатқан ғалым
Никола Тесла – мың жылда бір өмірге келетін ғажайып таланттылардың бірі десек қателеспейміз.
1856 жылы Австрия империясына қарасты Смилян қаласында өмірге келген Никола Тесла бала кезінен-ақ ерекше қабілетке ие болатын. Мектепті бітіргеннен кейін әкесінің қарсылығына қарамай Австриядағы жоғары оқу орнына оқуға түседі. Студент кезінен-ақ түрлі өнертапқыштығымен жұрт назарына бірден ілігеді. 28 жасында-ақ түрлі марапаттарға ие болады. Өз армандарын орындау мақсатында 30-ға толмай жатып Нью-Йоркқа келеді. Бірақ көп өтпей бейтаныс қаладағы алаяқтарға алданып, бар жиған-тергенінен айрылып қалады. Дымсыз қалған Тесла көшеде бұзылып қалған электр техникаларын жөндеп ақша таба бастайды. Осылай күн көре жүріп ол ғылыми ізденістерін де тоқтатпайды. Кейін тәжрибелі маман ретінде «Вестингауз электрик» компаниясына жұмысқа кіреді.
1893 жылы Чикагода болған бүкіләлемдік көрмеде ерекше оқиға орын алады. Никола Тесла денесінен 2 миллион вольтты тоқты өткізіп, қолына электр шамдарын алып жағады. Мұның сырын сұраған адамдарға: «Әңгіме электр энергиясы қуатының қаншалығында емес, оған қалай жалғануда», – деуден арыға аспайды. Осы жылы толқынды радиоұзатқышты ойлап табады. Бұл дегеніміз жердің бір бұрышынан екінші бір бұрышына электрді сымсыз-ақ жеткізу еді.
Ол Колорада да талай тәжрибелер өткізді. Жасанды күн күркірі, найзағай шақыру жолдарын ойлап табады. Өзі құрдырған арнайы мұнарадан біршама қашықтықтықтағы 200-ге тарта электр лампасын сымсыз-ақ жағып жиналғандарды таң-тамашаға батырады. (190 сөз)
2 четверть
2 четверть
Берілген 4 тақырыптың бірін таңдап, жазба жұмыстарын орындаңыз.
1) «Парасат» журналына «Қазақстанда көші-қон мәселесіне қатысты оралмандар мен келімсектер қандай қиындықтарға кездеседі?» деген тақырыпта 150-180 сөзден тұратын мақала жазыңыз.
2) Мектепте қалыптасқан игі дәстүр бойынша «Ақылды бейсенбі» жобасы аясында «Болашақ» бағдарламасының түлегімен мектеп оқушылары арасында кездесу болып өтті. Кездесуде сөз болған «болашақтықтардың» білім алуы, тыныс-тіршілігі туралы мектеп ғаламтор форумында жарық көретін сұхбат жазыңыз.
3) Мектеп газеті келесі айдың басылымын әлемді өзгерткен өнертабыстар тақырыбына арнайды. «Өнертабыс – өрлеу кепілі» деген тақырыпта жаңа технологиялардың қоғамға тигізетін әсері туралы ақпараттық мақала жазыңыз.
4) Сізге «Зерде» журналының тілшісі ретінде қазақстандық атақты өнертабыс иесінен сұхбат алу тапсырылды. Жанрлық ерекшелігін сақтап, сұхбат жазыңыз.
Смотреть задание 2 четверть
3 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтінде көтерілген мәселені және автор көзқарасын талдап, өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтерілген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
1-мәтін
Қазақстан Республикасындағы Біріккен Ұлттар Ұйымы
Біріккен Ұлттар Ұйымы бірегей халықаралық ұйым болып табылады. Оның негізін Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін бүкіл әлемде бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдауға, елдер арасындағы достық қатынастарды дамыту мен әлеуметтік прогреске көмек көрсетуге, өмір сүру мен адам құқығы саласындағы істің жағдайын жақсартуға арналған бағытты жақтаушы болып табылатын 51 елдің өкілдері қалады. Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының күшіне енуінің бір жылдығы — 1945 жылғы 24 қазан күні аталып өтсе, 1948 жылдан бастап бұл күн Біріккен Ұлттар Ұйымы күні ретінде тойланады. Дәстүр бойынша ол әлемде Ұйымның жетістіктері мен мақсаттарына арналған мәжілістер, пікірталастар мен көрмелер ұйымдастырумен атап өтіледі.
Қазақстан Республикасы 1992 жылғы 2 наурыздан бастап (БА 46/224 қарары) Біріккен Ұлттар Ұйымының толық қанды мүшесі болды. Біріккен Ұлттар Ұйымы Қазақстандағы өз жұмысын 1992 жылғы 5 қазанда Бірінші президент Н.Назарбаевпен сол кездегі БҰҰ Бас Хатшысы Бутрос Бутрос-Гали арасында келісімге қол қойылғаннан кейін 1993 жылдың басында бастады.
Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінде жұмыс істей отырып әрбір агенттіктің өз мандаты бар және қызметтің белгілі бір түріне назар аударады. Агенттік басшылары БҰҰ Тұрақты үйлестірушінің жетекшілігімен БҰҰ Елдік Командасын қалыптастырады. БҰҰ Елдік Командасы агенттіктің ұжымдық мықты жақтарына сүйене отырып, дамудың ұлттық басымдықтарына қол жеткізу үшін стратегиялық үлес қосуды қамтамасыз етеді.
БҰҰ Елдік командасы Үкіметке, азаматтық қоғамға және жекеменшік секторға келесі мақстаттарға жетуге септігін тигізуде:
• экономикалық, әлеуметтік және саяси жетілдіру арқылы салауатты халқы бар, жасыл экономикасы, өркендеген бизнесі мен құқықтары баршаға кепілдік беретін болашақ елге жетуді;
• барлық азаматтардың, әсіресе, әлеуметтік әлсіз және қауіпті топтардың құқықтары саулығын қорғау және ілгерілету арқылы инклюзивті қоғамды құруда;
• баршаға тең құқықтарды қамтамасыз ету үшін жауапкершілікті бекіту мақсатында барлық деңгейлерде мүдделі тараптардың әлеуетін дамытуда;
• көптарапты және өңірлік ынтымақтастықты, әсіресе, гуманитарлық көмек және даму мақсатындағы көмек көрсетуді дәріптеу.
2-мәтін
Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы (ЕҚЫҰ) — саяси диалог үшін арналған халықаралық ұйым.
Қазақстан ЕҚЫҰ-ға 1992 жылдан бері тұрақты мүше болып келеді. Әлемдік державалар мен беделді халықаралық ұйымдардың, оның ішінде ЕҚЫҰ-ның Қазақстанның саяси және экономикалық дамуына кезінде зор қолдау көрсеткенін айтпай кетуге болмайды. 1992 жылдардағы еліміздегі жағдайдың қандай болғаны белгілі. Кеңестік жүйе құлағаннан кейін өз алдына түтін түтетіп, дербес шаңырақ құрған бұрынғы кеңестік республикалардың өз мәселелері өздеріне жеткілікті болды. Бұрынғы экономикалық байланыстар үзілді, соның ішінде Одақ тұсында шикізаттық база болып келген, индустриясы орталыққа бағынған Қазақстан бәрін де тың жерден қайтадан басынан бастауға тиіс болды. Кейбір сәуегейлер Қазақстанның өз алдына өмір сүруіне күмәнмен қарады. Осындай жағдайда Тұңғыш Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың көрегендік саясатының арқасында нарықтық экономиканың негіздері қаланып, «әуелі экономика, содан кейін саясат» ұстанымымен көшімізді түзей бастадық, мемлекеттіктің негізгі атрибуттары жасалды, елімізде ішкі тұрақтылықты сақтау арқылы саяси жүйе дамуының демократиялық векторы орнықты, БҰҰ-ға мүше болдық. Сол тұста әртүрлі ұлтаралық кикілжіңдерге бой алдырған кейбір жас мемлекеттердің талай қиыншылықтарға ұшырағаны баршамызға мәлім. Қазақстан сол кездің өзінде әлемдегі төртінші ядролық сынақтан бас тартып, Семейдегі ядролық сынақ аймағын жауып, АҚШ, Ресей, Қытай сияқты іргелі елдердің қолдауына ие болып, өзінің бейбітшіл саясатымен, ішкі тұрақтылығымен тікелей шетелдік инвестициялар ағынын өзіне қарай бұра білді.
ЕҚЫҰ-ға мүше болған жылдар ішінде Қазақстан Республикасы осы құрылыммен оның барлық қызметінің саласы бойынша өзара қарым-қатынастарын жоғары деңгейге жеткізу бағытында жұмыс істеп келеді. БАҚ бостандығы мәселелері жөніндегі Өкілінің кеңсесі, Ұлттық азшылық істері жөніндегі Жоғарғы Комиссар кеңсесі және Демократиялық институттар мен адам құқықтары жөніндегі бюро тәрізді Ұйым институттарымен тығыз байланыста болып, нәтижелі жұмыстар жүргізілуде.(246 сөз)
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтінде көтерілген мәселені және автор көзқарасын талдап, өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Қазақ даласындағы әлемдік жауһар жәдігерлер: олардың келешегі қандай?
Ұшқан қыранның қанаты талатын, жортқан тұлпардың тұяғы тозатын қазақтың ұлан-ғайыр кең даласында ықылым замандардан бүгінге дейін жеткен көптеген тарихи һәм мәдени мұралар бар. Заманның желіне мүжіліп, адамның қолынан жапа шегіп жатқан бұл асыл құндылықтарды мемлекет қамқорлығына алып, күтіп-сақтамаса, жөндеп-жаңғыртпаса, тоз-тоз болып, тозып кетуі де мүмкін. Сондықтан бабадан қалған осынау жауһар жәдігерлерді ел билігі ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұралары тізіміне енгізуге мүдделі. Осы жолда қандай жұмыстар атқарылып жатқаны туралы ҚазАқпараттың ресми сауалына ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің Мәдениет және өнер комитеті жан-жақты жауап берген болатын.
Комитеттің мәліметінше, ЮНЕСКО-ның бұл тізімінде Қазақстанның үш мұрасы ғана болған. Олар — Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, «Тамғалы» петроглифтері және Қазақстанның орталығындағы дала мен көлдер — Сарыарқаның табиғи ескерткіштері. Соңғысының құрамына Қорғалжын мен Наурызым қорықтары кіреді. Олардың жалпы ауданы 450 мың гектарды құрайды екен.
2007 жылы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра комитеті Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан бірқатар мұраларды тізімге енгізуге шешім қабылдаған болатын. Ол тізімге Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан елдердің әрқайсысы өз территориясында орналасқан,
ежелгі сауда жолының дамуына өзіндік үлесін қосқан тарихи ескерткіштерді ұсынулары тиіс болды. Осылайша Қазақстан Қытаймен және Қырғызстанмен бірлесе отырып (кейіннен Өзбекстан да қосылды), тарихи-мәдени нысандарды іріктеуге кірісті. Терең зерттеулер мен зерделеулерден кейін Қазақстандық тарап аталған тізімге 31 тарихи һәм мәдени мұраны ұсынған болатын. Биыл ЮНЕСКО сол ұсынылған нысандардың сегізін Бүкіләлемдік мәдени мұралар тізіміне енгізді. Олардың қатарында Алматы облысындағы Қойлық, Қарамерген, Талғар; Жамбыл облысындағы Ақтөбе, Құлан, Қостөбе, Өрнек, Ақыртас қалашықтары бар. Сонымен қатар, Қатонқарағай ұлттық табиғи қорығы мен «Ақжайық» биосфералық аймағы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік биосфералық резерваттары жүйесіне енгізілді. (250 сөз)
2-мәтін
«Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-мұражайы 1978 жылы 30 қыркүйекте «Республикалық Қожа Ахмет Яссауи кесенесі сәулет ғимараты музейі» болып ашылды.
Қорық-мұражай өз жұмысын негізгі екі бағытта жүргізеді. Бірінші бағыты — Түркістан өңіріндегі тарихи-мәдени ескерткіштерді есепке алу, сақтау, қорғау жұмыстары. Яғни қорық ретінде қызметін жүзеге асырады: мемлекеттік акт алынған тарихи-мәдени ескерткіштердің жалпы жер көлемі 557,1935 га. Құрамында 207 тарихи-мәдени ескерткіш бар. Олардың ішінде 1-уі халықаралық, 16-сы республикалық, 14-і жергілікті маңызға ие. Қалған ескерткіштердің статусын анықтау жұмыстары жүргізілуде. Халықаралық дәрежедегі Қожа Ахмет Яссауи кесенесі ортағасырлық теңдессіз сәулет туындысы ретінде 2003 жылы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне алынды. Әлемдік маңызға ие болған ескерткіштің ұлттық пантеон ретіндегі алар орны да айрықша. Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне 300-ден аса тарихи тұлғалар жерленген болса, қорық-мұражай мамандарының зерттеулері нәтижесінде сол тұлғалардың бүгінгі таңда 184-і анықталды.
Қорық-мұражайының қорында 25000 дана құнды тарихи жәдігерлер қордаланған. Олардың арасындағы жазба, археологиялық этнография және нумизматикалық топтарға жататын жәдігерлердің талапқа сай сақталуы үшін соңғы үлгідегі арнайы құрылғылар сатып алынды. Қор бөліміндегі еңбек ететін реставраторлар – Ресейден арнайы біліктілікті арттыру курстарын оқып келген мамандар.
Екінші бағыты – қорық-мұражай ретінде, ғасырлар елегінен өтіп, бүгінгі күнге жеткен көне, тарихи құнды жәдігерлерді сақтау, қорғау, қайта қалпына келтіру және оларды насихаттау жұмыстарын жүргізеді. Қорық-мұражай аумағындағы жұмыс істейтін «Түркістан тарихы», «Қылует» жер асты музейі, «Жұма мешіті» және Яссауи кесенесі музейлерінің экспозиция алаңдарында жылына түрлі тақырыптағы 50-ге жуық көрме ұйымдастырады.Республика бойынша көшпелі көрмелер ұйымдастырылып, еліміздің барлық облыстары және Оңтүстік өнірінің аудандары түгел қамтылып келеді. Қала мектептерімен де тығыз қарым-қатынастар орнатылып, тақырыптық дәрістер жүргізу мен мектептерде көрме ұйымдастыру жұмыстары жақсы жолға қойылған.
«Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-мұражайы еліміздегі барлық республикалық, облыстық мұражайлармен әріптестік орнатқан және солардың арасында келушілері ең көп мұражай болып табылады. Келушілерге көрсетілетін қызмет түрлері де талапқа сай жүйелі жолға қойылған. Осындай атқарылған іс-шаралар нәтижесінде қорық-мұражай ағымдағы жылда халықаралық ICOM одағының «Жыл мұражайы» дипломына ие болды. (292 сөз)
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтінде көтерілген мәселені және автор көзқарасын талдап, өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Әрбір мемлекет пайда болғалы бері мынадай 3 факторға баса назар аударып келеді. Олар: мемлекеттік саясат, экономикалық бағыт және экологиялық жағдай. Бұл үшеуі бір-бірімен тығыз байланысты. Экономика мен саясаттың өзгеріп тұруы – заңды құбылыс, ал экологиялық апатты тоқтату немесе бағытын өзгерту – өте күрделі құбылыс. Осындай ластануға адам ағзасы үйренгелі бері бұл өзгерістерді тіптен сезбейтін болған. Адам денесіне енген улы заттар ағзаға кері әсерін тигізіп, денсаулығын бұзады. Ағзаның күрделі патологиялық өзгерістеріне алып келеді. Осындай жағдайлар пайда болғалы бері ғалымдар көптеген тәжірибелер жасаған. Мысалы, екі бақаны алып, бірінші бақаны ыстық су құйылған стаканға салады. Сонда әлгі ыстық суға салынған бақа бар пәрменімен стаканнан секіріп шығып, аман қалады. Ал екінші бақаны суық су құйылған стаканға салып, стаканды біртіндеп қыздырады. Температураның біртіндеп көтерілуіне бойы үйренген бақа, ең соңында ыстық суға пісіп өледі. Осы тәжірибеден нені аңғаруға болады? Қазіргі кезде адамзаттың тағдыры екінші бақаның тағдырына ұқсап келеді. Қоршаған орта, айналамыз біртіндеп ластанғалы бері оған бойымыз үйреніп, қоршаған ортадағы қатты қалдықтарға, ластанған суларға, ауаға мән бермейміз. Ал осы ластанулар біздің өмірімізге қаншалық қауіп әкелетіні айтпаса да түсінікті.
Ауа зат алмасуды арттырады, қан айналымын жақсартады, ағзаның қорғаныс күшін нығайтады, ауруларға қарсылықты күшейтеді. Алайда техника қарыштап дамығалы бері таза ауаға қауіп төніп тұр. Тек адам денсаулығына емес, барлық тіршілікке қауіпті. Қоршаған орта улы қалдықпен, химиялық заттармен ластанғалы бері көптеген ауруларды туғызып, адам өлімін көбейтіп, тіпті климат өзгеріп ауа райына да тікелей әсер етуде. Түрлі шаң, тозаң ауаға көтеріліп, біз дем алатын ауаны ластайды. Әсіресе, зауыт, фабрикалары бар қалалардағы ауада зиянды заттар көп болатыны мәлім. Түрлі көліктерден бөлініп шығатын шаң, тозаңдар, қоқыстар да ауаға тарайды. Адамдар да ойсыздықтың салдарынан ауаға зиян келтіріп отыр. Деректерге сүйенсек, елімізде 3,5 миллион тонна ауаны ластайтын қалдық бөлінеді екен. Ірі қалалардағы ауаның ластануы қауіпті шегіне жетті. Сырттан қарағанда олардың үстін түтінді тұман басып жатқанын көреміз. (288 сөз)
2-мәтін
Қай қаланың шынайы келбетін көргіңіз келсе, ең бірінші, қала маңындағы күл-қоқысқа мән бергеніңіз жөн. Бүгінгі басты қатер – жаһандық мәселенің біріне айналған күл-қоқыс машақаты. Өнеркәсіп дамыған әр кезеңде әрі адамзат кемел өмірге талпынған сайын экологиялық ахуал төмендей бермек. Әлемдік статистикаға сүйенсек, зауыт қалдықтарымен бүлінген, қоқыс қалдықтарына толған әлемдегі ең лас өзеннің бірі – Цитарум. Индонезияның Джакарта қаласында орналасқан бұл өзенге 9 миллион тұрғынның қоқысы тасталады. Экологиялық ахуалы төмен бұл өзенді халық ауызсу орнына пайдалануға мәжбүр екен. Өз дертіне, табиғат дертіне жол беріп отырған адамдардың әрекетіне не дерсің? Мәселен, Швеция қоқыс қалдықтарын электр қуаты ретінде пайдаланса, Сингапур оның тоқсан пайызын өндіреді, Германия, Жапония, АҚШ сынды алып мемлекеттер миллиондаған пайда табуда. Ал біздегі жағдай қалай?
Алысқа бармай-ақ қаладағы жағдайдың қазіргі мүшкілі адам көргісіз. Әр жерде жатқан полиэтиленді пакеттер, қалбырлар мен бөтелке шөлмектері, атап айтқанда тұрмыстық заттардың түр-түрін кездестіре аласыз. Қала тұрғындарының ұқыпсыздығы мен немқұрайлығы қаланың ластануына зиянын тигізіп жатыр. Біреулер көшедегі қоқысты жинаса, ал енді біреулері сол жәшікке жетер-жетпестен қолындағысын лақтырып кетеді. Адам өміріне, денсаулығына аса қауіпті жайттарды біле тұра білместік таныту – түбі жақсылыққа әкелмесі анық. Жоқтан бар жасауға әлдеқашан кіріскен мемлекеттерден үлгі алатын кез жетті. Еліміздің әр өңірінде бір-бір қоқыс өндіретін зауыт салынса, табиғаттың тынысы ашылып қана қоймай, жұмыссыз жүрген адамдардың екі қолына бір күрек табылар еді.
Тазалығы табалдырығынан басталған қаланың көрікті келбеті халықтың мәдениетімен тығыз байланысты. Ал мәдениет бар жерде қалаға деген жаңашырлық, сүйіспеншілік те бар. Адамдар тазалыққа ортақ жауапкершілікпен қараса нұр үстіне нұр болар еді! Қай уақытта да ғұмыр кешіп жүрген ортамызды таза ұстау, Жер-Анаға қиянат жасамау адамзаттың қолында. Ендеше, қаламызды күл-қоқыстан таза ұстайық, ағайын! (254 сөз)
3 четверть
3 четверть
Мәтінді мұқият оқып, берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жыл сайын әлемдегі әрбір қала тұрғыны 250-300 келі қатты тұрмыстық қалдықтар (ҚТҚ) «өндіреді» екен. Жаһандану үрдісі белең алғалы бері бүгінгі шақта одан ауыл тұрғындары да кенде қалып жатқан жоқ. Енді осы цифрды жұмыр жерді мекендейтін 7 миллиард адамға көбейтіп көріңіз. Оған өндірістік, техногендік қоқысты қосып байқаңызшы. Жер бетінде жиналған ҚТҚ мен қоқыс көлемін ойлаудың өзі қорқынышты. Қайран жер қалай шыдас беріп тұр десеңізші!
Сарапшылар дерегі бойынша, жыл сайын елімізде 700 миллион тонна өнеркәсіптік қоқыс пен қалдықтар жиналатын болса, оның 250 миллионы денсаулыққа қауіпті улы заттар көрінеді. Осы зиянды қоқыс шығару бойынша өңірлерге орын беретін болсақ:
Қарағандының тау-кен және кен байыту кешендері (29,4 пайыз) бірінші орынды, Шығыс Қазақстан облысы (25,7 пайыз) екінші орынды иеленгелі тұр, ал тиісінше 17,0 пайыз және 14,0 пайыз қоқыс «өндіретін» Қостанай мен Павлодар облыстары үшінші орынды бөліскелі тұр.
ҚТҚ мен қоқыс «өндіруден» Қазақстан дүние жүзіндегі ең дамыған елдерден қалыс қалып тұрған жоқ. Қазір қазақ даласында 22 миллиард тонна қалдықтар мен қоқыс жиналыпты. Оның 16 миллиард тоннасы техногендік-минералдық қалдықтар болса, 6 миллиард тоннасы адам ағзасына аса қауіпті химиялық қалдықтар екен.
Адамдар күн сайын тау-тау қылып күл-қоқысқа тастайтын пластмасса құтылар жер бетінде 500 жылға дейін, полиэтилен пакеттері 200 жылдан астам уақыт бойы шірімей, жатып алады екен. Ал консерві қалбырлары мен шыны сынықтары 1 мың жылға дейін жер қойнын ластап, «жегі құртша» топырақ құнарын жеп жатады. Қазақстандағы ҚТҚ мен күл-қоқыстың 97 пайызы далаға төгіледі. Тек 3 пайызы ғана өртеледі. Ал Германияда ҚТҚ мен күл-қоқыстың 30 пайызы, Жапонияда 30 пайызы, АҚШ-та 27 пайызы, Швейцарияда 25 пайызы қайта өңделеді. (247 сөз)
1. Мәтіннің мазмұны бойынша төмендегі кестені толтырыңыз.
2. Жергілікті газетке мәтіндегі мәліметтерді өңдеп, өз пікіріңізбен толықтырып, Жер-Ананың атынан монолог жазыңыз (9-12 сөйлем).
_____________________________________
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Екі бөлім бойынша берілген 3 тақырыптың бірін таңдап, аргументативті эссе жазыңыз.
1) Көпмәдениеттілік, көпдінділік, көпұлттылық жағдайында ел бірлігін, ел қауіпсіздігін қалай нығайтуға болады?
2) Келер ұрпаққа ұлттық тарихи жәдігерлерімізді қалай насихаттаймыз?
3) Адамдар қоршаған ортаның ластануын, оның адам денсаулығына тиізетін әсерін әлі толық сезінбей жүр. Осы пікір туралы ойыңыз қандай?
Смотреть задание 3 четверть
4 четверть
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені, қоғамдық-саяси, ғылыми тұрғыдан автор көзқарасын талдаңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Соңғы уақыттарда ғаламтор мүмкіндігінің көптігіне қарамастан, жер бетіндегі адамдардың көп бөлігі, әлі де болса, сиқырлы қобдишадағы кинолардан бас тарта алар емес. Оған дәлел мемлекетімізде жыл санап кинотеатрлар санының артуы. Әлемде Халықаралық кино күнін 28 желтоқсанда атап өтеді, себебі дәл осы күні, 1895 жылы ағайынды Луи және Огюст Люмьерлер киноны ойлап тапқан. Жалпы «кино» сөзі гректің kіneo – «жылжытамын», «жылжимын» деген сөзінен шыққан. Кино – өнердің бір саласы, кинематографияның техникалық негізде қалыптасқан көркем шығармашылық түрі.
Әлемдік киноның даму жолын үлкен 4 кезеңге бөліп қарауға болады. Алғашқы кезеңі – тұңғыш киноның шыққан жылы. Әрине, кино пайда болысымен түрлі түсті, дыбысты болып шыққан жоқ. Ол көптеген асулардан өтіп, дәл қазіргі қалпына келді. Оның дүниеге келуімен, «театрлар жабылады» дегендер де болды. Алғаш кино «жанды фотография» түрінде пайда болып, көп кешікпей көркем фильм, деректі кино және ғылыми-көпшілік кино деп аталатын үш салаға бөлінді. Тұңғыш фильмдерде баяндалатын оқиға таспаға ірі бөлшектермен түсіріліп, бір-бірімен астына жазылған мәтіндер арқылы ғана жалғасты. Кинода дыбыс болмағандықтан, актерлер сөйлейтін сөздің орнын театрлық шебер ойынмен, бейнелі ыммен толықтырды.
Кино өнері дамуының екінші кезеңі ХХ ғасырдың басынан басталды. Бұл дыбыссыз, яғни «мылқау» киноның өз алдына өнер болып қалыптасқан кезі. КСРО-да С.М. Эйзенштейннің «Потемкин» бронды кемесі», «Қазан», В.И. Пудовкиннің «Ана», «Санкт-Петербургтің ақыры», А.П. Довженконың «Арсенал», т.б. фильмдері дүниежүзілік кино өнерінің дамуына ықпал етті
Кино өнері дамуының үшінші кезеңі ХХ ғасырдың 30-40-жылдарын қамтиды. Бұл кезеңде кинотаспаға дыбыс жазу техникасы игерілді. Кинодраматургия қауырт өркендеді. Дыбысты киноның пайда болуы актерлер шығармашылығына кең жол ашты.
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін кино өнері дамуының жаңа кезеңі басталды (төртінші кезең). Бұл жылдары кинотехниканың жетіле түсуімен бірге кино өнеріндегі көркемдік тәсілдер де молайды. Түрлі түсті кино түсіру тәсілі жүзеге асты. АҚШ-та, кейін басқа елдерде кең экранды және панорамалы фильмдер пайда болды. Дыбыс жазу сапасы артып, кең экранды фильмдерде стереодыбыс қолданылды. Балаларға арналған мультипликациялық фильмдер шығарыла бастады. (282 сөз)
2-мәтін
100 жылдық тарихы бар кино Қазақстанға кешігіп келді. Қазан төңкерісінен кейін пайда болған қазақ киносының алғашқы туындысы «Амангелді» деп аталды. «Ленфильм» студиясында түсірілген көркем фильм ұлт батыры Амангелді Иманов туралы болатын. Оның режиссері Марк Левин болса, Амангелдіні сомдаған әртіс Елубай Өмірзақов еді. Міне, осылай алғаш қазақ киносы өмірге келді.
Алайда Тәуелсіздік алғаннан кейін киноның жағдайы мүлде өзгерді. Бұрын идеология құралы саналатын өнер түрінің Қазақстанда дамуы баяулап, сапасы да төмендеді. Тек соңғы жылдарда ғана бұл салаға қайта көңіл бөліне бастады. Өмірге көптеген жаңа туындылар келді. Мәселен, ондай ерекше киноға Сергей Дворцовтың «Қызғалдағы» (Тюльпан) жатады. Бұл фильм Канны қаласында (Франция) өткен Халықаралық кинофестивальде «Ерекше көзқарас» байқауының бас жүлдесін жеңіп алған болатын. «Қызғалдақ» фильмі Қазақстанның ауылдары мен шалғайдағы аймақтарында тұратын шопандардың тауқыметті өмірі жайлы сыр шертеді.
Тәуелсіздік алғаннан кейінгі жылдардағы тағы бір жаңалық – әуесқой режиссерлердің пайда болуы. 2008 жылы қазақ киносына мүлдем қатысы жоқ, беймәлім режиссер Еркін Рақышевтың «Жаралы сезім» туындысы көрерменге жол тартты. Алғаш экранға шығысымен үлкен сынға іліккен туынды қарапайым халық арасында жақсы бағаланды. Алайда мамандар бұл фильмді режиссердің атына кір келтіру деп те санады. Бірақ қаншама сынға, теріс пікірге ілінген туынды қазақ киносына жаңа леп алып келді.
Қазақ киносы дегенде алдымен «Қыз Жібек» пен «Біздің сүйікті дәрігер» сынды классикалық дүниелер елестейтіні сөзсіз. Алайда қазіргі уақытта отандастарымыз соңғы шыққан туындыларға да жоғары баға беруде. «Қызыл қоян жайлы әңгіме», «Жоюшы», «Менің балалық шағымның аспаны», «Ғашық жүрек» сынды фильмдер шетелдік картиналарға қарағанда халыққа кеңінен танылды. Көпшілік бұл фильмдерді жылы қабылдады.
Бүгінгі таңда көптеген көрермен «қазақ киносы нашар, түсірілуі де шетелдік туындылармен салыстыруға келмейді» деп ренжиді. Әрине, бұл орынды болар. Алайда «көш жүре түзеледі» деген халық емеспіз бе? Уақыт өте біз де «Голливуд» түсірген киноны түсірерміз. Ал әзірге осыған да шүкір. Қазақ киносы – қазақ тарихы, өшпес із қалдырар мәдени мұра, ертеңгі күнге бүгіннен естелік. (290 сөз)
4 четверть
4 четверть
1. Мәтінді мұқият оқыңыз. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, көтерілген басты мәселені, қоғамдық-саяси, ғылыми тұрғыдан автор көзқарасын талдаңыз. Өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеңіз.
2. Өз жұбыңызды мұқият тыңдаңыз. Оның мәтіні, онда көтірлген мәселе бойынша маңызды деп санайтын 2 сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді білдіріңіз.
[10]
1-мәтін
Әлемде 75 млн. жас жұмыссыз жүр. Ал олар қандай жолды таңдайды? Елімізде жұмыссыздықпен күрес қызу жүргізілгенімен, бұл мәселе әлі күнге дейін күн тәртібінен түскен жоқ. Қазіргі уақытта жұмыссыздық дерті тек қазақ қоғамын ғана емес, әлем елдерін алаңдатып отыр.
Ресми деректер бойынша еліміздегі жұмыссыз жастардың деңгейі 5,6 пайызды көрсетіп отыр. Бұл мәселе әлемнің көптеген елдерін мазалап отырғаны да шындық. Халықаралық еңбек ұйымының мәліметіне сүйенсек, қазір дүниежүзінде 15 пен 24 жас аралығындағы азаматтардың 13 пайызы, яғни 75 млн. жас – жұмыссыз. Олардың 6 млн-ы жұмыс табудан біржолата күдер үзген. Халықаралық еңбек ұйымы солай дейді. «Араб көктемінің» аласапыранынан кейін Солтүстік Африкадағы жастардың 27,9 пайызы жұмыссыз қалған. Ұйымның дерегі бойынша, экономикасы қарқынды дамып келе жатқан Шығыс Азияда да жастар арасындағы жұмыссыздық ересек адамдармен салыстырғанда 2,8 есеге жоғары.
Жастар арасындағы жұмыссыздықтың артуына себеп те аз емес. Солардың қатарында ең әуелі жоғары оқу орындарының нарық талабына сай маман даярлай алмауы, мамандарды әзірлеу үшін онда қажетті инфрақұрылымдардың болмауы, жұмыс берушілердің жас мамандарды жылы қабылдамайтындығы аталатыны анық. Бұл бүгінгі қоғамда айқын көрініс тауып отыр. Оны ешкім жасыра алмайды. «Диплом бар, жұмыс жоқ». Қазір жұмыссыз жүрген жастардан тек осындай жауап алуға болады. Жоғары оқу орнын аяқтап, қолына дипломын алған көптеген жас маманның жұмыссыздық мәселесімен бетпе-бет келетіні жасырын емес. Жоғары оқу орнын бітірген түлектерді ешқандай жұмыс беруші құшақ жая қарсы алмайтындығы да ақиқат. Ал кейбір мамандар жоғары білімді жастардың жұмыссыздығын олардың мамандықты дұрыс таңдамауымен байланыстырады. Яғни сұранысқа ие мамандықтардан гөрі бүгінгі күннің «сәнге айналған» мамандықтарын таңдауға тырысады. Бұл бүгінгі жастар арасындағы жұмыссыздыққа кері ықпалын тигізетін бірден-бір себеп. Ауыл шаруашылығы, техникалық салаларда, медицинада мамандар тапшылығының сезіліп жүргеніне біраз уақыт болған. Алайда бұл олқылықтың орнын толтыратын жас мамандар әлі күнге дейін табылмай тұр. Түлектердің басым бөлігі мұндай салаларды таңдаудан бас тартып жүргенін өкінішпен айтуға тиіспіз. (282 сөз)
2-мәтін
Мемлекет жастарды жұмыспен қамтып, қоғамды мазалаған мәселенің шешімін табудың оңтайлы жолын сан мәрте қарастырып көрді. Бірақ оның нәтижесі көңіл қуантпай тұр. Жастарды жұмыспен қамтудың бір жолы – «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасы. Жасыратыны жоқ, мемлекет іске қосқан мемлекеттік бағдарламаның аясында еліміздің барлық облыстары мен аудан орталықтарында жұмыспен қамту орталықтары ашылып, жастарға бос жұмыс орындарын ұсына бастады. Алайда аталмыш бағдарлама арқылы екі қолға бір күрек тапқан жас мамандардың жалақысы – 30-40 мың теңгенің көлемінде бекітілген. Осындай жалақыға жұмыс істеуге құлықты жастар табыла қояр ма екен?
«Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасы ұсынған қызметтен бас тартқан жас маманды да кінәлай алмайсыз. Бүгінгі нарық заманында мұндай мөлшердегі жалақының ешнәрсеге жетпейтіні анық. «Жастар тәжірибесіне» қатысатын жас мамандардың еңбекақысы республикалық бюджеттен төленеді. Аталмыш бағдарлама бойынша 6 ай қызмет ететін жас мамандарға ай сайын 40 мың теңге көлемінде жалақы беріледі. Бұл бағдарлама жас мамандардың жұмыс тәжірибесіне қатысты мәселесін шешуге үлкен көмегін тигізетіні анық.
Жас мамандарды жұмыспен қамтуға септігін тигізетін бағдарламаның бірі – «Серпін – 2050». Аталмыш бағдарлама бойынша Жамбыл, Алматы, Қызылорда, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының жастары Ақмола, Ақтөбе, Қостанай, Павлодар, Қарағанды, Батыс және Шығыс, Солтүстік Қазақстан облыстарына оқуға түсті. Қазір олар өздерінің мамандықтары бойынша жоғары білім алуда. Бағдарламаның мақсаты – бітірген түлектерді жұмыспен қамтамасыз ету.
«Дипломмен – ауылға». Бұл – жастарды жұмыспен қамтуға септігін тигізеді деп күткен үмітті бағдарламаның бірі. Үкімет 2009 жылы дәл осы бағдарламаны ұсынғанда, жастардың барлығы ауылға аттанып бара жатқандай көрінген. Алайда қалаға дипломсыз ағылған жастардың саны едәуір басым. Олардың қалаға үдере бас қоюына бір ғана себеп бар. Ол – жұмыссыздық. Бүгінгі таңда еліміздегі жұмыссыздардың 71 пайызын ауыл жастары құраса, сол жастардың 76 пайызында жоғары білім жоқ. Ал оларды жұмысқа орналастыру үшін әуелі белгілі бір мамандық бойынша оқыту керек. (265 cөз)
4 четверть
4 четверть
Берілген диаграммалардағы ақпараттарды түсініп оқыңыз
1. Венн диаграммасы. Мәтіндердегі деректерді салыстырыңыз.Қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?
2. Мәтіндегі маңызды мәліметтер мен үрдістерді анықтап, мәселені шешу жолдарын ұсыныңыз
3.Сіз халықты жұмыспен қамту жөніндегі қызметкерсіз. Сізге басшыңыз жоғары оқу орнын бітіріп жатқан жастарды «Дипломмен ауылға», «Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасымен таныстыруды сұрады. Мәтіндегі деректерді салыстырып, маңызды тұстары мен үрдістерді талдай отырып, сөйлейтін сөзіңіздің мәтінін жазыңыз
Смотреть ответ 4 четверть
2 четверть
1. Екі мәтінді оқыңыз, бірінші мәтінде қарамен қоюланып көрсетілген сөздердің нені білдіретінін жазыңыз. Екінші мәтінмен салыстырып, олардың ерекшеліктерін көрсетіңіз.
А мәтіні
Б. Тұржан, фотограф: Хобби өмірлік ісіме айналды
– Фотоға түсіру әлеміне қалай келдіңіз?
– Імм, қалай келдің дейсіз бе? Өзім мектеп жасынан бастап ұйымдастырушылыққа жақсы болатынмын. Сонымен қатар музыкалық мектепте оқып, ән айтатынмын, жалпы айтқанда шығармашыл адам едім. Мектеп жасында кішкентай фотоаппаратыммен сыныптастарымды суретке түсіріп жүретінмін, кейін қызығушылығым өмірлік ісіме айналып кеткенін өзім де білмей қалдым, иә. Мектеп кезінде суретке түсіру мен үшін бір (…) хобби болатын, АЛ ҚАЗІР нағыз өнердің бірі деп есептеймін.
– Суретке қай жерде түсіргенді жақсы көресіз?
– Маған ба? ТАБИҒАТТА суретке түсіру қатты ұнайды, ал (…) студияда жарықтардың, көлеңкелердің қосындысын қолдану бір КЕРЕМЕТ әсер береді. Дегенмен де, ШІРКІН табиғаттың орны ерекше ғой!
– Ең алғаш түсірген суретіңіз есіңізде ме?
– ӘРИНЕ, ең алғаш түсірген суретім, тұңғыш тапсырмам ӘЛІ ЕСІМДЕ. Сол уақытта (.) фотоаппартты несиеге сатып алдым. Досым хабарласып: «Cенің фотоаппаратың бар ғой, мектеп бітірушілерін суретке түсіруге қалай қарайсың?»,- деген еді. Мен үшін бастысы қаржы емес, бастысы — суретті сапалы түрде шығару болды.
Сұхбаттасқан Ғалымжан Сәңкібаев
Ә мәтіні
Ақпараттық хабарлама
1 маусым күні сағат 10.00-де Республика Сарайы алдындағы алаңда Балаларды қорғаудың халықаралық күніне арналған «Біз – сенің балаларыңбыз, Қазақстан! Біз жаңа әлемде өмір сүретін боламыз» атты мерекелік шаралар өтеді.
Бағдарлама аясында: «Мейірім жұлдыздары жарқырайды» атты балалардың қалалық фестивалінің ашылуы болады. Онда ұлттық спорт ойындары, отбасылық эстафета, балабақшалар мен спорт мектептері түлектерінің спартакиадасы, балалар суретінің байқауы және тағы басқа шаралар ұйымдастырылады.
Бұл күні қала кинотеатрларында балаларға арналған фильмдер мен мультфильмдер тегін көрсетіледі.
1 маусым күні сағат 12.00-де Алматы циркінде мектеп-интернаттар мен тұрмысы төмен отбасылар балалары үшін цирк әртістерінің қатысуымен «Жануарлар әлемі» атты жабайы хайуандардың (аю, жолбарыс, арыстан, қасқыр) өнері ұсынылады. Ұйымдастырушы: Алматы қаласы әкімінің баспасөз қызметі.
2. Екі мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды көрсетіңіз.
2 четверть
1 четверть
Тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау
Мәтінді 2 рет тыңдаңыз. Ондағы салт-дәстүрлерді анықтап, киіз үйге орналастырыңыз. Мәтінге ат қойыңыз.
«Қазағымның дәстүрлері-ай»
Қайта оралды қазағыма бүгін дәстүрлері-ай,
Көптен күткен халқымыздың асығып арман еді-ай.
Берекелі қазақ жері — ел мерекелі,
Дәстүрлерін жоғалтпаған қазағымның бұл ежелгі.
Шілдехана, бесік той,
Тұсаукесер, сүндет той,
Ай, шіркін-ай!
Құда түсу, сырға салу,
Беташарым-ай.
Алтыбақан аясында сұлу бойжеткен,
Қыз-бозбала кең даланы,
Әнімен елтіп тербеткен.
Ер жігітке жарасады озып шықса бәйгеден,
Қыз балаға жарасады алқа, шашбау, сәукеле.
Жоғалмасын дәстүріміз, ұмытылмасын,
Ата-баба көзіндей қып сақтайық қазақ дәстүрін.
Мәтін тақырыбы _____________
Смотреть ответ
1 четверть
4 четверть
Толеранттылық – ел бірлігі
Мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі сызбаны толтырыңыз.
Толеранттылық – бұл жергілікті халықтың басқа ұлт өкілдеріне және басқа діндегі адамдарға түсіністікпен қарап, оларды қудаламауының белгісі. Жалпы толеранттылық өркениетті қоғамға тән құбылыс. Мұндай қасиет тұтас ұлттың басына бір күнде орнай салмайтыны белгілі. Бұл – халықтың сана-сезімінің, дәстүрінің, рухани байлығының кемелденгенінің айқын көрінісі. Осы тұрғыдан алып қарасақ, Қазақстандағы қоғамдық қарым-қатынастардың белгілі бір дәрежеге көтерілгенін байқаймыз. Елімізде ұлтаралық татулықтың салтанат құруы – біз мемлекеттің негізін құрайтын қазақ халқының саяси мәдениетінің биік деңгейге көтерілгенінің белгісі. Біле білсек, толеранттылық – үлкен құндылық. Мұны тәуелсіздікке қол жеткізген 20 жылдағы маңызды жетістігіміз десек артық айтқандық болмас еді. Дәл қазір өзге ұлт өкілдерінің діні мен салт-дәстүрін жаңғыртуға барынша жағдай жасалған. Осындай ынтымақты тірлікке дүниежүзінің көптеген елдері қол жеткізе алмауда. Керек десеңіз, Қазақстан – Орталық Азияда ұлтаралық татулықты сақтап, алауыздыққа жол бермеген жалғыз ел. Бүгінде кең-байтақ қазақ жерінде 11 тілде жастарға тәлім беретін мектептер жұмыс істейді. Біздің билік мұндай білім ошақтарының барлық шығындарын көтеріп отырғаны белгілі. Осыдан-ақ еліміздегі өзге ұлт өкілдеріне қандай жағдай жасалғанын бағамдай беруге болады. Сондай-ақ мұндай мектептер өзге ұлт өкілдері жастарының қазақ тілін оқып-үйренуіне негіз болып отырғанын тілге тиек ете кетуіміз керек. Бұдан басқа ел аумағында 13 тілде түрлі радиохабарлар тарайтыны белгілі. Бұны үлкен жетістік деп айтуымызға қақымыз бар. Қазіргі таңда өзге ұлт өкілдері Қазақстан халқы Ассамблеясының маңайына топтасып, өзінің салт-дәстүрі мен мәдениеттерін дамытуда. Осы орайда, 1995 жылы құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясының алатын орны ерекше. Бүгінде бұл аталған достық шаңырағы қазақ жерінде тіршілік ететін ұлттық-мәдени орталықтардың басын қосатын және аз ұлттардың мүддесін қорғайтын мекеме есебінде нәтижелі жұмыс жасауда. Қазақстандағы аз ұлттардың өкілдерінің мұқтаждығын өтеуге, ұлтаралық қарым-қатынас аясында үйлесім орнатуға барынша жағдай жасалған. Барша ұлттардың азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени құқықтарын қорғауға байланысты жүзеге асырылатын шаралар халықаралық стандарттарға сай және осы орайда өзге мемлекеттерге үлгі бола алатынын айта еткен жөн. Сонымен бірге Қазақстанда жүзеге асырылып отырған ішкі саясаттың тағы бір ұтымды тұсы қазақстандықтарды түрлі діни конфессияларға деген толеранттылыққа тәрбиелеумен сабақтас. Соңғы жылдарда Республиканың түпкір-түпкірінде бой көтерген түрлі діни мекемелердің (мешіт, православие приходы, католиктердің костелы, ғибадатханалар және т.б.) жанданған құрылысы мемлекеттің өзара үйлесімді қоғамдық дамуға тиімді жағдай жасағандығын дәлелдей түседі.
Өзара сыйластық пен төзімділікке, бейбітшілік пен келісімге негізделген қоғамдық қатынастар әлем сахнасында Қазақстанның шынайы имиджін қалыптастыруға игі ықпал жасауда. Мұны елімізге келіп, қоғамдық-саяси жағдайды сараптаған саясат-танушылардың өздері де айтып жүргені белгілі. Тәуелсіздікпен бірге есейіп келе жатқан Ассамблея еліміз үшін үлкен мән-мағынаға ие. Бүгінде қоғамдық институтқа республика бойынша 820 мәдени орталық мүше. Қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған бүгінгі өміріміз дүниежүзіне үлкен үлгіөнеге болып отырғаны даусыз. Қазақстандағы қоғамдық-саяси жағдайды сараптаған адам қазақ жерінде қандайда бір ұлтқа қатысты ксенефобиялық көзқарастың жоқ екенін бірден байқайды. Қазақ халқы Кеңес Одағы тарапынан аштық пен репрессияның тауқыметін көп тартқан ел. Бірақ біздер КСРО-ның заңды мұрагері Ресейге қарсы ешқандай өшпенділік пиғыл танытпадық. Ал басқа елдерде мұндай жағдай керісінше сипат алғанын көзіміз көрді. Іргеміздегі Ресейдің өзі әлі күнге дейін Кавказ бен Орталық Азияның кейбір халықтарына қатысты жағымсыз көзқарастан арыла алмай отыр. Өркениеттің шыңына шықты деген Францияның өзінде Ислам дініне қатысты қайшылықты көзқарастар туындап, үлкен мәселеге айналып отырғаны жасырын емес. Осындай жайттарды еске алғанда еліміздегі қалыптасқан толерантты қоғамның мәні мен мазмұнын жете түсіне бастайсың..
4 четверть
4 четверть
Эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу
Өзге ұлтты досыңызбен араңыздағы достық туралы оқиғаны сипаттап жазыңыз (80-90 сөз).
Смотреть ответ 4 четверть
1 четверть
Бай кедейге қарап байып жатыр. Ең бастысы, әлеуметтік жікшілдік ұлғайып барады. Осыдан үш жыл бұрын зерттеуші Тома Пикетти ауқымды жұмыс атқарды. Соның қорытындысына қарасақ, қандай жағдай орын алса да, бай байи береді, кедей кедейлене береді. Ал ғылыми түрде айтсақ, жылдар өтсе де, байлық аз ғана топтың иелігіне жиналады екен. Яғни үлкен топтардың байлығы азайып, белгілі бір адамдарға өтеді. Мысалы, 2006 жылдан бері бүкіл әлемде байлықтың 99%-ы белгілі 1% адамның қолында ғана деген мәлімет тараған. Демек байлардың байлығы азайып жатқаны заңдылық.
АҚШ-тың Вашингтон қаласында Петерсен әлемдік экономика институты іргелі зерттеулер жүргізіпті. Мұнда байлықтың қай тұстан молынан ағылуына байланысты елдерді дамыған және дамушы елдер деп екіге бөлген. Зерттеу нәтижесі бойынша байлық көзі жаңа өнім шығару және жаңа бизнес-жоба жасау арқылы пайда болған.
БҰҰ-ның бас хатшысы Антониу Гутерреш: – Әлемде адамзатқа төніп тұрған жеті түрлі қауіп бар, – дейді. Біріншісі – ядролық қаруды пайдалану қатері, екіншісі – халықаралық терроризм, үшіншісі – қарулық кикілжіңдердің көбеюі, төртіншісі – климаттың өзгеруі, бесіншісі – қоғамды жікшілдікке бөлетін тепе-теңсіздіктің белең алуы. Алтыншы – инновацияның көлеңкелі тұстары. Жетінші – дағдарыстың салдарынан босқындар саны артып, оларды қабылдауға қарсы елдердің көбеюі. Еуропа елдеріне жол тартқан босқындарды жақтырып отырған ешкім жоқ. Алайда кейбір мемлекет жанашырлық танытып жатса, енді бірі елден аластатуға кіріскені белгілі. Сол жеті қауіптің ең қауіптісі – әлеуметтік теңсіздік. Бұл бүгін ғана пайда болған жоқ. Мысалы, кешегі заманда оңтүстік пен солтүстіктің мәселесі дегенді жиі естідік. Солтүстік дегеніміз – дамыған елдер. Оған АҚШ, Канада, Жапония, Ресей, т.б. алпауыт елдер кірді. Ал дамушы елдер оңтүстікте орналасқан. (233 сөз)
1. Т.Пикетти зерттеуі бойынша қандай қорытынды жасады?
А. байлар кедейлердің көмегімен баийды
В. ауқатты адамдардың байлығы арта береді
С. кенже дамыған елдерде босқындар саны жоғары
2. Босқындардың санының артуына себеп ……………………
А. дағдарыс
В. климаттың өзгеруі
С. әлеуметтік теңсіздік
3. А.Гутеррештің айтуынша, қай қауіп өте қатерлі?
А. ядролық қару
В. әлеуметтік теңсіздік
С. халықаралық таңкестік
4-5. Сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап беріңіз.
А. Байлықтың негізі қалай құрылады?__________________
Ә. Оңтүстік мәселесі қандай елдерге тән?________________
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Атом станциялары құрылысы жөнінен ең қымбат нысан болып есептеледі. Атом электр станцияларының қызмет ету мерзімі орташа есеппен қырық жылға тең. Оны салуға жұмсалатын қаржыдан бөлек, шикізат – байытылған уран мен мерзімі өткеннен кейін пайдаланудан шығаруға кететін қаржы да ұшан-теңіз.
АЭС жанында өмір сүретін адамдардың арасында лейкамия (ақ қан), ісік ауруы жиі кездеседі деген жалған түсінік бар. Бұл аурумен Жердің кез келген нүктелерінде адамдар шамамен бірдей деңгейде ауырады. Ол АЭС-тің жаны болсын, табиғаты сұлу аймақ болсын, статистика бойынша бәрі бірдей. Көпшілігіміз оқығандай не теледидардан көргендей, біз жел мен толқын энергиясын экологиялық жағынан ең тазалары деп білеміз, бірақ бұл да – даулы сұрақ. Өйткені көбіне жел станциялары су қоймалардың жанына салынғандықтан, ол аймақтың экологиялық балансын едәуір бұзады. Олардың саны көп болған сайын табиғатқа келетін шығын да арта түседі. Ал АЭС-тің бір өзі өндіретін энергия көлеміне тең энергияны өндіру үшін жүздеген жел станциялары қажет болады екен. Кейбіреулер АЭС-қа отын ретінде пайдаланылатын уран жақын болашақта сарқылады дегенді айтады. Бұл – түбегейлі қате пікір. Себебі уранның Жердегі мөлшері алтыннан 600 есе көп. Бұл – шамамен 500 жылдық қор деген сөз. Ол біткен күннің өзінде ғалымдар торий элементін химиялық өңдеуден өткізіп, одан оп-оңай уран ала алады. Ал торийдің қоры ураннан үш есеге дейін мол екенін айта кетейік. Атом энергиясының бағасы жөнінде көпшілік арасында әртүрлі ой бар. Бұл энергияның 10 пайызын ғана уранның бағасы құрайды. Оған әлемдік нарықтағы қойылған баға да мұнай мен газға қарағанда әлдеқайда тұрақты. (224 сөз)
1. Мәтін мазмұнына сай келетін ақпараттарды белгілеңіз.
2.Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз
3.Мәтіннің жанрын анықтаңыз
4.Мәтіннен жанрға сай тілдік ерекшеліктеріне 3 дәлел келтіріңіз
5. Қазақстандағы атом энергетикасын дамытуға қатысты көзқарасыңыз қандай? Ойыңызды 2-3 сөйлеммен жеткізіңіз.
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Екі сұрақтың біреуін таңдап, жауап жазыңыз. Сөз көлемі: 150-180. Өз жауабыңызды тиісті стильге, жанрға келтіріңіз.
1) Мұнай өндірісінің экологияға әсері туралы эссе жазыңыз. Жазба жұмысында шылаулар мен оқшау сөздерді орынды қолданыңыз.
2) Жергілікті газет бетіне жастарға арнап «Әдебиет – тіл өнері» деген тақырыпта мақала жазыңыз. Жазба жұмысында шылаулар мен оқшау сөздерді орынды қолданыңыз.
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Берілген тақырыптардың бірін таңдап, жұпта диалогке қатысыңыз. Өз пікіріңізді білдіруде тақырыпқа қатысты күрделі сөздер мен термин сөздерді және сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданыңыз.
1) Әлеуметтік теңсіздік мәселесі
2) Мұнай өнеркәсібінің Қазақстан экономикасындағы рөлі
3) Әдебиет – ұлттың жаны
1 четверть
2 четверть
Жұмыссыздық – елдегі еңбекке қабілетті тұрғындардың бір бөлігі өзіне пайдалы еңбекпен айналысатын кәсіп таба алмай дағдаратын әлеуметтік-экономикалық құбылыс. Жұмыссыздар санының көбеюі тауар мен қызметке сұранымды азайтады. Елде жұмыссыздықты саяси жағдайдың шиленісуі өршітіп жібере алады, себебі әбден ашынған халық жұмыстың, ақшаның жоқтығы діңкелеткен адамдар үкімет өзгерсе жағдайымыз жақсара ма деген үмітпен қандай да бір ереуілге қатысуға даяр тұрады. Жұмыссыздық – жастар арасында қылмыс тамырланатын ұя, себебі күнкөріс көзін таба алмаған кісі оның басқа жолдарын, көбінесе қылмыспен пайда табу жолдарын іздестіруге көшеді.
Жұмыссыздықтың түрлері:
Уақытша жұмыссыздық. Бұл жұмыссыздық уақытша болдады, ол адамдардың жұмыс орнын ауыстыра бергісі келгеннен туады. Алайда бір жұмыс орнынан екіншісіне көшу белгілі бір уақытты керек етеді, әсіресе, жаңа жұмыс орны елдің басқа бір аймағында болса. Адамдардың жұмыс істемеген осы аралықтағы уақыт уақытша (фрикциялық) жұмыссыздыққа жатады.
Құрылымдық жұмыссыздық. Жұмыссыздықтың бұл түрінің пайда болуына техникалық прогресс себепші, өйткені бұл процестің нәтижесінде кейбір мамандықтар өшіп, олардың орнына жаңа мамандықтар дүниеге келеді. Әсіресе, біздің елімізде соңғы он жылда құрылымдық жұмыссыздық айқын қылаң берді. Әміршіл экономиканың нарықтық экономикаға көшу барысы бір мамандыққа сұранымның азайып, екінші мамандыққа өсуімен қатар жүрді.
Маусымдық жұмыссыздық. Маусымдық жұмыссыздық қызметі белгілі бір маусым кезінде жүретін жекелеген салаларға тән. Бұл, әсіресе, қысы мен жазы климат жағдайы бойынша күрт өзгеше болып келетін елдерге қатысты.
Циклдық жұмыссыздық. Жұмыссыздықтың бұл түрі елдегі экономикалық құлдырау кезінде бой көрсетеді. Құлдырауға барлық дерлік тауар және қызмет көрсетулерге сатып алушылар сұранысының төмендеуі, өндірістің қысқаруы, демек жұмыс орындарының қысқарып, жұмыссыздар санының көбеюі тән болып келеді. (234 сөз)
1. Ақпараттарды мазмұн бойынша сәйкестендіріңіз.
2-4. Көп нүктенің орнына берілген сөздердің қажеттісін қойыңыз.
(наразы/ артуы/ тоқырау/ сұранысты/төңкеріске)
А. Жұмыссыздар санының …………………….. тауар мен қызметке ………………………… азайтады.
В. Елде жұмыссыздықты саяси жағдайдың шиленісуі өршітіп жібере алады, себебі әбден ………………….. халық жұмыстың, ақшаның жоқтығы діңкелеткен адамдар үкімет өзгерсе жағдайымыз жақсара ма деген үмітпен қандай да бір ……………………….қатысуға даяр тұрады.
С. Жұмыссыздықтың бұл түрі елдегі экономикалық …………………… кезінде бой көрсетеді.
5. Автордың идеясын 1 сөйлеммен түсіндіріңіз.
2 четверть
2 четверть
Біздің заманымызға дейінгі бесінші ғасырда Афинада сахналық қойылымдарға арналған алаңдар пайда бола бастады. Дөңгелек пішінде салынған театрдың жартысы – көрермендерге тиесілі. Олар сахнаны айнала төменнен жоғарыға дейін жайғасып отырады. Театр пайда болысымен, грек пьесасының екі түрі пайда болды: трагедия және комедия. Трагедияда грек аңыздары мен мифтерінің қаһармандарының жауларымен айқасуы баяндалды. Трагедия көбіне бақытсыздықпен аяқталды. Ал комедияда қарапайым адамдар туралы айтылды. Ондағы кейіпкерлер – қаһармандық деңгейге көтерілмеген, ешкімге белгісіз адамдар.
Театр костюмдері Ежелгі Грекиядағы дала театрының актерлері сахнаға шыққанда үнемі жасанды шаштармен, қалың туникаларымен және үлкен кебістермен ойнаған. Осы киім үлгілері арқылы олар сымбатты, әрі өзгелерден ерекше көрінген. Жарқын түсті киімдер актердің жағымды қаһармандарды сомдайтындығын білдірсе, сұр және көк түсті киінгендер бақытсыз кейіпкердің образын білдірген. Ал қара түс қазаның белгісі болып табылатын. Комедияларда актерлердің кеуде тұсы мен ішіне жастық тығып қоятын болған. Ал хористердің бетінде бетперде де, аяқ киім де болмаған. Олар тек үстеріне қарапайым туника мен гиматий киген.
Дала театрының залы өте үлкен болған. Оның үлкендігі сонша, артта отырған адамдар сахнадан өте алыста орналасады. Сондықтан олар сахнада болып жатқан көріністі ойдағыдай көре алмаған. Бүкіл рөлді ерлер ойнайтын болғандықтан, өздерінің қандай образда (ер адам немесе әйел адам) жүргендігін көрсету үшін бастарына үлкен бетперделер киіп жүрген. Бетпердеде кейіпкердің жан күйзелісі мен қуаныш-қайғысы да көрініп тұратын болған. Ол заманда актерлерге арналған сахнаның бетперделері ағаштың қабықтарынан және сурет салынған қалың маталардан жасалды. Актердің даусы еркін шықсын деген оймен бетперденің аузын үлкен тесік еткен. (227 сөз)
1. Мәтін мазмұны бойынша ақпараттардың ретін көрсетіңіз.
2. Мәтіннен берілген сөздердің синонимін табыңыз.
а. дұшпан-____________________
ә. қашық-____________________
3-4. Мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
А. Дала театрларының актерлері неліктен ерекше киінген?
В. Бетпердені не үшін киген?
5. «Театр – тәрбие ошағы» деген пікірмен келісесіз бе? Ойыңызды ПОПС формуласы негізінде тұжырымдаңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Үш сұрақтың біреуін таңдап, жауап жазыңыз. Сөз көлемі: 200-250. Өз жауабыңызды тиісті стильге, жанрға келтіріңіз.
[10]
1) Әлемдік жұмыссыздық мәселесін жою мүмкін емес. Сіз осы тұжырыммен келісесіз бе? Сіздің пікіріңізді растайтын аргументтер мен дәлелдер келтіре отырып, «келісу, келіспеу» эссесін жазыңыз. Жазба жұмысында көркемдегіш құралдар мен есімдіктерді орынды қолданыңыз.
2) «Қазақстанның болашағы – жастардың қолында!» деген тақырыпта отандастарыңызға арнап үндеу хат жазыңыз. Жазба жұмысында көркемдегіш құралдар мен есімдіктерді орынды қолданыңыз.
3) Театрдың көрермендері кино өнерімен салыстырғанда неге аз? Ойыңызды дискуссивті эссе түрінде беріңіз. Жазба жұмысында көркемдегіш құралдар мен есімдіктерді орынды қолданыңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Кесте-сызбадағы ақпараттарды салыстырып, қажетті аргументтерді орынды қолдана отырып, талдау жасаңыз.
2 четверть
3 четверть
Тыңдалым
1993 жылы Қазақстан Дүниежүзілік туристік ұйымның мүшесі атанды. Елімізде туризмнің бірнеше түрі қарқынды дамып келеді. Олар: этнотуризм, тау туризмі, емдік-сауықтыру туризмі, мәдени-танымдық туризм, аңшылық пен балық аулау, т.б.
Этнотуризм – Қазақстанның бай тарихи өткені мен қазақ халқының ерекше мәдениетін насихаттау арқылы шетелдіктерді тартатын туризмнің бір түрі. Қазақстанның қай аймағында болмасын жолаушылар қазақ этносына тән салт-дәстүрмен, шығармашылық ерекшелікпен танысып, елдің мәдениеті мен тұрмыс-тіршілігін зерттей алады.
Қазақстан – тау туризмі үшін қолайлы ел. Мұнда бұл салада барлық жағдай жасалған деуге болады. Қазақстан бойынша турлар белсенді демалысты, табиғатқа саяхатты, қарлы тау шыңдарына шығу, сондай-ақ жолай жұмбаққа толы үңгірлер мен көгілдір терең сулы көлдерді зерттеуді қамтиды.
Қазақстанда емдік-сауықтыру туризмін де дамытуға болады. Себебі еліміз тек қана емдік-табиғи ресурстарға ғана бай емес, сонымен бірге табиғи өңірлерде орналасқан заманауи шипажайларымен де танымал. Емдік-сауықтыру туризмі Қазақстанның барлық территориясына таралған, сондықтан сіз елдің қай жерінде болсаңыз да, емделумен қатар демала да аласыз. Емдік курорттар түрлі ауруларға ем болатын минералды су, бұғы мүйізімен емдеу, емдік климат және т.б. түрлі емдеу қызметтерін ұсынады.
Елімізде 25 мыңнан астам ескерткіштер және географиялық көрікті жерлер бар екен. Қазақстанның тарихи және мәдени мұрасы объектілері ЮНЕСКО-ның әлемдік маңызы бар ескерткіштері болып танылады және осы ұйымның қорғауында. Сонымен қатар мәдени құндылықтардың 2 миллионнан астам бірліктері қазіргі Қазақстан жерінің тұрмыстық мәдениетінің дамуының барлық кезеңдерін бейнелейді.
Ер адамдар әусе болып келетін ермектердің бірі – аң аулау мен балық аулау. Бұл адам мен табиғат арасындағы мәдени байланыстың бір бөлігі сияқты. Нағыз аңшы жануарлар әлемі мен оны белсенді қорғау туралы ақпаратқа әрқашан қызығушылық танытады. Сол секілді балық аулау да жақсы демалыс. Балық аулағанда адам күнделікті тұрмыс-тіршіліктен бір сәтке босап, сергек күйді сезінеді. (259 сөз)
1. Мәтін мазмұны бойынша екі бағандағы ақпараттарды сәйкестендіріңіз.
2. Жабайы табиғат аясындағы белсенді тынығу қай туризмге тән?
А. мәдени-танымдық туризм
В. емдік-сауықтыру туризмі
С. тау туризмі
Д. этнотуризм
3. Мәдени құндылықтар несімен маңызды?
А. ЮНЕСКО ұйымы қорғауға алғандықтан
В. түрлі емдеу қызметтерін ұсынатындықтан
С. мәдени құндылықтар санының көптігінен
Д. ел мәдениетінің дамуын сипайттайтындықтан
4-5.
А. Қазақстанда туризм түрлерін дамытудың қандай мүмкіндіктері бар?
________________________
В. Нағыз аңшылардың қызығушылығы не?__________________
3 четверть
3 четверть
Әлемде түрлі ұйымдардың әйелдердің құқығын қорғау мақсатында талпыныс жасап жатқанымен, көптеген елдерде әлі күнге дейін олардың құқықтарына қатысты қол сұғушылық, әділетсіздік пен кемсітушілік орын алуда.
БҰҰ-ның бағдарламаларын орындаушылардың әлем елдеріндегі әйелдердің сауаттылығына қатысты деректеріне сай, дамушы елдерде әйелдер арасындағы сауатсыздықтың жоғарғы көрсеткіші мен оларға қатысты кемсітушілік көп қиындық тудырып отыр. Мысалы, Мали елінде әйел адамдардың тек 25 пайызы ғана сауатты, ал ерлер арасындағы сауатталық деңгейі – 43 пайыз. Чад елінде сауатты әйелдер мен ерлердің үлесі сәйкесінше 28 және 47 пайызды құрайды. Чадта бастауыш мектепті бітірген қыз балалардың тек 55 пайызы ғана орта мектепке бару үшін тіркеледі. Чадтан кейін Кот-д’Ивуар, Пәкістан мен Йемен елдері де қыз балалардың бастауыш мектептен орта мектепке өту алаңында гендерлік теңсіздікке тап болып отыр. Жоғары білім алумен қатар, сауаттылық та осы елдердегі оқу-білімнің ең маңызды бөлімдері ретінде әйелдер мен ерлер арасындағы теңсіздіктің құрбаны болуда. Тіпті дамыған елдерде де білім алу және жоғарғы оқуға түсуде әйелдердің ер адамдарға қарағанда озық болуына қарамастан, қызметке алу мәселесі көтерілген кезде әйелдер теңсіздікпен бетпе-бет келеді.
Дүниежүзілік экономикалық форумның мәліметіне сәйкес көптеген елдерде әйелдер ерлермен бірдей дипломға ие болғанымен, кеңселерге қызметке алынбайды. Бұл елдердің барлығында кеңседе жұмыс істейтін қызметкерлердің 80 пайызын ерлер құрайды. Гендерлік теңдік тұрғысынан жағдайы нашар саналатын елдерде ерлер әйелдерге қарағанда кем дегенде үш есе көбірек жұмыс күші ретінде қызмет етуде. Сонымен қатар осы елдердегі жұмыс істейтін әйелдердің басым бөлігі ерлерге қарағанда айтарлықтай мөлшерде төмен жалақы алады. Мысалы, Ливанда ерлер жылына 26 мың доллардан астам табыс тапса, әйелдердің бір жылдық жалақысы тек 7106 долларды құрайды. (243 сөз)
1. Мәтіннен берілген сөздердің синонимін табыңыз.
а. қабылданбайды-____________________
в. ахуал-___________________
2. Мәтіннен берілген сөздердің антонимін табыңыз.
а. теңдік-___________________
в. жоғары-___________________
3-4. Сөйлемдерді берілген сөзден бастап, мағынасын сақтап, өз сөзіңізбен жазыңыз.
А. Чадта бастауыш мектепті бітірген қыз балалардың тек 55 пайызы ғана орта мектепке бару үшін тіркеледі.
Орта мектепке____________
В. Дүниежүзілік экономикалық форумның мәліметіне сәйкес, көптеген елдерде әйелдер ерлермен бірдей дипломға ие болғанымен, кеңселерге қызметке алынбайды.
Көптеген_________
5. Мәтінді берілген аспектілер бойынша талдаңыз (әр аспект үшін 1 балл беріледі).
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Екі сұрақтың біреуін таңдап, жауап жазыңыз. Сөз көлемі: 150-180. Өз жауабыңызды тиісті стильге, жанрға келтіріңіз.
[10]
1) Қазақстанда туризмнің барлық түрлерін дамытуға мүмкіндік бар болғанымен, бұл саланың дамымауының себебі неде? Ойыңызды дискуссивті эссе түрінде жеткізіңіз. Жазба жұмысында шылауларды орынды қолданыңыз.
2) Қазіргі жастардың бойында елжандылық қасиеті төмен деген пікірмен келісесіз бе? Ойыңызды аргументативті эссе түрінде жеткізіңіз. Жазба жұмысында шылауларды орынды қолданыңыз.
3) Ер мен әйелдің тең болуы қаншалықты дұрыс? Ойыңызды дискуссивті эссе түрінде жеткізіңіз. Жазба жұмысында шылауларды орынды қолданыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Толеранттылық қай кезеңде болсын ізгілікті іс ретінде саналған. Ол – рухани бірлікке апарар жол. Толеранттылық, төзімділік түрлі адамдар өмір сүретін ортада өзара сыйластық пен құрметтің ортаймауына ұйытқы болады. Толеранттылық бар жерде адамдардың құқығы мен бостандығы сақталады. Негізінен, әр адамның татулықты қалауы – қоғамның тұтастығын қамтамасыз етудің бір тетігі. Жалпы, толеранттылық үрдіс қалыптаспай, өркениетті қоғам құру мүмкін емес. Ортадағы төзімсіздік, шыдамсыздық түрлі дау-дамайға, тәртіпсіздікке, адам құқығының бұзылуына алып келеді. Кейбір қоғамдарда орын алып жатқан нәсілдік кемсітушіліктер, күмәнді таптаурын көзқарастар, дінаралық, ұлтаралық түйткілдер осы төзімсіздіктің салдары. Төзбеушілік орын алған жерде оған қарсы күш пайда болады. Бұл өзара жанжалдың ушығуына апарып соғады. Жеке адам өз бойындағы төзімсіздікпен күресуі үшін, алдымен қоғамдағы жағымсыз құбылыстарға, кесірлі топтарға қатысты өзінің байсалды ұстанымын қалыптастыра білуі қажет. Сондай-ақ, әр адам өзіне «Мен өз ортамда төзімділік көрсетіп жүрмін бе?», «Өзімнің көзқарасыммен келіспейтіндерді қабылдай алып жүрмін бе?» дегендей мазмұнда сауал қоюы керек. Осы арада француз жазушысы Антуан де Сент-Экзюперидің: «…Егер сен мен сияқты болмасаң, сол үшін сені кемсітпеймін, қайта құрметтеймін», – деген сөзін келтіре кетейік. Бұдан біз өзгенің наным-сенімін, өмірлік ұстанымын сыйлау, сондай-ақ, жаратылыстар болмысының әртекті келетініне түсіністікпен қарау қажеттігін ұғамыз.
Әлемнің кереметі – ондағы тіршіліктің әртектілігінде екенін де ұмытпағанымыз жөн. Жер бетінде өзіндік ерекше мәдениеті, салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы бар түрлі ұлттар тұрады. Жер жүзіндегі адамдардың түп-тамырына үңілер болсақ, олардың бір-бірімен жіпсіз байланысты екеніне көз жеткіземіз. Осы өзара қарым-қатынасты одан әрі нығайта түсу үшін, біріншіден, толеранттылық керек. Адамдар бір-бірінің нәсіліне, ұлтына, жынысына, жас ерекшеліктеріне қарамай, өзара сыйласуға ұмтылуы адамзаттың үлкен жетістігі деп бағалануы тиіс. Толеранттылыққа, төзімділікке, ынтымақтастыққа, өзара келісімге ұмтылу – Жер жүзінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, адамдардың бостандығы мен құқығын сыйлауға, бақытты өмірге қадам басуға мүмкіндік береді. (255 сөз)
1-2. Берілген сөз тіркестерінің мағынасын мәтін мазмұны бойынша түсіндіріңіз.
3-4. Көп нүктенің орнына берілген сөздердің қажеттісін қойыңыз.
бірлікке/жанжалға/ әлемнің/аяққа тапталуына / құрметтеуге/
А. Ортадағы төзімсіздік, шыдамсыздық түрлі ………………, тәртіпсіздікке, адам құқығының ……………………………… алып келеді.
В. Толеранттылыққа, төзімділікке, …………………….., өзара келісімге ұмтылу – …………………… қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, адамдардың бостандығы мен құқығын …………………….., бақытты өмірге қадам басуға мүмкіндік береді
5. Мәтін мазмұнына сай келетін ақпараттарды анықтаңыз.
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Оқылым
Кез келген ел өзінің келешегін өскелең ұрпағымен байланыстырады. Еліміздің ертеңі, мемлекетіміздің жарқын болашағы білімді де білгір жастар, яғни біздер. Қоғамның қозғаушы күші жастар екенін Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев үнемі айтады. Бүгінгі жастардың ерекше ұрпақ екенін қайталаудан жалықпайды.
Ерік-жігері күшті жастар ел ертеңі мен өз болашағы үшін бүгінгі бос уақытын қалт жібермеуі керек. Бос уақыт көп, жұмысымыз жоқ болып жатса, кінә өзімізден. «Қарны тоқтық, жұмысы жоқтық, аздырар адам баласын» деп, Абай ақын айтпақшы, расында да еріккен жанның ойына түрлі жамандықтар келіп, жат қылықтарға, қылмысқа бой алдырары сөзсіз.
Уақыт демекші, біз, жастар, осы уақытты қалай пайдаланып жүрміз? Бос уақытымызда қандай іспен шұғылданамыз? Сол секілді қаншалықты тырысқанымызбен уақытты жүйелі пайдалануға дағдыланбай жататынымыз да белгілі. Бос уақытты тиімді пайдаланатын немесе жұмысбасты адамның бөтен пиғылды ойлауға мұршасы да болмайды.
Уақыт қашанда адам баласы үшін қымбат нәрсе болып келеді. Біз әрдайым уақытқа кіріптар екенімізді ұмытпауға тиіспіз. Берілген бос уақытқа бейғам қарамай, кездескен жат қылықтан қашық жүріп, қоғам үшін қандай да бір игі іс жасауға дағдылануымыз керек.
Бос уақыттың жастар өміріндегі рөлі орасан. Жұмыс пен оқудан тыс мезетті тиімді өткізу мақсатында қазір қоғамдық бірлестіктер қандай шаралар атқарып келеді? Жастардың таным-түйсігін арттыру, денсаулығын нығайту, шығармашылыққа баулу жолдарында атқарылатын қызметтер өз үдесінен шығып жүр ме? Бұл ретте қалалық Жастар саясаты басқармасының ұйытқы болуымен Алматыда «Дүйсенбілік футбол» өтіп жүр. Бұл шараның басталғанына биыл – үшінші жыл. Шараның басты мақсаты – базарда қарапайым жұмыс істеп, еңбегін маңдай термен адал тауып жүрген азаматтарға көңіл бөлу, бір сәт қуаныш сыйлау. Футболдан бөлек волейбол ойынын да кіргіздік. Биылдан бастап үстел теннисінен жарыс өткізу жоспарда бар. (249 сөз)
1. Мәтіннен сөздердің синонимін тауып жазыңыз.
айналысу-______________________
естен шығармау-__________________
2-3. Сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап беріңіз.
А. Қолы бос адамдар қандай теріс әрекеттерге барады?
_____________________
В. Жастар саясаты жастарға арнап қандай шаралар ұйымдастыруда?
_________________
С.Ұйымдастырылған шаралардың мақсаты қандай?
____________________
4. Мәтіннің негізгі идеясы қандай. 1 сөйлеммен түсіндіріңіз.
_______________________
5. Қазіргі жастар бос уақытын тиімді өткізеді деп ойлайсыз ба? Ойыңызды ПОПС формуласы негізінде түсіндіріңіз._______________________
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Жазылым
Екі сұрақтың біреуін таңдап, жауап жазыңыз. Сөз көлемі: 200-250. Өз жауабыңызды тиісті стильге, жанрға келтіріңіз.
1) Қазақстан халқының толерантты болуы саяси мәселелерді шешуге ықпал етеді ме? Ойыңызды дискуссивті эссе түрінде жеткізіңіз. Жазба жұмысында оқшау сөздерді орынды қолданыңыз.
2) Мемлекет қауіпсіздігін сақтауда халықаралық ұйымдардың маңызы қандай? Ойыңызды аргументативті эссе түрінде жеткізіңіз. Жазба жұмысында оқшау сөздерді орынды қолданыңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Берілген тақырыптардың бірін таңдап, пікір білдіріңіз.
1) Қазақстан – толерантты ел
2) Бос уақытты пайдалы өткізу
3) Халықаралық ұйымдар
Смотреть ответ
4 четверть
1 четверть
Натурал сандар және нөл саны
Әр сан тізбегінің заңдылығын жазыңыз. Жетіспейтін элементті табыңыз:
1 четверть
3 четверть
Ондық бөлшектер және оларға амалдар қолдану
Ондық бөлшектің қасиетін пайдаланып, санның жазылуын үш түрде көрсетіңіз
3 четверть
3 четверть
Жиын
∪,∩,∈,∉,⊄,⊂,∅ таңбаларын пайдаланып, тұжырымдарды жазыңыз:
a) а элементі А жиынына тиісті;
b) бос жиын;
c) X жиыны Y жиынының ішкі жиыны;
d) U жиыны R жиынының ішкі жиыны болмайды;
e) 1,5 саны N жиынына тиісті емес;
f) P және M жиындарының қиылысуы;
g) K және L жиындарының бірігуі.
3 четверть
3 четверть
Жиын
жиындары
берілген. Табыңыз:
a) A және D жиындарының бірігуін;
b) В және С жиындарының бірігуін;
c) А және В жиындарының қиылысуын;
d) С және D жиындарының қиылысуын.
3 четверть
4 четверть
Диаграмма
Суретте қаладағы жолаушылар таситын автобустардың, троллейбустардың және
трамвайлардың дөңгелек диаграммасы берілген:
a) Диаграмма бойынша жолаушылар таситын көліктердің әрбір түріне неше градус
сәйкес?
b) Қаладағы жолаушылар таситын көліктердің қандай бөлігі троллейбустар, қандай
бөлігі трамвайлар?
c) Егер қалада барлығы 224 жолаушылар таситын көлік болса, онда нешеуі автобус,
нешеуі троллейбус?
4 четверть
1 четверть
Қатынастар және пропорциялар
(тәжірибелік тапсырма)
1. Жіп арқылы табанының ұзындығын өлшеп алыңыз.
2. Табанының диаметрін өлшеңіз.
3. Табанының ұзындығының табан диаметрлеріне қатынастарын есептеңіз.
4. Қорытынды жасаңыз.
1 четверть
3 четверть
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер
Тіктөртбұрыш қабырғалары 12,3≤a≤45,4 36,2≤b≤48,5 аралығында болса, онда осы төртбұрыштың ауданы мен перимерін бағалаңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер
Егер −2>?>−7 және−1<?<4 болса,3?+2? өрнегін бағалаңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер
−2<?≤3 теңсіздігіндегі бүтін сандардың қосындысы мен көбейтіндісін табыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер
Берілген сан аралықтарын сан түзуінде салып, қиылысуы мен бірігуін жазыңыз:
а) [2; 7] және [2,5; 11);
b) (−∞;−5] және(−6; +∞).
3 четверть
3 четверть
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздіктер
р-ның қандай мәндерінде 11p+1 өрнегі 3p+4 өрнегінен екі есе үлкен болады?
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Есепті теңдеулер жүйесін құру арқылы шығарыңыз.
Бірінші сан мен үш еселенген екінші санның қосындысы 10-ға, бірінші сан мен үш еселенген екінші санның айырмасы 2-ге тең болатындай натурал сандар болуы мүмкін бе? Жауабыңызды негіздеңіз.
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
4301, 9164, 6025, 3976 сандарының ішінен
і) үшеуінің қосындысы 2-ге еселі болатындай үш санды таңдаңыз. Жауабыңызды негіздеңіз.
іі) айырымы 5-ке еселі екі санды таңдаңыз. Жауабыңызды негіздеңіз.
ііі) көбейтіндісі 10-ға еселі екі санды таңдаңыз. Жауабыңызды негіздеңіз
1 четверть
1 четверть
(11−?)+(?−1)=16 теңдеуінің түбірі 7-ге тең болуы үшін a әріпін қандай натурал санмен алмастыруға болады?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
а) 8∙(12?+27)+5∙(31−17?) өрнегін ықшамдаңыз.
b) ?=1001 болғандағы өрнектің мәнін табыңыз
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
(і) 60 л күнбағыс майын және 48 л жүгері майын ең көп дегенде қанша сауда орнына тең етіп бөлуге болады?
(іі) жоғарыдағы мәліметтерді пайдаланып, бір сауда орны майдың әр түрінен қанша литр алатынын табыңыз?
1 четверть
2 четверть
Төмендегі кестеден өзара кері санды тауып, дұрыс жауапты белгілеңіз
А) C-4
В) A-2
С) B-1
D) D-3
2 четверть
2 четверть
Кәмпит салынған қалтаның массасы 13/24 кг, ал жаңғақ салынған қалтаның массасы 9/16 кг. Қай қалта жеңіл екенін анықтаңыз?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Математика сабағында уақыттың 1/5 бөлігі үй тапсырмасын тексеруге, 2/5 бөлігі жаңа тақырыпты түсіндіруге , ал қалған уақыт есеп шығаруға жұмсалды. Есеп шығаруға сабақтың қандай бөлігі жұмсалды?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
сыр жұмсалды. 
сыр неше орындықты сырлауға жетеді? 2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Cуретте санақ басы болатын О болатын координаталық түзу берілген. Суреттегі мысық пен тышқанның тұрған нүктелерінің координаталарын анықтап, жазыңыз
3 четверть
3 четверть
Қай жиындардың қиылысуы бос жиын болады
А) А={оң бүтін сандар жиыны} и В={тақ сандар жиыны}
В) А={дауысты дыбыстар жиыны} и В={дауыссыз дыбыстар жиыны}
С) А={3-ке еселі сандар жиыны} и В={63 санының бөлгіштері}
D) А={қарғалар жиыны} и В={құстар жиыны}
3 четверть
3 четверть
тізбегі берілген.
а) Тізбектің заңдылығын анықтаңыз.
b) Тізбектің келесі мүшесін жазыңыз.
3 четверть
3 четверть
N- 10-нан кіші натурал сандар жиыны, М — 15-тен кіші жұп сандар жиыны.
a) Белгілеуді пайдаланып жиындарды өрнектеңіз.
b) Жиындардың қиылысуын табыңыз
3 четверть
3 четверть
Әмина әжейдің бірнеше немересі бар. Олардың 8-і кітап оқығанды, 6-уы музыка тыңдағанды ұнатады, ал 2-еуі тек кино қарағанды ұнатады. Төрт немересі әрі кітап оқығанды, әрі музыка тыңдағанды ұнататын болса, Әмина әжейдің неше немересі бар?
Жауабыңызды Эйлер-Венн диаграммасы арқылы көрсетіңіз.
3 четверть
3 четверть
Тауық жұмыртқасының салмағы 60 г.
a) Осы салмақтың 1/6 бөлігі оның қабығы, ал 1/2-і ақуыз болса, сарыуыз берілген салмақтың қандай бөлігін құрайды?
b) Жұмыртқаның ақуызы мен сарыуызының салмақтарын анықтаңыз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Әйгерім бір көйлек тігуге 6 сағат, ал Шолпан 8 сағат жұмсайды.
a) Тігіншілердің әрқайсысының жұмыс өнімділіктерін табыңыз.
b) Егер екеуі бірігіп тігетін болса, бір көйлекке неше сағат жұмсайтынын анықтаңыз.
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Сүттен 10% ірімшік алынатыны белгілі. Анықтаңыз:
і) 22,4 кг сүттен қанша ірімшік алуға болатынын;
іі) 3,2 кг ірімшік алу үшін қанша сүт қажет екенін.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
NPK бұрышы 120º-қа тең. Е нүктесі осы бұрыштың ішінде орналасқан және де NPK бұрышын 5:7 қатынасында бөледі. NPЕ бұрышының градустық шамасын табыңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Дәрігерлер күндізгі тамақтану мөлшерін төртке бөлуді ұсынады: таңғы ас – 25%, екінші таңғы ас -15%, түскі ас — 45% және кешкі ас – 15%. Күндізгі тамақтану мөлшерін бөлуді дөңгелек диаграммада кескіндеңіз
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Суретте әрбір аймақтың ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілер саны келтірілген
ШФҚ – шаруа немесе фермер қожалықтары;
ДК – дара кәсіпкерлер;
ҮШ – кенттің, ауылдың, ауылдық округтердің үй шаруашылықтары
a) Берілген мәліметтерді кесте арқылы келтіріңіз.
b) Шаруа немесе фермер қожалықтары ең аз қай аймақ?
c) Өнім өндірушілердің барлық түрінен саны ең жоғары қандай аймақ?
Бұл аймақта өнім өндірушілердің барлық түрінен санының жоғары болу себебі неде
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Төрт ағайынды жігіт шаршы пішінді жер участкесін сатып алды. Ол жерде әр түрінен төртеуден барлығы 12 ағаш өсіп тұрды. Ағайындыларға осы участкені алты түзу сызықты кесінді арқылы әрқайсысына тең етіп, сонымен қатар бөлінген жер аудандарының формасы бірдей болатындай және ағаштардың әр түрінен бір бірден өсетіндей етіп бөлуге көмектесіңіз.
4 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Координаталық түзуде санақ басынан 4 бірлік сол бағытта А нүктесін және 5 бірлік оң бағытта В нүктесі орналасқан. АВ кесіндісінің арақашықтығын анықтаңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Қайсар масштабы 1:45 болатындай етіп ауылдағы мәдениет үйінің макетін жасады. Макеттің биіктігін 20 см деп алып, мәдениет үйінің нақты биіктігін анықтаңыз. . Жауабыңызды метрмен жазыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
6 сырлаушы мектеп бөлмелерінің қабырғаларын 24 күнде сырлап бітіреді. Жұмысты 18 күнде аяқтауы үшін тағы неше сырлаушы қажет?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Саудагер күнделікті пайдасын «+» , ал шығынын «-» таңбасын пайдаланып төмендегідей тізімдеді: -1200тг, +5600тг, +4800тг, -2300тг, +1000тг, -3100тг, +3400тг, +4200тг, -1900тг, -2500тг.
і) Саудагердің пайда тапқан күндеріндегі жалпы пайдасы қанша теңге болды?
іі) Шығынға түскен күндеріндегі шығынын есептеңіз;
ііі) Пайдасы мен шығынының қосындысы неге тең екенін анықтаңыз;
іv) Ол осы он күнде пайдаға қалды ма, әлде шығынға ұшырады ма?
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
ХVII Халықаралық Жәутіков олимпиадасында 90 қатысушы жоғары деңгейдегі марапаттарға ие болды. Бұлар барлық қатысушылардың 9%-ын құрайды. Олимпиадаға неше оқушы қатысқанын табыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Алма бағының периметрі бойынша электр cымы орнатылды. Бақты жарықтандыру үшін
неше метр электр сымы жұмсалғандығын өрнектеңіз
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Екі бөлмелі пәтердің тұрмыстық қызметі үшін Дәулет айына 11500 теңге төлейді. Оның 30%-ін газды пайдаланғаны үшін,3/5бөлігін телефон және интернет желісін пайдаланғаны үшін, ал қалғанын электр энергиясына төлейді. Дәулет пәтердің электр энергиясына қанша төлейтіндігін анықтаңыз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Берілген −6(3? − 5?) + 3(10? − 13?) өрнегін ықшамдап, ? = −1,5; ? = 2,3 болғандағы
өрнектің мәнін табыңыз .
2 четверть
2 четверть
Әсел x кг құлпынай, ал Айнұр Әсел терген құлпынайдың
2/7-іннен 5-ке артық терді. Мақсат екеуінің тергенінен 10 кг құлпынай кем терді. Олар барлығы 36 кг құлпынай терген болса, балалардың әрқайсысы неше кг құлпынай терген?
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
i) Тік бұрышты координаталар жазықтықтығында төбелері А(-1;1), В(-1;4), С(7;4), D (7;1) нүктелері болатын ABCD тіктөртбұрышын салыңыз.
ii) Абсцисса осіне қатысты ABCD тіктөртбұрышына симметриялы фигураны салыңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Периметрі 61см тең үшбұрыштың бір қабырғасы екіншісінен 5см артық, ал үшіншісінен 3см кем. Үшбұрыштың қабырғаларының ұзындықтарын анықтаңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
і) Сызбада берілген тік бұрышты координаталар жазықтықтығында координатасы (-1;3) болатын В нүктесін кескіндеңіз.
іі) АВ және y = -1 түзулерін жүргізіңіз.
iіі) Түзулердің қиылысу нүктесінің координатасын график бойынша анықтаңыз
3 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Дәулет 15 теңгеден x дәптер сатып алды және барлығына у теңге төледі.
і) у-тің x-ке тәуелділігін көрсететін өрнекті құрыңыз.
іі) Осы тәуелділікті кесте бойынша беріңіз, мұндағы x =4; 6; 8; 10.
ііі) Осы тәуелділікті график түрінде көрсетіңіз
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
6-сыныптың кездейсоқ таңдалған 20 оқушысы математика пәні бойынша 15 сұрақтан тұратын тест тапсырмасын орындады. Нәтижесінде төмендегі мәліметтер алынды:
11, 7, 8, 8, 15, 15, 10, 13, 12, 13, 14, 5, 9, 13, 6, 8, 7, 13, 12, 6.
Мәліметтерді пайдаланып құлаш (R), мода (Мо), медиана (Ме) мәндерін есептеңіз
4 четверть
4 четверть
і) ?5?̅̅̅̅̅ өрнегін разрядтық қосынды түрінде жазыңыз;
іі) a+b=1 тең екендігі белгілі болса, онда ?5?̅̅̅̅̅ қандай сан екенін анықтаңыз.
4 четверть
1 четверть
Құқықтың негізгі белгілері мен функциясы
Төмендегі ұғымдарды сәйкестендіріп кестені толтырыңыз
1 четверть
1 четверть
Құқық жүйесі. Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі ретінде
1. Құқық жүйесінің анықтамасын табыңыздар.
А) … дегеніміз біртектес қоғамдық қатынастарды реттейтін, тұрақты құқық нормаларының жүйеленген тобы.
В) … дегеніміз ұқсас қоғамдық қатынастарды реттейтін, ортақ реттеу пәні айқындалған және сәйкес зерттеу әдістері де ортақ құқық нормаларының жиынтығы
С) … деп белгілі бір мемлекет аумағында қалыптасқан құқық нормаларының өз реттеу пәніне қарай институттарға, салаларға біріктірлуі арқылы түсінеміз.
2. Азаматтық құқықтық қатынастарға қатысатын субъектілерді (ерекше субъектілерді) атаңыз.
1.
2.
3.
1 четверть
1 четверть
Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері
ҚР Конституциясы мен Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясына сүйене отырып, адам және азаматтың құқықтарын анықтап салыстырмалы кестені толтырыңыз.
Негізгі құқықтар мен бостандықтар
1. Нормативтік-құқықтық акт
Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (қысқартылған нұсқасы)
Декларация Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының резолюциясымен 1948 жылғы 10 желтоқсанда № 217 А (III) қабылданған
…БАС АССАМБЛЕЯ
1 бап
Барлық адамдар тумысынан азат және қадір-қасиеті мен құқықтары тең болып дүниеге келеді. Адамдарға ақыл-парасат, ар-ождан берілген, сондықтан олар бір-бірімен туыстық, бауырмалдық қарым-қатынас жасаулары тиіс.
2 бап
Әр адам, нәсіліне, түр-түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе басқа да наным-сенімдеріне, ұлттық, немесе әлеуметтік тегіне, мүліктік, тектік-топтық, немесе басқа да жағдаяттарға қарамастан осы Декларацияда жарияланған барлық құқықтар мен бостандықтарға алаланбай, бірдей тең ие болуы тиіс.
3 бап
Әр адам өмір сүруге, бостандықта болуға және оның жеке басына қол сұғылмауына құқылы.
6 бап
Әр адам қай жерде жүрсе де, құқықтық субъектісі ретінде танылуына құқылы.
7 бап
Заң алдында жұрттың бәрі тең және де заң арқылы алаланбай, бірдей тең қорғалуға құқылы. Барлық адам осы Декларацияның ережелерін бұзатын кемсітуден және кемсітуге арандатушылықтың барлық түрінен тең қорғалуға құқылы.
8 бап
Әр адам, конституциямен, немесе заңмен берілген негізгі құқықтары бұзылған жағдайда, құқығын құзыретті ұлттық сот арқылы тиімді түрде қалпына келтіруге құқылы.
9 бап
Ешкім де негізсіз тұтқындалуға, қамауда ұсталуға немесе қуғынға ұшыратылуға тиіс емес.
10 бап
Әр адам, өзінің құқықтары мен міндеттерін анықтап, өзіне тағылған қылмыстық айыптаудың негізділігін белгілеу үшін, ісі толық теңдік негізінде, әділеттік талаптарға сай, тәуелсіз және әділ сот арқылы ашық қаралуына құқығы бар.
11 бап
1. Қылмыс жасады деп айыпталған әр адам, қорғану құқығы қамтамасыздандырылып, заңды және ашық сот талқылауы оның кінәсін толық анықтағанға дейін, кінәсіз деп есептелуге құқығы бар.
12 бап
Әр адам жеке және отбасылық өміріне өзгелердің өз бетінше араласуынан, озбырлық жасап баспанасына, хат жазысып-алысу құпиясына қол сұғуынан, ар-намысы мен абырой беделіне нұқсан келтіруінен қорғалуға құқығы бар.
15 бап
1. Әр адамның азаматтыққа құқығы бар.
2. Ешкімді де азаматтығынан немесе азаматтығын өзгерту құқығынан еріксіз айыруға болмайды.
16 бап
1. Кәмелеттік жасқа толған ерлер мен әйелдер өздерінің нәсіліне, ұлтына, дініне қарамастан некеге тұрып, отбасын құруға құқылы. Олар некеге тұрған, некеде болған және ажырасқан кезде бірдей құқықтарды пайдаланады.
2. Неке, тек екі жақтың өзара еркін және толық келісімі бойынша ғана қиылады.
3. Отбасы қоғамның табиғи және негізгі ұясы болып табылады, және қоғам мен мемлекет тарапынан қорғалуға құқылы.
17 бап
1. Әр адамның дүние мүлікті жеке өзі, немесе басқалармен бірлесіп иемденуге құқығы бар.
2. Ешкім де өз мүлкінен еріксіз айрылмауға тиіс.
18 бап
Әр адам ой-пікір, ар-ождан және дін бостандығына құқығы бар; бұл құқық өз дінін немесе наным-сенімін өзгерту еркіндігін, өз дінін, наным-сенімін жеке өзі, немесе басқа адамдармен бірігіп тұтып, жария түрде, немесе жеке жолмен уағыздау, құдайға құлшылық ету, діни салт-жораларын орындау бостандығын да қамтиды.
19 бап
Әр адам наным-сенім бостандығына және өз көзқарасын еркін білдіруіне құқығы бар; бұл құқық өз наным-сенімін кедергісіз ұстану еркіндігін және мемлекеттік шекаралар тәртібіне тәуелді болып қалмай, ақпараттар мен идеяларды еркін іздеп, кез-келген құралдар арқылы тарату бостандығын да қамтиды.
20 бап
1. Әр адамның бейбіт жиналыстар және ассоциацияаларды құру бостандығына құқығы бар.
2. Ешкімді де белгілі бір ассоциацияға зорлықпен кіргізуге болмайды.
21 бап
1. Әр адамның, өз елін басқару ісіне тікелей өзі, немесе ерікті түрде сайланған өкілдері арқылы қатысуға құқығы бар.
2. Әр адам өз елінде мемлекеттік қызметке тең дәрежеде қол жеткізуге құқылы.
3. Халықтың еркі үкімет билігінің негізі болуы тиіс; бұл ерік мерзімді және бұрмаланбаған сайлау арқылы жүзеге асырылуы тиіс. Сайлау жалпыға бірдей тең сайлау құқығы негізінде, жасырын дауыс беру жолымен, немесе осы сияқты сайлау бостандығын қамтамасыз ететін басқа да, осы мәндес әдістер арқылы өткізілүі тиіс.
23 бап
1. Әр адамның еңбек етуге, жұмыс түрін еркін таңдауға, әділ және қолайлы еңбек жағдайына, жұмыссыздықтан қорғалуына құқығы бар.
2. Әр адамның құндылығы тең еңбегі үшін, нендей бір кемсітусіз, тең еңбек ақы алуына құқығы бар.
3. Жұмыс істеп жүрген әр адам өзінің және отбасының ылайықты өмір сүруін қамтамасыз ететіндей әділ және қанағаттанарлық, және, қажет болған кезде, басқа әлеуметтік қамсыздандыру құралдары арқылы толықтырылып отыратын, сый-сияпатқа құқылы.
24 бап
Әр адам тынығуға және мәдени демалуға, оның ішінде ақылға қонымды шектеулі жұмыс күніне және мерзімді ақылы демалысқа, құқылы.
25 бап
1. Әр адам өзінің және отбасы мүшелерінің денсаулығын әл-ауқатын қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспананы, медициналық күтімді қамтитын өмір сүру деңгейіне құқылы және де жұмыссыз қалған күнде, науқас болған кезде, мүгедек болып қалған, жесір болып қалған күнде, қартайған шақта, немесе өзіне байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мүмкіншілігінен айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына құқылы.
2. Ана және нәресте болу жағдайы айрықша қамқорлық пен көмек алуға құқық береді. Балалардың бәрі, некелі немесе некесіз туған, бірдей әлеуметтік қорғауды пайдаланады.
26 бап
1. Әр адамның білім алуға құқығы бар. Білім беру, ең болмағанда бастауыш және жалпы білім, тегін болуы тиіс. Бастауыш білім баршаға міндетті болуы тиіс. Техникалық және кәсіптік білім көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс және жоғары білім де, әркімнің қабілетіне қарай көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс.
3. Ата-аналардың өздерінің жас балаларына білім беру түрін таңдауда құқығы басымды.
27 бап
1. Әр адам қоғамның мәдени өміріне еркін қатысуға, өнерден рахат-ләззат алуға, ғылыми прогреске ат салысуға әрі оның игілігін пайдалануға құқылы.
2. Әр адам өзі автор болып табылатын ғылыми еңбегінің, әдеби немесе көркем шығармаларының нәтижесінде туындайтын рухани және материалды мүдделерін қорғауға құқылы.
Д: adilet.zan.kz
1 четверть
1 четверть
Сот төрелігінің принциптері
1. ҚР Конституциясының 77-бабына сәйкес сот төрелігінің қағидаттарының тізімін жазыңыз.
Заңды қолданған кезде судья төмендегі принциптерді басшылыққа алуға тиіс:
1.______________________
2. ______________________
3. _______________________
4. _____________________
5. ______________________
6. _____________________
7. ______________________
8. ______________________
9_____________________
10. _______________________
2. Сот төрелігі қағидаттары ерекшеліктерін түсіндіріңіз.
___________________________________
3. Берілген жағдаяттарды негізге ала отырып сот төрелігі қағидаттарының кемінде үшеуін анықтап, маңыздылығы немесе құндылығына баға беріңіз.
1 четверть
2 четверть
Қазақстан Республикасы конституциялық құқығының институттары
1. Кестеде берілген конституцияның қайнар көздерін мысалдармен толықтырыңыз.
2. Төменде берілген сөйлемді аяқтаңыз.
Конституциялық құқықтың қайнар көздерінің басты мақсаты қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеу, жүйелеу, ….
________________________________________________________________________________
2 четверть
2 четверть
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік басқарудың құқықтық реттелуі
Төменде берілген сызба жұмысымен танысып әкімшілік құқықтың мемлекеттік басқаруды қалай жүзеге асыратындығын сызба арқылы көрсетіңіз
Жоғарыда берілген қайнар көздердің кемінде үшеуін таңдап реттейтін мемлекеттік басқару саласын жазыңыздар.
2 четверть
2 четверть
Экологиялық құқықтың құқықтық реттелу түсінігі мен нысаны
Төменде берілген өзекті экологиялық проблемалардың құқықтық шешу жолдарын ұсыныңыз
2 четверть
2 четверть
Қылмыстық кодекс қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде
1. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі нені реттейтіндігін жазыңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. ҚР Қылмыстық кодекс бөлімдерін көрсетіңіз.
А) ________________________________ В) _____________________________________
2 четверть
2 четверть
Қылмыстық кодекс қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде
Кестеде берілген түрлі жағдаяттарды қылмыстық құқық нормаларымен сәйкестендіріп, қолданылатын жаза түрін жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Қылмыстық жаза түсінігі және одан босату шарттары
ҚР Қылмыстық кодексінің 52-бабын пайдалана отырып, қылмыс жасағаны үшін жауаптылықты жеңілдететін мән жайларды кестеге толтырыңыз
2 четверть
3 четверть
Азаматтық құқықтың принциптері мен субъектілері
Мәтінмен танысып сұрақтарға жауап беріңіз.
Азаматтық құқықтың қайнар көздері – бұл жалпы міндетті сипатқа ие азаматтық-құқықтық нормаларды білдіру нысаны. Қазақстан Республикасында құқықтың негізгі қайнар көзі нормативтік құқықтық акті болып табылады. Азаматтық-құқықтық қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілердің жиынтығы азаматтық заңнама деп аталады. Азаматтық құқықтың қайнар көздеріне құқықты қолданудың жеке актілері – шарттар, заңды тұлғалардың жарғылары жатпайды. Бұлар қатысушыларының ғана қатынастарын реттейді, оны қабылдағандарға ғана міндетті болып табылады. Ұлттық заңдардан басқа ҚР қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың нормалары да ҚР қолданылады. Халықаралық шарттар ҚР ұлттық заңдарының алдында артықшылықтарға ие. Егер ҚР нормативтік актісінде қолданылатын ережеге қарағанда халықаралық шартта өзгеше көзделсе, онда халықаралық шарт қолданылады. Азаматтық қатынастар, егер әдеттегi құқықтар соның iшiнде iскерлiк қызмет өрiсiндегi әдеттегi құқықтар Қазақстан Республикасы аумағында қолданылып жүрген азаматтық заңдарға қайшы келмесе, солармен реттелуi мүмкiн (ҚР АК 3-бабының 4-тармағы). Әдеттегі құқықтардың арасынан кәсіпкерлік қызмет саласында қалыптасып қолданылып жүрген іскерлік айналымды айтуға болады. Әсіресе, халықаралық сауда саласында қалыптасқан әдеттер жиі пайдаланылады. Атап айтқанда, Париждік сауда-өнеркәсіптік палатасы құрастырған Инкотермс жиынтығында халықаралық сауда әдеттері бекітілген. Қазірде бұл әдеттерді ресми емес жүйелендірудің нәтижесі болып табылатын Инкотерм 2010 қолданылуда. Егер тараптар өз шарттарына олардың қатынастарына Инкотермсті қолдану туралы арнайы нұсқаулар енгізсе ғана қолданылады
Дереккөз: А.К. Лепесова. Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы
А) Азаматтық құқықтың қайнар көздерін анықтаңыз
В) Азаматтық құқықтың қайнар көздерінің мақсатын жазыңыз.
3 четверть
3 четверть
Азаматтық құқықтың объектілері
Мәтінмен танысып кестені толтырыңыз.
Азаматтық құқық қатынас объектілері. Азаматтық құқық қатынас объектісі түрінде оның субъектілерінің материалдық және жеке материалдық емес игіліктерге бағытталған әрекеттері мен нақты азаматтық құқықты қалыптастырушы жағдайларды жатқызамыз. Азаматтық мүліктік-құқықтық қатынастың спецификасы оның мүшелері өз әрекеттері мен тек бір-біріне ғана емес, белгілі бір материалдық игіліктерге әсер ете алатындығында. Жалпы азаматтық құқықтың объектілерін мынадай түрлерге жіктеу арқылы зерттеуге болады: мүлік – зат сипатындағы, мүліктік емес қатынастар, жұмыс және қызмет, ақпарат, интелектуалдық меншік нәтижелері. Мүліктік қатынас деп мүліктік-құнды қатынастарға қатысушылар осы қатынастарды құрған материалдық қажеттіліктер болып табылатын еңбектің саны мен сапасын өзара бағалай алады деп анықтайды. Жеке мүліктік емес қатынастар өз кезегінде осы қатынастарға қатысатын азаматтардың, тұлғаның дара қасиеттерін өзара бағалау жағдайларын қарастырған
3 четверть
3 четверть
Міндеттемелік құқық
Мәтінмен танысып міндеттемелік құқықтың мәнін анықтаңыз.
Міндеттеме – құқықтық қатынас, оған сәйкес бір адам (борышкер) басқа адамның (несие берушінің) пайдасына мүлік беру, жұмыс орындау, ақша төлеу, т.б. сияқты белгілі бір әрекеттер жасауға, не белгілі бір әрекет жасаудан тартынуға міндетті, ал несие беруші борышқордан өз міндеттерін орындауын талап етуге құқылы. Несие беруші борышкерден атқарылғанды қабылдауға міндетті.
Міндеттемелік құқықтың мәні неде?
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасындағы отбасы құқығының қайнар көздері
Нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып сұраққа жауап беріңіз.
ҚР Неке және отбасы кодексінен үзінді
10-тарау. БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ
60-бап. Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы
Өзiнiң мүдделерiне қайшы келетiн жағдайларды қоспағанда, әрбiр баланың отбасында өмiр сүруге және тәрбиеленуге құқығы, өзiнiң ата-аналарын бiлуге құқығы, олардың қамқорлығында болуға құқығы, олармен бiрге тұруға құқығы бар.
Баланың өз ата-анасының тәрбиесіне, өз мүдделерiнің қамтамасыз етiлуіне, жан-жақты өсiп-жетiлуiне, өзінің адами қадiр-қасиетiнiң құрметтелуiне құқығы бар.
Ата-аналары болмаған кезде, олар ата-ана құқықтарынан айрылған не олар шектелген кезде және ата-ана қамқоршылығынан айрылған басқа да жағдайларда осы Кодекстің 13, 15 және 18-тарауларында белгiленген тәртiппен қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган баланың отбасында тәрбиелену құқығын қамтамасыз етедi.
66-бап. Баланың мүліктік құқықтары
1. Баланың өзi ата-аналарынан және отбасының басқа да мүшелерiнен осы Кодекстің 5-бөлімінде белгіленген тәртіппен және мөлшерде күтіп-бағу қаражатын алуға құқығы бар.
2. Жетім балалар, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар ұйымдарының басшыларын қоспағанда, балаға алимент, жәрдемақы ретінде тиесілі сомалар баланың ата-аналарының немесе басқа заңды өкілдерінің билік етуіне түседі және олар осы сомаларды баланы күтіп-бағуға, білім беруге және тәрбиелеуге жұмсайды.
3. Баланың өзі алған табыстарға, өзi сыйға немесе мұрагерлiк тәртiппен алған мүлiкке, сондай-ақ оның өз қаражатына алынған басқа да кез келген мүлiкке меншiк құқығы бар.
Өз еңбегiнен табыс алатын бала, егер ол ата-аналарымен бiрге тұрса, отбасын күтіп-бағу жөнiндегi шығыстарға қатысуға құқылы.
Баланың өзiне меншiк құқығымен тиесiлi мүлiкке билiк ету құқығы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiмен айқындалады.
Ата-аналар баланың мүлкiн басқару жөнiндегi құқықтылықты жүзеге асыру кезiнде оларға осы Кодекстің 128-бабында белгiленген қағидалар қолданылады.
4. Бірге тұратын бала мен ата-аналар бір-бірінің мүлкін өзара келісім бойынша иеленіп, пайдалана алады.
5. Ата-аналар мен баланың ортақ меншiк құқығы туындаған жағдайда олардың ортақ мүлiктi иелену, пайдалану және оған билiк ету құқығы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен айқындалады.
11-тарау. АТА-АНАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
68-бап. Ата-аналардың құқықтары мен міндеттерінің теңдігі
1. Ата-аналардың өз балаларына қатысты тең құқықтары және тең мiндеттерi (ата-ана құқықтары) болады.
2. Осы тарауда көзделген ата-ана құқықтары балалары он сегiз жасқа (кәмелетке) толғанда, сондай-ақ кәмелетке толмаған балалары некеге отырған (ерлі-зайыпты болған) кезде тоқтатылады.
70-бап. Ата-аналардың баланы тәрбиелеу және оған білім беру жөніндегі құқықтары мен міндеттері
1. Ата-аналар өз баласының денсаулығына қамқорлық жасауға мiндеттi.
2. Ата-аналардың өз баласын тәрбиелеуге құқығы бар және осыған міндетті.
Ата-аналардың барлық өзге адамдар алдында баласын тәрбиелеуге басым құқығы бар.
Бала тәрбиелеушi ата-аналар оның дене бітімі, психикалық, адамгершілік жағынан және рухани дамуына қажеттi өмiр сүру жағдайларын қамтамасыз ету үшін жауаптылықта болады.
3. Ата-аналар баласының міндетті орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
Ата-аналардың бала жалпы орта білім алғанға дейін оның пікірін ескере отырып, білім беру ұйымын және баланың оқу нысанын таңдауға құқығы бар.
4. Баланың тәрбиесі мен білім алуына қатысты барлық мәселелерді баланың мүдделерін негізге алып және оның пікірін ескере отырып, өзара келісу арқылы ата-аналар шешеді. Ата-аналардың арасында келіспеушіліктер болған кезде, бұл келіспеушіліктерді шешу үшін қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органғанемесе сотқа жүгінуге құқылы.
ҚР бала құқықтары туралы заңнан үзінді
5-тарау. АТА-АНАСЫНЫҢ ҚАМҚОРЛЫҒЫНСЫЗ ҚАЛҒАН БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ 27-бап. Қорғаншылық, қамқоршылық, патронат және баланы қабылдайтын отбасы 1. Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаға қорғаншылық, қамқоршылық немесе патронат белгіленеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарының қорғалуы үшін ол баланы қабылдайтын отбасына берілуі мүмкін. 2. Жасы он төртке толмаған балаларға қорғаншылық белгіленеді, ал он төрттен бастап он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандарға қамқоршылық белгіленеді. 3. Жергілікті атқарушы органдар қорғаншылық және қамқоршылық органдары болып табылады. 4. Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған, оның ішінде тәрбиелеу, емдеу немесе басқа да мекемедегі балаға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес патронат белгіленуі мүмкін. 5. Тәрбиелеу мекемесіндегі жетім балалар, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес баланы қабылдайтын отбасына берілуі мүмкін. 6. Аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары) бар балаға қорғаншылық немесе қамқоршылық белгіленген жағдайда, олардың бірге тұруы үшін жағдай жасалады.
28-бап. Бала асырап алу Отбасында өсiріп-жетiлдiру мен тәрбиелеу үшiн жағдайлар жасау мақсатында ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен асырап алуға берiлуi мүмкін.
Мәтін (заңнан үзіндіні) мен өз біліміңді пайдалана отырып отбасылық құқықтық қатынастардағы нормативтік-құқықтық актілердің қажеттілігін/қажетсіздігін дәлелдеп, бағасын беріңіз.
___________________________
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасында отбасылық қарым-қатынастардың құқықтық реттелуі
1. Терминдердің анықтамасын кестеге жазыңыз
2. Отбасылық қарым-қатынастарды реттейтін құқықтық қағидаттарды анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарының құқықтық реттелуі
Төменде берілген жағдаяттармен танысып сұрақтарға жауап беріңіз.
А) Азамат А. құрылыс материалдарын шығаратын зауытқа жұмысқа қабылданады. Жұмыс жасау барысында ол жұмыс орнындағы техниканы бұзып алды. Нәтижесінде зауыт әкімшілігі азамат А-ға бес күн қатарынан түнгі ауысымға жұмысқа шығу түрінде жаза тағайындайды. Азамат А. әкімшілік шешімімен келіспейді.
1. Апталық жұмыс уақыты неше сағаттан аспауы тиіс?
2. Жаза ретінде түнгі ауысымдық жұмысқа қатарынан бес рет жасатуға әкімшіліктің құқығы бар ма?
3. Әкімшілік жұмыскер жұмыс орнындағы техниканы бұзғаны үшін еңбек заңнамасына сәйкес қандай жауапкершілік түріне тартуға құқығы бар?
3 четверть
4 четверть
Қылмыстық процесс субъектілері
Төменде берілген мәтінмен танысып, қылмыстық процеске қатысатын субъектілерді қызметтері бойынша кестеге топтастырыңыз.
Қылмыстық процесс — күрделі процесс, оған әртүрлі адамдар қатысады. Қылмысқа қатысушыларды үш топқа бөлуге болады.
1. Қылмыстық процеске қатысушы мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар. Оларға сот және мемлекеттік органдар мен қылмыстық қудалау қызметін жүзеге асыратын лауазымды тұлғалар жатады (прокурор, тергеу бөлімінің бастығы, тергеуші, анықтау органы, анықтау органының бастығы, анықтаушы).
2. Өз құқықтары мен мүдделерін немесе өздері білдіретін құқықтар мен мүдделерді қорғап процеске қатысушылар (күдікті, айыпталушы, қорғаушы, жәбірленуші, жеке айыпталушы, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер, кімелеттік жасқа толмаған айыпталушының (күдіктінің) заңды өкілдері, жәбірленушінің, азаматтық талапкер мен жеке айыптаушының өкілдері, азаматтық жауапкердің өкілдері).
3. Қылмыстық процеске қатысушылардың үшінші тобын шартты түрде үш шағын топқа бөлуге болады.
Бірінші топ — дәлелдемелер ұсыну бойынша міндеттерін орындайтын процеске қатысушылар. Оларға: куәгерлер мен сарапшылар жатады;
Екінші топ — іс жүргізу әрекеттеріне жәрдемдесу үшін тартылатын процеске қатысушылар. Олар: куәгерлер, аудармашылар, мамандар, сот отырысының хатшылары, кепілшілер, тану жүргізетін статистер және т.б.
Үшінші шағын топ — сот шешімдерін орындауға қатысатын мекемелер мен ұйымдар және соған орай үкімді орындау кезінде туындайтын іс жүргізу мәселелерін шешуі қатысатындар. Бұл топты: үкімдер мен қаулыларды нақтылы орындауды жүзеге асыратын әкімшілік өкілдері, сотталушының науқастануы, мүгедектігі немесе ауруханаға орналастыру бойынша комиссияның өкілдері және т.б. құрайды.
4 четверть
4 четверть
Қылмыстық іс жүргізу құқығындағы сот талқылауының негіздері
Қылмыстық жағдаятқа сүйене отырып, қылмыстық сот процесін Қылмыстық процестік кодекске сүйене отырып ұйымдастырыңыз
• Жағдаят: 2017 жылы 30 қыркүйекте шамамен 21:45 сағатта С. «Бавария» кафесінде отырып, қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздігін бұзу ниетімен «102» нөмері арқылы Алматы қаласы ОБО ІІД-ға қоңырау шалып, аталған кафеде жарылатын бомба тығылғанын хабарлады. Алматы қаласы жедел қызметі кафенің жұмысшылардың мен қоңақтарды эвакуациясы жасалды, мамандарылған және құтқарушы қызметтердің техникалық құралдары іске қосылды, арнайы шараларды мен оқиға болған жерді тексерісті өткізілді, алайда терроризм актiсi жасауға арналған жарылғыш заттарды тапқан жоқ. Сотталушының заңсыз әрекеттердің ақырында терроризм актiсi туралы жалған хабарлауға сәйкес жұмыс жасаған мемлекеттік органдарға 37 млн тенге материалдық зиян келтірген.
• Қатысушылар:
• Сот
• Прокурор
• Қорғаушы
• Айыпталушы
• Жәбірленуші
• Куәгер
• Тергеуші
• Хатшы
4 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
1. Берілген анықтамаға сүйене отырып заңдылық пен құқықтық тәртіп ұғымына сәйкес келетін мысалдарды белгілеңіз.
А. Заңдылық – бұл құқық субъектілерінің барлығының (азаматтық, қоғамдық ұйымдар, лауазымды тұлғалар, мемлекет және оның органдарымен) заңдар мен нормативтік-құқықтық актілерді сақтауы.
В. Құқықтық тәртіп- бұл қоғамдағы заңдылықтың нәтижесі. Яғни құқық субъектілері мен құқық арасындағы өзара келісім нәтижесінде туындайтын, қоғам мен мемлекеттегі қоғамдық тәртіптің қамтамасыз етілуі.
Мысалдар:
1. Д. саяси партиясы мемлекеттік тіркеуден саяси партия ретінде өткен соң Парламент сайлауына қатысу туралы шешім қабылдайды. Сайлауды өткізу және ондағы заңдылықты қадағалайтын мемлекеттік орган Д. партиясының талаптарға сәйкес екендігін тексерді, заңға қайшылықтарды анықтаған жоқ. Осыдан кейін сайлауға қатысуға рұқсат береді.
2. О. ауданының кейбір шектеулі тұрғындары жергілікті әкімшілік алдына шеруге шығады. Кейбір шектеулі тұрғындардың талабы: ауданға бөлек автономия беру және бюджет пен өзге де маңызды объектілердегі басшылықты жаңадан сайланатын халықтық кеңеске беру.
3. Б. қаласында үлкен жер сілкінісі орын алды. Нәтижесінде зардап шеккен қала тұрғындары мен төтенше жағдай құтқарушылары өзара келісе алмады. Сонымен қатар зардап шеккен ауданда түнгі уақытта ұрлық фактілері жиі тіркелді. Салдары, тұрғындар арасында өзара кикілжің мен жанжалға әкеліп соқты.
4. Ш. қаласында ұлтаралық қақтығыс туындады. Қақтығыс нәтижесінде қала азаматтары зардап шекті. Жергілікті билік төтенше жағдайды жариялап, кешкі(түнгі) уақытта көшеге шығуға тыйым салды. Алайда 10 адамнан тұратын ұйымдасқан топ бұл шектеуге бағынбай, көшеге шығып кетеді.
2. Кестені толтырыңыз. Заңсыздық пен құқықтық тәртіптің болмауы ұғымдарының белгілерін жазыңыз.
1 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
1. Кестені толтырыңыз
2. Тақырыпқа байланысты ой-түйін жазыңыз.
Тақырып: «Заңдардың орындалуы заман талабы»
1 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
1. Мәтінмен танысып сұрақтарға жауап беріңіз.
Елде құқықтық мемлекет принциптерін одан әрі бекіту процесінде, бір жағынан, адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асырудың ең жоғары ықтимал кепілдігіне қол жеткізу, ал екінші жағынан барлық мемлекеттік органдардың, лауазымды тұлғалардың, азаматтар мен ұйымдардың конституциялық міндеттерді бұлжытпай және толық орындауы маңызды.
Қазақстанның азаматтық құқығы өз дамуының бірнеше кезеңінен өтті. Республиканың ауқымды кодификацияланған актісі болып табылатын қазіргі Азаматтық кодекс тауар-ақша қатынастарын реттеудің: меншік нысандары теңдігінің және оған қол сұғылмаушылықтың, шарттың еркіндігінің, азаматтық айналым субъектілерінің теңдігі тәрізді негізгі принциптерін қалады.
Д: Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға
дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасы
А) Адам және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтары қаншалықты толық жүзеге асырылып жатыр?
——————————————————
Бөлім
Мемлекет және құқық
Тақырып
Қазақстан Республикасы — құқықтық мемлекет
Оқу мақсаты
11.1.2.1 — Қазақстан Республикасының саяси-құқықтық актілері (Қазақстан Республикасының құқықтық саясат концепциясы, Қазақстан Республикасының адам құқығы саласындағы ұлттық іс-қимыл жоспары концепциясы және тағы басқалар) негізінде құқықтық мемлекет принциптерінің жүзеге асырылуын түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Адам және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтары қаншалықты толық жүзеге асырылып жатқандығын анықтайды
Барлық мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, азаматтар мен ұйымдар конституциялық міндеттерді қаншалықты деңгейде орындап жатқандығын дәлелдер арқылы жазады
ҚР Азаматтық кодексіндегі негізгі принциптер өмірде жүзеге асырылып жатқандығын көрсетеді.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану——————————-
В) Барлық мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, азаматтар мен ұйымдар конституциялық міндеттерді қаншалықты деңгейде орындап жатыр?
———————————————
С) ҚР Азаматтық кодексіндегі негізгі принциптер өмірде қаншалықты жүзеге асырылып жатыр?
———————————————-
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
Мәтінмен танысып мысалдарды сәйкестендіріп жазыңыз.
Адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын механизмдердің ішінде екеуі жиі қарастырылады. Ол: мемлекетішілік және халықаралық тәсілдер.
Мемлекетішілк әдістерге:
1) Мемлекеттік органдардың, жауапты қызметкерлердің және лауазымды тұлғалардың әрекеті мен шешімдеріне жоғары тұрған әкімшілік(мемлекеттік) органдарына шағымдану институты;
2) Соттың қорғауы. Сонымен бірге тегін білікті заң көмегін алу мүмкіндігі;
3) Адам құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілетті тұлға.
Халықаралық тәсілдерге:
1) БҰҰ деңгейінде (Адам құқықтары жөніндегі комиссия, Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сот)
2) Аймақтық деңгейде (ТМД немесе т.б.)
1 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
Сұрақтарға жауап беріңіз.
А) Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы Қазақстан Республикасының Заңына (2018 жылғы 5 шілдедегі № 176-VІ ҚРЗ) сүйене отырып адвокаттың құқықтық мәртебесін анықтаңыз?
B) Медиация туралы Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 28 қаңтардағы № 401-IV Заңына сүйене отырып медиатордың құқықтық мәртебесін анықтаңыз?
С) Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы Қазақстан Республикасының Заңына (2018 жылғы 5 шілдедегі № 176-VІ ҚРЗ) сүйене отырып адвокаттың құқықтары мен міндеттерін жазыңыз.
Бөлім
Мемлекет және құқық
Тақырып
Қазақстан Республикасында адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының қорғалуы
Оқу мақсаты
11.1.3.2 — азаматтардың құқығын қорғайтын (адвокат, медиатор және тағы басқалардың) тұлғалардың функциялары мен құқықтық мәртебесін анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы
Нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып адвокат пен медиатордың құқықтық мәртебесін анықтайды.
Нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып адвокат пен медиатордың функцияларын жазады.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
D) Медиация туралы Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 28 қаңтардағы № 401-IV Заңына сүйене отырып медиатордың құқықтары мен міндеттерін жазыңыз
1 четверть
1 четверть
Мемлекет және құқық
1. Мәтінге сүйене отырып кестені толтырыңыз.
23-бап. Судья мәртебесi
1. Қазақстан Республикасының барлық соттары судьяларының мәртебесi бiрдей болады және бiр-бiрiнен тек өкiлеттiктерiмен ерекшеленедi.
Судья Қазақстан Республикасының Конституциясында және осы Конституциялық заңда белгiленген тәртiппен сот төрелiгiн іске асыру жөнiндегi өкiлеттiктер берiлген, өз мiндеттерiн тұрақты негiзде орындайтын және сот билiгiн жүргiзушi болатын мемлекеттің лауазымды адамы болып табылады.
Судьялардың құқықтық жағдайы Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Конституциялық заңмен және өзге де заңдармен белгiленедi.
2. Судьяға заңда көзделмеген соттан тыс функциялар мен мiндеттердi жүктеуге болмайды. Судьяны қылмысқа қарсы күрес, заңдылық пен құқық тәртiбiн сақтау мәселелерi жөнiндегi мемлекеттiк және қоғамдық құрылымдардың құрамына енгiзуге болмайды.
25-бап. Судьяның тәуелсiздiгi
1. Судьяның тәуелсiздiгi Конституциямен және заңмен қорғалады.
Судьялар сот төрелiгiн жүзеге асыруы кезiнде тәуелсiз және Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңға ғана бағынады.
2. Ешкiмнiң сот төрелiгiн жүзеге асыру iсiне араласуға және судья мен алқа заседателiне қандай да болмасын ықпал етуге құқығы жоқ. Мұндай әрекеттер заңмен қудаланады.
3. Судья қаралған немесе қаралып жатқан сот iстерiнiң мәнi жөнiнде қандай да бiр түсiнiк беруге мiндеттi емес. Кеңесу бөлмесiнiң құпиясы барлық жағдайларда қамтамасыз етiлуге тиiс.
4. Соттарды қаржыландыру, судьяларды материалдық және әлеуметтiк қамтамасыз ету, сондай-ақ оларға тұрғын үй беру сот төрелiгiн толық әрi тәуелсiз жүзеге асыру үшiн жеткiлiктi мөлшерде республикалық бюджет қаражатының есебiнен жүргiзiледi.
26-бап. Судья тәуелсiздiгiнiң кепiлдiктерi
1. Судьяның тәуелсiздiгi:
1) сот төрелiгiн жүзеге асырудың заңда көзделген рәсiмiмен;
2) судьяның сот төрелiгiн iске асыру жөнiндегi қызметiне араласқаны үшiн, сондай-ақ сотты және судьяларды сыйламағандық үшiн заңда жауаптылық белгiлеумен;
3) судьяға ешкiмнiң тиiспеуiмен;
Бөлім
Мемлекет және құқық
Тақырып
Сот жүйесі
Оқу мақсаты
11.1.4.2 — судьялар мәртебесі және олардың қызметінің кепілдемесін ашып көрсету
Бағалау критерийі
Білім алушы
Судьялардың мәртебесін анықтап кестені толтырады
Судьялар қызметі тәуелсізідігі мен оны кепілдемесін жазады.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
4) Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Конституциялық заңда және «Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген судьяны лауазымға сайлау, тағайындау, оның өкiлеттiктерiн тоқтату және тоқтата тұру тәртiбiмен, судьяның отставкаға құқығымен;
5) судьяларға мемлекет есебiнен олардың мәртебесiне сәйкес материалдық жағдай жасау және әлеуметтiк қамсыздандыру, сондай-ақ оны нашарлатуға тыйым салу арқылы қамтамасыз етiледi.
2. Судьялар, олардың отбасы мүшелерi мен мүлкi мемлекеттiң қорғауында болады.
Егер судьядан тиiстi өтiнiш түссе, iшкi iстер органдары судья мен оның отбасы мүшелерiнiң қауiпсiздiгiн, оларға тиесiлi мүлiктiң сақталуын қамтамасыз етуге уақтылы және түпкiлiктi шаралар қабылдауға мiндеттi.
Судьяға және оның мүлкiне кәсiптiк қызметiне байланысты келтiрiлген зиян республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен өтеледi.
Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы
Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 25 желтоқсандағы N 132 Конституциялық заңы.
1 четверть
2 четверть
Жария құқық
Мәтінмен танысып, берілген ұғымдардың мағынасын ашыңыз
«Азаматтық» ұғымы заң бойынша үш элементтен тұрады. 1) адамның мемлекетпен тұрақты байланысы; 2) адамның мемлекетпен байланысы саяси-құқықтық сипатта болады; 3) мемлекет пен азаматтың арасында өзара құқық пен міндеттер белгіленеді.
Д. Сапарғалиев Ғ. ҚР Конституциялық құқығы.
1. __________________________________
2. _______________________________________
3. _____________________________________
2 четверть
2 четверть
Жария құқық
1. Жағдаят пен мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Азамат Г. тұрғын-үй құрылысын жүзеге асыру үшін өзіне «Жер Кодексі» бойынша тегін жер телімін алу жөнінде шешім қабылдап, қалалық жер қатынастары бөліміне барып арыз жазады. Біршама уақыттан кейін жеке тұрғын-үй құрылысы мақсаты үшін оған жер телімі 2 жыға жалға беріледі. Азамат Г. жалға беру жалға алу шартына сәйкес екі жыл ішінде үйді тұрғызып іске қоспаса жер телімін мемлекет қайтарып алатындығы хабарланған болатын.
Мәтін:
ҚР жер иесі азаматтар, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар, сондай-ақ мемлекеттік емес заңды тұлғалар болуы мүмкін (3-бөлім, ҚР Жер кодексінің 20-бабы).
ҚР жерге құқықтың үш түрі бар – иелену, пайдалану және басшылыққа алу құқығы. Олардың арасындағы айырмашылықты түсіну үшін, құқықтың әр түрі нені білдіретінін білеміз.
Жерге меншік құқығының неше түрі бар?
_________________________________________
Жердің уақытша иесінің, жерді пайдалану және билік ету құқығы қалай жүзеге асырылады.
___________________________________
Шет ел азаматтарына, азаматтығы жоқ адамдарға, шетелдік заңды тұлғаларға, сондай-ақ жарғылық капиталындағы шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың үлесі елу пайыздан асатын заңды тұлғаларға ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін жалдау шарттарымен уақытша жер пайдалану құқығын беріле ме? Жауабыңды нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып жаз.
_________________________________________
2. Төмендегі кестеде берілген терминдерді анықтамасымен сәйкестендіріңіз.
2 четверть
3 четверть
Жеке құқық
1. Мәтінмен танысып кестені толтырыңыз
Жалға беру.
540-бап. Мүлiктік жалдау шарты
1. Мүлiктік жалдау (жалға алу) шарты бойынша жалға берушi жалға алушыға мүлiктi ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге мiндеттенедi.
2. Жалға алушы жалға алған мүлiкке осы Кодексте белгiленген жағдайлар мен тәртiп бойынша иелiк етуге құқылы.
3. Лизинг, прокат шарттары да, сондай-ақ мүлiктi ақы төлеп уақытша иелену мен пайдалануға беруге байланысты шарттардың өзге түрлерi де мүлiктік жалдау шарттарына жатады.
Тұрғын үйді жалдау
601-бап. Тұрғын үйдi жалдау шарты
1. Тұрғын үйдi жалдау шарты бойынша тұрғын үйдiң иесi немесе оның уәкiлеттi адамы (жалға берушi) азаматқа (жалға алушыға) және оның отбасы мүшелерiне тұрғын үйдi ақы төлеп пайдалануға беруге мiндеттенедi.
2. Тұрғын үйдi жалдау шарты жазбаша түрде жасалуға тиiс.
Қарыз
715-бап. Заем шарты
1. Заем шарты бойынша бiр тарап (заем берушi) басқа тараптың (заемшының) меншiгiне (шаруашылық жүргiзуiне, оралымды басқаруына) ақша немесе тектiк белгiлерiмен айқындалған заттарды бередi, ал осы Кодексте немесе шартта көзделген жағдайларда оларды беруге мiндеттенедi, ал заемшы заем берушіге дәл осындай ақша сомасын немесе осы тектегi және сападағы заттардың тең мөлшерiн уақытында қайтаруға мiндеттенедi.
Сақтандыру
803-бап. Сақтандыру шарты
1. Сақтандыру шарты бойынша бiр тарап (сақтанушы) сақтандыру сыйлықақысын төлеуге мiндеттенедi, ал екiншi тарап (сақтандырушы) сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтанушыға немесе шартта белгiленген сома (сақтандыру сомасы) шегiнде өзiнiң пайдасына шарт жасалған өзге тұлғаға (пайда алушыға) сақтандыру төлемiн төлеуге мiндеттенедi.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде сақтандыру шартында көзделген тәртіппен және жағдайларда өзге де төлемдерді жүзеге асыру жағдайлары көзделуі мүмкін.
3. Сақтандыру сақтандыру шарты негiзiнде жүзеге асырылады.
Бөлім
Жеке құқық
Тақырыптар
Жалға беру келісімшарты.
Тұрғын үйді жалдау.
Қарыз келісімшарты.
Сақтандыру келісімшарты
Оқу мақсаты
11.3.1.2 — келісімшарттың негізгі шарттарын нақты мысалдар арқылы түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Келісімшарттардың түрлерін ажырата алады.
Келісімшарттар түрлеріне мысал келтіре алады.
Кестеге сүйене отырып келісімшарттардың негізгі шарттарын түсіндіреді.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Дереккөз: ҚР Азаматтық кодексі. Ерекше бөлім
3 четверть
3 четверть
Жеке құқық
1. Нормативтік-құқықтық акт және жағдаятпен танысып, келтірілген зиянды графикте сызық қою арқылы көрсетіп, сұрақтарға жауап беріңіз.
А) Қылмыстық кодекспен байланысты
306 бап. Қауiпсiздiк талаптарына сай келмейтін тауарларды шығару немесе сату, жұмыстарды орындау не қызметтер көрсету 1. Тұтынушылар өмiрiнiң немесе денсаулығының қауiпсiздiгi талаптарына сай келмейтiн тауарларды шығару немесе сату, жұмыстарды орындау не қызметтер көрсету, сол сияқты аталған тауарлардың, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердiң қауiпсiздiк талаптарына сай келетiндiгiн куәландыратын ресми құжатты құқыққа сыйымсыз беру немесе пайдалану, егер бұл іс-әрекеттер абайсызда адамның денсаулығына зиян келтiруге әкеп соқса, – белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, бір жүз алпыс айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бір жүз алпыс сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не қырық тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланады. 2. Дәл сол іс-әрекеттер, егер олар: 1) жас балаларға арналған тауарларға, жұмыстарға немесе көрсетілетін қызметтерге қатысты жасалса; 2) абайсызда екi немесе одан да көп адамның денсаулығына зиян келтiруге әкеп соқса, – белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейiнгi мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бір мың екі жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады. 3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда адам өлiмiне әкеп соққан іс-әрекеттер – төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Жағдаят 1
Азамат А. кәмелет жасқа толмаған азамат Б. мен ойын-аттракцион паркіне барады. Қаланың ерекше бейнелерімен танысу үшін «колесо-обозрения»(шолу дөңгелегі) атты тематикалық аттракционға мінеді. Аттракцион жоғары қарай айнала бергенде жүргізуші механизмдер ақау беріп, конструкция қисайып төмен қарай құлайды. Осы аттракционда болғандардың барлығының денсаулығына зиян келеді. Кейін тергеу барысында аяқталғандай
Бөлім
Жеке құқық
Тақырыптар
Қазақстан Республикасындағы тұтынушылар құқығын қорғау механизмдері
Оқу мақсаты
11.3.2.1 — қылмыстық, әкімшілік, азаматтық кодекстердің жеке нормаларын қолдана отырып, тұтынушылар құқығын қорғау механизмдерін түсіндіру
Бағалау критерийі
Білім алушы
Қылмыстық кодекстегі жеке нормаларға сүйене отырып тұтынушылар құқығын қорғау мехнаизмдерін түсіндіреді.
Әкімшілік құқықбұзушылық кодексіне сүйене отырып тұтынушылар құқығын қорғау мехнаизмдерін түсіндіреді.
Азаматтық кодекстегі жеке нормаларға сүйене отырып тұтынушылар құқығын қорғау мехнаизмдерін түсіндіреді.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну бұл аттракцион қытайдан сатып алынған сапасыз тауар болып шықты, сонымен қатар қауіпсіздікке жауапты мемлекеттік органдар тарапынан бұл аттракционды іске қосуға рұқсат алынбағандығы анықталды.
Аттракцион тұтынушысы өзінің құқығын қалай қорғай алады?
Аттракцион иесі жауапқа тартыла ма?
Өз біліміңіз мен нормативтік-құжаттарға сүйене отырып жауап беріңіз.
__________________________________
В) Әкімшілік құқықбұзушылық кодексімен байланысты
Жағдаят 2.
Азамат Г. жергілікті базарлардың біріне барып, жеке тұтыну мақсатында торт сатып алады. Тауармен танысу барысында дайындаған ұйым/мекеме/кәсіпкер атауы көрестілмегенін байқайды. Сонымен қатар сатушы осы ақпаратты сұрағанда ол тауардың дайындаушысы туралы ақпаратты айтпай, қажетті құжаттарын, сертификат пен лицензияны көрсете алмады. Азамат Г. ақшасын төлеп, тауарды(тортты) үйіне алып кетеді. Әкімшілік құқықбұзушылық кодексі 203-бап. Тауарларды құжаттарсыз сату 1. Әкімшілік құқықбұзушылық кодекстің 415 және 416-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, дара кәсіпкерлердің және сауда қызметiн жүзеге асыратын ұйымдардың тауарды шығарған ел туралы, дайындаушы, беруші немесе сатушы туралы қазақ және орыс тiлдерiндегі мәліметтер не тауар (көрсетілетін қызмет) туралы анық және жеткiлiктi ақпаратты қамтитын құжаттарсыз сатуы –
Денсаулыққа келтірілген зиян көлемі
+
—
Қауіпсіздік талаптары
Кәсіпкердің аттракционды іске қосудың салдары
Зиянды өтеу және қалпына келтіру уақыты шағын кәсіпкерлік субъектілеріне – қырық бес, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – жетпіс, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне бір жүз елу айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.
Өз біліміңіз бен нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып жауап беріңіз.
Тауарды құжаттарсыз сатушының сатуға құқығы бар ма?
Тауарда қандай ақпарат берілуі тиіс?
———————————————————————————————————————
—————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
С) Азаматтық кодекс.
429-бап. Тауардың сатушы жауап беретiн кемшiлiктерi
1. Егер сатып алушы тауардағы кемшiлiктердiң өзiне берiлгенге дейiн пайда болғанын немесе сол кезге дейiн пайда болған себептерден туындағанын дәлелдесе, тауардың кемшiлiктерi үшiн сатушы жауап бередi.
Сатушы сатылған тауардың кемшiлiктерi үшiн олар туралы өзi бiлмеген кезде де жауап бередi. Сатушыны жауапкершiлiктен босату туралы немесе оны шектеу туралы келiсiм маңызсыз болады.
2. Егер тауардағы кемшiлiктердiң олар сатып алушыға берілгеннен кейін сатып алушының тауарды пайдалану немесе оны сақтау ережелерiн бұзуы не үшiншi бiр тұлғалардың әрекеттерi немесе дүлей күштiң салдарынан пайда болғанын дәлелдемесе, сатушы сапа кепiлдiгiн берген тауарға қатысты тауардың кемшiлiктерi үшiн жауап бередi.
917-бап. Зиян келтiргенi үшiн жауаптылықтың жалпы негiздерi
1. Азаматтар мен заңды тұлғалардың мүлiктiк немесе мүлiктiк емес игiлiктерi мен құқықтарына заңсыз iс-әрекеттермен (әрекетсiздiкпен) келтiрiлген (мүлiктiк және (немесе) мүлiктiк емес) зиянды, оны келтiрген тұлға толық көлемiнде өтеуге тиiс.
Заң актiлерiнде зиянды өтеу мiндетi зиян келтiрушi болып табылмайтын тұлғаға
Тұтынушығакелтірілген зиян көлемі
+
—
Санитарлық-гигиеналық талаптар
Тауарларды құжаттарсыз сатудың салдары
Зиянды өтеу және қалпына келтіру уақыты жүктелуi, сондай-ақ өтеудiң неғұрлым жоғары мөлшерi белгiленуi мүмкiн.
2. Зиян келтiрушi, осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, егер зиян өзiнiң кiнәсiнен келтiрiлмегендiгiн дәлелдесе, оны өтеуден босатылады.
3. Заңды iс-әрекеттермен келтiрiлген зиян осы Кодексте және өзге де заң актiлерiнде көзделген жағдайларда өтелуге тиiс.
Жағдаят 3
Азамат Д. өзінің жеке үйінде үнемі электр энергиясы қайта-қайта сөнген соң электр энергиясымен қамтамасыз ететін генератор сатып алу жөнінде шешім қабылдайды. Құрылыс дүкенінен электр энергиясын өндіретін генераторды таңдап, сатушыдан сапасы, қауіпсіздігі және кепіл туралы ақпаратты беруін сұрайды. Сатушы бұл генераторға 1 жылға кепілдік берілетінін, сапалы, қауіпсіз және фирмалық тауар екендігін жарнамалап айтады. Сатып алушы Д. бұл дәлелдерге сеніп генераторды сатып алады. Сатушы жаңа қораптағы генераторды ашпастан, сатып алушының үйіне дейін тегін жеткізеді. Сатып алушы азамат Д. генераторды нұсқаулыққа сәйкес үй жанындағы сарайының ішіне іске қосып қарайды. Кешкі уақытта электр энергиясы үйде өшіп қалады. Азамат Д. генератордың жұмыс жасайтындығына көз жеткізген соң, түнгі уақытта қосып қояды. Таңда ол шудан оянады. Генератор орналасқан сарай өртеніп кетеді. Азамат Д. шығынға батады. Оған мүліктік зиян келеді. Өртті өшірген арнайы өрттен құтқару қызметі оқиғаның басты себебі генератор болғандығын анықтайды.
Өз біліміңіз бен нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып жауап беріңіз.
Тұтынушы ретінде азамат Д. өзінің құқықтарын қалай қорғай алады?
Келтірілген зиянның орнын өтеу үшін азамат Д. не істеу қажет?
———————————————
3 четверть
3 четверть
Жеке құқық
1. Кестелерді толтырып, сұрақтарға жауап беріңіз
1. Авторлық құқықтың реттейтін құқықтық қатынастарының ұғымын түсіндіріңіз?
__________________________________
2. Авторлық құқықтың реттейтін нысандарын жазыңыз.
________________________________________________________________________________________
4. Сабақтас құқықтың реттейтін нысандарын жазыңыз.
____________________________________________
3 четверть
3 четверть
Жеке құқық
Мәтінмен танысып, кестені толтырыңыз.
Отбасы – некеден (ерлі-зайыптылықтан), туыстықтан, жекжаттықтан, бала асырап алудан немесе балаларды тәрбиеге алудың өзге де нысандарынан туындайтын және отбасы қатынастарын нығайтып, дамытуға септігін тигізуге арналған мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерге байланысты адамдар тобы;
3 четверть
3 четверть
Жеке құқық
Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғайтын нормативтік-құқықтық актілер қалай аталады?
А) ҚР Қылмыстық кодексі
В) ҚР баланың құқықтары туралы 2002 ж 8 тамыздағы №345 Заңы
С) ҚР Еңбек Кодексі 2015 ж 23 қараша
D) ҚР Азаматтық кодексі
2. Қамқоршылық терминінің анықтамасын табыңыз.
А) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы уәкілетті мемлекеттік орган мен баланы тәрбиелеуге алуға тілек білдірген адам (патронат тәрбиелеуші) жасасатын шарт бойынша азаматтардың отбасына тәрбиелеуге берген кездегі тәрбиенің нысаны;
В) он төрт жасқа толмаған балалардың құқығы мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
С) он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі балалардың құқығы мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
D) бала жоғалтқан әлеуметтік байланыстар мен функцияларды қалпына келтіру, тұрмыс-тіршілікті қамтамасыз ету ортасын толықтыру, оған қамқорлық жасауды күшейту жөніндегі іс-шаралар;
3. Қорғаншылық терминінің анықтамасын табыңыз.
А) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы уәкілетті мемлекеттік орган мен баланы тәрбиелеуге алуға тілек білдірген адам (патронат тәрбиелеуші) жасасатын шарт бойынша азаматтардың отбасына тәрбиелеуге берген кездегі тәрбиенің нысаны;
В) он төрт жасқа толмаған балалардың құқығы мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
С) он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі балалардың құқығы мен заңды мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны;
D) бала жоғалтқан әлеуметтік байланыстар мен функцияларды қалпына келтіру, тұрмыс-тіршілікті қамтамасыз ету ортасын толықтыру, оған қамқорлық жасауды күшейту жөніндегі іс-шаралар 4. Республикалық деректер банкі негізгі қызметі қандай?
А) жетім балалар, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар туралы, сондай-ақ жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген адамдар туралы мәліметтерді қамтитын дерекқор;
В) құрамында бірге тұратын кәмелетке толмаған төрт және одан көп балалары, оның ішінде кәмелеттік жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалары бар отбасы;
С) некеден (ерлі-зайыптылықтан), туыстықтан, жекжаттықтан, бала асырап алудан немесе балаларды тәрбиеге алудың өзге де нысандарынан туындайтын және отбасы қатынастарын нығайтып, дамытуға септігін тигізуге арналған мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерге байланысты адамдар тобы;
D) жетім балалар, ата-аналарының (ата-анасының) қамқорлығынсыз қалған балалар қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган мен баланы (балаларды) тәрбиеге алуға тілек бiлдiрген адам жасайтын шарт бойынша отбасыларға патронаттық тәрбиеге берілетін тәрбие нысаны.
Тапсырма 2. Кестеде берілген нормативтік-құқықтық актілермен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Сұрақтар:
1. Жетім балалардың құқығы мен мүддесін қорғау қалай жүзеге асырады?
________________________________
2. Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқығы мен мүддесін қорғау қалай жүзеге асырылады?
_______________________
3 четверть
4 четверть
Жеке құқық
Тапсырма 1. Берілген жағдаяттармен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Жағдаят 1.
Азамат Б. кәмелет жасқа толып жоғары оқу орнын бітірген соң табысы жақсы жұмысқа орналасады. Ата-анасы бұл уақытта зейнет жасына шығып материалдық көмекке мұқтаж болады. Азамат Б. ата-анасының материалдық қажеттілігін өтеуден бас тартады. Ата-анасы баласының үстінен сотқа шағымданады.
Сұрақ: Азамат Б. материалдық мұқтаж ата-анасына заң бойынша алимент төлеуге міндетті ме? Жауабыңызды нормативтік-құқықтық актіге сүйене отырып жазыңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жағдаят 2.
Кәмелетке толмаған жастары 10-нан аспайтын А., Д. және Е. есімді балалардың туған ата-анасы мен кәмелет жасқа толған аға апалары еңбекке жарамды болғанымен де, күтіп бағу жөнінде міндеттерін жүзеге асыру мүмкіндігі болмайды.
Сұрақ:
1.Кәмелет жасқа толмаған балаларды қамтамасыз ету жөніндегі міндетті кім жүзеге асыруы тиіс?
2. Немерелерін күтіп бағу жөніндегі міндеттемені атасы мен әжесіне жүктеуге болады ма?
Жауабыңызды нормативтік-құқықтық актіге сүйене отырып жазыңыз.
________________________________________________
Жағдаят 3.
Ерлі зайыпты(ата-ана) Д. мен Г. С. есімді баласын күтіп-бағып өсіреді. Алайда кәмелет жасқа толғаннан кейін ол үйленіп, отбасы құрады. Біршама уақыттан соң ол жол-көлік апатына ұшырап көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз болып қалады.
Сұрақ:Ата-анасы кәмелетке толған баласын күтіп-бағуға міндетті ме?
Жауабыңызды нормативтік-құқықтық актіге сүйене отырып жазыңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жағдаят 4.
Ерлі-зайыптылар неке қиып 3 жыл бірге өмір сүреді. Екеуі де мамандық бойынша жұмыс жасайды. Шамалы уақыттан кейін зайыбы(әйелі) еңбекке жарамсыз болып оны жұмыстан қысқартып, шығарып жібереді. 1.5 жылдан кейін екеуі белгілі бір себептерге байланысты ажырасады. Еңбекке жарамсыз әйелі табыс көзінсіз және көмекке мұқтаж болып қалады.
Сұрақ: Күйеуі ажырасқаннан кейін көмекке мұқтаж бұрынғы әйеліне алимент төлеуге міндетті ме?
Егер бұрынғы күйеуінің материалдық жағдайы және қажетті қаражаты жеткіліксіз болса, алимент төлеуден босатылады ма?
_________________________________
Смотреть задание
4 четверть
4 четверть
Жеке құқық
Жағдаяттармен танысып сұрақтарға жауап беріңіз.
Жағдаят 1.
Азамат М. мұнай компаниясында 5 жыл инженер-технолог лауазымында қызмет етеді. Жұмыс беруші қаржы-экономикалық жағдайға байланысты өндіріс көлемін ұлғайтты. Осыдан кейін жұмыс беруші азамат М.-ға қажетті өнім көлемін көбейту үшін және жаңадан маманды жұмысқа алмас үшін үстеме жұмыс жасайтындығын хабарлады. Азамат М. Жұмыс берушінің ұсынысымен келісіп тараптар еңбек шартына қосымша келісім шарт жасасты. 2 жылдан кейін азамат М. үстеме жұмыс үшін қосымша ақы төленуі тиіс екендігін білді. Және үстеме ақыны жұмыс беруші төлейтіндігіне мемлекет тарапынан кепілдеме (ҚР ЕК 102-бап. Еңбекке ақы төлеу саласындағы мемлекеттік кепілдіктер) берілгендігін анықтайды. Жұмыскер екі жылдық үстеме ақыны жұмыс берушіден талап етіп өтініш/шағым жазады. Жұмыс беруші үстеме жұмысқа ақы төлейден бас тартады. Себебі, жұмыскер өзі үстеме жұмысқа ақысыз еңбек етуге келісіп, шарт жасасқандығын хабарлайды. Жұмыскер жұмыс орнында құрылған келісім қомиссиясына арыз жазады. Келісім комиссиясы істі қарап жұмыс берушінің әрекетін дұрыс деп шешім қабылдайды. Жұмыскер сотқа шағымданады. Сот істің мән жайын қарастырып, шешім шығарады
Сұрақтар:
1. Жұмыс орнында тұрақты қызмет ететін келісім комиссиясының негізгі қызметі мен міндеттері қандай?
2. Келісім комиссиясы мемлекет тарапынан жұмыскердің құқығын қорғауды тиімді және заңға сәйкес жүзеге асырды ма?
3. Сіздің ойыңызша жұмыс беруші тарапынан заңға қайшы келетін әрекет жасалды ма?
4. Үстеме жұмысқа келіскен жұмыскер еңбек шартына қосымша келісім шартпен толық таныспағаны үшін жауапты ма?
5. Сіз қалай ойлайсыз еңбек субъектілерінің, еңбек құқығын мемелекет тарапынан қамтамасыз ету, осы жағдаятта тиімділігін көрсетті ме?
Жауабыңызды негіздеп, нормативтік-құқықтық актілерге сүйене отырып жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Іс жүргізу құқығының негіздері
Шығармашылық тапсырма.
РАФТ (роль-аудитория-форма-тақырып) әдісін қолдана отырып,соттың істі қарау негіздерін шығармашылық түрде көрсетіңіз.
Рольдер тізімі: Судья, талапкер, жауапкер, прокурор, сарапшы, маман,мемлекеттік органдар жергілікті өзін-өзі басқару органдары және т.б.
Аудитория: сот отырысына арналған кабинет
Форма: бірінші сатыдағы соттың отырысы
Тақырып: жағдаят 1
Жағадят 1:
4 четверть
1 четверть
Выполните тестовые задания.
1.1. Гражданину К. администрация предприятия отказала в предоставлении очередного отпуска. Куда (к кому) он должен обратиться для того, чтобы оспорить это решение?
А) К нотариусу В) В прокуратуру С) В суд
D) К уполномоченному по правам человека Е) В полицию
1.2. Какой из перечисленных видов договоров необходимо заключить семье, стоявшей в очереди на государственное жилье, для получения документов на новую квартиру?
A) Договор бытового подряда В) Договор купли-продажи С) Договор аренды
D) Договор найма жилого помещения Е) Договор займа
1.3. За какой из перечисленных действий может быть наложен административный арест:
A) За мелкое хулиганство В) За злостное хулиганство С) За кражу имущества
D) За нанесение тяжких телесных повреждений Е) За нарушение правил торговли
1.4. Учащийся П., в возрасте 15 лет решил поработать в период каникул. Какую продолжительность рабочего времени вправе установить работодатель:
A) 36 часов в неделю
В) Более 24 часов в неделю С) Более 36 часов в неделю
D) 24 часа в неделю Е) 40 часов в неделю
1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст. Выполните задания.
На сегодняшний день отсутствует информация о том, сколько НПО работает в Казахстане. В различных источниках эта цифра колеблется от 5 до более 30 тысяч. Одна из главных причин состоит в том, что состав НПО постоянно и весьма интенсивно обновляется. Одни организации прекращают свое существование (причем чаще фактически, чем юридически), другие подают заявки на регистрацию; информация о зарегистрированных НПО в официальных органах быстро устаревает. Удельный вес профессиональных НПО, специализирующихся на вопросах предоставления высокого качества социальных услуг, пока еще слишком мал для поддержания здоровой конкурентной среды в секторе; фактически ограниченная свобода выбора и действий в рамках государственного социального заказа привела к тому, что многие НПО перестали искать новые формы и методы работы, внедрять инновационные технологии. Не все НПО работают с надлежащим качеством; в большинстве случаев услуги НПО неконкретны, сложно измеримы, иной раз и нецелесообразны, соответственно, их качество оценить невозможно. Сегодня в Казахстане из всех имеющихся в республике НПО реально функционирует не более 20% организаций, имея необходимую материально-техническую базу, достигая заметных результатов в решении социальных проблем населения. Наиболее активные НПО в гг. Астана и Алматы, а также в промышленных регионах страны, слабо развиты НПО в сельской местности. Население все еще не до конца понимает роль неправительственного сектора в общественной жизни страны, что говорит о недостаточном уровне политической культуры. Закон «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты по вопросам деятельности неправительственных организаций» создаёт качественно новые условия для развития казахстанских НПО. Новый Закон преобразует НПО в ответственного и прозрачного игрока, готового нести ответственность наравне с другими общественными институтами и имеющего законное право на системную поддержку своих проектов, как со стороны государства, так и со стороны бизнеса и международных доноров. В Казахстане предлагается введение принципа общей прозрачности и информированности общества; этот принцип в рамках проводимых реформ создаётся не только для НПО. В этих условиях общественный контроль в сфере управления качеством услуг НПО может стать одним из наиболее эффективных механизмов социальной модернизации казахстанского общества.
А) Укажите слабые стороны казахстанских НПО (не менее 3-х).
В) Определите 2 актуальные и взаимосвязанные проблемы, на решение которых направлен
Закон РК «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты по вопросам деятельности неправительственных организаций»?
1 четверть
1 четверть
Из приведенного ниже списка выберите: 1) утверждения, относящиеся к деятельности адвоката; 2) утверждения, относящиеся к деятельности медиатора. Ответы впишите в таблицу буквами.
А) Способствуют урегулированию возникшего спора между сторонами
В) Оказывают помощь в поиске решений, удовлетворяющих всех участников конфликта С) Защищают и представляют права и интересы лиц, обратившихся за юридической помощью
D) Оказывают помощь сторонам в ходе дискуссии выявить их истинные интересы и потребности
Е) Самостоятельно собирают фактические данные, необходимые для оказания юридической помощи
1 четверть
1 четверть
Рассмотрите схему. Опишите правовой статус судьи РК, как комплекса взаимосвязанных прав, обязанностей и полномочий, кратко раскрывая каждый компонент схемы.
1 четверть
2 четверть
Рассмотрите правовые ситуации. Ответьте на вопросы.
А) Петров, гражданин Республики Казахстан, принял гражданство иностранного государства. Но сообщил о факте приобретения иностранного гражданства в загранучреждение Министерства иностранных дел Республики Казахстан лишь спустя полгода. В результате Петров был привлечен к административной ответственности и органы миграционной полиции зарегистрировали за ним утрату гражданства Республики Казахстан.
По какой причине Петров был привлечен к административной ответственности?
На основании чего Петров утратил гражданство Республики Казахстан?
В) Гражданка Кыргызстана Алимова более 6 лет проживала в Казахстане у своего отца,
который был гражданином Республики Казахстан. Потом она вышла замуж за гражданина республики Казахстан Усенова. После 2-х лет совместной жизни у них родился ребенок. Алимова решила подать ходатайство о принятии в гражданство Республики Казахстан.
Какие основания для приема в гражданство РК имеются у Алимовой?
Имеет ли право Алимова подать ходатайство на упрощенный порядок приема в гражданство
Республики Казахстан? Обоснуйте ответ.
2 четверть
2 четверть
Прочитайте текст. Ответьте на вопросы.
Основные положения о праве собственности содержатся в Гражданском кодексе Республики Казахстан. В п. 1 ст. 188 ГК РК закреплено, что право собственности есть признаваемое и охраняемое законодательными актами право субъекта по своему усмотрению владеть, пользоваться и распоряжаться принадлежащим ему имуществом. В ГК РК закреплены и понятия государственной и частной собственности. Частная собственность выступает как собственность граждан и негосударственных юридических лиц и их объединений (п. 1 ст. 191 ГК РК). Следовательно, частная собственность выступает в двух видах — собственность граждан и собственность негосударственных юридических лиц и их объединений. Государственная собственность выступает в виде республиканской и коммунальной собственности (п. 1 ст. 192 ГК РК). Важный принцип правового режима собственности, закрепленный в Конституции — равенство государственной и частной собственности. Принцип равной правовой защиты собственности заключается не только в одинаковых процессуальных возможностях отстаивать каждому из собственников свои интересы в суде, но и в одинаковой мере имущественной ответственности хозяйствующих субъектов друг перед другом по своим договорным обязательствам независимо от правового режима собственности, в котором они находятся. Право собственности означает право субъекта по своему усмотрению владеть, пользоваться и распоряжаться принадлежащим ему имуществом. Это означает, что собственник свободен в осуществлении этих правоотношений. Тем не менее, в законодательстве существуют пределы и ограничения осуществления собственником своих прав. Они основываются на положении Конституции: «Собственность обязывает, пользование ею должно одновременно служить общественному благу».
А) Как вы думаете, с чем связана необходимость закрепления в Конституции нормы о равенстве государственной и частной собственности? Обоснуйте ответ.
В) Почему в законодательстве существуют пределы и ограничения осуществления собственником своих прав? Ответ обоснуйте.
С) Как вы понимаете смысл таких понятий как право владения, право пользования, право распоряжения? Приведите не менее трех примеров.
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Квалифицируйте действия лиц в соответствии с нормами уголовного права Республики Казахстан. Ответы впишите в таблицу.
2 четверть
2 четверть
Рассмотрите ситуации. Выполните задания.
А) Водитель дал деньги сотруднику ГАИ. Сотрудник не требовал, чтобы ему платили и от денег отказался.
В) Чиновник помог фирме заключить выгодный контракт. Фирма выплатила чиновнику определенный процент за содействие.
С) Крупная фирма договорилась с депутатом, что он проголосует так, как выгодно фирме. За это ему выплачивают вознаграждение либо предоставляют услуги.
D) Пациент подарил цветы за внимательное отношение. Врач от цветов не отказался.
Е) Начальник паспортного стола, получив деньги, намного ускоряет регистрацию приезжего.
F) Главный архитектор города использует служебный автомобиль для личных целей — шофер привозит его детей в садик и в школу, возит его жену по магазинам.
Из приведенного выше перечня выберите 3 случая коррупции. Ответ обоснуйте.
Квалифицируйте действия лиц в 3-х отобранных случаях в соответствии с нормами
антикоррупционного законодательства Республики Казахстан.
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите пример договора. Ответьте на вопрос.
[3]
Администрация детского сада заключила с Ивановым договор о выполнении работ, по которому на него возлагалась обязанность по починке периодически ломавшейся детской мебели. Объем работ в течение месяца не ограничивался и определялся фактическим наличием сломанной мебели. Чинить мебель Иванов должен был за пределами детского сада, размер оплаты его труда не зависел от объема работ и определялся в твердой сумме, выплачиваемой помесячно. При этом Иванов в штат сотрудников детского сада не зачислялся, требования трудовой дисциплины на него не распространялись.
Какой договор (подряда или трудовой) был заключен между администрацией детского сада и Ивановым? Приведите 3 подтверждения вашего ответа из текста.
3 четверть
3 четверть
На основании приведенных примеров, опираясь на права потребителя, определите, каким образом будет осуществляться защита прав потребителя, в соответствии с действующим законодательством в данной сфере. Ответы впишите в таблицу в соответствующую колонку.
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите правовые ситуации. Ответьте на вопросы.
А) При разделе имущества в связи с разводом гражданин Валеев потребовал, чтобы суд присудил ему 2/3 подлежащего разделу имущества на том основании, что почти все имущество было приобретено на его деньги, поскольку в течение 5 лет жена нигде не работала. Жена на суде потребовала разделить имущество поровну, сославшись на то, что она занималась домашним хозяйством.
Какое решение должен вынести суд? Ответ обоснуйте.
Нормы каких отраслей права регулируют описанные в задании правоотношения?
В) При разделе имущества после развода супруга потребовала разделить поровну все
имущество, нажитое в период нахождения в браке, включая часть дачи, которую ее бывший супруг получил в порядке наследования после смерти отца.
Какое решение должен вынести суд? Ответ обоснуйте.
С) Супруги Ерсаиновы продолжительное время находились в браке. Жена не работала, вела
домашнее хозяйство. После десяти лет совместной жизни супруги развелись. Через полгода после развода бывшая жена Ерсаинова заболела и получила инвалидность 2-й группы по общему заболеванию. Ерсаинова обратилась в суд с иском к бывшему мужу о выплачивании им денег на ее содержание.
Какое решение должен вынести суд? Ответ обоснуйте.
D) Шестнадцатилетняя Галия вышла замуж, но спустя полгода развелась с мужем. Вскоре она
решила продать свою квартиру. Но нотариус отказал ей в оформлении договора-купли продажи по причине ее несовершеннолетия, и, следовательно, неполной дееспособности.
Правомерен ли отказ нотариуса? Ответ обоснуйте.
Е) Айбек решил купить автомобиль, но в связи с тем, что у него было достаточной суммы денег, он решил продать квартиру. Айгерим, жена Айбека была против продажи их квартиры, купленной после пяти лет совместной жизни. Они сдавали ее в аренду и получали небольшой, но стабильный доход. Но Айбек, пользуясь тем, что квартира была оформлена на его имя, все же решил ее продать. Но обратившись к нотариусу для оформления сделки, Айбек получил отказ.
Правомерен ли отказ нотариуса? Ответ обоснуйте.
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите правовые ситуации. Ответьте на вопросы.
I.
А) Граждане А. и К. договорились с директором магазина о приеме их на работу грузчиками. Проработав две недели, они узнали, что приказ об их устройстве не издан, а директор заявил, что больше в их услугах не нуждается.
В) Гражданин Р. был уволен администрацией завода за прогул, так как опоздал на работу на 5 часов из-за аварии троллейбуса.
С) Гражданка А. обратилась с просьбой принять ее на работу экономистом. Работодатель, узнав, что у нее двое детей, отказал ей в приеме на работу.
D) 17-летняя К. решила устроиться работать парикмахером. Хозяйка салона заключила с ней трудовой договор, в который включила пункт об испытательном сроке на 4 месяца.
Какие ситуации могут быть предметами индивидуальных трудовых споров? Почему?
Какая из ситуаций может рассматриваться в комиссии по трудовым спорам (КТС)? Почему?
II.
А) Трудовой коллектив «Орион» из-за несогласия с решением администрации о работе в выходной день обратился в трудовой арбитраж.
В) Для решения трудового спора в фирме «Альфа» была создана примирительная комиссия, в которую вошли 6 представителей администрации и 4 представителя трудового коллектива.
С) В магазине «Охотник» возник трудовой спор об условиях труда. Была создана примирительная комиссия из 5 представителей администрации и 5 представителей трудового коллектива. Члены примирительной комиссии обратились к посреднику, который создал трудовой арбитраж для решения трудового спора.
Из вышеуказанных правовых ситуаций выберите ситуацию, которая соответствует трудовому законодательству. Выбор обоснуйте.
3 четверть
4 четверть
Прочитайте учебную задачу. Выполните задания.
Маденов (15 лет), Сериков (14 лет) и Ярох (13 лет) жили в одном доме и дружили с детства. Вечером, сидя во дворе на скамейке и болтая о том, о сем, они увидели изрядно подвыпившего человека, возвращавшегося домой. — Может у него есть деньги? «Пивка бы попить!» — сказал Маденов, который всегда был заводилой в этой компании. Друзья его поняли с полуслова. Сериков и Ярох пошли следом за пьяным в подъезд. Через несколько минут они вышли довольные. Подойдя к Маденов, Сериков подал ему деньги и сказал: — Удачно получилось! Видать, он зарплату получил. А затем, кивнув в сторону Ярох, добавил:
— Я и руки-то не успел скрутить, как он шустро его обшарил.
1.1. Кого можно/нельзя привлечь к уголовной ответственности? Обоснуйте ответ.
1.2. Определите характер и степень общественной опасности совершенного преступления.
1.3. Назовите формы соучастия.
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите иск о возмещении материального ущерба. Какие ошибки были допущены истцом при составлении данного иска? Укажите не менее 4-х нарушений требований к составлению искового заявления (в соответствии со ст. 150, 151 ГПК)
Истец: Ф.И.О., дата рождения
место жительства: г. , ул. , д. , кв.
абонентский номер сотовой связи:
электронный адрес:
Ответчик: Ф.И.О. место жительства:
г. , ул. _, д. , кв. абонентский номер сотовой связи: электронный адрес:
ИСКОВОЕ ЗАЯВЛЕНИЕ
(о взыскании материального ущерба)
На основании договора купли–продажи от года я являюсь собственником квартиры № , расположенной в доме № по улице (дата) мне причинен материальный ущерб в результате затопления. Факт затопления квартиры подтверждаю актом обследования квартиры. Вина ответчика в причинении мне материального ущерба подтверждается заключением эксперта, из которого усматривается, что затопление произошло из–за прорыва трубы водоснабжения, которую ответчику предлагали заменить, что могут подтвердить сотрудники КСК. В результате затопления повреждены: потолки, обои, полы, мебель и т. д. Согласно заключению строительно–товароведческой экспертизы № от года стоимость ремонта квартиры составляет: тенге; стоимость мебели, подлежащей замене, составляет:
тенге. Общая сумма причиненного материального ущерба составляет: тенге. Согласно требованиям статьи 917 Гражданского кодекса Республики Казахстан ответчик обязан возместить мне причиненный по его вине материальный ущерб в полном объеме. Расходы по делу прошу возложить на ответчика. Взыскать с ответчика в возврат госпошлины: тенге. На основании изложенного, руководствуясь статьей 917 Гражданского Кодекса Республики Казахстан и статьями 148-149 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан,
ПРОШУ:
1. Иск (Ф.И.О. истца) к (Ф.И.О. ответчика) о взыскании материального ущерба удовлетворить.
2. Взыскать с (Ф.И.О. ответчика), года рождения, место рождения:
, в пользу (Ф.И.О. истца) в возмещение материального ущерба
— тенге.
3. Судебные издержки по делу возложить на ответчика.
4. Взыскать с ответчика в возврат госпошлины — тенге.
Перечень прилагаемых к исковому заявлению документов:
1. Копии искового заявления и приложенных к нему документов по числу ответчиков и третьих лиц;
2. Квитанция об оплате госпошлины;
3. Акт обследования квартиры;
4. Копия договора купли – продажи квартиры на имя истца;
5. Копия удостоверения личности истца;
6. Адресная справка.
Истец: (подпись) (указать фамилию и инициалы истца)
Дата
Ответ:
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите правовую ситуацию. Ответьте на вопросы.
В семье Арины и Никиты Мальцевых четверо детей. Арина и Никита не имеют постоянной работы и живут случайными заработками (мытье полов, уборка подъездов, погрузка, разгрузка мебели и прочее). Большую часть заработанных денег тратят на спиртные напитки и могут уходить в недельные запои. В результате дома постоянно грязно, дети недоедают, часто пропускают школу без уважительной причины.
А) В компетенции какого органа входит рассмотрение административных материалов в отношении родителей, ненадлежащим образом исполняющих родительские обязанности?
В) Каковы основные функции данного органа? (укажите не менее 3-х)
4 четверть
4 четверть
Определите верные и неверные утверждения, касательно применения норм международных договоров Республики Казахстан.
4 четверть
3 четверть
Объясните значение понятия «сделка». Определите, какие из перечисленных сделок должны заключаться в устной форме, а какие в письменной? Поставьте знак + в соответствующей графе таблицы.
Сделка – это____________________
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите правовую ситуацию и ответьте на вопросы.
Сарсенов и Сарсенова — супруги. Два года назад они приобрели в собственность автомобиль. Полгода назад Сарсенова окончила курсы вождения автомобиля, сдала успешно экзамен и получила водительское удостоверение. Сарсенов, который управляет автомобилем с момента его приобретения, возражает против того, чтобы его жена пользовалась автомобилем самостоятельно, объясняя это вопросами безопасности.
1) Укажите правовые возможности каждого из участников ситуации по факту принадлежности автомобиля._________________
2) В какой мере каждый из участников ситуации вправе осуществлять свои
возможности в отношении автомобиля?________________
3) Имеет ли юридическое значение для разрешения спора супругов наличие у Сарсеновой водительского удостоверения?________________
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите правовую ситуацию и ответьте на вопросы. Гражданин РК купил в мебельном магазине разборный платяной шкаф производства Польши. Когда приступил к его сборке, то обнаружил, что отсутствуют детали соответствующий инструкции, в результате чего он не смог собрать шкаф.
1) Что можно сделать в данной ситуации?________
2) Кто несет ответственность при отсутствии необходимых деталей?_________
3) На каком языке должна быть инструкция к применению?_____________
3 четверть
3 четверть
Рассмотрите иллюстрации, приведите четыре нормативных правовых акта, имеющих прямое отношение к содержанию данных иллюстраций. Объясните их назначение
1)
2)
3)
4)
3 четверть
3 четверть
Решите правовую ситуацию по реализации трудовых прав.
Работа на производственном предприятии относится к перечню тяжелых и вредных работ с особо вредными условиями труда. Ввиду нехватки кадров на предприятии руководитель издал письменное распоряжение об увеличении продолжительности рабочего дня до 7-и часов в день при шестидневной рабочей неделе. Часы переработки предприятие оплачивает в двойном размере.
1) Правомерны ли действия руководителя предприятия?________________
2) Какова продолжительность рабочего времени работников, занятых на тяжелых, опасных и вредных условиях труда?______________
3) Какова продолжительность сверхурочных работ данной категории работников?________________
4) Как должна производиться оплата сверхурочных работ______________
5) С какого возраста работник может быть привлечен к сверхурочным работам?____________
3 четверть
4 четверть
Рассмотрите правовую ситуацию и выполните задания.
Судья суда района имени Казыбек би города Караганды С., изучив материалы уголовного дела по обвинению Ивана Ивановича Иванова в совершении преступления, предусмотренного ст.103 ч.3 УК РК,
У С Т А Н О В И Л:
Органами предварительного расследования Иванов Иван Иванович обвиняется в том, что 31.05.2009 года около 00.10 часов, находясь в состоянии алкогольного опьянения в квартире
№ 34 по ул. Крылова 17 города Караганды, действуя в группе лиц по предварительному сговору с другими лицами, умышленно нанёс множественные удары руками и ногами по различным частям тела потерпевшего А., в результате чего последний получил тяжкие телесные повреждения.
Данное уголовное дело 10.09.2012 года поступило в суд района имени Казыбек би города Караганды, однако от адвоката К., действующей в интересах потерпевшего А., поступило письменное ходатайство о возвращении данного уголовного дела на дополнительное расследование для устранения процессуальных нарушений, препятствующих назначению главного судебного заседания и предъявления Иванову более тяжкого обвинения.
Изучив материалы уголовного дела, определи три возможных существенных нарушения уголовно-процессуального закона, препятствующие решению главного судебного разбирательства.
Определите:
Тип преступления______________
Субъект преступления______________
Объективная сторона преступления______________
Три ошибки допущенные при рассмотрении дела:______________
4 четверть
4 четверть
Распределите примеры задач и принципов гражданского процесса, поставьте знак «+» в нужной колонке.
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите иллюстрации и выполните задания.
A. Определите, являются ли изображенные на иллюстрации организация и государство субъектами международного публичного права.
B. Дайте определение международного публичного права. Международное публичное право -____________
Международное публичное право включает отношения:
а)___________
b)___________
4 четверть
4 четверть
Перечислите международные организации, осуществляющие защиту прав человека в современном мире
1)______________
2)______________
3)_____________
4)_____________
4 четверть
1 четверть
Выполните тестовое задание.
1.1 Основными функциями прокуратуры являются:
A. Надзор за законностью, поддержание государственного обвинения при рассмотрении судом уголовных дел
B. Оказание квалифицированной юридической помощи, осуществление защиты при рассмотрении судом уголовных дел
C. Принятие нормативных актов
D. Рассмотрение уголовных дел в суде
1.2 Какой из перечисленных органов относится к правоохранительным:
A. Министерство внутренних дел РК
B. Министерство иностранных дел РК
C. Парламент РК
D. Правительство РК
1.3 Защита общественного порядка, законных прав и интересов граждан, борьба с преступностью является главной задачей органов:
A. Министерства внутренних дел
B. Министерства иностранных дел
C. Правительства
D. Прокуратуры
1.4 Какой орган дает толкование Конституции РК:
A. Верховный суд РК
B. Конституционный Совет РК
C. Парламент РК
D. Правительство РК
1.5 Укажите основные функции права:
A. Внутренние и внешние
B. Основные и дополнительные
C. Постоянные и временные
D. Регулятивные и охранительные
1 четверть
1 четверть
Опираясь на отрывок французской «Декларации прав человека и гражданина» 1789 г. ответьте на вопросы:
«Люди рождаются и пребывают свободными и равными в правах. Социальные различия могут быть основаны только на общей пользе….
Свобода сострит в возможности делать все, что не вредит другим; поэтому пользование естественными правами каждого человека не имеет иных границ, кроме тех, которые обеспечивают за иными членами общества пользование этими же самыми правами. Эти границы могут быть определены только законами….
Никто не может быть преследуем за свои взгляды, в том числе религиозные, если только их выражение не нарушает общественный порядок, установленный законом…
Свободное изложение мыслей и взглядов является одним из наиболее драгоценных прав человека; каждый гражданин, следовательно, может свободно говорить, писать, печатать при условии ответственности за злоупотребление этой свободой, в случаях, определенных законом».
2.1 Какие права принадлежат человеку от рождения?
2.2 Укажите причину, ограничивающую пользование человеком своими естественными правами
2.3 Укажите основные принципы свободы человека, провозглашенные в этом документе.
2.4 Как называется право, указанное в пункте 11?
2.5 Как называется государство, принципы которого закреплены этим документом?
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Приведите по одному примеру для каждого элемента системы права:
В чем сходство и различие между отраслью права и институтом права? Укажите одно сходство и одно различие.
Смотреть ответ 1 четверть
2 четверть
Соотнесите содержание статей Конституции Республики Казахстан со следующими конституционно-правовыми институтами.
2 четверть
2 четверть
Укажите, в каком случае деяние будет считаться уголовным проступком, а каком – преступлением.
A. Иванов сел за руль автомобиля, не имея водительских прав в состоянии алкогольного опьянения.
B. Иванов сел за руль автомобиля, не имея водительских прав в состоянии алкогольного опьянения, в результате чего вызвал аварию, в которой пострадал человек.
A. B.
Назовите два критерия, которыми руководствовался законодатель при разделении деяний на уголовные проступки и преступления.
1.__________________
2.__________________
2 четверть
2 четверть
Укажите по одному смягчающему или отягчающему обстоятельству, которые могут учитываться судом при назначении наказания в следующих ситуациях.
1 Асан Т. в возрасте 24 лет нигде не работает и не учится. В состоянии опьянения разбил витрину магазина и был признан виновным в умышленной порче имущества. На суде признал свою вину, готов полностью возместить ущерб. К уголовной ответственности его привлекли впервые.
2 Али К. в возрасте 16 лет после посещения футбольного матча вместе с друзьями пошел в бар. Он затеял в баре драку с болельщиками другой команды. В ходе драки он разбил посуду и повредил мебель.
3 Токарь Иван И. неоднократно совершал кражи продуктов из супермаркета. В ходе следствия было установлено, что ему в течение двух месяцев завод не выплачивал заработную плату. На его содержании имеются двое малолетних детей, а жена не работает из-за болезни.
2 четверть
2 четверть
Опираясь на текст Закона РК «О противодействии коррупции», укажите в каком случае ситуацию можно рассматривать как коррупционное правонарушение. Ответ обоснуйте ссылками на законодательство.
«Коррупция — незаконное использование лицами, занимающими ответственную государственную должность, лицами, уполномоченными на выполнение государственных функций, лицами, приравненными к лицам, уполномоченным на выполнение государственных функций, должностными лицами своих должностных (служебных) полномочий и связанных с ними возможностей в целях получения или извлечения лично или через посредников имущественных (неимущественных) благ и преимуществ для себя либо третьих лиц, а равно подкуп данных лиц путем предоставления благ и преимуществ».
А. Преподавателю высшего учебного заведения коллеги подарили на день рождения новую модель смартфона.
В. Следователь Главного следственного управления получил у подозреваемого в распространении наркотических средств 500 долларов за прекращение дела с дальнейшим освобождением от ответственности.
2 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Прочитайте задачу и ответьте на вопросы
Руководителю вокально-инструментального ансамбля «Нежный апрель», пользующегося огромной популярностью среди молодежи, стало известно о том, что по всей стране выступают с концертами несколько трупп, представляющихся под тем же названием. Участники этих групп были загримированы под участников ВИА «Нежный апрель», называли себя их именами и под фонограмму исполняли их репертуар, включая песни, написанные самими участниками ансамбля.
После появления самозванцев ансамбль «Нежный апрель» стал испытывать трудности с организацией гастролей, сборы за концерты значительно снизились.
1.1 Какие права были нарушены в приведенной ситуации (укажите не менее 2-х)_____________
2.1 Укажите не менее двух особенностей этих прав.____________________
3 четверть
3 четверть
Проанализируйте следующие ситуации и укажите, что объединяет каждую группу. Предложите способы защиты права собственности для каждой группы.
А. У вас украли велосипед. Потерялась любимая собака. На улице у вас вырвали из рук сумку.
Общее________________
Способы защиты нарушенного права_________________
В. Ваш сосед громко играет на трубе с утра до ночи. У соседа по подъезду волкодав, который не дает гулять во дворе. Ваши родители не позволяют носить золотые украшения на дискотеку.
Общее_______________
Способы защиты нарушенного права_____________
3 четверть
3 четверть
Опираясь на знание «Закона о правах потребителей Республики Казахстан», заполните таблицу.
3 четверть
3 четверть
Приведите в соответствие принципы законодательства о правах ребенка с описанием конкретной ситуации. Ответы впишите в таблицу.
3 четверть
4 четверть
Решите задачу, опираясь на текст Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан.
Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан статья 14 «Язык судопроизводства»
«Следственные и судебные документы подлежат обязательному вручению подозреваемому, обвиняемому, а также другим участникам уголовного судопроизводства, то указанные документы должны быть переведены на родной язык соответствующего участника уголовного судопроизводства или язык, которым он владеет».
В виду недостаточного владения Д. русским языком, на котором велось судопроизводство, он в период предварительного расследования и в суде пользовался услугами переводчика, и обвинительное заключение вручалось ему на русском и иностранном языках. Между тем Д. была вручена копия приговора на русском языке.
1.1 Укажите нарушенный принцип уголовного судопроизводства в данной ситуации. Какие права обвиняемого защищает данный принцип?
1.2 Является ли данный факт основанием для обжалования решения суда? Почему?
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
«Упрощение процедуры рассмотрения административных дел обеспечит более справедливое судопроизводство». Приведите два аргумента в подтверждение и два аргумента в опровержение данного суждения и выскажите свое мнение по этому вопросу.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Соотнесите название правозащитной организации с ее деятельностью. Ответы впишите в таблицу.
4 четверть
3 четверть
Понятие и защита права собственности
Перечислите основные правомочия собственника и приведите пример на каждое из них.
3 четверть
1 четверть
Защита прав и свобод человека и гражданина в Республике Казахстан
Прочитайте учебный текст. Выполните задания.
В демократическом и правовом государстве в надёжном механизме реализации и
контроля за соблюдением прав и свобод человека и гражданина заинтересованы не только
отдельные личности, но и властные структуры, которые в первую очередь создаются
именно для охраны прав и свобод человека. В качестве примера можно сослаться на ст. 1
Конституции РК которая провозгласила, что «Республика Казахстан утверждает себя
демократическим, светским, правовым и социальным государством, высшими
ценностями которого являются человек, его жизнь права и свободы». Признание,
соблюдение и защита прав и свобод человека и гражданина — обязанность государства.
Это подтверждает защиту прав, свобод, интересов индивида в качестве принципа
общества и государства.
1. О каких властных структурах, специально созданных для охраны прав и свобод
человека, говорится в данном тексте? (укажите любые 2 подобные структуры в РК)
2.Приведите 2 примера, иллюстрирующие ситуации, в которых гражданин может
обратиться в эти структуры за защитой своих прав.
1 четверть
1 четверть
Решите тестовые задания.
1.1 Какое суждение является верным и характеризует демократический политический режим? А) гласность являтся принципом организации и деятельности государственного аппарата В) власть сосредоточена в руках авторитарного правителя
С) деятельность оппозиционных партий и движений запрещена
D) право в государстве на взимание налогов принадлежит правящей партии Е) власть в государстве передается по наследству
1.2 Издавать законы имеет право
A) политическая элита
B) государство
C) конституционный суд
D) правительство
Е) премьер-министр
1.3 Назовите главный элемент политической системы, сложную политическую организацию, управляющую обществом
А) партия
В) профсоюз С) государство
D) суд
Е) акимат
1.4 Государство, где правительство формируется президентом и является подотчетным ему, называется
A) парламентской республикой В) автономной республикой
С) президентской республикой
D) парламентско-президентской республикой Е) монархией
1.5 Местные исполнительные органы в Республике Казахстан А) маслихаты
В) суды
C) акиматы
D) советы
Е) профсоюз
1 четверть
1 четверть
Рассмотрите ситуацию и определите, с помощью каких механизмов несовершеннолетний может защитить свои права
Сорокалетний гражданин Н. решил ограбить магазин. Для этой цели он путем запугивания принуждает своего несовершеннолетнего соседа гражданина О. ночью тайно проникнуть в помещение сельского магазина и отключить сигнализацию.
Перечислите и объясните механизмы защиты прав несовершеннолетних:
А)
В)
С)
1 четверть
1 четверть
Рассмотрите ситуацию и определите механизмы защиты прав инвалидов
При строительстве жилого комплекса «Мечта» гражданин К., который работал на крыше, сорвался и получил тяжелую травму. В больнице врачи ампутировали правую руку. Таким образом, в результате производственной травмы гражданин К. стал инвалидом.
Перечислите и объясните механизмы защиты прав несовершеннолетних:
А)
В)
С)
1 четверть
1 четверть
Напишите эссе на тему: «Насколько важны этапы законотворческого процесса в нашей стране» .
П — позиция (Я считаю …. )
О — обоснование (Потому что … )
П — Пример (Я могу привести несколько аргументов .. )
С — следствие (Делаю выводы … )
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Cоотнесите термины с определением.
На основании Земельного кодекса Республики Казахстан
2 четверть
2 четверть
Определите и запишите в таблице виды правонарушений. Поставьте в соответствующую ячейку знак «+».
2 четверть
2 четверть
Ознакомьтесь с правовой ситуацией и проанализируйте действие лица, совершившего правонарушение.
Правовая ситуация:
А) Гражданин А. в течение года дважды был подвергнут административному взысканию за появление в общественном месте в состоянии алкогольного опьянения, оскорбляющем человеческое достоинство и общественную нравственность. Тем не менее, 31 декабря 2019 года около 12.00 часов в городском парке он снова появился в нетрезвом состоянии, нарущая покой окружающих.
В) Гражданин Н. 8 марта 2018 года около 00 часов 30 минут на центральной улице г.Петропавловска, где проходил праздничный концерт нарушил общественный порядок, нецензурно выражался и приставал к окружающим проявляя неуважение.
Смотреть ответ
2 четверть
3 четверть
Ответьте на вопросы теста.
1.1 Переход имущества умершего гражданина (наследодателя) к другому лицу (лицам): А) Доверенность
В) Наследование С) Дарственная
D) Свидетельствование Е) Премиальная
1.2 Наследование осуществляется:
А) По закону
В) По завещанию С) По доверенности
D) Правильный ответ А и В Е) Приватизации
1.3. Наследственное право регулирует:
А) Отношения между наследником и наследодателем В) Отношения между наследником и посредником С) Отношения между завещателем и подрядчиком
D) Общественные отношения между государством и наследником Е) Административные отношения
1.4 Что входит в состав наследства, если иное не установлено договором? А) Обязательства перед банками второго уровня, должность
В) Обязательства, ответственность и гарантия перед третьими лицами
С) Имущество, права и обязанности, действие которых не прекращается в связи со смертью
D) Неимущественные права, ценные бумаги и объекты интеллектуальной собственности Е) Государственное имущество
1.5 Что является основанием для открытия наследства?
A) Наступление срока договора наследования В) Завещание и по закону
С) Вследствие смерти гражданина или объявления его умершим
D) Нет правильного ответа
Е) Все ответы верны
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Ознакомьтесь с правовой ситуацией и определите пути решения. Заполните схему.
Казахстанский композитор и певец решил снять клип на свою песню. Проходит год, но песня и клип не становятся популярными, не приносят известность и большие деньги. Как-то он увидел красивый клип на одном из турецких каналов.Спустя три месяца казахстанский певец, без какого-либо разрешения автора, представил широкой публике свою песню и клип, похожий на турецкий клип и песню.
3 четверть
3 четверть
Заполните таблицу, опираясь на свои знания и правовые нормы
Работникам предприятия «Кожгалантерея» четыре месяца не выдают заработную плату, ссылаясь на отсутствие денег.
В какие инстанции могут обратиться работники, чтобы решить проблему
В течение какого времени жалоба должна быть рассмотрена
Какие меры наказания могут быть применены к работодателю
3 четверть
4 четверть
Ответьте на вопросы теста.
1.1 Процессуальная деятельность, осуществляемая стороной обвинения для обеспечения применения мер уголовно-правового воздействия
А) уголовное преследование
В) уголовно-процессуальное производство С) назначение уголовного наказания
D) арест
1.2 К целям уголовного преследования относятся
А) обеспечение применения наказания, установление виновности лица, совершившего преступление
В) квалификация запрещенного уголовным законом деяния С) решение меры пресечения в отношении подозреваемого
D) квалификация преступления
1.3 К субъектам, имеющим право на сбор доказательств, не относится: А) дознаватель
В) защитник подозреваемого С) прокурор
D) следователь
1.4 Уголовное преследование осуществляют:
А) адвокат, прокурор және суд
В) следователь, специальный суд и прокурор
С) гражданский истец, начальник следственного отдела и прокурор
D) прокурор, следователь и дознаватель
1.5 Нормативный правовой акт, регулирующий правовое преследование А) Уголовный кодекс РК
В) Уголовно-процессуальный кодекс РК С) Уголовно-исполнительный кодекс РК
D) Нормативные постановления Верховного Суда РК
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Рассмотрите образец искового заявления и выполните задание. Ответьте на вопросы
А) Какая информация об истце и ответчике должна быть указана в исковом заявлении?
В) Что должно быть изложено в исковом заявлении по обстоятельствам дела?
С) Установите факт принятия наследства
D) Какие документы прилагаются к исковому заявлению?
4 четверть
4 четверть
Напишите эссе, используя ПОПС формулу на тему: «Можно ли считать вождение автомобиля в нетрезвом состоянии административным нарушением?»
П – позиция «Я думаю, что…»
О – объяснение «Потому что…»
П – пример «Привожу аргументы …»
С – следствие «Таким образом, …»
4 четверть
4 четверть
Определите верные и неверные утверждения, касательно применения норм международных договоров Республики Казахстан.
4 четверть
1 четверть
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтың қандай құқықтары мен міндеттері бар?
Конституцияның баптарына сүйене отырып, адам және азаматтардың құқықтары мен міндеттерін анықтап, кестені толықтырыңыз.
1 четверть
1 четверть
Неліктен Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде жариялайды?
ҚР Конституциясының 1-бабын пайдалана отырып, мемлекеттің Конституциялық құрылымын сипаттаңыз.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабы: «Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы — адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары»
1 четверть
1 четверть
Азаматтық құқық қандай қоғамдық қатынастарды реттейді?
Азаматтық құқық туралы берілген кестедегі сұрақтарға жауап беріңіз
1 четверть
1 четверть
ҚР Конституциясының 24-шы бабы нені көздейді?
Қазақстан Республикасының Конституциясының 24-бабын пайдалана отырып, еңбек құқығының мазмұнын сипаттаңыз.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 24-бабы:
Әркiмнiң еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсiп түрiн еркiн таңдауына құқығы бар. Ерiксiз еңбекке соттың үкiмi бойынша не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол берiледi. _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әркiмнiң қауiпсiздiк пен тазалық талаптарына сай еңбек ету жағдайына, еңбегi үшiн нендей бiр кемсiтусiз сыйақы алуына, сондай-ақ жұмыссыздықтан әлеуметтiк қорғалуға құқығы бар. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ереуiл жасау құқығын қоса алғанда, заңмен белгiленген тәсiлдердi қолдана отырып, жеке және ұжымдық еңбек дауларын шешу құқығы мойындалады.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әркiмнiң тынығу құқығы бар. Еңбек шарты бойынша, жұмыс iстейтiндерге заңмен белгiленген жұмыс уақытының ұзақтығына, демалыс және мереке күндерiне, жыл сайынғы ақылы демалысқа кепiлдiк берiледi.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Әкімшілік құқық қандай қоғамдық қатынастарды реттейді?
Әкімшілік құқық органайзерін толтырыңыз
1 четверть
2 четверть
Мемлекеттік органдардың қызметі қандай?
Қазақстан Республикасының Конституциясын пайдалана отырып, мемлекеттік органдардың қызметтерінің айырмашылықтары мен ұқсастықтарын кестеге толтырыңыз.
І. ҚР Президенті (40-44 бап )
ІІ. Парламент (49-54 бап )
ІІІ. ҚР Үкіметі ( 64-66 бап )
ІV. Конституциялық Кеңес (71-72 бап )
2 четверть
2 четверть
Заңнамамен еңбек жағдайлары қалай реттеледі?
Логикалық қатардағы артық сөзді тауып, астын сызыңыз және қатар қандай тәртіппен құралғанын түсіндірңіз.
1. Артық сөзді табыңыз және қалған ұғымдардың құқықтары мен міндеттерін анықтаңыз.
Жұмыс берушы, заңды тұлға, жұмыскер, кәсіподақ
_______________________________________________________________________________
2. Артық сөзді табыңыз және қалған ұғымдарды ҚР еңбек кодексінің баптары бойынша мазмұнын анықтаңыз.
Жалақыны уақытында төлеу, жалақы мөлшері, еңбек қауіпсіздігі, сайлауға қатысу
_______________________________________________________________________________
3. Артық сөзді табыңыз және қалған ұғымдарды ҚР еңбек кодексінің баптары бойынша оның қызметін анықтаңыз.
Келісім комиссиясы, жол инспекциясы, сот, еңбек инспекциясы
_______________________________________________________________________________
4. Артық сөзді табыңыз және қалған ұғымдарды ҚР еңбек кодексінің баптары бойынша апталық жұмыс уақытын анықтаңыз.
40 сағат, 48 сағат, 24 сағат,36 сағат
_______________________________________________________________________________
5. Артық сөзді табыңыз және қалған ұғымдарды ҚР еңбек кодексінің баптары бойынша мазмұнын анықтаңыз.
Сынақ мерзімін белгілеу, біліктілігін арттыруды қамтамасыз ету, тәртіптік жазалар қолдану, жұмыстан тыс уақытта жұмыс беру
2 четверть
2 четверть
Неке қандай жағдайда қиылады және тоқтатылады?
Отбасына қатысты жағдаяттар бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Ерлі зайыптыларда кәмелетке толмаған екі баласы бар. Күйеуі ұзақ уақыт жоқ болғандықтан, соттың шешімі бойынша оны хабарсыз кеткен деп таныды.
Әйелі қалай және қай жерде некені тоқтата алады?
_____________________________________________________________________________
2. 18 жасқа толған Арман 16 жасқа толған Аселмен некеге тұруға АХАЖ бөліміне өтініш жазады, бірақ АХАЖ бөліміндегі қызметкер олардың арызын қабылдамады. АХАЖ органы бөліміндегі қызметкер дұрыс жасады ма?
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Алматы қалалық сотына азаматша Бекова азамат Кизиловпен жасалған некені жарамсыз деп тану туралы талап-арыз береді. Өзінің талап-арызында ол жауапкердің жанұя құру мақсатында емес, онымен шын ниетімен некеге отырмай тек оның пәтеріне ие болу үшін ғана отырғанын баяндайды. Осыған байланысты ерлі-зайыптылардың арасында жиі түсініспеушіліктер туындап тұрған және күйеуінің таяу күндері Бековамен некені бұзып, пәтерді сол арқылы бөліске салатындығы туралы ескертеді. Кизилов Бекованың талап-арызына наразылық білдіреді, оның ойынша неке жарамсыз деп танылмауы тиіс тек бұзылуы мүмкін. Себебі, некені жарамсыз деп тануға ешқандай да негіз жоқ, өйткені Кизилов өзінің бар тапқан табысын ортақ мүддеге жұмсау үшін үйге алып келетін және әр кез әйеліне материалдық жәрдем көрсетіп тұратын.
Бекованың талап-арызына байланысты сот қандай шешім шығаруы тиіс? Некені жарамсыз деп танудың негіздерін ата.
____________________
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Азаматтық - құқықтық міндеттемелер қандай жауапкершіліктерді туындатады?
Терминдерге қатысты анықтамалардың сәкестігін табыңыз
3 четверть
3 четверть
Еңбек даулары қалай шешіледі?
Жағдаятты оқып, ҚР Еңбек кодексіне сүйене отырып, еңбек дауларын шешу жолдарын көрсетіңіз.
А. қалалық сотында Б-ның «Ф»-ке қарсы еңбек ақыны және өсімпұлды өндіру туралы азаматтық ісі қаралған. Талапкер сотқа арызбен жүгініп, еңбек шарты негізінде 2013 жылдың тамыз айынан бастап «Ф»-те жаттықтырушы қызметін атқаратындығын көрсеткен. Талапкерге атқаратын жұмысы үшін 200 000 теңге көлемінде еңбек ақы бекітілген.Талапкердің айтуынша талапкер өз еңбек міндеттерін орындаған, ал жауапкер оған уақытылы еңбек ақысын төлемеген, осы жағдай еңбек ақысы бойынша 800 000 тенге көлеміндегі қарызға әкеп соққан.
Жоғары айтылғандардың негізінде талапкер жауапкерден еңбек ақы бойынша қарызды өндіруді сұрайды.
Шешу жолы: ________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Кәмелетке толмағандардың еңбегі заңнамамен қалай қорғалады?
Еңбек жағдайына байланысты кәмелеттік жасқа жетпеген баланың құқығының бұзылу фактілерін табыңыз. ҚР Еңбек кодексінің негізінде жұмыс берушінің іс-әрекетіне баптардан нақты дәлел келтіріңіз.
Бірде мектептке киноға актер бала таңдау үшін агент келді. Нәтижесінде 12 жастағы Димашты фильмдегі басты рольге түсуге шақырады. Сол уақытта Димашпен шұғыл еңбек келісім шартын жасау қажет болды. Бірақ Диамаштың ата-анасы жазғы демалыста болғандықтан, келісім шартқа баланың 18 жастағы туған ағасы қол қойды. Келісім шарт жасалған соң режиссер шілдеде мектепте бірнеше түсірілім жасау керек болғандықтан, бірден түсірілімді бастап кетеді. Асығыстықтың әсерінен Димаш қатысатын түсірілімдер кез-келген ауа-райында, түннің бір уақытына дейін созылды. Димаш аптасына 26-30 сағат жұмыс істеді
3 четверть
3 четверть
Отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі қандай?
ҚР Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы кодексін басшылыққа ала отырып, отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін ашатын эссе жазыңыз.
«Отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі»
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Бала құқығы қалай қорғалады?
ҚР «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексіндегі 61 — баптың үзіндісін оқып төмендегі жағдаятты талдап, сұрақтарға жауап беріңіз.
61-бап. Баланың ата-аналарымен және басқа да туыстарымен араласу құқығы
1. Баланың ата-анасының екеуiмен де, аталарымен, әжелерiмен, аға-iнiлерiмен, апа-сiңлiлерiмен (қарындастарымен) және басқа да туыстарымен араласуға құқығы бар. Ата-аналары некесiнiң (ерлі-зайыптылығының) бұзылуы, оның жарамсыз деп танылуы немесе ата-аналарының бөлек тұруы баланың құқығына әсер етпеуге тиiс.
Ата-аналары бөлек тұрған жағдайда баланың олардың әрқайсысымен араласуға құқығы бар. Сондай-ақ, ата-аналары әртүрлi мемлекеттерде тұрған жағдайда, баланың олармен араласуға құқығы бар.
2. Өмірлік қиын жағдайға ұшыраған баланың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен өзiнiң ата-аналарымен және басқа да туыстарымен араласуға құқығы бар.
Баланың ата-анасы ажырасқан. Екі жақтың келісімі бойынша, 13 жасар қыз бала анасымен тұрады. Анасы бір жылдан соң қызының әкесімен араласуына тыйым салады.
1. Анасы қызының қандай құқықтарын бұзған?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Қай мемлекеттік орган бала құқықтарын қорғайды?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Баланың құқығын қорғайтын кем дегенде 3 құжаттарды атаңыз.
________________________________________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Қандай жағдайларда әкімшілік жауапкершілік туындайды?
Екі суреттің біреуін таңдап, әкімшілік құқықбұзушылық түрі мен белгілерін анықтап, талдау жасаңыз.
3 четверть
3 четверть
Қылмыстық жауапкершіліктің мәні неде?
Екі жағдаяттың біреуін таңдап, сұрақтарға жауап беріңіз.
І. Бес адам сағат 13.00 – 14.00- дің арасында қаланың шет жағында орналасқан шағын сауда маркетін тонаған. Беттеріне арнайы маска киіп, қолдарына пышақ, қару ұстаған адамдар сатушы, күзетшіні байлап, ақша мен электронды техникалық құралдарды алып кеткен. Көп ұзамай күдікті деп табылған адамдарды базарда, электронды құралдарды сатып жүрген жерінен ұстаған. Қылмыстың объектісі – ___________________________________________________________ Қылмыс затты – _________________________________________________________________ Уақыты – _______________________________________________________________________ Істелген орны – __________________________________________________________________ Қолданылған құралдар – __________________________________________________________ Қылмыстың түрі – _______________________________________________________________ Жасалған іс – әрекет – ____________________________________________________________ Жәбірленуші:____________________________________________________________________ Қылмыстың субьектісі: ___________________________________________________________ Қылмыстың нәтижесі – ___________________________________________________________ Қолданылатын жаза түрі-__________________________________________________________ ІІ. 16 жасар Берік ұйымдасқан топқа қосылып автокөліктерді тонаумен айналысады. Кезекті қарақшылық әрекетінде автокөлік жүргізушісімен төбелесіп, оны жарақаттаған. Қылмыстың құрамы____________________________________________________ 16 жасар Берік қылмыстық жауапкершілікке тартылады ма?___________________________ Қылмыстың обьектісі: ____________________________________________________________ Қылмыстың субьектісі: ___________________________________________________________ Қылмыстың түрі: ________________________________________________________________ Қылмыстың заты: ________________________________________________________________ Жасалған іс-әрекет: ______________________________________________________________ Қылмыстың нәтижесі:____________________________________________________________ Қолданылатын жаза түрі-___
3 четверть
3 четверть
Кімдер сыбайлас жемқорлықтың субъектілері болып табылады?
«Жемқорлыққа жол жоқ» атты үгіт насихат суретін салыңыз.
Сурет критерийлері:
1. Жемқорлық субъектілер анықтау;
2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы құқықтық актілер пайдалану;
3. Жаза түрлерін көрсету;
4. Безендірілуі.
3 четверть
4 четверть
Құқықтық мемлекеттің басты идеялары неде?
Төмендегілердің ішінен құқықтық мемлекеттің белгілерін анықтап, себебін түсіндіріңіз.
1. Құқық.
2. Жария биліктің болуы.
3. Биліктің бөлінуі.
4. Салықтар және басқада мемлекеттік табыстар.
5. БАҚ бостандығы.
6. Әскер.
7. Парламенттің болуы.
8. Құқықтың жоғарлығы.
9. Тұрғындардың аумақтық ұйымы.
10. Азаматтық қоғамның болуы ________________________________________________________________________________
4 четверть
4 четверть
Азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызы неде?
Төмендегі институттардың ішінен азаматтық қоғамға қатысын анықтап, олардың ролі мен маңызын сипаттаңыз.
1. Тұтынушылардың құқығын қорғау қоғамы.
2. Білім беру министрлігі.
3. «Демократия мектебі» мұғалімдер ассоциациясы.
4. Аудандық сот.
5. Мөлтек аудан тұрғындардың бірігуі.
6. Полиция департаменті
4 четверть
4 четверть
Біз тұтынушы ретінде өз құқығымызды білеміз бе?
Екі тұжырымның біреуін таңдап, тұтынушылардың құқықтарын көрсете отырып, өз тұжырымыңды дәлелдеп, эссе жазыңыз.
«Тұтынушы нарықтың патшасы ма, әлде құрбаны ма?»
І. «Тұтынушы нарық патшасы»
ІІ. «Тұтынушы нарық құрбаны»
Кілт сөздер: тұтынушы, тұтынушы құқығы, тұтынушылар қоғамы, нарықтық қатынастар,
Эссе критерийлері:
1. Бір тұжырымды таңдау;
2. Берілген кілт сөздерді пайдалану;
3. Кем дегенде 2 факт келтіру;
4. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жолдарын ұсыну;
5. 80-100 сөз көлемінде болу
4 четверть
4 четверть
Еңбек шарты қандай құқықтар мен міндеттерді туындатады?
Еңбек шартының талаптарын пайдалана отырып, талаптарға сай еңбек шартын құрастырыңыз.
Талаптар:
Жұмыс беруші туралы мәліметтер;
Жұмыскер туралы мәліметтер;
Жұмыс орны, еңбек жағдайы (зияндылығы, қауіптілігі)
Қызметкердің атқаратын жұмыстары, қосымша атқаратын жұмыстары.
Жұмыс берушінің міндеттері
Жұмысқа кіріскен мерзімі
Еңбек шартының жасалған мерзімі
Еңбекақы мөлшері
Жеңілдіктер мен артықшылықтар
4 четверть
4 четверть
Отбасының әлеуметтік мәні неде?
Мәтінді өз ойыңызбен жалғастырыңыз. Отбасының қоғамдағы маңыздылығын бағалаңыз.
Отбасы – адам үшін ең жақын әлеуметтік орта. Отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің мұралар мен салт-дәстүрлердің сақтаушысы. Отбасында бала алғаш рет өмірмен, қоршаған ортамен танысып, мінез-құлық нормаларын игереді. Отбасы баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады.
Отбасының басты қызметі баланы тәрбиелеу. Отбасы тәрбиесі – бұл жалпы тәрбиенің ең басты бөлігі. Ата-ана және отбасы мүшелері жас нәресте дүниеге келген күннен бастап, оның өміріне қамқорлық жасап, болашағын жоспарлайды және саналы азамат болып өсуі үшін қажетті жағдай жасайды. Бұған баланың қажеттігін толық қанағаттандыру, оны дене және ой еңбегіне үйрету, күн тәртібін дұрыс реттеуге, салауатты өмір сүруге, адал болуға тәрбиелеу, жақсылықты үйретуге, жамандықтан жиренуге үйрету, бойында жастайынан мәдени құндылықтар мен адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру жатады.
Әр халықтың бала тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері арқылы сол халық отбасы тәрбиесінің де өзіне ғана тән мәдени құндылықтары қалыптасады…
________________________________________________________________________________
4 четверть
4 четверть
Әкімшілік құқықтық нормалардың қажеттілігі мен маңызы неде?
«Тәртіпке бас иген құл болмайды … » деген ойды әкімшілік құқықтық нормалар негізінде дәлелдеңіз.
Позиция, ұстанымың:________________________________________________________
Түсіндіру:_______________________________________________________________________
Мысал келтіру: ________________________________________________________________________________
Қорытындылау:__________________________________________________________________
4 четверть
4 четверть
Қылмыстық құқықта гуманизм қағидасы қажет пе?
Төменде берілген екі тұжырымның біреуін таңдап, өз ойыңды дәлелдеңіз.
1. Қылмыстық жазаны күшейту қылмысты азайта ма?
2. Өлім жазасынан бас тарту гумандық қағидасының көрінісі ме?
4 четверть
1 четверть
Ответьте на вопросы, выбрав правильный вариант из четырёх предложенных.
1. К какому литературному течению относятся произведения раннего творчества А.А. Блока?
a) акмеизм
b) имажинизм
c) символизм
d) футуризм
1 четверть
1 четверть
Литературное течение в русской поэзии, провозгласившее победу самоценного образа над смыслом и идеей произведения – это
a) акмеизм
b) имажинизм
c) символизм
d) футуризм
1 четверть
1 четверть
«Вот увидите: ещё появится башковитый человек, который её подлатает. Человек с душой». Кому из персонажей рассказа Р. Бредбери «Улыбка» принадлежат эти слова?
a) Григсби
b) Тому
c) человеку из толпы
d) соседу Тома
1 четверть
1 четверть
Какова роль стихотворений в романе Б. Пастернака «Доктор Живаго»?
a) передают особенности быта
b) описывают жизнь героев
c) придают философский смысл
d) показывают особый мир героев романа
1 четверть
1 четверть
Что имеет в виду Живаго в словах «Это как если бы лошадь рассказывала, как она сама объезжала себя в ночлежке»?
a) судьба не может повлиять на жизнь целеустремленного человека
b) существование во времена героев предполагало приспособленчество
c) человек не может быть свободным в существующем обществе
d) человек должен следить за своими словами, чтобы не оказаться изгоем
1 четверть
2 четверть
К какому литературному течению относятся произведения раннего творчества А.А. Ахматовой?
a) акмеизм
b) имажинизм
c) символизм
d) футуризм
2 четверть
2 четверть
Какие мотивы повторяются на протяжении всего творчества А. Ахматовой?
a) гражданские, любовные
b) любовные, мотивы осмысления поэтического творчества
c) мотивы осмысления поэтического творчества, философские
d) философские, гражданские
2 четверть
2 четверть
Какими словами заканчивается роман Е. Замятина «Мы»?
a) Люди должны победить.
b) Любовь должна победить.
c) Разум должен победить.
d) Человек должен победить
2 четверть
2 четверть
Какие из героев противопоставляются на протяжении всего романа А. Рыбакова «Дети Арбата»?
a) Алферов и Панкратов
b) Панкратов и Шарок
c) Панкратов и Сталин
d) Сталин и Шарок
2 четверть
2 четверть
«Ты не защитил невинного. Тебя тоже некому будет защищать». Кому из героев романа адресованы эти слова?
a) Алферову
b) Дьякову
c) Рязанову
d) Шароку
2 четверть
2 четверть
Прочитайте отрывок из романа Е. Замятина «Мы» и ответьте на вопросы. Докажите своё мнение, ссылаясь на текст, оцените замысел автора, используйте литературоведческие термины. Напишите ответ в виде связного текста.
1. Какова роль данного эпизода в композиции романа?
2. Как данный эпизод связан с идеей романа?
3. Каким представлен герой в этом эпизоде? Каким образом образ главного героя помогает автору раскрыть основную идею романа?
4. Каким образом автор выражает своё отношение к происходящему?
Но, к счастью, между мной и диким зелёным океаном – стекло Стены. О, великая, божественно-ограничивающая мудрость стен, преград! Это, может быть, величайшее из всех изобретений. Человек перестал быть диким животным только тогда, когда мы построили Зелёную Стену, когда мы этой Стеной изолировали свой машинный, совершенный мир – от неразумного, безобразного мира деревьев, птиц, животных.
Сквозь стёкла на меня – туманно, тускло – тупая морда какого-то зверя, жёлтые глаза, упорно повторяющие одну и ту же непонятную мне мысль. Мы долго смотрели друг другу в глаза – в эти шахты из поверхностного мира в другой, за поверхностный. И во мне копошится: «А вдруг он, желтоглазый, – в своей нелепой, грязной куче листьев, в своей невычисленной жизни – счастливее нас?»
Я взмахнул рукой, жёлтые глаза мигнули, попятились, пропали в листве. Жалкое существо! Какой абсурд: он – счастливее нас! Может быть, счастливее меня — да; но ведь я – только исключение, я болен.
Да и я … Я уже вижу тёмно-красные стены Древнего Дома – и милый заросший старушечий рот – я кидаюсь к старухе со всех ног:
– Тут она?
Заросший рот раскрылся медленно:
– Это кто же такое – она?
– Ах, ну кто-кто? Да, конечно… Мы же вместе с ней тогда – на аэро…
– А-а; так, так… Так-так-так…
Лучи – морщины около губ, лукавые лучи из жёлтых глаз, пробирающихся внутрь меня – всё глубже… И наконец:
– Ну, ладно уж… тут она, недавно прошла.
Тут. Я увидел: у старухиных ног – куст серебристо-горькой полыни (двор Древнего Дома – это тот же музей, он тщательно сохранён в доисторическом виде), полынь протянула ветку на руку к старухе, старуха поглаживает ветку, на коленях у ней – от солнца жёлтая полоса. И на один миг: я, солнце, старуха, полынь, жёлтые глаза – мы всё одно, мы прочно связаны какими-то жилками, и по жилкам – одна общая, буйная, великолепная кровь…
Мне сейчас стыдно писать об этом, но я обещал в этих записках быть откровенным до конца. Так вот: я нагнулся – и поцеловал заросший, мягкий, моховой рот. Старуха утёрлась, засмеялась.
2 четверть
3 четверть
Какова основная проблематика повести В. Быкова «Сотников»?
a) героизм и предательство перед лицом смерти
b) изображение жизни захваченных фашистами сел
c) отображение деятельности партизан на оккупированной территории
d) сила и бессилие человеческого духа
3 четверть
3 четверть
Какой основной прием использует В. Быков в повести «Сотников» для разрешения конфликта произведения?
a) противопоставление героев
b) прямая авторская характеристика
c) своеобразная композиция
d) сопоставление
3 четверть
3 четверть
Почему Васков, герой повести Б. Васильева «А зори здесь тихие», отправил Бричкину за подкреплением?
a) он не отправлял за подкреплением
b) он решил взять в плен диверсантов
c) нужен был переводчик для контакта с противником
d) фашистов оказалось больше, чем ожидалось
3 четверть
3 четверть
С кем сравнивает А. Т. Твардовский советских солдат в поэме «Василий Теркин»?
a) воинами прошедших войн
b) их отцами
c) сказочными богатырями
d) средневековыми рыцарями
3 четверть
3 четверть
Почему А.Т. Твардовский сопоставляет Теркина с солдатом-стариком?
Он хотел
a) показать преемственность поколений
b) показать общенародный характер войны
c) подчеркнуть глубокую веру солдат в победу
d) расширить представление о Теркине
3 четверть
3 четверть
Напишите эссе на одну из тем. Используйте цитаты из изученных произведений, ссылки на критическую литературу. Объём работы 250-300 слов.
1) Каким образом представлен образ солдата в военной прозе?
2) Каким образом представлена война в военной лирике?
3 четверть
4 четверть
К какому жанру относится произведение А. Вампилова «Утиная охота?
a) драма
b) трагедия
c) фарс
d) феерия
4 четверть
4 четверть
«Да, хочу на охоту выезжаешь?.. Прекрасно… Я готов… Да, сейчас выхожу». Кому из персонажей пьесы «Утиная охота» принадлежат эти слова?
a) Зилову
b) Диме
c) Саяпину
d) Кузакову
4 четверть
4 четверть
Что общее в образах Ларры и Данко в рассказе А.М. Горького «Старуха Изергиль»?
a) крайний индивидуализм
b) красота облака
c) противостояние миру людей
d) противостояние племени
4 четверть
4 четверть
Какой художественный приём лежит в основе композиции рассказа «Старуха Изергиль»?
a) антитеза
b) последовательное изложение событий
c) рассказ в рассказе
d) чередование эпизодов
4 четверть
4 четверть
Какие качества противопоставляет А.М. Горький в характерах Ларры и Данко?
a) просвещённость и невежество
b) альтруизм и индивидуализм
c) отвага и трусость
d) ум и ограниченность
4 четверть
4 четверть
Напишите эссе на одну из тем. Используйте цитаты из изученных произведений, ссылки на критическую литературу. Объём работы 350-380 слов.
1) Каким образом А.М. Горький в рассказе «Старуха Изергиль» и А. Вампилов в пьесе «Утиная охота» раскрывают проблему нравственного выбора?
2) Каким образом представлена тема нравственного выбора в поэзии О. Сулейменова и в русской поэзии? (автор из русской поэзии по выбору учащегося)
4 четверть
3 четверть
Литературная прозаическая сказка
Прочитайте эпизод из произведения К. Паустовского «Теплый хлеб».
(…) Жил в Бережках со своей бабкой мальчик Филька, по прозвищу «Ну Тебя». Филька
был молчаливый, недоверчивый, и любимым его выражением было: «Да ну тебя!»…
Зима в этот год стояла тёплая. В воздухе висел дым. Снег выпадал и тотчас таял.
Мокрые вороны садились на печные трубы, чтобы обсохнуть, толкались, каркали друг на
друга. Около мельничного лотка вода не замерзала, а стояла чёрная, тихая, и в ней
кружились льдинки.
В один из таких тёплых серых дней раненый конь постучал мордой в калитку к
Филькиной бабке. Бабки не было дома, а Филька сидел за столом и жевал кусок хлеба,
круто посыпанный солью.
Филька нехотя встал, вышел за калитку. Конь переступил с ноги на ногу и
потянулся к хлебу. «Да ну тебя! Дьявол!» – крикнул Филька и наотмашь ударил коня по
губам. Конь отшатнулся, замотал головой, а Филька закинул хлеб далеко в рыхлый снег и
закричал:
— На вас не напасёшься, на христорадников! Вон твой хлеб! Иди копай его мордой
из-под снега! Иди копай!
И вот после этого злорадного окрика и случились в Бережках те удивительные
дела, о каких и сейчас люди говорят, покачивая головами, потому что сами не знают,
было ли это или ничего такого и не было.
Слеза скатилась у коня из глаз. Конь заржал жалобно, протяжно, взмахнул
хвостом, и тотчас в голых деревьях, в изгородях и печных трубах завыл, засвистел
пронзительный ветер, вздул снег, запорошил Фильке горло. Филька бросился обратно в
дом, но никак не мог найти крыльца – так уже мело кругом и хлестало в глаза. Летела по
ветру мёрзлая солома с крыш, ломались скворечни, хлопали оторванные ставни. И всё
выше взвивались столбы снежной пыли с окрестных полей, неслись на деревню, шурша,
крутясь, перегоняя друг друга. (…)
3 четверть
3 четверть
Литературная прозаическая сказка
Заполните таблицу примерами из текста, характеризуя героев эпизода.
3 четверть
3 четверть
1) Напишите эссе на одну из предложенных тем.
2) Сравните произведения разных видов искусства.
3) Охарактеризуйте сходства и различия в способах и приемах создания образов.
4) Выразите свое мнение об эмоциональном воздействии каждого произведения.
5) Аргументируйте, используя цитаты.
6) Соблюдайте объем работы 180-200 слов.
Предлагаемые темы эссе:
1) Сравните иллюстрацию Э.Неизвестного «Между крестом и топором» с образом Родиона Раскольникова в романе. С помощью каких способов и приемов писатель и художник раскрывают нравственные искания героя? Как иллюстрация помогает понять образ героя?
2) Сравните иллюстрацию А. А. Парамонов «Бесприданница» с образом Ларисы Огудаловой в романе. С помощью каких способов и приемов писатель и художник раскрывают внутренний мир героя? Как иллюстрация помогает понять образ героя?
Предлагаемые иллюстрации:
3 четверть
4 четверть
Проанализируйте один из предложенных эпизодов.
1) Определите роль эпизода в композиции произведения.
2) Объясните его значение в раскрытии идей, проблем произведения.
3) Охарактеризуйте героев/героя эпизода, их роль в системе персонажей.
4) Определите средства и приемы создания образов.
[15]
A) Л.Н.Толстой. «Война и мир»
…- Я часто думаю, — продолжала Анна Павловна, — как иногда несправедливо распределяется счастие жизни. За что вам дала судьба таких двух славных детей, таких прелестных детей? А вы, право, менее всех цените их и потому их не сто́ите.
— Que voulez-vous? Lafater aurait dit que je n’ai pas la bosse de la paternité, — сказал князь. (Что делать! Лафатер сказал бы, что у меня нет шишки родительской любви).
— Перестаньте шутить. Знаете, я недовольна вашим меньшим сыном. Между нами будь сказано, о нем говорили у ее величества и жалеют вас…
Князь не отвечал, но она молча, значительно глядя на него, ждала ответа. Князь Василий поморщился.
— Что ж мне делать? — сказал он наконец. — Вы знаете, я сделал для их воспитания все, что может отец, и оба вышли des imbéciles (дурни). Ипполит, по крайней мере, покойный дурак, а Анатоль — беспокойный. Вот одно различие, — сказал он, улыбаясь более неестественно и одушевленно, чем обыкновенно, и при этом особенно резко выказывая в сложившихся около его рта морщинах что-то неожиданно-грубое и неприятное.
— И зачем родятся дети у таких людей, как вы? Ежели бы вы не были отец, я бы ни в чем не могла упрекнуть вас, — сказала Анна Павловна, задумчиво поднимая глаза.
— Je suis votre верный раб, et à vous seule je puis l’avouer. Мои дети — ce sont les entraves de mon existence. (Я вас… и вам одним могу признаться. Мои дети — обуза моего существования.) Это мой крест. Я так себе объясняю. Что делать? — Он помолчал, выражая жестом свою покорность жестокой судьбе.
Анна Павловна задумалась.
— Вы никогда не думали о том, чтобы женить вашего блудного сына Анатоля. У меня есть одна petite personne, которая очень несчастлива с отцом, une parente à nous, une princesse (девушка… наша родственница, княжна) Болконская.
— Нет, вы знаете ли, что этот Анатоль мне стоит сорок тысяч в год, — сказал он, видимо не в силах удерживать печальный ход своих мыслей. Он помолчал. — Что будет через пять лет, ежели это пойдет так? Voilà l’avantage d’être père (Вот выгода быть отцом). Она богата, ваша княжна?
— Отец очень богат и скуп. Знаете, этот известный князь Болконский, отставленный еще при покойном императоре и прозванный прусским королем.
— Ecoutez, chère Annette (Послушайте, милая Анет),— сказал князь, взяв вдруг свою собеседницу за руку и пригибая ее почему-то книзу. — Она хорошей фамилии и богата. Все, что мне нужно.
B) А. В. Вампилов «Старший сын» БУСЫГИН. Но он прав. САРАФАНОВ. Кто прав?.. БУСЫГИН. Я вам не сын. САРАФАНОВ. Что такое?.. Что это значит? БУСЫГИН. Я вам не сын. Я обманул вас вчера.
САРАФАНОВ. Володя! Что ты говоришь?.. БУСЫГИН. Поймите, я не хотел! Все вышло случайно. Вчера, когда вы (в сторону Макарской) к ней стучались, я узнал ваше имя и заметил вашу квартиру. С этого все и началось. Мы хотели согреться и уйти… МАКАРСКАЯ. Погоди! Это ты искал вчера, где переночевать? БУСЫГИН. Да. Все вышло само собой. Утром, вместо того чтобы уйти… САРАФАНОВ. Это невозможно… Не верю. Быть этого не может! БУСЫГИН. Я надеюсь, что вы меня простите, потому что я… В общем, я рад, что попал к вам… САРАФАНОВ. Значит, ты мне… Выходит, я тебе… Как же так?.. Да нет, я не верю! Скажи, что ты мой сын!.. Ну! Сын, ведь это правда? Сын?! БУСЫГИН. Нет… САРАФАНОВ. Кто же ты? Кто?! НИНА. Он — псих. Он настоящий псих, а мы все только учимся. Даже ты, папа, по сравнению с ним школьник. Он настоящий сумасшедший. ВАСЕНЬКА. Ну и дела… МАКАРСКАЯ. Да-а, история… САРАФАНОВ. Но я не верю! Не хочу верить! БУСЫГИН. Откровенно говоря, я и сам уже не верю, что я вам не сын. (Взглянув на Нину.) Но факт есть факт. САРАФАНОВ. Не верю! Не понимаю! Знать этого не хочу! Ты — настоящий Сарафанов! Мой сын! И притом любимый сын! НИНА (Бусыгину). Я тебе говорила… (Сарафанову, весело.) А я? А Васенька? Интересно, ты еще считаешь нас своими детьми? САРАФАНОВ; Нина! Вы все мои дети, но он… Все-таки он вас постарше. Все смеются. МАКАРСКАЯ. Чудные вы, между прочим, люди. НИНА (смеется). Чудные — дом чуть не сожгли. Макарская махнула рукой. САРАФАНОВ. То, что случилось, — все это ничего не меняет. Володя, подойди сюда… Бусыгин подходит. Он, Нина, Васенька, Сарафанов — все рядом. Макарская в стороне. Что бы там ни было, а я считаю тебя своим сыном. (Всем троим.) Вы мои дети, потому что я люблю вас. Плох я или хорош, но я вас люблю, а это самое главное… МАКАРСКАЯ. Извините, конечно. (Бусыгину.) Но я хочу спросить. У тебя родители имеются? БУСЫГИН. Да… Мать в Челябинске. НИНА. Она одна? (Смеется.) Папа, тебя это не интересует? БУСЫГИН. Она живет с моим старшим братом. НИНА. А сам ты? Как ты сюда попал? БУСЫГИН. Я здесь учусь. САРАФАНОВ. Где же ты живешь? БУСЫГИН. В общежитии. САРАФАНОВ. В общежитии… Но ведь это далеко… и неуютно. И вообще, терпеть я не могу общежитий… Это я к тому, что… Если бы ты согласился… словом, живи у нас. БУСЫГИН. Нет, что вы… САРАФАНОВ. Предлагаю от чистого сердца… Нина! Чего же ты молчишь? Пригласи его,уговори. НИНА (капризно). Ну с какой стати? Почему он должен жить у нас? Я не хочу. БУСЫГИН. Я буду вас навещать. Я буду бывать у вас каждый день. Я вам еще надоем. САРАФАНОВ. Володя! Я за то, чтобы ты у нас жил — и никаких.
Смотреть задание 4 четверть
1 четверть
Выберите правильный вариант ответа.
1. Кто из поэтов является представителем футуризма?
A) В. Маяковский
B) А. Блок
C) А. Ахматова
D) М. Цветаева
1 четверть
1 четверть
Какое поэтическое течение было первым в литературе Серебряного века?
A) Акмеизм
B) Имажинизм
C) Символизм
D) Футуризм
1 четверть
1 четверть
«Бросить Пушкина, Достоевского, Толстого и прочих классиков с парохода современности». Чей это призыв?
A) акмеистов
B) имажинистов
C) символистов
D) футуристов
1 четверть
1 четверть
К чему стремились поэты-символисты?
A) Быть общепонятными, доступными для читателей
B) Передать читателю свои мысли и чувства
C) Пробудить в читателе собственные мысли
D) Приобщить читателя к мировым культурам
1 четверть
1 четверть
К какому направлению можно отнести творчество А. Ахматовой?
A) акмеизм
B) имажинизм
C) символизм
D) футуризм
1 четверть
1 четверть
Ответьте на вопросы (2-3 предложения).
1. Докажите, что ведущей темой «Донских рассказов» М. Шолохова является судьба человека, попавшего под «жернова истории».
2. В чём проявилась жестокость старого мира в период голода в рассказе М. Шолохова «Алёшкино сердце»?
3. Какими предстают лирический герой и его возлюбленная в стихотворении А. Блока «Незнакомка»?
4. Какова роль символов «белое платье», «белое плечо», «голос, летящий в купол» в стихотворении А. Блока «Девушка пела в церковном хоре»?
5. Какие чувства испытывает лирический герой к родному краю, к родному дому в стихотворении С. Есенина «Я покинул родимый дом…»?
1 четверть
2 четверть
Как отразился акмеизм на поэзии Ахматовой?
A) Произошло соединение лирики с психологической повестью
B) Введены заурядные бытовые мелочи в стихи
C) Деление слов на слоги позволило воссоздать ритмическую схему
D) Появилось триединство — обыгрывались звук, слово и смысл
2 четверть
2 четверть
Какой приём использован в стихотворении «Песня последней встречи»?
Это песня последней встречи.
Я взглянула на темный дом.
Только в спальне горели свечи
Равнодушно-желтым огнём.
A) Ретроспекция
B) Синтаксический параллелизм
C) Антитеза
D) Зеркальность
2 четверть
2 четверть
В чём может выражаться синкретизм жанра?
A) В разделении формы и содержания
B) В соотнесенности поэзии с народно-литературными традициями
C) В соединении эпического и лирического начала в тексте
D) В трансформации классической поэзии в романтическую
2 четверть
2 четверть
Какую цель ставил автор романа «Дети Арбата»?
A) Выяснить причины конфликта «отцов и детей»
B) Объяснить, в чём величие социалистической революции
C) Показать, как закалялся характер Саши Панкратова
D) Разобраться в истоках трагедии 30-х годов
2 четверть
2 четверть
В чём своеобразие жанра романа «Дети Арбата»?
A) Является по сути философским трактатом
B) Имитирует историческое исследование
C) Это исторический роман, основанный на автобиографических фактах
D) Психологический роман толстовского типа
2 четверть
2 четверть
Ответьте на вопросы (2-3 предложения).
1. Каковы особенности композиции стихотворения А. Ахматовой «Сжала руки под темной вуалью»?
2. Согласны ли вы, что в стихотворении «Мне голос был» А. Ахматова выразила голос интеллигенции, сделавшей выбор и оставшейся с родной страной?
3. Столько просьб у любимой всегда! У разлюбленной просьб не бывает. Какой приём использует А. Ахматова в этих строчках? Объясните цель использования данного приёма.
4. Какие исторические события нашли отражение в романе А. Рыбакова «Дети Арбата»?
5. Докажите, что в романе А. Рыбакова «Дети Арбата» Юрий Шарок является антиподом Саши Панкратова.
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
Какие качества являются основополагающими для главного героя повести
В. Кондратьева «Сашка»?
A) Доброта, гуманизм
B) Преданность, верность
C) Чувство долга, патриотизм
D) Честность, открытость
3 четверть
3 четверть
Почему Быков назвал повесть о предательстве «Сотников»?
A) Автор показывает, что он на стороне главного героя.
B) Использует приём «говорящая фамилия»: один стоит сотни.
C) Подчёркивает превосходство героя в военной иерархии.
D) Указывает на невольного виновника разыгравшейся трагедии.
3 четверть
3 четверть
Какой вид конфликта является ведущим в повести «Сотников»?
A) Конфликт между интеллигентом и крестьянином
B) Конфликт между патриотом и предателем
C) Конфликт внутренний, с самим собой
D) Конфликт материального и духовного мира
3 четверть
3 четверть
Какова основная тема повести «А зори здесь тихие» Б. Васильева?
A) Война и дети
B) Долг и личные интересы
C) Женщины на войне
D) Любовь и война
3 четверть
3 четверть
С помощью какого приёма Высоцкий выражает своё отношение к подвигу советского солдата?
Здесь раньше вставала земля на дыбы,
А нынче — гранитные плиты.
Здесь нет ни одной персональной судьбы,
Все судьбы в единую слиты.
A) Гипербола
B) Антитеза
C) Градация
D) Оксюморон
3 четверть
3 четверть
Ответьте на вопросы (2-3 предложения).
1. Какова основная тема повести В. Кондратьева «Сашка»?
2. Почему Сашка взял на себя вину лейтенанта Володи?
3. Почему герои повести В. Быкова «Сотников» (Сотников и Рыбак) стали держаться друг друга?
4. Что является завязкой событий в повести Б. Васильева «А зори здесь тихие»?
5. Каково пространство в стихотворении А. Твардовского «Я убит подо Ржевом»?
3 четверть
4 четверть
Посредством какого приёма А. Вампилов выражает свое отношение к Зилову (пьеса «Утиная охота») в следующих строчках:
«Он довольно высок, крепкого сложения; в его походке, жестах, манере говорить много свободы, происходящей от уверенности в своей физической полноценности. В то же время и в походке, и в жестах, и в разговоре у него сквозят некие небрежность, скука»?
A) Антитеза
B) Гипербола
C) Градация
D) Ирония
4 четверть
4 четверть
Прочитайте отрывок из пьесы А. Вампилова «Утиная охота» и выберите цитату, в которой автор выражает надежду на воскрешение Зилова.
ЗИЛОВ. Не знаю. Подарите мне остров. Если вам не жалко.
ВАЛЕРИЯ. Нет, серьезно.
ЗИЛОВ. Ну не знаю.
ВАЛЕРИЯ. Вот что ты больше всего любишь?.. Ну что?
ЗИЛОВ. Что я люблю… Дай подумать.
ВАЛЕРИЯ. Ну жену, это само собой…
ГАЛИНА. Да нет, давно не любит…
ВЕРА (усмехнулась). Может, любовницу.
Саяпин хохотнул.
КУШАК (удивленно). Верочка…
ВАЛЕРИЯ (Зилову). Ну? Сообразил?
ЗИЛОВ. Соображаю, не могу сообразить.
ВАЛЕРИЯ. Вот тупица. Ну что же ты любишь — в самом деле!
ГАЛИНА. Он любит друзей больше всего.
ВЕРА. Женщин. Подарите ему женщину.
КУЗАКОВ. Все чепуха. Больше всего на свете Витя любит работу.
Дружный смех.
A) Больше всего на свете Витя любит работу.
B) Что я люблю… Дай подумать.
C) Он любит друзей больше всего.
D) Подарите мне остров.
4 четверть
4 четверть
Что больше всего интересует А. Вампилова в “Утиной охоте”? A) Осмысление роли человека в обществе B) Процесс нравственного разрушения человека C) Душевный идеализм героев D) Семейный конфликт
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
В чем Евтушенко видит предназначение поэта? Великих книг у нас не стало. Неужто ты рожать устала пророков, русская земля?
Беда. Не гений даже я.
A) Украшение жизни, развлечение масс
B) Формирование народного сознания
C) Жизнеописание эпохи социализма
D) Прославление русского народа
4 четверть
4 четверть
Какие мотивы /темы звучат в данном фрагменте стихотворения Р.Рождественского?
Человеку надо мало:
после грома — тишину.
Голубой клочок тумана.
Жизнь — одну.
И смерть — одну…
A) добра и зла
B) одиночества и разочарования
C) патриотизма и жертвенности
D) поиска смысла жизни
4 четверть
4 четверть
Дайте краткие ответы на вопросы.
1. О чем хотел сказать А. Вампилов, повторяя одну и ту же деталь («типовой дом») в самом начале пьесы «Утиная охота»?
2. Можно ли назвать отношения Зилова с Кузаковым и Саяпиным дружбой? Почему?
3. Какие детали, использованные в стихотворении Р. Рождественского, доказывают, что «человеку надо мало»?
4. На что обращает внимание О. Сулейменов с помощью приёма синтаксического параллелизма в стихотворении «Маме»?
… Если прав, будь с гордым горд: он не отец порока, будь с робким робок: он тебе не раб.
5. Какое значение имеет сравнение человека с миром («не люди умирают, а миры») в стихотворении Е. Евтушенко «Людей неинтересных в мире нет»?
4 четверть
4 четверть
Выполните письменную работу.
Оцените сочинение ученика «Образ Зилова» (по пьесе А. Вампилова «Утиная охота») с точки зрения полноты и глубины раскрытия темы, композиционного единства, фактологической точности и средств привлечения внимания читателя.
Главный герой знаменитой пьесы Александра Вампилова «Утиная охота» Виктор Зилов – нарцисс, потерявший всю значимость моральных ценностей и принципов. Цензоры не сразу пропустили это произведение к постановке, уж очень мерзок был образ этого молодого человека. Неужели такими были все советские люди? Конечно, нет. Но Зилов – человек, приносящий своим появлением зло. Он ломает судьбы, унижает женщин своим отношением, плюет в душу родным и близким людям. И именно такого человека эпохи застоя поставил во главе пьесы Александр Вампилов.
Зилов работает инженером, отроду ему всего лишь тридцать лет. Он привлекателен и обаятелен, но только тогда, когда это выгодно исключительно ему самому. Он уверен в себе и своей неотразимости, это находит отражение в походке и жестах. И в тоже время во всём этом прослеживается грусть, лень и тоска. Зилов скучает постоянно, где бы и с кем бы он ни находился. Он равнодушен к жене Галине, она давно ему приелась, живёт просто по привычке. Зилов завёл любовницу, но и она не вызывает у него должных эмоций. На работе Виктор просто просиживает время. Ладно, работа не всегда нравится. Ну, может, у этого молодого человека есть увлечения? На первый взгляд, можно подумать, что есть у Зилова одна страсть – утиная охота. Но ведь и это на деле оказывается неправдой.
У Виктора Зилова ценности будто встают с ног на голову. Быть настоящим мужчиной в его понимании — значит постоянно врать. А кроме этого пройти по головам, если тебе нужно чего-то добиться. Пусть даже чего-то мимолетного и незначительного.
Зилов и сам приходит к той мысли, что он ленив и развратен, может быть, ещё бы и можно было что-то изменить, но совершенно не хочется. Единственное, что привлекает этого человека – вечеринки, банкеты, попойки, которым нет числа, они просто чередой проходят по жизни Виктора Зилова. Он занимает деньги, устраивает скандалы, обижает людей мимоходом, даже не задумываясь об этом и не помня на утро, с чего началась ссора. Зилов – человек без цели и, соответственно, без осмысленного жизненного пути.
4 четверть
1 четверть
Прочитайте текст и выполните предложенные задания.
[10]
Революционное зарядное устройство черпает энергию «из воздуха»
1) Исследователи Массачусетского технологического университета (MIT) создали зарядное устройство, которое позволит смартфону получать энергию для своей батареи буквально из окружающего пространства. 2) Только представьте, что, благодаря новейшей разработке ученых, в скором времени нам не понадобятся атомные электростанции. 3) Возможно, мы перестанем зависеть от атомных реакторов. 4) Ведь в перспективе, как считают ученые, эта технология, при ее должном развитии, сделает мир свободным от выбросов заводов и фабрик, планета станет чище. 5) Возможно, именно эта технология позволит сохранить нашу планету для будущих потомков. 6) Рассмотрим эту теорию на примере владельца любого гаджета, который полностью независим от розетки. 7) В последнее время в связи с резким ростом производительности смартфонов все острее стоит проблема низкой автономности этих гаджетов. 8) При интенсивном его использовании батареи может не хватить и на полдня, в результате чего владельцу аппарата приходится либо постоянно искать розетку, либо носить с собой так называемый «пауэрбанк». 9) А между тем развитие гаджет-индустрии идёт по пути отказа от любых проводных систем, включая и зарядку. 10) Но существующие системы беспроводной подзарядки все равно требуют подключения к электросети, так что проблема мобильности остаётся нерешённой. 11) Именно эту проблему и решает поистине революционная разработка MIT. 12) Недавно создатели системы презентовали её рабочий прототип. 13) Он представляет собой тонкую гибкую плёнку с включёнными в ее структуру элементами, чувствительными к электромагнитному полю любой интенсивности. 14) В сущности, эта плёнка, которую легко можно прикрепить на корпус смартфона, выполняет роль своеобразной антенны. 15) Попадающее на ее рабочую поверхность электромагнитное излучение преобразуется в постоянный ток мощностью около 40 микроватт. 16) Этого может быть достаточно для зарядки не слишком крупного гаджета, каким является телефон. 17) А источником электромагнитного поля могут быть WiFi-сети, которые функционируют почти по всей площади крупных городов. 18) Инженеры MIT рассчитывают увеличить мощность своей системы, чтобы она могла подзаряжать планшеты и даже нетбуки. 19) Для этого достаточно просто увеличить площадь преобразователя, правда, в таком случае система перестаёт быть компактной. 20) А в скором времени на такую систему перейдёт весь мир.
Из журнала «Человек. Энергия. Атом №1 (31) 2019»
1. Укажите в каждой части текста номера предложений, в которых содержится основная информация.
2. Что отражено в заголовке – тема или основная мысль? Аргументируйте свой ответ.
3. Назовите две проблемы, о которых идёт речь в тексте.
4. Объясните, почему разработку инженеров MIT можно считать революционной? Приведите два доказательства.
5. Укажите, какая информация текста представляет для вас особый интерес. Объясните, почему?
1 четверть
2 четверть
Прочитайте текст и выполните задания.
1. Определите стиль предложенного текста. Аргументируйте свой ответ.
2. Определите форму текста.
3. Определите цель и целевую аудиторию предложенного текста.
4. Определите тип текста. Аргументируйте свой ответ.
5. Укажите приёмы и средства, используемые автором для привлечения внимания читателей (не менее 3). Объясните цель использования каждого средства.
Привет всем, кто следит за моими публикациями. Хочу обсудить с вами одну тему. Надеюсь услышать ваши мнения в комментариях.
Никогда не понимал математического моделирования в маркетинге, а значит, и в бизнесе. Тогда, имея программу по моделированию, можно было бы продавать готовые модели бизнеса как пирожки, и это тоже бизнес! Но таких моделей почему-то никто не продает. А значит, возникает вопрос: «А есть ли они вообще или это просто часть академической науки, которая не касается практики?»
В СССР был мощнейший институт – Госплан, который моделировал, просчитывал, рассчитывал что-то там и выдавал всем планы. Мощнейшая организация просчитывала и учитывала всё и вся, но, тем не менее, ни одна пятилетка и семилетка не были выполнены согласно этим планам. Ни разу!
К кризису 2007 года весь мир подвели три американских нобелевских лауреата по экономике, создав стратегии компаний – мыльных пузырей. А затем накачали эти компании деньгами, не обеспеченными ничем!
И вот ещё наглядный пример из области математики. По теории вероятности, а это тоже расчёты, и немалые, бомба не падает в одну воронку дважды! Это знает не только каждый, кто служил в армии, но и, пожалуй, любой школьник. Не так давно в новостях показывали сюжет, как в одного китайца попала молния. Он прошёл пару метров – и молния в него ударила ещё раз! Китаец как ни в чём ни бывало пошёл дальше! Всё было снято камерами наблюдения с ближайшего дома, видимо, там был какой-то банк.
И вот вопрос господам, любителям острых метаматематических ощущений! С какой вероятностью такую ситуацию можно было бы просчитать или смоделировать? 10 к 10? В бизнесе мы дело имеем с людьми, а не с андроидами. Деньги в компанию приходят от клиентов, если вы, конечно, не Газпром!
Расчеты нужны, но какие? Что надо считать? Вычислить стоимость потенциального клиента. Вычислить, сколько продаж вы сделаете потенциальным клиентам. Вычислить маржинальную стоимость клиента. И это действительно важно. Это поможет в понимании того, где вы, как предприниматель, теряете деньги и где их можете приумножить.
А вы как считаете? Есть другой взгляд на этот вопрос?
P.S. Надо просчитывать то, что действительно принесёт вам прибыль, другие же расчёты – это просто гимнастика для ума, полезна, но денег не приносит.
2 четверть
3 четверть
1. Прочитайте два текста и выполните предложенные задания.
2. Сравните стили текстов. Аргументируйте свой ответ. [2]
3. Сравните цели текстов. [2]
4. Сравните целевую аудиторию текстов. [2]
5. Сформулируйте авторскую позицию в каждом из текстов. [2]
6. Укажите средства/приёмы воздействия, используемые авторами текстов. [2]
[10]
Текст А
Валдис Пейпиньш «Сколько стоит голод?»
Современному обществу с постоянным выбором между ожирением и диетами проблема голода кажется чем-то далёким, некой тенью давно ушедших времен. Совсем иначе дело обстоит в Африке, где недостаток питания до сих пор является одной из острейших проблем. Недаром за этим континентом закрепилась дурная слава «главного полюса мирового голода». Причем Эфиопия и прочие страны Африканского Рога даже по тамошним меркам считаются неблагополучными. Ведь Эфиопия сегодня, как и 50 лет назад, – это бедная аграрная страна. Сельское хозяйство остается столь же архаичным, как и столетие назад. Недостаток питания – постоянная проблема Эфиопии, а время от времени её поражает самый настоящий голод. Самым страшным до сих пор считается голод 1983-1988 годов, пик которого пришёлся на 1984-й. Тогда голодали не менее пяти миллионов и умерли свыше миллиона человек.
Поскольку у власти в то время находилась «кровавая социалистическая диктатура» Менгисту Хайле Мариама, приверженцы свободного рынка и капитализма без ограничений буквально уверовали, что только они способны сохранить человечество от повторения подобного кошмара. Однако действительность оказалась совсем иной. В 2005 и 2007 годах страна вновь испытывала сильный недостаток продовольствия. В 2009 году снова грянул голод. А в 2016 году, похоже, сбылись самые суровые прогнозы относительно такого кризиса.
Текст Б
Форум «Социальные вопросы»
Меня зовут Рахели, я 27-летняя мать-одиночка с шестилетней дочерью. Работаю кассиром в супермаркете. Я одна, и помочь мне некому, поэтому приходится работать на полставки, получая всего 2500 шекелей в месяц. Еще мне полагаются алименты в 1000 шекелей и государственное детское пособие в 140 шекелей. В месяц у меня получается примерно 4 тысячи шекелей чистого дохода. А заплатить мне нужно за тот же месяц больше 6 тысяч. И эта финансовая «дыра» существует несмотря на то, что я трачу деньги на самое необходимое. Мой банковский минус вырос до 10 тысяч, к тому же пришлось взять ссуду в 75 тысяч шекелей. Банку нужно возвращать каждый месяц примерно 1800 шекелей, что, конечно, отнюдь не помогает в ежедневной борьбе за выживание.
Такое положение приводит к тому, что тот, кто работает, еле сводит концы с концами. Жизнь в Израиле стоит недешево, особенно когда нужно куда-то пристроить ребенка на послеобеденные часы (чтобы хотя бы начать работать посменно). Однако, к моему несчастью, у работающих матерей-одиночек практически нет условий, чтобы достойно трудиться и зарабатывать больше. Впрочем, когда заработок хотя бы ненамного вырастает, все возвращается на круги своя: тебя тут же лишают льгот, алиментов, пособия по обеспечению прожиточного минимума, помощи в аренде жилья и так далее. В результате всё приходится оплачивать только за счёт зарплаты.
Я хочу вырваться из заколдованного круга. Иногда мне кажется, что вот-вот и наступит просвет. Мне важно, чтобы вы знали: я хочу работать, хочу самостоятельно обеспечивать себя и своего ребёнка и жить достойно. Я хочу учиться, получить высшее образование. Я – молодая женщина, которая не хочет зависеть от чьей-либо помощи. Однако в нынешней ситуации всё это – несбыточные мечты.
3 четверть
3 четверть
Напишите текст по одной из предложенных тем. Объём текста – 300-350 слов. Выберите подходящую структуру, соблюдайте последовательность изложения и стилистическое единство текста, отразите своё мнение, отношение к проблеме, используйте различные способы, чтобы заинтересовать читателя.
1. В личном блоге вы решили обсудить вопрос «Должны ли родители влиять на выбор ребёнка?». Выскажите собственное мнение, рассмотрите поднимаемую проблему с различных сторон.
2. На онлайн-форуме «Бизнес и экономика» обсуждалась тема «Импорт товаров: плюсы и минусы». Напишите по данной теме собственный комментарий, в котором рассмотрите поднимаемую проблему с различных сторон.
3 четверть
4 четверть
Прослушайте текст «Плюсы и минусы клонирования». Выберите позицию «за» или «против» и постройте речь для публичного выступления в соответствии с выбранной речевой ситуацией. В своём выступлении используйте информацию из прослушанного текста.
[10]
Речевые ситуации:
1. Учёный, совершивший открытие в области клонирования.
2. Активист, выступающий против клонирования.
3. Человек, которому сделали операцию по пересадке искусственно выращенного органа.
Транскрипт
Само по себе клонирование – это процесс, при котором из одной яйцеклетки удаляется ядро и помещается в другую, уже оплодотворённую. Именно это ядро станет управлять развивающимся новым целостным организмом. Можно привести самые разные, часто противоположные по смыслу аргументы об осуществлении человеком безопасного и успешного клонирования. Среди наибольших проблем называют появление социальной тревоги. Кем клон станет для того, кто клонировал себя? Собственным ребёнком? Братом? Как должны выстраиваться его отношения с другими членами семьи? Складывается непростая ситуация, которая приведёт клона к психологическим препятствиям. Клоны призваны стать образцом своего донора. Но жизнь их всегда будет подвергаться испытаниям. Они просто обязаны в глазах тех, кто создал их, стать теми или такими, как доноры, а значит, им не миновать испытаний, во что и превратится вся их жизнь. Психологическое и социальное их развитие, таким образом, будет ограничено.
Только собственные взгляды человека влияют на его суждение о правильности такого процесса, как клонирование. И несмотря на противостояние народа, церкви, правительства, да кого угодно, человек сам делает выбор. Это звучит странно и даже страшно, но получается, что человека вырастят в лаборатории, будто он овощ какой-то. Таким образом, он становится объектом, напрочь лишённым индивидуальности. Ребёнок, рождённый клонированием, не может быть уникальным, он – копия донора, таковым и воспринимается. Как будто это товар, который может быть произведён снова и снова.
Нельзя отрицать того, что клон, наряду с другими характеристиками своего донора, переймёт и генетический возраст, какую бы продолжительную жизнь ему не предсказывали. А так как новорожденного клонировать невозможно, подобной аномалии клонам не избежать. Очень многих людей клонирование могло бы спасти от нехватки органов, заменяя больные или утерянные в несчастных случаях на выращенные с использованием ДНК. Сегодня многие из них умирают, так и не дождавшись донорского органа.
Стоит сказать и об общественной пользе. Сколько лет и ресурсов уходит на обучение человека с момента его рождения? Чтобы он стал приносить пользу обществу, лет до тридцати он должен учиться и осваивать разные премудрости. Если бы он получил в этом возрасте новое тело, то появился бы человек знающий, грамотный, с богатым жизненным опытом, способный с успехом продолжить дело, начатое донором. Он не позволит безвозвратно сгинуть колоссальному опыту, потенциалу, знаниям вместе с тем, кто ушёл в могилу. Конечно, на сегодняшний день это выглядит немного фантастично, но уже сейчас учёные бьются над тем, чтобы научится «пересаживать» сознание и, возможно, в будущем это станет реальностью.
Идея клонирования имеет своих сторонников и противников. Но какие бы доводы ни приводили обе стороны, считается, что вреда эта идея принесёт больше, чем пользы.
4 четверть
4 четверть
1. Определите стиль предложенного текста. Аргументируйте свой ответ. [2 балла]
2. Определите жанр текста. [1 балл]
3. Определите цель и целевую аудиторию предложенного текста. [2 балла]
4. Определите тип текста. Аргументируйте свой ответ. [2 балла]
5. Используя информацию прочитанного текста, дайте развёрнутый ответ на вопрос: «Что одержит победу: искусственный или природный интеллект?» Аргументируйте свою точку зрения. [3 балла]
Микрочип в голове человека
В июле 2019 года в Сан-Франциско американский миллиардер и изобретатель Илон Маск презентовал свой проект Nеuгаlink, целью которого является создание электронных чипов, вживляемых в человеческий мозг. Предполагается, что с помощью такого имплантированного микроустройства люди, лишённые способности двигаться, смогут силой мысли набирать текст на экране компьютера или работать с нужными сайтами в Интернете. Маск обещает, что практическое применение таких чипов начнётся уже в 2020 году.
Внедряемое в мозг миниатюрное устройство состоит из пучка нитей толщиной от 4 до 6 микрометров (примерно в 16 раз тоньше человеческого волоса). Эти нити содержат десятки электродов, улавливающих сигналы мозга. Информация сначала будет поступать в «переходник», который разместится за ухом. Пока для его соединения с чипом используется разъем USB-C (он применяется в планшетах Apple MacBook нового поколения), но в будущем разработчики Neuralink планируют перейти на беспроводную технологию.
Имплантацию чипа осуществляет робот-хирург, который просверливает тончайшие отверстия в черепе. Вживление длится не больше минуты. Робот использует высококачественную оптику, помогающую не задевать во время работы кровеносные сосуды и жизненно важные центры. По словам Илона Маска, в настоящее время такая процедура похожа на операцию по коррекции зрения и проводится с применением местной анестезии. Но в дальнейшей работе компания надеется использовать лазеры и делать имплантацию без наркоза.
Предполагается, что в мозг человека будут устанавливаться четыре таких чипа. Три из них расположатся в области, отвечающей за моторику, и один – в соматосенсорной зоне, отвечающей за ощущение внешних раздражителей. Всей системой можно будет легко управлять с помощью компьютера или смартфона.
Испытание чипов проводилось на 19 лабораторных крысах. На презентации был представлен один из подопытных грызунов с USB-С-портом на голове. Учёные продемонстрировали, как происходит передача параметров мозговой активности животного. Сотрудники проекта утверждают, что, по сравнению с первоначальными показателями, им путём усовершенствования системы удалось в десять раз ускорить передачу информации из мозга в компьютер.
Neuralink существует с 2017 года, в нём задействовано 90 учёных и лаборантов. Илон Маск предполагает, что со временем учёные разработают систему, которая напрямую свяжет мозг человека с компьютером, то есть сможет объединить природный и искусственный интеллекты.
Из журнала «Наука для всех»
4 четверть
1 четверть
Прочитайте текст, выполните задания.
Когда у нас появятся нормальные домашние роботы-помощники?
Некоторые фильмы — «Робот и Фрэнк», «Я, робот», мультфильмы — показывают будущее, в котором роботы-слуги выполняют работу горничных, сиделок, нянь, опекунов, позволяя семьям проводить больше времени вместе, а пожилым людям — оставаться независимыми дольше. Будущее роботов-опекунов ближе, чем мы могли бы представить. Роботы-пылесосы и роботы-газонокосилки уже доступны, а в Японии наблюдается бум вспомогательных технологий для ухода за пожилыми людьми. Поскольку сейчас люди живут дольше, растет число пожилых людей, которым требуется помощь в повседневной жизни. Отсутствие доступных опекунов означает, что в ближайшем будущем нас вполне ждёт кризис по уходу за взрослыми. В той же Японии, по оценкам, в 2025 году будет не хватать 370 000 людей, обеспечивающих уход.
Роботы для дома
Большинство роботов в настоящее время широко используются в тяжёлой промышленности и в производстве, где опасные и повторяющиеся задачи лучше выполнять при помощи автоматизированных систем. Тем не менее, эти не устающие промышленные роботы не предназначены для работы в присутствии людей, так как движутся быстро и сделаны из твёрдых материалов, что может привести к травмам.
Одна из самых больших проблем заключается в том, что навигационные системы для взаимодействующих с людьми роботов пока не разработаны полностью. Они работают, но легко сбиваются с толку вроде роботов-пылесосов, которые не могут вернуться к зарядной станции. В простых лабораторных условиях роботы могут определить лучший маршрут, но в реальных условиях, в доме, полном столов, стульев и прочего барахла, всё совершенно иначе. Есть также вопрос того, хотим ли мы, чтобы наши роботы-опекуны были похожи на людей. Где-то на грани перехода возникает нечто искусственное, что буквально отвращает нас от человекоподобных роботов.
«Чем больше он похож на человека, тем больше человек под опекой будет сопротивляться помощи робота. Робот будет полезен лишь в том случае, если человек под опёкой примет его».
В некоторых случаях негуманоидный робот может быть именно тем, что нужно. Роботы-животные начинают использоваться в качестве домашних животных в домах опеки или в качестве дополнительных компаньонов для людей со старческим слабоумием.
Многие современные роботы не многофункциональные. Разработка роботизированной системы для выполнения нескольких функций может быть сложной, особенно если задачи не связаны между собой. По крайней мере, в ближайшем будущем у нас, скорее всего, появится несколько роботов-опекунов, выполняющих различные функции. Однако возникает проблема: где мы будем хранить их, пока они не используются?
В конечном счете, роботы-опекуны будут скорее дополнять, чем заменять людей, ухаживающих за другими людьми, поскольку робототехника никогда не сможет заменить дружеское общение человека из плоти и крови. Даже самая продвинутая симуляция человека роботом не сможет сымитировать человека точь-в-точь.
Впрочем, хорошо, что мыть посуду и пылесосить пол не так уж и сложно для роботов. А вы доверяете роботам?
https://hi-news.ru/robots/kogda-u-nas-poyavyatsya-normalnye-domashnie-roboty-pomoshhniki.html
1. Определите цель текста.
2. Какова основная мысль текста?
3. Определите позицию автора. С помощью каких речевых средств она выражена в тексте? Приведите примеры.
4. Какую роль в тексте играют шрифт и гиперссылки?
5. Дайте развернутый ответ (7-8 предложений) на вопрос: «Можно ли доверять роботам?». Выразите собственную позицию. Используйте информацию прочитанного текста.
1 четверть
3 четверть
Прослушайте текст. Представьте его обзор и проведите деловую беседу:
1. Насколько актуальна тема, поднятая в тексте?
2. Насколько текст убедителен? Приведите доказательства убедительности информации.
3. В парах создайте деловую беседу между представителем молодёжного движения и руководителем городского отдела по делам молодёжи, который не разделяет намерений собеседника. В ходе беседы попробуйте достичь договорённости о проведении фестиваля косплея в вашем городе. Используйте аргументы, приведённые ниже.
Время для подготовки – 2 минуты, время обзора текста – 1 минута, время высказывания по теме – 2 минуты.
Возможные аргументы:
Транскрипт
Косплей — это сравнительно молодой вид субкультуры, который родился в Японии. Косплей представляет собой костюмированную игру, а точнее, форму воплощения действий, совершаемых на экране. Простыми словами, участники косплея полностью отождествляют себя с любимыми героями, создают себе подобную прическу, одежду, перенимают манеру интонации, речи, называются именем выбранного героя. Если есть навыки в шитье, то можно рискнуть изготовить костюм самостоятельно. Для этого следует внимательно изучить изображение своего героя. Рассмотрев детали и элементы его одежды, можно найти что-то подобное у себя в гардеробе. И, возможно, в шкафу окажется майка или юбка, похожая на одежду любимого персонажа, которая легко перешивается.
Если ничего подходящего дома не нашлось, то следует отправиться с эскизом костюма в магазин тканей и подобрать там материалы. Затем сделать выкройки, которые можно скачать в интернете, и самостоятельно изготовить косплей в домашних условиях.
Обязательно следует продумать прическу и обувь. Если нет возможности достать похожую обувь, то нужно надеть просто неприметные ботинки. А вот прическу необходимо повторить полностью, поскольку она является очень важной отличительной чертой персонажа. Европейский и американский косплей немного отличается от косплея, присущего стране восходящего солнца. В среде западных косплееров чаще популярны герои американских комиксов, фантастических фильмов, исторические личности, а также персонажи из фильмов на историческую тему.
Психологи считают, что это оригинальный способ самовыражения фанатов японской субкультуры. Этот вид костюмированной игры позволяет человеку не только развеяться, но и самоутвердиться, познать себя и раскрыть свои актерские способности.
Кто бы не хотел почувствовать себя суперменом, волшебником или прекрасной принцессой? Или стать на время кем-то другим и вырваться из реальности? Косплееры любят привлекать к себе внимание своей эпатажностью, стремятся быть не как все и отличаться. И совсем необязательно, что старомодная страсть к локонам и подъюбникам является у представителей субкультуры косплея признаком психологической незрелости. Причиной такой любви к эпатажу может быть желание приблизиться с помощью одежды к адекватному самовыражению или стремление миру продемонстрировать желаемый образ себя. Наряды косплееров как бы говорят сами за личность человека: яркость, необычность, изысканность, непохожесть на то, что существует повсеместно в нашей унылой действительности. Занятие косплеем помогает развить индивидуальность, отточить навыки самовыражения, приблизиться личности к себе настоящей. Но с тем же успехом косплей может служить и красивой, яркой ширмой, маскирующей внутренний реальный мир человека, выдающий желаемое за действительное.
Смотреть задание
3 четверть
3 четверть
Прочитайте тексты и выполните задания: [10]
1. Укажите сходства текстов (в теме, цели текстов). [1]
2. Укажите различия текстов (в стилях, лексических особенностях текстов). [1]
3. Используя информацию из обоих текстов и своё собственное мнение, напишите развернутый ответ на вопрос: «Будущее невозможно без генетики». [8 ]
Текст А
Генная инженерия в корне отличается от выведения новых сортов и пород. Манипулирование генами коренным образом отличается от комбинирования материнских и отцовских хромосом, которое происходит при естественном скрещивании. В настоящее время генная инженерия технически несовершенна, так как она не в состоянии управлять процессом встраивания нового гена. Поэтому невозможно предвидеть место встраивания и эффекты добавленного гена. В результате искусственного добавления чужеродного гена непредвиденно могут образоваться опасные вещества. В худшем случае это могут быть токсические вещества, аллергены или другие вредные для здоровья вещества. Сведения о подобного рода возможностях ещё очень неполны. Например, имеется много возможностей для неконтролируемого распространения потенциально опасных генов, используемых генной инженерией, в том числе передача генов бактериями и вирусами. Осложнения, вызванные в окружающей среде, вероятно, невозможно будет исправить, так как выпущенные гены невозможно взять обратно. Могут возникнуть новые и опасные вирусы.
Текст Б
Генная инженерия открывает перед человеком поистине огромные возможности. Грамотное изменение генов и внедрение новых позволит ученым искоренить все болезни в мире. Однако добиться таких результатов удастся только после того, как учёные полностью расшифруют геном человека. Поборов все болезни, предотвратив старение, люди начнут переделывать свой организм. Они смогут развить в себе любые способности: научатся дышать под водой, летать, изменять мозг и дополнять его новыми отделами. Человек научится клонировать себе подобных, без труда заменять поврежденные внутренние органы на новые. Более того, у человечества появится возможность воспроизвести когда-то вымершие организмы. Можно вновь «вернуть к жизни» динозавров, мамонтов и даже драконов. При помощи манипуляций с генами даже животных можно сделать умнее. Однако все это будет еще не скоро.
3 четверть
3 четверть
Напишите дискуссионное эссе на одну из предложенных тем. Соблюдайте пунктуационные нормы. Объем слов – 300-350.
1. Приведет ли вмешательство в геном человека к идеальной жизни на земле?
2. Стремление к саморазвитию – признак современной молодежи?
3. Культура создается молодежью.
3 четверть
4 четверть
Прослушайте текст. Представьте обзор текста и подготовьте публичное выступление.
1. Докажите, что представленная в тексте информация актуальна.
2. Подготовьте публичное выступление на школьной конференции от лица учителя истории на тему «Сохранение истории – в наших руках!». Приведите примеры, касающиеся вашего региона. Используйте информацию прослушанного текста.
Время для подготовки – 1 минута, время обзора текста – 1 минута, время высказывания по теме – 3 минуты.
Транскрипт
Отныне все проезжающие по трассе Шымкент – Ташкент непременно обращают внимание на конные статуи Жангир-хана и Жалантос-бахадура, установленные на высоком холме. Они являются частью мемориального комплекса «Батыр бабалар», расположившегося близ аула Шарапхана. Его открытие приурочено к 375-летию победы казахских батыров в Орбулакской битве, слава и память о которой пережили века. Взоры батыров, оседлавших коней, обращены в степь, за которой виднеются очертания гор. Их лица напряжены, и, кажется, в любой миг, как только вдали появится черная туча надвигающихся джунгар, они сорвутся с места, чтобы противостоять нашествию врага и не допустить его на родную землю.
Идея именно так увековечить героический подвиг в борьбе казахов против джунгар принадлежит председателю международного общественного благотворительного фонда «Жеті жарғы және Қожаберген жырау», заслуженному деятелю Казахстана Бекету Тургараеву. К этому дню он шел много лет, пытаясь найти ответ на вопрос, каким образом малочисленный отряд Жангир-хана смог одержать победу над многотысячным войском джунгар. Об этом подвиге, который в народе сравнивают с битвой 300 спартанцев с армией персов, он слышал еще в детстве от аксакалов. История Орбулакской битвы впечатлила его и вдохновила на идею возведения памятника героям прошлого.
Бекет Тургараев уверен, что посещение путниками и туристами мемориального комплекса «Батыр бабалар» непременно станет поводом для того, чтобы человек заинтересовался историей Орбулакской битвы, занялся поиском дополнительных сведений, погрузившись в историю казахского народа.
Мысленно представить события почти четырехвековой давности можно на скамейках Молодежного парка, заложенного рядом с комплексом «Батыр бабалар». По инициативе Бекета Тургараева в нем высажены сотни деревьев ценных пород, установлены скамейки и освещение, проложены аллеи, вдоль которых на гранитных тумбах начертаны «Слова назидания» Абая.
https://www.kazpravda.kz/news/ruhani-zhangiru/batirov—slavnih-imena
4 четверть
4 четверть
Прочитайте тексты и сравните их, описав сходства и различия. Напишите свой ответ в виде связного текста.
1. Сравните темы текстов и жанры.
2. Определите цели и целевую аудиторию.
3. Сравните языковые особенности текстов.
4. К какому стилю принадлежат тексты? Приведите доказательства.
Текст А
Из выступления В.В. Путина на Международном конгрессе по кибербезопасности
Уважаемые участники конгресса! Особого внимания, конечно, требует сегодня безопасность глобального информационного пространства. Мы видим, что количество угроз и рисков здесь только растёт. Так, по данным Всемирного экономического форума, в 2017 году потери только от кибератак в мире составили порядка триллиона долларов США, и, по мнению экспертов, если не предпринимать эффективных, результативных мер, ущерб будет ещё больше. Как и другие страны, Россия также сталкивается с подобными вызовами. К примеру, в первом квартале этого года по сравнению с аналогичным периодом прошлого года число кибератак на российские ресурсы увеличилось на треть. Убеждён, их нейтрализация и в целом обеспечение кибербезопасности – это государственная задача, и в её решении необходимо объединять усилия правоохранительных органов, деловых кругов, общественных организаций и самих граждан. Хорошо понимаем, что масштабы киберугроз сегодня таковы, что нейтрализовать их можно только вместе, объединив усилия всего международного сообщества. Россия всегда выступала за совместное и справедливое решение любых возникающих здесь вопросов и тем более споров. При этом мы убеждены, что меры безопасности и регулирования этого пространства не должны мешать его технологическому прогрессу и инновационному развитию. Вновь повторю, для бурной цифровой эпохи важна свобода: свобода общения, коммуникаций, обмена опытом и идеями.
Текст Б Фишинг-атаки можно назвать преступлением XXI века. Средства массовой информации ежедневно публикуют списки организаций, чьи клиенты подверглись фишинговым атакам. В то время как спам только отвлекает получателей от работы, фишинг зачастую ведет к реальным финансовым потерям. Угроза вполне серьёзная, так почему же люди до сих пор не научились её избегать? Преступники достаточно умело играют на психологии своих жертв: есть масса способов обмануть пользователя, и все они идут в ход. Например, можно заманить его пустыми обещаниями — надо ли говорить, что это вполне эффективный вариант, ведь любители «бесплатного сыра» всегда найдутся. Также можно сыграть на ажиотаже, возникшем вокруг какой-то темы. Например, мошеннический сайт предлагал посетителям скачать электронный билет на чемпионат мира по футболу. На самом деле вместо билета пользователь получал банковского троянца. Для тех, кому в детстве родители все-таки объяснили, что заманчивым обещаниям незнакомцев доверять не стоит, у фишеров есть другой инструмент — рассылки от лица друзей жертвы. Еще один эффективный метод — застать жертву врасплох и запугать. Например, угрозой блокировки учетной записи или даже банковской карты. В связи с этим уместно будет упомянуть «вишинг» (то есть фишинг по телефону). Не всем людям просто сориентироваться и отказать напористому «сотруднику отдела безопасности банка», требующему сообщить данные карточки для предотвращения её блокировки.
Поэтому даже при небольшом проценте попавшихся, мошенники могут вполне прилично зарабатывать. Причем, поскольку в большинстве случаев охота идёт за банковскими данными, для монетизации даже не надо придумывать какие-то сложные схемы. Также многие фишеры будут вполне удовлетворены и доступом к вашей учётной записи в социальной сети или почтовом сервисе.
Смотреть задание
4 четверть
3 четверть
Всемирная связь в 21-ом веке
На основе видео и плана составьте несплошной текст (схему, таблицу, карту), отразив его
структуру, основную и детальную информацию.
https://www.youtube.com/watch?v=LbWnlWUXEIs («Кто создал первый телефон?»)
3 четверть
4 четверть
Средства массовой информации
Прослушайте текст. В парах обсудите проблему
Примите участие в полемике (3 мин) по предложенной проблеме, убеждая оппонента в
правильности своей позиции.
4 четверть
1 четверть
Социальное неравенство как глобальная проблема общества
Прослушайте текст и ответьте на вопросы.
1. Какова тема текста?
2. Какова основная мысль текста?
3. Для какой целевой аудитории предназначен текст?
4. Какой позиции придерживается автор? Каким образом автор выражает свою позицию
в тексте? Приведите не менее 3-х примеров из текста и объясните.
Транскрипт
Обычно, когда говорят о гендерном неравенстве, имеют в виду, что женщины по тому
или иному параметру находятся в невыгодном положении по сравнению с мужчинами.
Например, что на тех же должностях они получают более низкую зарплату, а их шансы
на карьерный рост ограничены. Однако в действительности это более сложное явление. Оно
может принимать множество разных форм в зависимости от экономической и социальной
структуры конкретного общества.
Мне однажды встретилась в интернете ироничная картинка. На ней было
представлено воображаемое соревнование между слоном, обезьяной, золотой рыбкой
и пингвином, а также был дан комментарий судьи: чтобы соревнование было максимально
честным, задание для всех одно – залезть на верхушку дерева. Когда мы понимаем гендерное
равенство как равенство прав, то есть как равенство правил на старте, мы оказываемся
в позиции этого судьи. Ведь даже если правила одинаковые, оказывается, что они лучше
соответствуют образу жизни одних людей, чем образу жизни других. Так, даже в ситуации
равных прав женщина, на которой лежит дополнительная ответственность по заботе о детях,
не может строить карьеру действительно на равных с мужчиной. И даже женщины без
семейных обязанностей могут страдать в данном случае от дискриминации, ведь к ним
нередко предвзято относятся при найме, так как видят в них в первую очередь
потенциальных матерей, для которых трудовые обязанности, предположительно, менее
важны, чем семейные. Таким образом, при равенстве прав на практике гендерное
неравенство сохраняется. Оказывается, что женщины всегда как бы не дотягивают
до мужской нормы. Они недостаточно хорошие работники, поскольку отвлекаются
на семью.
Как добиться гендерного равенства, но при этом учесть отличия в социальном опыте
мужчин и женщин? Этот вопрос стал одним из основных для феминизма второй волны.
Предложенное решение – признать, что даже при равенстве прав женский опыт отличается
от мужского. И на уровне практик часто сохраняется дискриминация по признаку пола. Для
достижения гендерного равенства с точки зрения данного подхода необходимы не равные
права, но позитивные действия. Подобное понимание гендерного равенства находит свое воплощение, например, в идее квот для женщин в законодательных органах или, наоборот,
в мерах семейной политики, которые, как в Швеции, стимулируют отцов брать отпуск
по уходу за ребенком. Это значит, что теперь мы воспринимаем гендерное равенство не как
равенство возможностей, но как равенство результата. Если мы понимаем, что при
патриархате женщинам сложнее сделать карьеру, то для достижения равенства в сфере труда
нам нужно отдавать предпочтение женщинам при найме на работу. Если мы понимаем, что
отцы мало вовлечены в заботу о детях, нужно не просто гарантировать их родительские
права, но, скажем, предоставлять им дополнительный месяц отпуска по уходу за ребенком.
Нам как бы нужно намеренно сместить баланс в противоположную сторону, осуществить
некий перегиб.
https://arzamas.academy/materials/1737
1 четверть
1 четверть
Научно-технический прогресс: интеллект искусственный и естественный
Прочитайте текст. Используя информацию прочитанного текста, дайте развернутый ответ
на вопрос: «Что сделает с людьми искусственный интеллект?» Выскажите собственное
мнение по этому поводу, используя идеи текста (минимум 2).
Через 50 лет роботы сравняются с человеком по своим способностям, а затем превзойдут
его. Такой прогноз дали аналитики из британской компании IHS Markit, оценив достижения
робототехники за последние десятилетия.
На самом деле искусственный интеллект уже превосходит человека по некоторым
параметрам: например, по вычислительной способности и скорости реакции. Предрекая
превосходство роботов над людьми через 50 лет, эксперты имеют в виду, что машины к тому
времени обзаведутся полноценным сознанием, в том числе и креативностью. И тут возникает
большой вопрос: как сложатся их отношения с людьми и не захотят ли они перевернуть все с
ног на голову, подчинив себе Homosapiens, которые всем своим поведением и многовековой
историей показывают, что слово «разумный» в названии вида явно лишнее?
Песенка эта не новая. На протяжении последних нескольких лет ее поют такие
авторитетные фигуры, связанные с передовыми технологиями, как Билл Гейтс и Илон Маск.
В прошлом году эксперты компании PositiveTechnologies заметили, что некоторые модели
роботов-пылесосов подслушивают разговоры своих хозяев и передают эту информацию
через интернет. Тестированию подвергся «умный» пылесос китайского производства,
снабжённый Wi-Fi-приёмником и веб-камерой с поддержкой режима ночного видения. Это
значит, что злоумышленники могут подключиться к нему, чтобы перехватывать
конфиденциальные данные. Они будут слышать и видеть, что происходит у вас дома, а при
желании получат данные вашего банковского счета.
«Думаю, страх перед искусственным интеллектом имеет простое объяснение: нас всегда
пугало что-то новое. Но пройдет несколько поколений, и роботы, выполняющие наши
домашние дела, обучающие детей, отвозящие нас на работу, станут такой же обыденностью,
как сейчас, к примеру, лифт», — считает инженер-исследователь Университета «Иннополис»
Павел Хакимов.
Потребитель к искусственному интеллекту привыкает. В США почти 20% взрослого
населения пользуются умными колонками от Amazon или Google. Причем не только по
прямому назначению (отдавать им голосовые команды). Опросы показывают, что каждый
четвертый берет умную колонку с собой спать, каждый пятый шутит с ней.
http://www.aif.ru/tag/iskusstvjennyj_intjelljekt
2. Напишите аннотацию/основную часть аннотации к данной статье. Соблюдайте
стилистические нормы, структуру работы согласно жанру.
1 четверть
3 четверть
Современная медицина XXI века
1. Согласны ли вы с тем, что в тексте использована убедительная информация? Определите,
с помощью каких приемов автор достигает убедительности.
2. Какие средства воздействия на слушателей были использованы в тексте?
3. Где можно использовать данные, содержащиеся в тексте? Обоснуйте ответ.
Транскрипт
Здравоохранение размывает границы, открывая двери для взаимодействия со всеми
дисциплинами, способными дать ему качественный рывок к развитию. Искусственный
интеллект и носимые устройства становятся привычными средствами организации лечебного
процесса и мониторинга состояния человека.
Средства мониторинга состояния здоровья или показателей физической активности
набирают популярность с каждым годом. А, учитывая стремительное старение популяции
нашей планеты, мы можем смело заявлять, что такие устройства, как кардиомониторы,
способные предупредить о надвигающемся инфаркте, помогут серьезно снизить показатели
смертности, улучшить профилактику заболеваний и уменьшить нагрузку на всю систему
здравоохранения. Уже сейчас многие производители одежды открывают специальные
подразделения, которые будут отвечать за интеграцию технологий мониторинга (нательных
датчиков) в свою продукцию.
Сервисы телемедицины, способные обеспечивать связь между пациентом и врачом,
становятся также все более популярными, поскольку позволяют получить доступ к
профессиональной медицинской поддержке на расстоянии. Области применения
телемедицины обширны: это мониторинг состояния пациента в случае, когда он проходит
период реабилитации в домашних условиях, помощь населению, проживающему в
отдалении от медицинских учреждений, возможность связи с врачом при чрезвычайных
ситуациях и решение вопросов, не требующих «реального» визита к врачу. Компании
Яндекс и «Новая медицина», объединив усилия, запустили сервис по оказанию онлайн-
консультаций – «Яндекс Здоровье», где Яндекс отвечает за техническую часть проекта, а
подразделение «Новой медицины» – проект «DOC+» – за оказание самих консультаций,
поскольку имеет необходимый штат врачей.Интерес со стороны Яндекса закономерен. Обладая полной информацией касательно
запросов в своей поисковой системе, специалисты компании выяснили, что запросы,
касающиеся здоровья и профилактики заболеваний, стали встречаться в 5 раз чаще, чем 5 лет
назад. Например, вопрос о количестве жидкости, которую необходимо выпивать за день, в
среднем встречается 300 тысяч раз в месяц. Запросы о лечении заболеваний пользователи
стали задавать в 2 раза чаще (около 4 млн. запросов в месяц). Итоговый показатель запросов
касательно здоровья составляет 7,5 млн. в день. И 30% из этих запросов касаются симптомов
определенных заболеваний и лечения.
https://vc.ru/life/29988-medicina-budushchego-7-glavnyh-trendov
4. Прочитайте текст. Заполните таблицу, анализируя роль использованных в тексте
графических изображений и шрифта.
Ребенок на заказ: когда ждать эпоху дизайнерских детей?
Кажется, ещё немного, и человек начнет управлять эволюцией, а генетический
отбор будет похож на перелистывание страниц в каталоге — только вместо мебели
можно выбирать цвет глаз, рост, способность к музыке или точным наукам будущего
ребёнка. Когда наступит эпоха дизайнерских детей?
Представьте будущее, в котором процесс рождения ребёнка будет полностью зависеть
от генетиков. В конце концов, разве мы не пытаемся обеспечить ребенка лучшим
образованием, одеждой, питанием, воспитанием… Почему бы не начать с лучшего из
возможных – генетического кода? Технология призвана спасти детей от наследственных
болезней родителей. Скептики же предположили, что вскоре манипуляции с генами могут
перейти совершенно в другое русло: например, богатые родители захотят детей на заказ,
контролируя внешность ребёнка, вплоть до пола, цвета волос и глаз.
Систему CRISPR/Cas 9 уже окрестили одним из важнейших биотехнологических
открытий 21 века. Фермент Cas9 позволяет вырезать повреждённые гены и вставить на их
место новые. Со времени своего появления в 2012 году CRISPR/Cas 9 продемонстрировала
большие перспективы в области восстановления зрения, лечения мышечной дистрофии, а
также разных болезней, устойчивых к воздействию лекарственных препаратов. Теперь
главный вопрос – когда это чудо-система действительно сможет применяться на людях?
https://theoryandpractice.ru/posts/7597-soberi_sam
3 четверть
3 четверть
Молодежная культура: проблемы молодого поколения
Прочитайте текст выступления лидера молодёжного движения перед
представителями городской власти об инициативе создания квест-комнат в городе и
выполните задания.
1. Отредактируйте текст с учетом цели и целевой аудитории.
2. В предложениях №1, 4, 16 расставьте знаки препинания.
1. Здравствуйте уважаемые представители городской власти!
2. Являясь лидером инициативной группы, я бы хотел обсудить проблему организации
досуга молодежи в нашем городе. 3. Всем известно, что большинство свободного времени
молодые люди предпочитают проводить в виртуальном пространстве, общаясь в соцсетях,
просматривая ролики или играя в компьютерные игры. 4. Сейчас популярна точка зрения что
компьютерные игры вообще нас всех спасут это и новые рабочие места и симулякры войны
для молодых людей. 5. Как социуму обойтись без войны, когда для всех предыдущих
поколений человечества это было основное занятие элиты, способ решения политических
конфликтов, способ экономического продвижения? 6. Другим примером
времяпрепровождения является посещение ночных клубов.
7. Но, несмотря на развитие онлайн, природа человека не изменилась: человек –
социальное животное, он нуждается во взаимодействии с себе подобными. 8. Человек хочет
взаимодействовать и в реальном мире. 9. Один из способов решения проблемы – квесты,
которые дают не столько адреналин, сколько командность.10. Из несомненных плюсов
можно отметить, что квесты вытаскивают людей из виртуального общения в реальное. 11.
Ведь в последнее время люди сильно ушли в виртуальное общение, реального стало безумно
мало, а без взаимодействия в реальной жизни – жизнь не жизнь.12. Если ходить играть в
квест семьей – это очень даже хорошая альтернатива просиживанию штанов у телевизора.
13. Сейчас бывает так, что люди живут под одной крышей, а друг друга не видят, особенно
по причине разного расписания. 14. А тут раз — и собрались все вместе.
15. Наша группа предлагает активизировать движение по открытию квест-комнат и
сделать квесты для незнакомых людей, которые могли бы все прийти и поиграть.16. Это
было бы отличной альтернативой клубам барам в квестах можно лучше понаблюдать как
человек себя проявляет как добивается своих целей как работает в команде как поступает в
критической ситуации. 17. Спасибо и до скорой встречи!
https://vk.com/wall-92767864_227
3 четверть
4 четверть
Мир и безопасность
Прослушайте текст. Заполните таблицу, указывая использованные автором способы,
придающие тексту убедительность.
Транскрипт
На сегодняшний день современный человек потребляет в разы больше, нежели его
предки. Каждый год объемы потребления возрастают, а вместе ними растет и количество
отходов. В настоящее время проблема загрязнения является не просто трудностью, это уже
экологическая катастрофа глобального характера, которую необходимо срочно решать.
Часть стран уже предприняли определенные шаги после осознания всей опасности
загрязнения бытовыми отходами, но в большинстве, к сожалению, ситуация не меняется.
Конечно, некоторые люди не придают большого значения проблеме мусора, поскольку
не понимают, какой вред, помимо неприятного запаха, он может нанести. На самом же деле
ситуация критична. В составе отходов могут находиться ядовитые летучие вещества,
химические соединения, тяжелые металлы, которые вместе с осадками могут попадать в
водоемы через грунтовые воды.
Печальная статистика гласит, что ежегодно на одного жителя большого города
приходится до 5 сотен килограммов отходов, жители городов поменьше оставляют после
себя примерно 150-200 килограммов отходов. Самое большое количество промышленных
отходов приходится на США, Норвегию, Испанию, Швецию, Нидерланды и Россию.
Существует несколько простых правил, придерживаясь которых, человек сможет
уменьшить количество отходов на планете. В первую очередь, не стоит слепо доверять
рекламе и выбрасывать вещи только потому, что они немного устарели. Новую технику или
вещи нужно покупать только в том случае, если старые сломались окончательно или
перестали быть нужными.
Если срок годности продукции подошел к концу, его необходимо сдавать на вторичную
переработку. Современная продукция почти на 80 процентов состоит из пригодных для
переработки материалов.
Проблема глобального загрязнения отходами планеты в данный момент очень
актуальна и таковой она будет оставаться на протяжении многих лет – до того времени, пока
люди не придумают совершенно новые методы утилизации мусора, которые дадут
возможность навсегда покончить с отходами.
2. Используя информацию прослушанного текста, составьте монолог для выступления на
школьной конференции о необходимости сохранения окружающей среды, приводя
конкретные
4 четверть
4 четверть
Историческое наследие и память
Прочитайте текст.
1. Определите его жанр, аргументируйте ответ.
2. Определите стиль, языковые особенности данного стиля.
Молодёжь Петропавловска благоустраивает памятники
Бойцы трудовых отрядов «Жасыл ел», активисты общественных объединений «Жас
улан» и «Модерн KZ» решили привести в порядок скверы, где установлены бюсты казахских
поэтов и писателей.
Сделать город чище и красивее – именно такую задачу ставит перед собой активная
молодежь северного региона. Начали они с памятника Габиту Мусрепову. Сквер, где
установлен бюст великого казахского поэта Габита Мусрепова, не облагораживали давно.
Двадцать ребят, вооружившись кистями и метлами, приступили к работе. Очистить
территорию от мусора и покрыть лаком скамейки – активисты решили сделать максимум,
чтобы сквер обрел новый вид.
– Цель сегодняшней акции – развитие патриотизма, то есть мы должны понимать, что
благодаря таким акциям у молодежи развивается патриотизм. Мы планируем охватить более
пяти памятников нашего города, – говорит Дархан Темиртас, директор ОО «Жас улан».
Работают здесь представители трех молодежных организаций: «Жас улан», «Жасыл ел»
и «Модерн KZ». «Интереснее и веселее вместе», – говорит Султан Омаров. Он активист из
«Жас улана». Своим примером он хочет показать, что вклад каждого в общее дело даст
отличный результат.
– Данное мероприятие, а именно благоустройство памятников, важно потому, что наши
памятники зависят от внешних факторов. Из-за погодных условий они изнашиваются, и
нужно периодически приводить их в порядок. Почему я сам решил принять участие? Потому
что нужно, чтобы молодые ребята смотрели на нас, наше общественное объединение,
следовали нашему примеру, – сказал активист.
Акция продлится три дня. Дальше они отправятся в сквер Шокана Уалиханова, к
памятнику воинам афганской войны и к памятнику Первого Президента.
2. Используя информацию прочитанного текста, напишите статью/фрагмент статьи на тему
«Сохраним историческое наследие», приводя конкретные примеры, пути решения проблемы.
4 четверть
1 четверть
Обычаи и традиции
Перескажите в парах этот текст друг другу от лица участника этого обряда.
Проводы девушки — кыз узату — важный этап казахской свадьбы. Согласно обычаю кыз узату, сваты в количестве 5-7 человек (нечетное число), а то и больше, приезжали за невестой. Среди них был «бас куда» — главный сват и кудалар — сваты и друг жениха. Сваты обычно прибывали вечером. С этого момента начинался той с играми, песнями, танцами, дарились подарки.В этот день близике родственники девушки официально приглашали сватов в гости. Девушку по обычаю кыз узату отправляли вместе со сватами рано утром, с восходом солнца. Перед отъездом девушка песней (коштасу жары) прощалась с родственниками. Молодежь пела «Жар-жар», «Аушадияр». Сватам по обычаю казахской свадьбы вручался положенный куда аттандырар. После провода сватов девушка с матерью, со старшей снохой, младшими братьями и сестрами садились в повозку. Девушке запрещалось оглядываться назад. Сваты ехали впереди, за ними следовала повозка — шанырак туйе. Караван замыкали красиво одетые парни с песнями и шутками. Девушку везли в аул жениха торжественно, сразу после выезда из родного аула, шествие называлось «кыз коши» (караван девушки), а через некоторое расстояние — келиншек коши (караван невесты). Жители аулов, мимо которых проезжал келиншек коши, могли остановить караван и попросить подарочек (каде), после чего желали доброго пути и счастья. Обычай этот называется туемурындык.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Прослушайте текст.
1. Представьте краткий аналитический обзор содержания.
2. Определите тему и идею текста.
3. Укажите цель и целевую аудиторию.
4. Создайте развёрнутый монолог, в котором выразите свое отношение к проблеме, поднимаемой автором текста. Приведите не менее 2-х аргументов для защиты своей точки зрения.
Время для подготовки – 5 минут, время обзора текста – 2 минуты, время высказывания по теме – 2 минуты.
[5]
Можно ли утверждать, что в современном мире художественная литература воспитывает человека? Сегодня на формирование идеалов и ценностных ориентаций молодого человека оказывает влияние множество факторов. Бытует мнение, что в обществе информационных технологий роль традиционных каналов формирования идеалов, таких как семья, школа, искусство, в том числе художественная литература, постепенно утрачивает свое значение, уступая место каналам массовой коммуникации. Но и сейчас люди продолжают искать в искусстве ответы на вечные вопросы о добре и зле, праве и бесправии, смысле жизни и судьбе. Литература позволяет читателю как бы прожить альтернативную жизнь, почувствовать себя в совершенно ином состоянии, обогатить свой чувственный арсенал, получить возможность взглянуть на некоторые события с другого ракурса.
Человек с самого раннего детства начинает искать такой идеал, такую действующую модель поведения, по которой он мог бы строить свою жизнь. Исследования психологов показали, что у маленьких детей самое первое сознательное ограничение инстинктивных желаний и импульсов начинается с попыток скопировать рассуждения и действия тех, кем они восхищаются, кто является для них объектом подражания. Чаще всего в качестве объекта почитания и подражания ребенок принимает кого-то из близких родственников – отца, мать, бабушку, старшего брата, дядю и т.п. В более позднем возрасте поиски объекта подражания выходят за пределы семьи. Идеальную модель поведения могут задавать не только реальные люди, но и герои известного романа, повести или рассказа, кино- или телефильма. Человек часто оценивает свои поступки и действия, порой сам не осознавая этого, сравнивая их с теми ценностями, которых придерживается эталонный герой. Выбор персонажей произведений искусства в качестве значимых героев жизни определяется доминирующими ценностными ориентациями. Молодые люди, чьим руководящим принципом жизни является самостоятельность, в качестве важнейших характеристик героя выбирают независимость и способность на риск.
У молодежи сохраняется интерес к литературе, возможно, потому что молодые люди испытывают потребность в положительных героях, на которых можно было бы ориентироваться в определенных жизненных ситуациях. Но как часто современная литература предоставляет таких персонажей, которые могли бы выступить образцом для подражания?
https://psychojournal.ru/article/1087-vliyanie-hudozhestvennoy-literatury-na-formirovanie-idealov-sovremennoy-rossiyskoy-molo
1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст и прокомментируйте стиль и язык.
1. Укажите форму/жанр текста.
2. Определите цель текста и целевую аудиторию.
3. Приведите доказательства стиля.
4. Укажите языковые средства и цель их использования.
Напишите свой ответ в виде связного текста. Обоснуйте свои мысли примерами из текста.
[10]
Крупнейшая международная выставка горно-металлургического комплекса Mining World Central Asia в 2018 году пройдёт в столице Казахстана, городе Астана, в рамках 25-го Юбилейного Всемирного Горного Конгресса 2018.
С 19 по 21 июня мероприятие объединит ведущих экспертов и специалистов, а лучшие казахстанские и мировые производители наглядно продемонстрируют эффективные технологии, современное оборудование и технику для развития и модернизации горнодобывающей отрасли.
На площадке MiningWorld Central Asia 2018 единовременно встретятся 250 компаний-участниц из 24 стран мира. В их числе такие ведущие представители отрасли, как Aramine, Atlas Copco, CFT Group, Dressta, MetsoMinerals, Mclanahan, FLSMidth, Sandvik Mining and Construction, Thrane, Outotec, Thyssenkrupp, Вист Групп и многие другие.
Общими национальными стендами будут представлены такие страны, как Австралия, Австрия впервые продемонстрирует свой национальный стенд на выставке, Великобритания, Канада, КНР, Норвегия, Польша, Финляндия, Франция, Чешская Республика.
Особенностью MiningWorld Central Asia в этом году является экспозиция ведущих горнодобывающих и горно-перерабатывающих предприятий Казахстана, таких как Актюбинская медная компания, KazMinerals, ERG, Kazakhmys, Kazzinc, которые также обладают статусами Партнеров мероприятия.
Организаторы выставки отмечают, что объединение выставки с таким масштабным и влиятельным событием, как Всемирный Горный Конгресс, пойдет мероприятию только на пользу, а разовая смена локации в 2018 году войдет в историю выставки как положительный опыт.
«Слияние двух ведущих отраслевых событий благоприятным образом повлияет не только на участников и посетителей, но также окажет позитивное влияние на имидж Республики Казахстан и развитие горно-металлургического комплекса региона в целом. Проведение подобного масштабного мероприятия в столице нашей страны — это отличная возможность продемонстрировать потенциал Казахстана как одной из ведущих стран сектора ГМК и действенный способ привлечь дополнительных инвесторов извне», — отмечают организаторы MiningWorld Central Asia 2018.
Тем более, что показатели отечественного рынка ГМК в 2017 году продемонстрировали значительный рост. Например, объем горнодобывающей промышленности вырос на 9,3%, обрабатывающей – на 5,1%, добыча руд цветных металлов и железной руды увеличились на 8,2% и 6,9% соответственно, а сектор металлургии показал положительную динамику, увеличив объем производства в черной металлургии на 6,6% и на 5,5% — в цветной.
Традиционно организаторами и партнерами событий являются казахстанская выставочная компания Iteca, ITE Group Plc (Великобритания), при официальной поддержке Министерства инвестиции и развития РК, Комитета геологии и недропользования МИНТ РК, Ассоциации горнодобывающих и горно-металлургических предприятий РК, АО Национальной горнорудной компании Тау-Кен Самрук, АО Казгеология, Акимата г. Астана и дипломатических миссий стран-участниц.
1 четверть
1 четверть
Выполните письменное задание на одну из предложенных тем. Объём 150-200 слов.
1. Напишите путевой очерк для школьной газеты на тему «Казахстан глазами школьников»
2. Составьте пресс-релиз одного из школьных проектов, формирующих имидж казахстанских школьников.
3. Напишите эссе для молодежного журнала на тему «Роль искусства в воспитании молодого поколения».
Используйте лексику публицистического стиля, стилистические фигуры в соответствии с целью и ситуацией общения.
1 четверть
3 четверть
Прослушайте текст.
1. Представьте краткий обзор содержания.
2. Ответьте на вопросы. Насколько актуальна тема, поднятая в тексте? Согласны ли вы с позицией автора?
3. Выразите свое отношение к проблеме. Считаете ли вы, что в современном мире есть другие, более важные проблемы, которые требуют первостепенного разрешения? Почему?
[5]
Время для подготовки – 1 минута, время обзора текста – 1 минута, время высказывания по теме – 3 минуты.
Современный мир находится под мощным антропогенным стрессом. Причем стресс испытывает не только человек, но и окружающая среда. От экологического стресса содрогается вся планета, и это проявляется в деградации почв и лесов, загрязнении атмосферы и нарушении водных режимов. Мы очень много говорим об экологическом кризисе, о деградации природы, но если внимательно присмотреться, глубоко вдуматься, то изначально деградирует не природа, не биосфера, а духовная ценность – человек, который стоит на вершине пирамиды. Экология человека – это, прежде всего, оздоровление духовно заболевшего человека и общества высокой культурой и нравственностью.
Понятие «культура» употребляется для характеристики определенных исторических эпох, конкретных народностей, а также сфер духовной жизни людей. Каждая общественно-экономическая формация характеризуется определенным типом культуры. При переходе от одной формации к другой, как правило, наследуется все ценное в культуре прошлого. Наше общество крайне нуждается в системе нравственного и культурного воспитания. Воспитание имеет приоритет над образованием. Создает человека воспитание.
Только дух человека – его совесть, культура и нравственность имеют приоритет над всем остальным. С воспитанием человека у нас дела обстоят неважно, хуже, чем с образованием. Современная молодежь ориентирована сегодня главным образом на материальные ценности, тогда, как известно, что нищете материальной можно помочь, нищете души – невозможно. С давних времен в человеческом обществе существует традиция помощи слабым и обездоленным людям. В любую эпоху, в любой стране всегда находились люди, готовые бескорыстно помогать другим людям, попавшим в трудную ситуацию. Кто из людей способен к милосердию? Красивый душой и сильный духом человек, в корень смотрящий и не растерявший на дорогах жизни свою душу, способность сопереживать и любить. Характерной особенностью милосердия является еще и активность действий. Мало в душе посочувствовать человеку, оказавшемуся в беде. Важно и помочь такому человеку активными действиями. Необходимо стремиться к тому, чтобы бескорыстная помощь окружающим людям стала нормой поведения в современном обществе. К милосердию нужно прийти. Человек, не заботящийся об улучшении себя, чем он может порадовать других?
http://detskiychas.ru/rasskazy/o_miloserdii_detyam/ https://cyberleninka.ru/article/v/ekologiya-dushi-kultura-nravstvennost-duhovnost
3 четверть
3 четверть
1. Сравните тексты, описав их сходства и различия на основе темы, основной мысли, проблемы, цели, целевой аудитории, позиции автора.
2. Сравните стилистические и жанровые особенности текстов.
3. Сравните языковые средства представленных текстов.?
4. Напишите свой ответ в виде связного текста. Обоснуйте примерами из текста.
[10]
Текст А
19 мая 2018 года на территории Жонгар-Алатауского государственного национального природного парка в Саркандском районе Алматинской области прошел Фестиваль цветения яблони Сиверса, целью которого является пропаганда туристских достопримечательностей Жетысуского края, расположенных в предгорьях Джунгарского (Жетысуского) Алатау, привлечение внимания общественности к уникальной яблоне Сиверса как к региональному бренду. Генетически яблоня Сиверса наиболее близка к прародительнице всех сортов яблонь в мире (на сегодня их насчитывается около 15 тысяч), что подтверждает гипотезу о том, что на территории Алматинской области Казахстана находится вероятная прародина яблок. На территории Жонгар – Алатауского национального парка, задачей которого является сохранение уникальных природных комплексов, агробиоразнообразия региона, ежегодно в начале мая расцветают тысячи яблонь Сиверса, украшая склоны гор бело-розовой дымкой. Любоваться цветением яблонь – большое эстетическое удовольствие. Привлечение туристов к созерцанию этого неповторимо красивого зрелища является большим вкладом в развитие туризма в Алматинской области в целом и развитие таких направлений, как экологический туризм, этнотуризм в Казахстане. Фестиваль, который планируется сделать традиционным ежегодным мероприятием, должен способствовать привлечению туристов в Саркандский район, превращению яблони Сиверса в хорошо узнаваемый бренд. Таким образом, фестиваль цветения яблони Сиверса может стать местным аналогом праздника цветения сакуры в Японии. Фестиваль организован Управлением туризма Алматинской области. Участники фестиваля, среди которых представители турфирм города Алматы и Алматинской области, СМИ, гости из зарубежья, местные жители, смогли посмотреть концерт, национальные конные спортивные игры, туристические виды игр, отведать блюда национальной кухни, попить кумыс, попробовать горный мед, познакомиться с уникальными целебными травами, произрастающими только в предгорьях Джунгарского (Жетысуского) Алатау, посетить выставку традиционных ремесел и увидеть экспонаты. Но самое главное – гости фестиваля посетили туристский маршрут №3 и осмотрели генетический резерват дикоплодовых насаждений яблонь Сиверса, увидели высокогорные живописные места национального парка и непосредственно цветение яблонь.
Текст Б
Казахстан можно сравнить с туристским бриллиантом. Туристский потенциал государства богат и разнообразен и имеет уникальные возможности для развития почти всех видов туризма, начиная с познавательного, связанного с посещением культурно-исторических объектов, до приключенческого и других активных видов туризма и экотуризма. Пользуется популярностью среди туристов охота и рыбалка, в том числе национальные виды охоты.
Развитие экотуризма должно способствовать установлению гармонии между человеком и природой, вмещающей, как широкая колыбель, величие и красоту. Мы должны понять, что ощущение радости, которое дает нам общение с природой, переполненной чистыми и священными дарами, это биологически обусловленная потребность человека, как части
29
живой природы.
И, наконец, какую роль в развитии региона играет экотуризм? Туризм расширяет международные связи и влияет на экономику страны, создает рабочие места. Он требует охраны природной территории, оказывает большое влияние на экологическое воспитание населения, воспитывает патриотизм и гордость за свою страну, способствует гармоническому развитию личности. Только тогда, когда местные жители убеждаются в рекреационной привлекательности своего природного ландшафта, осознают, что он имеет эколого-эстетическую ценность и может приносить материальную выгоду, они приходят к мысли о его охране. Понимание того, что экономически хищническое использование природных ресурсов может вывести их территорию из сферы рекреационного пользования, является стимулом и побудительной причиной для ее охраны и рационального использования.
3 четверть
4 четверть
Прослушайте текст.
Представьте в парах диалог, в котором отразите следующие аспекты:
1. Выразите свое отношение к проблеме, отражённой в тексте, представляя различные точки зрения.
2. Приведите аргументы для защиты своей точки зрения, используя идеи из текста. Считаете ли вы, что технологический прогресс отрицательно влияет на свободное время человека?
3. Нужно ли «диктаторскими методами» внедрять в жизнь человека ценностное отношение к образцам высокой духовной культуры?
Время для подготовки – 2 минуты, время высказывания по теме – 3 минуты.
Возросший уровень технической оснащенности производства высвободил человека из непосредственного процесса труда, превращая его во многих отраслях производства в квалифицированного «наблюдателя» вместо непосредственного исполнителя. Совершенно ясно, что это прямо способствовало увеличению свободного времени работников без отрицательных последствий для уровня их материальной жизни. Наряду с этим развитие науки и техники приводило к возрастанию технической оснащенности быта, что также способствовало росту свободного времени. Однако его содержание не всегда становилось положительно насыщенным. Господствующее место занял просмотр телепередач и фильмов, составлявший от 13 до 14 часов в неделю. Одним словом, при возрастании технических возможностей, способных расширить культурные горизонты в использовании свободного времени и способствовать духовному развитию личности, происходит вялое потребление низкосортной продукции типа (боевиков, триллеров, эротики и пр.), разрушающим образом действующей на духовную культуру индивида. Такое положение дел в сфере свободного времени остро ставит вопрос о необходимости его регулирования и должного наполнения соответствующим этическими, эстетическими и общекультурными ценностями, поэтому закон, защищающий целостность и духовное здоровье общества и индивида, должен быть на высоте. Только через воспитание активного отношения людей к образцам высокой духовной культуры, ее всестороннее усвоение возможно повышение качественного состояния свободного времени.
4 четверть
4 четверть
Прочитайте рецензию писателя Михаила Яснова на книгу и выполните задания.
1. Я прочитал эту повесть не просто с удовольствием, а с восхищением, которое переросло в благодарность автору. Героиню книги австралийского писателя Мориса Глейцмана «Болтушка» зовут Ровена Бэтс, или просто Ро. Самое забавное, что «болтушка» эта не может говорить. Она или пишет, или «разговаривает» жестами. Поэтому впервые в новую школу она пришла со стопкой писем, размноженных на ксероксе, и каждому из одноклассников раздала по письму. Пусть Ровена расскажет о себе сама: «Здравствуйте, – говорилось в письме, – меня зовут Ровена Бэтс. Вы, наверное, уже заметили, что я не могу разговаривать. Но это ничего, мы всё равно можем дружить, потому что я умею писать, рисовать, кивать и мотать головой, показывать пальцем, морщить нос, и ещё я говорю на языке глухонемых. Раньше я училась в специальной школе, но правительство её закрыло. Говорить, как все, я не могу потому, что у меня чего — то там не хватает в гортани (не пугайтесь, шея у меня не дырявая и не протекает). А так, вообще, я нормальный человек, люблю читать, смотреть телик и водить папин трактор. Надеюсь, что мы подружимся. Искренне ваша, Ровена Бэтс».
2. Конечно, не все в классе сразу приняли Ровену. Нашёлся мальчишка, который тут же начал смеяться над тем, что она не такая, как все, но ему пришлось здорово пожалеть об этом. Как раз в этот момент он чистил аквариум и держал в руке лягушку. Послушаем Ровену: «Одним прыжком я пересекла комнату, выхватила лягушку, свободной рукой сдавила ему щеки, так что его красногубый рот сам собой раскрылся, и запихнула туда лягушку. Потом, схватив с учительского стола моток клейкой ленты, обмотала еѐ для прочности вокруг его рыжей башки… Несколько секунд все глазели на меня, оцепенев от ужаса и разинув рты». Ро — подросток, а подростки чрезмерно озабочены мнением окружающих, и особенно сверстников (даже подростки-не инвалиды). Такое необычное начало предвещает не менее бурное развитие событий.
3. Было бы здорово подружиться с такой девчонкой, правда? Но каждый, кто хочет быть рядом с ней, должен помнить: Ро не терпит жалости. Видеть сочувственные улыбки, слышать за спиной жалостливый шепот: «Бедное убогое дитя», «Тяжелый случай», и так всю жизнь? Ни за что на свете! На вечере, посвященном людям с ограниченными возможностями, или «подшефным», как их там называют, Ровена заявляет: «Мы не подшефные. Мы просто люди. Я такая же, как вы. Обычный человек со своими трудностями. У меня трудности с голосом и речью, а кому — то из вас, может быть, трудно зарабатывать на жизнь или печь бисквитный торт… Вы можете мне сочувствовать, если хотите. А я, если захочу, могу сочувствовать вам. Мне вот, например, очень жалко тех из вас, у кого нет настоящего друга».
4. Её отец тоже не такой, как все, но не в том плане, что Ро. У её отца — особенная душа. Огромная. И свой особенный взгляд на мир. И «яблочно-насекомо-садоводческий» лексикон. И ковбойская одежда вся оранжево-лилово-желтого цвета. И не совсем подходящая манера к месту и не к месту во весь голос распевать репертуар любимых кантри-исполнителей. И комплексов у отца Ро нет. Может сказать любому человеку в лицо все, что думает. Для Ро счастье иметь такого отца, потому что он относится к дочери не как к инвалиду, а как к обычной девочке.
5. Прочитав эту веселую книгу, вы задумаетесь об очень серьезных вещах: о том, как важно научиться понимать людей, которые от тебя отличаются, о том, как легко обидеть человека, если не чувствуешь, что твоя жалость унижает его, заставляет почувствовать свою неполноценность.
Кратко ответьте на вопросы:
1. Почему Ро так «жестоко» поступила с мальчишкой, который стал смеяться над ней?
2. Что было самым важным в отношениях Ро с отцом?
3. Почему Ровена не терпит жалости?
4. Укажите номер абзаца, в котором заключена основная мысль представленного текста. Аргументируйте ответ.
5. Прокомментируйте языковые средства, использованные автором рецензии. Как они помогают раскрыть основную мысль текста и авторскую позицию?
4 четверть
4 четверть
Выполните письменное задание на одну из предложенных тем. Объём 150-200 слов. Соблюдайте орфографические нормы языка.
1. Напишите рассказ, который заканчивается словами: «Не делай другому того, от чего больно тебе».
2. Представьте себе, что вас в качестве журналиста пригласили на встречу с паралимпийцами. Опишите, как прошла встреча, атмосферу встречи, свои ощущения.
3. Напишите запись в блоге о том, как проводить свободное время с пользой. Дайте советы сверстникам, как использовать возможности хобби для самообразования и самореализации.
4 четверть
1 четверть
Прослушайте текст и отметьте один правильный ответ: А, В, С или D. К тексту есть и вопросы, требующие краткого ответа. За каждый правильный ответ выставляется 1 балл.
Транскрипт
По мнению депутата Кенеса Абсатирова, несмотря на меры по повышению экологической безопасности на предприятиях, казахстанцы становятся свидетелями и жертвами вредных выбросов в атмосферу. Кенес Абсатиров назвал города, где наиболее загрязнен воздух. Так, по его данным, в республике в настоящее время 5 городов имеют высокую степень загрязнения – это Алматы, Экибастуз, Петропавловск, Аксай и Шу. Еще 9 городов очень высокую – Атырау, Усть-Каменогорск, Балхаш, Темиртау, Караганда, Жезказган, Актау, Нур-Султан, Актобе.
Мажилисмен считает, что казахстанские нормы ПДК (предельно допустимой концентрации) существенно отличаются от международных. Иначе бы в этот перечень было занесено не 14, а почти все города республики. «Корень всех бед кроется в том, что иногда компаниям дешевле обойдется заплатить штраф, нежели установить дорогостоящее очистное оборудование»,- говорит депутат и настаивает на том, чтобы были приняты меры по приведению отечественных нормативов в соответствии с международными стандартами. Также он попросил внести в Экологический кодекс дополнения в части стимулирования предприятий, которые применяют инновации для охраны окружающей среды.
https://www.nur.kz/1788073-nazvany-14-gorodov-kazahstana-s-samym-graznym-vozduhom.html
1. Высокая степень загрязнения наблюдается в городах…
A. Алматы, Балхаш, Шу
B. Алматы, Экибастуз, Аксай
C. Атырау, Темиртау, Актау
D. Актобе, Жезказган, Караганда
2. Каково коммуникативное намерение говорящего?
A. одобрение
B. сообщение
C. убеждение
D. вопрос
3. Определите слова по их значениям:
A. Денежное взыскание, налагаемое в виде наказания _______________
B. Вид, образец, которому должно удовлетворять изделие по своим признакам, свойствам, качествам — _______________________
C. Свод законов, относящихся к какой-либо области правa ________________
1 четверть
1 четверть
Прочитайте текст и выполните задания.
Свободное время — это время, свободное от основных занятий, когда личность может сама выбрать направление своей деятельности, удовлетворяя свои интересы и потребности. О свободном времени говорил известный русский писатель и педагог К. Ушинский. Он писал о том, что если человек не знает, что ему делать в часы своего досуга, то у него «портится» голова, сердце и нравственность. Социолог и культуролог Э. Соколов писал о том, что без достаточного количества свободного времени, развлечений у человека быстро истощаются силы, он становится неспособен к творческой и возвышенной деятельности. Анализируя эти высказывания, можно сделать вывод о том, что свободное время — это важная часть жизни человека, которая даёт ему возможность не только отдохнуть от повседневных забот, но и проявить себя в каком-либо виде деятельности, расширить кругозор.
Люди используют своё свободное время по-разному. Некоторые предпочитают активный отдых, некоторые — саморазвитие, а некоторые — просмотр развлекательных передач и игру за компьютером. Английский философ Бертран Рассел писал о том, что умение с умом распорядиться досугом является высшей степенью цивилизованности человека. Великий академик, физиолог Иван Павлов рассуждал о том, что лучшим отдыхом является не пассивный отдых, а смена деятельности с умственной на физическую. Американский писатель Джеймс Купер развивал мысль о том, что безделье не является отдыхом, а является пустой тратой времени.
Таким образом, свободное время является очень ценным для человека в современном мире. Поэтому нужно уметь планировать своё свободное время, не тратить его впустую, направлять на активную, творческую, познавательную деятельность. Правильное планирование свободного времени даёт человеку больше свободы.
https://moluch.ru/archive/137/38518/
1. Озаглавьте текст. _____________________
2. Определите позицию автора._________________
3. Выразите своё отношение к позиции автора, аргументируйте ответ. _______________________
4. Что объединяет цитаты К.Ушинского и Б.Рассела? _______________________
5. Найдите в тексте слова, которые соответствуют следующим определениям. Все слова находятся в 1-ом абзаце.
A. Специалист в области социологии, научной дисциплины об обществе, социальных группах и общностях — ___________________
B. Работа, занятие в какой-либо области — __________________
C. Высказанная мысль, взгляд на что-либо — ______________________
D. Объём, широта интересов, знаний -___________________
6. Объясните, как Вы понимаете предложение: «Правильное планирование свободного времени даёт человеку больше свободы».
_____________________
1 четверть
1 четверть
Напишите статью в публицистическом стиле (рассуждение с элементами описания или повествования), выбрав одну из тем:
1. Трудно ли современному человеку распределять своё свободное время?
2. Сбережем природу родного края!
Используйте в работе прилагательные и страдательные причастия в краткой форме.
1 четверть
1 четверть
Перескажите текст, адаптируя содержание для учащихся 7-8 классов, используйте средства для привлечения внимания. Продемонстрируйте владение словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер.
Во всех цивилизациях и у всех народов издавна существует представление о необходимости бережного отношения к Природе. То, что земля, реки, лес и обитающие в нем звери – это главная ценность, которой обладает природа, человек понял давно.
Долгое время основные практические задачи экологии сводились именно к охране окружающей среды. Но в ХХ веке этой традиционной бережливости уже оказалось недостаточно. Разрушение природы стало превращаться в угрозу самой жизни общества. Это привело к появлению специальных природоохранных законов. Появилась и наука, изучающая возможность сохранения реликтовых участков природы и исчезающих популяций отдельных живых видов. Постепенно люди стали понимать, что только богатство природы, разнообразие живых видов обеспечивают жизнь и будущее самого человека. Сегодня этот принцип сделался основополагающим. Природа без человека жила миллиарды лет и теперь сможет жить без него, но человек вне полноценной биосферы существовать не может. Перед человечеством поднимается проблема его выживания на Земле. Человечеству может грозить судьба динозавров. С той лишь разницей, что исчезновение бывших властителей Земли было вызвано внешними причинами, а мы можем погибнуть от неумения разумно использовать свое могущество.
Точный перевод греческого слова «экология» означает изучение собственного дома, то есть биосферы, в которой мы живем и частью которой являемся. Экология – наука, устремленная в будущее, она строится на принципе, что ценности будущего не менее важны, чем ценности настоящего. Это наука о том, как передать природу, наш общий дом нашим детям и внукам, чтобы им в нем было жить лучше и удобнее, чем нам! Наш дом един: все в нем взаимосвязано, и надо уметь объединить знания, накопленные в разных дисциплинах, в единую целостную конструкцию, которая и есть наука о том, как человек должен жить на Земле, и которую естественно называть экологией.
Экология – наука системная, она опирается на множество других дисциплин. Отличие от них в том, что она имеет вполне определенную и заранее заданную цель: такое изучение собственного дома и такое изучение возможного поведения в нем человека, которое позволило бы человеку жить в этом доме, то есть выжить на планете Земля.
https://www.nkj.ru/archive/articles/10376/
1 четверть
2 четверть
1. По ключевым словам и словосочетаниям спрогнозируйте проблему текста: бабушка, ответственность, справедливость, идеал, полководец, питало и питает помыслы._______________
2. Каково возможное следствие по проблеме текста ___________________
Прослушайте отрывок из произведения С. Назаровой «Мой зеленоглазый аруах» и выполните задания.
Транскрипт
Бабушка для меня была главной. Почему? Трудно объяснить. Её независимость, её вечная готовность взять на себя ответственность за всех и за всё. Её особая, не похожая ни на чью справедливость в отношении ко всем людям вообще и уверенная правота. Всё это закрепило в моём сердце и душе идеал, которым была бабушка.
Я знал с самого раннего детства, что ни мой дед, ни мой отец, ни моя мать – не «главные» в семье. Главная – это бабушка. Как, почему пришло такое понимание – объяснить не могу.
То, что я жил в ауле с раннего детства, помогло мне усвоить как лучшую пищу песни наших домбристов, застольное красноречие импровизаторов, особую речь бабушки. И добрый тон семейных взаимоотношений моих аже и ата, и простой уклад жизни терпеливых, не обеспокоенных ни карьерой, ни накоплением богатства хороших людей. Это питало и питает сейчас мои помыслы, поступки, мои отношения с разными людьми, которые встречаются мне в жизни. Нисколько не умаляя авторитета деда, я всё же вынужден признать, что он купался в неутомимой заботе бабушки, её неиссякаемом трудолюбии и жизненной энергии. Это она была полководец. Дед был солдатом.
http://zhurnal-prostor.kz/assets/files/Otchij-kraj-N4-2014.pdf
3. Определите основную мысль текста
A. Справедливость бабушки.
B. Бабушка – главный человек.
C. Любовь к народной музыке.
D. Забота бабушки о семье.
4. Какова позиция автора по проблеме текста?________________
5. Каково Ваше отношение к проблеме текста?_________________
2 четверть
2 четверть
Прочитайте два текста: отрывки из стихотворений О. Сулейменова и Э. Асадова и выполните задания.
Текст 1
Решил старик, застенчивый, угрюмый,
Проехать полстраны с голодным внуком,
Чтоб разыскать
Могилу сына.
Дед не разрешал
Сынам своим лежать в чужой земле.
Я помню — полустанок, зной, бесхлебье,
Солдаты в пролетающих вагонах,
Разбитая земля, остовы танков,
Голодное ворьё пустых вокзалов,
Сожжённые деревни и коровы,
Разбухшие от порыжелых трав.
Я помню — реки, реки, реки,
Дожди, то моросящие, то ливни,
Стволы осин, дубов заплесневелых
И глина, глина, глина по колено.
Нам показали дядину могилу,
Она была за маленькой деревней,
Едва просохшей после серых ливней.
Над мелкой речкой — глиняный бугор.
Дед помолился,
А я глазел на глиняную землю,
Она была, земля, почти такою,
Как наша,
Только мокрой…
Мы просидели день у тихой речки.
До темноты следили ребятишки.
Дед, плача, пел арабскую молитву,
А я гонял травинкой муравьёв.
https://yvision.kz/post/175001
1. Объясните, почему, когда дед плакал, мальчик «гонял травинкой муравьёв»?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
20
Текст 2
Могила Неизвестного солдата!
О, сколько их от Волги до Карпат!
В дыму сражений вырытых когда-то
Саперными лопатами солдат.
Зеленый горький холмик у дороги,
В котором навсегда погребены
Мечты, надежды, думы и тревоги
Безвестного защитника страны.
Кто был в боях и знает край передний,
Кто на войне товарища терял,
Тот боль и ярость полностью познал,
Когда копал «окоп» ему последний.
За маршем – марш, за боем – новый бой!
Когда же было строить обелиски?!
Доска да карандашные огрызки,
Ведь вот и все, что было под рукой!
Последний «послужной листок» солдата
«Иван Фомин», и больше ничего.
А чуть пониже две коротких даты
Рождения и гибели его.
Но Родина не забывает павшего!
Как мать не забывает никогда
Ни павшего, ни без вести пропавшего,
Того, кто жив для матери всегда!
https://www.liveinternet.ru/users/dimitr74/post248983325/
2. Заполните таблицу, сравнивая два поэтических произведения. Выпишите по 1 примеру изобразительно-выразительных средств из каждого текста, объясняя их роль. Пример: эпитет – героический, автор показывает мужество солдата.
3. В чем сходство текстов по содержанию? ______________________
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
Прослушайте отрывок из романа Л.Н. Толстого «Война и мир» и выполните задания.
Не один Наполеон испытывал то похожее на сновиденье чувство, что страшный размах руки падает бессильно. Но все генералы, все участвовавшие и не участвовавшие солдаты французской армии, после всех опытов прежних сражений (где после вдесятеро меньших усилий неприятель бежал), испытывали одинаковое чувство ужаса перед тем врагом, который, потеряв половину войска, стоял так же грозно в конце, как и в начале сражения. Нравственная сила французской, атакующей армии была истощена. Не та победа, которая определяется подхваченными кусками материи на палках, называемых знаменами, и тем пространством, на котором стояли и стоят войска, – а победа нравственная, та, которая убеждает противника в нравственном превосходстве своего врага и в своем бессилии, была одержана русскими под Бородиным.
Французское нашествие, как разъяренный зверь, получивший в своем разбеге смертельную рану, чувствовало свою погибель; но оно не могло остановиться, так же, как и не могло не отклониться вдвое слабейшее русское войско. После данного толчка французское войско еще могло докатиться до Москвы; но там, без новых усилий со стороны русского войска, оно должно было погибнуть, истекая кровью от смертельной, нанесенной при Бородине, раны. Прямым следствием Бородинского сражения было беспричинное бегство Наполеона из Москвы, возвращение по старой Смоленской дороге, погибель пятисоттысячного нашествия и погибель наполеоновской Франции, на которую в первый раз под Бородиным была наложена рука сильнейшего духом противника.
http://wojna-i-mir.narod.ru/tom3/chast2/glava39.html
1. Коммуникативное намерение автора текста
A. просьба
B. вопрос
C. убеждение
D. одобрение
2. Каков скрытый смысл данного отрывка из романа?
A. изображение страха французских генералов
B. признание силы духа русской армии
C. восхищение победой русского войска
D. презрение к французской армии
3. Определите основную мысль текста ____________________
4. Сформулируйте авторскую позицию _______________________
5. Найдите слово из представленного эпизода по его толкованию
A. Соблюдающий требования морали –_____________________
B. Преимущество перед кем-либо в каком-нибудь отношении –________
3 четверть
3 четверть
Прочитайте тексты и выполните задания.
Текст 1.
А.П.Чехов «Вишнёвый сад»
Лопахин. Мне хочется сказать вам что-нибудь очень приятное, веселое. (Взглянув на часы.) Сейчас уеду, некогда разговаривать… ну, да я в двух-трех словах. Вам уже известно, вишневый сад ваш продается за долги, на двадцать второе августа назначены торги, но вы не беспокойтесь, моя дорогая, спите себе спокойно, выход есть… Вот мой проект. Прошу внимания! Ваше имение находится только в двадцати верстах от города, возле прошла железная дорога, и если вишневый сад и землю по реке разбить на дачные участки и отдавать потом в аренду под дачи, то вы будете иметь самое малое двадцать пять тысяч в год дохода.
Гаев. Извините, какая чепуха!
Любовь Андреевна. Я вас не совсем понимаю, Ермолай Алексеич.
Лопахин. Вы будете брать с дачников самое малое по двадцать пять рублей в год за десятину, и если теперь же объявите, то, я ручаюсь чем угодно, у вас до осени не останется ни одного свободного клочка, все разберут. Одним словом, поздравляю, вы спасены. Местоположение чудесное, река глубокая. Только, конечно, нужно поубрать, почистить, например, скажем, снести все старые постройки, вот этот дом, который уже никуда не годится, вырубить старый вишневый сад…
Любовь Андреевна. Вырубить? Милый мой, простите, вы ничего не понимаете. Если во всей губернии есть что-нибудь интересное, даже замечательное, так это только наш вишневый сад.
http://loveread.ec/read_book.php?id=7632&p=3
Текст 2. Владимир Емельяненко, Российская газета
«Это не ночной клуб, куда ходить одной неприлично, и не ресторан. Ходила и ходить буду», — так на вопрос социологов ВЦИОМ: «Вы ходите одна/один в театр?» ответила 23-летняя студентка из Казани. 72% из тех, кто посещает театр, ее поддержали. Их аргументация: «Вы в музей, в библиотеку один ходите? Чем театр хуже? Там тоже надо думать и читать». Но главный итог опроса – россияне чаще стали бывать в театрах. Если в 2008 году в храмах искусства бывали 28 % опрошенных, то в 2018-м – 48%. В 2018 году театр посетили 40 миллионов человек – они побили советский рекорд посещаемости театров – 37 миллионов в год.
Чаще других в театры ходят люди с высшим образованием (67%) и жители городов – миллионников (по 63-72% в каждом). Однако каждый третий (34 %), не посещает театры, а если был в них, то случайно. А каждый пятый (18%) никогда не был в театре.
Отмечается тенденция: провинциальный зритель яснее других формулирует, зачем он идет в театр. «Театр не кино. Живая игра есть живая игра», – отметил участник опроса из Кемеровской области. «За живыми актерами. Где еще увидишь?» – вторит житель Архангельска.
40 миллионов человек посетили театр в 2018 году. В этом смысле самой любимой постановкой всех эпох и возрастов, по данным ВЦИОМ, остается балет «Щелкунчик» (6 %). На втором месте «народного рейтинга» идет балет «Лебединое озеро» (5 %). Третью строчку занимают спектакли «Мастер и Маргарита», «Ромео и Джульетта», «Юнона и Авось» (по 3 %), то есть вечная классика, когда-то доступная только элите, как, впрочем, и театр, – место встреч избранных.
https://rg.ru/2019/04/04/pochemu-liudi-stali-chashche-hodit-v-teatr.html
1. Сравните тексты и заполните таблицу.
2. Сформулируйте проблемный вопрос по содержанию 2-го текста и ответьте на него, определяя пути решения проблемы ____________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Представьте, что Вас пригласили на съёмки нового казахстанского фильма на роль главного героя. Какая деловая беседа может состояться между Вами и режиссёром фильма? О чём могут быть ваши переговоры? В паре примите участие в деловой беседе, решая проблему и достигая договоренности. Соблюдайте речевые нормы, избегая лексической недостаточности и избыточности, логических ошибок.
Время для подготовки – 2 минуты, время беседы – 2 минуты.
3 четверть
4 четверть
Прослушайте отрывок из книги Ч. Айтматова «И дольше века длится день» и отметьте один правильный ответ: А, В, С или D. К тексту есть и вопросы, требующие краткого ответа.
Транскрипт
Едигей настоял на том, чтобы хоронили покойного на далёком родовом кладбище Ана-Бейит. У кладбища была своя история. Предание гласило, что жуаньжуаны, захватившие Сары-Озеки в прошлые века, уничтожали память пленных страшной пыткой: надеванием на голову шири – куска сыромятной верблюжьей кожи. Высыхая под солнцем, шири стискивал голову раба подобно стальному обручу, и несчастный лишался рассудка, становился манкуртом. Манкурт не знал, кто он, откуда, не помнил отца и матери, — словом, не осознавал себя человеком. Он не помышлял о бегстве, выполнял наиболее грязную, тяжёлую работу и, как собака, признавал лишь хозяина. Одна женщина по имени Найман-Ана нашла своего сына, превращённого в манкурта. Он пас хозяйский скот. Не узнал её, не помнил своего имени, имени своего отца. «Вспомни, как тебя зовут, – умоляла мать. – Твоё имя Жоламан».
Пока они разговаривали, женщину заметили жуаньжуаны. Она успела скрыться, но пастуху они сказали, что эта женщина приехала, чтобы отпарить ему голову (при этих словах раб побледнел – для манкурта не бывает угрозы страшнее). Парню оставили лук и стрелы.
Найман-Ана возвращалась к сыну с мыслью убедить его бежать. Озираясь, искала…
Удар стрелы был смертельным. Но когда мать стала падать с верблюдицы, прежде упал её белый платок, превратился в птицу и полетел с криком: «Вспомни, чей ты? Твой отец Доненбай!» То место, где была похоронена Найман-Ана, стало называться кладбищем Ана-Бейит – Материнским упокоем…
https://www.stihi.ru/2016/04/19/5011
1. Кто стирал память пленных, пытая их?
A. жуаньжуаны
B. манкурт
C. пастух
D. мать
2. Почему сын убил мать? ________________
3. Допишите нужные слова вместо пропусков.
A. Женщину звали _____________
B. Мать возвращалась к сыну, чтобы ______________
4. Определите цель текста.
A. показать опасность манкуртов для общества
B. описать жизнь манкуртов в плену
C. рассказать историю появления кладбища
D. показать жестокость жуаньжуаней
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Прочитайте два текста и выполните задания.
Текст 1.
У знакомых старая нянька. Из Москвы вывезена.
Плавна, самая настоящая – толстая, сердитая, новых порядков не любит, старые блюдёт, умеет ватрушку печь и весь дом в страхе держит.
Вечером, когда дети улягутся и уснут, идет нянька на кухню.
Там француженка кухарка готовит поздний французский обед.
– Asseyez-vous! {Садитесь (фр.).} – подставляет она табуретку.
Нянька не садится.
– Не к чему, ноги еще, слава Богу, держат.
Стоит у двери, смотрит строго.
– А вот скажи ты мне, отчего у вас благовесту не слышно? Церкви есть, а благовесту не слышно. Небось молчишь! Молчать всякий может, молчать очень даже легко. А за свою веру, милая моя, каждый обязан вину нести и ответ держать. Вот что!
– Я в суп кладу селлери и зеленый горошек! – любезно отвечает кухарка.
– Вот то-то и оно… Как же ты к заутрене попадешь без благовесту? То-то, я смотрю, у вас и не ходят. Грех осуждать, а не осудить нельзя… А почему у вас собак нет? Этакий город большой, а собак – раз-два, да и обчелся. И то самые мореные, хвосты дрожат.
– Четыре франка кило, – возражает кухарка.
– Теперь, вон у вас землянику продают. Разве можно это в апреле месяце? У нас-то теперь благодать – клюкву бабы на базар вынесли, первую, подснежную. Ее и в чай хорошо. А ты что? Ты, пожалуй, и киселя-то никогда не пробовала!
– Le président de la republique? {Президент республики? (фр.).} – удивляется кухарка.
Нянька долго стоит у дверей у притолоки. Долго рассказывает о лесах, полях, о монашенках, о соленых груздях, о черных тараканах, о крестном ходе с водосвятием, чтобы дождик был, зерно напоил.
Наговорится, напечалится, съежится, будто меньше станет, и пойдет в детскую, к ночным думкам, к старушьим снам – все о том же.
Заутреня – церковная служба у христиан, совершаемая обычно рано утром.
Благовест – колокольный звон перед началом церковной службы.
http://az.lib.ru/t/teffi/text_1920_nostalgia.shtml
1. Тема текста _______________________________________
2. Какая цитата выражает основную мысль текста?
A. Кухарка готовит обед.
B. За свою веру каждый обязан ответ держать.
C. У нас-то теперь благодать.
D. К ночным думкам, к старушьим снам – все о том же.
3. Как Вы думаете, почему нянька идёт на кухню вечером? Ответ подтвердите примером из текста. ____________________
Текст 2
Ванька судорожно вздохнул и опять уставился на окно. Он вспомнил, что за елкой для господ всегда ходил в лес дед и брал с собою внука. Веселое было время! И дед крякал, и мороз крякал, а глядя на них, и Ванька крякал. Бывало, прежде чем вырубить елку, дед выкуривает трубку, долго нюхает табак, посмеивается над озябшим Ванюшкой… Молодые елки, окутанные инеем, стоят неподвижно и ждут, которой из них помирать? Откуда ни возьмись, по сугробам летит стрелой заяц.
Срубленную елку дед тащил в господский дом, а там принимались убирать ее… «Приезжай, милый дедушка, – продолжал Ванька, – Христом-Богом тебя молю, возьми меня отсюда…»
Ванька добежал до первого почтового ящика и сунул драгоценное письмо в щель…
Убаюканный сладкими надеждами, он час спустя крепко спал… Ему снилась печка. На печи сидит дед, свесив босые ноги, и читает письмо кухаркам… Около печи ходит Вьюн и вертит хвостом…
http://rushist.com/index.php/rus-literature/3232-chekhov-vanka-chitat-onlajn
4. Найдите утверждение, не соответствующее тексту.
A. Мальчик смотрел на окно.
B. Радостное было время!
C. Молодые берёзки стоят неподвижно.
D. Собака ходила возле печи.
5. Найдите в первом абзаце 2-го текста предложение, которое выражает мысль о прежней лучшей жизни мальчика по сравнению с нынешней.
________________
Сравните два текста.
6. Что сближает героев произведений? __________________
7. В чём отличие двух произведений? ____________________
4 четверть
4 четверть
Создайте высказывание, сравнивая информацию двух схем, демонстрируя владение словарным запасом, включающим общенаучную и узкоспециальную лексику социально-культурной, учебно-профессиональной, общественно-политической сфер.
4 четверть
1 четверть
Определите значение силы тока в электрической цепи, состоящей из катушки с индуктивным сопротивлением 50 Ом и активного сопротивления в 10 Ом. Поданое напряжение 120В
A. 1,03А
B. 2,05 А
C. 2,35А
D. 3,25А
1 четверть
1 четверть
Каким будет сопротивление конденсатора электроемкостью 5 мкФ, если частота тока 400 Гц?
A. 79,5 Ом
B. 80 Ом
C. 80,35 Ом
D. 90,25 Ом
1 четверть
1 четверть
В цепи переменного тока напряжение меняется по закону u=140 sin πt. Определите действующее значение напряжения.
A. 62В
B. 80 В
C. 100 В
D. 120 В
1 четверть
1 четверть
На рисунке 1 изображен график зависимости силы переменного тока от времени.
(a) Определите частоту колебаний
(b) Запишите уравнение изменения силы тока от времени
1 четверть
1 четверть
На рисунке 2 предложен график зависимости координаты материальной точки от времени.
(a) определите циклическую частоту
(b) запишите уравнение зависимости x=f(t)
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Установите соответствие, проводя аналогию между механическими и электромагнитными колебаниями.
1 четверть
1 четверть
Напряжение переменного тока изменяется по закону: u=110cos50??.
(a) Определите:
(i) амплитудное значение напряжения
(ii) период колебаний напряжения
(b) Изобразите график зависимости колебаний напряжения от времени:
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Микроволновая печь питается от электросети частотой 50 Гц. Среднеквадратическое значение напряжения в сети 220В.
(a) Для получения высоковольтного напряжения печь содержит трансформатор, который имеет 500 витков в первичной обмотке и 3600 витков во вторичной обмотке. Электросеть соединена с первичной обмоткой трансформатора.
Вычислите:
(i) среднеквадратическое значение выходного напряжения
(ii) максимальное значение выходного напряжения.
(b) Максимальное значение выходного тока трансформатора равно 0.95 A.
Вычислите среднюю выходную мощность трансформатора.
На рисунке 4 представлено изменение во времени выходного напряжения трансформатора.
(i) проградуируйте горизонтальную и вертикальную оси графика на рисунке 4 так, чтобы изображенная кривая соответствовала выходному напряжению трансформатора.
(ii) объясните, как работает трансформатор
1 четверть
1 четверть
Коэффициент мощности можно определить, используя, например, треугольник сопротивлений или треугольник мощностей.
(a) Нарисуйте соответствующий треугольник сопротивлений и запишите формулу
(b) Нарисуйте соответствующий треугольник мощностей и запишите формулу
1 четверть
2 четверть
На рисунке изображены узлы и пучности стоячей волны.
(a) Отметьте на рисунке расстояние, соответствующее длине волны.
(b) Дайте определение стоячей волне
(c) Сколько длин волн укладывается между 1 и 4 узлами?
2 четверть
2 четверть
Ученик одновременно возбудил две круговые волны в ванне с помощью двух шариков, укрепленных на стержне, которые совершают гармонические колебания. При этом он наблюдал устойчивую интерференционную картину
Изобразите схематично, что видел ученик, и обозначьте на рисунке максимумы и минимумы.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Существует два способа передачи радиосигналов: один — AM или амплитудная модуляция, другая — FM или частотная модуляция.
(a)
(i) Опишите, что подразумевается под частотной модуляцией.
(ii) Опишите, что подразумевается под амплитудной модуляцией.
(b) Нарисуйте диаграмму, показывающую разницу между амплитудно-модулированными и частотно-модулированными волнами.
2 четверть
2 четверть
Существует аналоговый и цифровой сигналы.
(a) Объясните, что такое цифровой сигнал.
(b) Напишите три преимущества цифрового сигнала перед аналоговым
Передатчик на Земле выдает сигнал мощностью 2,4 кВт. Этот сигнал при приеме со спутника ослабляется на 195 дБ.
Рассчитайте мощность сигнала, полученного спутником.
2 четверть
2 четверть
В экспериментальной работе ученик использовал дифракционную решетку с периодом 10 мкм. На дифракционную решетку нормально падал пучок монохроматического света. При этом наблюдались максимумы первого порядка, отстоящие друг от друга на расстоянии х=15см. Экран был расположен на расстоянии D=1м от дифракционной решетки.
(a)
(i) Изобразите схематично данную ситуацию на рисунке. Отметьте центральный спектр и спектр первого порядка. На рисунке покажите угол, под которым виден дифракционный максимум.
(ii) Определите длину монохроматического света
(i) Определите число штрихов на 1мм.
(b)
(i) Определите количество максимумов, полученных с помощью дифракционной решетки.
(ii) Определите максимальный угол отклонения луча, соответствующий последнему дифракционному максимуму относительно центрального.
(c) Как изменится качество дифракционной картины от решетки с изменением периода решетки? Объясните свой ответ.
2 четверть
2 четверть
Мыльная пленка с показателем преломления 1,3 находится в воздухе. От нее отражается свет с длинной волны 550 нм.
Какой должна быть минимальная толщина мыльной пленки, чтобы наблюдать интерференции? Считайте, что свет падает на пленку по нормали.
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Радиусы кривизны поверхностей двояковыпуклой линзы R1=R2=50 см. Показатель преломления материала линзы n = 1,5.
Найдите оптическую силу D линзы.
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Объект расположен перед вогнутым зеркалом на расстоянии 10.0 см. Мнимое изображение оказалось на расстоянии 15 см от зеркала.
(a) Сделайте чертеж.
(b) Определите фокусное расстояние вогнутого зеркала.
3 четверть
3 четверть
В опыте по изучению фотоэффекта одну из пластин плоского конденсатора облучают светом с энергией фотона 6 эВ. Напряжение между пластинами изменяют с помощью реостата, силу фототока в цепи измеряют амперметром. На рисунке 1 приведен график зависимости фототока I от напряжения U между пластинами. Запирающее напряжение -4 В.
(a) Запишите три доказательства, представленные фотоэлектрическим эффектом, для электромагнитного излучения в виде частиц. (b) (i) Определите частоту излучаемого света.
(ii) Вычислите скорость фотоэлектрона.
(iii) Какова работа выхода электрона с поверхности металла, из которого сделаны пластины конденсатора? (Ответ дать в электронвольтах.)
3 четверть
3 четверть
Протон движется со скоростью 0,6.
Скорость света в вакууме – с=3*108 м/c. Масса протона =1,67 *10-27 кг.
(a) Вычислите массу протона.
(b) Вычислите длину волны де Бройля для протона.
(c) Укажите, что подразумевается под длиной волны де Бройля.
3 четверть
3 четверть
Период полураспада радиоактивного изотопа кальция 45/20Са составляет 164 суток. Изначально было 4*1024 атомов45 /20Са. Сколько примерно их будет через 328 суток?
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Ниже приведена реакция ядерного распада.
(a) Напишите недостающую частицу для данной реакции
(b) Укажите вид распада
3 четверть
3 четверть
Почему заряженная частица, влетающая в однородное магнитное поле в плоскости, перпендикулярной линиям магнитной индукции, движется по окружности?
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Нанотехнология манипулирует свойствами веществ путем позиционирования отдельных атомов или молекул определенным образом. Углеродные нанотрубки являются продуктом
нанотехнологий. Опишите, как связь в углеродных нанотрубках делает их намного сильнее, чем графит.
3 четверть
4 четверть
Светимость звезды равна 
емпература поверхности составляет 8690 K. Чему равен радиус звезды?
4 четверть
4 четверть
Видимая величина звезды Сириус равна –1.46. Она находится на расстоянии 2.65 парсек от Земли. Видимая величина m преобразовывается в абсолютную величину M при помощи представленного ниже уравнения, где d – это расстояние до звезды, измеряемое в парсеках:
Чему равна абсолютная величина Сириуса?
A) – 1.42
B) + 1.42
C) + 4.34
D) + 5.18
4 четверть
4 четверть
В каких областях спектра лежат длины волн, соответствующие максимуму спектральной
плотности энергетической светимости, если источником света служит спираль
электрической лампочки Т = 3000 К? b=2.9 *10-3 m*K
4 четверть
4 четверть
Черное тело имеет температуру T1 =500 K. Какова будет температура T2 тела, если в
результате нагревания поток излучения увеличится в n= 5 раз? σ =5.67 *10-8 Вт/(м2 К4)
4 четверть
4 четверть
В спиральной галактике в созвездии Треугольника наблюдаются цефеиды с периодом 13 дней, а их видимая звездная величина 19,6m. Определите расстояние до галактики в световых годах.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
На рисунке 1 показана частично заполненная диаграмма Герцшпрунга-Рассела (H-R) для некоторых звезд в галактике.
На диаграмме
a) определите место скопления красных гигантов (обозначьте область буквой R) и
белых карликов (обозначьте область буквой W).
b) пометьте буквой S приблизительное расположение Солнца.
c) покажите эволюционный путь Солнца с его нынешнего положения до
окончательного периода.
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Сириус имеет звездную величину m= -1, а Минтака имеет звездную величину m= +2. В чем разница этих величин и во сколько они отличаются?
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Объясните, как открытие космического фонового излучения свидетельствует о Большом взрыве.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
На рисунке 2 показана популярная «модель воздушного шара», используемая для демонстрации расширяющейся Вселенной.
a) Что представляет собой резиновая поверхность шара?
b) Опишите, как в этой модели показано расширение Вселенной.
c) Объясните, как модель воздушного шара показывает, что галактика B удаляется от нашей галактики O с большей скоростью, чем галактика A.
4 четверть
4 четверть
На рисунке 3 приведен график наилучшего соответствия наблюдаемой скорости удаления υ различных далеких галактик, измеренной в км/с, и их расстояния d от нас, измеренного в мегапарсек (Мпк).
a) Объясните, как график иллюстрирует закон Хаббла: υ = H0 d.
b) Вычислите значение H0 по графику
4 четверть
4 четверть
В ходе выполнения лабораторной работы ученик определял плотность алюминия путем измерения прямоугольного бруска. Он получил следующие результаты:
Масса m = 51.6 ± 0.1 g
Длина l = 100.0 ± 0.1 cm
Ширина w = 10.0 ± 0.1 cm
Толщина t = 0.20 ± 0.01 mm
Для вычисления плотности он использовал уравнение: ?=????
(a) Вычислите плотность
(b)
(i) Определите абсолютную погрешность
(ii) Определите относительную погрешность
4 четверть
3 четверть
При перемещении заряда в 4 Кл от точки А до точки К была совершена работа в 12 Дж. Определите разность потенциалов между точками L и K, если при перемещении заряда в 7 Кл между точками А и L была совершена работа в 21 Дж.
A. 99 В
B. 36 В
C. 27 В
D. 0
3 четверть
3 четверть
График отображает изменение сопротивления проводника с изменением температуры.
Температурный коэффициент сопротивления материала, из которого изготовлен проводник…
A. 0,4∙103 К-1
B. 0,6∙103 К-1
C. 4∙103 К-1
D. 6∙103 К-1
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Какой будет емкость соединения конденсаторов, если батарея состоит из одинаковых конденсаторов, емкость каждого из них равна 1 Ф.
A. 0,2 Ф
B. 0,4 Ф
C. 2 Ф
D. 2,5 Ф
3 четверть
3 четверть
Какой из графиков соответствует зависимости удельного сопротивления полупроводников от температуры?
3 четверть
3 четверть
Ниже представлен список элементов, встречающихся в электрической цепи:
Конденсатор фоторезистор резистор реостат термистор
Дополните предложения, выбрав необходимые элементы.
1) При повышении температуры сопротивление уменьшается — …
2) При движении скользящего контакта изменяется сопротивление — …
3) Сопротивление при темноте высокое, а при дневном свете низкое — …
3 четверть
3 четверть
Заряды q и 3q создают в точке А электрическое поле, потенциал которого равен φА = 40 В. Чему равен потенциал φВ в точке В? Указанные на рисунке расстояния r одинаковые.
3 четверть
3 четверть
При подключении к источнику тока резистора сопротивлением 4,5 Ом сила тока в цепи оказалась равной 0,2 А, а при подключении резистора сопротивлением 10 Ом сила тока уменьшилась до 0,1 А. Найдите ЭДС и внутреннее сопротивление источника тока.
(a) Запишите для двух указанных случаев закон Ома для полной цепи.
(b) Определите внутреннее сопротивление источника тока.
(с) ЭДС источника тока равен: ________________________________________________
3 четверть
3 четверть
Какая мощность выделяется в участке цепи, схема которого изображена на рисунке, если R= 16 Ом, а напряжение между точками A и B равно 8 В?
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
При электролизе положительные и отрицательные ионы непрерывно нейтрализуются на соответствующих электродах.
Какие причины поддерживают концентрацию ионов в электролитах на постоянном уровне?
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Заряд конденсатора q = 3∙10-8 Кл. Емкость конденсатора С = 10 пФ. Определите скорость, которую приобретает электрон, пролетая в конденсаторе путь от одной пластины к другой. Начальная скорость электрона равна нулю. Удельный заряд электрона e/m=1,76∙1011Кл/кг.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Расстояние между двумя неподвижными зарядами q1 = -2 10-9 Кл и q2 = 10-9 Кл равно 1м.
a) Изобразите вектор напряженности поля двух зарядов q1 и q2 в точке, лежащей посередине между зарядами.
b) Определите, в какой точке напряженность электрического поля равна нулю.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Из источников тока с ЭДС ε1=15 B и ε2=15 B и резисторов с сопротивлениями R1=2 Ом, R2 =4 Ом и R3=2 Ом собрали электрическую цепь, как показано на рисунке.
Силы тока на участках обозначены как І1, І2 и І3 соответственно. Показание вольтметра на резисторе R2 приведено на рисунке.
(a) (i) Определите по рисунку показание вольтметра.
U2 =___________
(ii) Рассчитайте силу тока, проходящего через резистор R2.
I2 =___________
(b) Напишите уравнение для цепи, представленной на рисунке, применив первое правило Кирхгофа (для узла В).
(c) Напишите уравнения, применив второе правило Кирхгоффа.
(i) для контура ABEFA
(ii) для контура ABСDEFA
(d) Используя уравнения из заданий (b) и (c), вычислите значения токов І1 и
I1 =_______A
I3 =_______A
Смотреть ответ
3 четверть
4 четверть
Число витков на первичной обмотке трансформатора 14 300. Первичная обмотка подключена к источнику тока с напряжением 220 В. Число витков на вторичной обмотке 780. Каково напряжение трансформатора на выходе?
A. 12 В
B. 65 В
C. 4 030 В
D. 50 700 В
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
В какую сторону будет перемещаться электронный луч под действием магнитного поля в вакуумной трубке, изображенной на рисунке.
4 четверть
4 четверть
В каком из графиков ЭДС индукции является самой большой, учитывая ту же самую плотность магнитного потока B?
4 четверть
4 четверть
Установите соответствие, если в обмотках будет индуцироваться напряжение, созданное поочередно током в цепи первичной и вторичной обмоток.
4 четверть
4 четверть
Тяжёлая квадратная проволочная рамка с длиной стороны 10 см и сопротивлением 2 Ом свободно висит на горизонтальной оси, проходящей через одну из сторон рамки.
В пространстве вокруг рамки создано однородное магнитное поле с индукцией 0,08 Тл, линии которого направлены горизонтально и перпендикулярны оси подвеса рамки.
Рамку выводят из положения равновесия, отклонив её на угол 30º от вертикали. (i) Какой заряд протекает через рамку в процессе её поворота из начального положения в конечное?
4 четверть
4 четверть
В масс-спектрографе заряженные частицы ускоряются на участке KL электрическим полем и, попав в магнитное поле индукцией В, описывают окружность радиусом R.
Выведите формулу для расчета удельного заряда частицы q/m, если ускоряющее напряжение равно U. Начальную скорость частицы считать равной нулю.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
а) В первый раз металлическое кольцо падает на стоящий вертикально полосовой магнит так, что надевается на него, второй раз так, что пролетает мимо него. Плоскость кольца в обоих случаях горизонтальна.
В каком из случаев в кольце возникает ток?
(b) На рисунке изображен момент демонстрационного эксперимента по проверке правила Ленца, когда все предметы неподвижны.
Южный полюс магнита находится внутри сплошного металлического кольца, но не касается его. Коромысло с металлическими кольцами может свободно вращаться вокруг вертикальной опоры.
Что будет делать кольцо при выдвижении магнита из него?
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Для того чтобы определить индукцию магнитного поля, проводник разместили между магнитными полюсами. Длина активной части проводника в магнитном поле l = 2,5 см. Проводник уравновешивают на весах грузиком массой m1 = 51 г, когда по проводнику не течет ток.
(a) Когда через проводник пропускают ток I = 4,1 А, проводник уравновешивают на весах грузиками с общей массой m2 = 51,57 г.
(i) Докажите, что сила Ампера равна 5,7∙10-3 Н/
(ii) Вычислите значение магнитной индукции между двумя полюсами магнита.
(b) На рисунке 2 изображен проводник с током из рисунка 1.
Изобразите силовые линии магнитного поля, которые возникают вокруг проводника с током,
используя обозначения *и X .
4 четверть
4 четверть
Ученик исследует, как изменение груза на пружине влияет на период колебания.
С помощью каких приборов можно выполнить эксперимент?
Какие величины можно изменять и измерять?
Определите, какие величины:
Независимые ______________
Зависимые _________________
Контролируемые ____________
4 четверть
4 четверть
Ученик бросает чашку и измеряет время падения t на пол.
(a) Ученик повторяет эксперимент и получает следующие пять значений для t,
измеренных в секундах.
1,19 1,00 0,93 1,03 1,08
(i) Вычислите среднее значение времени tср.
Запишите свой ответ, с точностью округлив до двух десятичных знаков.
tср = …………………………c
(ii) Ученик записал ответ для tср, в котором количество знаков после запятой
более двух.
Объясните, почему в этом случае необходимо округлить ответ до двух
десятичных знаков.
(b) Ученик повторяет эксперимент с двумя чашками.
Эксперимент повторили и с каждым разом увеличивали количества чашек. Полученные результаты представлены в таблице, где N — количество чашек.
Добавьте в таблицу среднее значение tср одной чашки из пункта (a) (i).
(i) Постройте график по этим данным. По оси ОУ отложите значения tср, а по оси ОХ – количество чашек N.
Нарисуйте гладкую кривую наилучшего соответствия.
(ii) Когда две величины х и у обратно пропорциональны друг другу, они подчиняются отношениям:
x × y = const
Используйте данные из графика или таблицы и объясните, является ли tср обратно пропорциональным N.
Смотреть ответ
4 четверть
1 четверть
Когда автомобиль движется медленно, течение воздуха вокруг него ламинарное. По мере увеличения скорости течение воздуха вокруг автомобиля становится турбулентным. На рисунках ниже изобразите линиями ламинарное и турбулентное течение:
1 четверть
1 четверть
На рисунке дан график координаты тела от времени. После момента времени t1 кривая графика – парабола. Опишите движение тела.
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Как изменится время и дальность полета тела, брошенного горизонтально с некоторой высоты, если скорость бросания увеличить вдвое?
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Пуля, летящая горизонтально, пробивает насквозь висящий на нити неподвижный деревянный брусок. Как изменяются полная механическая энергия и импульс системы после вылета пули?
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Медный кубик, висящий на нити, целиком погружен в воду и не касается дна сосуда. Верхняя и нижняя грани кубика горизонтальны.
Как изменится давление воды на нижнюю грань кубика, а также модуль силы Архимеда, действующей на кубик, если опустить кубик глубже, но так, чтобы он не касался дна сосуда?
Для каждой величины определите соответствующий характер изменения:
1) Увеличится
2) Уменьшится
3) Не изменится
Запишите в таблицу выбранные цифры для каждой величины. Цифры в ответе могут повторяться.
1 четверть
1 четверть
В школьном опыте брусок, лежащий на горизонтальном диске, вращается вместе с ним с некоторой угловой скоростью. В ходе опыта период вращения диска уменьшили. При этом положение бруска на диске осталось прежним.
Как изменились при этом следующие величины: центростремительное ускорение бруска и угловая скорость?
Для каждой величины определите соответствующий характер изменения:
1) Увеличится
2) Уменьшится
3) Не изменится
Запишите в таблицу выбранные цифры для каждой величины. Цифры в ответе могут повторяться.
1 четверть
1 четверть
Девочка бежала 120 м на север, затем она свернула на восток и пробежала еще 80 м. В поле ниже начертите векторную диаграмму, изображающую траекторию движения девочки. Соблюдая масштаб, начертите результирующий вектор перемещения девочки и обозначьте его R. Каков его модуль?
1 четверть
1 четверть
На графике показана зависимость скорости от времени некоторого тела, брошенного вертикально вверх в момент времени t=0 c некоторой высоты.
Мяч достигает земли в момент времени t = 4,1 с.
(а) Объясните, как график показывает, что ускорение постоянно.
(b) Используя график, определите время, когда мяч достиг наивысшей точки.
1 четверть
1 четверть
На рисунке изображено движение спутника по орбите. Из-за действия силы трения спутник постепенно спускается вниз.
(a) На рисунке укажите:
(i) Направление ускорения спутника.
(ii) Траекторию движения спутника.
(b) Объясните, почему старые спутники не бомбардируют Землю непрерывно.
1 четверть
1 четверть
а) Напишите второй закон Ньютона для движущегося тела.
(b) При прыжке с высоты желательно согнуть колени в момент приземления.
(i) Укажите, как это повлияет на время, необходимое для остановки при ударе о землю.
(ii) Используя второй закон Ньютона, объясните, почему разумно сгибать колени при прыжках с высоты.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Если смешать два равных объема V спирта и объема V воды, то получится объем смеси меньше 2V. Почему?
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
На рисунке изображен круговой процесс в координатах V(T).
В какой из точек:
(а) давление газа на стенки сосуда минимально.
(b) средняя квадратичная скорость одной молекулы наибольшая.
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Перья водоплавающих птиц покрыты тончайшим слоем жира, который не смачивается водой. Какую пользу приносит этот слой птицам?
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
9. На графике показана зависимость объема данной массы идеального газа от температуры.
(а) Назовите данные процессы:
1-2
2-3
3-4
4-1
2 четверть
2 четверть
Дан график процесса в координатах р, Т.
(а) Какие участки графика соответствуют случаю, когда газ получает тепло извне?
(b) Определите участок графика, где газ совершает работу.
2 четверть
2 четверть
В эксперименте установлено, что при температуре воздуха комнаты 23ºС на стенках стакана с холодной водой при понижении ее температуры до 12ºС начинается конденсация паров воды из воздуха.
По результатам этого эксперимента определите абсолютную и относительную влажность воздуха. Для решения задачи воспользуйтесь таблицей.
2 четверть
3 четверть
Два небольших металлических шарика одинакового диаметра имеют заряды q1 = +6 нКл и q2 = +8 нКл и находятся на некотором расстоянии друг от друга. Шарики привели в соприкосновение и раздвинули на прежнее расстояние.
Как изменятся при этом модуль силы взаимодействия шариков и модуль напряженности электрического поля в точке А? Для каждой величины определите соответствующий характер изменения:
1) Уменьшится
2) Увеличится
3) Не изменится
Запишите в таблицу выбранные цифры для каждой физической величины. Цифры в ответе могут повторяться.
3 четверть
3 четверть
Заряженная частица массой m, движущаяся со скоростью v, влетает в поле плоского конденсатора. Расстояние между пластинами конденсатора равно d, а напряженность электрического поля между пластинами равна E. Пролетев конденсатор, частица отклоняется от первоначального направления на угол α.
Как изменится модуль скорости влетевшей частицы и угол α, если увеличить скорость частицы на входе в конденсатор?
Модуль скорости ___________________
Угол α ____________________________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Дайте определение явлению сверхпроводимости.
Приведите два примера применения данного явления.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
8. Электрон движется горизонтально в вакууме и влетает между двумя заряженными горизонтальными пластинами.
Нижняя пластина заземлена, потенциал верхней пластины +400 В. Расстояние между пластинами 0,80 см.
Электрическое поле однородно и сосредоточено между пластинами.
(a) На рисунке в точке Р укажите стрелкой направление силы, с которой электрическое поле пластин действует на электрон.
(b) Начертите траекторию электрона, пролетающего между пластинами и за их пределами
3 четверть
1 четверть
Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері
Төменде тербелістің x(t) тәуелді графигі бейнеленген
(а) уақыттын қандай шамаларында жылдамдық максимум мәнге ие болатындығын анықтаңыз
(b) уақыттың қандай шамаларында үдеудің максимал мәнге ие болатындығын анықтаңыз.
(с) тербеліс периодын анықтаңыз
(d) тербеліс жиілігін анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Еріксіз электромагниттік тербелістер. Айнымалы ток
Ток күшінің уақытқа тәуелді графигі төменде бейнеленген
Ток күшінің,
(і) амплитудасын анықтаңыз
(іі) тербеліс периодын анықтаңыз
(ііі) тербеліс жиілігін анықтаңыз
(іv) I(t) тәуелділік теңдеуін жазыңыз
1 четверть
2 четверть
Серпімді механикалық толқындар. Бойлық және тұрғын толқындардың теңдеуі
Суретте екі шеті бекітілген ішектің тұрғын толқыны бейнеленген.
(а) түйін (N) мен шоқты (А) суретке белгілеңіз.
(b) түйін мен шоқ дегеніміз не екендігін сипаттап жазыңыз.
Түйін ………………………………
Шоқ ……………………………………
(с) суреттегі мәліметті пайдалана отырып, толқын ұзындығын анықтаңыз.
2 четверть
2 четверть
Радиобайланыс. Детекторлы радиоқабылдағыш
(а) детекторлеу дегеніміз не?
………………………………………
(b) детектордың ролін қандай құрылғылар атқара алады?
1 …………………………………………………………………………………
2 …………………………………………………………………………………
(с) суретте детекторлы радиоқабылдағыштың суреті бейнеленген.
(і) көрсетілген бөліктегі құрылғылардың атауын жазыңыз.
(іі) жоғарыдағы мәліметтеріңізді қолдана отырып, детекторлы радиоқабылдағыштың жұмыс істеу принципін жазыңыз.
……………………………………………………………………………………………………………….
2 четверть
3 четверть
Толық ішкі шағылу
Суретте оптоталшықтың ішіне қарай бағыттала отырып, жіберілген монохроматты жарық сәулесі бейнеленген.
(а) монохроматты жарық көзінен шыққан сәуленің оптоталшық ішіндегі жүрісін салып көрсетіңіз.
(b) жарық сигналдарын тасымалдауда оптоталшықты технологияның артықшылығына мысалдар келтіре отырып түсіндіріңіз.
3 четверть
3 четверть
Линзалар жүйесінде кескін салу. Жұқа линза формуласы. Оптикалық құралдар
Суретте жинағыш линза арқылы нәрсенің кескінін алу бейнеленген.
(а) суретті пайдалана отырып, нәрсе мен кескінді ажыратыңыз.
(b) жинағыш линза арқылы алынған кескінді толық сипаттап жазыңыз.
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
(с) суреттен жинағыш линзаның фокустық арақашықтығын анықтаңыз.
(d) жинағыш линза арқылы дене кескінін алыңыз.
3 четверть
3 четверть
Линзалар жүйесінде кескін салу. Жұқа линза формуласы. Оптикалық құралдар
Суретте фокустық арақашықтықтары бірдей екі жинағыш линза берілген.
3 четверть
1 четверть
На рисунке 1 представлен график колебаний тела.
Используй график, определите:
A. период колебаний
B. частоту колебаний
C. амплитуду колебаний
1 четверть
1 четверть
Установите соответствие между величинами, описывающими механические и электромагнитные колебания.
1)
Кинетическая энергия
А)
Заряд
2)
Координата
В)
Сила тока
3)
Потенциальная энергия
С)
Энергия магнитного поля
4)
Скорость
D)
Энергия электрического поля
1 четверть
1 четверть
Вынужденными колебаниями называются колебания, возникающие под действием
A) внешней силы
B) внутренней силы
C) силы трения
D) силы тяжести
1 четверть
1 четверть
Укажите условие возникновения своодных колебаний.
A) равнодействующая сил равна нулю
B) тело находится в положении равновесия
C) трение в системе минимально
D) несколько положений равновесия
1 четверть
1 четверть
На рисунке представлена модель генератора переменного тока.
a) Назовите неподписанные части генератора
b) Назовите явление, на котором основано действие генератора
c) Опишите принцип действия генератора.
1 четверть
1 четверть
Уравнение, выражающее зависимость напряжения от времени на концах проводника, имеет вид U= 311sin100πt.
a) запишите значение частоты колебаний
b) рассчитайте действующее значение напряжения
c) вычислите амплитудное значение силы тока в проводнике сопротивлением 50 Ом
1 четверть
1 четверть
При определенных условиях в цепи переменного тока может возникать резонанс.
a) объясните условие резонанса
b) приведите пример применения резонанса
1 четверть
1 четверть
На рисунке изображен график зависимости амплитуды напряжения переменного тока от частоты.
a) запишите значение резонансной частоты
b) объясните, используя график, как вы определили ответ в а)
1 четверть
1 четверть
Ученик будет выполнять эксперимент по определению числа витков в обмотках трансформатора
a) перечислите необходимое оборудование
b) опишите последовательность действий
1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
Согласно теории Максвелла, электромагнитные волны излучаются A) только при равномерном движении электронов по прямой B) только при гармонических колебаниях заряда C) только при равномерном движении заряда по окружности D) при любом неравномерном движении заряда
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Между рупорным излучателем электромагнитных волн (И) и рупорным приемником (П) поместили диэлектрик (Д), как показано на рисунке.
Выберите строку с правильным ответом
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
Модулирующее устройство используют для
A) изменения амплитуды высокочастотных колебаний с помощью электрических колебаний звуковой частоты
B) изменения амплитуды звуковых колебаний с помощью электрических колебаний высокой частоты
C) изменения амплитуды электрических колебаний с помощью звуковых колебаний
D) приведения амплитуды высокочастотных колебаний к стандартному значению
2 четверть
2 четверть
Динамик в радиоприемнике служит для
A) приема высокочастотного сигнала
B) преобразования низкочастотного электрического сигнала в звуковой
C) преобразования высокочастотного электрического сигнала в звуковой
D) преобразования звука в электрический сигнал
2 четверть
2 четверть
Для установления радиосвязи в пределах нескольких сотен километров используют волны определенного диапазона. Выберите правильный ответ.
A) волны сверхвысоких частот
B) средние и длинные волны
C) короткие волны
D) ультракороткие волны
2 четверть
2 четверть
Важным достижением научно-технического прогресса являются различные средства связи.
a) дайте определение понятию «средство связи»
b) перечислите средства связи в хронологическом порядке их открытия
1) интернет
2) телевидение
3) телефон
4) радио
5) спутник
c) В современном мире существует множество различных средств связи
(i) назовите любое современное средство связи
(ii) укажите его назначение
d) предложите возможные пути совершенствования средств связи
2 четверть
2 четверть
При выполнении лабораторной работы по определению длины волны дифракционную решетку с периодом 2∙10-3 мм расположили на расстоянии 1,5 м от экрана. Первый максимум получился на расстоянии 3 см от щели.
a) используя условие максимума дифракционной решетки, выведите формулу для расчета длины волны
b) вычислите длину световой волны
2 четверть
2 четверть
Опишите эксперимент по исследованию поляризации света:
a) перечислите необходимое оборудование
b) составьте краткое описание хода работы
c) какое свойство электромагнитных волн характеризует поляризация света?
2 четверть
2 четверть
Опишите эксперимент по определению показателя преломления стекла:
a) перечислите необходимое оборудование
b) составьте краткое описание хода работы
c) сделайте чертеж
2 четверть
2 четверть
Для передачи световых сигналов используется оптоволоконная технология.
a) назовите явление, которое лежит в основе этой технологии
b) объясните преимущества оптоволоконной технологии
2 четверть
2 четверть
2 четверть
3 четверть
Спектральный анализ – это A) анализ свойств призмы или дифракционной решетки B) метод определения вида излучения по типу спектра C) метод определения химического состава вещества по его спектру D) определение агрегатного состояния вещества по его спектру
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Принцип действия спектральных приборов основан на явлении A) дисперсии B) интерференции C) отражения D) преломления
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Что можно определить по линиям поглощения солнечного спектра? A) массу Солнца B) размер Солнца C) температуру Солнца D) химический состав атмосферы Солнца
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
На рисунке изображены фотографии спектров поглощения натрия (Na), водорода (Н), кальция (Са) и неизвестного газа.
По виду спектров можно утверждать, что неизвестный газ содержит в заметном количестве
A) водород, кальций
B) натрий, водород
C) натрий, водород, кальций
D) натрий, кальций
3 четверть
3 четверть
Расположите части спектра ЭМВ в порядке возрастания длины волны.
1) радиоволны
2) ультрафиолет
3) рентгеновское излучение
3 четверть
3 четверть
Какие действия электромагнитных волн инфракрасного диапазона будут проявляться, попадая на тело человека?
A) вызывают покраснение кожи
B) нагревают ткани
C) почти полностью отражаются
D) проходят через мягкие ткани
3 четверть
3 четверть
Приведите два примера химического действия света и опишите протекающие при этом физические процессы.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
На рисунке представлен график зависимости количества нераспавшихся ядер от времени радиоактивного элемента.
Определите период полураспада данного вещества.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
В результате распада и синтеза некоторых ядер происходит образование новых.
a) какое уравнение относится к процессу деления ядра, а какое – к процессу синтеза:
(i) ?92235+?01→?ℎ90232+??24
(ii) Н12+Н12→??23+?01
b) Где может осуществляться каждая из этих реакций? Приведите примеры
3 четверть
3 четверть
Какое из трех видов излучения: α-, β-, γ-
a) обладает наибольшей проникающей способностью?
b) обладает наименьшей ионизирующей способностью
3 четверть
3 четверть
a) назовите составные части ядерного реактора
b) опишите принцип работы ядерных реакторов
3 четверть
3 четверть
a) объясните физические свойства наноматериалов
b) опишите любую область их применения
3 четверть
4 четверть
Звезды могут быть классифицированы с точки зрения яркости.
a) опишите понятие яркость звезды
b) опишите различия между абсолютной и видимой звездной величиной
c) во сколько раз звезда первой звездной величины ярче звезды третьей величины?
4 четверть
4 четверть
На диаграмме Герцшпрунга–Рассела, представленной на рисунке, звезды главной последовательности составляют наиболее многочисленный тип звезд в наблюдаемой Вселенной.
a)
(i) впишите в клетки обозначения классов, на которые подразделяются звезды главной последовательности
(ii) укажите соответствующие им цвета звезд
b) обозначьте место расположения красного гиганта буквой R
c) укажите стрелкой направление пути эволюции звезд
d) обозначьте буквой S приблизительное расположение Солнца на главной последовательности.
e) изобразите эволюционный путь Солнца с его нынешнего положения до окончательного периода жизни звезды
f) объясните, используя знания диаграммы Герцшпрунга–Рассела, какие изменения происходят со звездами в процессе жизненного цикла
4 четверть
4 четверть
По закону Хаббла скорости удаления галактик, определенные по красному смещению, растут прямо пропорционально расстояниям до них.
a) вычислите расстояние до галактики, если скорость ее удаления составляет 1000 км/с
(постоянная Хаббла Н=67.8 (км/с)/Мпк)
b) определите возраст Вселенной, используя постоянную Хаббла
4 четверть
4 четверть
Общепринятой космологической моделью, описывающей раннее развитие Вселенной, является теория Большого взрыва. Сформулируйте данные, свидетельствующие о возникновении большого взрыва
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
4 четверть
2 четверть
2 четверть
4 четверть
Физический практикум
В этом задании вы будете определять число витков в обмотках трансформатора экспериментально:
1. Перечислите оборудование, которое будет необходимо для выполнения эксперимента.
2. Составьте план выполнения работы. Запишите не менее трех этапов.
3. Запишите формулу, которую необходимо использовать в данном эксперименте.
4. Произведите соответствующие вычисления.
5. Начертите таблицу для записи результатов измерений и вычислений, укажите в заголовке таблицы обозначения величин и их единицы измерения.
6. В эксперименте по определению действующего значения напряжения получили ответ: U=(80,00 ±0,02) В. Запишите значения абсолютной и относительной погрешности
7. Сделайте выводы о проделанном эксперименте.
4 четверть
1 четверть
Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері
Шағын ойыншық кеме су бетінде жүзіп жүр. Ойыншық кемені сәл суға батырып итеріп жібереді. Кеме су бетінде қарапайым тербелістер жасайды. Су бетінде пайда болған тербелістің графигі көрсетілген.
Осы ойыншық кеменің тербелісі үшін: a) Гармоникалық тербеліс теңдеуін жазыңыз Есептеңіз: b) Оның бұрыштық жиілігін c) Оның максимал үдеуін d) Тербеліс басталғаннан кейінгі 6,7 с өткен кейінгі ығысуын
1 четверть
1 четверть
Механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық
1. Неліктен электромагниттік тербелісті механикалық тербелістер сияқты бақылай алмаймыз?
2. Механикалық тербеліс пен электромагниттік тербелістерді сәйкестендіріңіз. Ол үшін төмендегі кестеде механикалық шамаға сәйкес келетін электрлік шамаларды жазыңыз.
1 четверть
1 четверть
Еріксіз электромагниттік тербелістер
Суретте осциллограф экранындағы кернеудің уақыт бойынша өзгеру графигі берілген. Уақыт жаймасында бөлік құн 0.50 мс-қа тең.
Анықтаңыз
(i) потенциалдар айырымының максималды оң мәнін;
(ii) потенциалдар айырымының максималды теріс мәнін;
(iii) кернеудің әсерлік мәнін;
(iv) сигнал жиілігін.
1 четверть
2 четверть
Байланыс арналары
(а) Ақпарат әртүрлі байланыс құралдары арқылы берілуі мүмкін.
Ақпаратты құрылғыға жеткізілетін құрылғылардың мысалдарын, әр жағдайда біреуін атаңыз
(i) сым жұбы,…………………………………………………………………………………..
(ii) коаксиалды кабель,……………………………………………..…………………………
(iii) микротолқындар, …………………………………………………………………………..
(b) Ұзын қашықтықтағы байланыс үшін коаксиалды кабельдермен салыстырғанда оптикалық талшықтардың екі артықшылығы.
1. ……………………………………………………………….
2. ……………………………………………………………….
(c) Оптикалық талшықтардағы сигнал айтарлықтай қабаттасуға ие бола тұра бір-біріне әсер етпей, яғни коаксиалды кабельдерге қарағанда аз шуылға ие. Бұл нені білдіретінін түсіндіріңіз
2 четверть
3 четверть
Электромагниттік сәулелену шкаласы
Суретте электромагниттік сәулелердің спектрі көрсетілген
a) Осы суретте ұсынылған электромагниттік сәулелердің түрлерін атаңыз:
L –
M –
N –
ә) суретте көрсетілген графадан жиілігі ең төмен сәулеленуді (✓) белгісімен белгілеңіз.
б) Микротолқын таратушы генератор толқын ұзындықтары 6 cм және 7 cм болатын микротолқындар шығарады.
(i) Трансформаторды, детекторды және металл рефлекторды қолданып, тұрғын толқындар шығаруды көрсету үшін жасалатын тәжірибені сипаттаңыз.
Жауабыңызды түсіндіру үшін схемасын салыңыз.
(ii)Микротолқын ұзындығын өлшеу үшін осы тәжірибені қалай қолдануға болатынын түсіндіріңіз.
3 четверть
1 четверть
Физикалық шамалардың қайсысы вектор, ал қайсысы скаляр? Уақыт, жылдамдық, үдеу, жол, орын ауыстыру және көлем. Төмендегі кестені шамалардың белгілерін қолданып толтыр
1 четверть
1 четверть
Физикалық құбылыстарға жататын екі құбылысты тап? Мұздың еруі, жапырақтың түсуі, күннің тұтылуы, кемпірқосақтың пайда болуы, ағаштың жануы.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Ұзындықтың 0,00025 м және 75000 м шамалары дұрыс жазылған нұсқаны таңдаңыз.
A) 25 см, 75 км
B) 25 мм, 75 мм
C) 0,25 мм, 75 км
D) 0,25 км, 75 мм
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Суретте автобустың ABCD жүрген жолы көрсетілген
a) Траектория дегеніміз — _______________________
b) Автобустың A пунктінен D пунктіне орын ауыстыруын суретке салып көрсетіңіз
1 четверть
1 четверть
Оқушыға жіптің ұзындығын анықтауға тапсырма берілді. Берілген тапсырманы орындау барысында оқушы суретте көрсетілгендей сызғыштың екі нүктесі аралығына жіпті орналастырады.
2) Сызғыштың бөлік құнын анықтаңыз.
Бөлік құны ________________________
b) Жіптің ұзындығын өлшеу қателігін ескере отырып жазыңыз.
Ұзындық = _______________ ± _______________
Оқушыға берілген келесі тапсырма жіптің диаметрін анықтау болды. Бұл тапсырманы орындау үшін оқушы өз қарындашына жіпті орады.
c) орам санын анықтаңыз
орам саны = _____________________________
d) жіп диаметрін ХБЖ бойынша өлшем бірлігін ескере отырып анықтаңыз
жіптің диаметрі = _____________________________
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Велосипедші А пунктінен В пунктіне қарай жүрген суреті көрсетілген
а) Велосипедші бастапқы 120 секундты 5 м/с жылдамдықпен жүріп өтті. Осы уақытта жүрілген жолды анықтаңыз.
S1 = ____________________________________ м
b) Велосипедші соңғы 40 секундты 8 м/с жылдамдықпен жүрді. Жүрген жол аралығын анықтаңыз.
S2 = ____________________________________ м
c) Велосипедшінің орташа жылдамдығын есептеңіз.
Орташа жылдамдық = ___________________
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Суретте жаяу адамның жүрген координатасының уақытқа тәуелді графигі берілген
а) соңғы 20-25 секунд интервалындағы қозғалыстың түрін анықтаңыз
b) 0-5 секунд интервалындағы жаяу адамның жылдамдығын анықтаңыз
c) 0-5 секунд интервалындағы қозғалыс теңдеуін жазыңыз
d) адамның демалуға кеткен уақытын анықтаңыз
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Суретте әр түрлі заттардан жасалған көлемдері бірдей үш дене көрсетілген. Олардың тығыздықтары
Ең кіші массаға ие денені табыңыз.
А) 1 дене
В) 2 дене
С) 3 дене
D) Денелердің массалары бірдей
2 четверть
2 четверть
Жүріп келе жатқан адам жолдың ернеуіне сүрінген кезде …
A) Артқа қарай қозғалады
B) Тыныштықта қалады
C) Алға қарай қозғалады
D) Оңға қарай қозғалады
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Суретте бос мензурка, сұйық құйылған мензурка және мензуркадағы сұйыққа бірдей шарлар салынған сурет көрсетілген.
а) Суретте берілген мәліметтер бойынша сұйықтың тығыздығын анықтаңыз.
b) Бір шардың көлемін, массасын және шар жасалған материалдың тығыздығын табыңыз
2 четверть
2 четверть
Суретте серіппенің қатаңдығын анықтау жолы көрсетілген.
a) Серіппенің ұзаруын анықтаңыз.__________________
b) Жүк салмағын анықтаңыз.____________________
c) Серіппе қатаңдығын анықтаңыз.______________________
2 четверть
2 четверть
Графикте серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділігі көрсетілген.
Серіппенің k қатаңдық коэффициентін анықтаңыз
Смотреть ответ 2 четверть
3 четверть
Төменде көрсетілген кестеде дене молекулалары сипатталған
Сипаттаманың қасында сәйкесінше «ѵ» белгісін қойыңыз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Көрсетілген мысалдардың қайсысында механикалық жұмыс атқарылмайды?
A) қыз бала баспалдақпен төмен қарай түседі
B) су ыдыс қабырғаларына қысым түсіреді
C) адам иығында ауыр қапты тасиды
D) жаңбыр тамшысы төмен құлайды
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Дененің ауадағы салмағы 8 Н, судағы салмағы 7,5 Н. Кері итеруші күшті анықтаңыз.
А) 15,5 Н
B) 8 Н
С) 7,5 Н
D) 0,5 Н
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Цилиндрде поршень үйкеліссіз төмен қарай жылжиды.
а) Цилиндр ішіндегі газ қысымы қалай өзгереді? [1]
b) Газ молекулалары цилиндрдің ішкі бетіне қалай әсер етеді?
3 четверть
3 четверть
Суы бар ыдысқа сұйықтықтар құйылған үш бірдей түтікше салынған. Бірінші түтікше жоғары қарай қозғалады, екінші түтікше су ішінде қалқып тұр, ал үшінші түтікше төмен қарай қозғалады. (Судың тығыздығы барлық тереңдікте бірдей деп есептеңіз).
Түтікшелердің қайсысына ең көп кері итеруші күш әсер етеді? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Егер кіші поршеннің ауданы 12 см2, үлкен поршеннің ауданы 144 см2, кіші поршеньге әсер ететін күш 1000 Н. Гидравликалық көтергіштің көмегімен көтеруге болатын дене массасын есептеңіз.
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Суретте тереңдік артқан сайын қысымның да артатыны көрсетілген тәжірибе берілген.
а) Гидростатикалық қысымның тереңдікке тәуелділік формуласын жазыңыз.
b) Кестені толтырыңыз. g = 10 Н/кг
c) Судың астындағы рсу өлшенген қысымның h тереңдікке тәуелділік графигін (атмосфералық қысымды ескермей) құрыңыз
3 четверть
4 четверть
Көлбеу жазықтық күштен 3 есе ұтыс береді. Осы көлбеу жазықтық қашықтықта
A) 3 есе ұтылыс береді
B) 3 есе ұтыс береді
C) ұтыс та, ұтылыс да бермейді
D) ұтыс пен ұтылыс қозғалыс жылдамдығына тәуелді
4 четверть
4 четверть
Әлемнің геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйелерінің центрінде қандай денелер орналасқан?
A) Жер, Жер;
B) Жер, Күн;
C) Күн, Жер;
D) Күн, Күн.
4 четверть
4 четверть
Төмендегі диаграммада көлбеу жазықтықтағы Жердің орналасуы және Күннің орны келтірілген.
Диаграммада С нүктесінде қандай маусым көрсетілген?
A) жаз
B) күз
C) қыс
D) көктем
4 четверть
4 четверть
Суретте желбіршектің (бадминтонға арналған қауырсынды не жиекшелі кішкене шар) потенциалдық энергиясы максималды және минималды болатын нүктелерді белгілеңіз.
4 четверть
4 четверть
Қатты қағазды қайшымен кеседі. Қайшының осінен қағазға дейінгі қашықтық 2 см, ал қайшы ұшынан күш түсіру нүктесіне дейін 16 см. Қайшыны 200 Н күшпен қысса, қайшы қағазға қандай күшпен әсер етеді?
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Массасы 0,4 кг допты вертикаль жоғары қарай 20 м/с жылдамдықпен лақтырады. Ауаның кедергісі ескерілмейді. g = 10 Н/кг.
a) Лақтыру уақытындағы доптың кинетикалық энергиясын анықтаңыз.
b) Механикалық энергияның сақталу заңының формуласын жазыңыз.
c) Доптың ұшу траекторияның жоғарғы нүктесіндегі потенциалдық энергиясын анықтаңыз.
d) Доптың көтерілу биіктігін анықтаңыз
4 четверть
4 четверть
Тәжірибе нәтижесінде оқушы кестеде көрсетілген мәліметтерді алды.
a) Механикалық жұмыстың формуласын жазыңыз.
b) Тәжірибе нәтижесінде алыңған мәліметтерді пайдаланып денені h биіктікке көтеруге жұмсалған пайдалы жұмысты.
c) Көлбеу жазықтықпен қозғалған кездегі жасалған жұмысты есептеңіз.
d) Көлбеу жазықтықтың пайдалы әрекет коэффициентін анықтаңыз
4 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
10. На рисунке показана электрическая цепь, содержащая источник тока (с отличным от нуля внутренним сопротивлением), два резистора, конденсатор, ключ К, а также амперметр и идеальный вольтметр.
Как изменятся показания амперметра и вольтметра в результате замыкания ключа К? Ответ поясните, указав, какие физические явления и закономерности вы использовали для объяснения.
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Определите стоимость электроэнергии, которую израсходуют бытовые приборы за 30 дней, если в течение дня они работали по 10 часов. Стоимость 1 кВт ч 15 тенге. Бытовые приборы:
- 4 лампы мощностью по 150 Вт,
- водонагреватель мощностью 1,5 кВт,
- электрокамин мощностью 1 кВт,
- электрочайник мощностью 800 Вт.
3 четверть
4 четверть
По двум тонким прямым проводникам, параллельным друг другу, текут одинаковые токи I. Объясните, как направлено создаваемое ими магнитное поле в точке С.
4 четверть
4 четверть
В однородном магнитном поле находится рамка, по которой идет ток. Как направлены силы, действующие на нижнюю и верхнюю сторону рамки?
4 четверть
4 четверть
Изобразите траекторию, по которой будет двигаться протон в магнитном поле.
Укажите направление силы Лоренца.
4 четверть
4 четверть
Почему магнитное действие катушки с током усиливается, когда в нее вводят железный сердечник?
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
На рисунке приведена демонстрация опыта по проверке правила Ленца.
Почему опыт проводится со сплошным кольцом, а не с разрезанным?
Что будет наблюдаться при внесении магнита в кольцо?
4 четверть
4 четверть
В какой отрасли и для каких целей можно использовать магнитно-резонансную томографию (МРТ)?
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Опишите принцип действия электромагнитного реле по этапам.
1) _____________________________
2) _____________________________
3) _____________________________
4) _____________________________
4 четверть
4 четверть
По вертикальному длинному прямому проводу течет постоянный ток I. В момент времени tв в точке С рядом с проводом оказывается положительно заряженная частица со скоростью v, направленной параллельно проводу.
Как направлены вектор магнитной индукции B магнитного поля провода в точке С и сила Лоренца, действующая на частицу в момент времени t?
4 четверть
4 четверть
На железный сердечник надеты две катушки, как показано на рисунке.
По правой катушке пропускают постоянный ток.
(a) Каковы в этом случае показания амперметра, подключенного к левой катушке?
(b) Как изменятся показания амперметра, если в течение некоторого времени напряжение на концах правой катушки постепенно увеличивать? Ответ поясните.
4 четверть
4 четверть
Сквозь металлическое и деревянное кольца, не касаясь их, падают одинаковые намагниченные стержни.
(a) Как влияют кольца на ускорение стержней?
(b) В чем состоит различие влияний колец?
4 четверть
1 четверть
Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары
(a) Суретте дене жылдамдығының уақытқа тәуелді өзгеру графигі берілген. График бойынша анықтаңыз:
I. Дененің бастапқы жылдамдығын ?0=_____________м/с
II. Дененің 4 с-тан кейінгі жылдамдығын ?=____________м/с
III. Дененің үдеуін ?=_______м/с2
(b) График бойынша дене орын ауыстыруы
формуласы арқылы анықталатынын дәлелдеп, қорытыңыз.
(c) 1-ші және 2-ші тапсырмалардағы жауаптарды пайдаланып, дененің 3 с-та жасаған орын ауыстыруын есептеңіз.
?=_______м
1 четверть
1 четверть
Қисықсызықты қозғалыс кинематикасы
Радиусы 8 см дөңгелек 1,57 рад/с бұрыштық жылдамдықпен айналады. Дөңгелек шетіндегі нүктелердің қозғалыс басталғаннан 2 с-тан кейінгі:
(а) Сызықтық жылдамдығын;
(b) Жанама үдеуін;
(c) Нормаль үдеуін;
(d) Толық үдеуін анықтаңыз.
1 четверть
1 четверть
Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы
Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділігін зерттеу үшін тәжірибе жүргізіңіз.
(a) Дененің ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділік теңдеуін жазыңыз.
(b) Өзіңіз жазған теңдеудегі мына шамаларды анықтаңыз:
(i) тәуелсіз айнымалыны
(ii) тәуелді айнымалыны
(iii) тұрақты шаманы
(c) Қолданылатын құрал-жабдықтар: баллистикалық пистолет (бұрыштық тіктеуішімен), металл шар, метрлік сызғыш, өлшеуіш таспа.
(i) Баллистикалық пистолеттен шардың ұшып шығу жылдамдығы тұрақты болып қалады. Берілген құралдарды тиімді пайдаланып, шардың пистолеттен ұшып шығу жылдамдығын анықтаңыз. Кинематикалық теңдеулер көмегімен өз әдісіңізді түсіндіріңіз.
(ii) (а) және (с)(і) пункттердегі мәндерді пайдаланып, шардың ұшу алыстығын L1 берілген бұрыштар үшін есептеп, нәтижелерді кестеге енгізіңіз.
(d) Баллистикалық пистолетті пайдаланып, кестеде берілген бұрыштар үшін шардың ұшу алыстығын L1 тәжірибе жүзінде анықтаңыз. Берілген мәндерді кестеге енгізіңіз.
(e) Ұшу алыстығының лақтыру бұрышына тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз.
(f) Кестені пайдаланып, L1 және L2 мәндерін салыстырып, нәтижені бағалаңыз.
(g) Тәжірибе нәтижесін жақсартатын бір ұсыныс жасаңыз
1 четверть
1 четверть
Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары
Суретте машина моделінің горизонталь дөңгелек трек бойымен қозғалатыны көрсетілген.
(a) Машина бірнеше күш әрекетінен шеңбер бойымен қозғалады.
(i) 3-суретте осы күштердің бағытын көрсету үшін сызба жасаңыз.
(ii) Машина жылдамдығы артады. Оған әсер ететін күш мәндерінде қандай өзгеріс болатынын тұжырымдаңыз.
(b) Кенеттен машина жылдамдығын өте тез арттырады да, Р нүктесінде дөңгелек тректен шығып кетеді.
(i) Р нүктесінде тректен шыққан машинаның қозғалыс бағытының қалай болатынын көрсету үшін 3-суретте сызба жасаңыз.
(ii) Күштер ұғымын пайдаланып, неліктен машина тректен шығып кеткенін түсіндіріңіз
1 четверть
1 четверть
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы
Жерді радиусы R біртекті шар деп қарастыра отырып:
(a) Гравитациялық өріс кернеулігінің шар центірінен х қашықтыққа тәуелділік формуласын қорытыңыз.
Жер бетіндегі гравитациялық кернеулік мәні ??=????
(b) Гравитациялық өріс кернеулігінің шар центірінен х қашықтыққа тәуелділік графигін сызыңыз.
(c) Өзіңіз салған графикті пайдаланып g(x) тәуелділігін сипаттаңыз.
(d) Гравитациялық өріс потенциалы арақашықтыққа қалай тәуелді болатындығын анықтап, дәлелдеңіз.
1 четверть
1 четверть
Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі
Ұзындығы 1 м, массасы 400 г біртекті таяқша өз центрінен өтетін горизонталь ось төңірегінде вертикаль айналады. Таяқшаның бұрыштық үдеуі 15 рад/с2 болса, оған әсер ететін күш моменті неге тең?
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі
Массасы 500 г қозғалмайтын блокқа жіп арқылы байланысқан массалары 1 кг және 1,5 кг екі жүк ілінген. Жүктердің үдеуін және жүктер ілінген жіптердің керілу күштерін анықтаңыз. Үйкелісті ескермеңіз және блокты біртекті диск ретінде қарастырыңыз.
Смотреть задание 1 четверть
1 четверть
Массалар центрі
(a) Қатты дененің тепе-теңдікте болу шарттарын тұжырымдаңыз;
(b) АВ баспалдағы суретте көрсетілгендей қабырғаға сүйеп қойылған. Оның А ұшы қабырғаға, ал В ұшы еденге тіреліп, баспалдақ тыныштықта тұр.
Суретте баспалдаққа әрекет ететін екі күш көрсетілген, бірі А нүктесінде қабырға тарапынан түсірілген F күш, ал екіншісі мәні 240 Н ауырлық күші;
(c) В нүктесіне қатысты баспалдаққа әрекет ететін ауырлық күшінің моментін анықтаңыз;
(d) F күшінің В нүктесіне қатысты моменті үшін өрнек жазыңыз және F күшінің мәнін анықтаңыз;
(e) Баспалдаққа В нүктесінде түсірілетін күш бағыты қандай болу керек екенін анықтаңыз және түсіндіріңіз.
1 четверть
1 четверть
Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы
Массасы 400 г А доп тұрақты жылдамдықпен қозғалып келіп, массасы 900 г тыныштықта тұрған В допқа соқтығысады. Бірінші доптың жылдамдығының уақытқа тәуелді өзгеру графигі берілген. Үйкеліс ескерілмейді.
(a) График бойынша А добы жылдамдығының өзгеруіне сипаттама беріңіз;
(b) А добының импульсінің өзгерісін анықтаңыз;
(c) А добына әрекет еткен күш мәнін анықтаңыз;
(d) В добының соқтығысудан кейінгі жылдамдығын анықтаңыз;
(e) Алдыңғы пункттердегі өз жауаптарыңызды пайдаланып, соқтығысудың серпімді не серпімсіздігі туралы қорытынды жасап, түсіндіріңіз
1 четверть
1 четверть
Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағу күші
Зертханалық жұмыс: Тұтқыр сұйықта қозғалған шариктің жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттеу
Құрал-жабдықтар: тұтқыр сұйық (май), ермексаз, секундомер, сызғыш, мөлдір ыдыс (биіктігі 20-25 см-ден аз емес), микрометр.
Теориялық ақпарат:
Сұйық қабаттарының арасындағы немесе сұйық пен қатты дене арасындағы үйкелісті сипаттайтын сұйық қасиеті тұтқырлық деп аталады. Тұтқыр сұйықта қозғалған шариктің қозғалысы белгілі бір уақытқа дейін үдемелі болады. Содан соң тұтқыр сұйықтағы шарик бірқалыпты қозғала бастайды деп алуға болады. Біз қолданатын майда ондай қозғалыс шамамен 10 см-ге тең аралықтан соң басталады деп қабылдауға болады. Ал дененің бірқалыпты қозғалысының шарты бойынша, оған әрекет ететін барлық күштер қосындысы 0-тең болады. Олай болса, шарикке әсер ететін сұйық тарапынан кедергі күші, ауырлық күші және Архимед күштерінің әрекеттері теңгеріледі. Бұл кездегі шарик қозғалысының жылдамдығын бірқалыпты жүріп өткен арақашықтығын және осы аралықтағы уақытын өлшеу арқылы анықтауға болады. Кедергі күші шарик жылдамдығына тура пропорционал. Осы жұмыста сіз шарик жылдамдығының оның радиусына тәуелділігін зерттейсіз. Ол үшін диаметрлері түрлі шариктердің тұтқыр сұйықта бірқалыпты қозғалған кездегі жылдамдығын анықтау керек.
Жұмысты орындауға нұсқаулық:
1. Жұмыстың сұлбасын салып, шарикке әсер ететін күштерді көрсетіңіз.
2. Диаметрлері әртүрлі металл шарик алыңыз (немесе ермексаздан әртүрлі диаметрдегі шариктер жасауға болады). Микрометр көмегімен шариктің диаметрін өлшеңіз. Шарик радиусы диаметрдің жартысына тең болатындығын ескеріңіз. Алынған мәндерді кестеге жазыңыз.
3. Шариктің тұтқыр сұйықта бірқалыпты қозғалатын аралығын ыдыс сыртына маркермен сызып белгілеп қойыңыз. Осы L аралықты сызғыш көмегімен өлшеп алыңыз. Шарикті сұйыққа салыңыз (лақтырмай!) белгіленген аралықтан өту t уақытын секундомер көмегімен өлшеп алыңыз. Осы аралықтағы шарик жылдамдығын мына формула көмегімен есептеңіз: ?=??⁄ . Жылдамдықтың мәндерін кестеге жазыңыз.
4. Жылдамдықтың радиусқа тәуелділігінің графигін тұрғызыңыз.
5. Алынған график бойынша тұтқыр сұйықтағы шарик жылдамдығының радиусқа тәуелділігі туралы қорытынды жасаңыз.
6. Тәжірибе барысында нәтиже дәлдігіне кері ықпал еткен қателіктердің екі көзін анықтаңыз.
7. Тәжірибе нәтижесін жақсартудың екі әдісін ұсыныңыз
1 четверть
2 четверть
Термодинамиканың бiрiншi заңы
А нүктесінде газ қысымы 1,01∙105 Па, көлемі 22,0 м3 және температурасы 273 К. Ал В нүктесіндегі температура 546 К. ВС процесінде газға 31,5∙105 Дж жылу энергиясы берілген. ВС процесі – изотермиялық.
(a) Осы газдың зат мөлшерін анықтаңыз;
(b) АВ процесіндегі газдың ішкі энергиясының өзгерісін анықтаңыз;
(c) СА процесінде істелген газ жұмысын анықтаңыз;
(d) Цикл кезінде газға берілген жылу мөлшерін есептеңіз
2 четверть
3 четверть
Электр заряды. Зарядтың сақталу заңы. Кулон заңы
(a) Екі шариктің зарядтары сәйкес түрде 5 мкКл және -3 мкКл. Оларды бір-біріне жанастырып, ажыратқаннан кейін зарядтары қандай болады?
(b) Егер (а) бөліміндегі зарядтардың ара қашықтығы 3 см болса, олар қандай күшпен әсерлеседі?
3 четверть
3 четверть
Электр заряды. Зарядтың сақталу заңы. Кулон заңы
Төмендегі графиктердің қайсысы кулондық күштің q зарядтардың біріне және зарядтар арасындағы R қашықтыққа тәуелділігін нақтырақ сипаттайды? Неліктен, түсіндіріңіз
3 четверть
3 четверть
Электр өрісі. Электр өрісінің суперпозиция принципі»
Үш заряд суретте көрсетілгендей орналасқан. А нүктесінде орналасқан зарядқа әрекет етуші тең әрекетті күш қалай бағытталады?
3 четверть
3 четверть
Зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы. Потенциал. Электр өрісінің потенциалдар айырымы
Екі параллель горизонталь орналасқан өткізгіш пластиналар арасының қалыңдығы 20 мм ауа қабатымен бөлінген. Жоғарғы пластина жерлестірілген және төменгі пластинаның потенциалы +100 В-қа тең.
Пластиналар арасындағы электр өрісі кернеулігінің шамасы мен бағыты қандай?
3 четверть
3 четверть
Зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы. Потенциал. Электр өрісінің потенциалдар айырымы
Кішкене шардың электр өрісіндегі қозғалысы кезінде, оның зарядының мәні үздіксіз өзгереді. Суретте берілген ақпаратты пайдаланып, осы зарядты А нүктесінен В нүктесіне көшіру кезінде атқарылған жұмысты анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Толық тізбек үшін Ом заңы
Шамды ЭҚК-і 4,5 В-қа тең элементтер батареясына қосқанда вольтметр 4 В-ты, ал амперметр 0,25 А екендігін көрсетті. Батареяның ішкі кедергісі қандай?
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Толық тізбек үшін Ом заңы
Ток көзіне 5 Ом резисторды жалғағанда ток күші 1 А, ал кедергісі 15 Ом резисторды жалғағанда ток күші 0,5 А болды. Ток көзінің ЭҚК-ін және оның ішкі кедергісін анықтаңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Кирхгоф заңдары
Электр тізбегі екі гальвани элементі мен үш резистордан тұрады. Мұндағы:
R1=100 Ом, R2 = 150 Ом, R3 =150 Ом, ε1=75 В, ε2 =100 В және I3 =0,3 А.
(a) Сызбада әр резистор арқылы өтетін ток бағытын көрсетіңіз және белгілеулер енгізіңіз;
(b) Берілген А түйіні үшін Кирхгофтың бірінші заңын жазыңыз;
(c) Берілген электр тізбегіндегі екі контур үшін Кирхгофтың екінші заңын жазыңыз;
(d) Жазылған теңдеулер жүйесін шеше отырып, әр резистордан өтетін ток күштерінің мәнін анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Электр тогының жұмысы мен қуаты. Джоуль-Ленц заңы. Ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті
Төмендегі сурет бойынша ток көзінің кернеуі 150 В, ал резисторлардағы кедергілер R1=4 Ом, R2 = 20 Ом, R3 =30 Ом болса, әр резистордағы ток қуаты неге тең?
3 четверть
3 четверть
Электр тогының жұмысы мен қуаты. Джоуль-Ленц заңы. Ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті
Көтергіш кранның электр қозғалтқышы 380 В кернеумен жұмыс істейді. Оның орамындағы ток күші 20 А. Егер массасы 1 т жүкті кран 50 с ішінде 19 м биіктікке көтеретін болса, қондырғының ПӘК-і неге тең?
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Металдардағы электр тогы. Асқын өткiзгiштiк
Металдардың жақсы электр өткізгіштік қасиетке ие болуы туралы талқылаңыз
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Металдардағы электр тогы. Асқын өткiзгiштiк
Төмендегі суретте меншікті кедергінің температураға тәуелділік графигі көрсетілген.(a), (b) графиктеріне сипаттама беріңіз.
3 четверть
3 четверть
Шамның қыл сымының, резистордың және жартылай өткізгішті диодтың вольт-амперлік сипаттамасы
Құрал-жабдықтар: ток көзі — 4 В, жалғағыш сымдар, вольтметр, амперметр, 2 мультиметр, диод, қыздыру шамы, кедергісі белгілі резистор, реостат, кілт
Жұмысты орындауға нұсқау:
1. Берілген құралдарды қолданып, берілген үш түрлі өткізгіштің вольт-амперлік сипаттамасын анықтауға арналған жұмысты жоспарлаңыз;
2. Жұмысты орындауға қажетті электр тізбегінің сызбасын сызыңыз;
3. Алынған мәліметтерді енгізуге арналған кесте сызыңыз;
4. Сызба бойынша электр тізбегін құрастырыңыз және мұғалімге тексертіңіз;
5. Әр өткізгішті пайдаланып, жұмысты орындаңыз;
6. Деректер бойынша, әр өткізгіш үшін вольт-амперлік тәуелділік графигін сызыңыз;
7. Нәтижелерді салыстырып, бағалаңыз
3 четверть
3 четверть
Электролит ерiтiндiлерiндегi және балқыламалардағы электр тогы. Электролиз заңы
Токтың қандай тығыздығында, күкірт қышқылы мыс ерітіндісіндегі электродта бөлінген мыстың қалыңдығы 1 мм/сағ жылдамдықпен артады? Мыстың электрохимиялық эквиваленті 0,329 мг/Кл мен тығыздығы, 8900 кг/м3-қа тең.
Смотреть задание 3 четверть
3 четверть
Газдардағы электр тогы. Вакуумдегi электр тогы
Вакуумдық диодта электр тогы пайда болу процесін түсіндіріңіз
Смотреть задание 3 четверть
4 четверть
Ампер күшінің жұмысы. Магнит ағыны. Электромагниттiк индукция құбылысы
Зертханалық жұмыс: «Электромагнитті зерттеу»
Құрал-жабдықтар: ток көзі, катушка, темір өзекше, реостат, кілт, компас, жалғағыш сымдар.
Жұмысты орындауға нұсқау:
1. Берілген құралдарды қамтитын қарапайым электр тізбегінің сызбасын сызыңыз;
2. Тізбекті құрастырып, мұғалімге тексерткен соң, тұйықтаңыз;
3. Компас көмегімен катушканың полюстерін анықтап, сызбаға белгілеңіз;
4. Компасты катушка осі бойымен алшақтатып, оның тілшесіне магнит өрісінің әсері әлсіз болатындай қашықтыққа орналастырыңыз;
5. Катушка ішіне темір өзекше салып, электромагниттің компас тілшесіне әсерін бақылаңыз;
6. Қандай өзгеріс байқадыңыз, қорытынды жасаңыз, түсіндіріп жазыңыз;
7. Реостат көмегімен катушкадағы ток шамасын арттырыңыз. Электромагниттің магнит тілшеге әсері қалай өзгерді? Қорытынды жасап, жазыңыз;
8. Электромагнитті қай жерлерде қолдануға болады? Екі ұсыныс жасаңыз.
4 четверть
1 четверть
Егер ұсақ бөлшектер бір-біріне қатысты қозғалыста болатын болса,онда зат _______ немесе ________ күйінде болуы мүмкін, бірақ _______ күйде болмауы мүмкін. A) қатты, сұйық, газ B) сұйық, газ, қатты C) газ, қатты, сұйық
D) қатты, сұйық, газ
1 четверть
1 четверть
Суреттегі X, Y, Z әріптеріне сәйкес келетін жылу берілу түрлерін анықтаңыз
A) X – жылу өткізгіштік, Y – конвекция, Z – сәулелену
B) X – конвекция, Y – сәулелену, Z – жылу өткізгіштік
C) X – сәулелену, Y – жылу өткізгіштік, Z – конвекция
D) X – конвекция, Y – жылу өткізгіштік, Z – сәулелену
1 четверть
1 четверть
Суреттегі массалары бірдей қорғасын, мыс және болатқа бірдей жылу мөлшері берілді. Олар әртүрлі температураға дейін қызады. Қай заттың меншікті жылу сыйымдылығы жоғары?
A) мыстың
B) болаттың
C) қорғасынның
D) бірдей
1 четверть
1 четверть
Заттың сұйық күйден қатты күйге айналу процесін ___________ дейді.
A) балқу
B) сублимация
C) кристалдану
D) конденсация
1 четверть
1 четверть
Суретте жылулық ұлғаюға негізделген сынапты термометр көрсетілген. Сынап термометрдің X нүктесі 0 °C-қа, Z нүктесі судың қайнау температурасына, ал L нүктесі температураның артуына сәйкес келеді
(a) Z нүктесіндегі температураның мәні қанша °C-қа тең екенін жазыңыз.
(b) Молекулалық-кинетикалық теорияның негізінде X нүктесінен L нүктесіне дейін сынаптың көлемінің неліктен ұлғаятынын түсіндіріңіз.
1 четверть
1 четверть
Суреттегі өлшеуіш цилиндр ыдыстағы газды газ жанарғысымен қыздырғанда поршень жоғары көтеріледі
(a) Ыдыстағы газың ішкі энергиясы қалай өзгереді?
Дұрыс деген жауапты дөңгелектеп белгілеңіз.
артады кемиді
(b) 2-ші суреттегі ыдыстағы газ бөлшектерінің қозғалыс жылдамдығында қандай өзгеріс болатынын жазыңыз.
(c) 2-ші суретте өлшеуіш цилиндр ішіндегі газды газ жанарғысымен қыздырмай ақ, газдың ішкі энергиясын арттыруға болатын бір жолын анықтап жазыңыз
1 четверть
1 четверть
Суретте көрсетілгендей, сіз ыстық шәй банкасын қолмен ұстағанда, банка арқылы жылуды сезесіз
(a) Жылу берілудің түрін анықтап жазыңыз.
(b) Бұл жылу берілу қалай жүзеге асатынын түсіндіріңіз
1 четверть
1 четверть
(a) Массалары бірдей алюминий және алтын заттарға Күн сәулесі бірдей жылу мөлшерін береді. Кестедегі қай металдың температурасы 10 ℃-қа дейін бірінші қызатынын белгілеп көрсетіңіз
(b) Массалары 20 г және 40 г алюминий заттарға Күн сәулесі бірдей жылу мөлшерін береді. Қайсысының температурасы 10 ℃-қа дейін бірінші қызады.
Дұрыс деген жауапты дөңгелектеп белгілеңіз.
20 г алюминий 40 г алюминий
1 четверть
1 четверть
Суретте көрсетілгендей массасы 200 г, ал температурасы 20 ℃ болатын суға массасы 100 г, ал температурасы 100 ℃ болатын болат кесегі салынған.
(а) Болат кесегінің берген және судың алған жылу мөлшерінің формулаларын жазып көрсетіңіз.
(b) Жылулык тепе-тендік орнайтын температураны аныктаңыз
1 четверть
1 четверть
(а) Болат кесегінің берген және судың алған жылу мөлшерінің формулаларын жазып көрсетіңіз.
(b) Жылулык тепе-тендік орнайтын температураны аныктаңыз
1 четверть
1 четверть
(a) а- және б-суреттерінде өтіп жатқан құбылыстарды атап жазыңыз
(b) Графиктің қай бөліктері судың булануына сәйкес келеді
(c) Қайнау температурасында, массасы 10 кг суды ашық ыдыста буға айналдыру үшін қанша жылу мөлшері жұмсалады? Судың меншікті булану жылуы: 2,3∙106 Дж/кг
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Графикте 1000 гПа атмосфералық қысымда судың қайнау температурасы 100 °С-қа тең екені көрсетілген
a) 850 гПа атмосфералық қысымда судың қайнау температурасы неге тең болады?
(b) атмосфералық қысым 1000 гПа-дан артық болғанда, судың қайнау температурасы қалай өзгереді? Дұрыс деген жауапты белгілеңіз.
артады азаяды
1 четверть
2 четверть
Термодинамиканың бірінші заңының математикалық өрнегін анықтаңыз.
A) ?=Δ?
B) ?=−Δ?−?
C) ?=?′
D) ?=Δ?+?
2 четверть
2 четверть
+2? электр заряды бар су тамшысынан −2? заряды бар тамшы бөлінді. Қалған тамшының заряды қандай?
A) 0 Кл
B) +4 Кл
C) –4 Кл
D) +2 Кл
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Суретте қарапайым жылу қозғалтқышы көрсетілген.
(a) 2 -ші және 3-ші бөліктердегі жылу қозғалтқышының құрылымын жазыңыз.
2-ші ______________
3-ші ______________
b) Жылу қозғалтқышында энергияның қандай түрленуі болады
Смотреть ответ
2 четверть
2 четверть
(a) Энергетика саласы мен көлікте жылу машиналарын кеңінен қолдану қоршаған орта үшін қандай кері нәтижелерге алып келетінін екі мысал арқылы бағалап жазыңыз.
(b) Жылу машиналарының қоршаған ортаға кері әсерін азайтудың екі жолын жазыңыз
2 четверть
2 четверть
Оқушы электростатиканы оқып үйренуде. Оқушы пластик таяқшаны құрғақ матаға үйкейді. Суретте көрсетілгендей пластик таяқша теріс зарядталады, ал құрғақ мата оң зарядталады.
(а) Бұл зарядталудың қандай түріне жатады
b) Пластик таяқша және құрғақ матада қарама-қарсы таңбалы электр зарядының пайда болуын түсіндіріңіз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Электр зарядының сақталу заңын төмендегі сурет бойынша сипаттап жазыңыз. Оң зарядталған таяқшаны бейтарап шарға тигізіп (а-сурет) қайта (б-сурет) алшақтатады
2 четверть
2 четверть
Суретте вакуумде орналасқан екі нүктелік заряд берілген
(a) Зарядтардың өзара әрекеттесу күшін анықтаңыз.
(b) Егер осы зарядтарды керосинде осындай арақашықтықта орналастырса, олардың өзара әсерлесу күші қандай болар еді? (?к=2)
2 четверть
2 четверть
Кернеулігі 200 Н/Кл біртекті электр өрісінде орналасқан, 2·10-5 Кл нүктелік зарядқа әсер ететін күшті анықтаңыз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Суретте зарядталған денелердің электр өрісінің күш сызықтары көрсетілген. Денелердің зарядтарын анықтаңыз
2 четверть
2 четверть
Төмендегі суретте автомобиль аккумуляторының «+» және «–» клеммаларына жалғанған электр шамы көрсетілген
(a) D нүктесімен салыстырғанда, А нүктесіндегі электр потенциалы қандай?
Дұрыс деген жауапты дөңгелектеп белгілеңіз. 12 В-қа жоғары 12 В-қа төмен A=D
(b) Аккумулятордағы 15 Кл заряд орын ауыстырғанда 180 Дж жұмыс жасалса, онда аккумулятор клеммаларындағы потенциалдар айырымы қандай?
2 четверть
3 четверть
Электр тогының пайда болуы үшін еркін зарядты тасымалдаушыларға әрекет ететін ……. болуы қажет (бос орынға қажетті сөзді таңдап қойыңыз).
A) магнит өрісі
B) электр өрісі
C) гравитациялық өріс
D) глюондық өріс
3 четверть
3 четверть
Электролиттердегі электр тогы дегеніміз ………………. қарама-қарсы бағыттағы реттелген қозғалысы (бос орынға қажетті сөзді таңдап қойыңыз).
A) оң және теріс иондардың
B) электрондар және иондардың
C) электрондар және кемтіктердің
D) электрондар және протондардың
3 четверть
3 четверть
a) Төменде берілген сұлбадағы 1-ші және 2-ші қыздыру шамдарындағы ток күшін өлшеу үшін амперметрді тізбекке қалай жалғайды.
Дұрыс деген жауапты дөңгелектеп белгілеңіз.
(b) Сұлбадағы 1-ші қыздыру шамындағы ток күші 0,3 А-ге тең. 2-ші қыздыру шамындағы ток күші неге тең болады
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Өткізгіштің кедергісін анықтау үшін оқушы төмендегідей электр тізбегін жинап, эксперимент жүргізді
a) Электр тізбегінің сұлбасын сызыңыз.
(b) Суреттегі амперметр мен вольтметрдің көрсетуін құралдардың қателіктерін ескере
отырып жазыңыз.
(c) Эксперимент кезінде төмендегі кестедегі мәндерді алды. Кестедегі мәліметтерді
пайдаланып, кедергіні анықтап бағанды толтырыңыз.
(d) Кестедегі мәндерді пайдаланып өткізгіш үшін ток күшінің кернеуге тәуелділік графигін сызыңыз
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Сіз бөлмеңізді тазалау үшін шаңсорғышты 20 минут пайдаландыңыз. Шаңсорғыштың қуаты 1500 Вт.
(a) Электр тогының атқарған жұмысын (кВт∙сағ-пен) есептеңіз.
(b) Құнын анықтаңыз. Тариф =20 теңге/кВт∙сағ
3 четверть
3 четверть
(a) Қысқа тұйықталудың екі себебін жазыңыз.
(b) Электр тізбегіне сақтандырғыш не үшін қажет?
3 четверть
3 четверть
Төменде суретте тұрақты магнит бейнеленген.
Cуретті қолдана отырып, тұрақты магниттердің полюстерін анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Суретте бойынан ток жүрген соленоид бейнеленген. Соленоид бойынан жүрген токтың бағытын, магнит индукциясы векторының бағытын және N және S магнит полюстерін суретке жазып көрсетіңіз
3 четверть
4 четверть
Суретте жарықтың шағылу құбылысын зерттеуге арналған оптикалық шайба құралы берілген. Жарықтың шағылу бұрышы неге тең екенін анықтаңыз.
A) 40°
B) 50°
C) 80°
D) 100°
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Жинағыш линза арқылы нақты заттың жалған кескіні алынды. Берілген формулалардың қайсысы осыған сәйкес келеді?
4 четверть
4 четверть
Төмендегі суреттегі тәжірибеде лазер сәулесі су-ауа шекарасына қарай жоғары бағыттталып, түсу бұрышы 0°-тан бастап 49°-қа дейін үлкейтілді
(a) Тәжірибеден не байқағаныңызды қорытындылап жазыңыз.
(b) Толық ішкі шағылу құбылысы байқалатын екі шартты жазыңыз.
(с) Суретте су үшін толық шағылудың шекті бұрышы, nш = 49°-қа тең екені көрсетілген. Судың абсолюттік сыну көрсеткішін (?1) анықтаңыз.
(???490=0,75; ???90°=1)
4 четверть
4 четверть
Төменде көрсетілген сфералық айнадан нәрсенің кескіні алынған.
(а) Сфералық айнаның түрін ажыратып жазыңыз.
(b) Алынған кескінді сипаттап жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Жарықтың сыну көрсеткішін эксперимент жүзінде анықтау үшін суретте көрсетілгендей шыны пластина қолданады
(a) Суреттегі қай нөмір түсу және сыну бұрыштары болып табылатынын жазыңыз
(c) Кестедегі мәліметтерді пайдалана отырып, әрбір эксперимент үшін шынының абсолюттік сыну көрсеткішін анықтаңыз.(n1=1)
(d) Абсолюттік сыну көрсеткішінің орташа мәнін есептеп шығарыңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Нәрсе жинағыш линзадан 6 см қашықтыққа орналасқан.Кескіннің линзадан арақашықтығы 12 см-ге тең. Линзаның фокус аралығын және оптикалық күшін анықтаңыз.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
(a) Суретте адам көзіне келіп түскен сәуле бейнеленген
(a) Көз ақауының атын жазыңыз.
(b) Суреттегі көз ақауын жою үшін қандай линзаны қолдануға болады?
(c) Суретте қасаң қабық пен торламаның арақашықтығына байланысты көздің алыстан және жақыннан көргіштік кемшіліктері көрсетілген. Жақыннан және алыстан көргіштікті жасанды түзету үшін дөңес,ойыс линзалар қолданылады
Бағыттаушы (стрелка) арқылы сәйкестендіріңіз!
4 четверть
4 четверть
Простые механизмы
a) В каком из изображенных инструментов используется рычаг?
Ответ ________________________
b) Заполните таблицу.
4 четверть
1 четверть
Химиялық элемент периодтық жүйеде 3- периодтың 5 (15) – тобында орналасқан. Төмендегі тұжырымдардан дұрыс емес жауапты таңдаңыз. A) Элемент атомындағы барлық электрон саны – 15 B) Элемент атомында 3 электрон қабаты бар. C) Cыртқы электрон қабатында 5 электрон орналасқан. D) Электрондардың энергетикалық деңгейлерде орналасуы: 2,8,3
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Ион түзілу туралы дұрыс тұжырымдарды таңдаңыз. 1. Металдар электрондарды жоғалтып, оң зарядты катиондар түзеді. 2. Бейметалдар электрондарды қабылдап, теріс зарядты аниондар түзеді. 3. 1- топ элементтері электрондарды жоғалтып, — 1 зарядты аниондар түзеді. 4. 7- топ элементтері электрондарды қабылдап, + 1 зарядты катиондар түзеді. A) 1,2 B) 1,3 C) 2,3 D) 3,4
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Жануарлар жасушасында жүрілетін «тыныс алу» процесі барысында глюкоза ыдырайды. «Тыныс алу» процесінің өнімдерін көрсетіңіз.
A) Су буы
B) Көмірқышқыл газы
C) Көмірқышқыл газы мен сутек
D) Су буы мен көмірқышқыл газы
1 четверть
1 четверть
Бор элемент атомының электрондық конфигурациясын және электронды – графикалық формулаларын жазыңыз.
электрондық конфигурациясы: ……………………………………….
электронды – графикалық формуласы: ………………………….
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Көміртек атомының екінші энергетикалық деңгейіндегі электрон орбитальдарының пішінін сызыңыз
1 четверть
1 четверть
(а) Төменде берілген элементтер өзара әрекеттесу нәтижесінде түзілетін иондардың диаграммасын сызыңыз.
(b) «Нольдік қосынды» әдісі арқылы 6 (а) — тапсырмада түзілген иондарға сәйкес химиялық таңбалардың көмегімен қосылыстың формуласын құрастырыңыз
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Құрамында күкірттің массалық үлесі — 50% болса, күкірт оксидінің формуласын анықтаңыз және табу жолын көрсетіңіз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
48 грамм магний ауада қыздырылған кезде 80 грамм магний оксиді (MgO) түзілді.
(і) Реакцияға толық жұмсалатын оттегі массасын анықтаңыз. [1]
(іі) Заттар массасының сақталу заңын қолданып, жауабыңызды түсіндіріңіз
1 четверть
1 четверть
а) Кестеде үш металдың (мыс, калий және мырыш) сумен әрекеттесуінің нәтижесі келтірілген.
Кестедегі металдарды анықтаңыздар: N ……………; Q……………..; R ………….;
(b) Оқушы металдардың (мыс, мырыш, магний) сұйытылған тұз қышқылымен әрекеттесуін зерттеу кезінде төмендегі суреттегідей өзгерістер байқалды
(i) Суреттегі 1-ші металды анықтаңыз………………………………………………..
(ii) Сұйытылған тұз қышқыл мен 2-ші металл әрекеттесу реакциясының теңестірілген теңдеуін жазыңыз.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Оқушы металдардың белсенділік қатарын анықтау үшін белгісіз X; Y; Z металдарға сульфат ерітіндісін, сұйытылған тұз қышқылының ерітіндісін қосып, реакция барысын бақылады. Зерттеу нәтижелері төмендегі кестеде көрсетілген
(а) Неліктен кейбір зерттеулерде реакция белгісі байқалмады?
(b) Зертеу нәтижелері негізінде металдардың (X; Y; Z) белсенділік қатарын құрыңыз. (белсенділігі жоғары ==> белсенділігі төмен)
(c) Төменде металдардың химиялық белсенділік қатары көрсетілген
(белсенділігі жоғары ==> белсенділігі төмен)
Металдардың химиялық белсенділік қатарын қолданып, X; Y; Z металдарын болжаңыз. (белсенділігі жоғары ==> белсенділігі төмен)
(d) Болжаған Y және Z металдардың 2 реакция теңдеуін жазыңыз.
Смотреть ответ
1 четверть
2 четверть
Төменгі мәндердің қайсысы Авогадро санына сәйкес емес.
A) 1 моль иодтың молекулалар саны
B) 1 моль бромның молекуласындағы атомдар саны
C) 1 моль алтынның атомдар саны
D) 1 моль ас тұзының құрамындағы натрий катионының саны
2 четверть
2 четверть
1 моль екі атомды молекула (Х2) құрамында 70 моль электрон және 90 моль нейтрон бар. 1 моль Х молекуласындағы протондар саны:
A) 6.022 * 10²³ B) 35 х 6.022 * 10²³ C) 45 х 6.022 * 10²³ D) 70 х 6.022 * 10²³
2 четверть
2 четверть
Жылыжай эффектінің негізгі себебін көрсетіңіз.
A) Оттегі және азот газдары инфрақызыл сәулесін сіңіріп, жылуды Ғарышқа шашады.
B) Көмірқышқыл газы және су буы инфрақызыл сәулесін сіңіріп, жылуды Ғарышқа шашады.
C) Оттегі және азот газдары инфрақызыл сәулесін сіңіріп, жылуды Жер бетіне шашады.
D) Көмірқышқыл газы және су буы инфрақызыл сәулесін сіңіріп, жылуды Жер бетіне шашады
2 четверть
2 четверть
Төменде аммиактың түзілу және ыдырау реакцияларының термохимиялық теңдеулері көрсетілген.
Аммиактың түзілуі: N2+3H2 → 2NH3 +92кДж
Аммиактың ыдырауы: 2NH3→ N2+3H2 — 92кДж
Термохимиялық теңдеулер бойынша дұрыс тұжырымдарды таңдаңыз.
1. Аммиактың түзілуі — экзотермиялық реакция
2. Аммиактың түзілуі — эндотермиялық реакция
3. Аммиактың ыдырауы — экзотермиялық реакция
4. Аммиактың ыдырауы — эндотермиялық реакция
A) 1,3
B) 1,4
C) 2,3
D) 2,4
2 четверть
2 четверть
Массасы 19,5г калий сумен әрекеттескенде түзілген сутектің зат мөлшері мен массасын есептеңіз.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
11,5 л (қ.ж.) метанды (СН4) толық жағу үшін қанша көлем (қ.ж.) ауа қажет?
Ауадағы оттегінің көлемдік үлесі — 21%.
2 четверть
2 четверть
Қатты затты балқыған кезде сұйық күйге ауысады.
Энергия өзгерісін бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан түсіндіріңіз
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Оқушы төменде көрсетілген тәжірибелер жүргізіліп, газдарды жинап алды
(а) (і) Оқушы 1- тәжірибеден қандай газ жинап алды?
(а) (іі) 1- тәжірибеде жүрілген реакцияның теңестірілген теңдеуін жазыңыз.
(а) (ііі) Алғашқы дирижабльдер 1- тәжірибеден алынған газымен толтырылды.
Қазір дирижабльдерді гелий газымен толтырады
Қазір дирижабльдерді 1- тәжірибеден алынған газбен неге толтыруға қолданылмайтынын түсіндіріңіз.
(b)(i) Көрсетілген 2- тәжірибеде оқушы қандай газды жинап алды?
(b) (ii) 2- тәжірибеде жүрілген реакцияның теңестірілген теңдеуін жазыңыз.
(b) (iii) 2- тәжірибеде марганец (IV) оксиді қандай роль атқарады?
(b) (iv) Оттекті қолданатын салалардың біреуін атаңыз
2 четверть
2 четверть
А және В газдары оттектің аллотропиялық түр өзгерістері.
▪ А газ- түссіз, В газы — ақшыл көк түсті.
▪ В газының тотықтырғыш қасиеті А газына қарағанда күшті.
▪ В газы азот (II) оксидімен әрекеттескенде А газы және азот (IV) оксиді түзіледі.
▪ Стратосферада А газ ↔ Вгаз процесі жүреді.
(а) А және В газдарының химиялық формуласын жазыңыз.
А газының формуласы: ……………………. ; В газының формуласы: …………………….. ;
(b) В газының азот (II) оксидімен әрекеттесу реакция теңдеуін жазыңыз.
(c) А газ ↔ В газ процесінің маңызын түсіндіріңіз.
2 четверть
3 четверть
Периодтық жүйеде химиялық элементтер шартты әріптермен белгіленген
Кестедегі A; B; C; D; E; F элементтер туралы дұрыс тұжырымдарды таңдаңыз.
1. А және В элементтердің энергетикалық деңгейлер саны бірдей.
2. С және F элементтердің энергетикалық деңгейлер саны бірдей.
3. B және E элементтердің сыртқы энергетикалық деңгейінде электрондар саны бірдей
4. B және D элементтердің сыртқы энергетикалық деңгейінде электрондар саны бірдей
A) 1, 2
B) 2, 3
C) 1, 4
D) 2, 4
3 четверть
3 четверть
Оқушы белгісіз заттың қасиеттерін зерттегенде төмендегі нәтижелер алды:
▪ бөлме температурасында қатты және өте берік зат.
▪ балқу температурасы – 32000С
▪ электр тогын өткізбейді.
Зерттеу нәтижелерін пайдаланып, дұрыс жауапты анықтаңыз
3 четверть
3 четверть
Берілген химиялық элементтерді қолданып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
Li, Ar, Ca, Na, Cl, K, Br, Na, Mg, Ne
(а) Кестені химиялық элементтер таңбасымен толтырыңыз
(b) (а)-сұрағына жауабыңызды атом құрылысы және периодтық жүйедегі орны бойынша түсіндіріңіз
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Элементтерді периодтық жүйедегі орнына бойынша сипаттауға болады.
Төменде екі элементтердің атомдарындағы электрондардың энергетикалық деңгейлерде орналасуы көрсетілген.
(а) (i) Берілген электрондық конфигурацияларға сәйкес элементтерді анықтап, таңбаларын жазыңыз.
(a) (ii) Элементтердің қайсысы металдық / бейметалдық қасиетке ие екенін анықтаңыз.
3 четверть
3 четверть
Кестеде элементтердің электртерістілік мәндері көрсетілген
(а) (i) Әрекеттескенде ковалентті полюсті байланыс түзетін екі элементті таңдаңыз. Жауабыңызды түсіндіріңіз.
(а) (іі) — ковалентті полюсті байланыстың түзілуін “нүктелер мен айқыштар” диаграммасы арқылы көрсетіңіз.
3 четверть
3 четверть
Суретте әртүрлі тұздардың 100 г суда температураға тәуелді еруі көрсетілген
(а) Мыс (II) сульфатының, CuSO4 суда еру қисығын зерттеңіз.
(i) Температура артқан сайын мыс (II) сульфатының, CuSO4 еруінің қалай өзгеретінін сипаттаңыз.
(ii) Температура 70oC кезінде 100 г суда неше г мыс (II) сульфатының, CuSO4 еритінін анықтаңыз.
(iii) Мыс (II) сульфатының қаныққан ерітіндісін 70oC температурадан 40oC температураға салқындатқан. Салқындатқанда түзілетін тұнбаның массасын анықтаңыз.
(b) Натрий нитратының (NaNO3) температураға тәуелді еру қисығын зерттеңіз.
(i) 90 г натрий нитратын (NaNO3) 100 г суда, 40oC температура кезінде еріткен. Түзілген ерітіндінің типін анықтаңыз. Өз жауабыңызды түсіндіріңіз
3 четверть
3 четверть
Кальций хлориді (CaCl2) — Ca2+ жетіспеушілігін толықтыратын дәрілік препарат.
(а) Массалық үлесі 15% 200г ерітінді дайындау үшін қажетті кальций хлоридінің масасын есептеңіз. Массалық үлесті табу формуласын көрсетіңіз.
(b) Көлемі 500 мл ерітіндісінде 22,2 г кальций хлориді бар. Ерітіндінің молярлық концентрациясын есептеңіз
3 четверть
4 четверть
Электрондық конфигурациялардың қайсысы көміртектің көптеген қосылыстарда төрт байланыс түзетінін түсіндіретінін көрсетіңіз.
4 четверть
4 четверть
Суды залалсыздандыратын әдісті таңдаңыз.
A) сүзу
B) хлорлау
C) тұндыру
D) дистилляция
4 четверть
4 четверть
YО; XО2; Z2О3 оксидтердің сипаттамалары берілген.
• YО сумен әрекеттескенде негіз түзеді.
• XО2 негіздік оксидпен әрекеттескенде тұз түзеді.
• Z2О3 сілтімен және қышқылмен әрекеттеседі.
Оксидтердің қасиетін болжаңыз.
4 четверть
4 четверть
Берілген оксидтердің химиялық қасиетін сипаттайтын реакция теңдеулерін жазыңыз.
BeO SO2 CaO
4 четверть
4 четверть
Күкірт қышқылы (H2SO4) барлық қышқылдарға тән қасиеттерге ие.
(a) Күкірт қышқылының берілген заттардың қайсысымен әрекеттесетінін анықтап, реакция теңдеулерін жазыңыз.
MgO, HNO3, CO2, Cu(OH)2
(b) Күкірт қышқылы келесідей тұздарды Al(HSO4)3, Al2(SO4)3, AlOHSO4 түзеді.
(i) Орта тұздың формуласын таңдап, жазыңыз.
(ii) Таңдалған тұздың барий гидроксидімен әрекеттесу реакция теңдеуін жазыңыз.
(с) Күкірттің өзгеріс тізбегі берілген: S → SO2 → Х→ Н2SO4→ К2SO4
(i) Х затын анықтаңыз.
(ii) Х затынан күкірт қышқылын алу реакция теңдеуін жазыңыз
4 четверть
4 четверть
Суретте көміртектің екі аллотропиялық түрөзгерістерінің құрылысы көрсетілген
(а) Көміртектің аллотропиялық түрөзгерістерінің атауларын жазыңыз.
А — _____________ В — _______________
(b) Көміртектің екі түрөзгерістерінің қасиеттерін салыстырыңыз
(c) Көміртек отын ретінде қолданылады.
(i) Оттектің жеткіліксіз жағдайында көміртектің жану реакция теңдеуін жазыңыз.
(ii) Оттектің жеткіліксіз жағдайында көміртектің жану реакцияның нәтижесінде алынған өнімнің адам ағзасына физиологиялық әсерін түсіндіріңіз.
4 четверть
4 четверть
Судың ластануы — бұл күрделі экологиялық мәселе.
(а) Судың ластанудың екі себебін және оның қоршаған ортаға келтіретін салдарын сипаттаңыз.
(b) Кермек суды қолдану барысында қыздыратын құралдардың ішінде ақ түсті қақ пайда болады.
(і) Қақтың түзілу себебін түсіндіріңіз.
(іі) Судың тұрақсыз кермектілігін жою әдісін атаңыз.
(с) Тұрақты кермектіліктің уақытша кермектіліктен айырмашылығы қандай? Тұрақты кермектілікті жою әдісін жазыңыз.
4 четверть
1 четверть
Функциональной группе кетонов соответствует формула и название:
A. Карбоксильная — СООН
B. Карбонильная — СО
C. Гидроксильная — ОН
D. Карбонильная – СОН
1 четверть
1 четверть
Название вещества, формула которого СН3СН(СН3)СН2СООН
A. 2-метилбутанон
B. 2-метилбутановая кислота
C. 3-метилбутановая кислота
D. 3-метилбутаналь
1 четверть
1 четверть
Название бутанон-2 соответствует веществу:
A. СН3СН2СН2СОН
B. СН3СОСН2СН3
C. СН3СН2СН2СООН
D. СН3СН2СОСН2СН3
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
В соответствие с формулой Кекуле в строении молекулы бензола наблюдается чередование одинарных и двойных связей.
Тем не менее, бензол не обесцвечивает раствор бромной воды.
(a) Объясните, почему?
(b) Закончите уравнения реакций взаимодействия бензола с:
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Реакция нитрования бензола протекает в присутствии нитрующей смеси, состоящей из концентрированных серной и азотной кислот.
(a) Объясните роль серной кислоты в данной реакции
(b) Объясните механизм реакции нитрования бензола
1 четверть
1 четверть
(a) Объясните, как метильная СН3-группа влияет на бензольное кольцо в молекуле толуола.
(b) На основании знаний о влиянии атомов на реакционную способность вещества, запишите уравнение реакции толуола с азотной кислотой
(c) Напишите уравнение реакции окисления толуола
1 четверть
1 четверть
В пробирках без этикеток находятся два вещества: диметилкетон и пропаналь.
(a) Предложите способ для распознавания веществ, запишите качественный реагент и наблюдаемый эффект.
(b) Установите соответствие между веществом и продуктом его восстановления:
1)
СН3-СН2-ОН
А.
СН3-СН2-СН=О
2)
СН3-СН2-СООН
3)
СН3-СН2-СН2-ОН
В.
СН3-СО-СН3
4)
СН3-СНОН-СН3
5)
СН3-СООСН3
Ответ: А_______ В _______
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Карбоновые кислоты – органические вещества, способные проявлять свойства, схожие со свойствами неорганических кислот. К примеру, уксусная кислота нейтрализует гидроксид натрия с образованием средней соли — ацетата натрия CH3COONa. При выпечке кондитерских изделий соду (NaHCO3) «гасят» уксусной кислотой. В этом случае используется другое свойство кислот – способность реагировать с солями более слабых кислот. Запишите уравнения перечисленных реакций.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Специфическим свойством карбоновых кислот является способность образовывать сложные эфиры. При взаимодействии пропилового спирта и уксусной кислоты образуется эфир с запахом груши СН3СООН + С3Н7ОН Н+→ СН3СООС3Н7 + Н2О
Запишите механизм данной реакции.
1 четверть
1 четверть
(a) Жиры – природные соединения, которые представляют собой сложные эфиры глицерина и высших карбоновых кислот.
Заполните схему классификации жиров:
(b) Запишите уравнение получения триглицерида олеиновой кислоты С17Н33СООН
В 1912г. Поль Сабатье был удостоен Нобелевской премии за открытие катализатора (мелкоизмельченный металлический никель или платина) для процесса получения искусственного твердого жира – саломаса, идущего на изготовление маргарина и заменителей сливочного масла.
(c) Запишите уравнение получения твердого жира из триглицерида олеиновой кислоты (задание 10b)
В 1808 году французский химик М. Э. Шеврель установил, что мыло – это натриевая соль высшей жирной кислоты. Он изготовил мыла из различных жиров реакцией щелочного гидролиза или «омыления» жиров.
(d) Запишите уравнение получения мыла реакцией триглицерида олеиновой кислоты (задание 10 ii) с гидроксидом натрия.
1 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
Какое из уравнений соответствует спиртовому брожению глюкозы:
A. C6H12O6 → C3H7COOH + 2CO2+ 2H2
B. C6H12O6 → 2 C2H5OH + 2CO2
C. C6H12O6 → 2 CH3CH(OH)COOH
D. C6H12O6 → C2H5OH + CO2
2 четверть
2 четверть
Широкое применение полимеров обусловлено сочетанием A. легкости, химической стойкости и прочности B. растворимости, легкости, термостойкости C. пластичности, термостойкости, растворимости D. горючести, химической активности, легкости
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
В таблице представлены результаты изменения окраски индикатора в присутствии кислот и воды (как примера нейтральной среды).
(a) Объясните, почему окраска индикатора не изменилась в аминокислоте?
(b) Запишите уравнения реакции, которые подтвердят свойства аминокислот (указанные в задании 4 a)
Аминокислоты являются важными соединениями в жизни человека. Многообразие белковых тел объясняется различной аминокислотной последовательностью.
(c) Запишите уравнение образование трипептида Гли-Ала-Вал. Выделите (обведите) пептидную связь.
(d) Закончите уравнение реакции гидролиза дипептида Ала-Вал.
2 четверть
2 четверть
Известно около 200 природных аминокислот, но только 20 из них играют важнейшую роль в жизни человека. Эти аминокислоты называют протеиногенными – строящими белки. В зависимости от того, могут ли аминокислоты синтезироваться в организме человека и других животных, различают: заменимые аминокислоты — могут синтезироваться; незаменимые аминокислоты — не могут синтезироваться.
(a) Перечислите, какую роль аминокислоты выполняют в организме человека
(b) Незаменимые аминокислоты должны поступать в организм человека вместе с пищей.
Перечислите продукты питания, употребление которых восполняют необходимые организму незаменимые аминокислоты
2 четверть
2 четверть
Один из способов получения аминов – реакция взаимодействия галогенолканов с аммиаком.
(a) Запишите механизм реакции взаимодействия бромэтана с аммиаком.
(b) Запишите тип и название данной реакции.
(c) Выдающийся химик-органик А. Гофман говорил: «Если бы Зинин не сделал бы ничего более, кроме превращения нитробензола в анилин, то и тогда его имя осталось бы записанным золотыми буквами в истории химии…».
Запишите уравнение реакции получения анилина из нитробензола
2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
a) Объясните, почему подросткам рекомендуют каждый день включать в свой рацион кисломолочные продукты?
(b) Какую роль в организме человека выполняют элементы, входящие в состав кисломолочных продуктов?
2 четверть
2 четверть
Тяжелые металлы встречаются в природе и некоторые из них в небольших количествах необходимы для жизнедеятельности растений, животных, человека. Однако, их избыток пагубно влияет на окружающую среду и здоровье человека.
(a) Перечислите не менее двух источников загрязнения окружающей среды тяжелыми металлами:
(b) Приведите не менее двух примеров воздействия тяжелых металлов на организм человека
2 четверть
2 четверть
a) Приведите примеры (не менее двух) биоразлагаемых полимеров:
(b) Объясните, почему отходы (брак, лом) из термопластичных полимеров можно подвергать вторичной переработке, а отходы из термореактивных полимеров нет.
(c) Океанолог и спортсмен Чарльз Мур обнаружил огромное скопление мусора на поверхности океана. “Великое тихоокеанское мусорное пятно” (Great Pacific Garbage Patch), “Тихоокеанский мусорный остров”, как только не называют этот гигантский остров из мусора, который разрастается гигантскими темпами. Как полагают исследователи, «мусорный остров» состоит почти полностью из пластика. Его общая масса, предположительно, составляет от 45 до 129 тысяч тонн.
Объясние причину образования «мусорного» острова
(d) Опишите влияние применения пластиков на окружающую среду.
2 четверть
3 четверть
Определите pH и среду водного раствора, в котором концентрация гидроксид-ионов, равна 105 моль/л
A. рН = 5, среда кислая
B. рН = 9, среда щелочная
C. рН = 9, среда кислая
D. рН = 5, среда щелочная
3 четверть
3 четверть
Качественным реагентом для определения сульфид-иона S-2 является:
I. AgNO3; II. Pb(NO3)2; III. Ca(NO3)2
A. верно I и III
B. верно I и II
C. верно только I
D. верно II и III
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
Вставьте пропущенные слова в предложении, используя предложенные ниже (в рамочках) варианты:
Углерод (С), кремний (Si), германий (Ge), олово (Sn), свинец (Рb) — элементы 14 (IV) группы ПСЭ В группе с ростом порядкового номера элемента неметаллические свойства ___________________________. Высшие оксиды углерода и кремния (СО2, SiО2) обладают _________________ свойствами, оксиды остальных элементов подгруппы — амфотерны (GeО2, SnО2, PbО2).
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
(a) Укажите стрелкой, как изменяется стабильность оксидов элементов 14 группы сверху вниз.
(b) Объясните с точки зрения строения и типа связи, почему оксид углерода (IV) – газ (при н.у.), а оксид олова (IV) — твердое вещество?
(c) Характер оксидов в группе изменяется сверху вниз, оксид олова SnО2 проявляет амфотерные свойства. Подтвердите свойства оксида олова SnО2 уравнениями реакций.
3 четверть
3 четверть
Схема промышленного синтеза аммиака (процесс Габера) выглядит следующим образом:
Реакция образование аммиака обратима и является экзотермической.
N2(г) + 3H2 (г) ↔ 2NH3(г) ΔH = — 92 кДж/моль
(a) Объясните, почему в производстве используется катализатор?
(b) В процессе Габера реакция протекает при очень высоком давлении. Объясните, почему используется высокое давление?
Газ аммиак хорошо растворим в воде, в одном литре воды растворяется 700 литров аммиака.
(c) Напишите уравнение взаимодействия аммиака с водой.
Если оставить открытыми склянки с водным раствором аммиака и соляной кислотой, то можно наблюдать появление белого «дыма», мелких кристалликов соли аммония.
(d) Напишите уравнение реакции между водным раствором аммиака и соляной кислотой
3 четверть
3 четверть
В настоящее время основными источниками загрязнения воды во многих странах являются не города или промышленность, а сельское хозяйство, поскольку самыми распространенными химическими загрязнителями, обнаруженными в подземных водоносных горизонтах по всему миру, являются сельскохозяйственные нитраты.
(a) Заполните схему, вписав «плюсы» и «минусы» (не менее двух по каждому) воздействия нитратов на почву и водные ресурсы.
(b) Предложите не менее двух путей решения проблемы отрицательного воздействия нитратов
3 четверть
3 четверть
Ученые всего мира давно забили тревогу, говоря о вредном воздействии кислотных дождей.
На схеме изображено образование и действие кислотных дождей.
(a) Используя рисунок, укажите не менее двух источников, которые являются причиной образования кислотных дождей
(b) Во время грозы в дождевой воде появляются небольшие количества азотной кислоты. Составьте уравнение реакции, в результате которой она образовалась.
(c) Какие химические реакции протекают при попадании этих дождевых капель в почву, содержащую карбонат кальция? Ответ подтвердите уравнением реакции.
(d) Большая часть оксида серы (IV) используется для производства серной кислоты. Используется также в качестве консерванта (пищевая добавка Е 220). Опишите, на каких свойствах основано применение оксида серы (IV) в качестве консерванта.
3 четверть
3 четверть
Производство серной кислоты осуществляется в несколько стадий и отвечает общей схеме:
FeS2 →SO2 → SO3 →H2SO4
(a) Поясните, почему способ производства серной кислоты называется «контактным»?
(b) Объясните почему, на последнем этапе производства серной кислоты для поглощения оксида серы (VI) вместо воды используют 98% серную кислоту?
«минусы»
«плюсы»
(c) Оксид серы (VI) массой 16 г полностью прореагировал с водой. Полученный раствор кислоты нейтрализовали раствором гидроксида калия. Рассчитайте количество вещества и массу образовавшейся соли.
3 четверть
3 четверть
При кислотно-основном титровании для полной нейтрализации 155 мл раствора серной кислоты (H2SO4) потребовалось 38 мл 0,75 М раствора NaOH. Рассчитайте концентрацию раствора H2SO4?
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
Переменную степень окисления могут проявлять все элементы в группе:
A. Cr, Mn, V
B. Mg, Ca, Rh
C. Na, S, Cu
D. Zn, Be, Ba
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Наночастицы используются в:
I. Фармакология; II. Электроника;
III. Строительство
A. 1,2 и 3
B. 1 и 2
C. 2 и 3
D. только1
4 четверть
4 четверть
На рисунке изображена установка для покрытия ложки слоем металла.
(a) Подпишите основные элементы схемы, которую можно использовать в лаборатории для покрытия стального предмета (например, стальной ложки) слоем никеля и обозначьте этот рисунок.
(b) Используя ряд активности металлов, объясните, почему в качестве покрытия для стальной ложки используется никель?
(c) Запишите, какие ещё метталы, кроме никеля, можно использовать в качестве покрытия
4 четверть
4 четверть
Восточный Казахстан является флагманом цветной металлургии нашей страны. При обжиге сульфидов цинка, свинца и меди образуется диоксид серы, который используется в сопутствующем производстве серной кислоты.
Опишите последствия воздействия диоксида серы:
(a) на окружающую среду:
(b) на организм человека:
4 четверть
4 четверть
Железо – элемент, расположенный в d-блоке химических элементов. Железо образует триаду с кобальтом и никелем. Особенности строения атомов всех металлов этой триады проявляются в наличии у них сильных магнитных или ферромагнитныхсвойств.
(a) Запишите электронную формулу любого элемента из триады (Fe, Co или Ni)
(b) Все металлы триады достаточно инертны в среде сильных окислителей и медленно окисляются кислородом воздуха. Объясните, почему эти металлы не окисляются кислородом воздуха?
(c) Металлы семейства железа при нагревании взаимодействуют с галогенами. Запишите сбалансированное уравнение реакции железа с хлором.
4 четверть
4 четверть
Сплав железа с углеродом массой 5 грамм обработали раствором соляной кислоты. По окончании реакции объем выделившегося газа составил 1,96 л (н.у.). Вычислите массовую долю (%) углерода в этом сплаве.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Железо входит в состав гемоглобина — это сложный железосодержащий белок животных, участвующий в кровообращении. Гемоглобин способен обратимо связываться с кислородом, обеспечивая его перенос в ткани.
(a) Объясните роль комплекса железа (+2) в транспортировке кислорода.
(b) Используя рисунок, объясните физиологическое действие угарного газа на организм человека.
(c) Предложите действия (не менее двух) по оказанию первой помощи при отравлении угарным газом
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
Запишите основные причины образования парникового эффекта и разрушения озонового слоя.
(a) Парниковый эффект.
(b) Озоновый слой
4 четверть
4 четверть
Предложите основные пути решения проблемы (не менее двух на каждую проблему):
(a) Образования парникового эффекта.
(b) Разрушения озонового слоя:
4 четверть
1 четверть
Какое (-ие) из нижеприведенных утверждений для теории гибридизации верно (-ы).
1. Алканам характерна sp2 — гибридизация
2. Гибридизацией называется процесс выравнивания орбиталей по форме и энергии
3. Органические соединения имеют только один тип гибридизации
A) только 1
B) 1 и 2
C) только 2
D) 1 и 3
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
a) Установите соответствие между названиями веществ и видом их изомерии.
(b) Составьте структурные формулы изомеров С:
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Напишите структурные формулы алканов состава С6Н14, главные цепи которых состоят из четырех атомов углерода. Назовите данное вещество по номенклатуре ИЮПАК.
1 четверть
1 четверть
При сгорании органического вещества массой 2, 37 г образовалось 3,36 г оксида углерода (IV) (н.у.), 1,35 г воды и азота. Относительная плотность этого вещества по воздуху равна 2,724. Выведите молекулярную формулу вещества.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
Найдите формулу вещества, содержащего 85,71% углерода и 14,29% водорода, если относительная плотность паров этого вещества по воздуху равна 1,448.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
a) Составьте структурную формулу гомолога циклобутана и назовите его.
Формула:____________________________
Название:_____________________________
(b) Предскажите физические свойства циклоалканов. Заполните пропуски в таблице.
(c) Напишите уравнения любых трех химических реакций, подтверждающие следующую схему:
1. ______________
2. ______________
3. ______________
Смотреть ответ
1 четверть
1 четверть
Определите верное соотношение «название – формула изомера».
A) 1 и 2
B) 1,2 и 4
C) только 2
D) 1,3 и 4
1 четверть
1 четверть
(a) Запишите молекулярные формулы первых пяти представителей гомологического ряда с общей формулой CnH2n.
(b) Напишите структурные формулы 2-х изомеров четвертого представителя выше приведенного гомологического ряда и назовите их, используя номенклатуру ИЮПАК.
(c) Непредельные углеводороды активно вступают в реакции присоединения. Приведите уравнения реакций гидрирования, гидрогалогенирования и гидратации БУТЕНА-1. Для записи уравнений используйте СТРУКТУРНЫЕ формулы веществ.
Гидрирование _________________
Гидрогалогенирование ___________________
Гидратация _____________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
2 четверть
(a) Существуют четыре изомера C5H8, содержащие двойную углерод-углерод связь. Нарисуйте их структурные формулы.
(b) Алкадиены вступают в реакции присоединения.
Напишите уравнение реакции хлорирования бутадиена-1,3 и назовите продукты.
2 четверть
2 четверть
(a) Какие формулы соответствуют пентину или его изомерам?
1) CH3CH2ССCH3
2) CH3CH2CH2CСН
3) CHССН(CH3)2
A) I и II только
B) I и III только
C) II и III только
D) I, II и III
(b) Осуществите превращения согласно следующей схеме. Укажите условия протекания реакций. Назовите продукты реакции.
1.____________________
2.____________________
3.___________________
2 четверть
2 четверть
Какое из утверждений о структуре молекулы бензола неверно?
A) Молекулярная формула содержит по 6 атомов водорода и углерода
B) Все атомы углерода находятся в sp2 гибридном состоянии
C) В молекуле есть делокализованная (сопряженная) π – система электронов
D) Негибридные орбитали ориентированы параллельно плоскости кольца
2 четверть
2 четверть
Укажите продукты нитрования толуола и взаимодействия бензола с пропеном
A) 2, 4, 6 – тринитротолуол и изопропилбензол
B) 2, 4, 6 – тринитротолуол и пропилбензол
C) 2, 3, 4 – тринитротолуол и изопропилбензол
D) 1, 4, 5 – тринитротолуол и изопропилбензол
2 четверть
2 четверть
Составьте генетический ряд органических соединений в состав молекул, которых входит четыре атома углерода. Запишите уравнения реакций, с помощью которых можно осуществить предложенные переходы.
Ряд: алкан – алкен — алкин – алкадиен (замените название углеводорода на формулу);
Уравнения: ___________________________________
2 четверть
2 четверть
В лабораторной установке из 120 л ацетилена (н.у.) получили 60 г бензола. Найдите практический выход бензола.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
2 четверть
2 четверть
(a) На каком физическом свойстве углеводородов основано разделение нефти на фракции в промышленности?
A. температура кипения
B. температура плавления
C. электропроводность
D. растворимость в этаноле
(b) Нефть содержит смесь различных углеводородов. Эта смесь может быть разделена фракционной перегонкой. Один из продуктов перегонки нефти – бензин. Диаграмма ниже отражает промышленный процесс фракционной перегонки.
Опишите, как осуществляется это разделение. В свой ответ включите:
название данного процесса;
название аппарата;
до какой температуры нагревают сырую нефть;
названия получаемых фракций.
2 четверть
2 четверть
Нефть – природная маслянистая горючая жидкость, состоящая из сложной смеси углеводородов различной молекулярной массы. Нефть разделяют на фракции методом фракционной дистилляции.
(a) Заполните пропуски в таблице:
b) Приведите название еще одной фракции, которую можно получить из нефти
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
Интенсивное развитие энергетики, промышленности и транспорта неизбежно вызывает рост потребления углеводородного топлива, что, в свою очередь, увеличивает количество продуктов его сгорания, выбрасываемых в атмосферу.
При полном сгорании алканов происходит выделение углекислого газа.
(a) Приведите уравнения реакций полного и неполного сгорания пентана.
(b) Углекислый газ является парниковым газом. Ученые считают, что увеличение содержания данного газа в атмосфере приводит к глобальному потеплению.
Опишите два последствия глобального потепления.
(c) (i) Приведите еще один пример парникого газа, относящегося к классу алканов.
(ii) Назовите источник происхождения данного газа.
(d) Какие еще газы могут выделяться в атмосферу при сжигании углеводородов, содержащих примеси? К какой экологической проблеме это приводит?
Газы — _______________________
Экологическая проблема — ________________________________
2 четверть
3 четверть
Соста вьте структурные формулы следующих классов соединений для соединения,
содержащего четыре атома углерода, и назовите их по номенклатуре IUPAC.
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
( a) Выберите правильный вариант относительно классификации спиртов
A) пентанол-2, вторичный, двухатомный спирт
B) пентанол-2, вторичный, одноатомный спирт
C) пентанол-2, первичный, двухатомный спирт
D) пентанол-2, первичный, одноатомный спирт
(b) Пентанол-2 имеет изомеры, составьте формулы четыре изомеров (структурные,
функциональной группы и межклассовые):
3 четверть
3 четверть
Орган ическое соединение состава С4Н10О имеет четыре изомера. Три из них показаны ниже.
Напишите уравнения предложенных химических реакции для изомера 3.
Укажите условия протекания реакции, назовите продукты реакции.
(a) Окисление _____________________________
(b) Межмолекулярная дегидратация.___________________________
3 четверть
3 четверть
Прив едите уравнения реакций, характеризующих химические свойства пропановой
кислоты.
(a) _______________
(b) ________________
3 четверть
3 четверть
Назов ите данное соединение
A) 3-метилбутанон-2
B) 2-метилбутанон-3
C) 3-метилбатаналь-2
D) 2-метилбутаналь-3
3 четверть
3 четверть
Выбе рите неверное утверждение о химических свойствах альдегидов и кетонов.
A) Кетоны не окисляются, альдегиды восстанавливаются до карбоновых кислот
B) Кетоны не окисляются, и восстанавливаются до вторичных спиртов
C) Кетоны окисляются до карбоновых кислот, и восстанавливаются до
первичных спиртов
D) Кетоны окисляются до карбоновых кислот, и восстанавливаются до
вторичных спиртов
3 четверть
3 четверть
Определите продукты взаимодействия гидроксида натрия NaOH с
предложенным жиром.
A) CH2OHCHOHCH2OH и C15H31COONa
B) CH2OHCHOHCH2OH и C17H35COOH
C) CH2OHCHOHCH2OH и 3C17H35COONa
D) CH2OHCHOHCH2OH и 3C15H31COONa
(b) Животные жиры — это сложные эфиры, полученные из длинноцепочечных
кислот, таких как октадекановая (стеариновая) кислота CH3(CH2)16COOH и спирта пропан-1,2,3-триол (обычно называемый глицерином).
i. Нарисуйте структуру полученного жира.
ii. Этот жир можно превратить в мыло при нагревании с концентрированным
раствором гидроксида натрия. Напишите уравнение для этой реакции. Назовите продукты реакции.
iii. Какой из продуктов этой реакции можно использовать в качестве мыла?
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Для глюкозы характерно два типа брожения: спиртовое и молочнокислое. Эти реакции протекают под действием особых биологических катализаторов белковой природы – ферментов. Напишите уравнения реакции брожения, назовите продукты реакции.
Спиртовое брожение: _________________________
Молочнокислое брожение: ____________________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
3 четверть
4 четверть
(a) Нарисуйте структурные формулы аммиака, метиламина, диметиламина, триметиламина и анилина.
(b) Расставьте эти соединения в порядке уменьшения их основности. Объясните свой выбор.
4 четверть
4 четверть
Амины – органические производные аммиака, в молекуле которого один, два или все три атома водорода замещены углеводородными радикалами. Напишите уравнение реакции получения этиламина из соответствующего галогенпроизводного.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Какая реакция демонстрирует основные свойства аминокислот?
A) H2N–CH(CH3)–COO– + H+ → H3N+–CH(CH3)–COO–
B) H2N–(CH2)2–COOH + HCl → [H3N+–(CH2)2–COOH] Cl–
C) H2N–CH2– CH2–COOH + CH3CH2OH→ H2N–CH2– CH2–COOC2H5 + H2O
D) H3N+–CH(CH3)–COO– + OH– → H2N–CH(CH3)–COO– + H2O
4 четверть
4 четверть
Аминокислоты – важнейшие вещества, входящие в состав организма человека и животных. Покажите образование пептидной связи на примере глицина H2N – CH2 – COOH, аланина H2N – CH(СН3) – COOH и серина H2N – CH (СН2 -ОН) – COOH. Укажите в химической реакции образование пептидной связи, посредством которой аминокислоты соединяются друг с другом с образованием пептидов.
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
(a) Аминокислоты можно получить гидролизом ___________________ в присутствии _________________________
(b) Назовите качественную реакцию на белки ______________________________________
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
(a) Дайте определение термину конденсационный полимер
(b) Кевлар — это конденсационный полимер, который используется для изготовления бронежилетов. Два мономера, которые можно использовать для изготовления кевлара:
(i) Объясните термин мономер
[1]
(ii) Напишите уравнение реакции поликонденсации — получения кевлара
[2]
(iii) Укажите тип конденсационного полимера
[1]
(c) Напишите уравнение реакции, чтобы показать полимеризацию 2-метил-1,3-бутадиен с образованием каучука.
4 четверть
4 четверть
Заполните таблицу. Нарисуйте структуру и укажите области применения некоторых полимеров.
4 четверть
4 четверть
4 четверть
4 четверть
(a) Большинство видов топлива содержат углерод и / или водород, а также могут содержать немного серы. Следующие газы и частицы образуются при сжигании топлива. Заполните следующую таблицу.
(b) Много веков люди не подозревали о существовании озона, но их деятельность пагубно повлияла на состояние атмосферы. В данный момент ученые говорят о такой проблеме, как озоновые дыры. Истощение модификации кислорода происходит по множеству причин.
Назовите три причины.
Методы борьбы с разрушением озонового слоя.
4 четверть
1 четверть
Определите верное(-ые) утверждения для описания s – орбитали.
1. s-орбитали имеют шарообразную форму
2. у атома водорода электроны находятся только на s – орбиталях.
3. s- и р- орбитали имеют одинаковую форму
A) 1
B) 1 и 2
C) 2
D) 1 и 3
1 четверть
1 четверть
2. Напишите значения главного квантового и орбитального числа для атома с электронной конфигурацией 2,8,1
n = l =
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Вычислите формулу соединения, в котором массовая доля калия составляет 56,5%, углерода – 8,7%, кислорода – 34,8%.
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
В результате распада атом смещается на 2 клетки к началу таблицу элементов, т.е. заряд ядра Z уменьшается на 2.
(a) Назовите тип распада. _____________________________________________________
(b) Напишите уравнение радиоактивного распада элемента (_50^121)Sn.
______________________________________________________________
1 четверть
1 четверть
На примере элементов 2 группы покажите закономерность изменения следующих свойств:
(a) радиус атома:_____________
(b) число электронов на внешнем слое атома:_______________
(с) энергия ионизации:_________________
1 четверть
1 четверть
Кислотные свойства высших оксидов усиливаются в ряду
A) цезий, цинк, кремний
B) алюминий, бериллий, стронций
C) фосфор, азот, мышьяк
D) германий, цинк, калий
1 четверть
1 четверть
Литий (Li), натрий (Na), калий (К), рубидий (Rb), цезий (Cs) и франций (Fr) относятся к щелочным металлам, которые расположены в І группе периодической системы. Металлические свойства сверху вниз по группе увеличиваются.
Спрогнозируйте физические и химические свойства цезия (укажите по два свойства).
Физические свойства:______________
Химические свойства_________________
Напишите подтверждающие уравнения реакции:_______________
1 четверть
1 четверть
1 четверть
1 четверть
Объясните, почему метан — это газ (при комнатной температуре), основываясь на электронном и пространственном строении молекулы.
1 четверть
1 четверть
Нарисуйте диаграмму «точек и крестов» молекулы оксида кальция, показывая внешние электроны
Смотреть ответ 1 четверть
1 четверть
В таблице показаны некоторые физические константы веществ А — D.
(a) Укажите, какое из веществ является железом.
Объясните, как вы пришли к этому выводу.
железо – это вещество ________________
объяснение _________________
(b) Укажите, какое из веществ является хлороводородом.
Объясните, как вы пришли к этому выводу.
хлороводород – это вещество ___________________
объяснение ____________________
1 четверть
2 четверть
Используя метод электронного баланса, составьте уравнение реакции:
KMnO4 + HCl = KCl + Cl2 + MnCl2 + H2O
Определите окислитель и восстановитель, покажите переход электронов.
______________________
2 четверть
2 четверть
Установите соответствие между формулой вещества и продуктом, который образуется в результате электролиза.
2 четверть
2 четверть
На рисунке показана установка для электролиза растворов. Спрогнозируйте продукты электролиза раствора нитрата серебра.
(a) Запишите схемы процессов, протекающих на электродах:
Катод (-): _______________________________________
Анод (+): _______________________________________
Молекулярное уравнение электролиза:__________________
(b) Рассчитайте массу (г) и объем (л) выделившегося на аноде газообразного вещества при электролизе 85 г нитрата серебра.
Смотреть ответ 2 четверть
2 четверть
(a) Выберите соли, подвергающиеся гидролизу в водных растворах:
нитрат меди, сульфат натрия, карбонат калия, хлорид лития._______________
(b) Составьте уравнение гидролиза в молекулярной и ионной форме для любой соли из задания (a).______________
(с) Определите реакцию среды водного раствора данной соли._______________
2 четверть
2 четверть
Ученик провел реакцию разбавленной кислоты и металла и измерил скорость реакции. По результатам составил график (кривая Х). Эксперимент повторили, но изменили условия (кривая Y).
Какое изменение в условиях реакции дает такой результат (кривая Y)?
2 четверть
2 четверть
Рассчитайте количество теплоты, которое требуется для получения 4 моль оксида кальция при обжиге известняка, протекающем в соответствии с уравнением
CaCO3 → CaO + CO2 – 178,96 кДж.
2 четверть
2 четверть
Рассчитайте, как изменится скорость реакции 2СО(г) + О2 → 2СО(г) при одновременном увеличении концентрации в 2 раза и понижении температуры от 60 до 0 градусов, если температурный коэффициент равен 2. Кинетическое уравнение υ = k[A]2*[B]. Подтвердите свой ответ расчётами.
A) уменьшилась в 4 раза
B) уменьшилась в 8 раз
C) увеличилась в 8 раз
D) увеличилась в 4 раза
2 четверть
2 четверть
Одним из лабораторных способов получения кислорода является разложение пероксида водорода: 2Н2О2 + MnO2 = 2Н2О + O2 + MnO2.
(a) Назовите катализатор данной реакции. Объясните протекание реакции гетерогенного катализа с точки зрения теории частиц.______________
(b) На графике приведено значение энергии активации для реакции, протекающей в отсутствии катализатора. Покажите на данном графике изменение энергии активации для данной реакции, иллюстрирующее «работу» катализатора.
2 четверть
2 четверть
(a) Окисление диоксида серы в триоксид серы протекает в контактном аппарате при производстве серной кислоты по реакции 2SO2 (г) + O2 (г) ↔2SO3 (г) + Q.
Укажите, как будут влиять температура и давление на выход продукта реакции.
________________________
(b) Определите смещение химического равновесия и заполните таблицу.
2 четверть
3 четверть
В таблице приведены температуры плавления и кипения элементов первой группы: лития, натрия и калия.
Используя информацию, определите температуру плавления и кипения рубидия.
Ответ: ________________________
Объясните ваш ответ.______________
Предположите сколько электронов находится на внешнем энергетическом уровне атома рубидия.___________________
Расположите элементы 1 группы (цезий, литий, калий, рубидий и натрий) в порядке по взаимодействию с водой. Начните ряд с самого менее реакционного.
___________________
3 четверть
3 четверть
2. Составьте возможные сбалансированные уравнения химических реакций алюминия со следующими веществами:
1) Сульфат магния
2) Хлорид калия
3) Нитрат меди (II)
4) Соляная кислота
Напишите сбалансированные уравнения реакции, подтверждающие ваш выбор.
1. ________________
2. ________________
3 четверть
3 четверть
Ежегодно во всём мире тысячи людей погибают от воздействия токсичных металлов.
(a) Назовите два токсичных тяжёлых металла:
(b) Назовите два вредных воздействия тяжелых металлов на организм человека.
______________________
(c) Назовите два способа попадания тяжелых металлов в организм человека.
___________________________
3 четверть
3 четверть
3 четверть
3 четверть
Одним из распространенных соединений водорода является вода. Вода в природе бывает жесткой и мягкой. Опишите, как в домашних условиях можно устранить временную жесткость воды. Напишите соответствующее уравнение химической реакции.______________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
(a) Даны формулы соединений железа: Fe(OH)2, Fe, FeSO4, FeO.
Составьте генетический ряд железа._____________________
(b) Напишите уравнение реакции получения гидроксида железа (II) из сульфата железа (II).____________________
(c) Рассчитайте количества вещества и массу осадка, если в реакцию вступило 20 г раствора сульфата железа (II), с массовой долей 10%
Смотреть ответ
3 четверть
3 четверть
Учащийся добавил гидроксид натрия в пробирки с неизвестными веществами № 1, 2, 3 и 4. В результате,
в первой пробирке образовался осадок голубого цвета
во второй – белый студенистый осадок, растворимый в избытке гидроксида натрия
в третьей – бурый осадок
в четвертой – осадок не образовался.
Назовите, соли каких металлов находились в пробирках под номерами 1, 2, 3 и 4.
1- __________________, 2 — _______________
3- __________________, 4 — _______________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
На рисунке представлен эксперимент по коррозии железа. Объясните, в каком из стаканов коррозия протекает сильнее, а в каком слабее.
Сформулируйте вывод о влиянии металлов разной активности на коррозию железа.__________________________________
Смотреть ответ 3 четверть
3 четверть
12 кг оксида кремния с массовой долей примесей 8% восстанавливают магнием по уравнению реакции SiO2 + 2Mg →2MgO + Si. Какова масса полученного кремния, если выход кремния от теоретически возможного равен 65%?
Смотреть ответ 3 четверть
4 четверть
Оксид алюминия реагирует с веществами: а) соляная кислота, б) оксид натрия,
в) хлорид калия, г) гидроксид калия.
A) а, б, в, г
B) а, б, г
C) а, г
D) а
4 четверть
4 четверть
Назовите основную причину и последствия процесса эвтрофикации. Охарактеризуйте данный процесс._________________________
Смотреть ответ 4 четверть
4 четверть
Установите соответствие между исходными веществами и продуктами, которые образуются в ходе реакции.
4 четверть
4 четверть
В таблице даны температуры плавления и кипения галогенов.
Объясните изменение температуры плавления и кипения галогенов в группе.
_________________________
4 четверть
4 четверть
В таблице приведены утверждения, с которыми Вы можете согласиться или нет. Если Вы согласны с утверждением, то в правом столбце поставьте букву Т (True), если не согласны F (False).
4 четверть
4 четверть
Таблица показывает взаимодействие растворов бинарных солей калия и элементов X1, X2, X3 и X4, расположенных в одной группе периодической таблицы, с растворами нитратов серебра и свинца.
(a) Определите соли элементов KX1 — ____, KX2 — _____, KX3 — _____ и KX4 -_______.
(b) Напишите уравнения взаимодействия солей элементов X1 и X4 с нитратом серебра. В уравнениях обязательно укажите вещество, выпадающее в осадок.
__________________
Смотреть ответ
4 четверть
4 четверть
Выплавку чугуна из железной руды производят в доменных печах.
Назовите основное сырьё, используемое для производства чугуна.
Напишите сбалансированное уравнение химической реакции восстановления железа монооксидом углерода из его оксида
Сырье ____________________________________
Уравнение реакции ___________________________
4 четверть
4 четверть
Рисунок показывает три стадии производства серной кислоты.
Опишите процесс, протекающий в конверторе. Укажите условия протекания данного процесса.___________________________
4 четверть
4 четверть
Водород необходим для получения аммиака в процессе Габера.
Назовите сырье, из которого получают водород и азот.___________________
Назовите условия (температуру, давление и катализатор), используемые в процессе Габера.__________________
Перечислите три области применения аммиака.______________________
4 четверть
4 четверть
Загрязнение окружающей среды отраслями промышленности остается наиболее острой экологической проблемой.
(а) Объясните, в чём заключается негативное влияние получения негашёной извести из известняка на окружающую среду.___________________________
(b) Предложите способ устранения данного негативного влияния на окружающую среду.________________________
(с) Приведите два примера воздействие отходов химического и металлургического производств на окружающую среду и способ устранения негативного влияния на окружающую среду.__________________________
Смотреть ответ 4 четверть